DEPREMLER
DEPREMLER
DEPREM NEDİR DEPREM NEDİR ??
Yer kabuğu içindeki kırılmalar nedeniyle aniden ortaya çıkan Yer kabuğu içindeki kırılmalar nedeniyle aniden ortaya çıkan titreşimlerin dalgalar halinde yayılarak geçtikleri yerlerde titreşimlerin dalgalar halinde yayılarak geçtikleri yerlerde oluşturdukları sarsıntılara deprem denir.
oluşturdukları sarsıntılara deprem denir.
Depremler Nasıl Oluşur:
Depremler Nasıl Oluşur:
Depremin nasıl ve neden oluştuğunu anlamak için öncelikle Depremin nasıl ve neden oluştuğunu anlamak için öncelikle yerkürenin iç yapısını bilmek gerekir.Yerkürenin iç yapısı yerkürenin iç yapısını bilmek gerekir.Yerkürenin iç yapısı hakkında, jeolojik ve jeofizik çalışmalar sonucu elde edilen hakkında, jeolojik ve jeofizik çalışmalar sonucu elde edilen verilerin desteklediği bir yeryüzü modeli bulunmaktadır.
verilerin desteklediği bir yeryüzü modeli bulunmaktadır.
Yerkabuğu dıştan içe doğru kabuk, manto, çekirdek şeklinde Yerkabuğu dıştan içe doğru kabuk, manto, çekirdek şeklinde bölümlenmekte, bu bölümler arasında deprem dalgalarının bölümlenmekte, bu bölümler arasında deprem dalgalarının yerküredeki yayılım hızlarındaki değişimlerle belirlenen bazı yerküredeki yayılım hızlarındaki değişimlerle belirlenen bazı kesiklilik yüzeyleri bulunmaktadır.
kesiklilik yüzeyleri bulunmaktadır.
Kayaçların katı özellik gösterdikleri kabuk ve bunun altında yer Kayaçların katı özellik gösterdikleri kabuk ve bunun altında yer alan mantonun üst kısmına litosfer denilmektedir. Litosferin alan mantonun üst kısmına litosfer denilmektedir. Litosferin altında ağdalı-akıcı özellik gösteren astenosfer, bununda altında altında ağdalı-akıcı özellik gösteren astenosfer, bununda altında mezosfer bulunmaktadır.
mezosfer bulunmaktadır.
Katı olan litosfer yekpare bir yapıya sahip değildir ve bir takım Katı olan litosfer yekpare bir yapıya sahip değildir ve bir takım kırık zonları ile parçalanmış durumdadır. Litosfer parçaları veya kırık zonları ile parçalanmış durumdadır. Litosfer parçaları veya
levhaları astenosfer üzerinde hareket etmektedir.
levhaları astenosfer üzerinde hareket etmektedir.
Levhaların bu hareketleri üst mantoda gelişen konveksiyon Levhaların bu hareketleri üst mantoda gelişen konveksiyon akımlarına bağlanmaktadır. Astenosfere kadar ulaşan kırık akımlarına bağlanmaktadır. Astenosfere kadar ulaşan kırık
zonları ile sınırlı levhaların bu hareketleri ve böylece birbirlerini zonları ile sınırlı levhaların bu hareketleri ve böylece birbirlerini
etkilemeleri yerkabuğunda önemli yapısal değişikliklerin ve etkilemeleri yerkabuğunda önemli yapısal değişikliklerin ve
mağmatik faaliyetlerin gelişmesine neden olmaktadır.
mağmatik faaliyetlerin gelişmesine neden olmaktadır.
Yerkabuğunun Katmanları
(www.egitim.gov.tr)
Yerkürenin iç yapısı (Ringwood, 1979).
Günümüzde Litosfer’de 1 ila 15 cm/yıl arasında hızlarla hareket Günümüzde Litosfer’de 1 ila 15 cm/yıl arasında hızlarla hareket halinde bulunan 7 ana ve birçok küçük levha vardır. Bu levhalar, halinde bulunan 7 ana ve birçok küçük levha vardır. Bu levhalar, üzerinde duran kıtalarla birlikte Astenosfer üzerinde serbest üzerinde duran kıtalarla birlikte Astenosfer üzerinde serbest halde yüzmekte olup, birbirlerine göre insanların halde yüzmekte olup, birbirlerine göre insanların hissedemeyeceği bir hızla hareket etmektedirler.
hissedemeyeceği bir hızla hareket etmektedirler.
www.egitim.gov.tr
Yer Kabuğu Hareketinin Şematik Anlatımı
(www.baktabul.com/jeoloji-yer-bilimi/67660-levha-hareketleri-levha-hareketleri-hakkinda-levha-hareketleri.html)
DEPREMLERİN OLUŞUM YERLERİ VE DEPREMLERİN OLUŞUM YERLERİ VE
TÜRKİYE'NİN DURUMU TÜRKİYE'NİN DURUMU
Deprem herhangi bir yerde ve herhangi bir zamanda oluşabilir.
Deprem herhangi bir yerde ve herhangi bir zamanda oluşabilir.
Yerküre üzerinde oluşan depremlerin büyüklüğü ve neden Yerküre üzerinde oluşan depremlerin büyüklüğü ve neden oldukları zararlar gözönüne alındığında iki ana deprem kuşağı oldukları zararlar gözönüne alındığında iki ana deprem kuşağı
vardır.
vardır.
Bunlardan biri Büyük Okyanusu çevreleyen ve özellikle Japonya Bunlardan biri Büyük Okyanusu çevreleyen ve özellikle Japonya üzerinde etkili olan Pasifik Deprem Kuşağı (Yeryüzündeki üzerinde etkili olan Pasifik Deprem Kuşağı (Yeryüzündeki depremlerin yaklaşık %81'i bu kuşakta meydana gelir.), diğeri ise depremlerin yaklaşık %81'i bu kuşakta meydana gelir.), diğeri ise Cebelitarık’tan Endonezya adalarına uzanan ve Türkiye’nin de Cebelitarık’tan Endonezya adalarına uzanan ve Türkiye’nin de içinde bulunduğu Akdeniz-Himalaya deprem kuşağıdır (%17'si de içinde bulunduğu Akdeniz-Himalaya deprem kuşağıdır (%17'si de bu kuşakta oluşur). 3. Kuşak ise Atlantik okyanusu ortasında yer bu kuşakta oluşur). 3. Kuşak ise Atlantik okyanusu ortasında yer alan levha sınırı (Atlantik Okyanus Sırtı) boyunca uzanır. Genel alan levha sınırı (Atlantik Okyanus Sırtı) boyunca uzanır. Genel olarak depremlerin, kabuğu oluşturan levhaların sınırlarında olarak depremlerin, kabuğu oluşturan levhaların sınırlarında
oluştuğu söylenebilir.
oluştuğu söylenebilir.
TÜRKİYE SAYILI DEPREM KUŞAKLARINDAN BİRİ ÜZERİNDEDİR 7 VE DAHA BÜYÜK DEPREMLER
1975- 2000
Türkiye’nin bulunduğu bölgede büyük levhalar arasında küçük Türkiye’nin bulunduğu bölgede büyük levhalar arasında küçük birçok levhanın olması, Türkiye’nin büyük bir bölümünün deprem birçok levhanın olması, Türkiye’nin büyük bir bölümünün deprem
kuşağı içinde yer almasına neden olur.
kuşağı içinde yer almasına neden olur.
Türkiye, üç büyük levhanın etkisi altındadır. Avrasya, Afrika ve Türkiye, üç büyük levhanın etkisi altındadır. Avrasya, Afrika ve Arap levhaları. Anadolu’nun büyük bir kısmının yer aldığı Anadolu Arap levhaları. Anadolu’nun büyük bir kısmının yer aldığı Anadolu
levhası, Avrasya levhasının küçük bir bölümüdür.
levhası, Avrasya levhasının küçük bir bölümüdür.
Bu levhalar arasındaki etkileşim şöyledir: Afrika levhası, Bu levhalar arasındaki etkileşim şöyledir: Afrika levhası, Akdeniz’de Helenik-Kıbrıs Yayı denilen bölgede, Avrasya (veya Akdeniz’de Helenik-Kıbrıs Yayı denilen bölgede, Avrasya (veya onun bir parçası olan Anadolu) levhasının altına dalar. Arap onun bir parçası olan Anadolu) levhasının altına dalar. Arap levhası ise Kızıldeniz’deki açılma nedeniyle kuzeye doğru hareket levhası ise Kızıldeniz’deki açılma nedeniyle kuzeye doğru hareket eder ve Anadolu levhasını sıkıştırır. Bu sıkıştırma sonucu Bitlis eder ve Anadolu levhasını sıkıştırır. Bu sıkıştırma sonucu Bitlis Bindirme Zonu (Bitlis Kenet Kuşağı) oluşmuştur. Sıkıştırma halen Bindirme Zonu (Bitlis Kenet Kuşağı) oluşmuştur. Sıkıştırma halen sürdüğü için, Anadolu levhası kuzey ve güneydeki fay hatları sürdüğü için, Anadolu levhası kuzey ve güneydeki fay hatları boyunca batıya doğru hareket eder.
boyunca batıya doğru hareket eder.
Anadolu levhasının kuzey sınırı, bir bölümünde 17 Ağustos Anadolu levhasının kuzey sınırı, bir bölümünde 17 Ağustos depreminin oluştuğu Kuzey Anadolu Fayı dır. Güney sınırını ise, depreminin oluştuğu Kuzey Anadolu Fayı dır. Güney sınırını ise, Helenik-Kıbrıs Yayı ile Doğu Anadolu Fayı oluşturur.
Helenik-Kıbrıs Yayı ile Doğu Anadolu Fayı oluşturur.
Arap levhasının sıkıştırması sonucu batıya kayan Anadolu Arap levhasının sıkıştırması sonucu batıya kayan Anadolu levhasının sınırlarında ve Afrika levhasının Avrasya levhasının levhasının sınırlarında ve Afrika levhasının Avrasya levhasının altına dalması sonucu Akdeniz’de ve Ege Graben Sistemi içersinde altına dalması sonucu Akdeniz’de ve Ege Graben Sistemi içersinde depremler meydana gelir. Ancak Arap levhasının sıkıştırması bu depremler meydana gelir. Ancak Arap levhasının sıkıştırması bu bölgelerdeki hareketlenme ile tamamen telafi edilemediği için İç bölgelerdeki hareketlenme ile tamamen telafi edilemediği için İç Anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerinde de içsel deformasyon Anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerinde de içsel deformasyon
nedeniyle depremler olabilmektedir.
nedeniyle depremler olabilmektedir.
(www.egitim.gov.tr)
ANADOLUDAKİ LEVHA HAREKETLERİ ANADOLUDAKİ LEVHA HAREKETLERİ
TÜRKİYE DİRİ FAY HARİTASI TÜRKİYE DİRİ FAY HARİTASI
