ou-doz-ve-ilgili-kavramlar,-ilaclarin-biyolojik-membranlari-gecisi

DOZ

hastada belli bir zamanda, beklenen

biyolojik yanıtı oluşturabilmek için

gerekli olan ilaç miktarıdır

.

1. Etkisiz Doz

2. Terapötik Doz

( Efektif Doz, Tedavi Dozu)

3. Toksik Doz

Terapötik Doz

Beklenen biyolojik yanıtı oluşturan

–

etki bölgesinde yeterli yoğunluğu

sağlayan – ilaç miktarıdır.

Minimal Efektif Doz(MED)

Median Efektif Doz (ED

)

Terapötik İndeks

Güvenlik Faktörü

Terapötik indeks (Tİ) = LD

/ ED

Doz-

Zaman-Konsantrasyon İlişkisi

Biyolojik yarı-ömür

Yinelenen dozlarda verilen bir ilacın plazma konsantrasyon profili

İlaçların Uygulama Şekilleri

Kolektif İlaç Uygulanması

Bireysel İlaç Uygulaması

Tek Doz Uygulaması

Yinelenen Doz Uygulaması İv devamlı enfüzyon

Doz ve Dozaj Rejimini Etkileyen

Faktörler

Hayvanın Türü

Yaş

İlacın Veriliş Yolu

İlaç Etkileşmeleri

Enzim indüksiyon ve inhibisyonu

Yayılım,metabolizma ve atılım ile

ilgili organ bozuklukları

Renal yetmezliği olanlarda

Eliminasyon Kinetiği

Endojen kreatinin klerensi (Cl

,ml/dak)

belirlenir.

Bireysel doz saptanır.

ke= knr + a. Cl

a: kreatinin klerensine oranla ilacın eliminasyon hızının oransal faktörü

İLAÇLARIN BİYOLOJİK

MEMBRANLARI GEÇİŞ

MEKANİZMALARI

Pasif (basit) difüzyon ( Pasif

Transport)

Aktif Taşınma (Aktif Transport)

Özel Durumlar

Kolaylaştırılmış difüzyon ve filtrasyon Pinositozis

1.Pasif (basit) difüzyon (pasif transport)

Molekülün özelliğine göre (non-iyonize, iyonize) pasif difüzyonla membranları geçiş farklılık gös. Birinci Durum; Non iyonize maddeler membranları pasif difüzyonla geçerler, geçiş hızı molekülün

lipofil özelliğine ve membranları ayıran iki ortamdaki konsantrasyona bağlıdır.

İkinci Durum; İlaç moleküllerinin suda çözünmeyen non-iyonize fraksiyonları lipidlerde çözünür ve

biyolojik membranları kolaylıkla geçerken, suda

çözünen fraksiyonları membranları geçemez ya da güçlükle geçerler

Kuvvetli elektrolitler; kuvvetli asit tuzları ve kuvvetli bazlar çok iyonize olurlar,

hidrosolübldürler ve membranları güç geçerler.

Zayıf elektrolitler; Zayıf organik asit ve bazlarıdır. Bunların membranları geçişi A. Non iyonize fraksiyonun yağda

çözünürlüğüne

B. İyonizasyon düzeyine bağlıdır. İyonizasyon düzeyi ise;

Dissosiasyon katsayısı (pKa) Ortamın pH

Handerson-Hasselbach denklemi

Asitler için

İyonize fraksiyon (Ci)

pH = pKa + Log ---non iyonize fraksiyon (Cni)

non iyonize fraksiyon (Cni) pH = pKa + Log

---iyonize fraksiyon (Ci)

Sulu bir ortamda (çözelti) bir molekülün

iyonize ve non iyonize form aynı

düzeyde ise, ortamın pH’sı ve

molekülün pKa değerleri birbirine eşittir:

1 1

pH = pKa + log --- , log --- = 0,

1

1

İyon Tuzağı;

Pasif difüzyona elverişli bir membranla birbirinden ayrılmış olan iki bölmede dağılan bir ilacın, her bölmede denge

halindeki konsantrasyonu pH farklı ise eşit değildir. Bu durumda ilaç iyonize olmasına uygun olan bölmede daha fazla toplanır.

Asidik ilaçlar pH sı daha yüksek, bazik ilaçlar ise pH sı düşük tarafta toplanır.

Aktif Taşıma ( Aktif Transport)

Doğal Moleküller; amino asitler, pürin ve pirimidin bazları

pürin ve pirimidin bazlarına benzerlik gösteren antimitotikler ( 5 florourosil, 6 merkaptopürin) Penisilinler gibi doğal moleküllere benzerlik gösteren bileşikler aktif taşımayla biyolojik membranları geçerler

Aktif taşıma organizmanın normal

fonksiyonlarında da işlev görür (Sodyum

pompası, midede H iyonları sekresyonu, tiroitte iyot akümülasyonu, renal tübüllerde glikoz

Aktif Transport

Taşıyıcılar görev alır. Enerji üretimini sağlayan reaksiyonları etkileyen maddeler tarafından bloke edilebilir.

Pasif Difüzyon

3. Özel Durumlar

Kolaylaştırılmış difüzyon ve filtrasyon

Ca iyonlarının duedonumdan emilimi, kolinin kolinerjik sinir uçlarından girişi

Filtrasyon

Hidrofil ve bir dereceye kadar küçük

moleküllü lipfil maddelerin ( su üre, iyonlar) geçişi

Pinositoz

Proteinler, makro ve kolloidal maddeler

Ekzositoz

Asetil kolin ve kateşol aminlerin sinaptik aralığa geçişi