,'\II~dr,1 L.rıııv Vet Fak Derg. 49, 113-11 X. 2002
Minikolon tekniği ile aflatoksin anaIİzi
Endcr VARSANI, Gökhan ERASLAN
2,Dinç
Eşsiz'
Aııkard Üniversltesı. Vet.:rıner hıkLilıesı. Farmakoloji-1'oksikoloji Anabılım Dalı, f\n~ara: ' Erciyes lJnıv.:rsııesı. Veıninn Fakliiıesi. Farmakolojl-TuksikoloJi Anahilım Dalı. Kayseri: ıKafkas Üniversitesi. Veterincı' Faklılıesı. hırmakt)lu.lı-Tuk'lk,ll(\Jl
Anahilım Dalı. Kars
Özet: 1311ç,ılışnıanın amacı. yem ve yem hammaddelerinde ımkotoksin analiıinde yarı-kalit,ıtif hir y,ınıeın ol,ıı',ık klılLııııl,ln ıniıilkolon ıdınğinııı lahoratıı,ırımııa Ilyarlanması \'e tekniğin duyarlılık limitlerinın ,ıraşıırılmasıdır. 811 ,lına,;I;1 10'11 h,ınııııadcle ,e i:'sı de karmd yenıden OIIlŞ'IIl ıorlam 22 yem örneği kullanıldı. Her yem örneğine sırasıyı.ı LO pph. 20 pph. 'iı) pr" ve 11)0 pp" dilınınde ulacak şe~ilde at1<ıloksin ılave edildı. Eksıraksiyon işleminden sonra yoğunlaştırılmış olan eksırakı. ()ncL'den ha/ırlannıış ~\ıl\)nlar;ı akldrıldı. Eksırak! ,e yıkama solüsyonu tamamen geçtikıen sonra lJV ışığıııda mavi ya da yc~ı1 11or.:sans ulil~llmll y(lıııinden ıncelendi. Florisil tabakadaki ınavi f10resan pOl.ilif olarak ~ahııl edildi, Duğrıılama ıesli oLıı'ak da ayııı kolulllardal1 'lıil'ıirık ,ısiı (sııda c/'2S'lik) geçirildi ve olıışan mavı rengin atlalOksilıler için karakterisıik oLIIl s,ırı renge d\iıııişllı.Qıı ı;hıiıldıı Elde edılen sonııçlar miııikolon tekniği ile yem ve yem hammaddelerındeki LO pph'lik albtoksın yoğunluğıııııın iılçıılebıleecgıııı \e bil yimteıııın rlltın analizlerde. tar,ıına ııiteliğinde ,--',ıeak şekilde saha şartlarında kullanılahileeeğinİ gösterdi,
Andhlar kelııneler: Albıoksin. analiz, minikolon
Aflatoxin analysis with minicolumn technique
Summ.ıı'y: The dim of this sıııdy ıs LO adapt minieolıımn teehniqııe. that ıs lIsed as a qlı,ı1ııativ.: ıneıhod for ıııyc(lıoxıns ,,,ı,ılysıs. lo oıır I,ıhoraıory, and ,tlso determine the deteetion limlts of this method. For this aim i O fcecisıııll ,,,ıd i: ınıxc'd ked: ıuı,ılly
n
fced samples were med. 1'.:n ppb. 20 ppb. SO rrb and 100 rrb ,ıtlatoxins \Yere acided ıo cıeh ked "Ilnpks. respecıı'ely, /\fln exıraıııun of these samples, the extrac!.s \Yere eondensed and transferred to the minicolıımn, :\1'ter ılie exır,ILI dncl ıhe ek"elopıng sOlllllon were passed throııgh the column. results welT evalııated lındcr UV light to observ-e hlııe or )'I'ı'cn rJllol'l'SCenc.:, RIIll' rJlloresl'ence in Ilorısil layer evaluated 'ıs posiııve. So as to confİrııı the test. sulfuric acıd (24';10. in waıen \Va' adclecl lO IhL' l'OllılıınS ,ınd II\Yas ohscrved th~il the hlue color was turned to yellow. whıeh charaeterize for allalOxiııs Resulıs ,ho\\ ıh;11ıhe ii) pph albto.\ııı can be ckteet.:d iıı ıhe feedsıııll aııd mixed feed with Illinicoluııın tcehnıque aml this method 0111be Il,eel ın mıılıııe ,lıı"lvsı,"nd ın prilcııcal
Ke)' words AIl"loxin, ,ııı,t1y,sis, ıniıııcoluııın
Giriş
NI ikotoks in kı' e,:cşi iI i mantar türlerince scntezlcnen: alındıkları ı,aman insan ve hayvanlarda latenl, akut ya da kronik karakterde zehirlcnmelen: neden olan kimyasal madde vcya metaholitlerdir: haşta Aspergillııs ve Pi'-"irillilll1/ türleri olmak üzere mikotoksin oluşturan man-tarlar dünyaııın hcl' t~ıraf'ında yaygın şekilde bulunurlar ve şartlar uygun olduğu taktirde. tarım ürünleri ile hunlardan h;l7Ir1an;lI1 hesinlerı hızla kontamine ederler (2,X.Y.I I). \'likotoksinlerin gerek besinler gerekse tüketici ko-nunıund,ıki insan \'e hayvanlar üzerinde çok yönlü is-tenıneyen etkileri sii7. koııusudur. Üzellikle hesinlerde ve tarımsal ürünlerde renk. şekil. koktı değişiklikleri ile hir-likle daha d~ı önemlisi enzimatik ve hiyokimyasal ho-ıukluklara yol a\arlar, Ayrıca. insanlar ve hayvanlar yö-nünden latenl. akuı ve kronik tipte zchirlcnmelere !mikotoksikozis) de ncden olurlar. Zehirlermc sonucu en çok ctkilencn orgaııın karaciğer olduğu hilinmektedir. Bunun yaııında. mikotoksinler höhreklcri, sindirim
sis-temini. deriyi. solunum sistemini. üreme siSiemini. sınır ve kasları da ctkiler. Bu bileşiklerin ıeratoıenik ve br-sinojcnik etkileri dc söz konusudur (.',7.17.ILJ.22)
Mikatoksinleric mcydana gden zehirlcnmderdeıı akut niteliktc olanlar. klinik bulgular ve ckon(lnıık ka yıplar şeklinde kolayca dikkati \ekerkeıl. suhklinik \'C
kronik olgular giizdcn kaçabilir. Lehirlcnme olayl;ırının tamsında: mikatoksin \eşid inin be iirlenmesi \'C k irlen me
düzeyinin saptanması yönünden. toksikol, '.11k ;ıııalııkri il
öncmi büyüktür. Aym kapsamda olmak iiıere l;tr~ınhı nı-teliğinde yem vc ycm hammaddeleri ile hesınlerde nıı, kotoksin çeşidi vc yoğunluğunu bdirlenlL'ye yeınelik la-horatuar analizkl'inde dc f'ark lı an;1I iiik meıoll,lr(Lın (krornatografik, t1uorodansiıometrik ve ill1lnunolojik) y;ı-rarlamlır (1.13, 14.18.21 )
Bu çalışmada: yem \'C yem hammdddelcrı ilc
hc-sinierde mikotoksİn analiıinde kullanılan \'L' Ydrı-kalıı;ıtlf'
nitelikte hir metot oldn minıkolon teknığinin Iahor;ııu;ır-lanınıza uyarlanması \'(~ hu kapsamd,ı obc;lk~ekı1de f',ırk~
ı
14 Endcr Yarsan - Gökhan Eraslan - Dinç E~sızlı dÜI.l:ylerde aflatoksin katılmış yem ve yem
ham-ınaddelerinde bu yöntemin duyarlılık limitlerinin
be-lirlennıesi amaı;landı.
Materyal ve Metot
(alışmada materyalolarak özel bir yem
fah-ribsından temin edilen ve herhangi bir mikotoksin
kon-tanıinasjonu olmadığı tespit edilen iO'u hammadde
(arpa. buğday. mısır. mısır kepeği kırmızı, mısır kepeği
heyal. pamuk tohumu kUspesi, pamuk yaprağı küspesi.
kepek. soya kUspesi. ayçiçeği küspesi) ve 12'si de karma
yenıden (2, dönem tanık yumurta yemi, yumurta eivciv
yemı, etlik ci\'civ yemi, toklu hesi yemi, ku7.U bUyUtme
yemi. sığır başlangıç yemi, sığır hesi yemi, sığırhesi
se-minnıe yemi. sığır ekstra sUt yemi, sığır sUt yemi, buzağı
ha~Jangıç yenıi. huzağı bUyUtme yemi) oluşan toplam 22
yenı iirııeği kullanıldı. Çalışma aflatoksinin üretiminden
ba~lanarak 1 aş;ınıada yUrUtUldü,
Af!aloksin üretimi
Çalışmada kullanılan aflatoksin; Shotwell ve ark.
(16) tarafından bildirilen ve Demet ve ark, (4) tarafından
nıodifiye edilen yönteme göre üretildi. Buna göre, önce
LO nırıik tUplere 5'er nıl patates dekstmz agar ilave
edil-di. tUpler eğik tutuldu ve agarın donınası sağlandı.
Af-latoksin Uretinıi için Aspergilllts pumsilicits NRLL 2999
,uşu kullal1lldı. Söz konusu suştan agara ekim yapılarak
eıüvde 28cC'de 5 gUn tutuldu. %0,005'lik triton X-100
kullanılarak mantarlar toplandı ve sayımı yapıldı.
Üre-tilen mantarlardan aflatoksin sentezi 100 g pirinç içeren
SOO nıl'lik erlenlerde gerçekleştirildi. Öncelikle pirinç
içeren erlenlere 50 ml su ilave edildi ve sterilize edildi.
topLınan ve sayılan mantarlardan her hir erlenmayere i'er
ını ılave edileti ve erlenler etUve 08°e'de) yerleştirildi; 5
gün saekce gUndUzleri her saat başı karıştırıldı. Beşinci
günün sonunda erlenler etüvden alındı ve otoklavda
man-tarlar iildürUldü. yaklaşık 70"C'de kuruması sağlandı ve
iiğütüldU, Toplaın aflatoksin miktarı, r ..hiofarm total
af-latoksin kiti kullanılarak Enzim Immuno Assay cihazında
iilçüldU.
Ekstraksiyon
Yukarıda ayrıntıları verilen yöntem ile Uretilen ve
Iıawlanan aflatoksin standardı 4 farklı dUzeyde (I O. 20,
:'iU ve 100 pph) olacak şekilde 22 yem numunesine ayrı
ayrı ılave edildi. Yem ve yem hammaddelerine ilave
edi-len albtoksinin ekstraksiyonu esasta Roherls ve Palterson
( U) tarafından iinerilen ve Şanlı ve ark. (1R) tarafından
uyarLınan yönteme giire yapıldı. Buna göre kısaca;
ör-neklcrdeki arıatoksin kalıııtıları aselonitril+:lOtasyum
klo-rlir (90+ iO) karışımı ilc ekstrakte edildi: ekstrede bulunan
protein. mum. renkli maddeler gibi kirleticiler kurşun
ase-laıla çöklürülerek ve yağlar il.ooktan ile <;alkalanarak
uzaklaştırıldı ve hu şekilcle ön temızlemesi yapıldı. sulu
asetonitril kısmı önce bikarbonat ve dalı~ı s,ınra hıd
roklorik asitle muamele edilerek ~ısiı \c alkali Lıl.a
ge-çehilen mikotoksinler daha sonra klorol'orm fa/.ınd<ı \<ıp
landı. Evaporatiirde kloroform kısmı i nıl'ye kadar
uçunıldu ve minikolon a~aması için Iı~\l.ır hale getirildi.
Minikolon tekniği
Ekstraksiyon işlemi sonunda elele edilen yakl<ı~ık
ml'lik ekstrakt toplam anatoksinin belirlenmesı yiinlin
den mİnikolon tekniği (ô. iS.20) kapsamında ı,'ı'risi dah<ı
önceden adsorhan maddelerle doldıırulınuş (;1111kol, ,nLır;1
aktarıldı. Kolon olarak. (ı m111<;apıııcLı ve y~ıkla~ık iS cnı
uzunluğunda cam kolonlar kullanıldı. Kolonlar en alı
ta-hakadan başlayarak cam paııııığu. kalsiyum slilfaL rıorisı!
(ÔO-
ı
00 mesh. i1()"'C de S-R saat etli"de ctkinle~tirilmiş_daha sonra deaktive edilmiş), silikaıcl (2.ı() 111eslı.~O°C de
:2 saat süreyle etkinlcştirilmiş. daha sonra de~ıktivc edı!
miş), alumina niilral (etkinlik dereccSl V. S27-(ı75°Cdc
en az 4 saat süreyle aktive edilmiş_ daha ,onra deakıivc
edilmiş), susuz kalsiyum slilfat \'e en liste de ı~nu
pa-muğu olacak şekilde dolgu maddeleri ile dolduruldu
(Şekil I). Elde edilen ekstı-akt (yakıa~ık i ml) koluna ;ık.
tanıdı; daha sonra lizerine yıka111a <;ii/.eltisi ()ı~ır~ık
kul-lanılan kloroform+aseton (9+1), 2x4 ml ilave edildı Eks.
traktın tamamen sürüklenmesı bekleııdı ktcıı sonril l.' V
Şekil I. Çall~1l1adil klılLIllılan eillll kolonl<ll'LT ilıborn;lnl;lrL,
doldıınılııııış kolon.
Figurc
ı,
Glass ('OIUIllIlillld ('olUIIIil filJed "ıılı iıci,orbenı, ıN-dAnkara Üniv Vel Fak Derg. 49. 211112 l
ı
s
ı~ığı altında kolonlar al1aıoksin varlığı yönünden
de-ğeıkndirildi. Florisil tahakalarda meydana gelen mavi
rıoresans pozitif olarak kahul edildi. Kör deneme olarak
Cıa aynı ~ekilde hazırlanan cam kolondan al1atoksin ilave
edılmeden ekstraksiyonu yapılan ve evaporatörde
uçu-rularak hazırlanan ekstrakt geçirildi ve UV ı~ığı altında
il1L'clendi. Al1atoksinlerin karakteristik özelliği olan ve
sülfürik asit ılavesi ile maviden kanarya sarısına dönüşen
rengi gözlernek ve dolayısıyla da ayrımsal tanıyı
sağ-lamak için: UV ı~ığı altında incelenen kolonlardan 5 ml
sülfürik asit (suda %25'Iik) çözeltisi geçirildi ve tekrar
UV ı~ığı altında incelendi.
Bulgular
Çalı~ma kapsarmnda i(ru hammadde ve 12' si de
karıııa yem olacak şekilde toplam 22 adet yem örneği
analııe tahi tuıuldu ve her iirnek için al1at,;ksinin 4 farklı
yoğunluğu değerlendirildi. Bu amaçla yeme katılacak
a1'-!at()ksin nıiktar olarak Türkiye'de karma yemIerde
hu-lunmasına iıin verilen total al1atoksin düıeyi olan LO
pph'den başlayarak 20. 50 ve IQO pph düzeyinde yem
ör-neklerıne katıldı
Çalışma sonunda elde edilen hulgular al1atoksinin
yukarıdaki 4 farklı yoğunluğunun da minikolon tekniği
ilc tespiı edilebileceğini gösıerdi. Evaporatürde
uçu-Şekıi 2. Farklı YL'mörneklerine 5ll ppb dU/.eyinde katıl.ııı ar-laıuksının gönınUmU (i Arpa. 2. Buğday. 3. Mısır. 4. Pamuk
lu-hıınıu Idıspesl. 5. Kepek. ô. Suya kıL'resl. 7. Yumurta eiveıv
ycml. /;. Ku/u bUyiiıme yemi. 9. Sığır hesi yemi. lll. Bu/ağı hU-yUıme yemi).
Fıgııre 2. The arrear,IIKe or arJatoxin added aı .~Inci of 5ll rrh ıo dıllereııı ked saınrles (I. I3arlcy. ::'.. Wlıeal. 3. Corn. 4.
Cot-1C)II\eedıııeal 5. lhan. 6. Soybean mca!. 7. Feed (Iayer ehick
'larını. R. Feed (Iaınlı grower). '). Feed (bed rauening). LO.
Peed (cıive grower).
rulduktan sonra kalan yaklaşık imrlik hacim kolona
ak-tarıldığında, allaıoksin florisil tahakasında UV I.)ığı
al-tında mavi l10resan ~eklinde belirlendi. Ariaıoksinin artan
miktarına bağlı olarak renk ~iddeti ve y()ğuniuğunda (Lı
artış şekillendi (Şekil 4 ve 5) Olanak iılçiısünde farklı
yem numunesİ seçilmek suretiyle ycıııden
bynakbııa-hilecek pigmenıkrin. yağların ya da yab~lIlcl maddelerııı
sonucu etkileyip etkileım;yeceği de değerkndirilıııi~ oldu.
Özellikle yağlı numunekrde hu yapıların nmisil
ta-hakanın üstündeki adsorbanlar tarafmdan [IIlubrak sonu<;
üzerinde olumsuı bir etkiye yol açmadığı giillendl.
Analiz her nuımıııede üçer kl'l tekr<ır l'dilcıek s[,ın
dardize edildi. UV ışığı altın(tıki e1dl' edill'n giirlınliilerin
resmi karanlık ortamda çekilerek sunuldu. Bıına ıli~kin
sonuçlar, Şekil 2'de SO pph'Iik anatoksin düıeyinin farklı
yem numunelerindeki giirünümü ve Şekil 4'de de Lırklı
yoğunluklardaki anatoksinin 2 farklı yem öıııeğindeki
görünümü şeklinde gösterildi. Aynı ~ekilde. k()londan
H2S04 (suda ('/'25) geçiıildikten soıır;ıkı renk
de-ği~ikIiklerİ de Şekil 3 ve 5'de gösterildI.
Tartı~ma
ve Sonuç
Karma yeıııler, yağlı tohumlar ve tahıll<ırın tek
Iıiic:-reli mantarların invazyonuna uğraması SOIIlICU ortay;ı
çıkan küflenille olayları bUlUn dünyada sıklıkla br~ıla~ı
Şekil 3. Faıkıı ye ııı örııeklerıııe :'ll) pph dll/L'yılıde ,,,III,,n
''1-I"tobiııin I-I,S04 gc"irildıkıeıı som,ıkı :,Ö11l111l11ll1!i . .'\11'.,. ~
Buğday. 3. Mısır. 4. Paıııuk luhunııı kııspe'!. :'l. KCl'd .. rı. Sov"
klisresi. 7. YUIllurta ei"cı\' yeıııı. R. Ku/u hııyiıııııe yem!. l)
Sığır be ...i yemi. lll. HU7.ağlhıiyiitıııe yeıııı).
Figure 3. The appearanee or sll rpb <ılbtuxııı "pplinl LO
dil-ferenı feed ,amrles af ter passiııg ıhroııglı
ı
I,SO, (I. Ibdey. 2Whe,,\. 3. Corn. 4. Co1tOllSeed ıııe.t1 5. 8r<ılı.(ı.Sııyhc.lli mc,,1.
7. Feed (Iayer elıiek st<ıIler). R PeCli (1.111Ih"roI\erl. l) "eed
i 1(, [nder Yar,an - Gökhan Erasıan - Diııç [~,il.
Şekıl 4. Bu~cby \'(' ıııı,ıra rarklı yoğunluklarda kaulan
af-!;lloksllıİn gı)rlllllıımi (ı-4. Buğday. sırasıyla LO. 20. SOve 100
rpb atlatoksın: S-Ro Ylısır. sıra,ıyla LO.:20. SOve IlH) ppb
af-!;Hoksin)
hgurc 4. The aprcaraııee or allaıoxın added al differeııı
aıııo-ıını, to \vheat and com li -4. Whe,ıl. iO.20.SO. 'md 100ppb
af-laıoxın. rcspeetivcly: S-8. Com. LO. 20. SO.and 100 ppb
af-laıo.\ın. rcspeeuvely).
ı
an doğal klifknen olgularıdır. Küllenme olayınını
960' lıyıllara kadar hesin çe!jitlerinde sadece estetik yönden
ho-I.ulına yaptığı kabul cdilmekteydi. Aneak, hu tarihte
tn-gilıne' de hindilerde görülen ve 100.000' den fazla
hin-dinin toplu halde ölümüyle sonuçlanan olayın nedeninin
allatoksinlerdcn kaynaklandığının helirlenmesi
mikotok-sinierin toksikolojik yönden önemlerini de ortaya
Çl-karını!jtır n.8.l6,19). Bu tarihten itibaren de
mikotok-sikozİs olaylarına ve bunların etkeni durumundaki toksik
maddelerin (mikotoksinlerin) tespitine yönelik çalı~malar
yoğun şekildc yürütüle gelmiştir (5,6, i5,20).
Mikatoksinlerin ve dolayısıyla bu gruhun en önemli
üyesi konumundaki allatoksinlerin analizine yönelik
uy-gulamalar hiyolojik ve kimyasal analizler şeklinde 2
grupıa toplanabilir. Bunlardan biyolojik denemeler
sa-dece kalitatif ve yarı kantitatif niteliktedir ve çoğu zaman
da non-spesifiktir. Farklı mikotoksin çeşitlerinin
be-lirlenmesi süz konusu olmaz. Kimyasal analizler daha
fazla çeşitlilik gösterir. daha hızlı. ucuz, daha spesifik ve
duyarlıdırlar. Bununla hirlikte. ayrı bir grupta
de-ğerlendirilen imımll1olojik metotlar ise kimyasal ve
hi-yolojik yöntemlerin karışımı şcklindc ifade edilirler.
tm-munolojik metotlar da yine duyarlı vc seçici, spesifik
yiinıemlerdir (i2-i4.i8).
Şekil S. Buğday \c ıııısır,I farklı yo~unlııkl,ııd,ı bıılan
,ı1-latok,ınin H,S04 geçirıldiktcıı sonrakı ;;öniııııııııı (1-4. 1~IıNay.
sırasıyla 10.20. SO vc 100ppb al'iatok,ııı: S-Ro Mı,ıı. ,ıra'ıv!;ı
i 0.20. SOve 100ppb allatoksııı).
figure S. The appcaraııee or allaıoxın adckd ,Il ciıiTerciliICleh
ıo whe~lt and canı aftcr passıng through H:SO.: (1-4. \V,ıe,ıı.
ı
O.20. SO. and 100ppb allaıoxin. respecıi\'ely: 5-~. Com i lJ. 20.
SO. and 100ppb allatoxin. respecti\'cly).
Kimyasal yöntemlerk allatoksinlcrin ,uıalizı. analız
için örnek alınmasından ha~layarak kantılatif yônden
miktar tayininin yapıldığı aşamaya kadar bır diıi a~atn,ıyı
içerir. Örnek alma. analizlerin doğru yaııılabiı,m.:~i ve de.
ğerlcndirilehilmesi için en önemli a~amadır. Bu ,1111:\1,:1'1
farklı yöntemler uygulamr ve hunlar arasında en
bilinen-Ieri uniform örnekleme. seçici örnekleme Vl': ra:igele ör
neklemedir. Bu a!jamadan sonra labmaıuara gönderilen
örnekler ekstraksiyon i~leminden ha~byarak ,ınalize ıabı
tutulur. Ekstraksiyon i!jlcıni çeşitli organik .sol\cntle,!c
yapılır ve bu amaçla en çok klororumL asetoıııtri!.
nıe-tanol ve aseton kullanılır. Ekstraksiyon i~lenıinJl1 ar
dından: analiz örneğinde bulunabilecek kirliliklerin.
ya-hancı maddelerin ve yağların uzakla~tırılahilnıesi anıacıy
la temizleme işlemi uygulamr ve hu amaç!,ı d,ı en fal.la
kolon kromatografisi tathik edilir ( 13.
ı
4.1 ıl)Miktar yönündcn tayin aşamasına gelince.
nıı-kotoksinler Ve aflatoksinler UY ışığı (254 nııı) aiıında no
resan veren maddelerdir ve bu nedenle ,ınaliı.lcri de ge
nellikle bu prensihe dayanır. Kalitatif yiinclcn
helirle-mede, ince tahaka kromatografi (tTK) ya da miıııkolon
kromatogrofisi gibi metotlar uygulanır. Aynı şekilde. lTK
yarı-kantitatif helirlemc amacıyla da kullanılan hir yi in
Ankara Üniv Vet Fak Dcrg. 49.2002 117
dardın kullanılmasıyla olur ve bunun için de yine kro-ımıtografik temele dayanan yüksek basınçlı sıvı kro-matografisi (YBS K), yüksek basınçlı inee tabaka kro-matografisi ve Iluorotoksinmeter gibi yöntemler kulla-nılabilir (6,14,15,20,2 ı). Doğrulama testleri amaeıyla da, trifloro aseıik asit ya da daha sıklıkla kullanılan sülfürik asit gibi ayıraçlar denenebilir (8,13).
Yukarıda belirtilen ve allatoksinlerin kalitatif ya da kanıitatif yönden belirlenmesi esasına dayanan yön-temlerin hcl' birinin avantaj ve dezavantajları söz ko-nusudur. Aflatoksinlerin analizi amacıyla yararlanılan ilk metot 1'164' de yayınlanml~tır (6). lTK olarak isim-lendirilen metot ile dü~ük miktardaki allatoksinlerin dahi ölçülmesi mümkün olmu~tur. tTK aOatoksinlerin analizi amacıyla uzun süre kullanılı11l~ yarı-kantitatif bir metot olmu~tur. Bu metot ile yaklaşık 0,5 ng aflatoksin varlığı sıandart ile kar~ılaştırılmak suretiyle ıespit edilebilir. Ül-kemizde de bu metot rutin analiz amacıyla toksikoloji la-boratuarlarında yaygın ~ekilde kullamlmı~; her türlü la-boraıuar ~artlarında uygulanabilen kolay, ucuz, hızlı vt: fazla bir laboratuar ekipmanı gerektirmeyen bir metot olarak değerlendirilmiştir (I .5.13, i4.18). Şanlı ve ark. ( ı 8) esası Roberts ve Paııerson (l3) tarafından belirlenen hu meıodu modifiye ederek kendi laboratuar şartlarına uygun hale geLirmi~lerdir. Daha sonraki dönemlerde de ülkemizde yem ve yem hammaddelerindeki mikotoksin kirliliğinin belirlenmesi amacı ile yürütülen çalışmalarda sıklıkla kullanılan bir metot olmuştur (9,10). 1960'lı yıl-lardaıı ba~ıayarak i'170 ve 1980' lerde yaygın ~ekilde kul-lanılan bu metal bugün için yerini YBSK, gaz kro-maıografi. Rli\ ve ELlSA gibi yöntemlere bırakmıştır ( 12.18.21).
Tarama niteliğinde ve kalitatif bir yöntem olarak de-ğerlendirilen minikolon tekniği ise' özellikle saha ~art-larında ve hızla sonuç alınması gereken durumlarda kul-lanılmak için geli~tirilmiş bir metottur. tTK' da olduğu gıbi ucuz, kolay uygulanabilir. fazla bir ekipman ge-rektirmeyen ve aflatoksinlerde yaklaşık 20 ppb'lik to-lerans limitlerini de saptayabilen bir meU)ttuL 1976 yı-lından itibaren geliştirilmeye çalışılmış bir yöntemdir (20) Yöntemle ilgili çalı~malar özellikle kolon içeriğinde bulunan adsorban maddelerin geli~tirilmesi yönünde 01-mU~IL1r;aynı şekilde kolonlar da cam ya da plastik olaeak ~ekilde gelişıirilmi~tir. Yönıem tarama niteliğinde ve ka-litatif bir nıetol olarak kabul edilmekle birlikte, tarama sonucunda pozitif çıkan örneklerin Ilurotoksimeter gibi kanıiıatif yönden değerlendirmeye olanak sağlayan me-(otlara uygulanabilmesi açısından da (in metot olarak kul-lamlahilmektedir (6,15.20).
Saha şartlarında kolayca ve fazla ekipman gc-rektirmeden uygulanabilen bu tekniğin gell~tirılmcsı ve standardize edilmesi ve aynı şekilde lahorat ııar ~arı-larımızda ve sahada kullamlabilir hir yiintem haline ge-tirilmesi amacıyla planlanan ve sonuçlandırıLın hu ça-Iı~ınada: farklı çeşitten yem ya da yenı hammaddelerine farklı yoğunluklarda ilave edilen anatoksİn standardıııın kolonun florisil tabakasında UV ı~ığı alııııda giırüle-bildiği tespit edildi. Çalışmada [ilkemiıde tııt~ı1 art:lIlJksııı için karma yenılerde kabul edilen LO pph'lık lolerans dü-zeyi ve bunun üst yoğunlukları e,:alı~ıldı LO ppb' den baş-layarak artan anatoksin düzeyleri (20. SO ve 100 pph) nu-risi! tabakada da yine artan renk yoğunluğu ve ~iddeıi şeklinde kar~ıml7a çıktı Yem çeşidindeki değhiklikler ve dolayısıyla yem içeriğindeki olası pigment, y:ıhanCl madde ve yağ gibi istenmeyen unsuıbrın_ Jlorisil ta-bakanın üstündeki adsorban maddeleree tuıubrak SOl1llÇ
üzerinde herhangi bir etkiye yol açmadığı tespit edildı Çalı~ma sonunda elde edilen veriler: her ne ka(br kalitatif bir metot olarak kabul edilse de minikolon tekniğinin. kullanılacak standart maddelerle oluşturulacak hir renk yoğunluğu skalası yardımıyla yarı kantiıaıif bir meıoı şeklinde kullanılabileccğini ve ülkemiz şartlarımb. özcl-likle endüstriyel ü1çekte işletmecilik yapan yem fah-rikaları ve benzeri yerlerde kolay. çahuk. ueuı ve hızlı cevap veren bir yöntem şeklinde değerlendirilehileceğıııi gösterdi.
Kaynaklar
1. Andrellos PJ, Rcir GR (i964): CoıılimllllolT leııs 10'-
{{f-laıorin!h JAOAC. 47.
soı-sm.
2. Betina, V (I 9~3): Mrcoloıiııı' Chnııic((l. 13w/ogfL((1 ((ııd
!:'Ilviroıım£'/l/{{I Aspt'us. EIse\in. 1\llIsterdaııı.
3. Cardeillae PT, Nair KPC (11)74): Hıom/l I',-eıenlel! hı
mycoıoriııs (IIıd lori;.:£'nic molı! sport-'I oı len/s Toxıcol
Appl Pharmaeol. 30. 299-3()8.
4. Demet Ö,Oğuz H, Çelik İ, Adıgüzel H ı19lJSı 811,..-:dlıı'.
mısır, pirinı' I'£'ra/l.w,i[lIıd£l {{/Iaıok.",ı lirt-'IIIIJ7t'll Veı 1311
Derg.
ı
1. 135-i40.5. Karunyavanij S (200ı): raclorS aileclilig ıhe TLC ol
{{j-IlllOXilıs (IIııılysis. http://fea.orglilıpho/ıfiıbıaıylxl)()36e/xl)(136
Eoh .htm#plastie%20mi IlleolonOfr 2( lfor% 21l;ı!l:110\iilGir21kktc'
elion. Erişim tarihi' 27.8.200 I.
6. Karunyavanij S (2()() i): Plasııc 1II/IIICIi/((IJ711Ilir ulhl/lil/II
dNf'c!IOJI. hn p:/ Ifea.orgli npho/ul ibr:ıry/xl)( 13(,c/xl)( 136Eoh. htm#plasti e% 21lmi nicolon% 21)for'Yr.21l:ıll,IIOX LLLik 21lcletceII 011.
Erişim tarihi: 27.8.2001.
7. Kaya S (i 9S9): Y£,1J7\'t-' rt-'1J7 11Il1l11111"ldelemıdeki
IJ71-koıoksinler; insl/n ve Iım'ı'wı 11/,([/1/(1i\-'/ii ;JIWII11. Aııkdrd
Ülliv Vet fak Dcrg. 36.226-253
8. Kaya S (I 998): Mıkoıoksinln I't-' mikolok.ıııı
~elıi'-/elıll1t-'-leri. "Alııımıştır" S KaYd.
ı
Pİrİııççı. ARılgilı (Ed,)Ve-leriner Hekimliğinde ToksikoloJI. \1edlsdıı Ydyııı SerISI. 35. Ankara.
ii~ Ender Yarsan - Gökhan Er~l',lan - Dinç E~siz
0. Kaya S. Yarsan E (i099): Killwı!tlurdu gl'!tşml' gerili.ifi.
1"I'l'Im U1l/Imu.I'I. 1'1, 7e/7Irle/1//1I'Ierl' .vol uçuhill'/1 huıl'licu
//ııııldeler. 3. Mıkoıoksiııler 1'1' di.~l'r Zl'hirler. Türk Koop
Ekin. 3, \)2-98.
LO Kaya S. ~anlı Y, Yarsan E. Özsoy A, Akkaya R, Bilgili A ! 1996): Çok .1'iJl1Iit /ıUVVilll \'l'Ii,l/iricililZiııde kurmu yem
1'/' \'em /lIl1nmlııltll'lerıııdl'lI kumuklwıwı oIUlnsl/71l/k
luk-ıiırlel'lll/ll uJ'(/,wI'IlmuÇ[ Etlik Ycı Mikroh Derg. 8, 59-S0.
ii Kaya S. Yarsan E (1996): Ym11'1'\,I'm /wmmaddl'll'rinde
kü(lell//1I'Iıilı iilıle////lI".ıi VI' mikoıokslılll'rll' kirlenmiı~ hu ıür
remiNiıı de,<Ierleııdirilm('.\lnl' -,li/lI'lik l/ygulun1lflur. Ankara
Lni" Yel Fak Dcr;;. 42. i i i - i22.
12. Özpınar H. Kahraman R. ~enol HS (1993): Yf'tn Vf' Yl'f/1
hummuddl'leri 1'1' luhrik([ı'eınleriııdf' u/lutoksin 131.
ok-!'Uıoks/ll A ı'e 71'urelI'1I0llWl mikwl'llllll
enzimilıımUlıoınw-lıtik yiiıııemlNle .laplOıımUSI. Turk J Yet Anim Sci, 17.
23')-244.
13. Rohert.s BA, Patterson DSP (1976): M\'I.oıoxilıs:
De-ı/'Iıion oL Iıvl'lvl' lllycoıo.lill.l ın mixed wıimul leedsıuff.~.
Uıiııg u 11(1\'1'1ml'mhrwıe Cınııı U/i procedurl'. JAOi\C, 58,
i 178.1 IRI
14. Romer TR (1976): MI'I/ıods ot delnıimı mH'ololitls in
milNI(el'ds wıd/I'ed iııgrl'dieıl/. Fecd Stufls. 19. 18-22.
15 Romcr TR, Ghouri N. Boling TM (200ı): MinicolUl11I1
Ic"l"l'eııiııg //wı/ıods liır deınling o/Iuloxiıı: sııııl' ot ı/ıl' url.
Iııip:!if"o.or;;1i npho/" iihrary/X (l036c/XI )036EOihtm# \1 i. nicohıınıı% 21!sereening%2( )ıııcthods%2(lfor'lt.21ldetectilıg&21L al"!aıoxıno/r20state'!"c20of%20 theOk20art. Eri~iın tarihi: 27.R.2001.
16. Shotwcıı OL. Hassclline CW. Sluhhlelicld RI>. So-renson \\'G (1966): Prodlletio// o( U(icl/oılll 0// 1,1((' Arıpl
MicroL. 14,381-386.
17. Şanlı Y (1989): Kü(leıımiş \'em' kl/l/ı//lI/lII. Ilfkeıiıııı ıe su.
kıııculurt Çıftlik Dcr;;. 62. 23-3'i
18. Şanlı Y. Ceylan S, Kaya S ( 1'182) Kum711 \ elıılıl"{l"
u(-Iıııok.\in ww/ô. Ankara Ünı\' Yeı Fak DnS. 29. 'ill-}!)
19. Ş:ınlı Y, Kaya S (1994): IIderillN /IU\ Relıhl'l'/ Il'
V,-gıdlıll111111r18i/gllN U Kilııhı Meclisan Yavın Seı1-;1 21.
Ankara.
20. Velasco J (i 97'i): Filfıırnll7l:'ll'i,' 1l1i'£I'1lfl'l'{ı/1'1l1(/{ ull,l/ıı.ııIi
(u/,ıor/Jl'd ııtlZornsi/ illll1inicololı,l. J:\OAC. SS. 757763.
2
ı.
Wilson DM, Tahor WHo Tmekles MW i11)76)ScunnıngII1dhoıl /iıI' ıhe dl'ıecliıııı o( £1/1111(/\'111,(}(-/ıl'llıo\"fll.
7('-iiI'l'il:'llIIlLI'. pl'nicillic ııciıl ıınıl eıımıuı J.'\O,-\c. El). 125.
127.
22. Yarsan E, Özdemir M i1997): Aj/uıohinll'I"ul m,lun I't
hı/yııı/Il sI/iI/ıIZı \"imiiııden iJllelıu 1'1' £I(lıı/ohınl,'l'/n
\'1-kıııılcuın7lls/lll/ riJIll'lik ın'glfl£llI1l1lul' TlIrk Koop Ekin. i.
41-47.
Geli~ ıarihi: 27.'1.2001 iKabul wrıhı: 27.1 12()()1
Yazışma adresi:
Dııç.. lJl'. EmiN YOI'SIl/1
Ankıım Üllil'ersill'si. lIe/ainel' Fukülle.'I
FIII'/171lkoloıi 1'1'Tok.ıikıılııji Allııhilıın Dıdı
OM LODışkııpı Ank£lm
