723
Öz
Kelime-i Tevhîd İslam’ın temel esaslarındandır. Bu nedenle bu konuyla ilgili birçok eser kaleme alınmıştır. İslâm düşünce tarihinde önemli yeri olan ve birçok eser kaleme alan Celâluddîn ed-Devvânî’nin “Risâle fî i‘râbi lâ ilâhe illallâh” adındaki eseri kelime-i tevhîdin i‘râbıyla ilgili olarak kaleme alınmış önemli bir eserdir.
Anahtar Kelimeler: Kelime-i tevhîd, Celâluddîn ed-Devvânî, Risâle fî i‘râbi lâ ilâhe
illallâh , i‘râb.
Ebû Abdillah Celâluddîn Muhammed b. Es‘ad b. Muhammed ed-Devvânî and His Work Entitled “Risâle fî İ‘râbi lâ ilâhe illallâh”
Abstract
Islamic confession of faith is among basic principals of Islam. Therefore, many literal Works have been written about this subject. The literal work of called “Risâle fî i‘râbi lâ ilâhe illallâh”Celâluddîn ed-Devvânî taking an important place in history of islamic thought and having written many literal works, is an important literal work written about reading of islamic confession of faith.
Keywords: Kalimah Tawheed, Celâluddîn ed-Devvânî, Risâle fî i‘râbi lâ ilâhe
illal-lâh, i‘râb.
EBÛ ABDİLLAH CELÂLUDDÎN MUHAMMED B. ES‘AD B. MUHAMMED ED-DEVVÂNÎ (*)
VE
“RİSÂLE FÎ İ‘RÂBİ LÂ İLÂHE İLLALLÂH” ADLI ESERİ
*) Hayatı ve eserleri için için bakınız: ez-Ziriklî, el-A‘lâm, VI, 32; Kehhâle, Mu‘cemu’l-Muellifîn, III, 126; eş-Şevkânî, el-Bedru’t-tâli‘,II, 130; Sehâvî, ed-Dav’ul-Lâmi‘, VII, 133; Harun Anay, “Dev-vânî”, DİA, IX, 257; Muammer Eroğlu, “Devvânî”, İA. MEB. III, 565-566; Ann K. S. Lambton. “al-Dawânî”, Encyclopedie de l’İslam,II, 179-180.
**) Yrd. Doç. Dr.,Mardin Artuklu Üniversitesi, (e-posta: ahmetgemi@mynet.com).
Ahmet GEMİ(**)
724 / Yrd. Doç. Dr. Ahmet GEMİ EKEV AKADEMİ DERGİSİ
Giriş
Risâle fî i‘râbi lâ ilâhe illallâh, Celâluddîn ed-Devvânî’nin Arapça olarak kaleme
aldığı ve kelime-i tevhîdin i‘râbı ile ilgili olarak yazılmış önemli eserlerdendir.Eserde kısaca kelime-i tevhîdin i‘rabından/sözdiziminden bahsedilmektedir. Bu eseriyle Celâ- luddîned-Devvânî kelime-i tevhîdin i‘râbıyla ilgili olarak bir çığır açmıştır.Tespit etti-ğimiz kadarıyla bu eserin kütüphanelerdeki kayıtları şöyledir:Medine Melik Abdulazîz Kütüphanesi, Arif Hikmet Bölümü, no: 415/14; Atıf Efendi Yazma Eser Kütüphanesi, no: 2441.
Risâle, kâğıt mukavva kaplı, şirâzeli, süslü, altın suyu ile yaldızlı ve çerçevelidir. Nesih yazı kullanılmıştır. Konu başlıkları kırmızı renkle yazılmıştır. Sayfalar 23 satırlı, 21x15.5 cm.’dir.Son sayfada Arif Hikmet Kütüphanesinin mührü mevcuttur. Risâle, Mu-hammed Sa‘îd b. Abdulgânî tarafından 1098/1687 yılında Medine’de istinsah edilmiştir.
Celâluddîn ed-Devvânî ve “Risâle fî i‘râbi lâ ilâhe illallâh” Adlı Eseri
Dinî ve aklî ilimlerde bir dizi eser kaleme alan ve Eş’arîye ekolunun önemli kelam-cılarından biri olan ed-Devvânî 830/1427 yılında İran’ın Kâzerûn şehrine bağlı Devvân köyünde doğmuştur. Babası kadı olduğu için eğitimli bir ailede gözünü dünyaya açan ed-Devvânî ilk tahsilini babasından aldı, daha sonra Hassan b. Bakkal’dan ders aldı. Bunun akabinde dönemin ilim merkezlerinden biri olan Şîrâz’a geçti. Burada devrin tanınmış âlimlerinden olan Muhyiddîn Ensârî, Safiyyuddîn el-Îcî, Ebu’l-Mecd Abdullah el-Geylî, Rükneddîn Rûzbihan eş-Şîrâzî, Muhyiddîn Muhammed el-Gûşekenârî gibi âlimlerden ders alarak müderris oldu. Kısa zamanda derin ilmi ve keskin zekâsıyla meşhur oldu. Nihayet Uzun Hasan’ın sarayında hizmet etmeye başladı. Sultan Ya‘kub döneminde ise sarayın yüksek kadısı olma unvanını elde etti. Daha sonra ed-Devvânî ülkedeki siya- si karışıklıklar sebebiyle ülkeyi terk ederek Hürmüz Boğazındaki Cerûn adalarına kaç-mak zorunda kaldı. Burada birçok önemli eser yazdı ve bu eserleri arasında önemli yeri olan, İslâm âleminde yankı uyandıran Şerhu‘Akâidi’l-‘Adudiyye1 adlı eserini kaleme aldı. Daha sonra memleketine dönen ed-Devvânî908/1502 yılında öldü ve memleketi olan Devvân’da defnedildi. ed-Devvânî, ilmî birikiminin yanında üslendiği vazifelerlede döneminin önemli şah-siyetlerinden biri olmuştur. Yazdığı eserlerleyüzyıllarca ilmî ve kelâmî üstünlüğünden söz ettirmiştir. İşrâk felsefesini yeniden canlandıran ed-Devvânî Suhreverdî’nin önemli takipçilerinden biri olmuştur. Aynı zamanda felsefî ve kelâmî görüşlerin mezcedildiği eserler veren ed-Devvânî’deİbn Arabî’nin vahdetü’l-vücûd ve işrâk felsefesinin derin iz-lerini görmek de mümkündür. Önemli bir ahlâkiyatçı olan ed-Devvânî, Uzun Hasan’ın sarayında iken de Nasîruddîn Tûsî’nin Ahlâk-ı Nâsirî adlı eserini tamamlar nitelikte bir eser olan Ahlâk-ı Celâlî2 adlı
eserini kaleme almıştır.
725 EBÛ ABDİLLAH CELÂLUDDÎN MUHAMMED B. ES‘AD B. MUHAMMED
ED-DEVVÂNÎ VE “RİSÂLE FÎ İ‘RÂBİ LÂ İLÂHE İLLALLÂH” ADLI ESERİ
ed-Devvânî, diğer birçok kelâmcı gibi Allah’ın varlığı ve birliği konusunda kafa yor-muş ve Allah’ın varlığını ve birliğini ispat etmek için aklî deliller ileri sürmüştür. Bu konuda eserlerinin birçok yerinde görüşler serdetmiştir. Bununla birlikte müstakil eser-ler kaleme alan ed-Devvânî, özellikle er-Risâletu’t-Tehlîliyyeve Risâle-i Kadimefi İsbât-ı Vâcîb gibi eserlerinde Allah’ın varlığı ve birliğini delilleriyle birlikte ispatlamaya çalış-mıştır.
Risâle fî i‘râbi lâ ilâhe
illallâhkelime-i tevhîdin i‘râbıyla ilgili olarak yazılan ilk eser-lerdendir. Celâluddîned-Devvânî bu risâlede kelime-i tevhîdin i‘râbı konusunda sonraki âlimler için bir nüve olabilecek önemli bilgiler vermektedir. Bu eser bir hazırlık veya mukaddime mahiyetini taşımaktadır. Nitekimİnbâhu’l-enbâh ‘alâ tahkîki i‘râbi lâ ilâhe
illallâh
adlı eserin yazarıİbrahim b. Hasan el-Kûrânî söz konusu eserini Celâluddîned-Devvânî’nin Risâle fî i‘râbi lâ ilâhe illallâhadlı eserinden etkilenerek kaleme almış ve bu eserde geçen bazı ifadelerin uygun olmadığından bahsetmiştir.3
Aşağıda tahkîkini yaptığımız “Risâle fî i‘râbi lâ ilâhe illallâh” adlı eserinde de-Celâluddîn ed-Devvânî,kelâm alanındaki ilmî vukûfiyetinigöstermekle birlikte “lâ ilâhe
illallâh”ın i‘râbıyla ilgili olarak önemli bilgiler vermektedir.Daha sonraları bu konuda
yani kelime-i tevhîdin i‘rabıyla ilgili olarak birçok eserin kaleme alındığını hatırlatmamız gerekir. Aynı konuyla alâkalı olarak yazılmış eserlerden bazıları şunlardır:
1. Risâle fî kelimeti lâ ilâhe
illallâh, (Fahreddîn er-Râzî, Muhammed b. Umer el-Hatîb et-Teymî,ö. 606/1209),4
2. Risâle fî i‘râbi lâ ilâhe illallâh, (İbn Hişâm el-Ensârî, ö. 761/1360),5
3. Risâle fî i‘râbi kelimeti lâ ilâhe illallâh, (el-Camî, Ebu’l-Berekât Abdurrahmân b.
Ahmed b. Muhammed, ö.898/1492),6
4. Risâle fî i‘râbi lâ ilâhe illallâh veya et-Tecrîd fî i‘râbi kelimeti’t-tevhîd, (Ali b.
Sultân el-Kârî, ö. 1014/1605),7
5. İnbâhu’l-enbâh alâ tahkîkî i‘râbi lâ ilâhe illallâh, (İbrahim el-Kûrânîö.
1101/1690),8
2) Celâluddîned-Devvânî (1391). Ahlâk-ı Celâlî, (Musahhih: Abdullah Mes’ûdî Ârânî).(1.Baskı). Tah-ran: İntişarâtu Ittılâat.
3) Gemi, A. (2013). İbrahim Kûrânî’nin “İnbâhu’l-enbâh ‘alâ tahkîki i‘râbi lâ ilâhe illallah” Adlı Ese-rinin Tahkîki,(Basılmamış Doktora Tezi), Erzurum: Atatürk Üniversitesi. s. 6. 4) Süleymaniye Kütüphanesi, Fatih Böl., No: 5310. 5) Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi, Esad Efendi Böl., No: 3712. 6) Nurosmaniye Kütüphanesi, No: 4423. 7) el-Mekteb’ul-İslâmî li’t-tibâ‘ati ve’n-neşr, Kahire 1991. 8) Medine Melik Abdulazîz Kütüphanesi, Arif Hikmet Böl., No: 415/14; Atıf Efendi Yazma Eser Kü-tüphanesi, No: 2441; Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Lâleli Böl., No: 2150; Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Cârullah Böl., No: 2069.
726 / Yrd. Doç. Dr. Ahmet GEMİ EKEV AKADEMİ DERGİSİ 6. Ref‘u’l-iştibâh ‘an kavâ‘idi i‘râbi lâ ilâhe illallâh, er-Risâle fî i‘râbi
kelimeti’t-tevhîd(İbrahim el-Kûrânî,ö. 1101/1690),9
7. ‘Ucâletu zevi’l-intibâh bi tahkîki i‘râbi lâ ilâhe illallâh, (İbrahim el-Kûrânî, ö.
1101/1690 ),10
8. Risâle fî tahkîki i‘râbi kelimeti lâ ilâhe illallâh, (Mûsâ b. Zekeriyya),11
9) Süleymaniye Kütüphanesi, H. Hüsnü Paşa Böl., No: 600/1.
10) Medine Melik Abdulazîz Kütüphanesi, Arif Hikmet Böl., No: 317; Bağdat Vakıflar Kütüphanesi, Nahiv Böl., No: 6684/7; Süleymaniye Kütüphanesi, Reşîd Efendi Böl., No: 007/4.
11) Köprülü Kütüphanesi, Fâzıl Ahmed Paşa Böl., No: 1593.
7. ‘Ucâletu zevi’l-intibâh bi tahkîki i‘râbi lâ ilâhe illallâh,
(İbrahim el-Kûrânî, ö. 1101/1690 ),10
8. Risâle fî tahkîki i‘râbi kelimeti lâ ilâhe illallâh, (Mûsâ b.
Zekeriyya),11 ِ ب ِ سـ ِ مِ ِ للا ِ ِ رلا ِم حـ ِ نِ ِ رلا ِ حـ ِ مي ِمرِ، ِ ب ِِمي ِ سـ ِ ر.ِ ِماِم ل ِ مِ د ِِ ل ِممِ ن ِِمـتِمف ِ رِمد ِِموِمـت ِمع ِملا ِمَِ ِ ن ِِ ـيِمو ِ ح ِمدِ ِمولا ِ ص ِملِ ةِ ِمعِمل ِممِى ِ نِ ِمهِمد ِمنا ِ بِا ِمكِ ل ِممِ ة ِ ِ ـتلا ِ وِ ح ِ دي ِِموِمَ ِ رِمش ِمدِمن ِ إِ ا ِمل ِممِ ِ ا ِ ق ِ ص ِمرِ ِمعِ ن ِ هِ ِ ـتلا ِ عِ د ِ دي .ِموِمـب ِ عِ د ،ِ ِمـفِمه ِ ذِ ه ِِممِمب ِ حا ِ ث ِِ مِمـت ِمعِ لِمق ِ ةِ ِ ب ِمكِ ل ِممِ ة ِ ِ ـتلا ِ وِ ح ِ دي ِِممِ وِ ر ِمدِ ة ِِمعِ مل ِموِى ِ جِ ه ِِ ف ِ هي ِِ إ ِ ش ِمراِ ة ِِ إ ِمل ِ لاِ ِممِ ـن ِ ق ِ لو ِِموِ لا ِممِ ع ِ ق ِ لو ،ِ ِموِملِمع ِ لِ لاِ ن ِ ظا ِمرِ ِ سلا ِ ل ِممي ِ ِ مي ِ دِ ِ ف ِمهي ِ ناِ ا ِ تِ مظ ِ ما ِِمـفِمر ِ ئا ِمدِممِ ن ِ ش ِمروِ ة ِِمـقِ ل ِمم ِمنِ ا ِ ظ ِممِمه ِمـبِا ِ ن ِ نا ِِ ا ِملِ ذِ كِمي ِ ءا ،ِ ِموِ لا ِ مِمـت ِمعِ ل ِممِ ِ لاِمعِ ل ِمميِ ِمـيِ ت ِ خ ِ ذِ ِ مِ ـن ِمه ِ ناِا ِ ض ِممِمما ِِمـفِمو ِ ئا ِمدِ ِممِ ن ِ ش ِمروِ ة ِِ ِمكِ ث ِري ِممِا ِ ـيِا ِ نِمـث ِمن ِ إِِمل ِ يِ هِ ِمعِ ن ِ نا ِ ِمَِ ذ ِمه ِ نا ِِ لا ِ ف ِمض ِمل ِ ء، ِموِ لاِم و ِ حا ِمدِ ِ لاِ م ِ طِمل ِمقِ ِ هِمو ِِ لا ِ مِموِ فِ ق ِِ ل ِ صل ِمو ِ با ِِموِ إ ِملِ يِ ه ِِمـيِ نِ متِ ه ِ لاِي ِ ك ِ مِ ِمو ِ لا ِمط ِ با .ِ َ اَ لَ ب َ ح َ ث ََ ا َ ل َ و َ ل َ ِ ف ِممي ِمذِا ِمه ِمب ِِ إِمل ِ يِ هِ ِمـبِ ع ِ ض ِِ م ِ نِ ِمَِ ه ِ ل ِ ِ ـنلا ِ ق ِ لو ِِ م ِ نِ ِمَِ ن ِ هِ ِملِ ِ بِ د ِِ ف ِمهي ِ مِا ِ نِ ِمـتِ ق ِ د ِ ري ِ ِم لا ِ مب ِموِ، ِ هِمو ِِمَ ِ ن ِِ ـيِمق ِملا ِِ لا ِ مِمق ِ د ِ رِ ِ إِ م ِمَِ ا ِ ن ِِمي ِ ك ِمنو ِِ م ِمنِ ِ اِ ل ِ م ِ رو ِِ لا ِمعِ ما ِ ة، ِِ ِمك ِ لاِ و ِ ج ِ دو ِ ِموِ اِ ل ِ م ِماك ِ نِ ِموِمم ِ ـيِا ِمرِ دا ِِمـف ِ هِرم ا؛ ِِموِ إ ِ م ِمَِا ِ نِ ِميِ ك ِمنو ِِ م ِمنِِ ا ِ ل ِ م ِ رو ِ ِم لا ِ صا ِ ة ِ مِ، ِ ثِ ل ِِملِمن ِموِا ِ لِ ل ِمخِ ل ِ قِ ِموِمغ ِ يِ م ه ِ مِا ِ ـيِا ِمن ِ سا ِ ب ِِ لا ِممِمق ِ ما، ِِمفِ إ ِ نِ ِِمك ِمنا ِِ ا ِمل ِ وِ ل ِِمـيِ ل ِ زِ مِ ِمَ ِمح ِمدِِ اِمل ِ مِمرِ ي ِ نِ ِ إِ م ِمعِا ِمدِ م ِِ إِ ـث ِمب ِ تا ِ ِ لاِ و ِ ج ِ دو ِِ ب ِ لاِ ف ِ عِ ل ِِ لِ ل ِمو ِ حا ِ دِ ِم لا ِ ق ِ قي ِ ي، ِِموِ إ ِ م ِمعِا ِمدِ م ِِمـتِ نـ ِ ز ِ هي ِ هِ ِمعِ ن ِِ إ ِ مِمك ِ نا ِ ِ شلا ِ رِمك ِ ةِ ِمضِ رِ مرو ِمةِ ِ لِ ز ِ مو ِِ ا ِمل ِ مِ ر ِِ ا ِمل ِ وِ ل ِِمعِ مل ِمـتِى ِ قِ د ِ ري ِِ إ ِ ض ِمم ِ را ِِ لا ِمعِ ما ِِ ِمكِ ا ِ ل ِ مِمك ِ نا ِِموِ ل ِ زِ مو ِِ ا ِمل ِ مِ ر ِ ثلا ِ نا ِمعِِ مل ِى
10)Medine Melik Abdulazîz Kütüphanesi, Arif Hikmet Böl., No: 317; Bağdat
Vakıflar Kütüphanesi, Nahiv Böl., No: 6684/7; Süleymaniye Kütüphanesi, Reşîd Efendi Böl., No: 007/4.
727 EBÛ ABDİLLAH CELÂLUDDÎN MUHAMMED B. ES‘AD B. MUHAMMED
ED-DEVVÂNÎ VE “RİSÂLE FÎ İ‘RÂBİ LÂ İLÂHE İLLALLÂH” ADLI ESERİ
7. ‘Ucâletu zevi’l-intibâh bi tahkîki i‘râbi lâ ilâhe illallâh,
(İbrahim el-Kûrânî, ö. 1101/1690 ),10
8. Risâle fî tahkîki i‘râbi kelimeti lâ ilâhe illallâh, (Mûsâ b.
Zekeriyya),11 ِ ب ِ سـ ِ مِ ِ للا ِ ِ رلا ِم حـ ِ نِ ِ رلا ِ حـ ِ مي ِمرِ، ِ ب ِِمي ِ سـ ِ ر.ِ ِماِم ل ِ مِ د ِِ ل ِممِ ن ِِمـتِمف ِ رِمد ِِموِمـت ِمع ِملا ِمَِ ِ ن ِِ ـيِمو ِ ح ِمدِ ِمولا ِ ص ِملِ ةِ ِمعِمل ِممِى ِ نِ ِمهِمد ِمنا ِ بِا ِمكِ ل ِممِ ة ِ ِ ـتلا ِ وِ ح ِ دي ِِموِمَ ِ رِمش ِمدِمن ِ إِ ا ِمل ِممِ ِ ا ِ ق ِ ص ِمرِ ِمعِ ن ِ هِ ِ ـتلا ِ عِ د ِ دي .ِموِمـب ِ عِ د ،ِ ِمـفِمه ِ ذِ ه ِِممِمب ِ حا ِ ث ِِ مِمـت ِمعِ لِمق ِ ةِ ِ ب ِمكِ ل ِممِ ة ِ ِ ـتلا ِ وِ ح ِ دي ِِممِ وِ ر ِمدِ ة ِِمعِ مل ِموِى ِ جِ ه ِِ ف ِ هي ِِ إ ِ ش ِمراِ ة ِِ إ ِمل ِ لاِ ِممِ ـن ِ ق ِ لو ِِموِ لا ِممِ ع ِ ق ِ لو ،ِ ِموِملِمع ِ لِ لاِ ن ِ ظا ِمرِ ِ سلا ِ ل ِممي ِ ِ مي ِ دِ ِ ف ِمهي ِ ناِ ا ِ تِ مظ ِ ما ِِمـفِمر ِ ئا ِمدِممِ ن ِ ش ِمروِ ة ِِمـقِ ل ِمم ِمنِ ا ِ ظ ِممِمه ِمـبِا ِ ن ِ نا ِِ ا ِملِ ذِ كِمي ِ ءا ،ِ ِموِ لا ِ مِمـت ِمعِ ل ِممِ ِ لاِمعِ ل ِمميِ ِمـيِ ت ِ خ ِ ذِ ِ مِ ـن ِمه ِ ناِا ِ ض ِممِمما ِِمـفِمو ِ ئا ِمدِ ِممِ ن ِ ش ِمروِ ة ِِ ِمكِ ث ِري ِممِا ِ ـيِا ِ نِمـث ِمن ِ إِِمل ِ يِ هِ ِمعِ ن ِ نا ِ ِمَِ ذ ِمه ِ نا ِِ لا ِ ف ِمض ِمل ِ ء، ِموِ لاِم و ِ حا ِمدِ ِ لاِ م ِ طِمل ِمقِ ِ هِمو ِِ لا ِ مِموِ فِ ق ِِ ل ِ صل ِمو ِ با ِِموِ إ ِملِ يِ ه ِِمـيِ نِ متِ ه ِ لاِي ِ ك ِ مِ ِمو ِ لا ِمط ِ با .ِ َ اَ لَ ب َ ح َ ث ََ ا َ ل َ و َ ل َ ِ ف ِممي ِمذِا ِمه ِمب ِِ إِمل ِ يِ هِ ِمـبِ ع ِ ض ِِ م ِ نِ ِمَِ ه ِ ل ِ ِ ـنلا ِ ق ِ لو ِِ م ِ نِ ِمَِ ن ِ هِ ِملِ ِ بِ د ِِ ف ِمهي ِ مِا ِ نِ ِمـتِ ق ِ د ِ ري ِ ِم لا ِ مب ِموِ، ِ هِمو ِِمَ ِ ن ِِ ـيِمق ِملا ِِ لا ِ مِمق ِ د ِ رِ ِ إِ م ِمَِ ا ِ ن ِِمي ِ ك ِمنو ِِ م ِمنِ ِ اِ ل ِ م ِ رو ِِ لا ِمعِ ما ِ ة، ِِ ِمك ِ لاِ و ِ ج ِ دو ِ ِموِ اِ ل ِ م ِماك ِ نِ ِموِمم ِ ـيِا ِمرِ دا ِِمـف ِ هِرم ا؛ ِِموِ إ ِ م ِمَِا ِ نِ ِميِ ك ِمنو ِِ م ِمنِِ ا ِ ل ِ م ِ رو ِ ِم لا ِ صا ِ ة ِ مِ، ِ ثِ ل ِِملِمن ِموِا ِ لِ ل ِمخِ ل ِ قِ ِموِمغ ِ يِ م ه ِ مِا ِ ـيِا ِمن ِ سا ِ ب ِِ لا ِممِمق ِ ما، ِِمفِ إ ِ نِ ِِمك ِمنا ِِ ا ِمل ِ وِ ل ِِمـيِ ل ِ زِ مِ ِمَ ِمح ِمدِِ اِمل ِ مِمرِ ي ِ نِ ِ إِ م ِمعِا ِمدِ م ِِ إِ ـث ِمب ِ تا ِ ِ لاِ و ِ ج ِ دو ِِ ب ِ لاِ ف ِ عِ ل ِِ لِ ل ِمو ِ حا ِ دِ ِم لا ِ ق ِ قي ِ ي، ِِموِ إ ِ م ِمعِا ِمدِ م ِِمـتِ نـ ِ ز ِ هي ِ هِ ِمعِ ن ِِ إ ِ مِمك ِ نا ِ ِ شلا ِ رِمك ِ ةِ ِمضِ ر ِمروِمة ِ ِ لِ ز ِ مو ِِ ا ِمل ِ مِ ر ِِ ا ِمل ِ وِ ل ِِمعِ مل ِمـتِى ِ قِ د ِ ري ِِ إ ِ ض ِمم ِ را ِِ لا ِمعِ ما ِِ ِمكِ ا ِ ل ِ مِمك ِ نا ِِموِ ل ِ زِ مو ِِ ا ِمل ِ مِ ر ِ ثلا ِ نا ِمعِِ مل ِى
10)Medine Melik Abdulazîz Kütüphanesi, Arif Hikmet Böl., No: 317; Bağdat
Vakıflar Kütüphanesi, Nahiv Böl., No: 6684/7; Süleymaniye Kütüphanesi, Reşîd Efendi Böl., No: 007/4.
11) Köprülü Kütüphanesi, Fâzıl Ahmed Paşa Böl., No: 1593.
ِمـتِ ق ِ د ِ ري ،ِ ِموِمل ِ ِمش ِ ك ِِمَ ِ نِ ِِ ك ِال ِِ م ِ ـنِ ه ِمم ِ مِا ِ عِمتِمـب ِ رِ ِ ف ِ ِ ـتلا ِ وِ ح ِ دي ؛ِ ِموِ إ ِ نِ ِِمك ِمنا ِ ِ ثلا ِ نا ِميِِ ر ِ دِ ِمعِملِ ي ِ هِ ِمَِ ن ِ ِ دلا ِ لا ِِمعِ ملِ يِ ه ِِ إ ِ م ِ مِا ِ نِمت ِ ف ِِمَ ِ وِ ِمخِ ف ِ يِ ِمل ِِ ـيِ ـن ِمه ِمعِى ِملِ يِ ه ،ِ ِموِ مِ ن ِ هِِ ميِ ظ ِمهِ ر ِِمع ِمدِ م ِ ِمجِمو ِ زا ِ ِ راِ ت ِمك ِ با ِِمَ ِ ن ِِ لا ِ م ِ ض ِمرم ِِ ه ِموِ ِ لاِمم ِ وِ ج ِ دو ِِ لا ِ مِمقِ ي ِ دِ ِ بِ لا ِ فِ ع ِ ل ِِموِ ا ِ ل ِ مِمك ِم نا ِ تّ ِِمي ِ ك ِمنو ِِممِمف ِ داِ ِمهِ ذ ِ هِ ِ لا ِمكِ ل ِممِ ة ِِمـنِ ف ِميِ ِ لاِ و ِ ج ِ دو ِِ ب ِ ق ِ س ِممِ يِ ه ِِمع ِ نِ ِممِ ن ِ ِ س ِموِ ها ِِموِ إ ِ ـثِمبِمتا ِ هِِمل ِ ه؛ ِِ ث ِِ لا ِمبِ عا ِ ث ِِ مل ِ مِ ِمعِمل ِ راِى ِ ت ِمك ِ با ِِ إ ِ ض ِمم ِ را ِ ِم لا ِ مب. ِ ِ إِ ـن ِ هِ م ِِمز ِمعِ م ِمَِاو ِ نِ هِ ِملِ ِ بِ د ِل " ـ ِمل" ِِمه ِ ذِ ه ِِ م ِمن ِم لا ِ مبِ ِِمك ِمم ِ هِا ِموِ ِ ظلا ِ ها ِ ر،ِ ِموِ لا ِ مِمـت ِمعِ را ِ ف ِ ِممِمع ِِمع ِمدِ م ِ ِمجِمو ِ زا ِِ ِمكِ و ِ نِ ِ لاِمم ِ ذ ِ ك ِ رو ِ ِمخِمـب ِرر ِمعِا ِ نِ ه ِمَ. ِ م ِمعِا ِمل ِمـتِى ِ قِ د ِ ري ِِمَ ِ نِ ِميِ ك ِمنو ِِ ِمكِ ل ِممِ ة ِ ِ إ" ِ ل ِ" ِم بِ ع ِمن ِمها ِ،ا ِمَِ ع ِ ن ِِ ا ِ سل ِ تِ ـثِمن ِمءاِ ِمفِمظ ِ ها ِ رِ ِمضِ ر ِمروِمة ِِمع ِمدِ م ِ ِمجِمو ِ زا ِِ ِمكِ و ِ ن ِِ لا ِ م ِ سِمت ِ ـثِمن ِمخِ ِمـبِرر ِمعِا ِ نِ ِ لاِ م ِ سِمت ِ ـثِمن ِ مِ ِ نِ ه ِموِ، ِمعِمل ِمـتِى ِ قِ د ِ ري ِِ ا ِ ل ِ ض ِمم ِ را ِِمـيِ ل ِ زِ مِ ِمَِ ن ِِمي ِ ك ِمنوِ ا ِ سل ِ تِ ـثِمن ِ ءاِ ِمعِ ن ِ ِ سا ِ مِ ِِمكِ لِممِ ة ِ ِمل" "ِ ِمفِ مل ِِمي ِ ك ِ نو ِ ِمخِمـب ِرر ِمعِا ِ نِ ه؛ ِِموِمَ ِ م ِمعِا ِمل ِمـتِى ِ قِ د ِ ري ِِ ِمكِ و ِم ن ِم بِا ِ عِمن ِ لاِ ِمغِ ي ِِمف ِمل ِ ـنِمه ِم بِا ِ ذِ ه ِ ِ لاِمم ِ عِمن ِملِ ِمي ِ ُ ك ـ ِ نو ِِ إ ِ ل ِِ ل ِ صل ِمفِ ةِ ِِمك ِمم ِ هِا ِموِ ِ لاِمم ِ ش ِ ه ِ روِ ِمفِ مل ِِمي ِ ك ِ نو ِ ِمخِمـب ِرر ِمعِا ِ نِ ه. ِ َ اَ لَ ب َ ح َ ث َ َ ثلا َ نا ي َ ِ مِمـتِمع ِ لِ ق ِِم ب ِمذِا ِمه ِمب ِِ إِمل ِ يِ هِ ِ لاِمـبِ ع ِ ض ِِ ا لآ ِمخِ ر ِِ م ِ نِ ِمعِمد ِ مِ ِ اِ ل ِ ض ِمم ِ را ِِ بِمأ ِ نِ ِمـيِ ق ِملو ِِ إ ِ نِ ِمذِ ل ِمك ِِ إ ِ م ِ بِا ِمنِرءا ِِمعِ مل ِمَِى ِ نِ ِ لاِمم ِ ذ ِ ك ِمرو ِ، ِمَِ ع ِ ن ِِمَ ِ نِ ِ إ" ِ ل ِممِ" ِمعِ ِممِ د ِ خ ِم لو ِ هِا ِموِ ِم لا ِمـبِ ر، ِِموِ إ ِ م ِا ِ بِمن ِرءاِ ِمعِمل ِمَِى ِ نِ هِ ِملِ ِمح ِمجا ِمةلِ ـ ِمل" "ِ ِ إ ِمل ِم لاِ ِ مب، ِِمفِ إ ِ نِ ِِمك ِمنا ِِ ا ِمل ِ وِ ل ِِميِ ر ِ دِ ِمعِملِ ي ِ هِ ِمم ِمقِا ِ دِ ِمعِمرِ ـف ِمتِ هِ ِ ف ِ" ِ لاِمب ِ ح ِ ث ِِ ا ِمل ِ وِ ل "ِ ِموِ إ ِ ن ِ ِ لا ِ ن ِمس ِِ مِمغ ِ يا ِ رِِ ل ِ ك ِ لِ ِمو ِ حا ِ دِ ِ م ِ نِ ِمَِ ـفِمر ِ دا ِ هِ ِمفِمك ِ ي ِمف ِِ ي ِ ص ِمد ِ قِ ِ ح ِمنيِ ئ ِ ذِ ِمسِ ل ِ ب ِِ مِمغ ِمـياِمر ِ ةِ ِ لاِمف ِ رِ دِ ِمعِ ن ِ ه ِماِ، ِ لل ِ هِ م ِِ إ ِ ل ِِمَ ِ نِ ِ ـيِمق ِملا ِِ إ ِ نِ ِمذِ ل ِمك ِِ بِمن ِرءاِ ِمعِمل ِمتِى ِ ض ِ م ِ ي ِ ِممِ ن ِِموِ إ ِ ن ِِ لا ِممِ ف ِ ه ِممو ِِ م ِ نِ هِ ِمَِ ن ِ هِ ِ ـناِمـت ِمف ِ مِى ِ نِ ِمهِ ذ ِ هِ ِ لا ِ ن ِ س ِِمغ ِ يِ ِمهِمذ ِ هِ ِ لاِمف ِ رِ د، ِِموِ لا ِموِ ج ِ هِِمَ ِ نِ ِ ـيِمق ِملا ِِ إ ِ ن ِِ لا ِ مِمغ ِمـياِمرِمة ِِ لا ِممِ نِ ف ِ يِمة ِِ ه ِميِ ِ لاِ م ِمغِمـيا ِمرِ ةِ ِ ف ِ لاِ ِ وِ ج ِ دو ِ ِملِ ِ لا ِ مِمغ ِمـياِمرِ ةِ ِ ف ِ لاِ ِممِ ف ِ ه ِم مو ِ تّ ِ ِملِ ِ يِ ص ِمد ِ ق ،ِ ِموِمل ِ ِمش ِ ك ِِمَ ِ نِ ِ لاِ م ِمرِمدا ِِ م ِمنِ ِ لا ِ ن ِ س ِِ لا ِممِ نِ ف ِ يبِ ـ ِ إ" ِ ل "ِمه ِ ذِ ه ِِ ه ِموِ ِ لاِمم ِ فِ ه ِ موِ ِ م ِ نِ
728 / Yrd. Doç. Dr. Ahmet GEMİ EKEV AKADEMİ DERGİSİ ِمـتِ ق ِ د ِ ري ،ِ ِموِمل ِ ِمش ِ ك ِِمَ ِ نِ ِِ ك ِال ِِ م ِ ـنِ ه ِمم ِ مِا ِ عِمتِمـب ِ رِ ِ ف ِ ِ ـتلا ِ وِ ح ِ دي ؛ِ ِموِ إ ِ نِ ِِمك ِمنا ِ ِ ثلا ِ نا ِميِِ ر ِ دِ ِمعِملِ ي ِ هِ ِمَِ ن ِ ِ دلا ِ لا ِِمعِ ملِ يِ ه ِِ إ ِ م ِ مِا ِ نِمت ِ ف ِِمَ ِ وِ ِمخِ ف ِ يِ ِمل ِِ ـيِ ـن ِمه ِمعِى ِملِ يِ ه ،ِ ِموِ مِ ن ِ هِِ ميِ ظ ِمهِ ر ِِمع ِمدِ م ِ ِمجِمو ِ زا ِ ِ راِ ت ِمك ِ با ِِمَ ِ ن ِِ لا ِ م ِ ض ِمرم ِِ ه ِموِ ِ لاِمم ِ وِ ج ِ دو ِِ لا ِ مِمقِ ي ِ دِ ِ بِ لا ِ فِ ع ِ ل ِِموِ ا ِ ل ِ مِمك ِم نا ِ تّ ِِمي ِ ك ِمنو ِِممِمف ِ داِ ِمهِ ذ ِ هِ ِ لا ِمكِ ل ِممِ ة ِِمـنِ ف ِميِ ِ لاِ و ِ ج ِ دو ِِ ب ِ ق ِ س ِممِ يِ ه ِِمع ِ نِ ِممِ ن ِ ِ س ِموِ ها ِِموِ إ ِ ـثِمبِمتا ِ هِِمل ِ ه؛ ِِ ث ِِ لا ِمبِ عا ِ ث ِِ مل ِ مِ ِمعِمل ِ راِى ِ ت ِمك ِ با ِِ إ ِ ض ِمم ِ را ِ ِم لا ِ مب. ِ ِ إِ ـن ِ هِ م ِِمز ِمعِ م ِمَِاو ِ نِ هِ ِملِ ِ بِ د ِل " ـ ِمل" ِِمه ِ ذِ ه ِِ م ِمن ِم لا ِ مبِ ِِمك ِمم ِ هِا ِموِ ِ ظلا ِ ها ِ ر،ِ ِموِ لا ِ مِمـت ِمعِ را ِ ف ِ ِممِمع ِِمع ِمدِ م ِ ِمجِمو ِ زا ِِ ِمكِ و ِ نِ ِ لاِمم ِ ذ ِ ك ِ رو ِ ِمخِمـب ِرر ِمعِا ِ نِ ه ِمَ. ِ م ِمعِا ِمل ِمـتِى ِ قِ د ِ ري ِِمَ ِ نِ ِميِ ك ِمنو ِِ ِمكِ ل ِممِ ة ِ ِ إ" ِ ل ِ" ِم بِ ع ِمن ِمها ِ،ا ِمَِ ع ِ ن ِِ ا ِ سل ِ تِ ـثِمن ِمءاِ ِمفِمظ ِ ها ِ رِ ِمضِ رِ مرو ِمةِ ِمعِمد ِ مِ ِمجِمو ِ زا ِِ ِمكِ و ِ ن ِِ لا ِ م ِ سِمت ِ ـثِمن ِمخِ ِمـبِرر ِمعِا ِ نِ ِ لاِ م ِ سِمت ِ ـثِمن ِ مِ ِ نِ ه ِموِ، ِمعِمل ِمـتِى ِ قِ د ِ ري ِِ ا ِ ل ِ ض ِمم ِ را ِِمـيِ ل ِ زِ مِ ِمَِ ن ِِمي ِ ك ِمنوِ ا ِ سل ِ تِ ـثِمن ِ ءاِ ِمعِ ن ِ ِ سا ِ مِ ِِمكِ لِممِ ة ِ ِمل" "ِ ِمفِ مل ِِمي ِ ك ِ نو ِ ِمخِمـب ِرر ِمعِا ِ نِ ه؛ ِِموِمَ ِ م ِمعِا ِمل ِمـتِى ِ قِ د ِ ري ِِ ِمكِ و ِم ن ِم بِا ِ عِمن ِ لاِ ِمغِ ي ِِمف ِمل ِ ـنِمه ِم بِا ِ ذِ ه ِ ِ لاِمم ِ عِمن ِملِ ِمي ِ ُ ك ـ ِ نو ِِ إ ِ ل ِِ ل ِ صل ِمفِ ةِ ِِمك ِمم ِ هِا ِموِ ِ لاِمم ِ ش ِ ه ِ روِ ِمفِ مل ِِمي ِ ك ِ نو ِ ِمخِمـب ِرر ِمعِا ِ نِ ه. ِ َ اَ لَ ب َ ح َ ث َ َ ثلا َ نا ي َ ِ مِمـتِمع ِ لِ ق ِِم ب ِمذِا ِمه ِمب ِِ إِمل ِ يِ هِ ِ لاِمـبِ ع ِ ض ِِ ا لآ ِمخِ ر ِِ م ِ نِ ِمعِمد ِ مِ ِ اِ ل ِ ض ِمم ِ را ِِ بِمأ ِ نِ ِمـيِ ق ِملو ِِ إ ِ نِ ِمذِ ل ِمك ِِ إ ِ م ِ بِا ِمنِرءا ِِمعِ مل ِمَِى ِ نِ ِ لاِمم ِ ذ ِ ك ِمرو ِ، ِمَِ ع ِ ن ِِمَ ِ نِ ِ إ" ِ ل ِممِ" ِمعِ ِممِ د ِ خ ِم لو ِ هِا ِموِ ِم لا ِمـبِ ر، ِِموِ إ ِ م ِا ِ بِمن ِرءاِ ِمعِمل ِمَِى ِ نِ هِ ِملِ ِمح ِمجا ِمةلِ ـ ِمل" "ِ ِ إ ِمل ِم لاِ ِ مب، ِِمفِ إ ِ نِ ِِمك ِمنا ِِ ا ِمل ِ وِ ل ِِميِ ر ِ دِ ِمعِملِ ي ِ هِ ِمم ِمقِا ِ دِ ِمعِمرِ ـف ِمتِ هِ ِ ف ِ" ِ لاِمب ِ ح ِ ث ِِ ا ِمل ِ وِ ل "ِ ِموِ إ ِ ن ِ ِ لا ِ ن ِمس ِِ مِمغ ِ يا ِ رِِ ل ِ ك ِ لِ ِمو ِ حا ِ دِ ِ م ِ نِ ِمَِ ـفِمر ِ دا ِ هِ ِمفِمك ِ ي ِمف ِِ ي ِ ص ِمد ِ قِ ِ ح ِمنيِ ئ ِ ذِ ِمسِ ل ِ ب ِِ مِمغ ِمـياِمر ِ ةِ ِ لاِمف ِ رِ دِ ِمعِ ن ِ ه ِماِ، ِ لل ِ هِ م ِِ إ ِ ل ِِمَ ِ نِ ِ ـيِمق ِملا ِِ إ ِ نِ ِمذِ ل ِمك ِِ بِمن ِرءاِ ِمعِمل ِمتِى ِ ض ِ م ِ ي ِ ِممِ ن ِِموِ إ ِ ن ِِ لا ِممِ ف ِ ه ِممو ِِ م ِ نِ هِ ِمَِ ن ِ هِ ِ ـناِمـت ِمف ِ مِى ِ نِ ِمهِ ذ ِ هِ ِ لا ِ ن ِ س ِِمغ ِ يِ ِمهِمذ ِ هِ ِ لاِمف ِ رِ د، ِِموِ لا ِموِ ج ِ هِِمَ ِ نِ ِ ـيِمق ِملا ِِ إ ِ ن ِِ لا ِ مِمغ ِمـياِمرِمة ِِ لا ِممِ نِ ف ِ يِمة ِِ ه ِميِ ِ لاِ م ِمغِمـيا ِمرِ ةِ ِ ف ِ لاِ ِ وِ ج ِ دو ِ ِملِ ِ لا ِ مِمغ ِمـياِمرِ ةِ ِ ف ِ لاِ ِممِ ف ِ ه ِم مو ِ تّ ِ ِملِ ِ يِ ص ِمد ِ ق ،ِ ِموِمل ِ ِمش ِ ك ِِمَ ِ نِ ِ لاِ م ِمرِمدا ِِ م ِمنِ ِ لا ِ ن ِ س ِِ لا ِممِ نِ ف ِ يبِ ـ ِ إ" ِ ل "ِمه ِ ذِ ه ِِ ه ِموِ ِ لاِمم ِ فِ ه ِ موِ ِ م ِ نِ ِمغ ِ يِ ِ عاِ ت ِمبِ را ِ ِ ح ِ ص ِ لو ِ هِ ِ ف ِ اِ ِمل ِ ـفِمر ِ داِ ِِ كِ لِمه ِمَِا ِ وِِمـب ِ ع ِ ض ِمها، ِِمـفِمي ِ ك ِ نو ِ ِ مم ِ م ِرلو ِ ِملِ ِم بِ ع ِمن ِ عاِ ِ تِمب ِ را ِ ِمعِمد ِ مِ ِ ح ِ ص ِ لو ِ هِ ِ ف ِمهي ِمَِا ِ ص ِرل ِمح ِ تّ ِملِ ِِمي ِ ص ِ ح ِ ِ محِ ل ِ ه، ِِموِمم ِمتّ ِممَِ ِ ق ِمقِ ِم لا ِ مِ ل ِ ِممَِ ق ِمقِ ِمعِمد ِ مِ ِ لاِ م ِمغِمـيا ِمرِ ةِ ِ ف ِ لاِ ِ وِ ج ِ دو ،ِ ِموِ إ ِ ن ِِ ِمك ِمنا ِ ِ ثلا ِ نا ِميِِ ر ِ دِ ِمعِملِ ي ِ هِ ِمَِ ن ِ هِ ِمـيِ لِمز ِ م ِمنيِ ئ ِ ذ ِِ ناِ تِمف ِ ءا ِ ِ لا ِ ك ِ مِ ِموِ اِ ل ِ عِ ت ِمق ِ دا ِِموِ ه ِموِِمب ِ طا ِ لِ ِمقِ ط ِرع ِمضِا ِ رِمرو ِمةِ ِ قاِ ت ِمض ِ ءا ِ ِ ـتلا ِ وِ ح ِ دي ِِ ل ِمذِ ل ِمك ِِمو ِملِ ِ ـيِ ـبِمع ِ دِ ِمَِ ن ِِ ـيِمق ِملا ِ ِ إِ ن ِِ لا ِمقِ و ِمل ِِمـبِ ع ِمدِ ِ حاِ ت ِمي ِ جا ِ ِمل" ِ إِ" ِمل ِم لاِ ِ مبِ ِملِ ِ ميِ ر ِ جِ ِ لاِ مِ مرِ ك ِ ب ِِمع ِ نِ ِمل" ِموِ" ِ سا ِمه ِمعِا ِ نِ ِ لاِمع ِ قِ د ،ِ ِموِمذِ ل ِمك ِ ِمل ِ ن ِِممِ ع ِمن ِمهِ ِمذ ِ لاِا ِ مِمرِ ك ِ ب ِمـك ِمل" ِِمر ِ ج ِمل" ِمعِمل ِمهِى ِمذ ِ ـتلاِا ِ قِ د ِ ري ِِ ـنا ِمـتِمف ِمهِى ِمذ ِا ِ لا ِ ن ِ س ،ِ ِمفِ إِمذ ِ ـقِا ِ لِمنا :ِ ِمل" ِِمر ِ ج ِملِِ إ ِ ل ِ ِمح ِ تا ِممِ" ِ عِمن ِ ها: ِِ ناِ تِمف ِ ءاِ ِمهِمذ ِ لاِا ِ ن ِ س ِِمع ِ نِ ِمغ ِ يِ ِمهِمذ ِا ِ لاِمف ِ رِ دِ ِموِ مي ِ د ِ شِ ه ِِمَ ِ نِ ِمـتِ رِمك ِمب ِِ لا ِمك ِمل ِ مِِ م ِمنِ ِم لاِ ر ِ ف ِِموِ ا ِ ل ِ س ِ مِ ِ م ِملِا ِ ي ِمس ِِ إِمل ِ يِ هِ ِمسِ ب ِ ليِ ِموِ يِ د ِمفِ عِ ِم ب ِ قِا ِمليِ ِ ف ِ نلاِ ِمد ِ ءا ِ، ِ مِ ث ِ ل"ِ مي ِمزِا ِ يِ د "ِ ِ م ِ نِِ مَِ ن "ِمي ِمقِا ِ ئا ِممِ ِممِمق ِ ما ِِمَ ِ دِ ع و" ِ. ِ ِمو ِ شلا ِ ر ِ في ِِ لا ِمعِ ل ِممِ ة – ِِ ق ِ د ِمس ِ ِ سِ رِ ه -12 ِِمق ِ دِ ِمصِ رِمح ِ ِ ف ِمـبِِمي ِ نا ِِمم ِ نِا ِ ق ِملِ ِمعِ ن ِِمب ِ ن ِ ِ مت ِ مي ِِ م ِ نِ ِمعِمد ِ مِ ِ إِ ـثِمب ِ تا ِ مِ ِمخِمـب ِمرِ ِمل" ِمهِ" ِ ذِ ه ِِ بِمأ ِ نِ ه ِ ِ ميِمت ِ م ِ لِ ِمَِ ن ِِمي ِ ك ِمنو ِِ مِمر ِ دا ِ هِ م ِِ ب ِمذِ ل ِمك ِ ِمعِمد ِممِ ِ حاِ ت ِمي ِ جا ِ ِمل" ِ عِ" ِ نِمد ِ هِ م ِِ إ ِمل ِم لاِ ِ مبِ ِ بِمن ِرءاِ ِمعِمل ِمَِى ِ ن ِِ لا ِممِ ف ِ ه ِممو ِِ م ِ نِ ه ِِ ِمك ِمم ِممِا ِ رآِ ن ِرفاِ ِ ـناِمـت ِمف ِمهِى ِمذ ِ لاِا ِ ن ِ س .ِ ِمفِ إ ِ نِ ِ ق ِملي ِمكِ: ِ لِمم ِ ةِ ِ إ" ِ ل ِمعِ" ِمل ِمهِى ِمذا ِ ِ ـتلا ِ قِ د ِ ري ِ،ِ مَِ ع ِ ن ِِمعِ مل ِمـتِى ِ قِ د ِ ري ِِمع ِمدِ م ِ ِ حاِ ت ِمي ِ جا ِ ِمل" ِ إِ" ِمل ِم لاِ ِ مبِ ِ بِمن ِرءاِ ِمعِمل ِممِى ِمذِا ِمكِ رِ منِ ها ِِ إ ِ م ِمَِا ِ نِ ِميِ ك ِمنو ِِ ل ِ ل ِ سِ ت ِ ـثِمن ِ ءا ِِموِ إ ِ م ِمَِا ِ نِ ِميِ ك ِمنو ِ ِم بِ ع ِمنِ "ِ لا ِمغِ ي ". ِ ِ ـقِ لِمن ِ هِ:ا ِميِ ِم بِ ع ِمن ِ لاِ ِمغِ ي ،ِ ِموِمل ِ ِممم ِملا ِِ ل ِمك ِ وِم ن ِم بِا ِ عِمن ِ اِ ِ ل ِ سِ ت ِ ـثِمن ِ ءا ِ ِمل" ِ لِ" ِمم ِمقِا ِ دِ ِ ـيِمـتِمو ِ ه ِ مِ ِ م ِمنِ ِ ـتلا ِمنِ قا ِ ض ِِ بِمن ِرءاِ ِمعِمل ِمَِى ِ نِ ِمسِ ل ِمب ِ ِ لا ِ ن ِ س ِِمع ِ نِِ ِ ك ِ لِ ِمـفِ رِ د ِ ـيِمن ِ فا ِ إِِ ـث ِمبِ تا ِ هِِ ل ِموِ حا ِ دِ (12 ِ ِ لاِدممِنبِنحرلاِدبعِنبِرهاقلاِدبعِوه ِ ر ِ،نايبِ،يونِ)ركبِوبَ(ِيعفاشلاِ،يرعشلاِناج ِ بِفوتِ.رسفمِ،هيقفِ،ملكتم ِ ر ِةنسِناج ١٧٤ / ٤٧٧١ ِ،يفلؤلماِمجعمِ:عجارِ. ٥ / ٠٤٧ .ِ
729 EBÛ ABDİLLAH CELÂLUDDÎN MUHAMMED B. ES‘AD B. MUHAMMED
ED-DEVVÂNÎ VE “RİSÂLE FÎ İ‘RÂBİ LÂ İLÂHE İLLALLÂH” ADLI ESERİ
ِمغ ِ يِ ِ عاِ ت ِمبِ را ِ ِ ح ِ ص ِ لو ِ هِ ِ ف ِ اِ ِمل ِ ـفِمر ِ داِ ِِ كِ لِمه ِمَِا ِ وِِمـب ِ ع ِ ض ِمها، ِِمـفِمي ِ ك ِ نو ِ ِ مم ِ م ِرلو ِ ِملِ ِم بِ ع ِمن ِ عاِ ِ تِمب ِ را ِ ِمعِمد ِ مِ ِ ح ِ ص ِ لو ِ هِ ِ ف ِمهي ِمَِا ِ ص ِرل ِمح ِ تّ ِملِ ِِمي ِ ص ِ ح ِ ِ محِ ل ِ ه، ِِموِمم ِمتّ ِممَِ ِ ق ِمقِ ِم لا ِ مِ ل ِ ِممَِ ق ِمقِ ِمعِمد ِ مِ ِ لاِ م ِمغِمـيا ِمرِ ةِ ِ ف ِ لاِ ِ وِ ج ِ دو ،ِ ِموِ إ ِ ن ِِ ِمك ِمنا ِ ِ ثلا ِ نا ِميِِ ر ِ دِ ِمعِملِ ي ِ هِ ِمَِ ن ِ هِ ِمـيِ لِمز ِ م ِمنيِ ئ ِ ذ ِِ ناِ تِمف ِ ءا ِ ِ لا ِ ك ِ مِ ِموِ اِ ل ِ عِ ت ِمق ِ دا ِِموِ ه ِموِِمب ِ طا ِ لِ ِمقِ ط ِرع ِمضِا ِ رِمرو ِمةِ ِ قاِ ت ِمض ِ ءا ِ ِ ـتلا ِ وِ ح ِ دي ِِ ل ِمذِ ل ِمك ِِمو ِملِ ِ ـيِ ـبِمع ِ دِ ِمَِ ن ِِ ـيِمق ِملا ِ ِ إِ ن ِِ لا ِمقِ و ِمل ِِمـبِ ع ِمدِ ِ حاِ ت ِمي ِ جا ِ ِمل" ِ إِ" ِمل ِم لاِ ِ مبِ ِملِ ِ ميِ ر ِ جِ ِ لاِ مِ مرِ ك ِ ب ِِمع ِ نِ ِمل" ِموِ" ِ سا ِمه ِمعِا ِ نِ ِ لاِمع ِ قِ د ،ِ ِموِمذِ ل ِمك ِ ِمل ِ ن ِِممِ ع ِمن ِمهِ ِمذ ِ لاِا ِ مِمرِ ك ِ ب ِمـك ِمل" ِِمر ِ ج ِمل" ِمعِمل ِمهِى ِمذ ِ ـتلاِا ِ قِ د ِ ري ِِ ـنا ِمـتِمف ِمهِى ِمذ ِا ِ لا ِ ن ِ س ،ِ ِمفِ إِمذ ِ ـقِا ِ لِمنا :ِ ِمل" ِِمر ِ ج ِملِِ إ ِ ل ِ ِمح ِ تا ِممِ" ِ عِمن ِ ها: ِِ ناِ تِمف ِ ءاِ ِمهِمذ ِ لاِا ِ ن ِ س ِِمع ِ نِ ِمغ ِ يِ ِمهِمذ ِا ِ لاِمف ِ رِ دِ ِموِ مي ِ د ِ شِ ه ِِمَ ِ نِ ِمـتِ رِمك ِمب ِِ لا ِمك ِمل ِ مِِ م ِمنِ ِم لاِ ر ِ ف ِِموِ ا ِ ل ِ س ِ مِ ِ م ِملِا ِ ي ِمس ِِ إِمل ِ يِ هِ ِمسِ ب ِ ليِ ِموِ يِ د ِمفِ عِ ِم ب ِ قِا ِمليِ ِ ف ِ نلاِ ِمد ِ ءا ِ، ِ مِ ث ِ ل"ِ مي ِمزِا ِ يِ د "ِ ِ م ِ نِِ مَِ ن "ِمي ِمقِا ِ ئا ِممِ ِممِمق ِ ما ِِمَ ِ دِ ع و" ِ. ِ ِمو ِ شلا ِ ر ِ في ِِ لا ِمعِ ل ِممِ ة – ِِ ق ِ د ِمس ِ ِ سِ رِ ه -12 ِِمق ِ دِ ِمصِ رِمح ِ ِ ف ِمـبِِمي ِ نا ِِمم ِ نِا ِ ق ِملِ ِمعِ ن ِِمب ِ ن ِ ِ مت ِ مي ِِ م ِ نِ ِمعِمد ِ مِ ِ إِ ـثِمب ِ تا ِ مِ ِمخِمـب ِمرِ ِمل" ِمهِ" ِ ذِ ه ِِ بِمأ ِ نِ ه ِ ِ ميِمت ِ م ِ لِ ِمَِ ن ِِمي ِ ك ِمنو ِِ مِمر ِ دا ِ هِ م ِِ ب ِمذِ ل ِمك ِ ِمعِمد ِممِ ِ حاِ ت ِمي ِ جا ِ ِمل" ِ عِ" ِ نِمد ِ هِ م ِِ إ ِمل ِم لاِ ِ مبِ ِ بِمن ِرءاِ ِمعِمل ِمَِى ِ ن ِِ لا ِممِ ف ِ ه ِممو ِِ م ِ نِ ه ِِ ِمك ِمم ِممِا ِ رآِ ن ِرفاِ ِ ـناِمـت ِمف ِمهِى ِمذ ِ لاِا ِ ن ِ س .ِ ِمفِ إ ِ نِ ِ ق ِملي ِمكِ: ِ لِمم ِ ةِ ِ إ" ِ ل ِمعِ" ِمل ِمهِى ِمذا ِ ِ ـتلا ِ قِ د ِ ري ِ،ِ مَِ ع ِ ن ِِمعِ مل ِمـتِى ِ قِ د ِ ري ِِمع ِمدِ م ِ ِ حاِ ت ِمي ِ جا ِ ِمل" ِ إِ" ِمل ِم لاِ ِ مبِ ِ بِمن ِرءاِ ِمعِمل ِممِى ِمذِا ِمكِ رِ منِ ها ِِ إ ِ م ِمَِا ِ نِ ِميِ ك ِمنو ِِ ل ِ ل ِ سِ ت ِ ـثِمن ِ ءا ِِموِ إ ِ م ِمَِا ِ نِ ِميِ ك ِمنو ِ ِم بِ ع ِمنِ "ِ لا ِمغِ ي ". ِ ِ ـقِ لِمن ِ هِ:ا ِميِ ِم بِ ع ِمن ِ لاِ ِمغِ ي ،ِ ِموِمل ِ ِممم ِملا ِِ ل ِمك ِ وِم ن ِم بِا ِ عِمن ِ اِ ِ ل ِ سِ ت ِ ـثِمن ِ ءا ِ ِمل" ِ لِ" ِمم ِمقِا ِ دِ ِ ـيِمـتِمو ِ ه ِ مِ ِ م ِمنِ ِ ـتلا ِمنِ قا ِ ض ِِ بِمن ِرءاِ ِمعِمل ِمَِى ِ نِ ِمسِ ل ِمب ِ ِ لا ِ ن ِ س ِِمع ِ نِِ ِ ك ِ لِ ِمـفِ رِ د ِ ـيِمن ِ فا ِ إِِ ـث ِمبِ تا ِ هِِ ل ِموِ حا ِ دِ (12 ِ ِ لاِدممِنبِنحرلاِدبعِنبِرهاقلاِدبعِوه ِ ر ِ،نايبِ،يونِ)ركبِوبَ(ِيعفاشلاِ،يرعشلاِناج ِ بِفوتِ.رسفمِ،هيقفِ،ملكتم ِ ر ِةنسِناج ١٧٤ / ٤٧٧١ ِ،يفلؤلماِمجعمِ:عجارِ. ٥ / ٠٤٧ .ِ
730 / Yrd. Doç. Dr. Ahmet GEMİ EKEV AKADEMİ DERGİSİ ِ م ِ نِ ِمَِ ـفِمر ِ دا ِموِ، ِمهِمذ ِمكِ ا ِمم ِ قِا ِملي ِ ِ ف ِ اِ ِ ل ِ سِ ت ِ ـثِمن ِ ءا ِِ لا ِممِ نِ ف ِ ي. ِِمفِ إ ِ ن ِِمـق ِ وِمل ِِ لا ِمقِ ئا ِ ل ِ ِمم" ِمجِا ِمءاِ ِ لاِمق ِ وِ مِ ِ إ ِ ل ِِمزِ ي ِردا ِو يِ،" ِمهِ م ِِمذِ ل ِمك ِ ِ ـتلا ِمنِ قا ِ ض ِِمَِ ي ِرض ِمضِا ِ رِمرو ِمةِِ و ِ ج ِ بو ِ ِ ش ِ لو ِِ لا ِمقِ وِ م ِِ لا ِممِ نِ ف ِ يِ ِمعِ ـن ِ هِ م ِِ لا ِ فِ ع ِملِ ِ لِمزِ ي ِ د ِِ لا ِ مِ ثِ ب ِ ت ِِ ه ِموِِ ملِ ه، ِِمفِ إ ِ نِ ه ِِمم ِ دِ ف ِ عو ِِ ب ِ ثِ ل ِِمم ِ دِا ِ فِمع ِِ ب ِ هِ ِمذِ ل ِمك ِِمعِ ن ِ هِ ِ اِ ل ِ سِ ت ِ ـثِمن ِ ءا. ِِمو ِ خا ِمتِمرا ِ هِ ِ من ِ مِ ِ اِمل ِ ئِ م ِ ة ِِمو ِمشِ ي ِ خ ِِ ا ِ ل ِ مِ ة ِِ م ِ ن ِِمَ ِ ن ِِ ا ِ ل ِ سِ ت ِ ـثِمن ِمءا ِِ مِمق ِ دِ م ِ ِ ف ِ ِ اِ ل ِ عِ تِمب ِ را ِِمعِ مل ِ نِى ِ سِمب ِ ةِ ِ لاِ ف ِ عِ ل ِِ إ ِمل ِ لاِ ِ م ِ سِمت ِ ـثِمن ِ مِ ِ نِ ه ِِموِ ه ِموِِ مَِ ن ِِ ـيِمق ِملا ِِمه ِ هِمن ِمَِا ِ يِرض ِمَِا ِ نِ ِ لا ِ ن ِمس ِ ِم لا ِ را ِمج ِِمعِ ن ِ هِ ِمهِمذ ِ لاِا ِمفِ رِ د ِِ مِ ن ِمت ِ ف ِ ِ ف ِ ضِ ِ مِ ن ِِ ِ ك ِ ل ِِمم ِمعِا ِمدِ ها ،ِ ِموِمل ِِ ل ِمم ِمقِا ِ دِ ِ ـيِمـتِمو ِ ه ِ مِ ِ م ِ نِ ِمعِمد ِ مِ ِمـتِمن ِ وا ِ ل ِ ِ لا ِ ن ِ س ِِ لا ِممِ نِ ف ِ يِ ِ لِمم ِ هِا ِموِِمـب ِ عِمد "ِ إ ِ ل "ِ ِموِ ه ِموِ ِمشِ ر ِ ط ِِ ل ِ ل ِ سِ ت ِ ـثِمن ِ ءا ِ ِ لِمم ِمقِا ِ دِ ِمعِمرِ ـف ِمتِ هِ ِ م ِمنِ ِ لاِمف ِ رِ ق ِِمـب ِم ي ِ ِ لا ِ ن ِ س ِِ ب ِ د ِ نو ِ ِ عاِ ت ِمبِ را ِ ِ ح ِ ص ِ لو ِ هِ ِ ف ِ اِ ِمل ِ ـفِمر ِ دا ِِموِمـب ِ ـيِمنِ ه ِِمم ِمعِ ِ عاِ ت ِمبِ را ِِمع ِمدِ م ِ ِ ح ِ ص ِ لو ِ هِ ِ ف ِمهي ِمُ لِ،ا ِ ـنِمه ِملِ ا ِ وِ ِِمك ِمنا ِ ت ِِ ل ِ ل ِ سِ ت ِ ـثِمن ِ ءا ِِ ل ِمم ِمَِ ا ِمفِمدا ِِ لا ِمك ِمل ِ مِ ِ ـتلا ِ وِ ح ِمدي ،ِ ِموِمذِ ل ِمك ِ ِمُ ل ِ نِ هِ ِميِ ك ِ نو ِ ِمح ِ صا ِ لِ هِ ِ ح ِمنيِ ئ ِ ذِ ِمَِ ن ِِمه ِمذ ِ لاِا ِ ن ِمس ِِمعِ مل ِمـتِى ِ قِ د ِ ري ِِمع ِمدِ م ِ ِ دِ خ ِ لو ِِمه ِمذ ِ لاِا ِمفِ رِ د ِِ ف ِ هي ِِ مِ ن ِمت ِ ف ِِ ف ِ هي ِ مِ ِ مِ نِ ه ِِمع ِمدِ م ِِ ناِ تِمفِ ئا ِ هِ ِ ف ِمَِ ِ ـفِمر ِ دا ِِمغ ِ ـيِ رِ ِمخِ را ِ ج ِِمع ِ ـنِمه ِا ِمذِ ل ِمك ِِ لا ِمفِ رِ د ِمفِ ، ِمأِ ي ِمنِ ِ ـتلا ِ وِ ح ِ دي ِمفِ ؟ ِ لاِمو ِ جا ِ ب ِ ِ محِ ل ِمه ِم بِ ا ِ عِمن ِ" ِ لاِمغ ِ ي" ِِمو ِمجِ ع ِ لِمه ِمتِ ا ِ باِمع ِرةِ ِ لِمم ِمح ِ لِ ِ سا ِ مِ ِمل" ِمهِ" ِ ذِ ه ِِمبِمد ِرلِ ِمعِ ن ِ هِِمَ ِ وِ ِ ص ِمفِرةِ ِِمك ِمم ِمقِا ِملا ِ ِ شلا ِ عا ِ رِ: ِ ِ نمادمق رمف لاِ ل إِمكي بمَِ ر ممعملِِِِ هو خمَِ ه ق رماف مِ خمَِ ل كمف 13 ِ ِِ ِمفِ إ ِ نِ ِمـقِ وِمل ِ هِ" ِ نمادمق رمف لاِ ل إ ِ صِ" ِمفِ ةل ِ ـ" ِ ل ك " خمَ ِموِ؛ ِمَِ ن ِمت ِِمـتِ ع ِ ر ِ ف ِِ م ِمذِا ِمكِ رِ منِ ها ِ ِ ف ِ ِمهِمذ ِ يِ ن ِِ لا ِمبِ ح ِمـث ِ ي ِِمَ ِ ن ِِمم ِ نِ ِمق ِملا ِِ م ِمنِ ِ لاِ م ِمحِ ق ِ ق ِمي ِِمَ ِ ن ِِ ل ِ نل ِمح ِ ةا ِ ِ خ ِملِ رف ِ فِ ا ِمَِِ ن ِ هِ ِمهِ ل ِ ِ يِ ض ِممِ رل ِ ـ ِمل" ِمخِ" ِمـبِ ر، ِِ م ِ ثِ ل ِِ لا ِ وِ ج ِ دو ِِمَ ِ وِِمي ِ ص ِ حِ ِمَِ وِ ِ ي ِمجو ِ دِ ِمَِ مِ ِمل ؟ِ ِ ق ِ ص ِمدِ ِ بِ ه ِِ ا ِ ل ِمش ِمراِ ة ِِ إ ِمل ِ ِمم ِمذِا ِمكِ رِ منا، ِِموِمم ِمد ِ راِ ِمهِمذ ِ لاِا ِمل ِ ف ِِ ي ِ ك ِ نِِ مَِ ن ِِمي ِ ك ِمنو ِِمَ ِمح ِ دِِ اِمل ِ مِمرِ ي ِ ن :ِِ اِ حِ ت ِمي ِ جا ِ ِمل" ِ إِ" ِمل ِ ِم لا ِ مبِ ِموِمع ِمدِ م ِ ِ حاِ ت ِمي ِ جا ِمه ِ إِا ِملِ يِ ه ِِمَ ِ وِِ ِمكِ و ِ نِ ِ لاِمم ِ ذ ِ ك ِ رو ِِمـبِ ع ِمدِ ِ إ" ِ ل ِمخِ" ِمـبِرراِ ِمتِ با ِرع ِ لِا ِ ل ِ س ِ م، ِملِ (13 -ِ.يدسلاِ رماعِنبِيمرضحِلإِبسن يوِ،بركيِدعمِنبِورمعلِوهوِ،رفاولاِنمِتيبلا اِمجعلماِ:عجار لصفلم ِ ِ،ةيبرعلاِةغللاِدهاوشِف ١ / ٤٥١ . ِ م ِ نِ ِمَِ ـفِمر ِ دا ِموِ، ِمهِمذ ِمكِ ا ِمم ِ قِا ِملي ِ ِ ف ِ اِ ِ ل ِ سِ ت ِ ـثِمن ِ ءا ِِ لا ِممِ نِ ف ِ ي. ِِمفِ إ ِ ن ِِمـق ِ وِمل ِِ لا ِمقِ ئا ِ ل ِ ِمم" ِمجِا ِمءاِ ِ لاِمق ِ وِ مِ ِ إ ِ ل ِِمزِ ي ِردا ِو يِ،" ِمهِ م ِِمذِ ل ِمك ِ ِ ـتلا ِمنِ قا ِ ض ِِمَِ ي ِرض ِمضِا ِ رِمرو ِمةِِ و ِ ج ِ بو ِ ِ ش ِ لو ِِ لا ِمقِ وِ م ِِ لا ِممِ نِ ف ِ يِ ِمعِ ـن ِ هِ م ِِ لا ِ فِ ع ِملِ ِ لِمزِ ي ِ د ِِ لا ِ مِ ثِ ب ِ ت ِِ ه ِموِِ ملِ ه، ِِمفِ إ ِ نِ ه ِِمم ِ دِ ف ِ عو ِِ ب ِ ثِ ل ِِمم ِ دِا ِ فِمع ِِ ب ِ هِ ِمذِ ل ِمك ِِمعِ ن ِ هِ ِ اِ ل ِ سِ ت ِ ـثِمن ِ ءا. ِِمو ِ خا ِمتِمرا ِ هِ ِ من ِ مِ ِ اِمل ِ ئِ م ِ ة ِِمو ِمشِ ي ِ خ ِِ ا ِ ل ِ مِ ة ِِ م ِ ن ِِمَ ِ ن ِِ ا ِ ل ِ سِ ت ِ ـثِمن ِمءا ِِ مِمق ِ دِ م ِ ِ ف ِ ِ اِ ل ِ عِ تِمب ِ را ِِمعِ مل ِ نِى ِ سِمب ِ ةِ ِ لاِ ف ِ عِ ل ِِ إ ِمل ِ لاِ ِ م ِ سِمت ِ ـثِمن ِ مِ ِ نِ ه ِِموِ ه ِموِِ مَِ ن ِِ ـيِمق ِملا ِِمه ِ هِمن ِمَِا ِ يِرض ِمَِا ِ نِ ِ لا ِ ن ِمس ِ ِم لا ِ را ِمج ِِمعِ ن ِ هِ ِمهِمذ ِ لاِا ِمفِ رِ د ِِ مِ ن ِمت ِ ف ِ ِ ف ِ ضِ ِ مِ ن ِِ ِ ك ِ ل ِِمم ِمعِا ِمدِ ها ،ِ ِموِمل ِِ ل ِمم ِمقِا ِ دِ ِ ـيِمـتِمو ِ ه ِ مِ ِ م ِ نِ ِمعِمد ِ مِ ِمـتِمن ِ وا ِ ل ِ ِ لا ِ ن ِ س ِِ لا ِممِ نِ ف ِ يِ ِ لِمم ِ هِا ِموِِمـب ِ عِمد "ِ إ ِ ل "ِ ِموِ ه ِموِ ِمشِ ر ِ ط ِِ ل ِ ل ِ سِ ت ِ ـثِمن ِ ءا ِ ِ لِمم ِمقِا ِ دِ ِمعِمرِ ـف ِمتِ هِ ِ م ِمنِ ِ لاِمف ِ رِ ق ِِمـب ِم ي ِ ِ لا ِ ن ِ س ِِ ب ِ د ِ نو ِ ِ عاِ ت ِمبِ را ِ ِ ح ِ ص ِ لو ِ هِ ِ ف ِ اِ ِمل ِ ـفِمر ِ دا ِِموِمـب ِ ـيِمنِ ه ِِمم ِمعِ ِ عاِ ت ِمبِ را ِِمع ِمدِ م ِ ِ ح ِ ص ِ لو ِ هِ ِ ف ِمهي ِمُ لِ،ا ِ ـنِمه ِملِ ا ِ وِ ِِمك ِمنا ِ ت ِِ ل ِ ل ِ سِ ت ِ ـثِمن ِ ءا ِِ ل ِمم ِمَِ ا ِمفِمدا ِِ لا ِمك ِمل ِ مِ ِ ـتلا ِ وِ ح ِمدي ،ِ ِموِمذِ ل ِمك ِ ِمُ ل ِ نِ هِ ِميِ ك ِ نو ِ ِمح ِ صا ِ لِ هِ ِ ح ِمنيِ ئ ِ ذِ ِمَِ ن ِِمه ِمذ ِ لاِا ِ ن ِمس ِِمعِ مل ِمـتِى ِ قِ د ِ ري ِِمع ِمدِ م ِ ِ دِ خ ِ لو ِِمه ِمذ ِ لاِا ِمفِ رِ د ِِ ف ِ هي ِِ مِ ن ِمت ِ ف ِِ ف ِ هي ِ مِ ِ مِ نِ ه ِِمع ِمدِ م ِِ ناِ تِمفِ ئا ِ هِ ِ ف ِمَِ ِ ـفِمر ِ دا ِِمغ ِ ـيِ رِ ِمخِ را ِ ج ِِمع ِ ـنِمه ِا ِمذِ ل ِمك ِِ لا ِمفِ رِ د ِمفِ ، ِمأِ ي ِمنِ ِ ـتلا ِ وِ ح ِ دي ِمفِ ؟ ِ لاِمو ِ جا ِ ب ِ ِ محِ ل ِمه ِم بِ ا ِ عِمن ِ" ِ لاِمغ ِ ي" ِِمو ِمجِ ع ِ لِمه ِمتِ ا ِ باِمع ِرةِ ِ لِمم ِمح ِ لِ ِ سا ِ مِ ِمل" ِمهِ" ِ ذِ ه ِِمبِمد ِرلِ ِمعِ ن ِ هِِمَ ِ وِ ِ ص ِمفِرةِ ِِمك ِمم ِمقِا ِملا ِ ِ شلا ِ عا ِ رِ: ِ ِ نمادمق رمف لاِ ل إِمكي بمَِ ر ممعملِِِِ هو خمَِ ه ق رماف مِ خمَِ ل كمف 13 ِ ِِ ِمفِ إ ِ نِ ِمـقِ وِمل ِ هِ" ِ نمادمق رمف لاِ ل إ ِ صِ" ِمفِ ةل ِ ـ" ِ ل ك " خمَ ِموِ؛ ِمَِ ن ِمت ِِمـتِ ع ِ ر ِ ف ِِ م ِمذِا ِمكِ رِ منِ ها ِ ِ ف ِ ِمهِمذ ِ يِ ن ِِ لا ِمبِ ح ِمـث ِ ي ِِمَ ِ ن ِِمم ِ نِ ِمق ِملا ِِ م ِمنِ ِ لاِ م ِمحِ ق ِ ق ِمي ِِمَ ِ ن ِِ ل ِ نل ِمح ِ ةا ِ ِ خ ِملِ رف ِ فِ ا ِمَِِ ن ِ هِ ِمهِ ل ِ ِ يِ ض ِممِ رل ِ ـ ِمل" ِمخِ" ِمـبِ ر، ِِ م ِ ثِ ل ِِ لا ِ وِ ج ِ دو ِِمَ ِ وِِمي ِ ص ِ حِ ِمَِ وِ ِ ي ِمجو ِ دِ ِمَِ مِ ِمل ؟ِ ِ ق ِ ص ِمدِ ِ بِ ه ِِ ا ِ ل ِمش ِمراِ ة ِِ إ ِمل ِ ِمم ِمذِا ِمكِ رِ منا، ِِموِمم ِمد ِ راِ ِمهِمذ ِ لاِا ِمل ِ ف ِِ ي ِ ك ِ نِِ مَِ ن ِِمي ِ ك ِمنو ِِمَ ِمح ِ دِِ اِمل ِ مِمرِ ي ِ ن :ِِ اِ حِ ت ِمي ِ جا ِ ِمل" ِ إِ" ِمل ِ ِم لا ِ مبِ ِموِمع ِمدِ م ِ ِ حاِ ت ِمي ِ جا ِمه ِ إِا ِملِ يِ ه ِِمَ ِ وِِ ِمكِ و ِ نِ ِ لاِمم ِ ذ ِ ك ِ رو ِِمـبِ ع ِمدِ ِ إ" ِ ل ِمخِ" ِمـبِرراِ ِمتِ با ِرع ِ لِا ِ ل ِ س ِ م، ِملِ (13 -ِ.يدسلاِ رماعِنبِيمرضحِلإِبسن يوِ،بركيِدعمِنبِورمعلِوهوِ،رفاولاِنمِتيبلا اِمجعلماِ:عجار لصفلم ِ ِ،ةيبرعلاِةغللاِدهاوشِف ١ / ٤٥١ .
731 EBÛ ABDİLLAH CELÂLUDDÎN MUHAMMED B. ES‘AD B. MUHAMMED
ED-DEVVÂNÎ VE “RİSÂLE FÎ İ‘RÂBİ LÂ İLÂHE İLLALLÂH” ADLI ESERİ
ِ م ِ نِ ِمَِ ـفِمر ِ دا ِموِ، ِمهِمذ ِمكِ ا ِمم ِ قِا ِملي ِ ِ ف ِ اِ ِ ل ِ سِ ت ِ ـثِمن ِ ءا ِِ لا ِممِ نِ ف ِ ي. ِِمفِ إ ِ ن ِِمـق ِ وِمل ِِ لا ِمقِ ئا ِ ل ِ ِمم" ِمجِا ِمءاِ ِ لاِمق ِ وِ مِ ِ إ ِ ل ِِمزِ ي ِردا ِو يِ،" ِمهِ م ِِمذِ ل ِمك ِ ِ ـتلا ِمنِ قا ِ ض ِِمَِ ي ِرض ِمضِا ِ رِمرو ِمةِِ و ِ ج ِ بو ِ ِ ش ِ لو ِِ لا ِمقِ وِ م ِِ لا ِممِ نِ ف ِ يِ ِمعِ ـن ِ هِ م ِِ لا ِ فِ ع ِملِ ِ لِمزِ ي ِ د ِِ لا ِ مِ ثِ ب ِ ت ِِ ه ِموِِ ملِ ه، ِِمفِ إ ِ نِ ه ِِمم ِ دِ ف ِ عو ِِ ب ِ ثِ ل ِِمم ِ دِا ِ فِمع ِِ ب ِ هِ ِمذِ ل ِمك ِِمعِ ن ِ هِ ِ اِ ل ِ سِ ت ِ ـثِمن ِ ءا. ِِمو ِ خا ِمتِمرا ِ هِ ِ من ِ مِ ِ اِمل ِ ئِ م ِ ة ِِمو ِمشِ ي ِ خ ِِ ا ِ ل ِ مِ ة ِِ م ِ ن ِِمَ ِ ن ِِ ا ِ ل ِ سِ ت ِ ـثِمن ِمءا ِِ مِمق ِ دِ م ِ ِ ف ِ ِ اِ ل ِ عِ تِمب ِ را ِِمعِ مل ِ نِى ِ سِمب ِ ةِ ِ لاِ ف ِ عِ ل ِِ إ ِمل ِ لاِ ِ م ِ سِمت ِ ـثِمن ِ مِ ِ نِ ه ِِموِ ه ِموِِ مَِ ن ِِ ـيِمق ِملا ِِمه ِ هِمن ِمَِا ِ يِرض ِمَِا ِ نِ ِ لا ِ ن ِمس ِ ِم لا ِ را ِمج ِِمعِ ن ِ هِ ِمهِمذ ِ لاِا ِمفِ رِ د ِِ مِ ن ِمت ِ ف ِ ِ ف ِ ضِ ِ مِ ن ِِ ِ ك ِ ل ِِمم ِمعِا ِمدِ ها ،ِ ِموِمل ِِ ل ِمم ِمقِا ِ دِ ِ ـيِمـتِمو ِ ه ِ مِ ِ م ِ نِ ِمعِمد ِ مِ ِمـتِمن ِ وا ِ ل ِ ِ لا ِ ن ِ س ِِ لا ِممِ نِ ف ِ يِ ِ لِمم ِ هِا ِموِِمـب ِ عِمد "ِ إ ِ ل "ِ ِموِ ه ِموِ ِمشِ ر ِ ط ِِ ل ِ ل ِ سِ ت ِ ـثِمن ِ ءا ِ ِ لِمم ِمقِا ِ دِ ِمعِمرِ ـف ِمتِ هِ ِ م ِمنِ ِ لاِمف ِ رِ ق ِِمـب ِم ي ِ ِ لا ِ ن ِ س ِِ ب ِ د ِ نو ِ ِ عاِ ت ِمبِ را ِ ِ ح ِ ص ِ لو ِ هِ ِ ف ِ اِ ِمل ِ ـفِمر ِ دا ِِموِمـب ِ ـيِمنِ ه ِِمم ِمعِ ِ عاِ ت ِمبِ را ِِمع ِمدِ م ِ ِ ح ِ ص ِ لو ِ هِ ِ ف ِمهي ِمُ لِ،ا ِ ـنِمه ِملِ ا ِ وِ ِِمك ِمنا ِ ت ِِ ل ِ ل ِ سِ ت ِ ـثِمن ِ ءا ِِ ل ِمم ِمَِ ا ِمفِمدا ِِ لا ِمك ِمل ِ مِ ِ ـتلا ِ وِ ح ِمدي ،ِ ِموِمذِ ل ِمك ِ ِمُ ل ِ نِ هِ ِميِ ك ِ نو ِ ِمح ِ صا ِ لِ هِ ِ ح ِمنيِ ئ ِ ذِ ِمَِ ن ِِمه ِمذ ِ لاِا ِ ن ِمس ِِمعِ مل ِمـتِى ِ قِ د ِ ري ِِمع ِمدِ م ِ ِ دِ خ ِ لو ِِمه ِمذ ِ لاِا ِمفِ رِ د ِِ ف ِ هي ِِ مِ ن ِمت ِ ف ِِ ف ِ هي ِ مِ ِ مِ نِ ه ِِمع ِمدِ م ِِ ناِ تِمفِ ئا ِ هِ ِ ف ِمَِ ِ ـفِمر ِ دا ِِمغ ِ ـيِ رِ ِمخِ را ِ ج ِِمع ِ ـنِمه ِا ِمذِ ل ِمك ِِ لا ِمفِ رِ د ِمفِ ، ِمأِ ي ِمنِ ِ ـتلا ِ وِ ح ِ دي ِمفِ ؟ ِ لاِمو ِ جا ِ ب ِ ِ محِ ل ِمه ِم بِ ا ِ عِمن ِ" ِ لاِمغ ِ ي" ِِمو ِمجِ ع ِ لِمه ِمتِ ا ِ باِمع ِرةِ ِ لِمم ِمح ِ لِ ِ سا ِ مِ ِمل" ِمهِ" ِ ذِ ه ِِمبِمد ِرلِ ِمعِ ن ِ هِِمَ ِ وِ ِ ص ِمفِرةِ ِِمك ِمم ِمقِا ِملا ِ ِ شلا ِ عا ِ رِ: ِ ِ نمادمق رمف لاِ ل إِمكي بمَِ ر ممعملِِِِ هو خمَِ ه ق رماف مِ خمَِ ل كمف 13 ِ ِِ ِمفِ إ ِ نِ ِمـقِ وِمل ِ هِ" ِ نمادمق رمف لاِ ل إ ِ صِ" ِمفِ ةل ِ ـ" ِ ل ك " خمَ ِموِ؛ ِمَِ ن ِمت ِِمـتِ ع ِ ر ِ ف ِِ م ِمذِا ِمكِ رِ منِ ها ِ ِ ف ِ ِمهِمذ ِ يِ ن ِِ لا ِمبِ ح ِمـث ِ ي ِِمَ ِ ن ِِمم ِ نِ ِمق ِملا ِِ م ِمنِ ِ لاِ م ِمحِ ق ِ ق ِمي ِِمَ ِ ن ِِ ل ِ نل ِمح ِ ةا ِ ِ خ ِملِ رف ِ فِ ا ِمَِِ ن ِ هِ ِمهِ ل ِ ِ يِ ض ِممِ رل ِ ـ ِمل" ِمخِ" ِمـبِ ر، ِِ م ِ ثِ ل ِِ لا ِ وِ ج ِ دو ِِمَ ِ وِِمي ِ ص ِ حِ ِمَِ وِ ِ ي ِمجو ِ دِ ِمَِ مِ ِمل ؟ِ ِ ق ِ ص ِمدِ ِ بِ ه ِِ ا ِ ل ِمش ِمراِ ة ِِ إ ِمل ِ ِمم ِمذِا ِمكِ رِ منا، ِِموِمم ِمد ِ راِ ِمهِمذ ِ لاِا ِمل ِ ف ِِ ي ِ ك ِ نِِ مَِ ن ِِمي ِ ك ِمنو ِِمَ ِمح ِ دِِ اِمل ِ مِمرِ ي ِ ن :ِِ اِ حِ ت ِمي ِ جا ِ ِمل" ِ إِ" ِمل ِ ِم لا ِ مبِ ِموِمع ِمدِ م ِ ِ حاِ ت ِمي ِ جا ِمه ِ إِا ِملِ يِ ه ِِمَ ِ وِِ ِمكِ و ِ نِ ِ لاِمم ِ ذ ِ ك ِ رو ِِمـبِ ع ِمدِ ِ إ" ِ ل ِمخِ" ِمـبِرراِ ِمتِ با ِرع ِ لِا ِ ل ِ س ِ م، ِملِ (13 -ِ.يدسلاِ رماعِنبِيمرضحِلإِبسن يوِ،بركيِدعمِنبِورمعلِوهوِ،رفاولاِنمِتيبلا اِمجعلماِ:عجار لصفلم ِ ِ،ةيبرعلاِةغللاِدهاوشِف ١ / ٤٥١ . ِررِِمخِمـب بِا ِمنِرءا ِِمعِ مل ِمَِى ِ نِ ِ ـيِ زِمع ِ مِ ِمعِمد ِ مِ ِ نا ِمص ِ را ِ ِ إ" ِ ل ِم بِ" ِ عِمن ِ" ِ لاِمغ ِ ي" ِ ِ ف ِ صلاِ ِمفِ ة ِِموِ ـي ِ عِمر ِ ف ِ ِ مِ نِ ه ِِمَِ ي ِرض ِمَِا ِ نِ ِ لاِ م ِ خِمت ِمراِ ِمم ِ هِا ِموِ ِ م ِ نِ ِمهِمذ ِ يِ ن ِِ لا ِممِ ذ ِمهِمـب ِ ي ،ِ ِمفِ مل ِِمـتِ غ ِ فِ ل .ِ َ اَ لَ ب َ ح َ ث َ َ ثلا َ لا َ ث ِ ِ ف ِمَِ ِ نِ ِمـنِ ف ِميِ ِ لا ِ ن ِ س ِِمه ِ لِِ ملِ هِ ِممِ ع ِمن ِمَِ ِ مِ ِمل ِ؟ ِ ِمـفِمق ِ دِ ِ ـيِمق ِ لا ِ ِمجِ ل ِ يِ ِ نلا ِمظ ِ رِ ِ مي ِ ك ِ مِِ بِمأ ِ ن ِ ِ ـنلا ِ فِمي ِِ لا ِمم ِ ها ِ يِمة ِِمـنِ ف ِمسِمه ِ بِا ِ د ِ نو ِ ِ عاِ ت ِمبِ را ِ ِ لاِ و ِ ج ِ دو ِِموِ تا ِمص ِمـفا ِمه ِ بِا ِ هِِ ِمكِمـن ِ فِ ي ِِ لا ِ سِمو ِ دا ِِمـنِ ف ِ س ِ هِ ِملِ ِمـنِ ف ِميِ ِ وِ ج ِ دو ِ هِ ِمعِ ن ِ هِِمب ِ ع ِ دي ،ِ ِمفِمك ِمم ِمَِا ِ نِ ِمجِ ع ِملِ ِ شلا ِ يِ ء ِِ ب ِ عاِ ت ِمبِ را ِِ لا ِ وِ ج ِ دو ِِ إ ِ ذِ ِمل ِِممِ ع ِمن ِم لِ ِ عِ ل ِ ِ شلا ِ يِ ء ِِموِمت ِ صِ ي ِ يِ ه ِِمـن ِ ف ِ س ِ ه ِ، ِمفِمك ِمذِ ل ِمك ِِمـنِ ف ِ يِ هِ ِموِمرِ ـف ِ عِ هِ ِمَِ ي ِرض ِ بِا ِ عاِ ت ِمبِ را ِِمرِ ف ِ عِ ِ لاِ و ِ ج ِ دو ِِمعِ ن ِ ه.ِ ِموِمل ِِ ـيِ ـب ِمعِ د ِِمَ ِ نِ ِ ـيِمق ِملا ِِ إ ِ نِ ِ عِ ل ِمةِ ِمح ِ ذ ِ ف ِ ِم لا ِ مبِ ِمعِمل ِمـتِى ِ قِ د ِ ري ِِ ِمكِ و ِ نِ ه ِِ و ِ ج ِردو ِ هِا ِموِ ِمهِمذ ؛ا ِِموِمَ ِ م ِمدِا ِ ق ِ قي ِ ِ نلا ِمظ ِ رِ ِمـفِمق ِ دِ ِ مي ِ ك ِ مِ ِ ب ِمل ِ ف ِِمذِ ل ِمك ِمُ لِ، ِ نِ ِمـنِ ف ِميِ ِ لاِمم ِ ها ِ يِ ة ِِ ب ِ عاِ ت ِمبِ را ِِ لا ِ وِ ج ِ دو ِِ ـيِ ن ِمـتِمه ىب ِ ـ ِ إ" ِ ل ِمخِ" ِ مبِ ه ِِ إ ِمل ِمـنِِ ف ِ ي ِ ِممِ ها ِ يِ ة ِِمم ِ بِا ِ عاِ ت ِمبِ را ِِمـنِ ف ِ س ِمه ِموِ،ا ِمذِ ل ِمك ِ ِمُ ل ِ ن ِِ تا ِمص ِمـفا ِمه ِ بِا ِ لاِ و ِ ج ِ دو ِ ِمل ِِمي ِ ك ِ نو ِِ ب ِ عاِ ت ِمبِ را ِ ِ تا ِمص ِ فا ِِمذِ ل ِمك ِِ ا ِ لِ ت ِمص ِ فا ِِ ب ِ لاِ و ِ ج ِ دو ِِ إ ِمل ِممِ ِملِا ِِمـيِمـت ِمن ِمها ى ،ِ ِمفِ مل ِِ بِ د ِِ م ِمنِِ اِ ل ِ نِ ت ِمه ِ ءا ِِ إ ِمل ِ ِ تا ِمص ِ فا ِِ مِ ن ِمت ِ ف ِِ بِمـن ِ ف ِ س ِ ه، ِ ِملِ ِ ب ِ عاِ ت ِمبِ را ِِ تا ِمص ِ فا ِ هِ ِ بِ لا ِ وِ ج ِ دو ِِمد ِ ـفِرع ِ لِا ِ تل ِمسِ ل ِ س ِ ل ِمـفِ، ِمتِمد ِ ـبِ ر. ِ َ اَ لَ ب َ ح َ ث َ َ رلا َ با َ عَ ِ هِمو ِِمَِ ن ِ هِِ إ ِمذ ِمكِ ا ِمنا ِ ت ِِمه ِ ذِ ه ِِ لا ِمكِ ل ِممِ ة ِِ لِمـن ِ ف ِ ي ِ ِ لا ِ ن ِ س ِِموِمك ِمنا ِ ت ِ ِ إ" ِ ل ِممِ" ِمعِ ِممِ د ِ خ ِم لو ِا ِمتِ با ِمعِرة ِ ِ ل ِ س ِمهِمفا ِمك ِمنا ِ ِ لا ِ ك ِ مِ ِ مِ عِمت ِر ب ِ فِ ا ِمذِِ ل ِمك ِِ لا ِ مِمرِ ك ِ ب ِِمـف ِ هِمو ِِ م ِ نِ ِمَ ِ ي ِِ ق ِ س ِ م ِِ م ِ نِ ِمَِ ق ِمس ِ ما ِِ لا ِمق ِ ض ِ يِ ة ؟ِ ِمـفِ ـيِمق ِ لا ِِ إِ ن ِ هِِ إ ِمذ ِمكِ ا ِمنا ِِمم ِ ض ِ مِ نو ِ هِِمَ ِ ن ِِمه ِمذ ِ لاِا ِ ن ِمس ِِ مِ ن ِمت ِ ف ِِ ف ِمميا ِمعِمد ِا ِمهِمذ ِ لاِا ِمفِ رِ د ِِ ِمك ِمنا ِِمق ِ ض ِ يِ ة ِ ِمش ِ خ ِ ص ِ يِ ة ِِ مملا ،ِ ِملِمز ِممِ ِ هِمو ِِمق ِ ض ِ يِرة ِ كِ ل ِ يِرة ؛ِ ِموِ ه ِموِ ِمـقِ وِ ل ِمنا: ِِ ِ ك ِ لِ ِممِا ِ هِمو ِِمـيِ ع ِمتِ ب ِِمـفِ ر ِ دِ ِ إ"ِمل ِ ه ِ سِ" ِمواِ ِمهِمذ ِ لاِا ِمفِ رِ د ِِ مِ ن ِمت ِ ف ،ِ ِموِ اِ ل ِ سِ ت ِ ـبِمع ِ دا ِ ِ ف ِمشِ ِ يِ ء ِِ م ِمن ِ للا ِ زِ م ِ
732 / Yrd. Doç. Dr. Ahmet GEMİ EKEV AKADEMİ DERGİSİ ِمخِمـب ِررِ بِا ِمنِرءا ِِمعِ مل ِمَِى ِ نِ ِ ـيِ زِمع ِ مِ ِمعِمد ِ مِ ِ نا ِمص ِ را ِ ِ إ" ِ ل ِم بِ" ِ عِمن ِ" ِ لاِمغ ِ ي" ِ ِ ف ِ صلاِ ِمفِ ة ِِموِ ـي ِ عِمر ِ ف ِ ِ مِ نِ ه ِِمَِ ي ِرض ِمَِا ِ نِ ِ لاِ م ِ خِمت ِمراِ ِمم ِ هِا ِموِ ِ م ِ نِ ِمهِمذ ِ يِ ن ِِ لا ِممِ ذ ِمهِمـب ِ ي ،ِ ِمفِ مل ِِمـتِ غ ِ فِ ل .ِ َ اَ لَ ب َ ح َ ث َ َ ثلا َ لا َ ث ِ ِ ف ِمَِ ِ نِ ِمـنِ ف ِميِ ِ لا ِ ن ِ س ِِمه ِ لِِ ملِ هِ ِممِ ع ِمن ِمَِ ِ مِ ِمل ِ؟ ِ ِمـفِمق ِ دِ ِ ـيِمق ِ لا ِ ِمجِ ل ِ يِ ِ نلا ِمظ ِ رِ ِ مي ِ ك ِ مِِ بِمأ ِ ن ِ ِ ـنلا ِ فِمي ِِ لا ِمم ِ ها ِ يِمة ِِمـنِ ف ِمسِمه ِ بِا ِ د ِ نو ِ ِ عاِ ت ِمبِ را ِ ِ لاِ و ِ ج ِ دو ِِموِ تا ِمص ِمـفا ِمه ِ بِا ِ هِِ ِمكِمـن ِ فِ ي ِِ لا ِ سِمو ِ دا ِِمـنِ ف ِ س ِ هِ ِملِ ِمـنِ ف ِميِ ِ وِ ج ِ دو ِ هِ ِمعِ ن ِ هِِمب ِ ع ِ دي ،ِ ِمفِمك ِمم ِمَِا ِ نِ ِمجِ ع ِملِ ِ شلا ِ يِ ء ِِ ب ِ عاِ ت ِمبِ را ِِ لا ِ وِ ج ِ دو ِِ إ ِ ذِ ِمل ِِممِ ع ِمن ِم لِ ِ عِ ل ِ ِ شلا ِ يِ ء ِِموِمت ِ صِ ي ِ يِ ه ِِمـن ِ ف ِ س ِ ه ِ، ِمفِمك ِمذِ ل ِمك ِِمـنِ ف ِ يِ هِ ِموِمرِ ـف ِ عِ هِ ِمَِ ي ِرض ِ بِا ِ عاِ ت ِمبِ را ِِمرِ ف ِ عِ ِ لاِ و ِ ج ِ دو ِِمعِ ن ِ ه.ِ ِموِمل ِِ ـيِ ـب ِمعِ د ِِمَ ِ نِ ِ ـيِمق ِملا ِِ إ ِ نِ ِ عِ ل ِمةِ ِمح ِ ذ ِ ف ِ ِم لا ِ مبِ ِمعِمل ِمـتِى ِ قِ د ِ ري ِِ ِمكِ و ِ نِ ه ِِ و ِ ج ِردو ِ هِا ِموِ ِمهِمذ ؛ا ِِموِمَ ِ م ِمدِا ِ ق ِ قي ِ ِ نلا ِمظ ِ رِ ِمـفِمق ِ دِ ِ مي ِ ك ِ مِ ِ ب ِمل ِ ف ِِمذِ ل ِمك ِمُ لِ، ِ نِ ِمـنِ ف ِميِ ِ لاِمم ِ ها ِ يِ ة ِِ ب ِ عاِ ت ِمبِ را ِِ لا ِ وِ ج ِ دو ِِ ـيِ ن ِمـتِمه ىب ِ ـ ِ إ" ِ ل ِمخِ" ِ مبِ ه ِِ إ ِمل ِمـنِِ ف ِ ي ِ ِممِ ها ِ يِ ة ِِمم ِ بِا ِ عاِ ت ِمبِ را ِِمـنِ ف ِ س ِمه ِموِ،ا ِمذِ ل ِمك ِ ِمُ ل ِ ن ِِ تا ِمص ِمـفا ِمه ِ بِا ِ لاِ و ِ ج ِ دو ِ ِمل ِِمي ِ ك ِ نو ِِ ب ِ عاِ ت ِمبِ را ِ ِ تا ِمص ِ فا ِِمذِ ل ِمك ِِ ا ِ لِ ت ِمص ِ فا ِِ ب ِ لاِ و ِ ج ِ دو ِِ إ ِمل ِممِ ِملِا ِِمـيِمـت ِمن ِمها ى ،ِ ِمفِ مل ِِ بِ د ِِ م ِمنِِ اِ ل ِ نِ ت ِمه ِ ءا ِِ إ ِمل ِ ِ تا ِمص ِ فا ِِ مِ ن ِمت ِ ف ِِ بِمـن ِ ف ِ س ِ ه، ِ ِملِ ِ ب ِ عاِ ت ِمبِ را ِِ تا ِمص ِ فا ِ هِ ِ بِ لا ِ وِ ج ِ دو ِِمد ِ ـفِرع ِ لِا ِ تل ِمسِ ل ِ س ِ ل ِمـفِ، ِمتِمد ِ ـبِ ر. ِ َ اَ لَ ب َ ح َ ث َ َ رلا َ با َ عَ ِ هِمو ِِمَِ ن ِ هِِ إ ِمذ ِمكِ ا ِمنا ِ ت ِِمه ِ ذِ ه ِِ لا ِمكِ ل ِممِ ة ِِ لِمـن ِ ف ِ ي ِ ِ لا ِ ن ِ س ِِموِمك ِمنا ِ ت ِ ِ إ" ِ ل ِممِ" ِمعِ ِممِ د ِ خ ِم لو ِا ِمتِ با ِمعِرة ِ ِ ل ِ س ِمهِمفا ِمك ِمنا ِ ِ لا ِ ك ِ مِ ِ مِ عِمت ِر ب ِ فِ ا ِمذِِ ل ِمك ِِ لا ِ مِمرِ ك ِ ب ِِمـف ِ هِمو ِِ م ِ نِ ِمَ ِ ي ِِ ق ِ س ِ م ِِ م ِ نِ ِمَِ ق ِمس ِ ما ِِ لا ِمق ِ ض ِ يِ ة ؟ِ ِمـفِ ـيِمق ِ لا ِِ إِ ن ِ هِِ إ ِمذ ِمكِ ا ِمنا ِِمم ِ ض ِ مِ نو ِ هِِمَ ِ ن ِِمه ِمذ ِ لاِا ِ ن ِمس ِِ مِ ن ِمت ِ ف ِِ ف ِمميا ِمعِمد ِا ِمهِمذ ِ لاِا ِمفِ رِ د ِِ ِمك ِمنا ِِمق ِ ض ِ يِ ة ِ ِمش ِ خ ِ ص ِ يِ ة ِِ مملا ،ِ ِملِمز ِممِ ِ هِمو ِِمق ِ ض ِ يِرة ِ كِ ل ِ يِرة ؛ِ ِموِ ه ِموِ ِمـقِ وِ ل ِمنا: ِِ ِ ك ِ لِ ِممِا ِ هِمو ِِمـيِ ع ِمتِ ب ِِمـفِ ر ِ دِ ِ إ"ِمل ِ ه ِ سِ" ِمواِ ِمهِمذ ِ لاِا ِمفِ رِ د ِِ مِ ن ِمت ِ ف ،ِ ِموِ اِ ل ِ سِ ت ِ ـبِمع ِ دا ِ ِ ف ِمشِ ِ يِ ء ِِ م ِمن ِ للا ِ زِ م ِ ِموِ لا ِممِ لِ ز ِ مو ِِموِ ل ِ زِ مو ِِمَ ِمح ِ د ِم ه ِ لِ ا لآ ِمخِ ر ِ ، ِمَِ ع ِ ن ِِ لِ ز ِممو ِِ لا ِ كِ ل ِ يِ ة ِِ لا ِممِ ذ ِ ك ِمروِ ة ِِ ل ِ شل ِ خ ِ ص ِ يِ ة ِ ِ لاِمم ِ ذ ِ ك ِمروِ ة .ِ َ اَ لَ ب َ ح َ ث ََ لا َ خ َ ما َ س َ ِ ف ِمَِ ِ نِ ِمهِ ذ ِ هِ ِ لا ِمكِ ل ِممِمة ِ ِ طلا ِ يِمبِمة ِِمه ِ لِ ِ مَ ِ م ِ لِ ِ ـتلا ِ وِ ح ِمدي ِِمَ ِ مِ ِمل ِمعِ؟ ِمل ِممِى ِمذِا ِمه ِمب ِِ إِمل ِ يِ هِ ِمَ ِ ص ِمح ِ با ِِ لا ِ مِمك ِمشا ِمف ِ تا ِِ لا ِمقِ ئا ِ ل ِمي ِِ بِمأ ِ نِ ِ ـتلا ِ وِ ح ِمدي ِِمـتِ نـ ِ ز ِ هيِ ِ لاِ و ِ ج ِ دو ِِ لا ِمبِ ح ِ ت ِِمع ِ ن ِ ِ شلا ِ رِمك ِ ةِ ِ ف ِ لاِ ِ وِ ج ِ دو ِ ِمل ِِمع ِ ن ِ ِ شلا ِ رِمك ِ ةِ ِ ف ِ خِ ِ ص ِ صو ِ ِ ص ِمفِ ة ِِ ا ِ ل ِ ملِ ي ِ ةِ ِممِمع ِ ِمجِمو ِ زا ِ ِ شلا ِ رِمك ِ ةِ ِ ف ِ ِ لاِ و ِ ج ِ دو .ِ ِمقِ لا ِ كِ :او ِ لِ ِمم ِ شِا ِ مِ ِمرِ ئا ِ ح ِ هِ لا ِ وِ ج ِمدو ِِمـف ِ هِمو ِِ لِ ل ِمح ِ قِ ِمعِ راِميِ ة ِِ ع ِ نِمد ِِ لا ِمغِ ي ِِمـفِمي ِ ج ِ ب ِ ِمرِ د ِمه ِ إِا ِمل ِممِ ِ لا ِ ك ِمه ِا ِمح ِ تّ ِِمي ِ ص ِ ح ِ ِ ـتلا ِ وِ ح ِ دي ِِموِمـي ِ ـبِمق ِم لاِى ِ ق ِِمو ِ حا ِرد ِمَِا ِمح ِرد ِ إِا ِ ل ِِم ب ِ ع ِمنِ "ِ لا ِمغِ ـي ِمر" ِِمبِمد ِرل ِِمع ِ نِ ِ إ"ِمل ِ ه ِ لاِ" ِممِ نِ ف ِ ي، ِِ ِمك ِمنا ِ ِ ـنلا ِ فِ ي ِ ِ ف ِم لاِ ِ ق ِمقيِ ة ِِ مِمـت ِموِ ج ِره ِ إِا ِمل ِ لاِ ِمغِ ي ِ ِموِمس ِ ل ِ ب ِِ لا ِمغِ ي ِِ م ِ طِمل ِرق ِمـتِا ِ وِ ح ِ دي ِ ِمحِ ق ِ قي ِ يِ ِ عِ ن ِمدِ ه ِ م، ِ ِمل ِِ ـيِمق ِ لا ِِمف ِ ح ِمنيِ ئ ِ ذ ِ ِمل ِِ تِ ف ِ دي ِِمه ِ ذِ ه ِ ِ لاِ ع ِمبِمرا ِ ةِ ِ ـتلا ِ وِ ح ِمدي ِِم ب ِ ع ِمن ِ اِ ِمل ِ خ ِ ي ِمُ لِ، ِ ن ِمـنِا ِ ق ِ لو ِ يِ: ِ ك ِ نِ ِمذِ ل ِمك ِِ بِمأ ِ ن ِ ِ مح ِملِ ِمسِ ل ِ ب ِِ لا ِمغِ ي ِ ِمعِمل ِمسِى ِ لِ بِ ه ِ ِ ف ِ صِ ِمفِ ة ِِ ا ِ ل ِ ملِ ي ِ ةِ ِمل ِِ م ِ طِمل ِرق ِمَِا ِ وِ ِ مح ِملِ ِ إ" ِ ل ِمعِ" ِمل ِ صلاِى ِمفِ ة ِ ِمل ِِمعِ مل ِى ِ لاِمب ِمد ِ ل ، ِِموِمه ِمذ ِ هِ ا ِموِ ِمَِ و ِ ل ِِممِ ر ِمـتِمبِ ة ِِ م ِ ن ِِممِمر ِ تاِ ب ِ ـتلا ِ وِ ح ِ دي ِموِ ، ِ هِمو ِِ لا ِ م ِمس ِ م ِ بِ ى ِمـتِ و ِ ح ِ دي ِ ِ لاِمع ِ ما ِ ة؛ ِموِ لا ِممِ رِمـت ِمبِ ة ِ ِ ثلا ِ ناِ ي ِ ة ِ : ِمـتِ و ِ ح ِ دي ِ ِم لا ا ِ ص ِ ة؛ ِموِ لا ِممِ رِمـت ِمبِ ة ِ ِ ثلا ِ لاِمث ِ ة: ِِمـتِ و ِ ح ِ دي ِ ِمخ ِ صا ِ ةِ ِم لا ِ صا ِ ة ِ. َ ِمَِ م ِمـتِا ِ وِ ح ِ دي ِِ لا ِمعِ ما ِ ةِ ِمـفِ ه ِموِ ِ ـتلا ِ وِ ح ِ دي ِ ِ ظلا ِ ها ِ ر ِ ي ِ ِم لاِ ل ِ يِ ِ لا ِ ذ ِ هِي ِموِِمـن ِ فِ ي ِ ِ شلا ِ رِ ك ِ ِ اِمل ِ عِ مظ ِ م ِِ بِ ا ِ ل ِ سِ ت ِ د ِ ل ِ ل ، ِِ م ِ ثِ ل ِِمم ِ ـيِ ا ِمق ِ لا ﴿ َ لَ و َََ ك َ نا ََ ف َ هي َ م َ ا آَ ل َ هَ ة ََ إ َ ل َ َ للا َ َ لَ ف َ س َ دَ تا ﴾ 14 ،ِ ِملِ ك ِ ـنِ ه ِمم ِممِا ِمفِ ا ِمس ِمدِمت ِمـفِ ا ِملِ ي ِمس ِِ ف ِ هي ِمم ِ ا آِم ل ِ ةِمغ ِ ـيِ ر ِ ِ للا ِ ؛ ِموِمَِ م ِمـتِ ا ِ وِ ح ِ دي ِ ِم لا ِ صا ِ ةِ ِمـفِ ه ِموِ ِ ـتلا ِ وِ ح ِ دي ِِ لا ِ مِ ثِمب ِ ت ِِ ب ِ لا ِ مِمك ِمشا ِمفِ ة ِِموِ لا ِ م ِمش ِمها ِمدِ ة ِ؛ ِموِمَِ م ِمـتِا ِ وِ ح ِ دي ِ ِمخ ِ صا ِ ةِ (14 -ِ ِ:ةيلآاِ،ءايبنلاِةروسِنمِسابتقا ٢٢ .ِ
