520
~1aıuliyetOlgusunda Retrospektif
DeğerlendirmeSEMA UMUTa), ŞL~ASt UMUTb)
a) LO Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıklan Anabilim Dalı, !stanbul, Türkiye o) Adli Tıp Kumrnu, lstanbul, Türkiye
A RETROSPECTlVr; ANALYSIS OF 520 DISABILITY CASES
Summary
The documcrıts of 520 disahility ca.es senl LO the 3rd Specializ.atioıı Boad of thc Council of Foreosic Yedicine of Turkeyare reviewed. Traffk accidents (56 per cent) and [lCCllPJtion31 ıccidenıs (24 per cent) are the most ımpontant cau~es of dısabiln)'. The mean age of !he disab!eil IS 26 ~.nd SH p~r cent of the eases are males.
Key words ; Disabililies - Traffic accideilis Occupaıioruı! acciden!s
Özet
Adli Tıp Kummu 3. Ihtisas Kurulunca sonuçlandınlan 520 maluliyet tesBiıi ile ilgili mütalaa gözden
gcç,rilmışIIL Maıuliyete sebep olan olayların başında trafık (% 56) ve iş (% 24) kazalan gelme.ktedir. Sakaı
kalanlarm yaş ortalaması 26 ve % 88'i erkektir. En sık zarara uğrayan organlarsa pelvis ve alt ekstremitelerdir.
GİRİŞ
Maluliyet vücut organlarının normal fonksiyonlarını ve becerilerini bozan bir
değişikliği ifade eder. Beden bütünlüğü kişinin yaşam koşullanna uyabilecek şekilde tam bir insan yapısı ve ruhuna sahip olması halidiL Anayasa, Ceza Kanunları ve Borçlar
Kanunları (BK) şahsiyet ve beden bütünlüğünü koruma altına almışlardır
(1)-Haksız fiillerden doğan zararların tazminine ilişkin genel kurallar BK'nun 41,42,43 ve 44. maddelerinde hükme bağlanmıştır- BK 46/l. maddesine göre "cismani bir zarara duçar olan kimse, kül1iyen veya kısmen çalışmaya muktedir olmamasından ve ilerde iktisaden maruz kalacağı mahrunıiyetten tcvellüt eden zarar ve ziyanını ve bütün
masraflarını isteyebilir" (2).
Cismani zarar insanın bedenı ve ruhsal varlığında ortaya çıkan bir bozukluk, yaralanma veya korku tesiriyle sağlık durumunun bozulması halidir (3). Cismani zararın
değerlendirilmesi tıp bilirkişisinın ışidir. Bu konuda Adlı Tıp Kurumunda 3. thıisas Kurulu görevlendirilmiştir.
çalışmamızda bu kurulca değerlendirilen 520 malulolgunun özeııikleri
incelen-miştir.
Ad!i Tıp Derg .. 6,81 - 83 (/988)
ADLİ TIP DERGİSİ
Journal of Forensic Medicine
82 S. UMUT, Ş. UMUT MATERYAL ve METOD
çalışmamızda Adli Tıp Kurumu 3. Thtisas Kurulu'nda 1983-1984 yıllan arasında Sosyal Sigortalar Sağlık Işlemleri Tüzüğüne göre (4) maluliyet oranı saptanmış 520 olgu retrospektif olarak incelenmiştir. Olgularm malul kalma nedenleri, sakat kaldıklan yaş, meslekleri, cinsiyetleri ve hangi organlannın etkilendiği araştınlınışıır.
BULGULAR
Adli Tıp Kurumu 3. İhtisas Kurulu'nda 1983 yılı başından 1984 yılı 5. ayına kadar incelenerek maluliyet oranı saptanan 520 olgu gözden geçirilmiştir.
Olguların yaşları 8-65 arasında değişmektedir; % 80'i 15-35 yaş grubu içindedir., yaş
ortalaması 26'dır. Olguların % 88'i erkek, % 12'si kadındır. İş kazası sonucu malul
kalanların % 92'si düz işçi olarak tanımlanan vasıfsız işçidir.
Olguların % 56'sında sakatlığa sebep olan olay trafik kazası, % 24'ünde iş kazası, % ıo'unda müessir fiil, % 6'sında meslek hastalığı, % 2'sinde doğumsal, % 2'sinde ise
çeşitli hastalıklara bağlıdır. En sık rastlanan arıza çeşitleri; % 32 oranı ile pelvis ve alt ekstremite arızaları, % 25 ile bilek ve el arızaları, % 16 oranı ile göz arızaları, % 12 oranı ile omuz ve kol arızaları oluşturmaktadır. i·
TARTIŞMA
Vücut bütünlüğünü bozan sakatlıklar oluş nedenlerine göre şu şekilde sınıflandı rılabilir (5):
1. Konjenital anomaliler, 2. Gelişme ve beslenme bozukluğuna bağlı anomaliler, 3. Tümöral oluşumlar ve bunların çıkarılması sonucu oluşan sakatlıklar, 4. İnfeksiyon
hastalıkları, 5. Müessir fiiller, 6. Kazalar (iş kazası, trafik kazası), 7. Meslek
has-talıkları.
Olgular gözden geçirildiğinde, sakatlığa sebep olan olaylardan % 56 ile trafik
kazalarının ön planda olduğu, bunu % 24 ile iş kazalarının takip ettiği görülmektedir.
Hızlı taşımacılık ve gelişen sanayi sonucu oluşan kazalar her geçen gün daha büyük boyutlara erişmektedir. Maluliyetlerin en önemli nedeni olan kazaların etkin biçimde önlenmesi malilliyetlerin engellenmesinde en önemli yöntem olacaktır.
İncelediğimiz olguların % 88'i erkek, % l2'si ise kadındır. Kadın sayısının düşük
olması; a) kadının çalışma ve sosyal yaşamda erkekten daha farklı görevler yüklenmesi ve daha çok ev ortamında olması nedeniyle trafik ve iş kazalarından daha az etkilenmesi, b) kadının bio-psikolojik özellikleri nedeniyle müessir fiillere erkekler kadar
katılmamasına bağlanabilir.
En sık etkilenen organlar pelvis ve alt ekstremitelerdir. Bilek ve el arızaları ikinci
sırayı almaktadır.
520 MalUliyet Olgusunda Retrospektif Değerlendirme 83
Malul kalanların % 80'i 15-35 yaş grubu arasındadır; bu da rehabilitasyonun önemini vurgulamaktadır. Sadece maddi zararın tazmini ilc yetinmemeli, sakat şahsın becerileri ve melekeleri incelenerek yeniden hayatını kazanma imkanları aranmalıdır. Hem topluma faydalı olması, hem de sakatlığın getirdiği ruhsal sıkıntılardan kurtulmasını sağlayacak tedavi ve rehabilitasyon merkezlerine gerek vardır.
KAYNAKLAR
Kudaı, A. (1970) Cismani zararların değerlendirilmesi ve ma/Uliyet baremleri, s.9, T. Matbaacılık, Ankara.
2 Feyzioğlu, F.N. (1976) Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, Cilt r, IstanbuL.
3 Kudat, A. (1966) Cismani kazalardan doğan zararlar nasıl değerlendirilir, s.29, Ajanstürk Matbaası,
Ankara.
4 Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü, (1979) Sosyal Sigorta Sağlık Işlemleri Tüzüğü, Başbakanlık
Matbaası, Ankara.
5 McI3ride, E.D. (1948) in Disability Evaiuatian, Lippington Company, London.
Ayrı baskı için: Doç. Dr. Sema Umut
!.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıklan Anabilim Dalı
Cerrahpaşa, Istanbul Türkiye
