Aııketıa lJni, Yeı Fak Derg.49, 107-112.2002
Köpeklerde östrus ve uygun tohumlama zamanının saptanmasında
vaginal sekresyon glukoz içeriğinin kriter olarak değerlendirilmesi
Rauf TÜNA
yı,Necmettin TEKİN
2,Ali DAŞKIN
2Pe,;asus Yeterıner Kliniği. Izıııir:' Anketra Üniversitesi. Veteriner FakültesI. Diilerıııe ve Sun'ı T,ıhuııılaıııa Allahlllııı 1),111. '\IlKar"
Özet: Bu ç,dı~ıııada. köpeklerde en uygun tohum!aıııa zaıııanının belirlenıııesinde vaginal akıuııda glukoz v"rlığıııııı rr,ıııkıe
biı' krıtn olarak değerlendirilebilmesi için diğer parametrelerle kar~ıla~tırılması aımıçlanıııı~tır. Sun'ı tohuıııldıııd ısteğı ılc klıııığe getırıleıı 15 sağlıklı dışı köpek. proöstnıs kanaması, erkeğin ilgisi. dişinin erkeği kabulü, vaginal sıııear bulguları ve vagiıı,d dkınııda glukoz I'arlığı açısından değerlendirilmiş ve ayııı ırk erkek köpekten masaj yoluyla alınan sperıııalarla iki kez. lohuınLınıııışıır. Negaııf glukoz. test sonucu gösteren LO köpekten 7 gebelik elde edilmiştir. Pozitif glukoz test sonucu alımııı 5 köpekten ıse 3'li ;,-eh,' Kalıııış ve c;,,60 gehelik elde edilıııiştir. Yaginal akınııda glukoz içeriğinin saptanıııasının en uygun tohııııılaııı;ı ı"nıanıııın lcsplll açısından. ,uıc"k diğer kriterlerle birlikte. hır indikatör olarak kullanılahileceği dü~üniilıııekıcdir.
Anahı,ır kelııneler: C,lukol. köpek. lohumlaıııa zaıııaııı, vaginal akııııı. vaginal smear
Determination of glucose in vaginal secretion for estrus and optimum time for insemination in dogs
Summary: The aiııı of this sıudy is to eoıııpare the glueose found in the vagina! discharge with the oıher par,ınıeıcrs. LO",due il ;is d practicahle eriterJ(ın in deıerıııining the ıııost suitahle period for the inseıııinalOn of oogs. rifteen healthy dogs wlııch request artıficia! inseıııımıııon wne \'a!ued according to the vagina! bleeoıng. ıhe inıerest of the ıııale. acceptanee of ılıe feıııalc. \;lginal sıııcar and glııcose found in vaginal discharge: and they were inseıııinaıeo two times wııh sperıns of d ıııale saıııe hrced. \Vhich \vas ı,ıken hy ıııassage. lt ",as pregnant 7 of LO dogs with negative glucose lest results. The detecıion of glucose ın ıhe 'dgın;d dısclı,ırgc can he "aludhle ındicaıor of ıhe ıime for breeding using other clinicaL. behavioral and vaginal sıııear nidence.
Key words: Oog. glucosc, ıııııe of inseırıınation. vaginal sıııear, vaginal seeretion
Giriş
Östnısun. ovulasyonun ve en uygun tohumlama za-manıııın belirlenmesi, köpekte normal reprodüksiyonun sürdürülmesi için önemlidir. Çünkü, dişi köpeklerdeki uygulaıııalarda olası İnfeniliıenin en önemli nedenlerin-den hiri. uygun olmayan çiftleşme ve tohumlama za-manlarıdır. Ovulasyon zamanının saptanması, çiftleşme ya da özellikle sun'i tohumlama için en uygun zamanının belirlenmesinde ve dolayısıyla döl veriminde çok önem-lıdir. Bu amaçla. köpeklerin östrus siklusunun hangi ev-resinde olduğunu ve en uygun tohumlama zamanını be-lirlemek için değişik yöntemler kullanılmaktadır. Erkeği kabul, \'lııva akıntlsı ya da vaginal smear gibi kriterler kullanılmakla birlikte bunların biçbiri tek başına tam bir değerlendirme kriıeri olamamakıadır 0.14).
Küpeklerde östnıs süresi, 4-
ı
2 gün arası değişmekle birlikte ortalama 9 gündür, ancak 27 veya 30 günli.ik öst-rus süreleri de ıespit edilmi~tir. Belirtilen süre erkek kö-peğin kabul edilmesinin ilk ve son günleriyle sınırlıdır. Dişi genellikle daha önce artmış olan östrojen düzeyi düş-meye ba~layıneaya kadar erkeği kabul eder. Proöstrusun sonları ve öslnısun başlangıcında östrojen düzeyi dü-şerken. ovaryumlar tarafından önemli miktarda pm-gesıeron üreıilir. Proöstrusun son günlerinde serumpro-gestcron düzeyindeki artış ve senıııı iisırojen kon-santrasyonlarındaki azalma iki ana olguyu birlikıe uyarır. Bunlardan birincisi, dişinin çiftlcşmeye p;ı~if olarak dı renç gösterirken aktif olarak çifıleşmek isıeınesi şek-lindeki davranış değişimleri, ikincisi ise hipofizden ovu-lasyonu uyaran follikül sıimüle edici hormon (FSH) ve özellikle lutcinize edici hormon (LH)'tın salınınasıdır
(6,12,15).
Cinsel aktivitenin diğer deyimle ovariyel akıiviıenin olduğu süreçte genital organlarda oluşan kimi fizyolojik deği~iklikler ve kimyasal bileşimlcrinde Lırklılaşıııalar gözlenmckte. proöstrus ve östnıs olarak adlandırılan bu sürelerin birlikte ortalama 19.4 gün (i I-Yi gün ar;ısı) ve vulval akıntının ortalama 20.5 gün (4-37 gün) olduğu bil-diriınıektedir (7.13).
Özellikle östrus sürecine giren dişi kürek erkeğe il gilidir ve onu yamna çekmek ister. Arka tarafını erkeğe doğru döndürüp, sırtım alçaltıp pelvik' bölgeyi yük-selterek perianal bölgeyi gösterir ve kuyruğuillı yana ala-rak vulvayı açar. Perineum bölgesi genişlemiş. vulva ödemi belirgin hale gelmiş, vaginal akıntı kırm1lldan. berrak veya sarıya dönüşmüştür. Periyodun sonuna doğru bu ödem azalır ve östrustan 1-2 hafta sonra normal haline
i ()~ Rauf Tünay - :\ccıııcttin Tekin -;\11 Daşkın
döner. Vaginal InLıkoza hiperplastik ve soluk pemhedir.
Kıvrımlar helirgin. serviks kısmen açıktır (4.5.7.13).
Dişi köpeklenle vaginal akıntının glukoz
kon-santrasyonu. östrus siklusu hoyunca değişkenlik
gös-terınekıedir. Vaginal akıntıda glukoz varlığı. glukotest
(;uhuğunun vagina içerisinde hir dakika bekletilmesiyle
tespıt edilehilir Glukotest çubuğu handının kenarIarı
va-ginal akınııda glukoz varlığında yeşil renk almaktadır.
Eğer gluko/ yoksa sarı renkte kalmaktadır. Ancak.
mu-ayene ortamında kan bulunması değerlendirmeyi yanlış
yiinlendirebiJmektedir Vaginal akınııdaki glukoz
kon-santrasyonunun optinıal tohumlama zamanının
sap-tanınasında ve dolayısı ilc optimum fertilitenin elde
edil-mesinde değerli bir indikatör olduğu (17) kabul edilmekte
ise de kimi araştırıcılar (S.16). hu kriterin tek haşına
ye-terli olmadığını ve hu tekniğin hilimsel olarak pek fazla
desteklenmediğini ifade etmektedir.
Kimi araştırınalara göre. muayene ve
değerIendir-ıııelerde negatif gluko/ reaksiyonu vaginada keratinize
hücrelerin maksimum olduğu döneme tekabül etmektedir
(2). Glukoz testinin negatif olduğu dönemde yapılan
çift-leştirmc ya d~ı tohumlamalardan en iyi fertilite oranı elde
edıldiği kaydedilmektedir. Vaginal akıntıda glukoz
içe-rığine değişik siire ve miktarlarda rastlannıakla bırlikte
çoğunlukla ikinci negatif reaksiyon oluşmadan çiftleşmc
meydana gelmemektedir. Yapılan bir çalışmada hu
za-mandan önce yapılan çiftleştirınelerde 23 küpekten
sa-dece 2 [anesinde gehclik gerçekleşmiştir (i7).
Köpeklerde \'aginal smear muayeneleri. klinik
öst-rus beldekleri ve vaginal akmtıda glukoz testi bakılarak
tohumlanan lX.1 dişi köpekte (1,,7i gehelik elde edilmiş,
glukoz testinin. en uygun çiftleştirme zamanı açısından
son derece tatmin edici ve uygulanabilir bir test olduğu
sonucuna varılmıştır (17).
Bununla heraher. hazı araşıırmalarda bu metodun
dişi köpeklerde i-ıstnısun saptanması uygulamalarında bir
kısım köpeklerde hafif negatif reaksiyon gözlenirken
di-ğerlerinde tanı negatif reaksiyon gözlenmesi (erkek
kö-peğın kahulünden sonraki zamana kadar) veya tüm östrus
periyodu boyunca devamlı olarak pozitif reaksiyon
göz-lenmesinden dolayı pratikte kullanılamayacağı da
hil-dirilmiştır (i.JO.ii).
[vans ve Sutton (9). vaginal akıntıda glukoz
içe-riğinin. çiftleştirme zamam ve optimum fertilite için
de-ğerli bir indikatör olduğunu, östrus boyunca glukoz testi
negatİf sonuç verdiği sürede yapılan tohumlamalarda en
iyi fertilitenin elde edildiğini ve ikinci negatif glukoz
re-aksiyonundan önce çiftleşmeye izin verilmemesi
ge-rektiğini vur~ulamakıadır (9) Bununla hirlikte, bazı
kö-pekierde ne~atif glukoz reaksiyonu varken diğerinde
hafif pozitif reaksiyon göründüğü. bazıLırınd~1 isc tüm
östrus periyodu hoyunca reaksiyon görülmediği de
be-lirtilmektedir (15).
Bu çalışmada, v:ıginal sitııloji ile birlikıe vaginal
sekret glukoz içeriğinin tespit edilmesiyle. en uy~un
to-humlama zamanının helirlenebilmesi \'e \aginal sekrelIn
glukoz içeriğindeki değişimlerin pratikte ()stıw,un
tes-pitinde kullanılahilirliği araştırılmıştır
Materyal ve Metot
Bu çalışmada hayvan kliniğine suni tohumlama
ıs-teği ile getirilen. değişik ırktan, herhan~i bir n:prodükıil
hoıııkluğu olmayan IS dişi köpek kuııanılml~lJr
Ma-teryalolarak kullanılan hayvanlarda yaş sınırLıması
yel-pılmamış ve dişiler aynı ırktan erkeklerden alınan
sper-malar ile tohumlanmıştır.
Östrus belirtileri gösterdiği ve t()lıumlaııı~ı isteği ilc
kliniğe getirilen köpeklerin klinik muayeneleri yapılarak.
genel sağlık durumları ve özel oı~lrak ise reprodüktil
prohlemleri olup olmadığı belirlendi ve sağlıklı (ılduğuna
karar verilenler çalı~maya alındı.
Östrus davranışlarının saptanması
Östrus davranışlarının tespiti için ıki krıter göz
önüne alındı: Erkeğin il~isi ve di~inin erkeği kahul
du-rumu. Her iki kriter de (-). (+L. (++) ve (+++) ile
de-ğerlendirildi.
Klinik üstrus bulguları
Östrusun klinik beldeklerİnden. vulva iıdeılil \e
va-ginal :ıkınıı kriterleri değerlendirildI. Vul\;ı (ıdeıııı (-).
(+). (++) ve (+++) olarak, vaginal akınıı ise \'agina
akın-tısının renginin tespiti olarak değerlendirildi. ı\yrıca.
anamnezlc belirtilen proöstrllS kanamasının haşlangıç
ta-rihine göre östnıs günü saptandı. lIk klinik kon,nıllerde
tohumlanması uygun olmadığııla karar verilen dı~iler
kli-nik ve vaginal smear hulguları ışığında tekrar k(ıntrıık
Ç;I-ğırıldl.
Vagina! smear yönünden değerlendirme
Uygun şekilde tespit edilen dişilerin vagınasının
dorsal duvarından cotton swap ilc alınan örneklerden lam
üzerine yayılarak hazırlanan preparatlar Tesı-Simplets
(Boehringer-Mannheim-GerınanYJ yardımıyla bOY~lndl ve
Christiansen (2)'e göre en az i00 epitel hüeresi ~,ayılarak
saptanan histolojik indeksIere göre değerlendırildı
Vaginal içeriğin glukoz miktarının belirlenmesi
Glukoz içeriğinin belirlenmesi için sterıl bir pens ile
tutulan glukoz test çubuğu
(Boehringer-Mannheim-Germany) spekülüm ik açılmış olan vulvadan i~'eri
yön-Icndirildi ve
ı
dakikadan az olmamak üzere bekleıilipAnkara eniv Ycı rak Dcrg. 49.200::' ııı')
dcği~ikliği renk skalasından okunarak glukoz miktarı (-).
1+). (++).(+++)ve (++++) ile derecelendirildi. Dişi
kü-ıxğjn her klinik muayenesinde vaginal akıntıda glukoz
i<;eriğı tespit edildi.
Klinik ve vaginal smear bulgularına göre östnısta
ol-duğu saptananlar tohumlandı Östrusta olmayanlar ise
uygun sürelerde tekrar kontrola çağırıldı
Tohumlama
f)i~iler an~ınınezle belirlenen proöstnıs kanaması.
östrusun klinik bulguları. I,'ifıle~me davram~ları ve
va-ginal smcal' indeksi bulguları gü/' önüne alınarak: aynı ırk
erkekten alınan ve en az %70 motilite iizelliği gösteren
sperıııalarla ve 9-13. günler arasmda toplam iki kez
to-humlandı Tohumlamalar plastik ıılerus kateterleri ile
va-gina! olarak yapıldı Gebelik. 30. günden sonra yapılan
ultrason tetkiki ve doğum sOI1lH;ları alınarak tespit edildi.
Pozitif ve negatif glukoz test sonuçlarına göre elde
edilen gebelik oranları arasındaki farkın önem kontrolü
studenı-T ıest yöntemi kullanılarak saptandı.
Bul~ular
Östrus davranışları. iistrusun klinik hulpıl,ırı. V,I
ginal smear bulguları \e vaginal akıntlel~ı !:,Iukı)ı i<;eriğine
bakılarak tohumlanan 15 köpek te elele edilen \nikr Iı)piu
halde Tablo 1-4'le verilmi~tir Vaginal snıcar örneği
;ı!ın-ması, hazırlanması ve vaginal akıııtıda gluko/. varlığının
saptanması yiintemlcri Şekil ive 2'de: gluko/testi po/ilı!
ve negatif sonu<; alımııı köpeklerin tohul11lannı~ILırınel,lIı
elde edilen ve I. ve 2. tohumlamaların;ı giire eleğer
\endirilen gebelik oranları da T,ıblo 5H'(ı\la !:,iisterilmli
tir
Ilk klinik muayenede vaginal akıntıda glukoı varlığı
(+) olarak saptanan 3. 8, 12 ve
ı:ı
no'lu köpeklerele gluko/' varlığı ikinci ya da ül,'üncli klinik kontrolda (-ı: 2 ve
<}no'lu küpeklerde (++)olan glukol. \'<Irlığı(+)olarak
h11-lunurken 1. 4. 5, 6, 7. 10. i
ı.
14 ve 15 Iw'lu kiipeklcrdc'ilk kontrolle ikinci ya e1a Liçüncü konımllcrde gluk<JI
\;ır-ıığı durumu değhiklik gösterınenıi~tır
Tablo I.Ilk klınik kontrolde dı~ilerin prüösınıs kanaması. ôsınıs davraııı~ları, klinik östrus bulguları. vagin,ı! smear vc glukoı Icsıı bult'lıları.
"Lıhle I.Procslnı.s bleeding. esını s behavlür, clinical esını.s cvidence, vaginal sıııcar and giuco.se ıe st in ıhe rirsl elllllL'dl C\dmllldlıon.
no :2 ') LO i i 12 13 14 15
Proöstrus Ösırus davrall1~ları Klinik üsırus bulguları Yagınal
ıGUn) Erkeğin Erkeği Yulval Yagiııal 'ınedr
ilgisi kabul (idem akınıı Sııperrısı,ı! (';;i
Il +++ +++ +++ Renksız 90
6. ++ ++ Kaıılı 6()
9 ++ + +++ Pembe 7()
6. + Kanlı ı:ı
LO. +++ +++ +++ Saman ,arısı 9()
9. +++ +++ Saman sarı sı 79 12. + ++ +++ Pcmbe 8::'
ı
O. + +++ Sam,ın sarı.,ı ')1) 3. + Kanlı '''l .L... i i. +++ + +++ Saman sarısı 83 6. +++ +++ Saıııan sarı sı 74cı
+ ++ Kanlı (i() i I. +++ + +++ Renk,iı 94 9. +++ + +++ Rcııksiz 97 12. +++ +++ Sam~uı sarı,ı 91 GlııkOl. Ic'li ++ + +++ + + +-+-+++ +"Lınlo ::'. Ikıncı klinik kontrolde di~ilerın proöstnıs kanaması, östrus davranl~ları. klinık östnı, bulgııları. \',ıgıııal ,me,ır ve glllk01 ıesll bulgulan.
T,ıble ::'. PrOl'sınh bleedıng. eslnıs bchavıor. clinical e.stnıs evielcnec, vaginal sınear anel gluco.se teSl ın thc second clınıe,ı! eXdnıın,llloll
++ ++ ıe,ıı
++++ C,lllkOl Hayvan Proiistnıs Östnıs davranl~ları Klinik üstrus bulguları Yagınal
no (Gün) Erkeğin Erkeği Yulval Yaginal -,lllclll"
ilgisi kabul ödcm akıntı S(iperr"ı,ı! ('It, )
:2 9. +++ ++ Kanlı 75 -i LO. + ++ ++ Pembe 9() i) Il ++ +++ Pemhe 62 i i 9. +++ +++ Saman ,arısı 7-1 12 9. ++ ++ Kanlı 6() ---_
.._--: ııı RaufTimay - Necmettin Tekin - Ali Da~kın
~L'kil I .. \. B \c C- Vagınal içeriğin glukoz mıklarının hclırlenmesi. Fıgure ı.A. B and C- Deıeelion of g!ucose in vagina! diseharge.
~ckil 2. A. Vagın:ı1 smc:ır iimeklerinin alıniniis!. R. C 'leD- Prcparaıın hazırlanıııası. !-ıgıırc 2 ... \- Takıng of \aginal sıııear samples. B. C and D- Preparalion of smedt' sample.
Ankanı iJniv Vet Fak Dcrg. 49.2002 iii
Tahlo 3. Ikıncı lohıımLımada proii,tnı, Lmama,ı. ilsını, da\Tanl~ları. klinik (isıi'li' bıılgııları. \'agin~ıI smc~ır. glııko/ ıe,lı \'(' gebclık bıılgııl~ırımn br~ıh~tırılınasl.
Tabk 3. Comparison ol procsınıs blccding. cstnıs bchavior. clinicıl csınıs c\'idcncc'. vaginal smcar. glııcose ıcsı ;ınd prcglı~II1lY i~iic ın ılıe ,ccond ınseminaıion.
+
+ + + +
Proöstnıs Üsırııs davram~lan Klinik ösıms bıılgııları Vagina!
(Glin) Erkegin Erkeı;i Vulval Vaginal ,mear
ilgisı kabul ödem akınli Slıperlısıal (%)
13. +++ +++ +++ Renksi /. 'J6
i O. +++ + +++ Saman sarısı ~9
12. ++ + +++ Saman sarı,ı <)4
LO. ++ +++ Saıııan ,arısı 93
12. +++ +++ +++ Saman s~ırısı 9(ı 12. +++ +++ Saınan .sarı,ı 97 13. + ++ +++ Pembe 90 13. + +++ Saınan sarısı 100 13. ++ +++ +++ Pembe 98 13. +++ + +++ Saınan sarı,ı <)3 ii. +++ ++ +++ Saıııan s~ırısı S9
ıı.
++ ++ +++ Pembc 98 13. +++ + +++ Renksiz 95 ii. +++ + +++ Renksiz <)4 13. +++ +++ Saman sarısı <)4 LO i i 12 13 14 15 2 I-Lıyvan no 3 4 5 6 7 ------Tablo 4. ('roilstnıs gıinlınc görc vaginal smear glukoz tesıi bıılgularının kar~ı1a~lirılıııası. Table 4. Compari,on or vaginal smear and glııcose tCq according ıo day or vagin~ı1 bleeding.
Proüstrııs Ilayvan sayısı Sıipcrlisial hiiere C;lııko/ puzltlllC'1
(glin) (n) indcksi ortalaması ('ii) ort~ıI~ıııı,lsl i'ıı')
----.-ı.
i 32.0ı
00.0 6. 4 71.0 75.0 <). 6 75.83 83.33 I(l. 5 90.4 ~O.Oıı.
7 SS.S5 42.85 12. 4 94.75 50.0 13. 7 95,14 14.28'._--Tablo 5. Ilk ıohııııılamada pOl:illl vc ncg~\ıif glııko/ ıcst .,onuçl;ırl. T;ıblc 5. Positive and negalive glucose tesı results in first insemınaıions.
('ii)
55.55 83.33" Gebe hayvan sayısı
5 5
«k. )
60 40 Hayvan sayısı 9 6 Po/iıil glııkoz te,ıi\egatil' glııkoz tesı Gluko/ıest
---'p> (l.05
Tablo 6. Ikıncı tohıımlamada po/.itil \",' neg~ııil glukoz ıesı sonu,'larl. T~ıble () Posilivc and negaıi\c glııcose te.st results ın secund inseminatİon,.
GlukOI.. test Hayvan sayısı ('!r)
Po/ili i glııkoz lest ~egaıil glııkoz tesı
5 lO 33.33 66.66 3 7 (ıO.O" 70.1 )" .... p >(LOS
Tartışma ve Sonuç
KiJpekierek en uygun lohumlJıııa zamJnının belir, lenmesinde hir çok raktiir genellikle bir arada değerlen-dirikn.:k sonuea gidilıııektedir. En uygun tohumlama /J-manının belirlenmesi gerek doğal çifıkştirme ve gerekse sun'j tohumlama açısından özellikle de dondurulmuş
sperına kullanımmda köpeklerde kabul cdılehılir kilıiııe sonuçları açısmdan son derece önemlidir.
Yaginal akmııdaki glukoz \'arlığıııın en ııygun lo humInma zamanının belirlenmesinde klılblll[;lhilir !ııı' ın-dikatör olup olmadığının ara~ıırııc\ığı hıı ı;alı~nıada va-ginal smear bulguları da değerlendirilmiştir. Bıı mııayeJ1(:
i12 RaııfTümıy - Neemettin Tekin - Ali [)a~ı'dll
ve değerlendirmderde süpnfisiyal hücre indeksleri
pro-ı)slrııs başlangıcından itibaren iistnısa doğru ve östrusta
~lrllŞ gı-)sterırken. vagınal akıntıda glukoz varlığı da bazı
güıılcr iı;iıı belirleyici olmasa da süperfisiyal hücre
in-deksı ile negatif bir ilişki iı;inde olmuştur. Benzer
bi-~'imde. diğer iistrus belirleme kriterlerinden erkeğin ilgisi.
dişıııin erkeği kabulü. vulva ödemi. vaginal akıııtının
rengi gibi kimileri de proöstrus başlangıcından östrusa
doğru gi)stenliklcri değişimlerde vaginal akıntıda glukoz
v~ırlığı ile ters sayılabilecek değişimler göstermişlerdir
(Tablo 1-3)
Elde edilen döl verimi sonuı;ları ('(,,70) açısından
Van der Holst ve Best (17)'in vaginal smear muayeneleri,
klinik iistnıs beldekleri ve vaginal akllltıda glukoz testi
bakılarak tohumladıkları 283 dişi köpekten elde ettikleri
'lc7i gebelik oranına ı;ok yakın sOl1llÇ elde edilmiş;
sap-t;ııı;ın gebelik oranları arasındaki farkııı istatistik
de-ğerlendirmesinde gruplar arası fark iinenısiz bulunnıasına
karşın glukol testinin. en uygun çiftleştirme zamanı
açı-suıdan diğer verilerle hirlikte kullanıldığında tatmin edici
ve uygulanabilirlıği kolay bir test olduğu sonucuna
va-rılmıştır.
Glukoz test pozitif dişileI'in tohumlanmasından elde
edikn gebclik oranları ilk klinik kontrolde ıahımlanan
di-şilerde 'j;,55 ..'i.'i: ikinci klinik kontrolde tohumlanan
di-şilerde ıse ';;(ıO.OO olarak bulunmuş ve hu oranlar Van
der H()lst ve Best (17)'in ı;alışmalarında
n
köpektensa-den: 2'sinde gebelik hildirikn SOI1lH,;tanyüksek elde
edil-nıiştir. Burada en uygun tohuınlama zamanının
belirlen-mesinde kriter olarak bakılan klinik muayene kriterlerinin
rarklılığı ve tohuınlama sayı ve dozlarının etken
ola-bikceği düşünülmelidir.
Viıginal akıntıda saptanan glukoz varlığının
öl-ı;tilmesinde reaksiyonun bir po/itiften diirt pozitik kadar
değişiklik giistermesi diğer bir ifade ile reaksiyonun
şid-deti. bu değerlerin kimi dişilerde hafif. kimilerinde ise
be-lirgin (ılabılmesine bağlıdır. Bu çalışmada da gözlendi ği
gibi baıı dişilerde tüm i\slrLlS hoyunca devamlı pozitif
re-aksıy(ın izlenehilnıekledir (i.
ı
O). Bu dunıın, vaginalakıntıda glukoı varlığının en uygun tohumlama
zamanı-nın belirknmesinde pratikte tek başına bir indikatör
ola-rak kullanılamayaeağı (10.11,16) görüşlerine de destek
\erıııekıedir. Ancak. elde edilen gehelik oranları ile
gös-ıerdiğı paralellik aı;ısından da sonuçların giiıardı
edi-lemeyeceğı de göriilmektedir.
Sonuç olmak. bu çalışmada elde edilen hulgulara
gi'ire. kiipeklerde uygun tohumlanıa zamanının
belirlen-ınesinde \'aginal iı;erikte glukoz \'arlığının saptanması,
elde edilecek gebelik sonuçları ('/r170) aı;ısından bir
in-diLıtör olarak kullanıldhileceğini gi\stermektedir. Ancak.
reabiyonuıı hdZI ki\peklerde hafif negatif ve hazılarında
ise tUrn iisınlS buyunca puıilif olnıası nedeniyle en uygun
[()hıımlama I.am~ınının helirlenmesinde ıek ba~ına bir in.
diLıliir olarak kullanımının yeterli olamayacağı.
kö-pekIerin bireysel özelliklerinin de dikkate alındrak diğer
muayene ve değerlendirıneler ile hil'lik le k ull;ınılmasın in
daha olumlu sonuı;lar \-ereceği kanısına \;ırılnııştır.
Kaynaklar
i. Andersen K (i')77"1:Nordıc S\"I11110SIUIII 011 <ımjicwl
111-~emlll<ııioıı iıı dogs <ıııd deel'jree/lıg oj \('1111'11lJp[lsdld
"Alııııııı~ıır"' Christianscıı IhJ (19S .•) Neı,mllııelıoıı /17 1111'
Do}!. <ıııd C(/ı. Bdıllierc ancl TincLdl. Londıııl.
2. Christiansen IBJ (i,)X4):Nepmdııclioıı /II ı/ır Dog <11111
C(/ı. Hdııliere and Tınd;!11.Lııııdon.
3. Concannon PW (19S6): C<ııııııe Ph,ııolııgı' 11/
Nı'I'-mdw'ıioıı. 23-77. In TJ BU7te (Ed). Snı,dl .-\lıll11~ı1
Re[l-roducıion andlnknilııy. Led and I:ebı:;n. PlııLıdclplıl~ı.
4. Concannon P\V (I ,)X,)):P/ırıiolııgy 11/'-{III/l1<' ııl<ınlıl!
cydes, jJregııwıcT. ji(/r/lIrtlillll (/ııd wwılnıı S::lıı[1ıısııI1l1
on Reproduction in ıhe Do:;. OelOher S lı. Cop,'ıılı;ı:;eıı
5. Concannon pW, :\lcCann .IP, Tcınplc C (i'JX9) lli"lııg\
(/ııd /:fl(/ocrtııologr ot OVlIlıııiolı. Pregll(JII,.1 lIııd P(JI'.
ıııriıiıI/! iıı ı/ıe Dog J Reprod Fert. Suppl. .W. L 2~i
n.
Cupps TP (19') I):NelımllllC.lilılı /ii D(JIIWIIiC ilııil/!(/Iı FnUri!ıccl. Auıdenııc Presss Ine. London.
7. Downs L(; 1.1')94)Clwııge.\ iıı Ilj}(II)l"IJırllı dili/lig IilI'
IWII-rus erell' ojı/ıe hllch. Res VetSLl. 56.
xı-ss
X. England GCW (i,)(JX)AllnlOç I'emlııı <11111Oble/lıCS iii
ıhe Dog. Lihrary or Veıerinary Pr:ıclıec 131:ldwcll
Scı-enee. M:ıidcn.
9. Evans .IM, Sut!ım DJ (I ')X')) The lIıe ol /ıIıI"llUJlWI
IP"-ci(/Ilr jirogeıl(/gI'1I1. lo coıılrol 'W.I/rtll iii !Jllıhn .i I~ep
Fert. Suppl, 39,
ı
(i3-173.LO. GiIl HP, Kaufman
cı:,
Footc RF, Kirk R\\" (i L)70) ..,1"-lijici(/I iJlselııılı({lIoJl oj he({gle lıile!ıe.1 ,,'1ı1ı jrı'ı!ı/,
c"l-Inled. Ii'ıuid-slol"nl. ({ııli Im~eıı slııred "'1/"/1'11 .. '\111 .i Veı
Res, 31. IXI17-IX13.
II. Laihlin Ch, Rohlo\T D (i')Si) /)iı' kitll~lllcill' IW'(/tllUlıg
"ps !ıw/l/es will'I" he.ımıllel"er hel"lıı:k.\1ı lııig"".~ d"ı
lu-ujigkeiısdi(/gııose. Tıer:ır/ıl Prax. 9. 237-244
ı
2. :\lcDonald LE (I ,)X9): Velerlll(/IT rııdııc/{lIol()gıI<eı)-mdllelim/. Lea and Fl'hi~cr, Phılaclclplıı:l.
13. Olson PI'i, Net! T:\I (19R9) {ııdoel"iıı ,<~({I({'ioıı oj ı!ıı'
COl"IIUS IUlel!l1ı ot ı!ıe hııdı ({S jJoleııli({1 /(ii",~"i IOn ,dll'l"Iiıg
jertiliıı' J Repıwl Fert. Suprl 39. 17 -40.
14. Phcmister Rı), Hobt PA, Xspano 'ıS. liopwood Vii.
(1')73): Time ojoı'ul"ııoııııı ı!ı" h('(ı~/" Inıciı Ilı,)1 Rq)I"Ol1.
ll,74-X2.
IS. Srlhmann M (i')65): Der c;/"koll'lesl Il/? Zınık<ılsehrl'!
der HııııdiJl zul" U"ııımuııg del" (Jmlrıı/lıı i. Kırııı Pr:ıxıs. 10.
58-S9.
16. Shillr Vi\1 (1977): ,yol"dIC S\'I/"Iııoıiııııı (1/1 (/I/ı/lcı,,!
111-semilı({lioJl iıı dogs (/Jld deq'jl"eeziııg ii! 1('1/"11,11.Lipps:ıl:ı
"AIII1I1lI~lir"Clıristiansen Ilı.l ı19X4) 1<"I'l"IIllui.l/(1/1 III ı!ı"
!Jog ({ııd C({l. B~ııllıere and Tıııelal. i.ond,'ıı
ı
7. Van der Holst \V, Best AI' ( 1')7(,) Loı hl"I'./"'''';'III.'; '''Tlhel mee.\/ gel.-!7il"e lifliSIIli '.,'',1" Ile dl'U.;/II,~ ,.''11 dı.' Iı'd
Tijdschr Dıer~. ItH. IıSX-(ı1)3.
Geli,1 wl"ilıi 20.lJ2001 / K(/Ind /(/nlll .i1.I()21il}I
Yazı~ma adresi:
Do( .. DI". Ali f)({şkIJl
AJlk({m Dııiı'enilesi. Ve/el"lI/er F(/Udll'lI
DI"i/r'l"IIw 1'1'SIIJI'i T"hl!lııl({ıııu Anııhilıtl! i)O!I
OL)iLOf)1,lk,IIJI. Aıık,,/"({
