www.ekonomi.gov.tr 3
KALİTE ALTYAPISI VE PİYASA GÖZETİMİ VE DENETİMİ
İLE
ÜLKEMİZ UYGULAMALARI
ÜRÜN GÜVENLİĞİ VE DENETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
KALİTE ALTYAPISI
3
UYGUNLUK DEĞERLENDİRMESİ
AKREDİTASYON
STANDARDİZASYON
METROLOJİ
KALİTE ALTYAPISI UNSURLARI
AKREDİTASYON UYGUNLUK DEĞERLENDİRMESİ
STANDARDİZASYON
METROLOJİ
Teknik düzenlemenin öngördüğü durumlarda, ürününün piyasaya arz edilmeden evvel belirli bir test, muayene ve belgelendirme sürecinden geçirilmesi süreci. Bu faaliyet, test, muayene ve belgelendirme alanında piyasada faaliyet gösteren uygunluk değerlendirmesi kuruluşları tarafından yürütülmektedir.
UDDer: Uygunluk Değerlendirmesi Derneği
UYGUNLUK DEĞERLENDİRMESİ
5
▪ Onaylanmış kuruluş, bir teknik düzenleme kapsamında uygunluk değerlendirme faaliyetinde bulunmak üzere Avrupa Komisyonuna bildirilerek görevlendirilen Türkiye’de yerleşik uygunluk değerlendirme kuruluşudur.
▪ Ülkemiz, AB ile imzalanan 1/2006 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı uyarınca AB üyesi ülkeler ile eşit şartlarda onaylanmış kuruluş atama hakkını elde etmiştir.
▪ Yetkili kuruluşlar tarafından görevlendirilmesi uygun bulunan aday onaylanmış kuruluşlar Bakanlığımıza iletilmekte ve Bakanlığımızca bu bildirimler AB’nin Yeni Yaklaşım Onaylanmış Kuruluşlar Bilgi Sistemi (New Approach Notified and Designated Organizations NANDO Information
System) ile Avrupa Komisyonuna iletilmektedir.
http://ec.europa.eu/enterprise/newapproach/nando/
▪ Ülkemizce de onaylanmış kuruluş atanabilmesi sayesinde, ihracatçılarımız CE işareti gerektiren ürünleri AB’ye ihraç edebilmek için gerekli belgeleri Türk onaylanmış kuruluşlarından, daha düşük maliyetle alabilmektedir.
ONAYLANMIŞ KURULUŞLAR
7
▪ Onaylanmış Kuruluş Sayısı: 47
▪ 2 adet Teknik Değerlendirme Kuruluşu
▪ Görev Yaptığı Sektörler: 15
▪ Mevzuat: Gaz Yakan Cihazlar, Yapı Malzemeleri, Asansörler, Gezi Tekneleri, Makine Emniyeti, Tıbbi Cihazlar, Vücut Dışında Kullanılan Tıbbi Tanı Cihazları, Kişisel Koruyucu Donanım, Otomatik Olmayan Tartı Aletleri, Muhtemel Patlayıcı Ortamlarda Kullanılan Ekipmanlar, Sıcak Su Kazanları, Basit Basınçlı Kaplar ve Ölçü Aletleri Yönetmelikleri
ONAYLANMIŞ KURULUŞLAR
• Onaylanmış kuruluşlar, bildirim kapsamında uygunluk
değerlendirme hizmetlerini, Birliğin içinde veya dışında kurulmuş herhangi bir iktisadi işletmeciye sunmakta özgürdürler.
• Onaylanmış kuruluşlar, bildirim yapan kuruluşlara, piyasa gözetimi ve denetimi yapan kuruluş ile diğer onaylanmış kuruluşlara
gerekli bilgileri sağlamalıdır.
• Onaylanmış kuruluşlar yetkin, ayrımcı olmayan, şeffaf, bağımsız ve tarafsız bir şekilde faaliyet göstermelidir.
• Onaylanmış kuruluşlar, söz konusu Birlik uyum mevzuatına
uygunluk açısından uygunluk değerlendirmesi yapmak için yeterli bilgiye ve gerekli tecrübeye sahip personel bulundurmalıdır.
ONAYLANMIŞ KURULUŞLARIN ROLLERİ VE GÖREVLERİ - I
9
• Onaylanmış kuruluşlar, uygunluk değerlendirmesi sırasında elde edilen bilgilerin gizliliğini sağlamak için yeterli düzenlemeler
yapmalıdır.
• Onaylanmış kuruluş faaliyeti, bildirimde bulunulan Üye Devletin ulusalmevzuatı uyarınca sorumluluk altına alınmadıkça, mesleki faaliyetlerini kapsayacak şekilde sigortalı olmalıdır.
• Onaylanmış kuruluşlar yeterliliklerini akreditasyon yoluyla gösterebilir.
ONAYLANMIŞ KURULUŞLARIN ROLLERİ VE GÖREVLERİ - II
UYGUNLUK DEĞERLENDİRMESİ
STANDARDİZASYON AKREDİTASYON
METROLOJİ
▪Akreditasyon, bir uygunluk değerlendirme kuruluşunun yeterliliği ve yetkinliğinin ulusal akreditasyon kurumu tarafından teyit edilmesidir.
▪Ülkemizin tek akreditasyon kuruluşu Türk Akreditasyon Kurumu, 1999 yılında Bakanlığımız öncülüğünde kurulmuştur. TÜRKAK halihazırda Avrupa Birliği Bakanlığı’nın ilgili kuruluşudur.
▪ TÜRKAK’ın verdiği belgeler uluslararası tanınırlığa sahiptir.
AKREDİTASYON
AKREDİTASYON UYGUNLUK DEĞERLENDİRMESİ
Ülkemizde standardizasyondan sorumlu kuruluş Türk Standardları Enstitüsü’dür.
STANDARDİZASYON
METROLOJİ
STANDARDİZASYON
AKREDİTASYON UYGUNLUK DEĞERLENDİRMESİ
STANDARDİZASYON
METROLOJİ
▪Metroloji, ölçüm bilimidir.
▪Bilimsel metroloji alanında TÜBİTAK Ulusal Metroloji Enstitüsü (UME), yasal metroloji alanında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve endüstriyel metroloji alanında laboratuvarlar sorumlu kuruluşlardır.
METROLOJİ
▪ Gümrük Birliği gereği AB teknik düzenlemelerinin uyumlaştırılması süreciyle eşzamanlı olarak kalite altyapısı alanında da Bakanlığımız öncülüğünde önemli mesafeler kat edilmiştir.
▪ Uygunluk değerlendirmesi
✓ Özel sektöre açıldı
✓ Avrupa Komisyonu’ndan Onaylanmış Kuruluş atama hakkı alındı
✓ Uygunluk Değerlendirmesi Derneği kuruldu
▪ Akreditasyon
✓ TÜRKAK’ın kuruluş kanunu hazırlandı
✓ TÜRKAK uluslararası tanınırlık kazandı
▪ Standardizasyon
✓ Zorunlu standartların çoğu uygulamadan kalktı
✓ TSE CEN/CENELEC’e üye oldu
✓ AB standartlarının %98’i uyumlaştırıldı
▪ Metroloji
✓ Yasal ve bilimsel metroloji altyapısı teknik eğitimlerle desteklendi
13
KALİTE ALTYAPISININ DÖNÜŞÜM SÜRECİ
PİYASA GÖZETİMİ VE DENETİMİ
GÜVENLİ ÜRÜN NEDİR?
Piyasaya arz edilen ürünlerin
✓ insan sağlığı
✓ can ve mal güvenliği
✓ hayvan ve bitki yaşam ve sağlığı
✓ çevrenin korunması
✓ tüketicinin korunması
açısından tehdit içermemesi ve azami koruma sağlaması gerekir.
Kısaca;
Ürün Güvenliği esastır.
PİYASA GÖZETİMİ VE DENETİMİ NEDİR?
•Piyasa gözetimi ve denetimi; piyasaya arz edilmiş ürünlerin güvenli ve mevzuata uygun olup olmadığının bir kamu otoritesi tarafından denetlenmesidir. Teknik düzenlemesine uygun ve güvenli ürünleri piyasaya arz etme sorumluluğu imalatçı ve ithalatçıdadır. PGD bu sorumluluğun kontrol edilmesidir.
•Ülkemiz iç piyasasına arz edilmiş, mevzuatı bulunsun veya bulunmasın, yerli ve ithal tüm ürünler PGD’ye tabidir.
•PGD’nin temel amacı, ürünlerden kaynaklanan risklerin ortadan kaldırılması ve piyasaya mevzuata uygun ürün arz eden üreticinin karşılaşacağı haksız rekabetin
Ürün güvenliğini sağlamak ve bu nedenle denetim
yapmak kamunun asli görevidir.
DENETİMLERİN ÖNEMİ
Ürün güvenliğini sağlamak ve bu nedenle denetim yapmak kamunun asli görevidir.
PGD NEDEN ÖNEMLİDİR?
ÜLKEMİZDE ÜRÜN GÜVENLİĞİ DENETİMLERİ
İç Piyasada Yapılan Denetimler
İç piyasada, ithal-yerli tüm ürünler
İthalat Aşamasında Yapılan Denetimler
Ülke sınırında, riskli ithal ürünler
Tarım ve Orman B.
Sağlık B.
Çevre ve Şehircilik B.
(Ticaret Bakanlığı ithalat denetimlerini
yapar/yaptırır mevzuatı hazırlar) Ticaret Bakanlığı
(ÜGD)
Tarım ve Orman B.
Çevre ve Şehircilik B.
Sanayi ve Teknoloji B.
Ticaret Bakanlığı (ÜGD) (Koordinatör)
EPDK BTK Ulaştırma ve
Altyapı B.
TSE
TB (Tüketicinin Korunması ve PGGM)
Sağlık B.
TB (Tüketicinin Korunması ve PGGM)
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler B.
PGD’NİN YASAL DAYANAKLARI
19
•Yasal Dayanak:
➢ 97/9196 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı (1997)
➢ 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun (2002)
➢ Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmelik (2002)
➢ Kamu kurumlarına yetki veren diğer kanunlar ve ikincil mevzuat (yönetmelikler, tebliğler)
4703 sayılı Kanun
4703 sayılı Kanun ve bu Kanuna istinaden yayımlanan 250 civarındaki ikincil mevzuat ile ilk defa;
✓ Piyasaya arz edilecek tüm ürünlerin teknik düzenlemeye uygun ve güvenli olması zorunluluğu getirilmiş,
✓ Yetkili kuruluşların denetime ilişkin görev, sorumluluk ve yetkileri ile PGD kuralları belirlenmiş,
✓ CE İşareti başta olmak üzere, uygunluk değerlendirme işaretleri ve işlemleri ülke piyasasına tanıtılmıştır.
PGD’NİN YASAL DAYANAKLARI
Gezi tekneleri, gemi
teçhizatları, taşınabilir basınçlı ekipmanlar
Kozmetikler,
tıbbi cihazlar, biyosidal ürünler
Oyuncaklar, deterjanlar, kırtasiye ürünleri, mobilyalar, tekstil ürünleri..
Yapı malzemeleri, katı yakıtlar Gıda maddeleri, gübreler,
yemler, tütün mamulleri, etil alkol
Kişisel koruyucu donanımlar
Akaryakıtlar
Radyo / telsiz /
telekomünikasyon ekipmanları Makineler, elektrikli /elektronik
ürünler, asansörler, motorlu taşıtlar, su kazanları…
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ticaret Bakanlığı (Tüketicinin
Korunması ve Piyasa Göz. GM) Sağlık Bakanlığı
Tarım ve Orman Bakanlığı
Aile, Çalışma veSosyal
Hizm. Bakanlığı Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu
Koordinasyon Ticaret Bakanlığı (ÜGD)
ÜLKEMİZ PGD KURULUŞLARI
Koordinasyon
1. “Piyasa Gözetimi, Denetimi ve Ürün Güvenliği Değerlendirme Kurulu”
▪2011 yılında bir Başbakanlık Genelgesiyle kuruldu.
▪ Ticaret Bakanının başkanlığında Bakan ve Kurul Başkanı düzeyinde toplanır.
2. Piyasa Gözetimi ve Denetimi Koordinasyon Kurulu
▪ 2002 yılında Bakanlar Kurulu Yönetmeliği ile kuruldu.
▪ 4 ayda bir toplanır.
▪ Katılım Genel Müdürler düzeyindedir.
Ticaret Bakanlığı, PGD’nin koordinasyonu görevini, ev sahipliğini yaptığı ve sekretaryasını yürüttüğü iki Kurul
vasıtasıyla yerine getirir.
21
KOORDİNASYON
PLANLAMA
İŞARET/BELGE KONTROLÜ, LABORATUVAR
TESTİ
ÖNLEM ALMA
DUYURMA
PGD kuruluşu denetimlerde öncelik verilecek firmaların, ürün gruplarının ve risk faktörlerinin
belirlendiği bir stratejik planlama yapar.
Plan çerçevesinde işaret, belge kontrolü gerçekleştirilir ve gerektiğinde numuneler alınır.
Alınan numuneler laboratuvar analizine tabi tutulur.
Ürünün piyasaya arzın yasaklanması, piyasadan toplatılması, güvensizliğin giderilmesi, ürünün güvenli hale getirilmemesi durumunda kısmen
veya tamamen bertaraf edilmesi vb. gerekli tedbirler alınır.
Tüketicilerin sağlığının korunması amacıyla alınan bu tedbirlerin kamuoyuna duyurulması sağlanır.
PGD’NİN AŞAMALARI
YILLIK PGD RAPORLARI
PGD BİLGİ SİSTEMİ
YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALAR
ULUSAL PGD STRATEJİSİ (2019-2021)
ANA SAYFA> ÜRÜN GÜVENLİĞİ VE
DENETİMİ> PİYASA GÖZETİMİ VE DENETİMİ
YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALAR
PROJELER
▪ 2002-2007: Türkiye’de Kalite Altyapısının Desteklenmesi Projesi
▪ 2009-2010 : Türkiye ve Batı Balkan Ülkelerinde Bölgesel Kalite Altyapısı Projesi
▪ 2010-2012 : Türkiye’de Kalite Altyapısının Güçlendirilmesi Projesi
▪ 2011-2014: Batı Balkanlar ve Türkiye’de Kalite Altyapısı Projesi
▪ 2018-2020 «Ürün Güvenliği, Piyasa Gözetimi ve Denetimi ile Uygunluk Değerlendirmesi Alanlarında Kamuoyundaki Farkındalığın Artırılması» Projesi 24 aylık Proje uygulama süreci 09.10.2018 tarihi itibarıyla başlamıştır. Proje kapsamında ülkemizdeki bilgi birikiminin artırılması, paydaşlar arasındaki iletişimin ve işbirliğinin geliştirilmesi ve farkındalığın artırılması amaçlanmaktadır.
AB FİNANSMANLI PROJELER
Teşekkürler
