Bıldırcınlarda kuluçkalık yumurta ağırlığının kuluçka sonuçları ile büyüme ve yaşama gücüne etkisi

Vet. Bil. Derg,(2006), 22, 1-2:11·19

B

ILDIRCINLARDA

KULUÇKALlK YUMURTA

AGıRLIGININ

KULUÇK

A

SONUÇLAR

I

ile BÜYÜME ve

YAŞAMA

G

ÜCÜNE ETKisi

TamerÇağlayan1@ Şeref InaP

Effcct of Egg Weight on Hatchability, Growth and Survival Rate

in Japanese

Quail

Özet: Buçalışma, bıldırcınlarda kuluçkalıkyumurtaağırlığınınkuluçkasonuçlarıile büyüme veyaşamagücüne etkisini ortaya koymakamacıyla yapılmıştır.AraştırmanınmateryaliniSelçuk Üniversitesi Veteriner FakültesiAraştırmave Uy-gulama ÜnitesindeyetiştirilenJaponbıldı rcınlarından8-10haftalık yaştaelde edilen 2147 adet yumurtaoluşturmuştur. Bıldırcınlardan elde edilen yumurtalar; <10 g, to-t ı g, 11-12 g, 12-13 g, 13·14 g, 14-15 g, ve >15 9 olarak sı­ nıflandırılmıştır. Farklı ağırlık gruplarındaki yumurtaların kuluçka randımanı ve fertiliteleriarasında anlamlı birfarklılık gözlemlenirken(P<O.OOl),çıkışgücüve embriyonik ölüm yüzdeleri arasında istatistiki anlamdabirfarklılı ktespited i-lememişti r(P>0.05). Kuluçka randımanı ve fertilitenin10-11ve 11-12 9gruplarındadiğerlerinde n daha iyiolduğu, en yüksek çıkış gücününve endüşükembriyonikölüm yüzdesinin yine 11-12 9 grubundaolduğu belirlenmişti r. Enkötü kuluçkasonuçlarıise <10 9 grubundan eldeedilmiştir.Genelolarak yumurtaağırlığı arttıkça çıkancivcivağırlığınında artt ı ğ ı ve bu durumunilerikiyaş dönemlerindekicanlı ağırlıkvecanlı ağırlık artışına yansıdığı belirlenmiştir(P<0.05).

Yaşamagücüdeğerleribakımındanisefarklı yumurtaağırlıkgruplarından çıkan bıldırcınlar arasındaistatistikianlamda birfarklı lık bulunamamışt ır(P>0.05). Kuluçkalıkolarak 10-12 9 grubundakiyumurtalarınseçilmesinindaha uygun o la-cağısonucunavarılmıştır.

Anahtar kelimeler:Yumurtaağırlığı, kuluçkasonuçları,büyüme,yaşamagücü,bıldırcın

Summary: Thisstudy was carried out toinvestigate the effects of hatching egg weight on hatchability,growth and survivalratein Japanese Quail. In thisinvestigation,2147 eggs were obtainedfrom 8-10-weeks old quails thatwere reared at the VeterinaryFaculty Farm of Selcuk University,Turkeyand used as the material.Eggs wereclassifiedas less than lOg,10-11g, 11-12 g,12-13 g,13-14 g, 14-15 9 and greaterthan 15 g.When differentegg weightgroups were compared on hatchability of total egg5 and apparentfertility, there was a stafistically important difference (P< 0.001).The differences among groups for hatchability of fertile eggs and embryonic mortality were not found s ig-nificant (P>0.05). Groups of 10-11 and 11-12 9 were found belter than other groups based on apparent fertility and hatchabilityof total eggs.The highesthatchabilityof fertile eggs andthelowest embryonic mortalitywere determined group of 11-12 g. The poorest hatchabilities were found in group less than 10 g.Generally, it was observed that when egg weight increases chick weight also increases,and this situationwasactive in followingages (P<0.05).The quailsamong groups of egg weightfor survival ratewere notfoundsignificant (P>0.05).il was concluded that eggsin the group of 10-12 9 is the most suitable eggsforincubation.

Key Words: Egg weight, hatchability,growth, survival rate, quail

Giriş

Bıldı rc ın yetiştirici liğinde karlı lıkve verimliliksağ­ lanabilmesi için kuluçka işlemleri nde başarılı olmak

gerekmektedir. Bıldı rcı n yumu rtala rının kuluçka per-formansında etkilifaktörlerin en önemlilerindenbirisi dekuluçkalı kyumurtaağı rlı ğ ıd ı r. Küçükyılmazve ark

(2001) bı ld ı rcı nlarda beş farklı ağırlık grubunda y u-murta ağırlığ ı nı n ortalama 9.63-13.78 g, Sarıca ve

ark (2003) ise 11-17 9 aras ında değiştiğini

bil-dirmektedir. Saylam (1999), bı ldırcınlarda ortalama

yumurta ağırlığını hafiften ağır gruba doğru 9.40,

10.47 ve 11.72 g,Sollmanve ark (1994) ise 10.86 g

olarak belirtmişlerd ir. Farklı yaşlardaki bıldırcınlarda

Geliş T:ıri~i:02.06.2006 @: caglayan@selcuk.edu.tr

ÇAGLA.YAN,ıNAL

yumuna aQınlQının 9-23. haftalar arasında 1 0.95-11.51 g (Şeker ve ark 2005), 3546. haftalar a ra-sında ise 11.75-12.54 g arasında de{ıişti{ıi bi l-dirilmektedir(BayramveAkı ncı 2001),

Kuluçkahk yumuna aQırllQının verim özellikleri üzerine etkilerininincelendlQi birçalışmada, kuluçka randımanının 10.00- 10.99 ve 11.00 -11.99 g'lık yu-murta gruplarında (%57 .33 ve %57.66) daha iyioı­ duğu en düşük sonucun ise 9.00-9.99 g'lı k gruptan (%50.00) elde edildiQi bildirilmiştir (KOçükyllmaz ve ark 2001).Yinebıknrcmlarda beş farklı yumurtaaQı r­ hk grubunda döllülük oranlannın %75.68ile '"1080.00 arasında deQiştlQi bildirilmiştir (Küçükyılmaz ve ark 2001). Aynı çalışmada. çıkı ş gücünün 10.00-10.99 ve 11.00-11.99 g'hk yumuna ağırlık gruplarında (%72.26 ve%73.30) daha iyiolduğunuendüşük so-nucunise 9.00-9.99g'lıkgruptan (%65 .89)eldeedi l-diQini bildirmektedirler.Sarıca ve Soley (1995),aQır yumuna ağırlık grubundan hafife doQru dön grupta dôllülük oranı, çıkışgücüve kuluçka randımanını sı­ rasıyla 1. grupta %60.58, %68.93 ve %4 1.76, 2. grupta %58.10, %69.38 ve 0/040.31, 3. grupta %55.92, %60.78 ve %33.99, 4.grupta ise %37.68, %55.76 ve%21.01olarak beltnemtşlerdir.

Embriyonik ölümler ise 9.00-9.99, 12.00- 12.99 ve >13 g yumurta ai)ırlık gruplannda sırasıyla %38.75,%2 9.05 ve %30.70ile dii)ergruplardan yük-sekbulunmuştur (Küçükyılmaz ve ark 2001).Bir

ça

-lışmada 11.0-11.9, 12.0-12.9 ve 13.0-13.9 g ara-sındaki kuluçkahk yumunalardan elde edilen civclvledn ortalama çıkış ağırlıkları sı rasıyla, 6.98, 7.56 ve 8.39 g ve 6. hafta canlı aQırtık ortalamaları ise 178.16, 182.92 ve 181.32 g olarak tespit ed il-miştir. Yumuna aOırllQına bai)1ı olarak elvelv çıkış

ağırllQında tedrici bir MıŞ olduğu bildirilmiştir (Yıl­

dırım ve Yetişir 1998). Özcan ve ark (2001)ise ha-fiftenağıra doğrudön farkh yumunaaQırlıkgrubunda cvcivçıkış ağırllQıortalamalarınısırasıyla6.28,7.10, 7.67 ve8.54g,6.haftacanlı ağırlıkortalamalannı ise 180.82, 194.19,192.56 ve 201.66g olarak tespite t-mişler ve yumurta ağırlığının elvelv çıkı ş ve 6. hafta canlı ağırlıkları üzerineetkilerini önemlibulmuşlardır (P<0.05). Hertıangi bir seleksiyon uygulanmad l Q ı takdirdebudırcmlarda ortalamacanl ı ağırlık 100-140 9arasında değişmektedir (Sarıcaveark 2003).

Bı ld ı rcınlarda 1. hafta canlı ağırlık artışı 10.00-10.99, 11.00-11.99, 12.00-12.99 ve >13 g'lık yu -murta ai)ırlık gruplarında sırasıyla 11.42, 11.49, 15.92 ve 16.37g, 6.haftacanlı aQırlı kartışı ise aynı sırayla 10.16, 14.71, 13.19 ve 10.86 g olarak bi l-dirilmiştir(Küçükyılmazve ark 2001).

Bıldırcınlarda ilk 6 haftalık dönemd e enyOksek ölüm oranının 10.00-10.99 g'lık gruptan çıkan civ

-elvlerde (%22.74) ve ölumlerin büyük kısmının 1. haftada olduQuve endüşükölümoranınınise >13 9 grubunda (%10.81) tespit edildiği bildirilmiştir (

Kü-çükyı lmazve ark 2001).

Bu çalışma, bıldırcınlarda kuluçkalık yumurta aQırlıQının kuluçka sonuçları ile büyüme ve yaşama gücüne etkisiniortaya koymak amacıyla yapılmıştır.

Materyal ve Metot

Araştırmanın materyalini Selçuk Üniversitesi Veteriner Fakültesi _Araştırma ve Uygulama Üni-tesinde yetiştirilen Japon bıldırcınlarından 8-10 ha l-tahk yaşta elde edilen 2147 adet yumurta oluş­ turmuştur. Anaç bıldırcınlar her bir katında 9 adet gözü olan 5 kathkalesierde her bir gözde 1erkekve 2 adet dişi olaca k şekilde yerleştirilmişlerdir.

ç

ift·

leşme süresince anaç bıldırcınların beslenmesinde % 20 HPve 2800 kcallkg ME içerenyumurtacı bıl­ dırcın yemi ile civcivlerin beslenmesinde % 24 HP ve 2800 kcallkg MEiçeren büyütme yemi ad libitum verilmiş ve su otomatik suluklardan sağlanmıştır (Coşkunve ark1997).

Bndtrcmlardan elde edilen yumurtalar 0.01 g hassasiyetindeki elektronik terazi ile tartıhp nu-maralandınlmıştır.On gün süre ile 14"Oısıve% 75 nemihtiva edenbekletme dolabındadepoedilmiştir. Ondörtgünlük kuluçka süresinden sonra her bir yu -murta 7 x 10 cm ebatlarındaki tül torbalara k o-nularak ağızlan sıkıca bağlanıp. çıkım makinesine konulmuştur. Kuluçka işleminin bilmesinden sonra

çıkan civcivter elektronik teraziyle tartdtp kanat nu -marası takılmıştır. Oivclv çıkmayan yumurtalar kı­ nlarak d611Q olan ve olmayan yumurtalarsayılıpkay -dedilmiştir. Civdvler tabanına 10 cm yOksekliğinde

hızar tataşı serilen 9 mı'lik odada barmdmlrmşur.

Clvclv seviyesinde 35-37°C'likısının saQlanchQı oda -nın ISltdmasında quartz sobalar _{kullanılmıştır. lık} 4 saatte civcivleresadece% 5oranında şekerfsu ve-rilmiş daha sonra önlerinde sürekli olarak bOyütme yemi bulundurulmuştur. Tabii havalanduma ve 24 saat aydınlatma uygulanan odada, oda ısısı her hafta 2.5-3

-

c

azaltılarak 6. haftada yaklaşık20-21 °C'ye düşürülmüştür. Her hafta elektronik terazi ile bıldırcınlanncanlı aOırllQı belitienmiştir.

Bıldı rcınlardan elde edilen yumurtalar; <10 g, LO-LLg,11-12 g, 12-13 g, 13-14 g,14-15 g,ve >15 g olarak sınıllandınlmıştır. Grupların kuluçka özel-likleri ve yaşama gücü ile ilgilidei)erlerin analizinde Khi kare testi, yumurtaaQırlıQıve büyüme ileilgilide -ğenerin analizinde Varyans analizi lle Duncan testi kullanılmıştır(Petrie ve Watson1999).

U.ldırcın larda Kulu çkahk Yumurta...

Bulgular

Araştırmada farklı aQ ırtık gruplarındaki yu. mu rtalarınkuluçkasonuçlarıTablo 1'deverilmiştir.

A~ırlıklarına göre yedi fartdı gruba ayrılan yu. murtalarda ortalamaar;ıırlık<10. 10-11. 11-1 2,12·13. 13-14. 14·15 ve >15 g gruplarında sırasıyla 9.02.

10.61.11.59. 12.48, 13.46.14.38 ve 15.42 g olarak belirlenmiştir (P<O.OOl). Genel yumurta aQırlık or-talaması ise 12.63 9olarak tespitedilmiştir.

Tablo t'e göre farklı aQırlık gruplarındaki yu-murtalann kuluçka randımanı ve fertiliteleriarasında anlamlı bir farklılık gözlemlenirken (P<O.OOl). çıkış gücüveembriyonik ölüm yüzdeleriarasındaistatistiki anlamda bir farklılık tespit edilememiştir (P>O.05). Kutuçka randımanı ve fertilitenin 10-11 ve 11-1 2 9 grupları ndadiQerlerinden daha iyiolduQu,en yüksek

çıkı ş gücünün (% 93.39) ve en düşük embriyonik ölüm yüzdesinin (% 6.61) yine 11· 12 g grubunda cl-duQu belirlenmişti r, En kötü kuluçka sonuçları ise <10 g grubundan eldeedilmiştir.

Farklı yumurta ar;ıırlık gruplarından çıkan bıl­ dırcınlann haftalara görecanlı aQırlık ve canlı ar;ıırlık artı şı ortalamaları Tablo 2 ve 3'te verilmiştir. Canlı

ar;ıırhklar 1 haftalık yaşta 22.51-28.63 g. 2 haftalık yaşta46.10-53.97g,3 haftalık yaşta 84.89-98.10g.

4 haftalık yaşta 117.41-136.85 g. 5 haftalık yaşta 147.51-174.n g. 6 haftalık yaşta 164.17-199.94 g arasında deQişmektedir.

Canlı ar;ıırtık artışlan 1 haftal ık yaşta 15.67·

17.62 g. 2 haftalık yaşta 22.47-25.33 g, 3 haftalık yaşta38.36-44.13 g. 4 haftalık yaşta 32.53-38.75g. 5 haftalık yaşta 30.10-37.92 g. 6 haftalık yaşta

16.67-25.67 g. 1-6 haftalık yaşta 157.34-188.78 g arasında de~işmektedir. Yumurta aQırtır;ı1 ile birlikte çıkan elvelv a~ırtı~ının da antlQı ve

cvcv

ar;ıır1lr;ı ın ın da ileriki yaş dönemlerindeki canlı ar;ıırlık ve canlı ar;ıırlıkartışınayansıdır;ıı belirlenmiştir(Tablo2ve3).

Bu araştırmada farklı yumurta aQırlık grupları ndan çıkanbıldırcınların 1, 2, 3,4, 5,6 ve 1-6.haftalardaki yaşama gücü oranları sırasıyla %100.00-100.00.

%99.75·100.00, %99.67-100.00. %99.67-100.00, %99.18-100.00, %96.71-100.00 ve %96.71-100.00 arasında der;ıişmektedir. Yaşamagücü de~erlerlba -kımındanfarklıyumurtaa~Ir1lkgruplarından çıkanbıl­ dırcınlar arasında istatistiki anlamda bir farklılı k b u-lunamamışlır(Tablo 4).

Tablo1.Faıld ıal)lllıkgruplanndakiyum.ırtaları nkuluçka sonuçlan

Yumurtaal)lllıkgrupian

"0 I().H 11·12 12· 13 13·14 14-15 .15 Genel

On.m

n 41 113 482 670 595

i"

52 2147

K":ı:Sx 9.02±<L.lS9 10.6110.031 11.5~.Ol· 12.48±O.Oıd 13.461O.01Ç _{14.38±O.Q2b 15.42±O.oea 12.63±0.Q3}

Ç,kan 16 79 325 424 394 122 35 1385

DOlsOl 22 25 134 212 160

"

11 645

E.O. 3 9 23 34 31 11

,

i"

K.R.'Y. 39.Q2b 69.91' 67.433 63.28' 64.54' 62.89' 67.31' 64.51

Fertilite% 46.34Ç _{n .8S' 72.2oa}b _{68.J8b 69.7sa'=' 68.56a.b 78.SS' 69.96}

ç.G.% 84.21 89.77 93.39 92.58 92.53 91.73 85.37 92.21

E.O .% 15.79 10.23 6.61 7.42 7.47 8.27 14.63 7.79

a.b,c.d,e,I,g:Aynı satırda larklıharftaşıyandeOeriererasılarklılıklSlOnemIdil. '00:P<O.OOl .:P>O.05

ÇACU YAN.L\,lAL

Tablo2.Farklı yun.ına aClırlıkg~nndan Çıkan bıldırcınlannhaftala'. gOrecanııaOır1 lkortaıamaIan{gl

YumJrtaaClı r1 lkgruplan

<10 1().11 " ·12 12·13 13-14 14-15 >15 veş (H afta) n ; 1 5i n i i Si n i i Si n i ± S i n ;±Sı n i i S i n i i Si ÇıkıŞ E 12 6,82±O.09 D 2 6.971'0.39 G 14 6.841'0.090 43 7.53±O.04 31 7.52±0.08 74 7.53±O.041 138 8.21±O.Q4 199 8.88±0.03 153 8.23±0.03 195 8.89±0.03 291 8.22tO.03" 394 8.89±O.oıd

178 9.69±0.04 174 9.75±O.03

352 9.72±O.0:JC

61 10.4O±Q.05 18 11.IStO.12

50 10.35:10.08 15 1'.19±O.14 11110.37:1O.05b 33 11.16±O.oga

E 12 23.12±O.70 43 23.87±O.56 138 25.39±O.30 199 25.82tO.26 178 27.38.tO.31 61 28.19±O.45 18 28.65±O,80

D 2 18.84%2.27 31 23.30±0.48 153 25.S2±O.28 195 26.72±Q.28 174 27.30:10.29 50 27.46±O.67 15 28.61±O,70

G 14 22.51±O.nd 74 23.63±O.38d 291 2S.46±O.2OC394 26.26±O.lgbC352 27.34±O.2 11ıb 11127.86±O.39' 33 26.63±O,54B

E 12 48.17Ü 68 43 46.14 tl .3O 138 49.22±O.57 199 49.561'0.54 178 52.16±O.62 61 52.51±O.91 18 53.0SiI.66

2 D 2 36.63±6.n 31 46.06i1.13 153 49.68±O.60 195 51.851'0.57 174 52.37±O.59 50 52.6511.24 15 55.03±1.70

G 14 46.52±1.gsaı 14 4S.10±0.8gd 291 49.46±O.4z00394 5O.S9±O.4d' 352 52.27±O.4JIıtı111 52.57±O.75ab 33 53.97±1.Ig8

E 12 8S.41t2.60 43 84,63:tl.83 138 89.20t0,80 199 89.54±O.72 178 92.74±O.81

et

94.07.11.26 18 94,9Qt2,38

3 D 2 75.38115.18 31 88.4911.58 153 91.26±O.92 195 94.6ô±O.83 174 95.51±O.82 50 94.n:t1.71 15 101.9412,43

G 14 84.89t2.9Jll 74 88.25±1,2EjOd 291 9O.281'O.6zbe394 92.07±O.56b 352 94.111'O.seab 11194.38t1.~ 33 98.10±1.7g8

E 12 118.S7:t4.39 43 118.23t2.28 138 122.55±1.01 199 122.59:tO.94 178 126.81:tl .03 81 127 .5&±1.69 18 131.94t2.19

4 D 2 110.45:t19.35 31 123.63t2.18 153 128.6411.22195 130.85±1.10 174 131.59±1.08 50 130.61%2.38 15 142.75%2.92 G 14 117.4l:t4 .3J'l74 12Q.49:t1.t)2Cd291 124.7Qt(l.81bc_{394 126.68.±O.75b 352 129.17±O.76b111128.93±1.4ıb 33 136.85t2.00a}

E 12 148.7914.4 8 43 151.1 312 .27 138 155 .86±1.02 199 156.~.96 178 160.6311.10 61 162.02::t1.99 18 166.00±2.54

5 D 2 139.79±19.0431 158.64t2 .25 153 164,2O±1.38195 167.75±1.28 174 170.45:tl.29 50 172.43.t2.60 15 185.30±3.08

G 14 147.5l:t4.3gd74 154.27:11.6:7= 291 1602 5±O.gobC 3941 62.3 1±O.84b352 185,-48%O.e.atı111 166.71±1.67"> 33 174.7712.58'

E 12 164.62±2.85 43 168.93.t2 .07 138 173.3Q±1.08 199 173.68±O.96 178 177.92:tl.06 61 1n.95t2.19 18 182.20±2.84

6 D 2 161.53117.9731 189.2412 .9 1 153 197.31±l.77195 199.85±l.59 174202.5311.52 50 207.31:t3.12 15 221.2213.59

G 14 164.17:t3.ogd 74 ın.4412.oe<= 291 185.9211.27">394 186.64:tl.14b 352 190.09±1.1:il 111 191.1712.31b 33 199.9414.05' a,b.c.d.e.L.g:AVnı satırda farklıharftaşıyanortaıamaiar arası farklı lıklaronemıidlr(P<O.OOl).

BıldırcınlardaKuluçkalıkYumurta...

Tablo 3.Farklıyumurtaağı rl ı k grupları ndançıkan bıld ırcınlarınhaftalaragörecanlıağırl ıkartışı ortalamaları(g)

<10 10-11 11-12

Yumurtaağırlık grupları

12-13 13-14 14-15 >15

Yaş

(Hafta) n x ±

si<

n x ± Sx n x ±

s

i<

n x ± Sx n x ±

si<

n x ±

si<

n x ±

si<

E 12 16.31±0.67 43 16.34±O.55 138 17.18±O.29 19916.94±O.26 178 17.69±O.30 61 17.79±O.45 18 17.50±0.78 D 2 11.88±1.89 31 15.78±O.50 153 17.29±O.28 19517.82±O.28 17417.55±O.30 50 17.12±O.66 15 17.43±O.72 G 14 15.67±O.74b 74 16.11±O.38ab291 17.24±O.20a 39417.38±O.1ga 35217.62±O.21a 11117,49±O.39a 33 17,47±O.53a

2 E 12 25.05±1.12 43 22.26±O.85 138 23.83±O.38 199 23.74±O.34 178 24.78±O.38 61 24.32±0.62 18 24,43±1.15 D 2 17.79±4.50 31 22.75±O.78 153 24.16±O.39 19525.13±O.36 17425.07±O.37 50 25.18±O.72 15 26,42±1.29 G 14 24.01±1.28ab 74 22,47±0.59" 291 24.01±O.27ab 39424.43±O.25ab 352 24.92±O.27a 111 24.71±O.47a 33 25.33±O.86a

3 E 12 38.30±1.57 43 38.50±0.83 138 39.98±O,41 19939.98±O.36 178 40.57±O.39 61 41.56±O.64 18 41.82±1.18 D 2 38.76±8,42 31 42,43±O.74 153 41.57±O.54 19542.81±O,42 174 43.14±O,43 50 42.12±O.75 15 46.91±1,49 G 14 38.36±1.60c 74 40.15±O.61bc291 40.82±O.35b 39441.38±O.2gb 35241.84±O.30b 11141.81±O,49b 33 44.13±1.02a

4 E 12 32.10±1.92 43 33.60±0.81 138 33.36±O.49 199 33.05±O.40 178 34.08±O,43 61 33,49±0.84 18 37.04±1.07

D 2 35.07±4.17 31 35.14±1.17 153 35.38±O.54 195 36.20±0.42 17436.08±O,47 50 35.85±O.97 15 40.81±1.07

G 14 32.53±1.72b 74 34.24±O.68b 291 34,42-+O.37b 394 34.61±O.30b 352 35.07±O.32b 111 34.55±O.64b 33 38.75±O.82a

5 E 12 30.22±2.01

D 2 29.34±O.31 G 14 30.10±1.72c

43 32.90±0.92 138 33.31±O,47 19934.39±O.47 178 33.82±0,46 61 34,47±O.84 18 34.06±1.35

31 35.00±1.36 153 37.56±O.67 19536.90±0.57 17438.86±O.60 50 41.82±1.04 15 42.55±2.71

74 33.78±O.79b 291 35.54±O.43ab 394 35.63±O.37ab 352 36.31±O,40ab 11137.78±O.74a 33 37.92±1.60a

6 E 12 15.82±2.04 43 17.80±0.92 138 17.43±O.59 19916.70±0.63 178 17.29±O.56 61 15.93±1.65 18 16.21±1,49

D 2 21.74±1.07 31 30.61±1.65 153 33.10±0.93 19532.10±0.89 17432.08±O.80 50 34.88±1.72 15 35.92±3.11

G 14 16.67±1.84b 74 23.17±1.14a 291 25.67±O.73a 39424.32±O.67a 35224.60±0.63a 11124,46±1,49a 33 25.17±2.36a

1-6 E 12 157.80±2.85 43 161.40±2.05 138 165.09±1.08 199164.80±0.96 178 168.23±1.06 61 167.55±2.20 18 171.06±2.62

D 2 154.57±17.59 31 181.72±2.91 153 189.08±1.77 195190.96±1.59 174 192.78±1.52 50 196.96±3.12 15 210.04±3.58

G 14 157.34±3.06d 74 169.91±2.06c291 177.70±1 .2rbc 394 177.75±1.14bc352 180.37±1 .1~111180.80±2.31ab33 188.78±4.04a

a,b.c,d:Aynı satırda farklıharftaşıyanortalamalararası farklılıklarönemlidir(P<0.05).

ÇAGLAYAN,INAL

Tablo4.Farktıyumurtaağırlık gruplarından Çıkan bıldırcınlannyaşama gCıcUdeğe rleri(%)

Yumurtaağırlıkgruplan

<10 10-11 11·12 12-13 13-14

V"

(Hatta) Çıkış E D G E D G 2 E D G 3 E D G 4 E D G 5 E D G 6 E D G 1-6 E D G n % 12 2 14 12 100.00 2 100.00 14 100.00 12 100.00 2 100.00 14 100.00 12 100.00 2 100.00 14 100.00 12 100,00 2 100.00 14 100 .00 12 100.00 2 100.00 14 100.00 12 100 .00 2 100.00 14 100.00 12 100.00 2 100.00 14 100.00 n % 45 31 76 45 100.00 31 100.00 76 100.00 45 100.00 31 100.00 76 100 .00 45 100.00 31 100.00 76 100 .00 45 100.00 31 100.00 76 100.00 45 100 .00 31 100 .00 76 100.00 43 95.56 31 100 .00 74 97.37 43 95.56 31 100.00 74 97.37 n % 144 160 304 144 100 .00 160 100.00 304 100 .00 144 100 .00 160 100 .00 304 100.00 143 99.31 160 100 .00 303 99.67 143 99.31 160 100.00 303 99.67 142 98.61 160 100.00 302 99.34 141 97.92 153 95.63 294 96.7 1 14 1 97.92 153 95,63 294 96.71 " % 209 197 406 208 99.52 197 100.00 405 99.75 208 99.52 197 100.00 405 99.75 208 99.52 197 100.00 405 99.75 208 99.52 197 100.00 405 99.75 207 99.04 196 99.49 403 99.25 205 98.09 196 99.49 401 98.n 205 98.09 196 99.49 401 98.n " % 183 181 364 183 100 .00 181 100.00 364 100 .00 183 100.00 181 100.00 364 100.00 183 100.00 181 100. 00 364 100 .00 183 100.00 180 99.45 363 99.73 181 98.91 180 99.45 361 99.18 180 98.36 176 97.24 356 97.80 180 98.36 176 97.24 356 97.8 0 14-15 n % 63 50 113 63 100 .00 50 100.00 113 100.00 63 100 .00 50 100.00 113100.00 63 100.00 50 100.00 113 100.00 63 100.00 50 100 .00 113100.00 63 100.00 50 100.00 113100.00 61 96.83 50 100 .00 111 98.23 61 96.83 50 100.00 111 98.23 >15 " % 19 15 34 19 100.00 15 100.00 34 100.00 19 100 .00 15 100.00 34 100.00 19 100.00 15 100.00 34 100.00 19 100.00 15 100.00 34 100.00 19 100.00 15 100.00 34 100 .00 19 100.00 15 100.00 34 100.00 19 100 .00 15 100.00 34 100.00 E:Erkek D:Dişi G:Genel

Tartışmave Sonuç

Deneme gruplarındaneldeedilen yumurtaa~ır·

1ı~ 1 (12.63) ortalamaları literatürde (Scliman ve ark 1994,Saylam 1999,Küçükyı lmazveark 2001,

Naz-hgülve ark2001,Sarıca ve ark2003)bildirilend

e-ğerlerarasındadı r.

Küçükyılmaz ve ark (2oo 1)'ın 10.00-10.99ve 11.00-11.99 g'l ı k yumurta grupları nda belirtti~i

%57.33 ve %57.66 değerindeki kuluçka

ran-dımanlan bu araştı rmada aynı ağırlık gruplarından

belirlenen%69.91 ve %67.43 değerle rinden düşük,

9.00-9.99g'lık gruptan elde ettikleri %50.00 deQ'eri

ise buaraştırmada tespit edilen%39.02de~erinden

yüksektir. Sarıca ve Soley (1995)'in ağırdan hafife doğru farklı ağırlıktaki yumurta gruplarından s

ı-rasryla bildirdiği %41.76, 0/040.31, %33.99 ve %21.01değerindekikuluçka randımanları ile Saylam (1999)'ln bildirdiği %57.44 ve Khurshid -ve ark

(2004)'nınbildirdiği %55.14 değerindeki kulueka

randımanları buaraştırmada belirlenen %64.51

değerindeki genel kuluçka randımanından düşük,

Kırmızıbayrak ve Altınel (2oo1)'in bildirdiği

%67.71 değeri ile benzerdir. Chahil ve Johnson

(1974)'un, 6-9 haftalık bıldırcınların dörtfarklı h

at-tından belirlediği %70.30 değerindeki ortalama k

u-luçka randımanı ise buaraştı rmadaki genelkuluçka

randıman ındanyüksektir.

Sarıca ve

Scley

(1995)'inağır yumurtaağırlık grubundan hafife doğru sırasıyla bildirdiği %60.58,

Bıldırcınlarda KuluçkalıkYumurta ..•

oranları buaraştı rmada benzerağırlık gruplarındaki

değerlerden düşük, Küçükyı lmaz ve ark (2001)'ln

bildirdiği %80.00, %78.00, %78.66, %79.33 ve

%75.88ilePetek ve ark(2005)'nın bildirdiği%92.12,

%90.05, %90.03 ve %86.54 değerindeki döllülük

oranları ise bu araştırmada benzer ağırlık grup-larında belirlenen döllülük oranlarından yüksektir.

Erensayın (2001)'ı n farklı ebeveyn ağırlığını n ku

-luçka sonuçlarına etkilerini incelediği araş­

tırmasında bildirdiği %65.52 ve %67.23değerindeki döllülükoranları buaraştırmada belirlenen %69.96 değerindeki genel döllülük oranından düşük, %70.54 değeri ise benzerdir. Saylam(1999)'ln

bildirdiği %87.15, Kı rmızı bayrak ve A1tınel

(2001 )'in bildirdiği %88.1 5,Erensayın (2001 )'ın b il-dirdiği %76.40, Khurshid ve ark (2004)'nın bil -dirdiği %80.86değeri ndeki döllülükoranları ise bu araştı rmada belirlenen genel döllülük oranından yüksektir.

Bu araştırmada bulunanın aksine Petek ve ark (2005) çıkış gücünün yumurta ağırlığ ından e t-kilendiğini bildirmiştir. Sarıca ve Soley (1995)'inağ ı r yumurta ağırlıkgrubundan hafifedoğrusı ras ıyla bil-dirdiği %68.93, %69.38, %60.78 ve %55.76 d e-ğerindeki çıkış güçleri ile Küçükyı lmaz ve ark (2001)'ln bildirdiği %69.29, %70.94, %73.30, %72.26 ve %65.89 değerindeki çı kış güçleri bu araştırmada benzer ağırlık gruplarındaki de -ğerlerden düşük, Saylam (1999)'ın bildirdiği

%65.81 ve Erensayın (2001)'ın farklı ebeveyn gruplarından bildirdiği %60.14, %61.11, %61.69 ve %61.73değerindeki çıkış güçleri ise bu araş­ tı rmada belirlenen%92.21 değerindeki genelçıkış

gücündendüşüktür. Küçükyı lmazve ark (2001)'ın hafiftenağıra doğru farklı ağırlıktaki yumurta grup -larından sırasıyla bildirdiği %38.75, %22.00,

%21.00, %29.05 ve %30.70 değerindeki

emb-riyonik ölümyüzdeleri bu araştırmada belirlenen

%7.79 değerindeki genel embriyonik ölüm

yüz-desinden yüksektir.

Farklı yumurta ağırlık gruplarından çıkan

civ-civlerinçıkış ağırlıkları 6.84ile 11.16garasında de-ğişmektedir.Yumurta ağırlığı ile birlikteçıkanelvelv ağırlığının da arttığı ve civcivağırlığının da ileriki yaşdönemlerindekicanlı ağırl ık ve canlı ağırlık artı ş ına yansıdığıbelirlenmiştir. Bu durum yumurta

ağırlığ ına bağlı olarak civcivçıkış ağırlığındatedrici

birartış olduğunuve civcivçıkış ağırlığını 6.28-9.31 g arasında değişen değerlerde bildiren araş­ tırıcılarla (Yıldırım ve Yetişir 1998,Küçükyılmaz veark 2001, Özcan ve ark 2001,Dere ve ark 2005)

benzerlik göstermektedir.

Bıldırcı nlarda 1 haftalı k yaş için 22.80-25.68

g arasında (ınal ve ark 1996a,Akbaş ve Yaylak 2000, Özcan ve ark 2001), 2 haftalık yaş için 41.86-55.37garasında (ınalve ark 1996a, Akbaş ve Yaylak 2000,Saatcı ve ark 2003)bildirilen de

-ğerler bu araştırmada belirlenen değerlerle ben

-zer, Özdemir ve Poyraz(2000)'ın 2 haftalık yaş için bildirdikleri 28.00 gdeğeri ise buaraştırmada

belirlenendeğerlerden oldukçadüşüktür. Üçhaftalık

yaş için 75.02- 81.05 g arasında (Tığlı ve ark 1996, Saatei ve ark 2003) bildirilen değerler bu

araştırmada belirlenen değerlerden düşük, ınal ve

ark (1996a)'nın bild irdiği 91.32 g değeri ile be

n-zerdir. Dörthaftalı k yaş için 116.50-135.94 g ar a-sında (Marks 1980, Özsoy2000) bildirilendeğerler bu araştı rmadabelirlenendeğerlerle benzerdir.Beş

haftalı k yaşiçin 145.20-146.83 g arasında (Tığlı ve

ark 1996, Saatcı ve ark 2003,Çağlayan ve inal 2005) bildirilendeğerler bu araştırmada belirlenen

değerlerle benzer,182.00-206.70garasında (Nacar

ve Uluocak 1999, Minvielleve ark 2000) bildirilen

değerler ise yüksektir. Altı haftalık yaş için

170.90-198.80 garas ında (Tığlı veark1996,Akbaş veYaylak 2000, Saatei veark 2003, Petek ve ark 2005) bildirilen değerler buaraştırmada

be-lirlenendeğerlerlebenzerdir.

Bı ldırcı nlarda 1 haftalık yaş için 16.37-20.82 garası nda, 3 haftalı k yaş için 38.19-45.42 g a

ra-sında, 4 haftalıkyaş için33.46-42.16 garasında, 5

haftalık yaş için 26.08-40.86 g arasında bildirilen

canlı ağ ı rl ık artış ları bu araştırmada belirlenen

de-ğerlerle benzer,2haftalıkyaşiçin 28.40-36.46 g

ara-sında bildirilen değerler yüksek, 6 haftalık yaş için

10.16-15.73 g arasında ve 1-6 haftalı k yaş için 149.34-184.21 g arasında bildirilendeğerler ise yine bu araştırmada belirlenen değerlerden d

ü-şüktür (ınal ve ark1996a, Kırmızıbayrak veA1tınel

2001, Küçükyı lmaz ve ark2001).

Sarıca ve Soley (1995)'in 2-6. haftalar

ara-sı nda bildirdiği %98.76-100.00 arasında değişen

yaşama gücü değerleri ile Nazlıgül ve ark

(2005)'nın farklı yumurtaağırlık gruplarına göre bi

l-dirdiği %95.10-100.00 arasında değişen değerler veIpek ve ark(2003)'nın bildirdiği %1.11-5.55 ara-sında değişen ölüm oranları bu araştırmada be-lirlenenyaşamagücüdeğerleriylebenzerdir. Yine bu araştırmada 1 ve 6. haftalar arası belirlenen ya-şamagücüdeğerleri %73.00- 93.86 arasında de-ğişen bazı literatür bildirişlerdenyüksektir (Sarıca ve Soley 1995,ınal ve ark1996b, Özdemir ve Poy

-raz 2000, Krrmızıbayrak ve Altı nel 2001, Kü-çükyılmazve ark 2001,Petek ve ark 2005).

Bu araştırmada belirlenen kuluçka sonuçları , canlı ağırlık, canlı ağırlık artışı veyaşama gücü

ÇACLAYAN,ıNAL

oranlannın literatürlerde bildirilen bazı sonuçlardan

farklı olması, sürülerdeki erkek-dişi oranlan,

yu-murta depolama süreleri, kan yakınh!)ı, yerteşim

slkhOl, ebeveyn yaşıve a!)ırfıklanndaki farklırıklar

ile bakım ve besleme şartlanndaki

de-ğişikliklerdenkaynaklanmışolabilir.

Sonuç olarak, bıknrcmtarda kuluçkahk yu.

murta ağırlığının kuluçka sonuçları, civcv çıkış ağır­

lığı, büyüme döneminde canlı ağırlık ve canlı ağır·

lık artışı üzerine elkiliolduğu belirlenmiştir, Kuluçka

randımanı,fertilite ve çıkış gücOnOn daha iyi

ol-ması, düşük embriyonik ölüm yüzdesinin

be-lirlenme si dolayısıyla 10-1 1 ve 11-12 9 gru·

bundaki yumurtalann kuluçkahk olarak seçilmesi

daha uygun olacaktır. KötOkuluçka sonuçlan ve

r-mesinden dolayı ise <10 g'dan küçük yumurtalar

lerc ihedilmemelidir.

Kaynaklar

Akbaş. Y., Yaylak, E. (2000).Heritability Estimatea ol

Growth Curve Parameters and Genetic Correlatioos Bet·

ween The Growth CurvePeramesers and Differenl Age

olJapanese Ouail.Arch.Gefıügelk. ,64(4),141· 146.

Bayram,

1.,

Akıocı, 1. (2001). Yumurtac. Bıldııcın

Bas-yonIannaFarklı OranlardaKatılan YerFıstığı Küspesinin

Yuml.!,rta Verimi ve KuJuçka Sonuçlarına Etkisi. An·

karaUniversiıesiVeterinerFaküt1esiDergisi,48, 1,35-41.

Chahil, P.S., Johnson, W.A. (1974). Eftect of Pre·

incubation Storage, Pareritat Age,and geteol Lay on

Halchability in Cotumix ccıu mlx japooica. Poultry

Sel-ence,53,529-534.

Coşkun, B.,Şeker, E..ınal, F.(1997)."Hayvan Besleme

DersNcuen'. Selçuk Üniversitesi Veteriner FakCılleSı

YayınÜnitesi,Konya.

Çağlayan,T.,ınal, Ş. (2005).Bıldırcınlarda Canlı Ağlı1lğın

Kalıhm DerecesininHesaplanmasına Veri Sayısının ve

Farklı HesaplamaY6ntemlerininEtkisi.Vet. Bi1.Derg.,21, 3-4: 5-14.

Dere, S., ınal, Ş., Garip, M.•Çağlayan, T., Tilki, M.

(2005). The Ellects ol Difterenl Hatching Egg Storage

Timeof Japanese Ouails on tfve Welghl. Joumal ol

Animal and Veterinary Advaoces.4,12,988·990.

Erensayın, C. (2001). Japon Bddırcınlarında (Cotumix

cotumix japonica)EbeveynA{ıIı1IO ln ın Kuluçka Sonuçlan

veYavrulann Performansına Etkisi. Hayvancılık Araş'

tırmaDergisi,11, 2,16-20.

ınal, Ş., Tekeş, MA,ınal. F.,Dere,S. (199&). Japon

Bıldırcınlarında (COlumixccnım ixjaponica)Canlı AOırlığa

Göre _Yapıtan Seleksiyonun _{Canlı AQIı1ık, Canlı Ağırlık}

Artışı, Yem Tükelimive YemdenYararlanma Üzerine

Et-kileri.Vel.BiL. Oerg.,12,1.5-14.

ınal, Ş., Dere, S.•_Kmkçı, K.,Tepeli,C.(1996b). Japon

Bıldırcınlarında (Cotumixcotumix japonlca)Canlı AğırlıOs

Göre Yapılan Seleksiyonun Yumurta Verimi, Yumurta

AğırlıOı, Fertilite,KuluçkaRandımanı ve YaşamaGOCOne

Etkileri. Vel Bil.Derg.,12,2, 13-22.

Ipek, A., şahan Ü.,YlImaz, B. (2003). Japon Bıl­

dlI'Clnlannda (Cotumix cotumix japonica) Çıkış Ağır­

lığının Gelişme ve Yumurta Verim Ozellilderine Etkisl.

UludağÜniv.Zir.Fak..Derg.,17,1,23-32.

Khurshid,A, Farooq, M., Durrani, F.R., Sarbiland, K.,

Manzoor,A (2004).Hatching perlormance of Japanese

q

uaas

.

Uvestock Research lor RuraIDevelopmenı, 16,1·

5.

Kırrmzıbayrak, T.,Ahıne!, A.(2001).JaponBıldııcınlarının

(Cotumix columix japonica) Önemli Verim Ozemkleriyle

Ilgili BazıParametreler.

tü

.

Vel Fak.Derg., 27,1,

309-328.

Küçıjkyımaz, K., Başer, E., Erensayın, C.• Orhan. H.,

Arat,E.(2001). Japon Bıldırcınlannda Damızhk Y

u-murtaAğlı1IQmın Kuluçka Sonuçtan,BesiPerformansı ve

YumurtaVerim Özellilderl Üzerine Etkisi. Hayvancılık

AraştırmaDergisi, 11,1, 6-12.

Marks. H.L. (1980).Reverse Seleclion in a Japanese

OuailUne Previously Selected lor 4·Week Body W

e-ighl. PouhrySci.,59,1149-1154.

Minvielle, F.,Morwoisin,J.L.,Costa, J.,Maeda,Y. (2000).

long-term EggProductionandHeterosisIn Ouail

unes

alter wilhin-line or ReciprocalRecurrenlSelectionlorHigh

EarlyEgg Produclion.British Pout1rySci.,41,50-157.

Nacar, H.,UIuocak, A.N. (1999)._{Canlı ~ırlıkta} iki Yönlü

Seleksiyonun Bıldııcınlannın Çeşitli Verim Ozelliklerine

Etkileri. VIV. Poultry Yutav'99 Uluslararas ı Tavukçuluk

F

uan

veKonleransı,3-6.06.1999,lstanbul.

NazlıgOl, A., Türkyılmaz, K.,Batdakçı~ıu, H.E. (2001).

Japoo Bıldll'Cınlarında (Cotumix cotumix japonica) Bazı

Verim ve Yumurta KaliteOzellikleri Üzerinde Bir Araş­

tuma

.

TuıkJVetAnUnSel.,25, 1007·1013.

Nazlıgül, A, Türkyılmaz, MK, BardakÇıo{Jlu, H.E.

(2005).Japon Bıldırcmlannda (Cotumix cotumix ja -ponica) Kuluçkalık Yumurta AğırlıOının Çıkış A~lrlI Qı,

BüyümePertcrmene ı veYaşamaGOCüne Etkisi.I.U.Vet.

Fak. Derg.,31,2,33-40.

Özcan, M., Eki:, B., Güneş, H. (2001). Japon Bıl­

dırcınlannda (Cotumix cotumix japooica) Gruplandırı tmış

Yumurta Ağırlığı ve Çıkım Ağırlığının Büyüme P

er-tcrmensı Üzerine Etkileri.I.Ü.Vel. Fak.. Derg.,27, 2,

sn

-584.

Özdemir, E., Poyraz, O. (2000). Bıldırcınlarda Akrabalı

Yetiştirmenin Verim ÖzellikleriUzerine Etkileri. lalahan Hay.Araşt.Enst.Derg.,40. 1,48-&4.

Ozsoy,

AN. (2000)._{B.ldıtCınlatda}Vücut_{Ağlı1IOınınKahtım}

Derecesinin Farklı Tekniklerie Hesaplanan Varyans un

-surlarından Tatmini. Gaziosmanpaşa Üniversitesi,

Fen Bilimleri Enstitüsü,Zootekni Anabilim Dalı. Yüksek

usansTezi, Tokat.

81Idım nı. rd. Kuluçluılıkyumurl•..•

Bıldı rctnlarda KıJuçkaIık Yunurta AOırll~ ve

De-polama SOresnn KUIUçb ve Yunv.Jrta Verim

Oze6-liIdeme Etkileri.TurkJVet Anim Sd.•29.537-542.

petrie.A..Watson. P.(1999)."Statisb forVetemaryand

At*naIScience".Bmckwe!seıeeee.London.

saatcı. M..

Dewi.

lA./4Jt.soy. A.R.(2003).Apprıcation ol

REML PrOCEdıre10estmateTheGenetic Parameters ol WeekfyliveYoetghls il On&-lo-<>neSire and Dam Pe-digree RecotdedJapanese Ouai.J.Anim.Breed,Genet., 120.23-28.

Sarıca.M.,Camcı.O.• Selçuk. E.(2003)."Bıldırcın. Sütün,

Kekfik. Etçl Güvercin, Beç TaVUOU ve Devekuşu Ye-tiştiric:i19i". O.M.Ü. Ziraat FakCılıesi Baskı Onitesi.sa

m-sun.

Sarıca. M., Soley. F. (1995).Bıldırcınlarda (Cotumlx. cotumix japonica) Kuluçkalık Yumurta A~ırlı~ının Ku. luçka Sonuçtan ile

BOYOme

ve Yumurta Verim Ô

zel-blderil'le Etkileri.YUlav'95. 24·27Mayıs,Istanbul.

Sayfam. SK (1999).Japon Bıldırcınlarda Yı.wrorıaAğır­ hOınınve Depolama SüresininYumurtaA{ııı1ık Kaybına

ve KUIUçb

Ozellilderine

Etkileri.Turk.J.VelAnimSci.,

23. 367· 372.

SOIiman.

F.NK. Rizk, R.E•• Bıako, J. (1994). Re-lationsNp Between $hel Poroslty, SOOI Tıckness. Egg

Welghi""'. and " - _ in Je

-panese ouai Eggs. PouittyScience,73.1607·1611.

Şeker,

1.

,

Kul.

S.,Bayraktar,M.,Yıldı"m,O.(2005).Japon

Bddırcınlannda(Cotumixcoturnix)aponica)Yumurta Ve-rimive BazıYumurta Kalite OzeııikJeme YaşınEtkisi

t

Ü

.

VelFak.Oerg.•31,1,129-1 38.

l~ı, R., Yaytak. E., Balc:ı~u, M.S. (1996). Japon eıldırcmlannın ÇeşitliVerim Ozeniklerine AitFenotipik ve Genetik Parametreler. II.Can/ı Ağırtıklara Ait Fenotipik Oe{ıerler.Md.Oniv.ZiraatFak.Derg.,9, 71·85.

Yıldmın.

1.

,

Yetişir, R.(1998). Japon Bıldırcınlarında (Cotumix cotumlx japonical KuJuçk.alıkYumurta Ağırlığı

veEbeveyn Yaşının CivcivÇıkı, AQırlıOı ve 6. Hatta Canlı AQırllOlÜzerine Etkileri.Turk.J.vet,Arım Sci..22. 315-319.