Dil ve Tarih-Co
ğ
rafya Fakültesi Dergisi
I, 5- 6 I, 7- 12 I, 21- 28 I, 35- 47 I, 49- 60 I, 63- 72 I, 85- 89 I, 90- 98 98-111 3- 8 9- 13 19- 30 1, II,
Dil ve Tarih - Co
ğ
rafya Fakültesi Dergisi
ciLT:
İ
Ç
İ
NDEK
İ
LER
Makaleler H. - A. Yücel Ş. A. Kansu O. Lacombe Ş. A. Kansu R. Ş. Sirer W. Ruben S. K. Yetkin B. Landsberger : H. Louis P. N. Boratav Ş. A. Kansu J. Camborde W. Eberhard Ş. Altundağ Dergi için DergimizAnkara Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesinde
Felsefe öğretimi
Anadolu'da Türk mütefekkirlerinin coğrafi
ya-yılışı üzerinde bir araştırma
Klâsik kültürü tanımanın ve dillerini öğ renme-nin faydaları
Hint-Türk masal münasebetleri Manzara üzerine bir deneme
Ras Şamra'da bulunan çivi yazısı vesikalarının kültür tarihi bakımından önemi
Ankara Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Coğ-
rafya Enstitüsünün öğretim gezintileri
Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde Halk Ede-
biyatı ve Folklor Arşivi Yeni yıl açış dersi
Baudelaire'de şiir, I
Toba'lar etnik bakımından hangi zümreye girer? Kavalalı Mehmed Ali Paşa hakkında kısa bir
etüd - II, 33- 40
Felsefe tarihi mahiyeti hakkında düşünceler II, 47- 55
Sosyal evrim meselesi II, 59- 65
Eti hiyeroglif yazılarının çözümü bugün ne
durumdadır ? II, 67- 70
Farklar psikolojisine giriş II, 71- 80
Akademik tarih tahsili, proseminer ve seMi-
nerlere dair II, 81- 88
Osmanlı tarihi hakkında mühim bir kaynak II, 89- 96
Sanat eseri ve hayatı III, 3- 12
Tiyatro problemi III, 13- 18
Goethe'nin sanat görüşü III, 19- 28
Hind'de köy ve şehir III, 29- 44
O. Lacombe B. S. Boran : H. G. Güterbock: M. Ş. Başoğlu : A. N. Kurat : H. İnalçık : S. K. Yetkin : I. H. Baltacıoğlu : M. Özgü W. Ruben :
2 IÇINDEKILER — C. I. S. Tunakan Z. S. Eglâr B. S. Boran M. Ş. Akkaya : Ş. Altundağ S. Ş. Çagatay : Ş. A. Kansu N. Üçok . W. Eberhard C. Perin Ş. Altundağ N. Çıtakoğlu O. Lacombe M. Özgü G. Rohde B. S. Baykal O. Lacombe S. K. Yetkin J. Camborde A.R.Humphrey s: S. Ş. Çagatay : B. Landsberger : C. Saraç W. Ruben : A. inan : I. H. Tonguç E. Reuter Irkların doğuşu III, 45- 55
Iptidat cemiyetlerde edebI şekillerin işlevi III, 57- 66
Sosyoloji anlayışında ikilik III, 67- 74
Uygur Türklerini ve kültürlerini tanıyalım III, 75- 86
Coğrafya ve felsefe III, 87- 91
Uygurca ve eski Osmanlıcada instrumental"-r„ III, 92-107
Türkiye yüksek etüdler enstitüsü hakkında IV, 3- 5
Filoloji bakımından Türkler ve komşuları IV, 7- 18
Eski Çin ve Türkler IV, 19- 29
Türk romancılığında Fransız tesiri nasıl başladı? IV, 39- 50
Münchengraetz muahedesi IV, 51- 61
Coğrafyanın bugünkü anlamı IV, 63- 67
Zaman IV, 69- 74
Jean Paul'ün estetiği IV, 81- 89
Aedes Iuventatis IV, 91- 95
Bismarck'ın Osmanlı İmparatorluğunu taksim
fikri V, 3- 12
Hürlük V, 21- 27
Leonardo da Vinci 1452-1519 V, 35- 43
Kötülük Çiçekleri'ni nasıl okumalı V, 45- 51
Bugünkü Ingiliz şiiri V, 59- 72
Uygur yazı dili V, 78- 88
Sümerler V, 89- 96
Eski Mısır'da bilim ve teknik V,103-113
Budizma'nın menşei ve özü V,115-127
Doğu Türk ve Moğul folklorundaki "Edrene„
kelimesine dair V,133-135
Köy Enstitülerimizde Eğitim ve Öğretim ilkeleri V,137-147
Şehirlerimizin gelişme problemleri V,149-163
Tereihneler
Descartes Ahlâk üzerine mektuplar, çev. M. Karasan 111,109-114
Avrupa dillerine çevrilen makaleler 3
L'enseignement de la philosophie â. la Facult
des Langues I, 13- 19
A research on the geographical distribution
of Turkish intellectuals in Anatolia I, 29- 34
Einige indisch-türkische Maerchenbeziehungen I, 61- 62 Ober die Landschaft, ein Versuch I, 73- 84 Die Unterrichtsreisen des geographischen İnstituts Il, 14- 18 La posie de Baudelaire II, 14- 18 Vorlâufige Untersuchung über die ethnische
Zugehörigkeit der Toba II, 31- 32
O. Lacombe Ş. A. Kansu W. Ruben S. K. Yetkin H. Louis J. Camborde W. Eberhard
İÇİNDEKİLER — C. I. 3
Ş
. Altunda
ğ
O. Lacombe
W. Eberhard :
O. Lacombe
G. Rohde
B. S. Baykal
O. Lacombe
J. Camborde :
A.R. Humphreys:
B. Landsberger:
W. Ruben
E. Reuter
:
Ş
. A. Kansu
H.G. Güterbock:
TebliğlerEine kurze Studie über Mehmet Ali Pascha aus
Kavala
II, 41 -45
L'histoire de la Philosophie
II, 56- 58
Die altchinesische Kultur und die Türken
IV, 31- 38
Le temps
IV, 75- 80
Aedes Iuventatis
IV, 96-100
Bismarcks Gedanke einer Aufteilung des osma-
nischen Reiches
V, 13- 19
La libert
V, 28- 34
Itin6-aires des "Fleuts du mal„
V, 52- 58
Modern poetry in England
V, 73- 75
Die Sumerer
V, 97-102
Über Ursprung und Wesen des Buddhismus V,128-131
Die Entwicklungsprobleme unserer Stadte
V,164-166
Neue palaeolithische Funde in Anatolien
V,189-190
Ein hethitischer Brief aus der Umgegend von Zile V,190-191
No. 1 :
Ş
. A. Kansu :
Anadolu'da yeni paleolitik buluntular
V,190-191
No.2:H.G. Güterbock:
Zile muntakas
ı
nda bulunmu
ş
bir Eti mek-
tubu
V,191-192
Yayımlar üzerinde :
E. Norden: Aus altrömischen Priesterbüchern (G. Rohde)
S. K. Yetkin: Estetik dersleri, birinci cilt (
İ
. H. Baltac
ı
o
ğ
lu)
H. Z. Ülken: içtimai Doktrinler tarihi (N. Berkes)
Stendhal : K
ı
rm
ı
z
ı
ve Siyah , çev. N. Ataç (C. Perin)
J. von Hammer - Purgstall : Erinnerungen aus meinem Leben
(B. S. Baykal)
M.
Ş
. Ip
ş
ir: Rönesans sanat
ı
(S. K. Yetkin)
m
A. Reymond: Lojik prensipleri ve muas
ı
r tenkit, H. Z. Ülken
tere. (H. R. Atademir )
Mevlana Mesnevi I, V. Ö.
İ
zbudak ve A. Gölp
ı
narl
ı
tere.
( N. H. Onan )
Beaumarchais: Figaro'nun dü
ğ
ünü, trc. R. N. Darago (A.
M. Ayda)
E. C. Tolman: Purposive Behavior in Animals and Men (M .
Ş
. Ba
ş
o
ğ
lu)
R. S. and H. M. Lynd: Middletowa in Transition (B. S. Boran)
Konu
ş
malar, Bro
ş
ür 1-3 (P. N. Boratav )
E. Z. Karal: III. Selim'in Hatt-
ı
Hümayunlar
ı
(B. S. Baykal)
L. Rasonyi: Dünya tarihinde Türklük (H.
İ
nalç
ı
k)
Gilgam
ış
destan
ı
, tere. M. Ramazano
ğ
lu (M. S. Ar)
Ö. Özek: Türklerde kan grubu da
ğı
t
ı
m
ı
üzerinde ara
ş
t
ı
rmalar
(N. Aygen)
1,113-119
1,119-120
1,120-123
1,123-128
1,128-131
11,87-103
11,102-106
11,106-108
11,108-110
11,110-113
11,113-115
111,114-117
111,118-120
111,120-125
111,125-130
111,131-132
4 İÇİNDEKİLER — C. L
K. Th. Preuss: Lehrbuch der Völkerkunde (H. Demircio
ğ
lu) 111,132-135
H. Louis ve D. Bediz: Co
ğ
rafya ara
ş
t
ı
rmalar
ı
(R. lzb
ı
rak)
IV,101-103
Sosyoloji dergisi ( Müdür H. Z. Ülken) (B. S. Boran)
1V,103- 108
M. A. Sebük: Kriminoloji (N. Berkes)
IV,108-111
F. C. Bartlett :.Remembering, a study in experimental psy-
chology (M.
Ş
. Ba
ş
o
ğ
lu)
IV,111-114
A. von Gabein: Alttürkische Grammatik (S. Çagatay)
IV,114-117
B. Hrozny : Die aelteste Geschichte Vorderasiens ( S. A.
Dilemre)
1V,118-122
H. Th. Bossert: Altanatolien (M. S. Ar)
IV,122-126
G. Vernadsky: Political and diplomatic History of Russia
(A. N. Kurat)
IV,126-130
S. K. Yetkin: Edebi meslekler (A. Teoman)
V,167-168
İ
. Habip: Edebiyat bilgileri (P. N. Boratav)
V,169-172
ibsen: Nora, yahut bir bebek evi, tere. C. M. Altar ( M.
Özgü)
V,173-175
Y. H. Bayur: Türk
İ
nkilâbl Tarihi, cilt 1-2 (H.
İ
nalc
ı
k)
V,175-179
M. Pfannenstiel: Die altsteinzeitlichen Kulturen Anatoliens
(H. Demircio
ğ
lu)
V,179- 184
B. Karlgren: The date of the early Dong-so'n culture (W.
Eberhard)
V,184-185
T. Dündar: Tunceli ile çevresindeki üç vilâyetin zirai
du-rumu ve geli
ş
me imkânlar
ı
(R. lzb
ı
rak)
V,185-188
Haberler
Cumhur Reisi .
İ
smet Inönü Fakülte'de
1,133
Dördüncü Türk Dil Kurultay
ı
1,133
Birinci Ankara Üniversitesi haftas
ı
1,135
Galatyan
ı
n Olimpos da
ğı
n
ı
n ke
ş
fi için yap
ı
lan tetkik gezisi
1,137
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Co
ğ
rafya Fakültesinde ilmi
çal
ış
malar
1,139
Fakültemizde kütüphanecilik kursu
1,140
Kütüphanecilik
1,141
Türk
İ
nkilap Tarihi Enstitüsü
11,117
Do
ğ
u Anadolu Kars bölgesinin tarih öncesi ara
ş
t
ı
rmalar
ı
na
dair ilk not
11,119
Serbest dersler
11,122
Dil ve Tarih-Co
ğ
afya Fakültesinde Türk Osmanl
ı
medeni-yeti;ve sanat
ı
üzerine konferanslar
11,123
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Co
ğ
rafya Fakültesinde ilmi
çal
ış
malar
11,125
Yeni doktorlar
ı
=
11,125
Aristo'nun eserlerini tercüme komisyonu
11,126
İ
ngilizceden seçme denemeler
11,126
Fakültemizdenayr
ı
lan profesör ve doçentler
11,126
IÇINDEKILER - C. I. 5 Ingiliz psikoloji cemiyeti 11,127 Yarım yüzyılı dolduran muharrirler jübilesi 111,137
Maarif şûrâsı 111,138
Mebus profesör ve doçentlerimiz 111,146
Tâyinler 111,146
Prof. A. M. Özden'in konferansı 111,147
Serbest dersler 111,147
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde
HITIT çalışmalar - 111,148 Fakülte talebe hayatı ile ilgili çalışmalar 111,149 Tıbbiyenin yıldönümü IV,131 Prof. M. Ş. Tunç'un jübilesi IV,131
Tâyinler IV,132
Yüksek öğretimde yeni terimler IV,132 Prof. Humphreys'in konferansı IV,132 İstanbul Üniversitesi Coğrafya şubesi talebelerinin Fakül-
temizi ziyaretleri IV,132
Ulusal giyim sergisi IV,133
Temsil bayramı IV,133
Fakültemizde kütüphanecilik kursu IV,133 Bu yıla ait serbest derslerin sonu IV,133 Fakültemizde ilmi çalışmalar IV,134 C. H. P. nin VI. Büyük Kurultayı V,193 Fakülte mezunlarının veda çayı V,193
İstanbul Üniversitesi Devletler Hukuku Türk Enstitüsü açıldı V,194 Hüseyin Rahmi Gürpınar günü V,194 Prof. Hulubei'ın konferansı V,194 Prof. E. Pittard'a altın madalya verildi V,195 Prof. İ. Evans'ın konferansı V,195 Coğrafya olayları V,195 Fakültemizde ilmi çalışmalar V,201
Biyoğrafya ;
Atatürk'ün dördüncü ölüm yılı 11,118 Namık Kemal'in 54. ölüm yılı 11,118 Sinolog E. von Zach'ın hatırası için 111,145 Mahmut Esat'ın 25. ölüm yılı IV,131
Nedim'in ihtifali IV,131
Fen kurbanları ihtifali IV,131 Koca Sinan'ın 355 inci ölüm yılı IV,132 Değerli matematikçi Şükrü Sayan'nın ölümü V,194 Hâmid'in 6. ölüm yılı V,194 Faik Sabri Duran'ın ölümü V,196
6 İÇİNDEKİLER — C. I.
Yazarlar :
Abdülhak Hâmid IV, 132 Adataş, Pervin V, 72
Akder, Necati I, 12, 140, II, 55 Akkaya, Şükrü I, 89; II, 125; III, 75 Akyol, İbrahim Hakkı V, 198
Alagöz, Cemal Arif V, 199; 200 Altar, Cevat Memduh V, 173
Altundağ, Şinasi II, 33; 40; III, 87; 149 ; IV, 51 Ar, Mustafa Selçuk II, 70; III, 130; IV, 126
Ataç, Nurullah I, 123 Atademir, Hamdi Ragıp II, 106 Atasayan, Muine I, 140
Ayda, Adile Maksudi II, 110; V, 201 Aygen, Nermin I, 139
Baltacıoğlu, İsmail Hakkı I, 120; II, 123; III, 13 Banguoğlu, Tahsin II, 124
Bartlett, F. C. IV, 111
Başoğlu, Muzaffer Şerif Il, 71; 113; 127; IV, 114
Baykal, Bekir Sıtkı I, 131; Il, 45; 111,120; V, 3; 13; 19; 163 Bayur, Yusuf Hikmet V, 175
Beaumarchais II, 108 Bediz, Danyal IV, 101
Berk, Ikbal Il, 30; IV, 29; V, 185 Berkes, Mediha IV, 134
Berkes, Niyazi I, 123; IV, 111 Bilgiç, Emin V, 201
Bingöl, Necdet V, 51
Boran, Behice Sadık I, 140 ; II, 59 ; 115 ; III, 67 ; IV, 108 Boratav, Pertev Naili I, 99 -; III, 117; V, 172
Bossert, H. Th. IV, 122 Burian, Orhan III, 149
Camborde, Jean Il, 9; 14; 122; V, 45; 52 Çagatay, Neşet II, 125
Çagatay, Saadet Şakir III, 93 ; 119 ; IV, 117 ; 132 ; V, 77 Çağlar, Behçet Kemal III, 116
Çetintürk, Selahattin V, 201
Çıtakoğlu, Niyazi IV, 63; V, 201 Darago, R. N. II, 108
Demircioğlu, Halil III, 135; 149; V, 184 Dereli, Hâmit Il, 124
Descartes III, 109 Dilemre, Saim Ali IV, 122
IÇINDEKILER - C. I. 7
Duran, Faik Sabri Dündar, Tevfik Eberhard, Wolfram Egemen, Bedi Ziya Eglâr, Zekiye Süleyman Erhat, Azra
Evans, İfor Von Gabein, A. Gölpınarlı, Abdülbaki Güngör, Kemal
Gürpınar, Hüseyin Rahmi Güterbock, Hans-Gustav Habib, İsmail von Hammer-Purgstall, J. Hızır, Nusret Hrozny, B. Hulubei Humphreys Inönü, Ismet Ibsen, H. İnalçık, Halil İnan, Abdülkadir
İpşir, Mazhar Şevket
İzbırak, Reşat
İzbudak, Veled Çelebi Kansu, Şevket Aziz Karal, Enver Ziya Karasan, Mehmet Karlgren, Bernhard Kıhçel, Y. Şerif Kınay, Cahit Kökten, İ. Kılıç Kunter, Halim Baki Kurat, Akdes Nimet Lacombe, Olivier Landsberger, Benno Louis, Herbert Lugal, Necati Lynd, Robert S. Mahmut Esat Namık Kemal Nedim Norden, Eduard V, 196 V, 185
II, 19; 31; III, 145; IV,19; 31; V, 185 II, 124 III, 57 IV, 95 IV, 195 IV, 114 II, 106 ; 126 ; III, 116 III, 116 ; IV, 133 V, 194 II, 67 ; 111, 147 ; V, 191 V, 169 I, 128 I, 140 ; 111, 44 IV, 118 V, 194 IV, 132 ; V, 59 ; V, 193 V, 173 I, 141 ; 89 ; III, 125 ; V, 179 V, 133 II, 97 IV, 103; V, 188 ; 199 II, 106 I, 5; 21; 29; 135; 136; II, 3; IV, 3; V, 190 I, 135 ; III, 118 114 ; IV, 74 ; V, 27 V, 184 II, 126 V, 201 II, 121 Il, 123
II, 81 ; III, 146 ; IV, 130
I, 7;12; II, 47;56;122; IV, 69,75; V, 21;28 I, 85, III, 147 ; V, 89 ; 97 I, 91 ; 97 ; IV, 101 ; V, 198 III, 146 II, 113 1V, 131 II, 117 IV, 131 I, 113
8 IÇINDEKILER - C. I.
Onan, Necmeddin Halil II, 108 Ötüken, Adnan I, 141 Özek, Ömer III, 131 Özerdim, Muhaddere N. III, 149 Özden, Akil Muhtar III, 147
Özgü, Melâhat I, 84 ; II, 125 ; III, 19 ; IV, 81 ; V, Özgüç, Tahsin I, 140
Pamir, Hamit Nafiz IV, 198
Perin, Cevdet I, 128 ; 135 ; II, 126; IV, 39 Pfannenstiel, Max V, 179
Pittard, E. V, 195 Ramazanoğlu, Muzaffer III, 125
Rasonyi, L. II, 126 ; III, 120 Reuter, Ernst V, 149 ; 164 Reymond, Arnold II, 102
Rohde, Georg I, 119 ; 139 ; IV, 91; 96 Ruben, Walter I, 49; II, 122; III, 29; V, 115; 128 Sanır, Ferruh I, 96; III, 149; IV, 132; V, 199 Saraç, Celâl V, 103
Saraçoğlu, Şükrü III, 138 ; V, 193 Sayan, Şükrü V, 194
Sebük, Mehmet Ali IV, 108
Sinan IV, 132
Sinanoğlu, Samim IV, 134 Sinanoğlu, Suat IV, 134 Sirer, Reşat Şemseddin I, 35
Şahinbaş, Irfan I, 34; II, 124 Taşlıkhoğlu, Zafer II, 125
Teoman, Ali V, 168 Tezel, Naki III, 116 Tolman, E. C. II, 110 Tonguç, Ismail H. V, 137 Tosun, Mebrure Osman V, 96
Tunakan, Seniha II, 124; III, 45 Tuncel, Bedrettin II, 125
Tunç, Mustafa Şekip IV, 131
Üçok, Necip I, 60; II, 125; IV, 7 Ülken, Hilmi Ziya I, 120 ; II, 102 ; IV, 103 Ünsel, Kemal Edip II, 127
Vernadsky, Georg IV, 126
Yücel, Hasan-Ali I, 3 ; II, 118 ; III, 137
Yetkin, Suut Kemal I, 63; 73 ; 119; 135; II, 102; 126; III, 3 ; 146 ; V, 35; 167 von Zach, E. III, 145
1945-1946 DERS YILI AÇILI
Ş
NUTKU
Dekan Prof. ENVER ZIYA KARAL Sayın Profesörler, genç arkadaşlar !
Fakültemizin onuncu ders yılına başlıyoruz. Yeni ders yılında he-pinize sağlık ve başarılar dilerim. Yeni ders yılımızın yurdumuz ve fakültemiz için hayırlı sonuçlarla bitmesi müşterek dileğimizdir.
Bu anda dokuzuncu ders yılı maziye karışmak üzeredir. Dokuzuncu ders yılı Fakültemizi de yakından ilgilendiren türlü milli eğitim prob-lemlerinin gelişmesini ve çözülmesini gösteren önemli olaylarla doludur. Bu olayların başında ilk öğretim davasını görüyoruz.
Batının XVIII inci asır düşünürleri ilk öğretimin değerini belirt-mek için "okutmak medenileştirmektir„ formülünü kullanmışlardı. Yakın çağ tarihi de bize gösteriyor ki hiç bir millet ilk öğretim problemini çözmedikçe kesin kalkınma yapamamıştır.
Türkiye Cumhuriyeti, daha kurulduğu gündenberi, ilk öğretimin hayati önemini takdir etti "Her köye bir okul her okula en az bir öğretmen„ düsturunu ilk okul siyasetinin t emeliyaptı. Bundan sonra da inkılapçı bir duygu ve düşünce ile köy enstitülerini kurdu. Köy enstitüleri geçen ders yılı içinde ilk mezunlarını verdiler. Asırlarca cahilliğin
koyu karanlıkları içinde bunalmış bir halde yaşıyan köylerimiz geçen ders yılından başlıyarak okula ve öğretmene kavuşmağa başladılar.
Yurdumuzun, ilk okula ve ilk öğretmene eskiden kavuşmuş bulunan bir çok kaza ve vilayet merkezleri, yıllardanberi orta okul veya lise-ye sahip olmak istiyorlardı. Fakat bu işin de ruhu, her şeyden önce öğ -retmen problemine gelip dayanıyordu. Halbuki, Fakültemizden, Yüksek Öğretmen Okulundan, İstanbul Edebiyat Fakültesinden , ve Gazi Eğitim Enstitüsünden çıkan mezunlar bu isteği karşılıyacak sayıda değildi. Milli Eğitim Bakanlığı bu ciheti gözönünde bnlundurarak geçen yıl, Balıkesir'de, Ankaradaki Gazi Eğitim Enstitüsünün muadili olmak üzere Necati Eğitim Enstitüsünü kurdu. Bu Enstitü. birkaç yıl içinde vilayet ve kazalarımızda yeni orta okullar ve yeni liseler açılmasını
sağlıyacak elemanları yetiştirecektir.
Yüzde sekseni okumağa muhtaç halkımız yanında yüzde seksen ve hattâ doksanı her bakımdan imar bekliyen yurdumuz için ilk okul orta okul ve lise kadar her dereceden teknik okullara da ihtiyac ımız olduğu aşikardır.
Bu ihtiyacın zorlaması neticesi olarak geçen ders yılı içinde
2 ENVER ZIYA KARAL
tesi haline getirildi. Teknik üniversitesinin yaratacağı ilme dayanan
teknik çalışmalariyle yurdumuzun refahlı bir manzara kazanmasını tabii buluyoruz.
Şimdi Fakültemizi çok yakından ilgilendiren bir olaya dokunmak
istiyorum. Ankara'da Tıp Fakültesinin açılmasından bahsedeceğimi her
halde anlamış olacaksınız.
Tıp Fakültesini geniş manasiyle, bir milli savunma fakültesi olarak alabiliriz. Asırlardanberi her türlü hastalıkların pençesinde inliy en mil-letimizin sağlığını, dolayısiyle varlığını korumak için şimdiye kadar
yapılagelen gayretlere kendi gayretini katacak olan Ankara T ıp
Fakül-tesinin memleket ölçüsündeki ehemmiyeti gün gibi aşikardır.
Ankara Tıp Fakültesinin kurulmasiyle Ankara Üniversitesi de kesin
olarak kurulmuş oluyor. Kronoloji bakımından yurdumuzun ikinci
üni-versitesi sayılan Ankara Üniversitesinin dört fakültesinden en kı
demli-sinin 10 yıllık mazisi ile Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi yani
Fakül-temiz olduğunu düşündükçe gurur duyuyoruz.
1944 - 1945 ders yılının saydığım bu olayları karşısında biz Fakülte mensupları, öğretmen ve öğrenciler sevinç ve güven duygularımızı bu anda ifade ederken, köy enstitülerine, Teknik Üniversiteye, Ankara
Üniversitesinin Tıp Fkkültesine ve Balıkesir Necati Eğitim Enstitüsüne
yüreklerimizden gelen tebriklerimizi sunar vatan ve millet için kendi-lerinden başarılar dileriz.
Şimdi Fakültemizin dokuzuncu ders yılındaki özelliklerine geçiyorum.
Bu özelliklerin başında öğretim durumu gelmektedir.
1944 - 1945 ders yılında Fakültemizin ,17 enstitüsü talimatname
hükümlerine ve modern öğretim usullerine uygun bir şekilde öğretim
yaptılar. Öğrencilerimizden mart, haziran, ve ekim devrelerinde bitir-
me imtihanına girerek başarı kazananların sayısını enstitü adlarına göre sıralıyarak bildiriyorum :
Türk Dili ve Edebiyatı Enstitüsünü bitirenler : 16
Tarih ff 20
Coğrafya f 16
Felsefe ff f 8
Alman Dili ve Edebiyatı „ f 8
Fransız Dili ve Edebiyatı 91 26
İngiliz Dili ve Edebiyatı 71 10
Rus Dili ve Edebiyatı ff 1
Klasik Filoloji „
ff f I
Klasik Şark Dilleri 4
Antropoloji „ f
122
Bütün mezunlarımız 122 dir. Önceki yıllardan 1942 - 1943 de mezun
sayısı 41 di. Bu ufak karşılaştırma 9 uncu ders yılımızda elde edilen
1945 - 1946 DERS YILI AÇILIŞ NUTKU
Fakültemiz onuncu ders yılına girerken milltimize bundan daha iyi
bir hediye veremezdi düşüncesindeyim. Bu neticenin alınmasında üstün
gayretleri geçen Fakülte öğretmenlerimizi tebrik ederken, Fakülteyi
bitiren genç arkadaşlarıma da, yurt ve millet hizmetinde başarılar
dilerim.
Fakültemizin yıllık çalışmalarının ve başarılarının mezunlarımızdan sonraki bölümünü araştırma ve inceleme gezileri teşkil etmektedir.
Modern üniversite öğretimi iki türlü çalışmadan kurulur : Öğretme
ve araştırma. Mevcut bilgiyi öğrenmek veya öğretmek, onu bir yük
veya kutsal bir emanet gibi taşımak orta çağların bir ilim telâkkisidir.
Bugün gerçek mânada ilim, kazanılan bilgiyi gerektiği vakit tabiat ve
insan olayları karşısında kullanmayı bilmektir. Fakülte öğretmen ve öğrencisinin böyle bir melekeyi kazanması ilim konularını kitabın ve
takririn dışında öz karakterleriyle tanıması sayesinde mümkündür.
Fakültemiz kurulduğu gündenberi ilmî çalışmaları bu mânada
anla-dığı için Fakülte profesör ve doçentlerimiz öğretmen oldukları kadar
araştıncıdırlar. Öğrencilerimizin yetiştirilmesinde de güdülen maksat onların öğretmen ve araştırıcı olmalarını sağlıyacak bilgi ahengini yaratmaktır.
Fakülte öğretim ödevini bu şekilde anladığı için takrir ve seminer-lerin dışında öğretmen ve öğrenciler için inceleme, gezi ve araştırma
seyahatlerine büyük önem vermiştir ve vermektedir.
9 uncu ders yılı tatilinde Coğrafya Enstitüsünden 29 kişilik bir kafile Prof. Alagöz'le Doçent İzbırak'ın başkanlığı altında 21 haziran ile 7 temmuz arasında batı Anadolu'da bir inceleme gezisi yaptı.
Kafile, Tavşanlı - Bandırma-Balıkesir-Soma - Bergama - Manisa vilayet ve kasabalariyle bunların dolaylarını taba ve beşer coğrafya, tarih ve arkeoloji yönünden inceledi.
Bu gezinin yapıldığı sıralarda Felsefe Enstitümüzden 20 kişilik bir grup Doçent Berkeş'in başkanlığında Istanbul'un başlıca ceza evleriyle
akıl hastanelerini ve bazı endüstri müesseselerini inceledikten sonra
Imralı adasında çalıştırılan mahkümlann sosyal ve psikolojik şartlarını
inceledi.
Geçen yaz sömestri sonunda Arkeoloji Enstitüsü öğrencileri ve öğ
-retmenleri Haymana civarında Gâvur Kala yeri ile Karalar köyünü
ge-zerek Eti eserleri üzerinde faydalı incelemelerde bulundular.
Bundan başka aynı Enstitüden Doçent Dr. Ekrem Akurgal, Dr.
Tah-sin Özgüç, Dr. Nimet Özgüç'ten kurulan bir heyet, Tarih Kurumu adı
-na, Zile'de, Maşatlık köyünde bir ay süren kazılar neticesinde
Anado-lu'nun arkeolojik tarihi ile ilgili, değerli eserler meydana çıkardı. Ekim
ayı başında Prof. Guterbock Doçent Dr. Ekrem Akurgal ve Fransız
bi-titoloğu Viyera Çorum ve Yozgat dolaylarında bir hafta süren bir
4 ENVER ZİYA KARAL
Fakültemiz veya ilmi kurumlar adına heyet veyahut kafile halinde yapılan bu geziler yanında Fakültemizin profesör ve doçentlerinden bazılarının memleketin türlü taraflarında yaptıkları araştırma çalış mala-rına da birkaç kelime ile işaret etmek isterim.
Türk Dili ve Edebiyatı Enstitüsünden Doçent Pertev Boratav ilmi yardımcısı İlhan Başgöz ve bir öğrencisiyle Erzurum ve Kars dolayla-rında aynı Enstitüden Ilmi Yardımcı Zeynep Dengi Manisa'da, Tarih Enstitüsünden Prof. Bekir Sıtkı Baykal ve Doçent Osman Turan İstanbul arşivlerinde, Alman Dili ve Edebiyatı Doçenti Melahat Özgü İstanbul kütüphanelerinde, değerli incelemelerde bulundular. Coğrafya Enstitüsü Profesörlerinden Mac Callien'in iki öğrenci ile birlikte Toroslarda, aynı
Enstitüden Doçent Reşat İzbırak'ın Hakkâri vilayetinin Cilo dağlarında ve Antropoloji Enstitüsünden Kılıç Kökten'in Tunceli havalisinde yap-tıkları inceleme ve araştırma gezileri Fakültemizin yüzünü gerçekten ağartacak mahiyettedir. Yurdumuzu tan ımak ve tanıtmak yolunda yapı -lan bu yurt gezilerini idare eden Profesör ve Doçent arkada şlarla on-lara iştirak eden öğrencilere Fakülte adına tebrik ve teşekkürlerimi sun-mayı borç bilirim.
Muhterem arkadaşlarım, bu geziler münasebetiyle Ankara Üniver-sitesi haftasına da temas etmek istiyorum.
İstanbul ve Ankara Üniversitelerinin her yıl tertip ettikleri yurt haftalarının genel manası : filmin yurt ve millet hizmetinde olduğunu göstermektir.
Ankara Üniversitesi haftası bu yıl da Milli Eğitim Bakanlığının onaylamasiyle Fakültemizce düzenlendi. Üniversite heyeti ; Fakültemiz, Yüksek Ziraat Ensiitüsü, Tıp Fakültesi ve Fen Fakültesi üyeleriyle kuruldu. Üniversite haftası 1 ile 16 ekim arasında Gaziantep ile Urfa'da yapıldı. Güney Anadolu'nun kahramanlar yatağı olan bu iki il halkı heyetimizin şahsiyetinde Ankara Üniversitesine ve dolayısiyle ilme karşı tahminlerimizi aşan canlı ve sıcak bir alâka gösterdiler. Bu alakalarından dolayı başlarında değerli valileri olduğu halde Gazian-tep'lilere ve Urfa'lılara Ankara Üniversitesi heyeti adına önünüzde teşekkür etmek fırsatını bulduğum için kendimi bahtlı sayıyorum.
Gaziantep ve Urfa'da konferans saatlarımızın dışında düzenli bir plan içinde endüstri, ekonomi, eğitim ve sağlık kurumlarını gezdik. Bundan başka iki ilin ilce,kamun ve köylerinden de önemli bir kı s-mını gördük.
Gördüğümüz yerlerde, Cumhuriyet Hükümetinin yaptığı bütün tesirli yardımlara rağmen en çok yol, eğitim ve sağlık alanlarında daha yapılacak pek çok iş olduğunu anladık. Dolaştığımız yerlerde her adımda zengin toprak ve bitki çeşitlerine, türlü medeniyetlerin tarihi âbidelerine ve arkeolojik eserlerine canlı ve renkli folklor örneklerine rastladık. Fakültemizin halkımızı irşat ve memleket konularını değ er-lendirmek hususunda tarihi bir ödevi olduğuna inandığım için Fakülte-
1945 - 1946 DERS YILI AÇILIŞ NUTKU 5
miii bitiren genç arkadaşlarıma Gaziantep ile Urfa'da vazife almalarını
tavsiye etmeği faydalı buluyorum.
Arkadaşlar, Fakültemizin ödevlerinden birinin de araştırmalarının sonuçlarını yaymak olduğunu biliyorsunuz. 9 uncu ders yılında Fakülte
yayım çalışmalarına normal olarak devam etti. Fakültemizin bütün
profesör ve doçentlerinin araştırmalarını ilim alemine tanıtmak için
çıkarılmakta olan Fakülte dergisinin üçüncü cildi tamamlandı.
Fakültemiz tarafından her yıl Ankara Üniversitesi adına tertip
edilmekte olan Ankara Üniversitesi haftasının "Kars haftası„ ile "Hatay
haftası„ birer kitap halinde neşredildi. Bundan başka Türk Dili ve
Edebiyatı Enstitüsü, Antropoloji Enstitüsü, Arkeoloji Enstitüsü birer,
Felsefe Enstitüsü de üç eser yayınladı. Dergimiz hesaba katılmazsa bir
yıl içinde Fakültemizin adına basılan bu eserlerin sayısı sekizdir.
Fakültemiz profesör ve doçentlerinin memleketimizin ilmi kurumları
adına veya kendi hesaplarına bastırmış oldukları kitaplar da vardır. Fakat bu anda bu kitapların sayısı hakkında müsbet bir bilgiye sahip
bulunmadığım için teessür duyuyorum.
Fakültemizin yayın alanında şimdiye kadar başardığı işlerle ger-çekten iftihar edebiliriz.
Dergimiz, memleket içinde ve dışında aranmaktadır. Antropoloji
Enstitümüzün yayınları "Encyclopaedia Britannica„ gibi dünyanın en ciddi ansiklopedilerinden birinin sahifelerinde yer almıştır.
Prof. Cemal Alagöz'ün yaylacılık üzerindeki çalışmaları Upsala
Üniversitesi Profesörlerinden John Frödın tarafından takdirlerle değ
er-lendirilmiştir.
Prof. Dr. Akdes Nimet Kurat'ın tarih etüdleri Alman ve İngiliz
dergilerinde inceleme konusu olarak alınmıştır.
Türk Dili ve Edebiyatı Doçentlerinden Pertev Boratav'ın "Türk
halk hikayeleri ve halk hikayeciliği„ adlı eserinin Almanca tercümesi
Finlandiya Ilimler Akademisi Folklor yayınları arasında (FFC serisinde)
bastınimak üzere kabul edildi.
Bu sözlerimle on yıl gibi kısa bir zaman içinde Fakültemizin ilmi
yayınları ile ilim âleminde kazandığı ilmi itibarı biraz olsun belirttiğimi sanıyorum.
9 uncu ders yılının Fakültemizi ilgilendiren önemli değiş ikliklerin-den biri de öğretim kadrosunda yapılan değişikliktir. •
Fransız Dili ve Edebiyatı Profesörlerinden Camborde, İngiliz Dili
ve Edebiyatı Enstitüsü Profesörlerinden Davis, aynı Enstitüden Brander
kendi istekleriyle Fakülteden ayrıldılar. Felsefe Enstitüsü
Profesörlerin-den Muzaffer ŞerifBaşoğlu araştırmalar yapmak üzere Princeton
Üni-versitesi tarafından Amerika'ya çağırıldı. Bu arkadaşların Fakülteden ayrılması ile boşalanyerlerin doldurulması hususunda Milli Eğitim
6 ENVER ZIYA KARAR
Sayın dinleyicilerim!
Şimdi yeni ders yılımızın özelliklerine geçiyorum. Bu münasebetle
öğrenci ve öğretmen durumundan bahsetmek istiyorum.
Fakültemizin kuruluşundan beri geçen on yıl içinde kayıt
yenile-mesi yapılmadığı için öğrenci sayısını eski kayıtlardan çıkarıyorduk.
Bu yıl ilk defa olarak eski öğrencilerimizi bir kayd yenilemesine tâbi
tuttuk. Neticede eski öğrenci say ısının 533 olduğunu tesbit ettik. Bu yıl kayıt olan öğrencilerimize gelince 216 dır. Eski ve yeni öğ
rencile-rimizin toplamı 749 u bulmaktadır. Bütün öğrencilerimizin Enstitülere
göre bölünmesi de şöyledir :
Türk Dili ve Edebiyatı Enstitüsü : 103
Tarih 69
Coğrafya 98
Felsefe 69
Alman Dili ve Edebiyatı 45
Fransız Dili ve Edebiyatı 175
İngiliz Dili ve Edebiyatı 143
Rus Dili ve Edebiyatı 5
Klasik Filoloji 10
Klasik Şark Dilleri 6
Sümer Dili ve Edebiyatı 1
Hint Dili ve Edebiyatı 2
Çin Dili ve Edebiyatı 6
Antropoloji ve Etnoloji 4
Arkeoloji 13
749
Bu yıl yeni öğrencilerimiz olduğu gibi yeni öğretmenlerimiz de
olacaktır.
Geçen yıl, Fakültemizden ayrılan profesörlerin yerine yenilerinin
getirtilmesi yolunda Bakanlıkça tedbirler alındığından
yuka-rıda bahsetmiştim. Bu tedbirlerden olarak bu yıl Fransız Dili ve
Ede-biyatı Enstitüsüne Prof. Boneau, Felsefe Enstitüsüne de Rutgers
Üni-versitesi Profesörlerinden Pratt'ın geleceğini işaret etmek isterim. Yine geçen y ıl Fakültemiz için açtığımız Doçentlik imtihanlarından Fransız Dili ve Edebiyatı imtihanında Adana Kız _ Lisesi öğ
retmelerin-den Güzin Dino'nun başarı kazandığını da memnunlukla belirtmek
isterim
Yakında Fakültemize gelecek profesörleri hesaba katmazsak
bu-günkü öğretim kadromuz 14 Profesör, 31 Doçent, 16 Asistan, 20 İlmi
Yardımcı ve 4 okutmandan kurulmaktadır.
Bu yıl öğretim durumunda yapılması için üzerinde çalıştığımız bir değişiklikten bahsetmek istiyorum.
1945 - 1946 DERS YILI AÇILIŞ NUTKU
Fakültemizin bugün yüriirlükte bulunan öğretim sistemi, biri esas,
ikisi tamamlayıcı ve bir kaçı yardımcı olmak üzere bir dersler mecmuası
sistemine dayanmaktadır.
İstanbul Üniversitesinde bizim Fakültemizin muadili bulunan bir
Edebiyat Fakültesi vardır. Onun öğretim sistemi bizimkinden başkadır.
Milli Eğitim Bakanlığı, Devletçe hemen aynı zamanda kurulan bu
iki Fakültenin, aynı kaynaklardan öğrenci aldıklarını, aynı maksatla bu
öğrencileri yetiştirdiklerini gözönünde tutarak, öğretim sistemlerini
müşterek esaslara göre kurmalarını emretti. Bunun üzerine, iki Fakülte arasında temas temin edilerek çalışmalara girişildi. Bu çalışmalar henüz
kesin bir neticeye bağlanmış olmamakla beraber ya bu sömestr sonunda
veyahut bu ders yılı nihayetinde iki fakültenin müşterek bir öğretim sistemine kavuşmaları ihtimal dahilindedir. Bu sistem ortaya çıkıncıya
kadar Fakülte öğretimimizin mevcut talimatnamelere göre yapılacağını
belirtmeği faydalı buluyorum.
Bu yıla kadar Fakültemizde dotora yapmak istiyenlere, mevcut
talimatname şartları dahilinde, ilmi yardımcı ismi altında bir harçlık verilmekte idi. Bu yıldan itibaren doktora için ilmi yardımcılık kaldırı l-mış ve onun yerine doktora harçlığı konmuştur.
Normal olarak iki yıl devam edecek olan doktora harçlığı ayda
100 liradır. Doktorasını harçlık sayesinde bitiren namzetler Bakanlığın
lüzum göstereceği yerde taahhütlerinde işaret edilen mecburi hizmeti
yapacaklardır.
Sayın dinleyicilerim ;
Fakültemizin çalışmalarını ve Fakültemizde dokuzuncu ders yılında yapılan değişikliklerle bundan sonra yapılması ihtimal içinde olanları
kısaca belirttim.
Şimdi son olarak Fakültmizin tarihi ödevini bir iki 'kelime ile
ha-tırlatmak isterim.
Türkiye Cumhuriyetinin başkentinde inkılâpçı bir ruh ile kurulan
Fakültemizin birinci ödevi yurdumuzu istilâdan kurtaran, milletimizi istiklâle kavuşturan bu inkılâpçı ruba bağlı kalmaktır. Fakülte öğretmeni
olarak, fakülte mezunu olarak, fakülte öğrencisi olarak bir tek idealimiz
vardır : bu ideal bilgimizi ve ilmimizi millet ve vatan hizmetine
koy-maktır. Bizleri idealimize götürecek olan yol kendisinden feyiz almakla
iftihar ettiğimiz bilgi ve ilim yuvamızın kapısında hâkkedilmiştir. "Hayatta en hakiki mürşit ilimdir. „
