LABOUR STATISTICS

(1)

LABOUR STATISTICS

LABOUR STATISTICS

ÇALIŞMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

General Directorate of Labour

Çalışma Genel Müdürlüğü

İnönü Bulvarı No:42 06520 Emek - ANKARA / TÜRKİYE Tel: +90 (312) 296 64 95 - 296 65 10

www.csgb.gov.tr

kl t i e r

s i

i B

a t ilg

s t i

İ S

a is

m te

şıl m

a i

Ç

(2)

Çalışma Genel Müdürlüğü

General Directorate of Labour

TODAİE

ÇALIŞMA HAYATI İSTATİSTİKLERİ LABOUR STATISTICS

T.C.

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI

REPUBLIC OF TURKEY

MINISTRY OF LABOUR AND SOCIAL SECURITY

(3)

Bu yayının 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'na göre her hakkı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına aittir. Gerçek ve tüzel kişiler tarafından

izinsiz çoğaltılamaz ve dağıtılamaz.

Ministry of Labour and Social Security reserves all the rights of this publication.

Unauthorised duplication or distribution of this publication is prohibited under Law No: 5846

Yayının içeriğine ilişkin sorularınız için For questions on the content of the publication

Tel: +90 (312) 296 64 95 - 296 65 10 Internet

http://www.csgb.gov.tr E-mail

iyod@csgb.gov.tr

Bu yayın Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Çalışma Genel Müdürlüğü tarafından Resmi İstatistik Programı kapsamında hazırlanmıştır.

This book is prepared by the Ministry of Labour and Social Security, General Directorate of Labour with

in the framework of Ofcial Statistics Programme.

ISSN: 1301-2908

ISBN: 978-975-455-229-4 Genel Yayın No: 18

General Publication Number: 18 Mayıs - 2015

T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı

Republic Of Turkey Ministry of Labour and Social Security İnönü Bulvarı No:42 06520 Emek - ANKARA / TÜRKİYE İnönü Avenue No:42 06520 Emek - ANKARA / TURKEY

ÇALIŞMA HAYATI İSTATİSTİKLERİ 2014

LABOUR STATISTICS 2014

(4)

Faruk ÇELİK

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Minister of Labour and Social Security

Günümüz bilgi çağında toplumların ekonomik ve sosyal yapılarının geliştirilmesinde ve bu alanda geleceğe dönük gerçekçi hedeflerin belirlenmesin- de doğru, güvenilir, tutarlı ve karşılaştırılabilir ista- tistiklere ihtiyaç duyulmaktadır.

Bir ülkede ulusal ve uluslararası düzeyde sosyal ve ekonomik gelişme hedeflerinin belirlenmesi ve hedeflerin başarısı güncel ve güvenilir istatistikler ile sağlanabilir. Bu bağlamda çalışma hayatında barış ve istikrarın korunması ve güçlendirilmesine yöne- lik gerçekçi ve etkin politikaların oluşturulması için güncel ve güvenilir istatistiklerin üretilmesi gerek- mektedir.

Bu nedenle Çalışma Genel Müdürlüğümüz tarafın- dan çıkarılan “Çalışma Hayatı İstatistikleri” kitabı ile çalışma hayatına ilişkin istatistiklerin tek elden ve sağlıklı bir şekilde kullanıcı ve araştırıcılara ulaş- tırılması hedeflenmektedir.

Yayınımız, kullanıcıların çalışma hayatına ilişkin ulusal ve uluslararası düzeyde ihtiyaç duyduğu istatistikler ile çeşitlendirilmekte ve değişen iş koşul- ları dikkate alınarak geliştirilmektedir. 2009-2012 yılları arasında gerçekleştirilen “Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın İstatistik Kapasitesinin Güç- lendirilmesi Projesi” çerçevesinde Çalışma Hayatı İstatistikleri Bilgi Sistemi (ÇİBS) oluşturulmuştur.

Ayrıca, www.cibs.gov.tr web sitesinde kullanıcıların hizmetine sunulmaktadır.

Bakanlık Çalışma Genel Müdürlüğünce hazırlanan ve bakanlık birimlerimizin verilerinden oluşan Ça- lışma Hayatı İstatistikleri kitabının hazırlanmasın- da emeği geçen tüm çalışma arkadaşlarıma katkı- larından dolayı teşekkür ederim.

In today’s information age, accurate, reliable, con- sistent and comparable statistics are needed in improving the economic and social structures of the societies and determining realistic goals in this field for the future.

Specification and achievement of social and eco- nomic development goals in a country at national and international level can be realized only by up- to—date and reliable statistics. İn order to develop realistic and effective policies aiming at maintai- ning and strengthening peace and stability in the labour life, generation of up-to-date and reliable statistics is required.

Therefore,it is aimed at delivering to the users and researchers the statistics regarding working life in an exclusive and sound way through the publicati- on entitled “Labour Statistics” that has been pub- lished by our Directorate General of Labour . Our publication is being diversified with the statis- tics about work life needed by the users at national and international levels and improved by taking the changing conditions of work into considerati- on. Carried out between the years 2009-2012 “the Ministry of Labour and Social Security Statistical Capacity Strengthening Project” within the frame- work of Working Life Statistics Information System (CIBS) was created. On the other hand this statis- tics is accessible on the official page of www.cibs.

gov.tr.

Thanks to all my colleagues for their contributions to the book of labour statistics, which is prepared by the General Directorate of Labour and formed by the data of ministry units

ÖNSÖZ

FOREWORD

(5)

(6)

05 09-65 67-90 91-117

119-146 163-173

147-162 175-187

ÖNSÖZ

Foreword

İŞ TEFTİŞLERİ

Labour Inspections

ÇALIŞMA İLİŞKİLERİ

Labour Relations

KAMU GÖREVLİLERİ

Civil Servants

YABANCILARIN ÇALIŞMA İZİNLERİ

Work Permits of Foreigners

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

Occupational Health and Safety

ULUSLARARASI ANLAŞMALAR VE SÖZLEŞMELER

International Conventions and Agreements

2015 ÖZET İSTATİSTİKLERİ

Summary Statistics by 2015

(7)

(8)

Çalışma İlişkileri

(9)

(10)

Ç A L I Ş M A H A Y A T I İ S T A T İ S T İ K L E R İ

Çalışma İlişkileri

Labour Relations

10 İçindekiler

Açıklama Grafik

1.29 Yıllık ortalama kıdem tazminatı tavanı de- ğişim oranı, 2008-2014

1.30 Sonuçlandırılan işçi şikayet başvuruları- nın şikayet konularına göre dağılımı, 2014

Tablo

1.1 Sektörlere göre yapılan yetki tespitleri, 2008-2014

1.2 Sektörlere göre verilen yetki belgeleri, 2008-2014

1.3 Sektörlere göre imzalanan toplu iş sözleş- meleri, 2008-2014

1.4 İş yeri büyüklüklerine göre bağıtlanan toplu iş sözleşmeleri, 2008-2014

1.5 Aylara göre bağıtlanan toplu iş sözleşme- leri, 2014

1.6 İşkollarına göre bağıtlanan toplu iş sözleş- meleri, 2014

1.7 İllere göre bağıtlanan toplu iş sözleşmele- ri, 2014

1.8 Arabuluculuk çalışmaları, 2008-2014 1.9 Yüksek Hakem Kurulunca bağıtlanan top-

lu iş sözleşmeleri, 2013-2014

1.10 Yüksek Hakem Kurulunca bağıtlanan toplu iş sözleşmeleri, 2008-2014

1.11 Grev ve lokavt uygulamaları, 2008-2014 1.12 İşkollarına göre grev uygulamaları, 2014 1.13 İşkollarına göre işçi ve sendikalı işçi sayı-

ları, Ocak 2014

1.14 İşkollarına ve sendikalara göre işçi ve sendikalı işçi sayıları, Ocak 2014

1.15 İşkollarına göre işçi ve sendikalı işçi sayı- ları, Temmuz 2014

1.16 İşkollarına ve sendikalara göre işçi ve sendikalı işçi sayıları, Temmuz 2014

Contents

Explanation Graph

1.29 The average annual change of severance pay ceiling, 2008-2013

1.30 Distribution of concluded investigation of worker applications according to complaint issues, 2014

Table

1.1 Determinations of competence issued by sector, 2008-2014

1.2 Certificates of competency given by years and sector, 2008-2014

1.3 Collective agreements signed by sector, 2008-2014

1.4 Collective agreements concluded by work place size, 2008-2014

1.5 Collective agreements concluded by months, 2014

1.6 Collective agreements concluded by economic activity, 2014

1.7 Collective agreements concluded by province, 2014

1.8 The Studies of the mediations, 2008- 2014

1.9 Collective agreements concluded by The Supreme Arbitration Board, 2013-2014 1.10 Collective agreements concluded by the

Supreme Arbitration Board, 2008-2014 1.11 Strikes and lockouts,2008-2014 1.12 Strikes by economic activity, 2014

1.13 Workers and members of trades unions by economic activity, January 2014 1.14 Workers and members of trades unions

by economic activity and trade union, January 2014

1.15 Workers and members of trades unions by economic activity, July 2014

1.16 Workers and members of trades unions by economic activity and trade union, July 2014

60

64

17 18 19 20 21 22

24 26 27

28 29

32

37

38 30 31

(11)

Çalışma İlişkileri

Labour Relations

11

İçindekiler

Açıklama Tablo

1.17 Cinsiyete göre sendika üye sayısı, 2014 1.18 İllere ve Cinsiyete göre sendika üye sayısı,

Ocak 2014

1.19 İllere ve Cinsiyete göre sendika üye sayısı, Temmuz 2014

1.20 İşçi ve İşveren Sendikalarının İşkollarına göre dağılımı, 2013-2014

1.21 İşkolları ve cinsiyete göre işçi sendikala- rının zorunlu organlarında görev alanlar, 2014

1.22 İşkolları ve cinsiyete göre işveren sendika- larının zorunlu organlarında görev alanlar, 2014

1.23 Cinsiyete göre işçi ve işveren konfede- rasyonlarının zorunlu organlarında görev alanlar, 2014

1.24 Yıllara göre günlük ve aylık asgari ücretler, 2008-2014

1.25 Yıllara göre günlük ve aylık asgari ücretler, 2008-2014

1.26 Yıllara göre ortalama net, brüt asgari üc- ret ve asgari ücretin işverene maliyeti, 2008-2014

1.27 Asgari Ücretin Net Hesabı ve İşverene Ma- liyeti (01.01.2014-30.06.2014)

1.28 Asgari Ücretin Net Hesabı ve İşverene Ma- liyeti (01.07.2014-31.12.2014)

1.29 Kıdem tazminatı tavan miktarı, 2008- 2014

1.30 Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri tara- fından sonuçlandırılan işçi şikayet başvu- ruları ve şikayet konuları, 2014

Contents

Explanation

Graph

1.17 Member of union by sex, 2014

1.18 Member of union by province and sex, January 2014

1.19 Member of union by province and sex, July 2014

1.20 Trades Unions by economic activity, 2013-2014

1.21 Distribution of the officials in charge at the mondatory bodies of the workers’ trade unions by sectors and sex, 2014

1.22 Distribution of the officials in charge at the mondatory bodies of the employers’

associations by sectors and Sex, 2014 1.23 Officials appointed to the statutory

organs of workers’ and employers’

confederations by Sex, 2014

1.24 Daily and monthly minumum wages by years, 2008-2014

1.25 Daily and monthly minumum wages by years, 2008-2014

1.26 Net and gross minimum wage by years and the cost of minimum wage to the employer, 2008-2014

1.27 Minimum wage net calculation and its cost to the employer (01.01.2014- 30.06.2014)

1.28 Minimum wage net calculation and its cost to the employer (01.07.2014- 31.12.2014)

1.29 The amount of severance pay ceiling, 2008-2014

1.30 Distribution of worker complaints applications according to complaint issues concluded by Provincial Director of Labour İŞKUR, 2014

44

48 51

54 45

51

53

55

56 57

58

59

60 61

(12)

Çalışma İlişkileri

Labour Relations

12 Açıklama

İşçi: Bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişilere denir. (4857 İş Kanunu/ mad. 2)

Üye işçi: Toplu iş sözleşmesinin imzalandığı tarih- de taraf sendikaya üye olanlardır.

Yetki Tespiti: Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde üçünün üyesi bulunması şar- tıyla işçi sendikası, toplu iş sözleşmesinin kapsa- mına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işye- ri veya işletme için toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkilidir. Toplu iş sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üye- si olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir. Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, baş- vuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan iş- verene altı iş günü içinde bildirir.

Yetki Belgesi: Kendilerine gönderilen yetki tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip ol- madığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolun- daki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı iş günü içinde mahkemeye yapabilir. Tespit ya- zısına süresi içinde itiraz edilmemişse sürenin bitimini takip eden altı iş günü içinde; yapılan itiraz reddedilmişse ya da kendisine yetki şart- larına sahip olmadığı bildirilen sendikanın itirazı sonucunda yetki şartlarına sahip olduğunu tespit eden kesinleşmiş mahkeme kararının tebliğ edildiği tarihten itibaren altı iş günü içinde; ilgili sendikaya, Bakanlıkça bir yetki belgesi verilir.

Explanation

Worker: Any person working under a contract of employment in any job for wages.

Member worker: Date of signing the collective agreement process is the number of members of the union signed a collective agreement.

Determination of Competency: The worker’s trade union representing at least three percent of the workers engaged in a given branch of activity and more than half of the workers employed in the first place and forty percent of the workers in the entre- prisse to be covered by the collective labour agree- ment shall be authorised to conclude a collective labour agreement covering the workplace or en- treprise in question. The workers’ union wishing to conclude the collective agreement shall make application to the Ministry with a request to have its competence verified.An employers’ union or an employer not belonging to any union may make an application to the Ministry requesting the Ministry to determine the competent workers’ trade union.

Upon determining that the workers’ trade union is competent according to its records, the Minis- try shall communicate the application, within six working days, together with the number of work- ers employed and the number of union members in the workplace or entreprise concerned, to other workers’ trade unions constituted in the same branch of activity and to the employers’ union or the employers not belonging to such unions who shall be a party to the agreement.

Certificate of Competency: Any workers’ or em- ployers’ trade union or an employer not belonging to such a union who receives the communication- may apply to the competent court within six work- ing days after the receipt of such communication, disputing the competence of either one or both of the parties or claiming that they themselves have the required majority. The Ministry shall issue a certificate of competence to the union concerned within six working days after the expiry of the time limit allowed for an appeal if no objection has been made, or within six working days of receiv- ing notice of the decision that determines that the union has competence as a result of the union’s objection or if the court rejects the objection.

(13)

Çalışma İlişkileri

Labour Relations

13

Açıklama

Toplu İş Sözleşmesi: Toplu iş sözleşmesi, iş söz- leşmesinin yapılması, içeriği ve sona ermesine ilişkin hükümleri içerir. Toplu iş sözleşmesi, ta- rafların karşılıklı hak ve borçları ile sözleşmenin uygulanması ve denetimini ve uyuşmazlıkların çözümü için başvurulacak yolları düzenleyen hü- kümleri de içerebilir. Çerçeve sözleşme, sözleşme- nin tarafı olan işçi ve işveren sendikasının üyeleri hakkında uygulanır ve meslekî eğitim, iş sağlığı ve güvenliği, sosyal sorumluluk ve istihdam poli- tikalarına ilişkin düzenlemeleri içerebilir. Çerçeve sözleşme, taraflardan birinin çağrısı ve karşı ta- rafın çağrıya olumlu cevap vermesi ile en az bir, en çok üç yıl için yapılır. Bir toplu iş sözleşmesi aynı işkolunda bir veya birden çok işyerini kap- sayabilir. Toplu iş sözleşmesi yazılı olarak yapılır.

Arabuluculuk: Toplu görüşme için kararlaştırılan ilk toplantıya taraflardan biri gelmez veya geldiği hâlde görüşmeye başlamazsa, toplu görüşmeye başladıktan sonra toplantıya devam etmezse veya taraflar toplu görüşme süresi içerisinde anlaşama- dıklarını bir tutanakla tespit ederlerse ya da toplu görüşme süresi anlaşma olmaksızın sona erer- se, taraflardan biri uyuşmazlığı altı iş günü içinde görevli makama bildirir. Uyuşmazlık yazısını alan görevli makam altı iş günü içinde taraflardan en az birinin katılımı ile veya katılım olmazsa resen, resmî listede bir arabulucu görevlendirir. Tarafla- rın resmî arabulucu listesindeki bir arabulucu ismi üzerinde anlaşma sağlamaları hâlinde, belirlenen kişi görevli makam tarafından o uyuşmazlıkta arabulucu olarak görevlendirilir. Arabulucu, tarafların anlaşmaya varması için her türlü çabayı harcar ve ilgililere önerilerde bulunur. Arabulucunun görevi kendisine yapılacak bildirimden itibaren on beş gün sürer. Bu süre tarafların anlaşması ile en çok altı iş günü uzatılabilir ve görevli makama bildirilir.

Explanation

Collective Agreement: A collective labour agree- ment shall contain provisions on the conclusion, con- tents and expirationy of a contract of employment.

Collective labour agreements may also contain other stipulations as to the mutual rights and obli- gations of the parties, application and supervision of the agreement and the means to be resorted for the settlement of disputes. A Framework agree- ment shall apply to members of workers’ and em- ployers’ confederations which are parties to this agreement and may cover the arrangements con- cerning vocational training, health and safety at work, social responsibility and employment poli- cies. A Framework agreement shall be concluded, upon the invitation of one of the parties and the acceptance of other, for no less than one year and no more than three years. A duration of one year minimum and three years maximum. A collective labour agreement may cover one or more work- places within the same branch of activity. A col- lective labour agreement shall be done in written.

The Mediation: If either of the parties fails to ap- pear at the first meeting fixed determined for the collective bargaining or, even if present at the meeting, fails to attend the meetings after the commencement of the bargaining or, if the parties record in a report that they have failed to come to an agreement or if the period for collective bar- gaining terminates without any agreement, one of the parties shall inform the situation to the competent authority in writtening within six work- ing days. Otherwise, competence of the workers’

trade union shall be voidUpon receiving the dis- pute in a report on disagreement, the competent authority shall assign a mediator from an official list within six working days with the participation of at least one party or if both parties fail to at- tend, directly itself. On the condition that the par- ties agree on a mediator whose name is among the official mediators list, the determined person shall be assigned by the commissioned authority as the mediator for the mentioned dispute. The mediator shall make every effort to bring about a settlement between the parties and make pro- posals to the interested parties.The term of du- tytenure of the mediator shall be 15 days starting from the notification made to him. This termperiod may be extended for a maximum of six working days with the consent of the parties; the com- petent authority shall be informed accordingly.

(14)

Çalışma İlişkileri

Labour Relations

14 Açıklama

Yüksek Hakem Kurulu: Yüksek Hakem Kurulu, Yargıtayın bu Kanundan doğan uyuşmazlıklara bakmakla görevli dairelerinin başkanlarından en kıdemli olanının başkanlığında; Bakanlar Ku- rulunca, bakanlıklar bünyesi dışında, işçi veya işveren kuruluşları ile hiçbir şekilde bağlantısı bulunmayan ve siyasi parti organlarında görevli olmayan, ekonomi, işletme, sosyal politika veya iş hukuku konularında bilgi ve tecrübe sahibi olan- lar arasından seçilecek bir üye, Üniversitelerin iş ve sosyal güvenlik hukuku anabilim dalı öğretim üyeleri arasından Yükseköğretim Kurulunca se- çilecek bir üye, Bakanlık Çalışma Genel Müdürü, işçi sendikaları konfederasyonlarından kendisine mensup işçi sayısı en yüksek olan konfederas- yonca seçilecek iki üye, işverenler adına en çok işveren mensubu olan işveren sendikaları konfe- derasyonunca biri kamu işverenlerinden olmak üzere seçilecek iki üyeden, oluşur. Yüksek Ha- kem Kurulu, uyuşmazlığı dosya üzerinde inceler.

Gerekli görüldüğü durumlarda taraflar ve ilgililer- den uyuşmazlıkla ilgili her türlü bilgi ve belgeyi isteyebilir. Taraflar ve diğer bütün ilgililer, Yüksek Hakem Kurulunun istediği bilgi ve belgeyi vermek- le yükümlüdür. Yüksek Hakem Kurulu, görüşleri- ni öğrenmek istediği kişileri çağırıp dinler veya bunların görüşlerini yazı ile bildirmelerini ister.

Grev: İşçilerin, topluca çalışmamak suretiyle işye- rinde faaliyeti durdurmak veya işin niteliğine göre önemli ölçüde aksatmak amacıyla, aralarında anlaşarak veya bir kuruluşun aynı amaçla topluca çalışmamaları için verdiği karara uyarak işi bırakmalarına grev denir. Toplu iş sözleşmesinin yapılması sırasında uyuşmazlık çıkması hâlinde, işçilerin ekonomik ve sosyal durumları ile çalışma şartlarını korumak veya geliştirmek amacıyla, bu Kanun hükümlerine uygun olarak yapılan greve kanuni grev denir. Kanuni grev için aranan şart- lar gerçekleşmeden yapılan grev kanun dışıdır.

Explanation

The Supreme Arbiration Board: The Arbitration Higher Board of ArbitrationCouncil shall consist of the following, under the chairmanship of the most senior head of the departments of the Supreme Court,Court of Cassation responsible for the dis- putes stemming from this law ; a member to be se- lected by the Council of Ministers among persons having knowledge and experience in economics, management, social policy or labour law, who shall not have any ties in any way with workers’ orand employers’ organisations and or any function in the organs of the political parties and shall be out- side the ministries, a member to be selected by the CouncilBoard of Higher Education among the teaching staff of labour law and social security law departments of the universities, The Director Gen- eral of Labour of the Ministry of Labour and Social Security shall be composed of: Two members to be elected by the workers’ confederation having the largest number of members, on behalf of the employers, two members to be elected by the em- ployers’ confederation having the largest number of members, one of whom is from the public em- ployers. The Higher Board of Arbitration shall ex- amine the dispute on the basis of the documents.

the relevant documents on each case. The Board may request any kind of information and docu- ment related to the dispute from the parties and all those concerned, when necessary. The parties and all those concerned shall be obliged to sub- mit any document or information that the Board requests. The Board shall also call upon and hear those persons whose opinion it seeks, or shall request them to submit their opinions in written.

Strike: The expression “strike” means any con- certed cessation by workers of their work with the object of halting the activities of a given es- tablishment or of paralysing such activities to a considerable extent, or any abandonment by workers of their work in accordance with a deci- sion taken to that effect by an organisation. Law- ful strike means any strike called by workers in accordance with this law with the object of safe- guarding or improving their economic and social position and working conditions, in the event of a dispute during negotiations to conclude a collec- tive labour agreement. Unlawful strike means any strike called without fulfilling the conditions for a lawful strike.

(15)

Çalışma İlişkileri

Labour Relations

15

Açıklama

Lokavt: İşyerinde faaliyetin tamamen durmasına neden olacak tarzda, işveren veya işveren vekili ta- rafından kendi kararıyla veya bir kuruluşun verdiği karara uyarak, işçilerin topluca işten uzaklaştırıl- masına lokavt denir.Toplu iş sözleşmesinin yapıl- ması sırasında uyuşmazlık çıkması ve işçi sendi- kası tarafından grev kararı alınması hâlinde bu Kanun hükümlerine uygun olarak yapılan lokavta kanuni lokavt denir. Kanuni lokavt için aranan şart- lar gerçekleşmeden yapılan lokavt kanun dışıdır.

Grev ve Lokavt Kararları: Grev kararı, 50 nci maddenin beşinci fıkrasında belirtilen uyuşmaz- lık tutanağının tebliği tarihinden itibaren altmış gün içinde alınabilir ve bu süre içerisinde altı iş günü önceden karşı tarafa bildirilecek tarihte uygulamaya konulabilir. Bu süre içerisinde, grev kararının alınmaması veya uygulanacağı tarihin karşı tarafa bildirilmemesi hâlinde toplu iş söz- leşmesi yapma yetkisi düşer. Uyuşmazlığın tarafı olan işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren, grev kararının kendisine tebliğinden itibaren altmış gün içinde lokavt kararı alabilir ve bu süre içerisinde altı iş günü önceden karşı tarafa bildirilecek tarihte uygulamaya koyabilir.

Greve Katılan İşçi Sayısı: Grev uygulamasına fiilen katılan işçi sayısını verir.

Greve Katılan İşyeri Sayısı: Greve giden işyeri veya işletmeye bağlı tüm işyerlerinin sayısını verir.

Grev Sayısı: Toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde anlaşma sağlanamaması üzerine greve giden iş- yerlerinin sayısını verir.

Grev ve Lokavt Yasağı: Can ve mal kurtarma işlerin- de; cenaze işlerinde ve mezarlıklarda; şehir şebeke suyu, elektrik, doğal gaz, petrol üretimi, tasfiyesi ve dağıtımı ile nafta veya doğalgazdan başlayan pet- rokimya işlerinde; bankacılık hizmetlerinde; Millî Savunma Bakanlığı ile Jandarma Genel Komutan- lığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca doğrudan iş- letilen işyerlerinde; kamu kuruluşlarınca yürütülen

Explanation

Lockout: Lock-out means any action taken by an employer or his representative, either upon his own initiative or in accordance with a decision taken by an organisation, to collectively suspend workers from work in a manner that completely stops the activities in the workplace. Lawful lock- out means any lock-out ordered in accordance with this law where there is a dispute in the course of negotitations for a collective labour agreement and a decision to call a strike has been taken by the workers’ trade union.

Decision to Call a Strike and Lockout: A decision to call a strike may be taken in sixty days follow- ing the notification date of the report on the dis- pute referred to in the fifth paragraph of Article 50 and put into practice with in this period, and the date of the strike shall be communicated to the counter-party six working days beforehand. If a decision to call a strike is not taken or its imple- mentation date is not communicated to the coun- ter-party within the mentioned period, authority to conclude a collective labour agreement shall end.

The employers’ union, or the employer not mem- ber to any union, may take a lock-out decision within sixty working days of the date on which the decision to call a strike is communicated to him and shall put into practice within this period and the date of the lock-out shall be communicated to the other party six working days beforehand.

Number of Workers Involved (In a strike) : It gives the number of workers involved in a strike by stop- ping work.

Number of Work-places: It gives the number of work-places belonging to the main establishments or enterprises.

Number of Strikes: It gives the number of estab- lishments on which the strike was practised, after the event of a dispute during collective bargain- ing.

Prohibition of Strikes and Lockouts: It shall not be lawful to call a strike or order a lock-out in the fol- lowing works: Life or property-saving, funeral and mortuary, production, refining and distribution of city water, electricity, natural gas and petroleum as well as petrochemical works, production of which starts from naphtha or natural gas; bank- ing services; in workplaces operated directly by

(16)

Çalışma İlişkileri

Labour Relations

16 itfaiye ve şehir içi toplu taşıma hizmetlerinde ve

hastanelerde grev ve lokavt yapılamaz. Bakanlar Kurulu, genel hayatı önemli ölçüde etkileyen doğa olaylarının gerçekleştiği yerlerde bu durumun de- vamı süresince yürürlükte kalmak kaydıyla gerekli gördüğü işyerlerinde grev ve lokavtı yasaklayabilir.

Yasağın kalkmasından itibaren altmış gün için- de altı iş günü önce karşı tarafa bildirilmek kay- dıyla grev ve lokavt uygulamasına devam edilir.

Grev Oylamasında Grevin Reddi: Grev kararının işyerinde ilan edildiği tarihte o işyerinde çalışan işçilerin en az dörtte birinin ilan tarihinden itibaren altı iş günü içinde işyerinin bağlı bulunduğu görevli makama yazılı başvurusu üzerine, görevli makamca talebin yapılmasından başlayarak altı iş günü içinde grev oylaması yapılır. Oylamaya ilişkin itirazlar, oylama gününden başlayarak üç iş günü içinde mahkemeye yapılır. İtiraz, mahkemece üç iş günü içinde kesin olarak karara bağlanır.

Grev ve Lokavt Ertelemesi: Genel sağlığı veya millî güvenliği bozucu nitelikte ise Bakanlar Kurulu bu uyuşmazlıkta grev ve lokavtı altmış gün süre ile erteleyebilir. Erteleme süresi, kararın yayımı tarihinde başlar. Erteleme kararının yürürlüğe girmesi üzerine, 60 ıncı maddenin yedinci fıkrasına göre belirlenen arabulucu, uyuşmazlığın çözümü için erteleme süresince her türlü çabayı gösterir. Ertele- me süresi içerisinde taraflar aralarında anlaşarak uyuşmazlığı özel hakeme de götürebilir. Erteleme süresinin sonunda anlaşma sağlanamazsa, altı iş günü içinde taraflardan birinin başvurusu üzeri- ne uyuşmazlık Yüksek Hakem Kurulunca çözülür.

Grev ve Lokavtın Başlaması: Grev ve lokavt kararı,uyuşmazlık tutanağının tebliği tarihinden itibaren altmış gün içinde alınabilir ve bu süre içerisinde altı iş günü önceden karşı tarafa bildirilecek tarihte uygulamaya konulabilir. Bu süre içerisinde, grev ve lokavt kararının alınmaması

Ministry of National Defence, General Command of Gendarmerie and Coast Guard Command, fire fighting and urban public transportation services carried out by public institutions and in hospitals.

Where the life of the community is paralysed by natural disaster, the Council of Ministers may pro- hibit strikes and lock-outs in the workplaces locat- ed in such areas as may be necessary, provided that it will be effective for as long as the situation continues. The strike and lock-out shall be imple- mented within sixty days after the prohibition is lifted, provided that the opposite party is informed six working days beforehand.

Rejection of Strike in Strike Ballot: If one fourth of the workers employed in that workplace on the date of announcement of a decision to call a strike within six working days following its an- nouncement apply in writing to the competent authority that the relevant work place is affiliated to, vote regarding the strike shall be taken within six working days following this application.Objec- tions regarding this vote shall be made to the local court having jurisdiction in labour matters within three working days starting from day of the voting.

The court shall take a final decision regarding the objection within three working days.

Suspension of Strikes and Lockout: A lawful strike or lock-out that has been called, ordered or com- menced may be suspended by the Council of Min- isters for 60 days with a decree if it is prejudicial to public health or national security. The suspen- sion shall come into force on the date of publica- tion of the decree. After a suspension decree has entered into force, a mediator designated accord- ing to seventh paragraph of Article 50 shall make every effort for the settlement of the dispute dur- ing the suspension period. During the suspension period, the parties may also agree to refer the dis- pute to a private arbitrator. If an agreement is not reached before the expiry date of the suspension period, the High Board of Arbitration settles the dispute upon the application of the either parties within six working days.

Commencement of a Strike or Lockout: A deci- sion to call a strike and lock-out may be taken in sixty days following notification date of the report and put into practice within this period, and the date of the strike shall be communicated to the counter-party six working days beforehand. If a

Açıklama Explanation

(17)

Çalışma İlişkileri

Labour Relations

17

veya uygulanacağı tarihin karşı tarafa bildirilmemesi hâlinde toplu iş sözleşmesi yapma yetkisi düşer. Grev ve lokavt kararları, kararı alan ta- rafça işyeri veya işyerlerinde derhâl ilan edilir.

Katılım Oranı: Greve katılan işçi sayısının toplam işçi sayısına olan oranıdır.

Kaybolan İşgünü Sayısı: Greve katılan işçi sayısı- nın işgünü sayısıyla çarpımı ile bulunur. Hesapla- mada ulusal bayram ve genel tatil günleri ile hafta tatili günü (Kamu işyerlerinde cumartesi günleri de tatil olarak alınmaktadır) dışında kalan günler işgünü olarak kabul edilmektedir.

Sendika: İşçilerin ve işverenlerin çalışma ilişkile- rinde, ortak ekonomik sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için meydana getirdikleri tüzel kişiliğe sahip kuruluşlardır.

decision to call a strike is not taken or its imple- mentation date is not communicated to the coun- ter-party within the mentioned period, authority to conclude a collective labour agreement shall end.

The decision to call a strike and lock-out shall im- mediately be announced in the workplace or the workplaces by the party who has taken the said decision.

Participation Rate: Indicates the ratio of number of workers involved in a strike to the number of total workers employed in the establishment.

Number of Work-days not Worked: Means the amount of time not worked calculated by multiply- ing the number of workers involved with the num- ber of work-days. In calculation; the work-days deemed to be are the days excluding national and public holidays and Sundays (Saturdays in public sector).

Trade union: The associations of workers and em- ployers which are established to protect and im- prove joint economical and social rights and ben- efits of their members in labour affairs.

Açıklama Explanation

(18)

Çalışma İlişkileri

Labour Relations

18 1.1 Sektörlere göre yapılan yetki tespitleri

Determinations of competence issued by sector YearYıl Sektör

Sector

Tespit sayısı Number of determinations

İşyeri sayısı

Number of workplace İşçi sayısı Number of worker

2008

Kamu / Public 1.789 11.374 291.970

Özel / Private 910 3.286 311.853

Toplam / Total 2.699 14.660 603.823

2009

Kamu / Public 1.675 6.785 182.492

Özel / Private 812 5.131 235.553

Toplam / Total 2.487 11.916 418.045

2010

Kamu / Public 1.178 2.665 103.114

Özel / Private 704 3.273 280.991

Toplam / Total 1.882 5.938 384.105

2011

Kamu / Public 1.668 11.571 239.148

Özel / Private 804 5.965 240.511

Toplam / Total 2.472 17.536 479.659

2012

Kamu / Public 1.421 5.697 111.410

Özel / Private 910 4.151 412.742

Toplam / Total 2.331 9.848 524.152

2013

Kamu / Public 2.110 16.034 270.253

Özel / Private 868 5.486 267.549

Toplam / Total 2.978 21.520 537.802

2014

Kamu / Public 1.021 4.340 87.026

Özel / Private 1.013 9.250 453.233

Toplam / Total 2.034 13.590 540.259

Not:2011,2012,2013 yılı bilgileri geriye dönük olarak revize edilmiştir.

Note:2011, 2012, 2013 data has been revised retrospectively.

(19)

Çalışma İlişkileri

Labour Relations

19

1.2 Sektörlere göre verilen yetki belgeleri

Certificates of competency given by years and sector YearYıl Sektör

Sector

Tespit sayısı Number of determinations

İşyeri sayısı

2008

Kamu / Public 1.681 3.262 117.683

Özel / Private 1.796 6.274 302.047

Toplam / Total 3.477 9.536 419.730

2009

Kamu / Public 1.801 12.272 344.217

Özel / Private 801 4.898 222.327

Toplam / Total 2.602 17.170 566.544

2010

Kamu / Public 1.068 2.381 83.824

Özel / Private 701 3.318 285.658

Toplam / Total 1.769 5.699 369.482

2011

Kamu / Public 1.628 11.098 229.027

Özel / Private 791 5.743 244.591

Toplam / Total 2.419 16.841 473.618

2012

Kamu / Public 1.105 3.952 109.866

Özel / Private 728 3.226 350.840

Toplam / Total 1.833 7.178 460.706

2013

Kamu / Public 2.334 16.019 269.416

Özel / Private 984 4.637 319.769

Toplam / Total 3.318 20.656 589.185

2014

Kamu / Public 1.162 5.897 102.907

Özel / Private 882 8.182 418.347

Toplam / Total 2.044 14.079 521.254

Not: 2011, 2012, 2013 yılı bilgileri geriye dönük olarak revize edilmiştir.

Note: 2011, 2012, 2013 data has been revised retrospectively.

(20)

Çalışma İlişkileri

Labour Relations

20 1.3 Sektörlere göre imzalanan toplu iş sözleşmeleri

Collective agreements signed by sector YearYıl Sektör

Sector

Sözleşme sayısı Number of agreement

İşyeri sayısı

2008

Kamu / Public 1.190 3.328 107.258

Özel / Private 514 6.295 155.528

Toplam / Total 1.704 9.623 262.786

2009

Kamu / Public 1.417 8.912 288.531

Özel / Private 578 2.632 216.265

Toplam / Total 1.995 11.544 504.796

2010

Kamu / Public 1.219 4.528 166.294

Özel / Private 443 4.505 172.377

Toplam / Total 1.662 9.033 338.671

2011

Kamu / Public 1.315 8.521 195.110

Özel / Private 820 7.667 308.684

Toplam / Total 2.135 16.188 503.794

2012

Kamu / Public 1.172 5.134 99.995

Özel / Private 331 1.531 127.677

Toplam / Total 1.503 6.665 227.672

2013

Kamu / Public 1.812 12.154 227.394

Özel / Private 832 5.151 433.392

Toplam / Total 2.644 17.305 660.786

2014

Kamu / Public 1.161 6.476 102.297

Özel / Private 516 5.964 261.910

Toplam / Total 1.677 12.440 364.207

(21)

Çalışma İlişkileri

Labour Relations

21

1.4 İşyeri büyüklüklerine göre imzalanan toplu iş sözleşmeleri Collective agreements signed by workplace size

Yıl

Year Sektör Sector

İşyeri büyüklüğü Workplace size 1-10Kişi

Person 11-25

Kişi Person

26-50 Kişi Person

51-100 Kişi Person

101-250 Kişi Person

1000+

Kişi Person

Toplam PersonKişi

2008

Kamu / Public 404 316 184 114 90 47 12 10 13 1.190

Özel / Private 126 65 65 53 86 62 13 14 30 514

Toplam / Total 530 381 249 167 176 109 25 24 43 1.704

2009

Kamu / Public 462 379 217 118 106 69 26 10 30 1.417

Özel / Private 130 56 63 52 118 74 32 14 39 578

Toplam / Total 592 435 280 170 224 143 58 24 69 1.995

2010

Kamu / Public 446 310 162 98 112 55 10 11 15 1.219

Özel / Private 75 43 45 52 100 62 29 9 28 443

Toplam / Total 521 353 207 150 212 117 39 20 43 1.662

2011

Kamu / Public 495 364 172 104 100 46 7 6 21 1.315

Özel / Private 185 97 78 87 137 116 47 20 53 820

Toplam / Total 680 461 250 191 237 162 54 26 74 2.135

2012

Kamu / Public 376 294 154 93 136 87 13 11 8 1.172

Özel / Private 35 40 31 36 73 58 25 10 23 331

Toplam / Total 411 334 185 129 209 145 38 21 31 1.503

2013

Kamu / Public 900 454 170 97 101 48 10 6 26 1.812

Özel / Private 202 92 58 89 158 108 41 25 59 832

Toplam / Total 1.102 546 228 186 259 156 51 31 85 2.644

2014

Kamu / Public 465 310 137 89 106 32 8 4 10 1.161

Özel / Private 39 57 50 68 120 78 43 18 43 516

Toplam / Total 504 367 187 157 226 110 51 22 53 1.677

(22)

Çalışma İlişkileri

Labour Relations

22 1.5 Aylara göre imzalanan toplu iş sözleşmeleri, 2014

Collective agreements signed by months, 2014

MonthAy Sektör / Sector

Sözleşme sayısı Number of agreement

İşyeri sayısı Number of workplace

İşçi sayısı Number of

worker

Üye işçi sayısı Number of

member

Ocak January

Kamu / Public 162 500 8.066 6.049

Özel / Private 50 377 46.451 34.267

Toplam / Total 212 877 54.517 40.316

Şubat February

Kamu / Public 175 852 7.787 6.310

Özel / Private 66 294 19.911 14.379

Toplam / Total 241 1.146 27.698 20.689

Mart March

Kamu / Public 224 839 10.025 8.085

Özel / Private 41 97 22.465 14.718

Toplam / Total 265 936 32.490 22.803

Nisan April

Kamu / Public 201 1.007 16.224 14.006

Özel / Private 53 127 22.759 15.766

Toplam / Total 254 1.134 38.983 29.772

Mayıs May

Kamu / Public 72 393 6.011 5.147

Özel / Private 65 1.960 25.254 18.083

Toplam / Total 137 2.353 31.265 23.230

Haziran June

Kamu / Public 70 231 2.603 2.319

Özel / Private 37 244 14.967 9.280

Toplam / Total 107 475 17.570 11.599

Temmuz July

Kamu / Public 52 1.175 27.613 22.619

Özel / Private 43 113 33.301 29.569

Toplam / Total 95 1.288 60.914 52.188

Ağustos August

Kamu / Public 47 287 6.199 5.067

Özel / Private 32 255 15.541 8.088

Toplam / Total 79 542 21.740 13.155

Eylül September

Kamu / Public 45 255 8.199 7.682

Özel / Private 27 227 8.999 6.544

Toplam / Total 72 482 17.198 14.226

Ekim October

Kamu / Public 36 155 1.608 1.301

Özel / Private 19 47 7.096 4.767

Toplam / Total 55 202 8.704 6.068

Kasım November

Kamu / Public 39 206 3.116 2.696

Özel / Private 36 245 12.073 8.364

Toplam / Total 75 451 15.189 11.060

Aralık December

Kamu / Public 38 576 4.846 2.813

Özel / Private 47 1.978 33.093 22.098

Toplam / Total 85 2.554 37.939 24.911

Toplam Total

Kamu / Public ^1.161 ^6.476 ^102.297 ^84.094

Özel / Private ⁵¹⁶ ^5.964 ^261.910 ^185.923

Toplam / Total 1.677 12.440 364.207 270.017

(23)

Çalışma İlişkileri

Labour Relations

23

1.6 İşkollarına göre imzalanan toplu iş sözleşmeleri, 2014 Collective agreements signed by economic activity, 2014

İşkolu no Nu. of ec. ac.

İşkolu Economic activity

Toplu iş sözleşme sayısı Number of col ective agreement

İşyeri sayısı Number of workplaceİşçi sayısı Number of workerÜye işçi sayısı Number of member Kamu PublicÖzel PrivateToplam TotalKamu PublicÖzel PrivateToplam TotalKamu PublicÖzel PrivateToplam TotalKamu PublicÖzel PrivateToplam Total 1Avcılık, balıkçılık, tarım ve ormancılık Hunting and fisheries agriculture and forestry123985498925.07733825.41520.50723320.740 2Gıda sanayi Food industry25355618719342120.62421.04539313.84014.233 3Madencilik ve taş ocakları Mining and stone quarries015150969607.0157.01504.5884.588 4Petrol, kimya, lastik, plastik ve ilaç14445187882413.22313.247159.0829.097 5Dokuma, hazır giyim ve deri Textile, ready-made clothing and leather044440139139040.10340.103027.32827.328 6Ağaç ve kâğıt Wood and paper016160313105.3815.38102.9382.938 7İletişim Communication0110252506326320591591 8Basın, yayın ve gazetecilik Printed and published mate- rials and journalism0550121206726720442442 9Banka, finans ve sigorta Banking, finance and insurance0101005050047.58547.585038.47638.476 10Ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar Commerce, office, education and fine arts1750671.0373.7724.8095.56128.75034.3113.50220.93024.432 11Çimento, toprak ve cam Cement, clay and glass0141404141011.18711.18707.5087.508

(24)

Çalışma İlişkileri

Labour Relations

24

1.6 İşkollarına göre imzalanan toplu iş sözleşmeleri, 2014 (devam) Collective agreements signed by economic activity, 2014 (continued) 12Metal Metal098980151151034.98034.980024.09424.094 13İnşaat Construction347525305403.8664.4064032.5022.905 14Enerji Energy482573492462956888.3098.9976024.9985.600 15Taşımacılık19104757936913.76114.13027911.06211.341 16 Gemi yapımı ve deniz taşımacılığı, ardiye ve antrepoculuk Shipbuilding and maritime transportation, warehouse and storage

1242515859152.4092.42491.3891.398 17Sağlık ve sosyal hizmetler Health and social services4711134191532502.2562.5062251.4271.652 18Konaklama ve eğlence işleri Accommodation and entertainment22254722831055046.8707.3743884.6114.999 19Savunma ve güvenlik Defence and security01616040940903.3383.33802.1182.118 20Genel işler General affairs1.061541.1154.2324544.68668.84810.61179.45957.7717.76665.537 Toplam / Total1.1615161.6776.4765.96412.440102.297261.910364.20784.094185.923270.017

İşkolu no Nu. of ec. ac.

İşkolu Economic activity

Toplu iş sözleşme sayısı Number of col ective agreement

İşyeri sayısı Number of workplaceİşçi sayısı Number of workerÜye işçi sayısı Number of member Kamu PublicÖzel PrivateToplam TotalKamu PublicÖzel PrivateToplam TotalKamu PublicÖzel PrivateToplam TotalKamu PublicÖzel PrivateToplam Total

(25)

Çalışma İlişkileri

Labour Relations

25

1.7 İllere göre imzalanan toplu iş sözleşmeleri, 2014

Collective agreements signed by province, 2014 Provinceİl

Sözleşme sayısı Number of agreement

İşyeri sayısı Number of work place

İşçi sayısı Number of worker

Üye işçi sayısı Number of

member

1 Adana 33 118 5.852 4.270

2 Adıyaman 13 32 825 508

3 Afyonkarahisar 38 87 622 482

4 Ağrı 7 42 452 352

5 Amasya 19 64 753 567

6 Ankara 90 4.336 52.253 41.040

7 Antalya 39 195 5.856 4.079

8 Artvin 9 39 310 242

9 Aydın 32 196 3.414 2.361

10 Balıkesir 30 153 3.625 2.476

11 Bilecik 9 35 2.349 1.187

12 Bingöl 9 43 77 64

13 Bitlis 3 8 85 81

14 Bolu 6 28 689 483

15 Burdur 11 40 179 142

16 Bursa 44 176 14.777 10.132

17 Çanakkale 19 47 816 711

18 Çankırı 10 35 547 384

19 Çorum 7 30 265 168

20 Denizli 19 116 1.438 1.036

21 Diyarbakır 20 88 1.918 1.557

22 Edirne 13 36 1.161 839

23 Elazığ 12 45 197 139

24 Erzincan 14 49 154 131

25 Erzurum 16 68 885 752

26 Eskişehir 10 16 1.353 832

27 Gaziantep 14 78 3.088 1.509

28 Giresun 18 110 730 530

29 Gümüşhane 8 59 95 61

30 Hakkari 5 16 284 222

31 Hatay 54 130 1.937 1.510

32 Isparta 22 93 1.169 908

33 Mersin 38 125 4.350 3.261

34 İstanbul 163 2.675 133.424 100.704

35 İzmir 73 413 17.523 13.119

36 Kars 10 33 266 198

37 Kastamonu 7 23 280 264

38 Kayseri 27 141 6.903 4.396

39 Kırklareli 16 45 7.957 5.564

40 Kırşehir 1 2 1 1