Amasya-Oluz Höyük Kazısı 2007 Dönemi Çalışmaları: İlk Sonuçlar

2007 DÖNEMI ÇALISMALARI: ~LK SONUÇLAR

E. EM~NE NAZA-DÖNMEZ**

Amasya ~li Ara~t~rma Tarihçesi

Amasya, bugüne de~in arkeolojik yönden en fazla ihmal edilmi~~ il-lerin ba~~nda gelmektedir. Her ne kadar "Kral Mezarlar~" olarak bilinen ünlü Helenistik Ça~~ kaya mezarlar~~ (Res.1) nedeniyle 19. yüzy~l~n ortalar~n-dan beri s~kl~kla ziyaret edilip, yay~nlara geçtiyse de, yerle~meler aç~s~nortalar~n-dan Amasya'daki ilk önemli arkeolojik çal~~ma, H.H. von der Osten'in Ali~ar Höyük kaz~s~na ba~lamadan önce K~z~l~rmak'~n bat~s~~ ile kavsi içinde ger-çekle~tirdi~i yüzey ara~t~rmas~~ çerçevesinde yapt~~~~ incelemedir'. Bu ara~-t~rmadan sonra, yörenin yerle~melerinden gelen buluntular ara~t~rmac~la-r~n dikkatini çekmeye ba~lam~~t~r. Bunlar içinde yer alan Suluova-Kümbet Tepe'nin (Alevi Tepe) baz~~ buluntular~~ H. Frankfort taraf~ndan arkeoloji dünyas~na tamt~lm~~t~r2. 1940 ve 1941 y~llar~nda ~.K. Kökten, N. Özgüç ve T. Özgüç, Samsun-Dündartepe, Tekkeköy ve Kavak-Kaledoru~u'nda kaz~-lar gerçekle~tirmi~lerdir3. Burada ayn~~ ekip Samsun-~kiztepe, ~irlek Tepe ve Sivri Tepe gibi önemli yerle~melerin bilim dünyas~na tamt~lmas~m sa~layan Bafra-Alaçam bölgesi yüzey ara~t~rmalar~mn yan~s~ra, Samsun-Ladik, Hav-za, Vezirköprü ile Amasya-Suluova kesimlerinde de incelemelerde bulun-mu~tur4. 1949 y~l~nda Amasya'n~n Mahmatlar köyünün yak~nlar~nda köylü-

* Doç. Dr., Otuz Höyük Kaz~~ Ba~kan~, ~stanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Protohistorya ve önasya Arkeolojisi Anabilim Dal~, 34134-~stanbul. sdonmez@mail.koc.net

** Yrd. Doç. Dr., Oluz Höyük Kaz~~ Ba~kan Yard~mc~s~, ~stanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sa-nat Tarihi Bölümü Türk ve ~slam SaSa-nat~~ Anabilim Dal~, 34134-~stanbul. edonmez@istanbuiedu.tr

I Osten 1927: 129-140, Map III. 2 Frankfort 1927: 64.

3 Kökten/Özgüç 1940a: 413-419; Kökten/Özgüç 1940b: 25-28; Kökten/Özgüç 1940c: 13-16; Özgüç 1948: 393-419; Kökten/Özgüç/Özgüç 1945: 361-400.

396 _{~EVKET DÖNMEZ - E. EMINE NAZA-DÖNMEZ}

ler taraf~ndan bulunan metalden yap~lm~~~ buluntular üzerine burada H.Z. Ko~ay ve M. Akok k~sa süreli bir kaz~~ yapm~~t~r'.

1971-1977 y~llar~~ aras~nda ise U.B. Alk~m ba~kanl~~~ndaki büyük bir ekip Samsun ili s~n~rlar~~ içinde çok geni~~ kapsaml~~ bir yüzey ara~t~rmas~~ yapm~~t~r8. Yüzey ara~t~rmalar~~ yürütülürken 1974 y~l~nda yine U.B. Alk~m ba~kanl~~~ndaki ayn~~ ekip Samsun ~li Bafra ilçesi yak~nlar~ndaki ~kiztepe'de kaz~lara ba~lam~~t~r. U.B. Alk~m'~n 1981 y~l~nda vefat etmesinden sonra ~kiz-tepe kaz~s~~ ba~kanl~~~n~~ yürüten Ö. Bilgi, ~kiz~kiz-tepe'de özellikle ~lk Tunç Ça~~~ II-III mezarl~~~nda ele geçirilmi~~ olan çok say~daki arsenikli bak~r eserin imal edilmi~~ olduklar~~ bak~r ve arsenik yataklar~n~~ saptamak amac~yla 1987-1988' ve 1997-19998 y~llar~nda Samsun ili Bafra, Havza ve Vezirköprü, Sinop ili Dura~an ilçesi ile Amasya ili Merzifon ve Gümü~hac~köy ilçelerinde yü-zey ara~t~rmalar~~ gerçekle~tirmi~tir.

M. Özsait taraf~ndan 1986 y~l~nda ba~lat~lm~~~ ve halen devam etmekte olan yüzey ara~t~rmalar~mn bir bölümü Amasya'n~n Merkez ilçe, Gümü~-hac~köym, Merzifon", Hamamözül2, Göynücek", Suluova" ve Ta~ova" ilçe-lerinde de gerçekle~tirilmi~tir.

1997-1999 y~llar~nda gerçekle~tirdi~imiz yüzey ara~t~rmalar~nda Amas- 5 Ko~ay/Akok 1950: 481485.

6 Alk~m 1972a: 422-426; Alk~m 1972b: 56; Alk~m 1973a: 435-438; Alk~m 1973b: 62-65; Alk~m 1973c: 5-16; Alk~m 1974a: 23-28; Alk~m 1974b: 553-556; Alk~m 1974c:50-53; Allum 1975:5-12; Allum 1976a: 717-719; Alk~m 1976b: 42-44; Alk~m 1978a: Alk~m 1978b: 23-27; 542-547; K~z~ltan 1992: 213-241.

7 Bilgi 1989: 202-206; Bilgi 199013: 212-215; Bilgi 1990c: 26-27. Bilgi 1999a: 491-492; Bilgi 200113: 1-35.

9 _{Özsait/Özsait 2002a: 79-95; Özsait/Özsait 2002b: 17-24; özsait 2003: 129.}

1° _{özsait 1990a: 367-380; özsait 1990b: 124-130; Özsait/Dündar 1997: 171-192; özsait 1998: 145-147;} özsait/özsait 1998: 457-468; Özsait/Özsait 2002a: 79-95; özsait/özsait 2002b: 17-24; özsait 2003: 131-132; özsait 2004: 276-277

11 _{özsait 1998: 149-151; Özsait/Özsait 1998: 457-468; özsait 2000a: 73-74; özsait 2002: 191-206;} Öz-sait/Özsait 2002a: 79-95; özsait/özsait 2002b: 17-24; ÖzÖz-sait/Özsait 2002c:527-552; özsait 2003: 129-131; özsait 2004: 277-278

12 _{Özsait/Dündar 1997: 171-192; özsait 1998: 147-148; Özsait/Özsait 1998: 457-468; Özsait/Özsait} 2002a: 79-95; Özsait/Özsait 2002b: 17-24; özsait 2004: 276

13 _{özsait 1991: 45-54; Özsait/Özsait 1998: 457-468; Özsait/Özsait 2002a: 79-95; Özsait/Özsait 2002b:} 17-24; özsait 2006: 250-253.

14 _{özsait 1989: 287-300; özsait/özsait 1998: 457468; Özsait/Özsait 2002a: 79-95; Özsait/Özsait} 2002b: 17-24; özsait 2004: 276

ya ili Merkez16, Gümü~hac~köy", Hamamözü's, Merzifonl°, Suluova20, Ta-~ova2' ve Göynücek" ilçeleri yo~un olarak ara~t~r~ld~~ ve pek çok Protohis-torik Ça~~ yerle~mesi saptanarak arkeoloji dünyas~na tan~t~ld~.

Oluz Höyük ~le ilgili Genel Bilgiler

Orta Karadeniz Bölgesi'nin kara kesiminde yer alan Amasya ili s~n~r-lar~~ içindeki Oluz Höyük (Yass~~ Höyük, Tepetarla Höyü~ü), Amasya-Çorum karayolunun 27. km'sindeki Gökhöyük Tar~m ~~letme Müdürlü~ü arazisi içinde bulunmaktad~r (bkz. Harita 1). Ye~il~rmak'~n (antik Iris) önemli kol-lar~ndan olan Çekerek Irma~~'n~n (Hitit metinlerinde Zuliya23, antik Skylax) güneyinden geçti~i verimli Geldingen Ovas~'mn içinde konumlanm~~~ olan Oluz Höyük (Res.2-4), taraf~m~zdan 1997-1999 y~llar~~ aras~nda gerçekle~ti-rilen Amasya ili yüzey ara~t~rmalar~~ s~ras~nda saptanm~~t~r'. Buna kar~~n, H.H. von der Osten, Ali~ar Höyük kaz~s~na ba~lamadan önce 1926-1927 y~l-lar~nda, Ka~l~rmak'~n bat~s~~ ile kavsi içinde gerçekle~tirdi~i yüzey ara~t~r-malar~~ çerçevesinde, Amasya civar~nda incelemeler yaparken Olas ovas~n~n kenar~nda büyükçe bir höyü~ü ziyaret etti~ini belirtmekte' ve höyük hak-k~nda ba~ka hiçbir bilgi vermemektedir. Bu höyük, büyük olas~l~kla Oluz Höyük olmal~d~r. Von der Osten, ayr~ca, söz konusu ovada 33 y~ld~r yörede ya~ayan Alman bir ailenin çiftli~i oldu~unu ve onlar~n kendisine ara~t~rma-lar~~ s~ras~nda yard~m ettiklerini belirtmektedir26. Bugün, Gökhöyük Tar~m

16 Dönmez 1999a: 519-520; Dönmez 2000a: 234; Dönmez 2000b: 331; Dönmez 2001a: 303; Dönmez 2002a: 268-271; Dönmez 20021o: 884-885; Dönmez 2003a: 214; Dönmez 2003b: 3; Dönmez 2005a: 468-497; Dönmez 2005b: 65-74.

17 Dönmez 1999a: 522; Dönmez 2000a: 234; Dönmez 2000b: 331; Dönmez 2001a: 303; Dönmez 2005a: 468-497; Dönmez 2005b: 65-74.

18 Dönmez 2000a: 234-235; Dönmez 2000b: 331; Dönmez 2001a: 303.

19 Dönmez 1999a: 521-522; Dönmez 2000a: 235; Dönmez 2000b: 331; Dönmez 2001a: 303; Dönmez 2002a: 268-271; Dönmez 2002b: 884-885; Dönmez 2003a: 214; Dönmez 2003b: 3; Dönmez 2005a: 468-497; Dönmez 2005b: 65-74.

20 Dönmez 1999a: 521; Dönmez 2000a: 235-236; Dönmez 2000b: 331; Dönmez 2001a: 303; Dönmez 2002a: 268-271; Dönmez 2002b: 884-885; Dönmez 2005a: 468-497; Dönmez 2005b: 65-74.

21 Dönmez 1999a: 520-521; Dönmez 2000a: 236-237; Dönmez 2000b: 331; Dönmez 2001a: 303; Dön-mez 2002a: 268-271; DönDön-mez 20021): 884-885.

22 Dönmez 2000a: 234; Dönmez 2000b: 331; Dönmez 2001a: 303; Dönmez 2002a: 268-271; Dönmez 2002b: 884-885; Dönmez 2003a: 214; Dönmez 2003b: 3; Dönmez 2005a: 468-497; Dönmez 2005b: 65-74.

23 Alp 1980: 48, 58.

24 Dönmez 2000a: 234; Dönmez 2000b: 331; Dönmez 2001a: 303; Dönmez 2002a: 270-271; Dönmez 2002b: 885; Dönmez 2005a: 472-473; Dönmez 2005b: 67.

250sten 1927: 140. 260sten 1927: 139.

398 _{~EVKET DÖNMEZ - E. EMINE NAZA-DÖNMEZ}

~~letme Müdürlü~ü'nün bulundu~u alan~n büyük bir bölümü yöre sakinleri aras~nda Alman Çiftli~i olarak da bilinmektedir. Gözlek Köyü'nün 2 km kuzeybat~s~nda, Toklucak (eski Oluz) köyünün ise yakla~~k 5 km do~usunda bulunan Oluz Höyük, Amasya-Çorum karayolunun 3 km güneyinde yer al-maktad~r (bkz. Harita 1). 280 x 260 m boyutunda, hemen hemen yuvarlak ~ekilli, ova seviyesinden yakla~~k 15 m yüksekli~indeki (deniz seviyesinden yüksekli~i 478.78 m) Oluz Höyük yakla~~k 45 dönümlük bir alana sahiptir (bkz. Topografik Plan 1).

Önceki y~llarda yapt~~~m~z yüzey ara~t~rmalar~nda, yüzeyde gözlemle-

di~imiz de~erlendirilmesi sonucunda Oluz Höyük'te ~lk

Tunç Ça~~'ndan (M.Ö. 3500 - M.Ö. 2000) ba~layarak Orta Tunç Ça~' ~/Assur Ticaret Kolonileri Ça~~~ ve Eski Hitit Dönemi (M.Ö. 2000 - M.Ö. 1450), Son Tunç Ça~~/Hitit Imparatorluk Dönemi (M.Ö. 1450 - M.Ö. 1190), Orta Demir Ça~~/Klasik Phryg Dönemi (M.Ö. 850 - M.Ö. 650) (Res. 37), Geç De-mir Ça~~/Geç Phryg Dönemi, (M.Ö. 650 - M.Ö. 330), Helenistik Ça~~ (M.Ö. 330-30) ile Ortaça~~ (M.S. 10-14 yüzy~l) yerle~melerinin oldu~unu saptam~~-t~k. Bunlara ek olarak baz~~ çanak-çömlek parçalar~~ ile özellikle çakmakta~~~ alet ve yongalar~n Kalkolitik Ça~'~n Erken (M.Ö. 5500 - M.Ö. 4500) ve Geç (M.Ö. 4500 - M.Ö. 3500) dönemleri ile Geç Neolitik Ça~~ (M.Ö. 6500 - 5500) yerle~melerinin olas~~ varl~ldarma i~aret etti~i bu sezon çal~~malar~nda gözlemlendi.

Oluz Höyük 2007 Y~l~~ Kaz~~ Çal~~malar~~

~lk defa bu y~l (2007) Bakanlar Kurulu Karar~~ ve Kültür ve Turizm Ba-kanl~~~~ Kültür Varl~klar' ve Müzeler Genel Müdürlü~ü'nün izni ile ba~lat~lan Oluz Höyük sistematik arkeolojik kaz~~ çal~~malar~~ 6 A~ustos-5 Eylül 2007 ta-rihleri aras~nda ~stanbul Üniversitesi Bilimsel Ara~t~rma Projeleri Yürütücü Sekreterli~i" ve Döner Sermaye I~letmeleri Merkez Müdürlü~ü (DÖS~MM)'in finansal destekleri ile 31 gün süre ile gerçekle~tirildi. Kaz~mn Bakanl~k Tem-silcisi görevini Erzurum Kültür ve Tabiat Varl~klar= Koruma Bölge Kurulu eleman~~ Mehmet A~~rgöl yerine getirdi. Kaz~n~n ba~kan yard~mc~l~~~n~~ ~s-tanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Türk ve ~slam Sanat~~ Anabilim Dal~~ ö~retim üyesi Yrd. Doç. Dr. E. Emine Dönmez yapt~. Kaz~~ heyeti ~stanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeofizik Mühendis-

27 Bu çal~~ma Istanbul Üniversitesi Bilimsel Ara~t~rma Projeleri Birimi'nce desteklenmi~tir. Proje

ligi Bölümü ö~retim üyesi Yrd.Doç.Dr. Fethi Ahmet Yüksel ve Ara~. Gör. Oya Tarhan Bal ile arkeolog-desinatör Burhan Gülkan (M.A.), sanat tarihçisi Sultan ~ahin, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Antropoloji Bölümü yüksek lisans ö~rencisi Gamze Ç~rtl~k, ~stanbul Üniversitesi Edebiyat Fakül-tesi Sanat Tarihi Bölümü stajyer lisans ö~rencisi Ahmet Çakmak, Ta~~nabilir Kültür Varl~klar~n~~ Koruma ve Onar~m Bölümü stajyer lisans ö~rencisi Elif Arslanhan, Adnan Menderes Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü stajyer lisans ö~rencileri Dilek Çevik, Fatma Emre, Kas~m Ula~k~n, Musa Bekta~~ ve Hüseyin Aktürk'ten olu~tu. Ayr~ca Iran uyruklu Demir Ça~~~ uzman~~ arkeolog Dr. Farshid ~ravani Ghadim kaz~~ heyetinde yer ald~.

Amaçlar

Oluz Höyük kaz~lar~na ba~lamam~z~n temel dört amac~~ bulunmaktad~r; 1. Amaç: Orta Karadeniz Bölgesi Kara Kesimi'nde, tüm dönemleri ile temsil edilen bir yerle~mede kaz~~ yap~larak bölge için sa~lam bir kronolojik kurgu ile kültür evrelerinin olu~turulmas~.

Samsun-Bafra yak~nlar~nda yer alan ikiztepe'de 1974 y~l~ndan bugüne de~in geli~tirilen kaz~lar, Orta Karadeniz Bölgesi'nin K~y~~ Kesimi'nin kro-nolojik kurg-usunu ve kültürel evrelendirilmesini, kendisinden önce kaz~lm~~~ olan Samsun-Dündartepe (öksürüktepe), Tekkeköy ve Kavak-Kaledoru~u ile Sinop-Kocagöz Höyük'te kaz~lar~n~n sonuçlar~n~~ da kullanarak belirli bir noktaya getirmi~~ bulunmaktad~r. Ayr~ca 2002 y~l~nda gerçekle~tirilen Sinop-Boyabat Kovuklukaya kurtarma kaz~s~nda ortaya ç~kar~lan ta~~ temelli yap~n~n özellikle çanak-çömlek buluntular~~ ~kiztepe Geçi~~ Ça~~~ kronolojik kurgusunda hiçbir sorun olmad~~~n~~ kan~tlam~~t~r. Kovuklukaya yap~s~n~n Geç Evresi'nde el yap~m~~ ~lk Tunç türü çanak-çömlek ile çarkta ~ekillendirilmi~~ ve iyi elenmi~~ hamurlu Orta Tunç Ça~~~ çanak-çömle~inin bir arada görülmesi bize ~kizte-pe I. Kültür Kat~'n~~ yani Geçi~~ Ça~'~n~~ ça~r~~t~rmaktad~r. M.Ö. 2100 ile 1750 y~llar~na yani Orta Tunç Ça~~~ I ve II'ye tarihlenen ve Geçi~~ Ça~-'128 olarak da adland~r~lan ve 6 mimari tabakadan olu~an ~kiztepe I. Kültür Kat~'nda2-9, çark 28 Geçi~~ Ça~~~ Kültür Kat~, M.Ö. 3. biny~ldan MÖ. 2. biny~la geçi~~ dönemi ile M.(5. 2. biny~l~n ilk

çeyregini kapsamaktad~r.

28 ikiztepe M.Ö. 2. biny~l~~ çanak-çömle~inin büyük bir k~sm~~ çömlekçi çark~nda ~ekillendirilmi~tir. ~yi denmi~~ temiz bir hamura sahip olan bu tür çanak-çömlek ince mineral ve çok ince bitki katk~l~d~r. Genellikle iyi ya da orta açk~l~~ olan çark yap~m~~ çanak-çömle~in yüzey renkleri aç~k portakaldan devetü-yüne kadar de~i~mektedir. M.Ö. 2. biny~l~~ çark yap~m~~ ~kiztepe çanak-çömle~i bu özellikleri ile ~lk Tunç Ça~~~ örneklerinden ayr~l~rlar. Bu çanak-çömle~in en yayg~n formlar~~ olarak çanaklar, bardaklar, kadeh-ler, çömlekkadeh-ler, çaydanl~klar ve ibrilder dikkati çekmektedir. özellikle çanaklar ve çömlekler üzerinde

400 ~EVKET DÖNMEZ - E. EMINE NAZA-DÖNMEZ

yap~m~~ M.Ö. 2. Biny~l~~ çanak-çömle~inin yan~~ s~ra el yap~m~~ ~lk Tunç türü çanak-çömlekler de ele geçmi~tir. Bu durum ve çanak-çömleklerin benzerli~i, her iki yerle~menin ça~da~~ olabilece~ini göstermektedir.

Amaç: Amasya ilinin M.Ö. 2. biny~l~~ kültürlerinin incelenmesi. Oluz Höyük'ün çok önem verdi~imiz M.Ö. 2. biny~l~~ yani Asur Ticaret Kolonileri Ça~~~ ile Hitit Ça~~~ kültürleri ile ortaya ç~kacak olan mimari kal~nt~lar ile çanak-çömlek ve küçük buluntular, söz konusu bu kültürlerin kuzey yay~l~m~~ ile ilgili önemli bilgiler sunmaya adayd~r. Yüzey ara~t~rmalar~~ s~ras~nda ele geçmi~~ olan çanak-çömlek parçalar~, Amasya'n~n bu en büyük M.Ö. 2. bin-y~l~~ yerle~mesindeki çok güçlü Hitit varl~~~n~~ ortaya koymaktad~r. Yakla~~k olarak 45 dönümlük bir alana sahip Oluz Höyük'ün, bu yerle~me büyüklü-~ü ile Hitit dönemine ait önemli bir kent oldu~unu dübüyüklü-~ünmekteyiz. Bir Hitit kentinden beklenmesi gereken saray, tap~nak gibi önemli yap~lar ile çiviyaz~-11 ar~iv, geli~tirilecek kaz~larda ortaya ç~kmas~~ büyük olas~l~k olan arkeolojik bulgulard~r. Özellikle mühür, bulla ve çiviyaz~l~~ kil tablet gibi buluntular~n ele geçmesi ile Oluz Höyük'ün Hitit ve belki de bir önceki dönem olan Asur Ticaret Kolonileri Ça~~'ndaki ad~~ saptanabilecek ve bulundu~u co~rafi or-tamdaki kom~u ~ehirler (örne~in Do~antepe), da~lar ve akarsular~n (örne~in Ye~il~rmak) isimleri de ö~renilebilecek ve Anadolu'nun M.Ö. 2. Bin y~l~~ tari-hi co~rafyas~na çok büyük katk~lar yap~labilecektir.

Amaç: Phryg kültürünün kuzeydo~u yay~l~m~n~n incelenmesi. Yü-zey ara~t~rmalar~nda ele geçen özellikle boya bezekli çanak-çömlek parçala-r~ndan Oluz Höyük'ün Phryg kültürünün, farkl~~ özellikler gösterse de, bir parças~~ olan K~z~l~rmak kavsi içi Demir Ça~~~ çanak-çömlek geleneklerini bar~nd~rd~~~m söyleyebiliriz. Orta Karadeniz Bölgesi ile Orta Anadolu ara-s~nda bir geçi~~ noktaara-s~nda yer alan Oluz Höyük'ün hem mimari ve hem de çanak-çömlek ile küçük buluntular sa~lamas~~ aç~s~ndan yeni bulgularla K~-z~l~rmak kavsi içi Demir Ça~~~ kültürünün var olan sorunlar~n~~ a~maya yar-d~mc~~ olacakt~r. Ayr~ca Demir Ça~~'n~n M.Ö. 7. yüzy~l ile M.Ö. 4. yüzy~llar~~ görülen üçgen kulplar bu dönem için çok tipiktir. Ayr~ca çanaklarm boncuk ~eklindeki dudaklar~~ (bead rim) yine bu dönemin karakteristik özellikleri aras~ndad~r. Testiler, çaydanl~klar ve ibrikler üzerinde ise zarif dikey kulplar görülmektedir. Bunlara ek olarak yayg~n olarak görülen bardaklar~n çömlekçi çarkm-dan ayr~lmas~~ için diplerinin ip ile kesilmesi sonucu olu~an izler yine bu dönem çanak-çömle~inin tipik özellikleri aras~ndad~r. iltiztepe M.Ö. 2. biny~l~~ çark yap~m~~ çanak-çömle~inin bir ba~ka önemli özelli~i ise bezemesiz olu~udur. (Alk~m 1979: 153, res.5-15; Alk~m 1983: 166-171, lev.I/1-5, II/1-3; Alk~m 1984: 46-47, res.1-2; Alk~m/Alk~m/Bilgi 1988: 22-30, 89-91, lev.1-IX, XLIV-XLVII, LXVII/21-23, XCII/153-155a, XCIII/158, 161-162; Bilgi 1998:64; Bilgi 1999b: 143, çiz.3/A 1-3; Bilgi 1999c: 172, çiz.2/A 1-2; Müller-Karpe 2001: 430-442).

aras~ndaki dönemi olan ve Geç Demir Ça~~~ olarak adland~r~lan bölümünde bölgede varl~klar~n~~ bildi~imiz ~skitler ile Medler ve Akamenidler'le ilgili yeni bulgular ortaya koyaca~~~ dü~ünülebilir.

4. Amaç: Bölgenin Helenistik Ça~~ yerle~im mimari özellikleri ile çanak-çömlek ve küçük buluntular~n~n incelenmesi. Pontos Krall~~~~ gibi bir Helenistik Ça~~ Anadolu devletinin merkezi olan Amasya'nm, söz konusu bu dönemle ilgili herhangi bir yerle~mesi günümüze kadar kaz~lmam~~t~r ve bu dönemin mimarisi ile tabaka buluntular~~ bilinmemektedir. Helenistik Ça~la ilgili bilinen en önemli bulgular Müze'ye çe~itli yollarla gelmi~~ olan sikkeler ile çanak-çömleklerdir. Helenistik Ça~'~n güçlü bir mimari tabaka ile varl~~~n~~ yüzey ara~t~rmalar~m~zda ele geçmi~~ olan çanak-çömlek parça-lar~~ i~aret etmi~tir. Oluz Höyük kaz~lar~n~n Amasya yöresi Helenistik Ça~~ arkeolojisi ve tarihine önemli katk~lar yapabilece~i olas~l~~~~ çal~~malar~m~= en önemli amaçlar~ndan biridir.

Yöntem ve Bulgular

Oluz Höyük 2007 sezonu çal~~malar~~ üç a~amal~~ olarak gerçekle~tirildi; A~ama: Topografik Plan Çal~~malar~: Kaz~~ çal~~malar~~ ile ko~ut ola-rak sürdürülen topografik plan çal~~malar~nda (Res.5) Amasya ili DS~~ Genel Müdürlü~ünün verdi~i teknik destekle Oluz Höyük'ün 1/1000 ve 1/500 öl-çeklerinde topografik haritalar~~ olu~turuldu30.

A~ama: Arkeojeofizik Ara~t~rma Çal~~malar~: Arkeolojik alanlar~n genel yap~s~nda özellikle mimari kal~nt~lar~~ olu~turan yap~~ malzemelerinin, bunlar~~ örten dolgu topra~~ndan farkl~~ olmas~, toprakaltm~n fiziksel özellik-lerinin incelenmesi esas~na dayanan jeofizik bilim dal~= arkeolojik çal~~-malarda da geni~~ uygulama alan~~ bulmas~n~~ sa~lam~~t~r. Son y~llarda jeofizik yöntemlerden arkeolojik yerle~im alanlar~nda toprakalt~ndaki kal~nt~lar~n bilgilerini ortaya koymak için yo~un bir ~ekilde yararlan~lmaktad~r. Ara~t~r-malarda özellikle s~~~ derinliklere ait bilgilerin çabuk, güvenilir ve ayr~nt~l~~ olarak elde edilmesine yönelik talebe ko~ut olarak cihaz ve yaz~l~mlarda yük-sek bir geli~im gözlenmektedir. Bu geli~meler do~rultusunda Oluz Höyük'te hem bu dönem ve hem de gelecek y~llardaki sistematik arkeolojik kaz~lar için bir stratejik planlama yapabilmek amac~yla 6-9 A~ustos 2007 tarihleri aras~nda Yrd.Doç.Dr. Fethi Ahmet Yüksel ve Ara~. Gör. Oya Tarhan Bal'dan olu~an bir ekip taraf~ndan (Res.6-7) höyü~ün orta kesimlerinde bat~-do~u yönünde yakla~~k 2000 m2'lik bir alanda (bkz. Topografik Plan 2) jeoelekt-

30 Söz konusu teknik destek için Amasya DS~~ Genel Müdürlü~ü'ne tesekkiirü bir borç bilirim.

402 _{~EVKET DÖNMEZ - E. EMINE NAZA-DÖNMEZ}

rik, jeomanyetik ve jeoradar (Ground Penetrating Radar-GPR) yöntemleri ile toprakalt~ndaki olas~~ yap~~ kal~nt~lar~na ait ayr~nt~l~~ derinlik, uzamm ve konum bilgilerine ula~~lmaya çal~~~ld~.

Oluz Höyük'ün arkeojeofizik ara~t~rmalar~~ ile ilgili de~erlendirme ça-l~~malar~~ halen ~stanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeofizik Mühen-disli~i Bölümü Laboratuar~'nda devam etmektedir.

Oluz Höyük arkeojeofizik ara~t~rmalar~~ sonucunda arkeolojik ara~t~r-malar için kaz~lacak alanlardaki mimari kal~nt~lar~n bulundu~u yerlerin se-çiminde büyük kolayl~k ve bununla ba~lant~l~~ olarak i~gücü ve maddi kay-naklar~n en uygun ~ekilde kullan~m~~ sa~lanm~~~ olacakt~r. Ayr~ca, bu çal~~-malardan elde edilecek veriler ile sonuçlar, Oluz Höyük'ün özellikle Demir Ça~~~ (Frig kültürü) ve Hitit yap~~ katlar~nda kentle~me sürecindeki kültürel geli~imi ile sosyo-ekonomik ya~am~na ~~~k tutacakt~r.

3. A~ama: Arkeolojik Kaz~~ Çal~~malar~: Oluz Höyük kaz~~ çal~~malar~~ iki alanda gerçekle~tirildi; A Açmas~~ ve B Açmas~~ (bkz. Topografik Plan 1 ve 2).

Birinci alan höyü~ün en yüksek noktas~~ olup, bat~~ tarafta yer almak-tad~r. Bu k~s~mda A Açmas~~ olarak adland~r~lan 30 x 10 m boyutunda top-lam 300 mlik bir alanda ortatop-lama 1,80 m derinle~ildi. 478,78 m'den 477,00 m'ye kadar gerçekle~tirilen bu derinle~me çal~~malar~~ sonucunda üç yap~~ kat~~ ile 12 adet insan iskeletine rastland~. B Açmas~~ olarak adland~r~lan ikin-ci alan çal~~malar~~ höyü~ün do~usunda yamaç üzerinde ve basamakl~~ olarak gerçekle~tirildi.

Gerçekle~tirilen yüzey toplamas~~ ile kaz~~ çal~~malar~~ s~ras~nda yüzey topra~~~ içi ile 1. Mimari Tabaka dolgusunda çok say~da s~rl~~ çanak-çömlek parçalar~na rastland~. Höyü~ün yaln~zca bat~~ yar~s~nda görülen ve herhangi bir mimari tabaka ile ili~kisi kurulamayan söz konusu bu çanak-çömlek par-çalar~n~n (Res.8-9) çok büyük olas~l~kla en son yerle~im tabakas~na ait oldu~u, ancak tar~m faaliyetleri ile erozyon sonucunda günümüze kadar ula ~amad~-~~~ kanaatine var~ld~. Yo~un bir yerle~ime i~aret etmeyen, büyük olas~l~kla bir ya da iki konutluk bir iskana ait oldu~u dü~ünülen, çanak-çömlek parça-lar~n~n varl~~~~ nedeniyle yerle~menin yüzey topra~~~ ile kar~~~k ilk tabakas~~ "O" olarak kodland~. Çanak-çömlek parçalar~~ üzerinde gerçekle~tirdi~imiz ilk gözlemler sonucu bunlar~n 10-14. yüzy~llara tarihlenebilece~i dü~ünüldü. Yüzey topra~~~ içinde çok say~da çe~itli dönemlere ait çanak-çömlek parçalar_~~ d~~~nda ayr~ca, Geç Demir Ça~~'na ait pt 1 bo~a ritonu parças~~ (Res.10), Asur Ticaret Kolonileri Ça~~~ ya da Hitit Dönemi'ne tarihlenebilecek 1 tezgah a~~rl~~~~ (Res.40), çakmakta~~~ 1 kesici ve 1 kaz~y~c~~ ele geçti.

1. Mimari Tabaka'da ele geçen pt kiremit parçalar~~ yap~lar~n çat~lar~n-da kiremit kullan~ld~~~na i~aret etmektedir.

"O" Tabakas~ndan sonra ve yüzey topra~~n~n hemen alt~ndan ba~layan mimari tabaka "1. Mimari Tabaka" olarak isimlendirildi. 478.78 ile 478.20 seviyeleri aras~nda yakla~~k 0,60 m'lik bir dolg-u topra~~~ kald~r~ld~. Yüzeye yak~nl~~~~ nedeniyle tar~m faaliyetleri, yo~un bir ~ekilde gerçekle~tirilmi~~ ya-sad~~~~ kaz~lar ve büyük olas~l~kla "O" Tabaka's~n~n yerle~imcileri ve ayr~ca yerle~me terk edildikten sonra gerçekle~tirilmi~~ gömüler nedeniyle yo~un bir ~ekilde tahrip edilmi~~ olan 1. Mimari Tabakadaki mimari kal~nt~lar ol-dukça düzensiz ve da~~n~k bir görünüm verdi (bkz. Plan 1; Res.11). Yukar~da da belirtildi~i gibi 1. Mimari Tabaka'da ortaya ç~kan mimari kal~nt~lar, dü-zenli bir plan olu~turmaktan uzak, açman~n özellikle kuzey ve do~u k~s~m-lar~nda yer alan irili ufakl~~ moloz ta~lardan olu~turulmu~~ duvar temelleri parçalar~~ ve dö~eme kal~nt~lar~ndan olu~maktad~r. Bu mimari tabakadan elde edilen baz~~ çanak-çömlek parçalar~~ ile özellikle b.0078 olarak kodlanan çöp çukurunda ele geçirilen ve Apameia (Dinar; Phrygia) kökenli bronz bir sikkeden (Res.12-13) bu tabakamn M.Ö. 2. yüzy~l sonu ile M.Ö. 1. yüzy~l ba~-lar~na tarihlenebilece~i sonucuna var~ld131. 1. Mimari Tabaka dolg-usu içinde pt 1 kandil, 1 boncuk, 1 a~~ a~~rl~~~, 1 nesne, 2 çömlek, ta~~ 1 havan (Res.14), 1 sapanta~~, 1 ezgita~~, 1 kaide, kemik 1 nesne, di~~ 1 delici, cam 1 boncuk, bronz 1 külçe ve kulp parças~~ ele geçti.

1. Mimari Tabaka kaz~~ derinle~mesi s~ras~nda basit toprak mezarlarda 5 adet insan iskeletine rastland~~ (Sk.001, Sk.002, Sk.003, Sk.004, Sk.006). Bunlardan Sk.001 ile Sk.003 bebeklere ait olup yaln~zca kafatas~~ halinde saptanabildi. Sk.002 ise yaln~zca 1 kaval kemi~inden ibarettir. Sk.004 ile Sk.006 ise yeti~kinlere ait iskeletler olup, ba~~ bat~da olmak üzere do~uya do~ru yatmakta, yüz güneye bakmakta ve kollara vücuda paralel uzanmak-tad~r. Yat~~~ ~ekillerinden anla~~ld~~~~ üzere bu mezarlar ~slami Dönem'e ait olmal~d~rlar.

1. Mimari Tabaka'dan sonra 478.20 m ile 477.00 m seviyeler aras~nda ortaya ç~kar~lan mimari kal~nt~lar 2. Mimari Tabaka olarak isimlendirildi. 2. Mimari Tabakan~n 1. Mimari Tabaka düzeyinde olmasa da yine de yerle~-me sona erdikten sonra yap~lm~~~ olan gömüler ve yasad~~~~ kaz~lar nedeniyle oldukça tahrip edilmi~~ oldu~u gözlendi. 2. Mimari Tabaka'da Pt 1 damga, 2 31 Kaz~m~zda ele geçen sikkelerin tarihlendirilmesinde ve de~erlendirilmesinde görü~lerini bizlerden esirgemeyen Prof.Dr. O~uz Tekin ile Amasya Müze Müdürü Celal ozdemir'e te~ekkürü borç biliriz.

404 ~EVKET DÖNMEZ - E. EMINE NAZA-DÖNMEZ

a~~r~ak, 2 boncuk, 1 a~~ a~~rl~~~, 1 biberon (Çiz.1; Res.15-16), 1 çanak (Çiz. 2, Res. 29), 1 çömlek parças~, 1 krater parças~~ (Res.17), ta~~ 1 havaneli, 1 ezgita~~, 1 a~~rl~k, 1 boncuk, mermer 1 kap a~z~, 1 nesne, kemik 1 i~ne, 1 nesne ve demir 1 plaka ele geçti.

Açman~n kuzey k~sm~nda yer alan bir yap~~ kal~nt~s~~ 2. Mimari Tabaka'n~n en sa~lam mimari kal~nt~s~~ olarak dikkati çekmektedir. Kuzey-güney yönün-de 8,60 m uzunlu~unda bir duvar temeline sahip olan ve b.0031 olarak kod-lanan yap~n~n, bu duvar~na güneye yak~n bir kesimde 2,00 m uzunlu~unda k~sa bir duvar kö~e yaparak birle~mektedir. Ortalama 0,75-0,80 m kal~nl~~~n-da ve yer yer 0,50 m yüksekli~indeki yontulmam~~~ irili ufakl~~ ta~larkal~nl~~~n-dan ça-mur harç kullan~larak olu~turulmu~~ duvarlara sahip olan bu yap~n~n güney ve bat~~ bölümlerinin tahrip edilmi~~ oldu~u, kuzey bölümünün ise büyük ola-s~l~kla kuzey kesit duvar~~ içinde yer ald~~~~ dü~ünüldü. Yap~n~n kuzey-güney do~rultusundaki uzun duvar~n~n do~u yüzüne birle~ik olarak yass~~ ta~larla in~a edilmi~~ düzgün konturlar~~ olan bir ta~~ dö~eme ortaya ç~kar~ld~. b.0017 olarak kodlanan ve kabaca dikdörtgen ~eklindeki bu dö~eme kuzey-güney yönünde 2,50 m, bat~-do~u yönünde ise 1,65 m uzunlu~undad~r. Büyük ola-s~l~kla yap~n~n bir kald~r~m~~ olarak in~a edilmi~~ olan dö~emenin yap~n~n d~~~ kesiminde yer ald~~~~ anla~~ld~~ (bkz. Plan 2; Res.18).

Bu yap~n~n yakla~~k olarak 4,00 m güneydo~usunda, açman~n do~u ke-sit kenar~nda yer alan oldukça sa~lam bir duvar kal~nt~s~~ dikkat çekicidir. Mevcut uzunlu~u yakla~~k 4,20 m olan ve 1,55 m'lik kö~e bölümü do~u ke-sitin içine uzanan bu duvar kal~nt~s~mn ait oldu~u yap~n~n devam~n~n 2008 y~l~nda açman~n do~u yöne do~ru geni~letilmesi ile aç~~a ç~kart~lmas~~ plan-land~. b.0084 olarak kodlanan söz konusu bu duvar temeli kal~nt~s~mn orta-lama kal~nl~~~~ 0,80 m olup, ortaorta-lama yüksekli~i 0,50 m.dir. Özellikle kuzey ucundaki ta~lar~n di~er bölümlerindekine göre daha iri oldu~u gözlenen bu duvar temeli kal~nt~s~mn çamur harç ile in~a edilmi~~ oldu~u anla~~ld~~ (bkz. Plan 2; Res.18).

A Açmas~'mn orta kesimlerinde uzun bir ta~~ dö~eme kal~nt~s~~ ile buna ba~l~~ bir duvar temeli kal~nt~s~~ ortaya ç~kar~ld~. Kuzey-güney do~rultusunda uzanan dö~eme 5,50 m uzunlu~unda ve 1,80 m geni~li~inde olup, konturlar~~ tahribattan dolay~~ düzgün bir hat vermemektedir. b.0051 olarak kodlanan ta~~ dö~emenin güneydo~u kesiminin b.0056 olarak kodlanan bir mezar ta-raf~ndan tahrip edildi~i ve iskeletin (Sk.013) bat~-do~u yönünde ta~~ dö~eme seviyesinin alt~na yerle~tirildi~i gözlenmi~tir. Yüzü güneye bakan iskeletin

~slami döneme ait oldu~u yat~~~ ~eklinden anla~~ld~. Bu dü~emeye organik olarak ba~l~~ oldu~u gözlenen bir ta~~ duvar temelinin dö~emenin güneybat~~ kö~esinden ba~layarak bat~ya do~ru düzgün bir ~ekilde uzand~~~~ görüldü. 3,50 m uzunlu~undaki bu duvar temeli ortalama 0,80 m kal~nl~~~nda ve 0,30 m yüksekli~indedir. Bu dö~emenin yakla~~k olarak 1,75 m güneyinde dik-dörtgen bir plana sahip zay~f ta~~ temel duvarlar~~ olan bir yap~~ kal~nt~s~~ orta-ya ç~kar~ld~. Ta~~ dö~eme ile organik ili~kileri oldu~u aradaki alanda yer alan ve büyük k~sm~~ tahrip olmu~~ dö~emenin devam~~ ta~~ kal~nt~lardan anla~~lan bu yap~n~n k~smen bat~~ duvar~, kuzey duvar~~ ve do~u duvar~~ temellerinin korunmu~~ oldu~u görüldü. 3,30 m uzunlu~unda ve 0,40 m geni~li~indeki bat~~ duvar~n~n orta bölümünün tahrip oldu~u anla~~ld~. Kö~eleri kal~n ortas~~ ise daha ince olan kuzey duvar~~ 2,25 m uzunlu~unda ve ortalama 0,90 m kal~nl~~~ndad~r. Yap~n~n do~u duvar~~ 1,50 m uzunlu~unda ve 0,60 m kal~rd~-~~ndad~r. Do~u duvar~n~n hemen yan~nda beliren ve büyük bir k~sm~~ do~u kesit duvar~~ içinde kalan ve büyük olas~l~kla bir duvara ait ta~~ dizisi ya bu duvar~n bir onar~m evresi olabilir ya da ba~ka bir yap~n~n bat~~ duvar~~ olabilir (bkz. Plan 2; Res.18).

A Açmas~'n~n güney kesiminde ise birbirleri ile ili~kili oldu~u dü~ünü-len ancak tahribat nedeniyle net bir plan vermeyen duvar temeli parçalar~~ ile yine ta~~ dö~eme kal~nt~lar~na rastland~.

2. Mimari Tabaka dolgusunda bulunan pt kiremit parçalar~, yap~lar~n çat~lar~nda, 1. Mimari Tabaka'da oldu~u gibi kiremit kullan~ld~~~n~~ göster-mektedir.

~kinci Mimari Tabaka derinle~me çal~~malar~~ s~ras~nda basit toprak mezar türünde gömü yap~lm~~~ 7 adet insan iskeletine rastland~~ (Sk.005, Sk.007, Sk.008, Sk.011, Sk.012, Sk.013 ve Sk.014). Sk.005 no'lu iskelet bir bebe~e ait olup yaln~zca kafatas~~ saptanabildi. Sk.012 no'lu iskelet yine bir bebe~e ait olup, di~erlerinin tümü yeti~kinlere aittir. Bunlar ba~~ bat~da ol-mak üzere do~u yönüne do~ru s~rtüstü bir ~ekilde yat~r~lm~~lard~r. Yüzleri güneye bakan iskeletlerin kollar~~ vücutlar~na paralel olarak uzanmaktad~r. Yat~~~ ~ekillerinden ve yanlar~nda hiçbir buluntu ele geçmemesinden dolay~~ bu mezarlar~n hepsinin ~slami dönem gömüsü oldu~u dü~ünüldü.

Kaz~~ çal~~malar~m~z~n ikinci bölgesini olu~turan B Açmas~~ höyü~ün do-~usunda yer almaktad~r. Bu alanda 473,16 m.den 466,09 m'ye kadar bir de-rinle~me gerçekle~tirildi. Höyü~ün tabakala~mas~~ konusunda ipuçlar~~ elde

406 _{~EVKET DÖNMEZ - E. EM~NE NAZA-DÖNMEZ}

etmek amac~yla yamaç üzerinde basamakl~~ sistemi kaz~~ yöntemi kullan~la-rak çal~~~lan 30 x 10 m boyutlar~ndaki bu alanda toplam alt~~ mimari tabaka saptand~~ (Res.19).

B Açmas~'n~n bat~s~ndaki alanda yüzey topra~' ~mn kald~r~lmas~ndan sonra 473,16 m ile 472,00 m seviyeler aras~nda gerçekle~tirilen derinle~me sonucunda 1. Mimari Tabaka'ya ait olan bir mimari komplekse ait kal ~n-t~lar ortaya ç~kar~ld~~ (bkz. Plan 3; Res.20). b.0003 olarak kodlanan yap_~~ kompleksinin çe~itli mekanlara sahip oldu~u gözlendi. Bu mekanlardan en büyti~tinün kesin s~n~rlar~~ açman~n boyutlar~~ nedeniyle bulunamad~. Bu se-zon çal~~malar~nda tamam~~ aç~~a kavu~turulamayan mekan~n kuzey duvar temeli 8,50 m uzunlu~a, 0,80 m kal~nl~~a ve ortalama 0,50 m yüksekli~e sahiptir. Yontulmam~~~ ya da yar~m i~lenmi~~ moloz ta~lardan in~a edilmi~~ oldu~u gözlenen mekan~n duvar temellerinin do~u ucuna yak~n bir yerden kö~e yaparak güneye do~ru uzanan do~u duvar~~ ise 3,75 m uzunlu~unda, 1,20 m kal~nl~~~nda ve ortalama 0,40 m yüksekli~indedir. Bu mekan~n ait oldu~u yap~ya ait do~uya do~ru ba~ka mekanlar~n da oldu~u yap~n~n kuzey duvar~n~n do~uya do~ru uzanmas~ndan anla~~lmas~na kar~~n, bu kis= yü-zey topra~~na çok yak~n olmas~~ nedeniyle tahrip edilmi~~ oldu~u gözlendi. b. 0005 olarak kodlanan bu mekan~n özellikle kuzeydo~u ve güney k~s~mlar~-n~n yer yer tahrip olmas~na kar~~n yass~~ ve düzgün ta~larla dö~enmi~~ oldu~u anla~~ld~. Kuzey duvar~n~n orta k~s~mlar~nda ise do~u duvar~n~n tamam~~ ile güney ve bat~~ duvar~n~n bir k~sm~~ ayakta kalm~~~ küçük bir mekan içinde atnal~~ ~eklinde bir f~r~n ortaya ç~kar~ld~~ (bkz. Plan 3; Res.21). b.0015 olarak kodlanan ve yalcla~~k 3,25 m x 4,00 m boyutlar~ndaki bu mekan~n ortalama duvar kal~nl~~~~ 0,60 m, duvar yüksekli~i ise 0,25 m'dir. Bu küçük mekan~n ayn~~ zamanda kuzey duvar~n~n olu~turan ana mekan~n kuzey duvar~n~n gü-ney yüzüne biti~ik olarak kilden in~a edilmi~~ olan ve b.0014 olarak kodlanan f~r~n O, 85 m uzunlu~unda 0,70 m geni~li~inde olup a~~z aç~kl~~~~ 0,50 m ve duvar kal~nl~~~~ ise 0,15 m.dir. A~z~~ güneye bakan, kubbesi ve üst k_~sm~~ tah-rip edilmi~~ olan f~r~mn yaln~zca kenar duvarlar~~ ise çok zay~f taban~~ saptana-bildi. F~r~mn yalda~~k olarak 1,30 m bat~s~nda küllü toprak içinde yar~s~ndan fazlas~~ noksan bir çanak in-situ olarak ele geçirildi. b.0005 olarak kodlanan büyük mekan~n kuzeyindeki alan~n ise yer yer çöp çukurlar~~ ile tahrip edil-mi~~ ta~~ dö~emeye sahip olan ba~ka bir mekana ait oldu~u gözlendi. Oldukça düzgün yerle~tirilmi~~ yass~~ ta~larla yap~lm~~~ dö~emenin en az~ndan üç çöp çukuru ile bozulmu~~ oldu~u gözlendi. Büyük olas~l~kla mevcut aç~lan alan-

da herhangi bir duvar temel kahnt~s~~ ile kar~~la~~lmad~~~ndan dolay~~ büyük olas~l~kla bir avlu olabilecek alan~n bat~s~nda bat~-do~u yönünde yakla~~k 1,50 m uzunlu~unda, 1,00 m geni~li~inde ve 0,40 m yüksekli~indeki ta~tan olu~turulmu~~ duvar temeli kompleksin bat~ya do~ru kapal~~ mekanlarla ge-ni~ledi~ine i~aret etmektedir. b.0005 kodlu mekamn kuzeyinde duvar ta~~ dö~eme üzerinde ele geçen, ancak durumlar~~ iyi olmayan iki adet Pontus ~e-hir sikkesi yap~n~n tarihlenmesi aç~s~ndan çok önemli bilgiler sa~lad~. M.Ö. 2. yüzy~l~n sonlar~~ ile M.Ö. 1. yüzy~l~n ba~lar~na tarihlenen sikkeler yap~n~n Helenistik Ça~'a tarihlenebilece~ine i~aret etmektedir. 1. Mimari Tabaka'da Pt 1 nesne, ta~~ 1 a~~r~ak, 2 boncuk, di~~ 1 delici, bronz 1 külçe, demir 1 m~z-rakucu ve 1 çivi ele geçti.

B Açmas~~ 1. Mimari Tabaka'da ele geçen çok say~daki pt kiremit parça-s~, yap~larda çat~~ örtüsü olarak kiremit kullan~m~n~n yayg~n oldu~una i~aret etmektedir.

B Açmas~~ 5 x 10 m daha do~uya do~ru uzat~larak yamaçta basamaklar olu~turulmaya ba~land~. ~lk basamakta 472,00 m ile 471,00 m aras~ndaki yak-la~~k 1,00'lik dolg-unun 2. Mimari Tabaka'ya ait oldu~u anla~~ld~~ (bkz. Plan 3). Yamaç yüzeyine yak~nl~~~~ nedeniyle oldukça dar bir alanda saptanabilen ve büyük k~sm~~ tahrip olmu~~ 2. Mimari Tabaka'ya ait mimari kal~nt~~ olarak yaln~zca 2,00 x 1,20 m boyutunda bir ta~~ dö~eme ortaya ç~kar~ld~. b.0048 olarak kodlanan ta~~ dö~emenin bat~~ kesit içinde do~ru uzand~~~~ gözlendi.

Daha sonra devam eden 471,00 m ile 468,70 m aras~ndaki derinle~me çal~~malar~~ sonucunda 3. Mimari Tabakaya ait mimari kal~nt~lar ortaya ç~-kar~ld~. 3. Mimari Tabaka b.0006, b.0008, b.0041, b.0045 ve b.0048 no'lu buluntu yerlerinden olu~maktad~r. Açman~n kuzey kesiminde yüzey olduk-ça yak~n olmalar~~ nedeniyle oldukolduk-ça tahrip olmu~~ ve bu nedenle de net bir plan vermeyen birtak~m ta~~ duvar temeli kal~nt~lar~~ ile ta~~ dö~eme kal~nt~lar~~ görüldü (bkz. Plan 3). 3. Mimari Tabaka dolgusunda pt 1 tezgah a~~rl~~~, ta~~ 1 a~~r~ak, 1 havaneli ve demir 1 plaka ele geçti

B Açmas~~ 5 x 10 m daha do~uya do~ru uzat~larak üçüncü basamak kaz~ld~. Bu bas amakta 468,70 ile 467,00 m aras~ndaki derinle~me çal~~malar~~ sonucunda b.0043, b.0044, b.0046, b.0062, b.0063 ve b.0065 no'lu buluntu yerlerinden olu~an 4. Mimari Tabakaya ait mimari kal~nt~lara ula~~ld~. Do~u k~sm~~ yüzeye yak~n olmas~~ nedeniyle tahrip edilmi~~ olan bu tabakan~n bat~~ kesiti önünde ise da~~n~k durumda birtak~m ta~lar ile çak~lta~~~ dö~eme ka-l~nt~lar~~ saptand~~ (bkz. Plan 3). Bat~~ kesit önünde ise 1,40 m çap~nda ve 0,50

408 _{~EVKET DÖNMEZ - E. EMINE NAZA-DÖNMEZ}

m derinli~inde bir çöp çukuruna (b.0046) rastland~. 4. Mimari Tabaka'da pt 1 a~~r~ak, 1 boncuk, 1 testi (Res.22), 1 minyatür kap, di~~ 1 delici, çakmakta~~~ 1 kesici ve demir 1 kulp parças~~ ele geçti.

Açma, 5 x 10 m boyutunda yine do~uya do~ru geni~letilerek 467,00 m ile 464,80 m aras~ndaki derinle~me çal~~malar~~ s~ras~nda büyük olas~l~kla bir konutun avlu k~sm~na ula~~ld~. b.0061, b.0062, b.0067 ve b.0068 no'lu buluntu yerlerinden olu~an 5. Mimari Tabaka'ya ait oldu~unu saptad~~~m~z bu avlunun kuzey kesiminde bat~~ kesit içinde yer alan bir yap~n~n at~k su ka-nal~mn bir k~sm~~ ortaya ç~kar~ld~~ (bkz. Plan 3). Baz~~ k~s~mlar~~ pi~mi~~ toprak levhalarla olu~turulmu~~ olan 0,40 m geni~li~inde ve 0,30 m derinli~indeki at~k su kanal~n~n do~uya do~ru 1,50 m devam ettikten sonra kö~e yaparak kuzeye döndü~ü ve 2,00 m kadar bu k~s~mda uzad~~~~ saptanabildi. Bu ba-sama~~n kaz~lmas~~ s~ras~nda ise özellikle yamaç k~s~mlar~na yak~n alanlarda iki çukur içinde kar~~~k durumda 4 yeti~kine ait iskeletler bulundu. Sk.009 ve Sk.010 olarak numaralanan iskeletler yüzeye oldukça yak~n bir konumda ve da~~mk halde ele geçti. Bat~~ kesite yak~n bir alanda büyük olas~l~kla dar bir çukur içinde Sk.015 ve Sk.016 no'lu iskeletlerin iki yeti~kine ait oldu~u ve bunlar~n kar~~~k bir ~ekilde oldu~u anla~~ld~. ~ki yeti~kine ait iskeletlerin bir mezara bilinçli olarak konulmas~ndan ziyade, bir çukura geli~igüzel at~lm~~~ oldu~u gözlendi. Bu çukurdan 3 adet küçük cam boncuk ele geçti. Avlunun orta k~s~mlar~nda ise ayr~ca bir duvar temeline ta~lar ortaya ç~kar~ld~. 5. Mi-mari Tabaka'da ayr~ca pt 1 a~~r~ak bulundu.

B Açmas~'n~n be~inci ve son basama~~~ yine do~uya do~ru 5 x 10 m geni~leyerek olu~turuldu. b.0064 no'lu buluntu yerinden olu~an 6. Mimari Tabaka'n~n kültür topra~~nda, 464.80 m ile 462.80 m'ler aras~nda yakla~~k 2,00 m derinli~e ula~~lan bu basamakta herhangi bir mimari kal~nt~ya rast-lanmad~. 6. Mimari Tabaka'da ta~~ 1 mühür, çakmakta~~~ 1 kesici ve demir 1 çivi ele geçti.

De~erlendirme ve Sonuç

Toplam 31 gün süren ve iki açmada 600 mlik bir alanda gerçekle~-tirilen Oluz Höyük 2007 kaz~~ çal~~malar~~ sonucunda toplam 6 mimari ta-baka saptand~. A ve B açmalar~mn ilk iki tata-bakalar~n~n birbirleri ça~da~~ olduklar~~ özellikle ele geçen sikke ile çanak-çömlek parçalar~n~n de~erlendi-rilmesinden anla~~ld~. Bu ba~lamda Oluz Höyük'ün "O" Tabakas~~ Ortaça~'a (10-14. yüzy~llar), 1. Mimari Tabaka's~~ Helenistik Ça~'a (M.Ö. 2. yüzy~l sonu ile M.Ö. 1. yüzy~l ba~~), 2. Mimari Tabaka's~~ ise Geç Demir Ça~~'mn Geç

Evresi'ne (M.Ö. 4-3. yüzy~l) tarihlenebilir. B Açmas~'nda saptad~~~m~z 3 ve 4. mimari tabakalar Geç Demir Ça~~'mn Erken Evresine (M.Ö. 6-5. yüzy~llar), 5. Mimari Tabaka Orta Demir Ça~~'na (M.Ö. 7. yüzy~l), 6. Mimari Tabaka ise tam kesin olmamakla birlikte Erken Demir Ça~~~ ya da Son Tunç Ça~~~ yani Hitit imparatorluk Ça~fna tarihlendirilebilir.

Oluz Höyük Tabakala~mas~~ Ön Sonuçlar

Dönem M.Tabaka Tarihler Açma Yorumlar

Ortaça~~ O 10-14yy. A S~rh ç-ç

Helenistik Ça~~ ~~ M.Ö. 2.yy sonu _{M.O. 1.yy ba~~~} A ve B

Apameia ve Pontus ~ehir sikkeleri Yap~~ kompleksi Boya bezekli ç-ç Geç Demir Ça~~~ Geç

Evre (Geç Phryg 1 Kültürü)

2 M.Ö. 4. ve 3. yy A ve B Geç Demir Ça~~~ Erken

Evre (Geç Phryg 2 Kültürü ve Akhaimenid)

3 M.Ö. 5. yy B Boya bezekli ç-ç Geç Demir Ça~~~ Erken

Evre (Geç Phryg 2 Kültürü ve Akhaimenid)

4 M.Ö. 6. yy. B Boya bezekli ç-ç Orta Demir Ça~~~ (Klasik

Phryg Kültürü)

5 _{M.05.. 7. yy.}

B Boya bezekli ç-ç Erken Demir Ça~~? Son

Tunç Ça~~?

6

M.Ö. 12. yy B Ta~~ mühür

"O" Tabakas~~ çanak-çömlek parçalar~~ yukar~da da de~indi~imiz gibi kabaca 10-14. yüzy~llara tarihlenebilir. Bu tarihler Oluz Höyük'te bir Or-taça~~ daha do~rusu Geç Bizans Dönemi yerle~mesine i~aret etmektedir. Tabula Peutingeriana'da Amaseia'dan (Amasya) Euchaita'ya (Çorum, Meci-tözü, Beyözü -eski Avkat- Köyü ) uzanan yol üzerinde, Amaseia'n~n bat~-s~nda ve 16 Roma mili uza~~nda yer alan Virasia adl~~ bir yerle~me32 (bkz. Harita 2), Oluz Höyük'ün Geç Bizans Dönemi'ndeki durumu için önemli ipuçlar~~ vermektedir. Büyük ölçüde Tabula Peutingeriana'dan faydalana-rak haz~rlanm~~~ olan Barrington Atlas of the Greek and Roman World33 adl~~ ça-l~~mada Amasya'n~n güneybat~s~na yerle~tirilmi~~ olan Virasia (bkz. Harita 3), konumu ile Oluz Höyük'ün yakla~~k 5 km kuzeyinde yer alan Do~an-tepe (eski Zara) ile yer bak~m~ndan a~a~~~ yukar~~ uyu~maktad~r. 16 Roma

32 Weber 1976: 63, segment VIII 4 m. 33 Talbert 2000.

410 _{~EVKET DÖNMEZ - E. EMINE NAZA-DÖNMEZ}

mili kilometreye çevrildi~inde yakla~~k 24 km ula~maktad~r. Do~antepe bugün Amasya'n~n yakla~~k 27 km güneybat~s~ndad~r. Bunlara ek olarak, Do~antepe'de bir Roma milta~~mn yer almas~", Amaseia'dan Euchaita'ya gi-den yolun buradan geçti~ini ve söz konusu yol üzerinde yer alan Virasia'n_~n da Do~antepe ile e~itlenebilece~ine i~aret etmektedir. Son olarak Virasia ile Do~antepe'nin eski ad~~ olan Zara'n~n az da olsa fonetik benzerli~i, Do~an-tepe ile Virasia e~itli~ini desteklemektedir.

Bu de~erlendirmelerin ~~~~~nda, Do~antepe'nin 5 km güneyinde yer alan Oluz Höyük'ün, "O" Tabakas~'nda ele geçmi~~ olan ve 10-14. yüzy~lla-ra tarihlenen çanak-çömlek parçalar~~ (Res.8-9) nedeniyle, büyük olas~l~kla Do~antepe'ye yani Virasia'ya ba~l~, birkaç konuttan olu~an çiftlik tarz~~ kü-çük bir yerle~me oldu~u dü~ünülebilir.

Helenistik Ça~'a (M.Ö. 2. yüzy~l sonu ile M.Ö. 1. yüzy~l ba~~) tarihle-di~imiz 1. Mimari Tabaka, özellikle B Açmas~'nda ortaya ç~kar~lan ve ol-dukça büyük oldu~unu dü~ündü~ümüz bir komplekse ait olan ta~~ temelli ve f~r~nl~~ yap~~ ile dikkati çekmektedir (bkz. Plan 3; Res.20-21). Boyutlar_{~~ ve} s~n~rlar~~ henüz tam olarak aç~~a ç~kar~lamayan bu yap~~ ilk gözlemlerimize göre, genel mimari karakteri, ta~~ temelleri ve ta~~ dö~emeleri bak~m~ndan Bakü-Ceyhan-Tiflis Ham Boru Hatt~~ Projesi çerçevesinde 2004 y~l~nda kaz~-lan Sivas Akp~nar Köyü Ziyaret Suyu yerle~mesi35 ile benzerlik göstermek-tedir. Ele geçen sikke ve küçük buluntulardan M.Ö. 2. yüzy~l~n sonundan itibaren yerle~im görmeye ba~layan ve tek bir yap~~ kat~ndan olu~an Ziyaret Suyu, Oluz Höyük'ün 1. Mimari Tabakas~~ ile tamam~yla ça~da~t~r. Önü-müzdeki y~llarda B Açmas~'mn geni~letilmesiyle tamam~n~~ ortaya ç~karmay~~ planlad~~~m~z mimari kompleksin plan olarak Ziyaret Suyu yap_{~lar~yla ne} ölçüde benzedi~i de anla~~lacakt~r. Yozgat'~n Sorgun ilçesi yak~nlar~ndaki Çad~r Höyiik'te de Oluz Höyük 1. Mimari Tabaka ile ça_{~da~~ yap~~ katlar~n~n} oldu~u bilinmektedir36. Gerçekte hem Ziyaret Suyu, Çad_{~r Höyük ve hem} de Oluz Höyük'ün yer ald~~~~ K~z~l~rmak kavsi içinde çok say~da yerle~mede Helenistik Ça~~ tabakalar~~ oldu~u gerek yüzey ara~t~rmalar~~ gerekse bölge müzelerindeki çanak-çömlek ve sikkelerden bilinmesine kar_{~~n, bugüne} de~in söz konusu bu dönem ile ilgili olarak maalesef yeterli ve doyurucu bilgi sunan yay~n ve de~erlendirilmeler yap~lmam~~t~r. 1. Mimari Tabaka

34 French 1988a: 27; French 1988b: Map 12 (066).

35 Ortaç 2006: 339-350.

36

çanak-çömleklerin baz~lar~~ üzerinde görülen ve bir ölçüde de olsa Demir Ça~~~ boya bezeme geleneklerini yans~tan bu çanak-çömlekler (Res.23-24) için Orta Anadolu Helenistik Ça~~ Yerel Boya Bezekli Çanak-Çömle~i teri-minin kullan~lmas~~ gerekti~ine inanmaktay~z37.

A Açmas~~ 1. Mimari Tabaka dolgusu içinde ele geçmi~~ olan mermer bir kap oldukça dikkat çekicidir (Res.14). D~~a aç~lan düz a~~z kenarl~, dibe do~ru daralan gövdeli ve yükseltilmi~~ düz dipli kap, s~~~ bir kase görünü-mündedir. Kab~n a~~z kenar~~ d~~~nda simetrik olarak yerle~tirilmi~~ 3 adet dikdörtgen biçimli tutamak ile stilize bir bo~a ba~~n~~ yans~tan oluk biçimli bir ak~tacak yer almaktad~r. Kab~n iç bölümü ile ak~tacak aras~na s~v~n~n akmas~~ için yuvarlak bir delik aç~lm~~t~r. Söz konusu havan~n yak~n benzer-leri özellikle Bat~~ Anadolu ile Ege Dünyas~'nda görülmektedir. Oluz Höyük örne~i ~imdilik bu kaplar~n en do~uda ele geçmi~~ örne~ini olu~turmakta-d~r. Bu kab~n çok yak~n bir benzeri Halûk Perk Müzesi'nde yer almaktaolu~turmakta-d~r. Hem bir havaneline sahip olmas~~ ve hem de tüm yüzeyi koyu k~rm~z~~ boya izi ve kal~nt~s~~ ile kapl~~ olan Halûk Perk Müzesi örne~i, Oluz Höyük mer-mer kab~mn da bir havan olabilece~i dü~ündürmektedir. Ayr~ca, Çanakka-le Müzesi'nde korunmakta olan çok say~daki benzer mermer kap ve hava-nelleri" için de benzer dü~ünceler dile getirilmi~tir. Oluz Höyük mermer kab~n~n di~er bir önemi, mimari tabaka içinde ele geçmi~~ olmas~d~r. M.Ö. 2-1. yüzy~llara tarihlenen 1. Mimari Tabaka buluntusu olmas~~ nedeniyle, söz konusu müzelere arkeolojik kaz~~ d~~~nda çe~itli yollarla gelen benzer örnek-lerin tarihlenmesinde belirleyici bir rol oynamaya adayd~r. Ayr~ca, benzer mermer kaplar~n Anadolu'da oldukça geni~~ bir alanda görülmesi, bunlar~n ele geçti~i yerle~melerde üretilmedi~ini, büyük olas~l~kla belli atölyelerde imal edilerek ticaretinin yap~ld~~~na i~aret etmektedir.

Oluz Höyük hem M.Ö. 2. yüzy~l sonu ve M.Ö. 1. yüzy~l ba~~na tarih-lenen 1. Mimari Tabakas~, hem de söz konusu bu tabakaya kesintisiz bir geçi~le saptanan 2. Mimari Tabakas~~ ile genel olarak Helenistik Ça~~ olarak an~lan M.Ö. 4, 3, 2 ve 1. yüzy~llar~n kültürel portresini günümüz bilgileri ~~~~~nda çizebilecek tek yerle~me niteli~indedir. Bugüne de~in Helenistik ya da "Galat" olarak isimlendirilen K~z~l~rmak kavsi içi M.Ö. 4. ve 3. yüzy~l yerle~melerinin özellikle çanak-çömlek gelenekleri çerçevesinde yeniden

37 _{Bu terimin ilk önerisi ve tart~~malar için bkz. Dönmez 200113: 94.} 38 Tombul 2006: 254-262.

412 _{~EVKET DÖNMEZ - E. EM~NE NAZA-DÖNMEZ}

belirlenecek bir terim ile adland~r~lmas~~ gerekti~i ile ilgili ilk görü~lerimi-zi birkaç y~l önce Amasya Müzesi'nde saptad~~~m~z ve önemli olduklar~n~~ fark edip yay~nlad~~~m~z sarma~~k motifleri içeren iki çanakla ilgili yaz~m~z-da belirtmi~tik39. Bu görü~lerimizin do~ru yönlere i~aret etti~i Oluz Höyük 2. Mimari Tabaka çanak-çömle~i ortaya ç~k~nca anla~~lmaya ba~lanm~~t~r. Oluz Höyük 2. Mimari Tabaka çanak-çömle~i birkaç ithal parça (Res.25) hariç tümüyle Orta Anadolu Geç Demir Ça~~~ çanak-çömle~inin boya ve teknik gibi geleneklerini ta~~maktad~r ve organik devam~~ niteli~indedir (Res.26-28). Bu nedenlerle, Oluz Höyük politik olarak Pontus Krall~~-~mn territoryumunda olmas~na ra~men, Helenistik Ça~~ çanak-çömlek teriminin özelde Oluz Höyük, genelde ise özellikle K~z~l~rmak kavsinin kuzey kesimi ve ya da ba~ka bir deyi~le Ye~il~rmak Havzas~~ yerle~meleri için kullan~lma-s~n~n art~k tart~~~lmaya ba~lanmakullan~lma-s~n~n zaman~n~n geldi~ini dü~ünmekte-yiz. Oluz Höyük" ve yüzey ara~t~rmalar~~ ile saptanan pek çok yerle~me' d~~~nda Kara Samsun/Amisos42, Ma~at Höyük", Bo~azköy", Alaca Höyük", Eskiyapar46, Hac~~ Bekta~~ Höyük47, Kaman Kalehöyük", K~r~ehir Höyük", Ali~ar Höyük5° ve Büyüknefesköy/Tavium'da5' yani K~z~l~rmak kavsi içinin neredeyse tüm kesimlerinde görülen bu çanak-çömlek bugüne de~in Galat Serami~i52, Galat denilen Seramik53, Hellenistik Ça~'da K~z~l~rmak Havzas~~ Boyal~~ Kaplar~/Seramiklerim, Hellenistik Ça~'da K~z~l~rmak Havzas~~ Boyal~~

39 Dönmez 200113: 89-99.

4° Dönmez/Dönmez 2007: Res.4, 14, 16-18. 41 özsait/Özsait 2003: 323-342.

42 Akarca 1960: 142-146. 43 özgtiç 1982: Lev.72/5-6. 44 Bossert 1957: Abb. 54a. 45 Ko~ay/Akok 1966: Lev.71-72. 46 Bayburtluoglu 1979: Lev.181/31-33. 47 Balkan/Sümer 1968: Res.17, Çiz.12.

Mikami/Omura 1988: Res.14/8; Mori/Omura 1990: Res.10/5; Omura 1991: Res.9/6. 49 Alk~m 1956: Res.17 a-b, 19, 20 a-b, 21-23.

5° Osten 1937: Fig.63/22, 64/4-5, 65, PI.V/3.

51 Bittel 1942: Abb.17/a-d; Strobel/Gerber 1999: Abb.14. 52 Zahn 1907: 638.

53 Maier 1963: 238; Bittel 1974: 227. 54 Zoro~lu 1979: 345, 354.

Yerli Serami~i55, K~z~l~rmak Havzas~~ Kaplan", Pontus Yerli Serami~i" gibi isimlerle an~lm~~t~r. Gerçekte M.Ö. 10 ve 9. yüzy~llardan itibaren kesintisiz olarak Orta Anadolu Demir Ça~~~ boya bezekli çanak-çömleklerinin gele-neksel özelliklerini sürdüren, ancak bir yanda da d~~~ etkileri bünyesinde toplayan, bölge çanak-çömlek atölyelerinin üretiminden ba~ka bir ~ey olma-yan bu çanak-çömlek grubu için yukar~da bugüne de~in önerilmi~~ terimler anlaml~~ görünmemektedir. Bu çanak-çömlek grubu için Orta Anadolu Geç Demir Ça~~~ Geç Evre Boya Bezekli Çanak-Çömle~i terimi58 hem co~rafi ve hem de dönemsel aç~dan anlaml~d~r. Bu ba~lamda ~imdilik M.Ö. 4. ve 3. yüzy~llara ait oldu~unu dü~ündü~ümüz Oluz Höyük 2. Mimari Tabaka'n~n Geç Demir Ça~~~ Geç Evre olarak isimlendirilmesinin do~ru olaca~~~ kan~s~n~~ ta~~maktay~z.

2. Mimari Tabaka moloz topra~~~ içinde ele geçmi~~ olan baz~~ buluntu-lar özellikleri nedeniyle oldukça önem ta~~maktad~rbuluntu-lar. ~lk buluntu kad~n gö~sü ~eklinde özel bir kapt~r (Çiz.1; Res.15-16). Ucu delik olan bu kab~n büyük bir olas~l~kla bir biberon i~levi de gören, ancak, Ana Tanr~ça yani Kybele kültü ile ilgili bir buluntu oldu~unu dü~ünmekteyiz. Bölgede özel-likle Ma~at Höyük, Bo~azköy, Hac~bekta~~ Höyük, Ali~ar ve Topakl~'dan bildi~imiz Ana Tanr~ça kültü ile ilgili kaplar~n" farkl~~ ~ekildeki bir örne~i oldu~unu bu a~amada söyleyebiliriz. Biberonun tüm yüzeyi aç~k renk zemin üzerine kahverenginin tonlar~~ ile iri üçgenler ve baklava dilimi motifleri ile bezenmi~tir. Bu iri ve uzun üçgen motifler, Do~u Anadolu", Azerbaycanm ve Bat~~ iran'da62 Urartu sonras~~ yay~l~m alan~~ bulmu~~ olan "triangle ware" ad~~ verilen Geç Demir Ça~~~ boya bezekli çanak-çömle~i gelene~ine çok ben-zemektedir. Bunun d~~~nda S profilleri ile dikkati çeken koyu k~rm~z~~ astarl~~ baz~~ çanaklar (Çiz.2-3; Res.29), formlar~~ ile Akamenid çanaklar~n~~ ça~r~~t~r-maktad~r.

55 Zoro~lu 1981: 239; Zoro~lu 1983: 135. 56 Zoro~lu 1986: 459.

57 Akarca 1960: 142.

58 Bu terimin ilk önerisi ve tart~~malar için bkz. Dönmez 2001b: 94. 59 Bu konu ile kaplar ve kaynakça için bkz. Dönmez 2001c: 707-718.

60 Do~u Anadolu'dan, Karagündüz Höyügti'nden tipik örnekler için bkz. Sevin 1998: Lev.3/1-5, 4/5-6.

61 Azerbaycan'dan, Hezerlu Kalesi ve Bukan Bölgesi'nden tipik örnekler için bkz. Dyson 1999: Fig. 8a/e-f, 8b/a-e.

414 ~EVKET DÖNMEZ - E. EMINE NAZA-DÖNMEZ

Di~er buluntu ise oldukça büyük bir kratere ait boyun ve gövde parça-s~d~r (Res.17). Kraterin boyun k~sm~nda bugüne de~in Orta Anadolu Demir Ça~~~ çanak-çömle~i repertuar~nda görmedi~imiz bulut ~eklinde bir motif ile boynuzlar~~ çok abart~l~~ ve de~i~ik bir ~ekilde yap~lm~~~ olan ve kar~~l~kl~~ dur-du~u anla~~lan geyik figürlerinin ba~lar~~ görülmektedir. Bu krater aç~k renk zemin üzerine kahverenginin tonlar~~ kullan~larak bezenmi~tir. Her iki eser de (biberon ve krater) 2. Mimari Tabaka topra~~n~n moloz topra~~~ içinde bulunmu~~ olsalar da, bezeme özellikleri bak~m~ndan M.Ö. 4. ve 3. yüzy~llar-dan ziyade M.Ö. 6. ve 5. yüzy~llar~~ i~aret etmektedir. Bu buluntular in situ ele geçmedikleri için, büyük bir olas~l~kla yasad~~~~ kaz~lar sonucu kar~~t~r~lan toprakla birlikte bulunduklar~~ konuma geldikleri ve 2. Mimari Tabaka'mn alt~nda belirmeye ba~layan 3. Mimari Tabaka'ya, ba~ka bir deyi~le Geç De-mir Ça~~'mn Erken Evresi'ne ait olmal~d~rlar.

Oluz Höyük 4. Mimari Tabaka'da ele geçen gaga a~~zl~~ bir testi form itibariyle tan~d~k olmas~na kar~~n, bezeme düzenlemesi, yüzeyinde aç_{~ k} renkli alan ya da panelin yer almamas~~ ve gövdesi üzerinde koyu devetüyü astar~n üzerine koyu kahverengi ile yap~lm~~~ tek merkezli daire ve gamal~~ haç motifleriyle oldukça ilginçtir (Res.22).

Yukar~daki tan~t~lan eserler d~~~nda, Oluz Höyük'ün gerek yüzey top-ra~~~ içinde ve gerekse 2, 3, 4 ve 5. mimari tabakalar~nda ele geçen yüzlerce boya bezekli Demir Ça~~~ çanak-çömlek parças~~ (Res.30-36), yerle~menin bu-güne de~in Demir Ça~~~ boya bezekli çanak-çömlekleriyle ünlü olan ve hatta Ali~ar IV ve Ali~ar V gibi bu kültüre çanak-çömlek gruplanyla ad~n~~ veren Ali~ar Höyük'le e~de~er belki de daha zengin çanak-çömlek atölyelerine sa-hip olabilece~i hususunu ilk gözlemlerimiz olarak belirtmek isteriz.

Bu ilk sezonun belki de en dikkat çekici buluntusu 6. Mimari Tabaka dolgu topra~~~ içinde ele geçen ve Hitit kültürü özellikleri gösteren dü_~me ~eklindeki ip delikle ta~~ bir mühürdür63. Oluz Höyük'ün ku~uçumu 5 km kuzeyinde yer alan Do~antepe'de (Res.38) tesadüfen bulunmu~~ olan tunçtan tanr~~ heykelci~i (Res.39) ile mühürlerden64, yörede güçlü ve önemli bir Hitit varl~~~~ bilinmekteydi. Oluz Höyük kaz~lar~na ba~lamam~z~n bir nedeni de yörenin Hitit Dönemi'ndeki arkeolojik ve tarihi co~rafya sorunlar~na ~~~k tutmakt~. Bu nedenle zaten yüzeyde çok say~da saptad~~~m~z Hitit çanak-çömlek parças~~ ile pt tezgah a~~rl~~~= (Res.40) yan~~ s~ra ele geçen bu mü-

Söz konusu bu mührün de~erlendirme ve yay~n çal~~malar~~ kaz~m~z~n Hititoloji uzmanlar~~ Yrd. Doç.Dr. Meltem Do~an-Alparslan ve Yrd.Doç.Dr. Metin Alparslan taraf~ndan sürdürülmektedir.

hür, Oluz Höyük'te önemli bir Hitit yerle~mesinin varl~~~na güçlü bir

biçim-de i~aret etmektedir.

Bu sezon kaz~~ çal~~malar~~ s~ras~nda kaz~evi olarak Amasya ~l Milli E~i-tim Müdürlü~ü taraf~ndan tahsis edilen Gökhöyük Tar~m Meslek Lisesi Misafirhanesi'ni kulland~k. Önümüzdeki sezondan itibaren ise, Milli E~i-tim Müdürlü~ü'ne yapm~~~ oldu~umuz ba~vuru sonucunda, Oluz Höyük'e yakla~~k 5 km mesafedeki Gözlek Köyü'nün ~lkokulu kaz~~ ba~kanl~~~m~za kaz~~ evi olarak 25 y~l süreyle tahsis edilmi~tir.

Oluz Höyük sistematik arkeolojik kaz~lar~n~~ gerçekle~tirmemize izin veren Kültür Varl~klar~~ ve Müzeler Genel Müdürlü~ü'ne te~ekkürlerimizi sunar~z. Kaz~lar için finanssal destek sa~layan Döner Sermaye I~letmeleri Merkez Müdürlü~ü (DÖSIMM) ile ~stanbul Üniversitesi Bilimsel Ara~t~rma Projeleri Birimi'ne te~ekkür ederiz. Ayr~ca konaklamam~zdaki yard~mlar~~ için Amasya ~l Milli E~itim Müdürlü~ü'ne, Gökhöyük Tar~m Meslek Li-sesi Müdürlü~ü'ne, kaz~~ s~ras~nda yapt~klar~~ yard~m ve gösterdikleri yak~n-l~k nedeniyle Amasya ~l Kültür ve Turizm Müdürlü~ü, Amasya Müze Mü-dürlü~ü, Samsun Kültür ve Tabiat Varl~klar~n~~ Koruma Bölge MüMü-dürlü~ü, Amasya Valili~i, Amasya Belediye Ba~kanl~~~, Gökhöyük Tar~m I~letmeleri Müdürlü~ü, Göynücek Sa~l~k Meslek Lisesi Müdürlü~ü ile Gözlek Köyü Muhtarl~~~na te~ekkürlerimizi sunar~z.

KAYNAKÇA

Akarca 1960: A. Akarca. "Yerli Pontos Serami~i", V Türk Tarih Kongresi. Ankara: 142-146.

Alk~m 1956: U.B. Alk~m. "K~r~ehir Hüyü~ü ve Topraküstü Buluntular~", Belleten

XX/77: 61-77.

Alk~m 1972a: U.B. Alk~m. "~slahiye ve Samsun Bölgesinde1971 Çal~~malar~",

Belle-ten XXXVI /143: 422-426.

Alk~m 1972b: U.B. Alk~m. "Recent Archaeological in Turkey-Samsun Province",

Anatolian Studies X.XII: 56.

Alk~m 1973a:U.B. Alk~m. "~slahiye ve Samsun Bölgesinde 1972 Dönemi Çal~~mala-r~", Belleten XXXVII/147: 435-438.

Alk~m 1973b:U.B. Alk~m. "Tilmen Höyük and Samsun Region", Anatolian Studi es

XXIII: 62-65.

Alk~m 1973c: U.B. Alk~m. "Tilmen Höyük ve Samsun Bölgesi Çal~~malar~~ (1971)",

416 _{~EVKET DÖNMEZ - E. EM~NE NAZA-DÖNMEZ}

Alk~m 1974a: U.B. Alk~m. "Tilmen Höyük Kaz~s~~ ve Samsun Bölgesi Ara~t~rmalar~~ (1972)", Türk Arkeoloji Dergisi XXI2: 23-28.

Alk~m 1974b: U.B. Alk~m. "Samsun Bölgesinde 1973 Çal~~malar~", Belleten

XXXVIII/151: 553-556.

Alk~m 1974c: U.B. Alk~m. "Samsun Region, 1973", Anatolian Studies XXIV: 50-53. Alk~m 1975: U.B. Alk~m. "Samsun Bölgesi Çal~~malar~~ (1973)", Türk Arkeoloji Dergisi

XXIII: 5-12.

Alk~m 1976a: U.B. Alk~m. "1975 Samsun Bölgesi Ara~t~rmalar~~ ve ~kinci Dönem ~kiztepe Kaz~s~", Belleten XL/160: 717-719.

Alk~m 1976b: U.B. Alk~m. "Ikiztepe and Samsun Survey", Anatolian Studies XXVI: 42-44.

Alk~m 1978a: U.B. Alk~m. "1977 Dönemi Ikiztepe Kaz~s~~ ve Samsun Bölgesi Ara~t~r-malar~", Belleten XLII/167: 542-547.

Alk~m 1978b: U.B. Alk~m. "Ikiztepe and Samsun Region, 1977", Anatolian Studies

XXVIIL 23-27.

Alk~m 1979: U.B. Alk~m. "Ikiztepe Kaz~s~: ~lk Sonuçlar", VIIL Türk Tarih Kongresi, Cilt I. Ankara: 151-157.

Alk~m 1984: U.B. Alk~m. "Ikiztepe Kaz~s~n~n Arkeolojik Sonuçlar~na Toplu Bir Ba-k~~", Arkeometri Ünitesi Bilimsel Toplant~~ Bildirileri L Ankara: 46-51. Alk~m 1983: H. Alk~m. "Ikiztepe Kaz~lar~nda Arkeometrik ve Arkeolojik

Yöntem-lerin Uygulanmas~~ ile Beliren Kronoloji Sorunlar~", Arkeometri Onitesi

Bilimsel Toplant~~ Bildirileri IIL Ankara: 163-199.

Alk~m/Alk~m/Bilgi 1988: U.B. Alk~m, H. Alk~m ve Ö. Bilgi. ~kiztepe L Birinci ve

~kin-ci Dönem Kaz~lan/The First and Second Seasons' Excavations (1974-1975).

TTKY Ankara.

Alp 1963: S. Alp. "Amasya Civar~nda Zara Buca~~nda Bulunan Hitit Heykeli ile Di~er Hitit Eserleri", Anadolu/Anatolia VI: 91-126.

Alp 1980: S. Alp. "Die Hethitischen Tontafelentdeckungen auf dem Ma~at Höyük",

Belleten XLIV/173: 25-60.

Bayburtluo~lu 1979: ~. Bayburtluo~lu. "Eskiyapar Phryg Ça~~' VIII. Türk Tarih

Kong-resi, Cilt I. Ankara: 93-303.

Balkan/Sümer 1968: K. Balkan ve O. Sümer. "1967 Y~l~~ Hac~~ Bekta~~ (Suluca Karahö-yük) Kaz~s~~ Önraporu", Türk Arkeoloji Dergisi XVI-2: 15-19.

Bilgi 1989: Ö. Bilgi. "~kiztepe Kaz~lar~n~n 1987 Dönemi Sonuçlar~~ ve Çevre Ara~t~r-malar~", X Kaz~~ Sonuçlar~~ Toplant~s~-I. Ankara: 201-210.

Bilgi 1990: Ö. Bilgi. "~kiztepe Kaz~lar~n~n 1988 Dönemi Sonuçlar~~ ve Çevre Ara~t~r-malar~", XL Kaz~~ Sonuçlar~~ Toplant~s~-I. Ankara: 211-220.

Bilgi 1990c: Ö. Bilgi. "~kiztepe Kaz~lar~n~n 1988 Dönemi Sonuçlar~~ ve Çevre Ara~-t~rmalar~", Höyük L 25-28.

Bilgi 1998: Ö. Bilgi. "M.Ö. 2. Biny~lda Orta Karadeniz Bölgesi", III Uluslar aras~~ Hititoloji Kongresi. Ankara: 63-75.

Bilgi 1999a: Ö. Bilgi. "~kiztepe Kaz~lar~n~n 1997 Dönemi Sonuçlar~", XX. Kaz~~ Sonuç-lar~~ Toplant~s~-I. Ankara: 485-505.

Bilgi 1999b: Ö. Bilgi. "Samsun-~kiztepe Arkeolojik Kaz~lar~~ Tepe III Çal~~malar~.

1993 ve 1994 Dönemi Sonuçlar~", Anadolu Ara~t~rmalar~gahrbuch fiir

Kleinasiatische Forschung XV. 137-165.

Bilgi 1999c: Ö. Bilgi. "Samsun-~kiztepe Arkeolojik Kaz~lar~~ Tepe III Çal~~malar~~ 1995 Dönemi Sonuçlar~", Anadolu Ara~t~rmalar~gahrbuch flir Kleinasia-tische Forschung XV: 167-190.

Bilgi 2001: Ö. Bilgi. "Orta Karadeniz Bölgesi Protohistorik Ça~~ Maden Sanat~n~n

Kökeni ve Geli~imi", Belleten LXV/ 242: 1-35. Bittel 1942: K. Bittel. Kleinasiatische Studien. ~stanbul.

Bittel 1974: K. Bittel. "Bemerkungen zur sogenannten galatischen Keramik", Mansel'e Arma~an I/Milanges Mansel I, Ankara: 227-237.

Bossert 1957: E.M. Bossert. "Funde nachhethitischer Zeit", Mitteilungen der Deutschen Orient-Gesellschaft 89: 58-67.

Dönmez 1999: ~. Dönmez. "Sinop-Samsun-Amasya Illeri Yüzey Ara~t~rmas~, 1997", XVI. Ara~t~rma Sonuçlar~~ Toplant~s~-IL Ankara: 513-536.

Dönmez 2000a: ~. Dönmez. "Sinop-Samsun-Amasya illeri Yüzey Ara~t~rmas~, 1998", /Z Ara~t~rma Sonuçlar~~ Toplant~s~-2, Ankara: 229-244.

Dönmez 2000b: ~. Dönmez. "Orta Karadeniz Bölgesi Yüzey Ara~t~rmas~", Türkiye

Arkeolojisi ve ~stanbul Üniversitesi (Ed. O. Belli) Ankara: 330-334.

Dönmez 2001a: ~. Dönmez. "The Central Black Sea Region Survey", ~stanbul

University's Contributions to Archaeology in Turkey (1932-2000) (Ed. 0.Belli). ~stanbul: 302-307.

Dönmez 2001b: ~. Dönmez. "Amasya Müzesi'nden Boya Bezekli ~ki Çanak I~~~~nda K~z~l~rmak Kavsi Geç Demir ve Helenistik Ça~lar' Çanak-Çömle~ine Yeni Bir Bak~~", TÜBA-AR 4: 89-99.

Dönmez 2001c: ~. Dönmez. "Orta Anadolu ~.Ö. I. Bin Y~l~~ Çanak-Çömle~inde Ana Tanr~ça Kültü", Belleten LXIV/ 241: 707-718.

Dönmez 2002a: ~. Dönmez. "The 2nd Millennium BC Settlements in Samsun and

Amasya Provinces, Central Black Sea Region, Turkey", And ent West

& East 1/2: 243-293.

Dönmez 2002b: ~. Dönmez. "1997-1999 Y~llar~~ Yüzey Ara~t~rmalar~nda incelenen Samsun-Amasya illeri ~.Ö. 2. Biny~l~~ Yerle~meleri", Belleten LXV/244: 873-903.

Dönmez 2003a: ~. Dönmez. "The Early Iron Age Problem in the Central Black Sea Region", Identifting Changes: The Transition from Bronze to Iron Ages in Belleten C. LXXIII, 27

418 ~EVKET DÖNMEZ - E. EMINE NAZA-DÖNMEZ

Anatolia and Its Neighbouring Regions. Proceedings of the International

Workshop. (~stanbul, November 8-9, 2002). ~stanbul: 213-228. Dönmez 2003b: ~. Dönmez. "Yeni Bulgular~n ~~~~~nda Orta Karadeniz Bölgesi

De-mir Ça~~~ Çanak-Çömle~ine Bir Bak~~", Anadolu/Anatolia 24: 1-17. Dönmez 2005a: ~. Dönmez. "1997-1999 Y~llar~~ Yüzey Ara~t~rmalar~nda incelenen

Amasya ~li Demir Ça~~~ Yerle~meleri", Belleten LXIX/255: 468-497. Dönmez 2005b: ~. Dönmez. "Amasya Province in the Iron Age", Anatolian Iron Ages

5. Proceedings of the Fifth Anatolian Iron Ages Colloquium Held at

Van, 6-10 August 2001 (Ed. A. Çiligiro~lu ve G. Darbyshire). London: 65-74.

Dönmez/Dönmez 2007: ~. Dönmez ve E. E. Naza-Dönmez. "Amasya-Oluz Höyük Kaz~s~~ 2007 Dönemi Çal~~malar~: ~lk Sonuçlar", Colloquium

Anatoli-cum VI: 49-74.

Dyson 1999: R.H. Dyson. "Triangle-Festoon Ware Reconsidered", Iranica Antiqua

XXXIV: 115-144.

Frankfort 1927: H. Frankfort. Studies in Early Potte~y of the Near East IL Liverpol. French 1988a: D. French. Roman Roads and Milestones of Asia Minor. Fasc. 2: An Interim

Catalogue of Milestones. Part L Oxford.

French 1988b: D. French. Roman Roads and Milestones of Asia Minor. Fasc. 2: An Interim

Catalogue of Milestones. Part.2. Oxford.

Gorny/Macmahon/Paley/Steadman/Verhaaren 2002: R.L. Gorny, G. Macmahon, S. Paley, S. Steadman ve B. Verhaaren. "The 2000 and 2001 Seasons at Çad~r Höyük in Central Turkey: A Preliminary Report", Anatolica

XXVIII:109-136.

K~z~ltan 1992: Z. K~z~ltan. "Samsun Bölgesi Yüzey Ara~t~rmalar~", Belleten LVI/215: 213-241.

Ko~ay/Akok 1950: H.Z. Ko~ay ve M. Akok. "Amasya Mahmatlar Köyü Definesi",

Belleten XIV/31: 481-485.

Ko~ay/Akok 1966: H.Z. Ko~ay ve M. Akok. Alaca Höyük Kaz~s~~ 1940-1948'deki

Çal~~ma-lara ve Ke~iflere Ait ~lk Rapor/Ausgrabungen von Alaca Höyük Vorbericht über die Forschungen und Entdeckungen von 1940-1948. TTKY. Ankara.

Kökten/Özgüç 1940a: ~.K. Kökten ve T. Özgüç. "Samsun'da Prehistorik Ara~t~rma-lar (1)", Ülkü XV/89: 413-419.

Kökten/Özgüç 1940b: ~.K. Kökten ve T. Özgüç. "Samsun'da Prehistorik Ara~t~rma-lar", 19 May~s V/50: 25-28.

Kökten/Özgüç 1940c: ~.K. Kökten ve T. Özgüç. "Samsun'da Prehistorik Ara~t~rma-lar", 19 May~s V/51: 13-16.

Kökten/Özgüç/Özgüç 1945: ~.K. Kökten, N. Özgüç ve T. Özgüç. "1940 ve 1941 Y

~-l~nda Türk Tarih Kurumu Ad~na Yap~lan Samsun Bölgesi Hakk~nda ~lk K~sa Rapor", Belleten IX/35: 361-400.

Maier 1963: F. Maier. "Bemerkungen zur sogenannten galatischen Keramik von

Bo~azköy" , Jahrbuch des Deutschen Archaeologischen Instituts 78: 218-255.

Mikami/Omura 1988: T. Mikami ve S.Omura. "1986 K~r~ehir ~li S~n~rlar~~ ~çinde Yap~lan Yüzey Ara~t~rmalar~", V Ara~t~rma Sonuçlar~~ Toplant~s~~ — I, An-kara: 123-156.

Mori/Omura 1990: M. Mori ve S. Omura. "1988 Kaman-Kalehöyük Kaz~lar~", XI

Kaz~~ Sonuçlar~~ Toplant~s~~ I, Ankara: 335-355.

Müller-Karpe 2001: V. Müller-Karpe. "Zur frühhethitischen Kultur im Mündung-sgebiet des MaraHantija", Atken des IV Internationalen Kongresses flir

Hethitologie. Herausgegeben von Gernot Wilhelm. Wiesbaden: 430-442.

Omura 1991: S. Omura. "1989 Y~l~~ Kaman-Kalehöyük Kaz~lar~", X. Kaz~~ Sonuçlar~~

Toplant~s~~ I, Ankara: 353-368.

Ortaç 2006: M. Ortaç. "BTC Ham Petrol Boru Hatt~~ Projesi Sivas Akp~nar Köyü Ziyaret Suyu Mevkii Kurtarma Kaz~s~, 2004", 27 Kaz~~ Sonuçlar~~

Toplant~s~-1. Ankara: 339-350.

Osten 1927: H.H. von der Osten. "Explorations in Hittite Asla Minor", American

Journal of Semitic Languages and Literatures 43/2: 73-176.

Osten 1937: H.H. von der Osten. The Alishar Hüyük Seasons of 1930-32. Partili (0IP XXX), Chicago.

Özgüç 1948: T. Özgüç, "Samsun Hafriyat~n~n 1941-1942 Y~l~~ Neticeleri", III. Türk

Tarih Kongresi, Kongreye Sunulan Bildiriler, Ankara: 393-419.

Özgüç 1982: T. Özgüç. Ma~at Höyük II. Bo~azköy'ün Kuzeydo~usunda Bir Hitit Merkezi/A Hittite Center Northeast of Bo~azköy. TTKY. Ankara. Özsait 1989: M. Özsait. "1987 Y~l~~ Amasya-Suluova Tarihöncesi Ara~t~rmalar~", VI.

Ara~t~rma Sonuçlar~~ Toplant~s~. Ankara: 287-300.

Özsait 1990a: M. Özsait. "1988 Y~l~~ Gümü~hac~köy Çevresi Tarihöncesi Ara~t~rma-lar~", VII. Ara~t~rma Sonuçlar~~ Toplant~s~. Ankara: 367-380.

Özsait 1990b: M. Özsait. "Orta Karadeniz Bölgesi'nde Yeni Prehistorik Yerle~me- ler", Tarih Boyunca Karadeniz Kongresi Bildirileri III. Samsun: 124-130. Özsait 1991: M. Özsait. "1989 Y~l~~ Göynücek Çevresi Tarihöncesi Ara~t~rmalar~",

VIII Ara~t~rma Sonuçlar~~ Toplant~s~. Ankara: 45-54.

Özsait 1998: M. Özsait. "1995 ve 1996 Y~llar~nda Amasya Merzifon ve Gümü~hac~-köy Yüzey Ara~t~rmalar~", XV Ara~t~rma Sonuçlar~~ Toplant~s~-H. Anka-ra: 143-162.

Özsait 2000: M. Özsait. "1997 ve 1998 Y~l~~ Tokat-Zile ve Çevresi Yüzey Ara~t~rmala-r~", /Z Ara~t~rma Sonuçlar~~ Toplant~s~-2. Ankara: 73-88.

Özsait 2002: M. Özsait. "1999-2000 Y~llar~nda Amasya-Merzifon ve Ordu-Kumru Yüzey Ara~t~rmas~", 19. Ara~t~rma Sonuçlar~~ Toplant~s~-2. Ankara:191-206.

420 ~EVKET DÖNMEZ - E. EMINE NAZA-DÖNMEZ

Özsait 2003: M. Özsait. "2001 Y~l~~ Samsun ve Amasya Yüzey Ara~t~rmalar~", 20.

Ara~t~rma Sonuçlar~~ Toplant~s~-2. Ankara: 127-140.

Özsait 2004: M. Özsait. "2002 Y~l~~ Samsun-Amasya Yüzey Ara~t~rmalar~n~n ~lk So- nuçlar~", 21. Ara~t~rma Sonuçlar: Toplant~s~-2. Ankara: 273-284.

Özsait 2006: M. Özsait. "2004 Y~l~~ Samsun ve Amasya illeri Yüzey Ara~t~rmalar~",

23. Ara~t~rma Sonuçlar~~ Toplant~s~-2. Ankara: 249-258.

Özsait/Dündar 1997: M. Özsait ve A. Dündar. "1995 Y~l~~ Amasya-Gümü~hac~köy ve Hamamözü Yüzey Ara~t~rmalar~", XIV Ara~t~rma Sonuçlar~~

Toplant~s~-H. Ankara: 171-192.

Özsait/Koçak 1996: M. Özsait ve Ö. Koçak. "1994 Y~l~~ Amasya-Ta~ova Yüzey Ara~-t~rmalar~", XIIL Ara~t~rma Sonuçlar~~ Toplant~s~-H. Ankara:273-292. Özsait/Özsait 1998 M. Özsait ve N. Özsait. "Amasya'da M.Ö. II. Bin Y~l~~

Yerle~me-leri", HL Uluslararas~~ Hititoloji Kongresi. Ankara: 457-468.

Özsait/Özsait 2002a: M. Özsait ve N. Özsait. "Les Ceramiques du Fer Ancien ("L' Age Obscur") dans la Region Amasya-Merzifon", Anatolia Antiqua X: 79-95.

Özsait/Özsait 2002b: M. Özsait ve N. Özsait. "Amasya'da Erken Demir Ça~~

Kera-mikleri", Arkeoloji ve Sanat 107: 17-24.

Özsait/Özsait 2002c: M. Özsait ve N. Özsait. "Amasya-Merzifon Ara~t~rmalar~",

Anadolu Ara~t~rmalangahrbuch flir Kleinasiatische Forschung XVL

527-552.

Özsait/Özsait 2003: M. Özsait ve N. Özsait. "La Ceramique dite "Galate" du Bassin du K~z~l~rmak", Anatolia Antiqua XI: 323-342.

Paley 2006: S.M. Paley. "The Excavations at Çad~r Höyük, 2004", 2Z Kaz~~ Sonuçlar~~

Toplant~s~-1, Ankara: 351-366.

Sevin 1998: V. Sevin. "Van/Karagündüz Kaz~lar~mn I~~~~nda Do~u Anadolu Geç Demir Ça~~~ Çanak Çömle~i", Lig/it on Top of the Black Hill. Studies

Pre-sented to Halel Çambel/Karatepe'deki I~~k. Halel Çambere Sunulan Yaz~lar

(Ed. G.Arsebük, M.J.Mellink ve W.Schrimer). ~stanbul: 715-726 Strobel/Gerber 1999: K. Strobel ve C. Gerber. "Tavium (Büyüknefes)

Feldforschun-gen des Jahres 1997", XVL Ara~t~rma Sonuçlar~~ Toplant~s~~ -I, Ankara: 297-314.

Talbert 2000: J.A. Talbert (Ed.). Barrington Atlas of the Greek and Roman World. Princeton.

Tombul 2006: M. Tombul. "Troas Bölgesi Helenistik ve Roma Dönem Mermer Kaplar~", Anadolu Arkeolojisine Katk~lar. 65. Ya~~nda Abdullah Yaylah'ya

Sunulan Yaz~lar (Ed. T. Takao~lu). ~stanbul: 254-262.

Weber 1976: E. Weber (Ed.). Tabula Peutingeri ana. Codex Vindobonensis 324. Vollskindge

Zahn 1907: R Zahn. "Die bei den Ausgrabungen in Boghaz-Köi gefundenen Tons-cherben", Wochenschrift für klassiche Philogie 24: 638-642.

Zoro~lu 1979: L. Zoro~lu. "Eskiyapar'da Bulunan K~z~l~rmak Havzas~~ (Galat D e - nilen) Boyal~~ Seramikleri", VIII. Türk Tarih Kongresi, I. Cilt. Ankara: 239-252.

Zoro~lu 1981: L. Zoro~lu. "Kültepe'de Bulunan Hellenistik Ça~'a Ait Bir Ampho-ra", Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 1: 239-252.

Zoro~lu 1983: L. Zoro~lu. "~stanbul ve Bonn'da Bulunan ~ki Skyphos", Selçuk

Üniver-sitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 3: 135-144.

Zoro~lu 1986: L. Zoro~lu. "K~z~l~rmak Havzas~~ Kaplar~mn Biçim ve Süs Geli~imine Örnekler", /X. Türk Tarih Kongresi, I. Cilt. Ankara: 459-472.

-

,

"

,~ ei:4

,k

.

3,

•

3

o

.- •

,

<3 .

_.

~evket Dönmez-E. Emine Naza - Dönmez '' ° ,~ö , c~o: °Q o ..i O Bqy .8b ctr, 000 Q- o ' - 4..,..."4 °°°•70; ~:r 0(y:,•,''% ' _{o. ,~, 411`} Q • " 2-,,,,, - *':., '.• • ::. -. .°<:' , o . ''o • 0 _o 0O 0.,..., _{o ,} •., N Oc~~ E ,... 3 ,t : • :-. .-0 , , ..:; • . • ,3 ;',, .•.-0-, __, , ,.. ••• e ) ,,,„.,,,,,.,.;..„ : ,

g , g I. , g ¥ . .. . a .' •7! t) C.:, "rl~4) . O o 7. :IV `2 _. ce~~ • .t- p. • 0,-:"4

fIr~p i~ll _{W~l•;•`:''-” • : - .} ri•

, • Ot* ..1. Ii .• e~~ . .... ..._ • :''~" O % Irli °,.. f Ali t; .• i • :R,Ac,

,r;

-••

,..

Ladik Kumbet Höyük boos Karamoslalapa~a Kervansaray? Er3 .çetm~~ KE:abor oul ()Abc ~k 05 78 ~~ 060r rol." Ny~.k.Ta~h U hÖ Hac~ p~nan %a~~) Sarnaca Selz~ler bel Ge

Kase _{Derea~z~~ Hbyü~ü}

K~nr~l~, Ba~llia~usl~i Amasya Kales MA . Yikass kienni~~ Ka4elaiy Halekny Kalesi ekle. Sev, ncer urgir Ya4c, -1,14C:->st 4 Terz~key Kapl~cas Goffilcsaray. )a~~~ 1812 Ç _oy nu CE,' K ~evket Dönmez-E. Emine Naza - Dönmez

Harita 1: Otuz Höyük'ün Konumu

Harita 3: Amaseia ve Virasia, Barrington Atlas of the Greek and Roman World. (Talbert 2000)

O

~ 50 m

1~=mm~~ C] 2007 YILINDA KAZILAN ALANLAR

OLUZ HOYÜK 2007 K

~evket Dönmez-E. Emine Naza - Dönmez

Topografik Plan 1