4734 sayılı Kamu İhale Kanunu Yaklaşık Maliyet

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu

Yaklaşık Maliyet

İhalenin Tanımı

İhalenin tanımı

• İhale: Kanunda belirtilen usul ve şartlarla mal veya

hizmet alımları ile yapım işlerinin istekliler arasından

seçilecek birisi üzerine bırakıldığını gösteren ve ihale

yetkilisinin onayını müteakip sözleşmenin imzalanması

ile sona eren süreçtir.

İhtiyacın Ortaya Çıkması

Teknik Şartname

İhale Onayının Alınması

Tekliflerin hazırlanması

Tekliflerin Alınması

Teklif Değerlendirme

Sözleşmenin İmzalanması

Teslim Tesellüm

Muayene Kabul

Ödeme İşlemleri

Garanti Teminatın

İadesi

İhale Öncesi Hazırlık

Hukuki Anlamda İhale Süreci

Sözleşmenin Uygulanması

İdare

Piyasa

İhale Süreci

İhale İlanı Doküman Satışı

Aşırı Düşük Teklif İhale Dokümanı

Yaklaşık Maliyet

Yaklaşık Maliyetin Tanımı

Yaklaşık Maliyet Nedir?

• Yaklaşık maliyet: Mal veya hizmet alımları ile yapım işi ihalelerinde, ihale onay belgesi düzenlenmeden önce idarece, miktar tespiti ve her türlü fiyat araştırması

yapılarak, Katma Değer Vergisi (KDV) hariç olmak üzere hesaplanan ve dayanakları ile birlikte bir hesap

cetvelinde gösterilen, ihale konusu işin/malın öngörülen bedelidir

İhale onay belgesi düzenlenmeden önce, Miktar tespiti ve fiyat araştırması yapılır,

Katma Değer Vergisi hariç hesaplanır,

Dayanakları ile birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir.

Yaklaşık maliyete ilişkin esaslar

Tanımdan da anlaşılacağı üzere;

Yaklaşık Maliyeti Kim tespit Eder?

• İhale yetkilisi, idare elemanlarından oluşacak yeterli sayıda ve nitelikte elemanı görevlendirmek suretiyle yaklaşık maliyeti tespit ettirir.

• Kanunda herhangi bir şekil ve yöntem öngörülmemekle birlikte bu çalışmaları gerçekleştirecek kişinin ya da

ekibin yazılı biçimde görevlendirilmesinde fayda bulunmaktadır.

Yaklaşık maliyetin ihale sürecindeki işlevleri

• İhalenin eşik değerin altında kalıp kalmadığının tespitinde,

• İstisna kapsamındaki mal veya hizmetlerin istisna limitini (7.264.940 TL ) aşıp aşmadığının kontrolünde,

• İhale ilan süre ve kurallarının belirlenmesinde,

• Belli istekliler arasında ihale usulüyle ihale edilebilecek yapım işlerinin tespitinde (31.844.702/2=15.922.351TL yi aşan),

• 21. md. (f) bendi uyarınca pazarlık usulü ile temin edilebilecek mal veya hizmetlerin belirlenmesinde (157.923TL),

Yaklaşık maliyetin ihale sürecindeki işlevleri

• 48 inci madde hükmü uyarınca, hizmet olarak ihalesi yapılabilecek olan danışmanlık hizmet alımlarının

belirlenmesinde (189.511X4=758.044 TL yi aşmayan),

• Yerli istekli/yerli malı ile ilgili uygulamaların belirlenmesinde

• Tekliflerin karşılaştırılmasında,

• Aşırı düşük ve aşırı yüksek tekliflerin tespitinde,

• İtirazen şikayet başvuru bedellerinin tespitinde,

• Bütçenin programlanmasında kullanılır.

Yaklaşık Maliyetin Hazırlanması

• Yaklaşık maliyet hem ihalelerin piyasa şartlarında gerçekleştirilmesine hem de ihalelerde istenebilecek yeterlik kriterlerine doğrudan etki ettiğinden dolayı dikkatle hazırlamalıdır.

Yaklaşık Maliyetin Hazırlanması

• Yaklaşık maliyet, fiyat araştırması yapılmak suretiyle gerçekçi tespit edilmesi gerekmektedir. Gerçekçi

tespitten kasıt, idarelerce belirlenmiş olan yaklaşık maliyetin ihale konusu işin gerçek değerini

yansıtmasıdır.

• Böyle bir tespitin yapılmamış veya yapılamamış olması, tekliflerin durumuna ve ihale sürecine de bakmak

kaydıyla sorumluluğu da beraberinde getirebilir.

Yaklaşık Maliyetin Hazırlanması

• Yaklaşık maliyetin piyasa şartlarını yansıtması

gerekmektedir. Yaklaşık maliyetin piyasa şartlarını

yansıtmaması bu alımda bir tersliğin de işareti olacaktır.

• Piyasa fiyatlarının çok altında olan ve gerçekçi olmayan fiyatların dikkate alınması, elde edilecek tekliflerin

yaklaşık maliyetin çok üzerinde kalmasına, aynı şekilde piyasa fiyatlarının çok üzerinde ve gerçekçi olmayan fiyatların dikkate alınması da elde edilecek tekliflerin yaklaşık maliyete göre aşırı düşük kalmasına neden olacaktır.

Yaklaşık Maliyetin Hazırlanması

• İhale yöntemi ile yapılan bütün alımlarda ihale

yapılmadan önce yaklaşık maliyetin hazırlanması

zorunludur. İhale usulü olmayan doğrudan teminlerde ise yaklaşık maliyet hazırlanması zorunlu değildir.

Sözleşme türüne ve ihalenin konusuna göre

• İhale kapsamında sadece personel temin edilen

personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım ihaleleri birim fiyatlı olarak yapılacaktır.

• Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan ihalelerde, ihale birim fiyat yapılabileceği gibi, götürü bedel de yapılabilir.

Sözleşme türüne ve ihalenin konusuna göre

• Ancak, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan bir

hizmet alımına ilişkin ihale dokümanında haftalık çalışma saatlerinin tamamını idarede geçirecek personel

sayısının belirlenmesi hallerinde teklif fiyata dahil giderler arasında işçilik giderine yer verilmesi gerekmektedir.

Yaklaşık Maliyete Dayanak miktarların Tespiti

• 4734 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinde

bulunmamasına rağmen, yönetmelikte yaklaşık maliyet belirlenirken gerektiğinde miktar araştırması yapılması da önerilmektedir. İdarelerin ihale konusu işin ne kadarlık miktarla yapılabileceğini tahmin edemeyebileceği, bu

alanda güncel gelişmeleri takip edemeyebileceği veya yeterli donanım ve personele sahip olamayabileceği gibi eksikliklerin de giderilmesi adına Yönetmelikle idarelere gerektiğinde yaklaşık maliyete dayanak miktarların da araştırılması yetkisi ve sorumluluğu verilmiştir.

Yaklaşık Maliyete Dayanak miktarların Tespiti

• Miktar araştırması yapılırken, yönetmelikte yer verilen ve fiyat araştırması için kullanılabilecek yöntemlerden birisi, birkaçı veya tamamı idarelerce tercih edilebilir.

Ön İlan

• 5812 sayılı Kanunla getirilen değişikliklerden bir tanesi de ön ilandır. Ön ilan “yıl içerisinde ihale edilmesi

planlanmış işlere ilişkin olarak, mali yılın başlangıcını izleyen mümkün olan en kısa sürede yapılan duyuru”

dur. Yaklaşık maliyeti eşik değerlere eşit veya aşan işlerin ön ilanları KİB’de ücretsiz yayımlanmaktadır.

Ön İlan

• Yönetmelikte ön ilan yayımlanmadan önce tahmini alım miktarı esas alınarak hesaplanan yaklaşık maliyet

ifadesine yer verilmek suretiyle, ön ilan yapılacak

durumlarda da idarelerce yaklaşık maliyet hazırlanması gerektiği belirtilmektedir.

Ön İlan

• Ön ilana konu alımların ihalesine çıkılmadan önce tekrar yaklaşık maliyet hazırlanması idarenin takdirindedir.

• Ancak, ön ilanda kullanılan yaklaşık maliyet eğer güncelliğini yitirmişse, tahmini alım miktarlarında değişiklikler ortaya çıkmışsa yeniden hesaplanması idarenin takdirinde değil bir zorunluluktur.

Kısmi Alıma Açık İhalelerde Yaklaşık Maliyet

• Kısmi alıma açık ihalelerde ise yaklaşık maliyet her bir kısım için ayrı ayrı olmak üzere işin tamamı dikkate

alınarak belirlenecektir. Her bir kısım için ayrı bir yaklaşık maliyet belirlenmiş olması, ihalelerde sadece o kısma

verilen tekliflerin değerlendirilmesini daha kolay yapmamıza imkân sağlayacaktır.

İdare Tarafından Bazı Malzeme, Araç Gibi Unsurların Verilmesi Halinde Yaklaşık

Maliyet

• İhale konusu işte idare tarafından bazı malzeme, araç gibi unsurların verilmesi halinde; yaklaşık maliyet bu unsurlar hariç olarak belirlenecektir. Dolayısıyla, bu unsurların tahmini bedeli kadar yaklaşık maliyetimizde azalma olacaktır. Bu unsurların listesi yaklaşık maliyet hesap cetvelinin ekine konulacaktır. Ayrıca yükleniciye verilecek bu unsurların neler olduğu tereddüde yer

bırakmayacak netlikte ihale dokümanında belirtilmek durumundadır.

İdare Tarafından Bazı Malzeme, Araç Gibi Unsurların Verilmesi Halinde Yaklaşık

Maliyet

• Bu unsurlara birim fiyat teklif cetvelinde yer

verilmeyecek, kanaatimizce teknik şartnamede yer verilmesi veya idari şartnamenin “diğer hususlar”

bölümünde açıklanması daha doğru olacaktır. Çünkü yükleniciler bu bilgiler ışığında tekliflerini

hazırlayacaklardır.

Yaklaşık Maliyetin Gizliliği

• Yaklaşık maliyetin gizliliği esastır. Yapılan son

değişikliklerle birlikte yaklaşık maliyet isteklilerin teklifleri ile birlikte teklif zarfları açılmadan önce açıklanacaktır.

Pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ise yaklaşık maliyet, son yazılı fiyat teklifleri ile birlikte açıklanacaktır.

• İlk oturumda ve teklif zarfları açılmadan önce yaklaşık maliyetin açıklanmaması, Kanuna aykırı bir davranış olarak değerlendirilecek olsa da, tek başına ihale iptal nedeni olarak değerlendirilmeyecektir.

Yaklaşık Maliyetin Açıklanmasının Mahsurlu Görülmesi

• Yaklaşık maliyetin açıklanacak olması bazı kişiler

tarafından eleştirilmekte ve ihalenin çeşitli sebeplerle iptal edilmesi halinde yaklaşık maliyetin istekliler

tarafından bilineceği öne sürülmektedir. Bu itiraz doğru olmakla birlikte, açıklanmaması halinde idarelerin

yaklaşık maliyetin ne kadar altında veya üstünde bir teklifle sözleşme imzaladığı istekliler tarafından

bilinemediğinden ihalelerde şeffaflık zedelenebilecektir.

Yaklaşık maliyet

Yaklaşık maliyeti belirlemek için

başvurulacak kaynaklar

Başvurulacak kaynaklar

• KİK’in 10.11.2008 tarih ve 2008/UM.I-4599 sayılı kararı gereğince, idareler yaklaşık maliyet tespit ederken ya resmi kurum ve kuruluşlardan ya da gerçek veya tüzel kişilerden fiyat isteyecektir.

Başvurulacak kaynaklar

a) İhaleyi yapan idare veya diğer idarelerce

gerçekleştirilmiş aynı veya benzer işlerdeki fiyatlar,

(Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan uygun endeksten yararlanmak suretiyle bu alımlara ilişkin

fiyatlar güncellenir. Döviz ile yapılmış olan alımlarda ise Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuru

veya çapraz kur üzerinden fiyatlar güncellenir.)

Başvurulacak kaynaklar

b) Kamu kurum ve kuruluşlarınca belirlenmiş ve yayımlanmış fiyat ve rayiçler,

c) Kamu kurumu niteliğindeki İlgili meslek odaları, üniversiteler ve benzeri meslek kuruluşlarınca belirlenerek yayımlanmış fiyat ve rayiçler,

d) Kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu

niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfalarında yayımlanan fiyatlar.

Başvurulacak kaynaklar

e) Yüklenici veya alt yüklenici olarak faaliyet gösteren, konusunda deneyimli kişi ve kuruluşlardan alınacak, maliyetler,

f) Piyasa fiyat araştırması yapılarak elde edilecek fiyatlar, g) Konusunda uzman bilirkişi ve ekspertizlerden

soruşturularak oluşturulan fiyatlar,

Başvurulacak kaynaklar

h) Bütçe Uygulama Talimatlarında ve/veya Sağlık

Uygulama Tebliğinde yer alan fiyatlardan KDV veya farklı nitelikteki diğer giderler indirilmek suretiyle

bulunan fiyatlar,

i) Yapılan her türlü araştırmaya rağmen fiyatın tespit edilemediği veya tespit edilen fiyatların rayiçleri

yansıtmadığının anlaşıldığı durumlarda; idarece re’sen fiyat belirlenir ve gerekçesi yaklaşık maliyet hesap

cetvelinde gösterilir.

Başvurulacak kaynaklar

• Yaklaşık maliyetin hesaplanmasında idarenin herhangi bir kaynağa öncelik vermesi öngörülmemiş, fiyat ve

rayiçler konusunda başvurulacak kaynaklar idarenin takdirine bırakılmıştır.

• İdarenin kamu birim fiyatlarını (Çevre ve Şehircilik

Bakanlığı, DSİ, Karayolları, İller Bankası gibi) kullanarak yaklaşık maliyet hazırlama gibi bir zorunluluğu yoktur.

Gerçek piyasa ve rayiçlerini esas alması her zaman mümkündür.

Yaklaşık maliyet

Miktar, fiyat ve rayiçlerin tespiti ve hesaplamaya ilişkin

ilkeler

Miktar, fiyat ve rayiçlerin tespiti ve hesaplamaya ilişkin ilkeler

1. Yaklaşık maliyetin idarelerce hesaplanması esastır.

Ancak, işin özelliğinden dolayı, teknik şartnamenin idarelerce hazırlanmasının mümkün olmaması

sebebiyle danışmanlık hizmeti alınarak hazırlatılması durumunda, bu kapsamda yaklaşık maliyet de aynı danışmanlık hizmet sunucusuna hesaplattırılabilir.

Miktar, fiyat ve rayiçlerin tespiti ve hesaplamaya ilişkin ilkeler

2. Öncelikle iş kalemleri veya grupları ve bunlara ilişkin miktarlar tespit edilir, fiyat araştırması yapılmak

suretiyle (KDV hariç) hesaplanır ve dayanakları ile birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir.

3. Ön ilan yayımlanmadan önce tahmini alım miktarı esas alınarak hesaplanan yaklaşık maliyet, ihale veya ön

yeterlik ilanı öncesi alım miktarı ve diğer hususlar göz önünde bulundurularak yeniden hesaplanabilir.

Miktar, fiyat ve rayiçlerin tespiti ve hesaplamaya ilişkin ilkeler

4. Kısmi teklife açık ihalelerde yaklaşık maliyet her bir kısım için ayrı ayrı olmak üzere işin tamamı dikkate alınarak belirlenir. Yaklaşık maliyetin her bir kısım için ayrı ayrı belirlenmesi ihalelerde sadece o kısma verilen tekliflerin değerlendirilmesini daha kolay yapmamıza

imkân sağlar.

Miktar, fiyat ve rayiçlerin tespiti ve hesaplamaya ilişkin ilkeler

5. Özel imalat süreci gerektiren mal alımı ihalelerinde;

işçilik, malzeme ve alımla ilgili diğer hususlar dikkate alınarak yaklaşık maliyet hesaplanır.

6. İdare tarafından ihale konusu işin bünyesine girecek veya yardımcı olarak kullanılmak üzere malzeme, araç- gereç, teçhizat, makine-ekipman gibi unsurların

verilmesi durumunda; yaklaşık maliyet, bu unsurların bedeli hariç tutularak hesaplanır ve bu unsurların listesi yaklaşık maliyet hesap cetvelinin ekine konulur.

•

Miktar, fiyat ve rayiçlerin tespiti ve hesaplamaya ilişkin ilkeler

7. Piyasa araştırmasına dayalı fiyat tespitlerinde; işi yapanlardan, imalat ve/veya malzemenin

yapımcılarından, üreticilerinden, ana bayilerinden, toptancılarından, yetkili satıcılarından, satıcılarından fiyatlar veya proforma faturalar alınmak ve gerekli karşılaştırmalar yapılmak suretiyle uygun fiyatlar belirlenir.

Miktar, fiyat ve rayiçlerin tespiti ve hesaplamaya ilişkin ilkeler

8. Yaklaşık maliyet tespiti sırasında idarelerce istenilen özellikleri taşımayan veya gerçek piyasa rayiçlerini yansıtmadığı düşünülen fiyat bildirimleri ve proforma faturalar değerlendirmeye alınmaz ve buna ilişkin

gerekçeler yaklaşık maliyet hesap cetvelinde gösterilir.

Miktar, fiyat ve rayiçlerin tespiti ve hesaplamaya ilişkin ilkeler

• Firmaların fiyat bildirimlerinin arasında fahiş fiyat

farklılıkları bulunması veya bazı fiyat bildirimleri ile fiili piyasa fiyatları arasında uyarlık bulunmaması

durumunda, verilmiş olan bütün fiyat bildirimlerini dikkate alarak yaklaşık maliyetin belirleneceği şeklinde bir

zorunluluk bulunmamaktadır. Yaklaşık maliyet hesap cetvelinde yer verilecek ifadelerle bu gibi farklı fiyat

bildirimleri hiç yokmuş gibi işlem yapılacak ve diğer fiyat bildirimleri üzerinden yaklaşık maliyet hesap edilecektir.

Miktar, fiyat ve rayiçlerin tespiti ve hesaplamaya ilişkin ilkeler

9. Fiyat farkı verilmeyecek işlerde, yaklaşık maliyet

ilerdeki fiyat değişiklikleri de göz önüne alınarak tespit edilmelidir. Aksi taktirde istekliler tekliflerini fiyat farkı verilmeyeceğini göz önüne alarak vereceklerinden

yaklaşık maliyetin üzerinde tekliflerle karşılaşılması söz konusu olabilecektir.

Miktar, fiyat ve rayiçlerin tespiti ve hesaplamaya ilişkin ilkeler

10. Yaklaşık maliyetin hesaplanmasında kullanılan her tür bilgi ve belgeye hesap cetveli ekinde yer verilir.

11. Hesaplandığı tarihten ilk ilan veya davet tarihine kadar güncelliğini kaybettiği durumlarda Türkiye İstatistik

Kurumu tarafından yayımlanan ilgili endeksler üzerinden güncellenir.

Fiyat isteme koşulları

• Fiyat istenecek kişi ve kuruluşlara aynı koşulları taşıyan standart yazılarla başvurulmalı ve fiyatlar KDV hariç

istenmelidir.

• KDV dahil fiyat bildirilmesi durumunda bu fiyatların KDV hariç kısımları yaklaşık maliyete dahil edilmelidir.

Başvurulacak kaynak sayısı

• Yaklaşık maliyetle ilgili piyasa fiyat araştırmalarında belli sayıda (en az üç) satıcıdan fiyat sorulması gerektiği

şeklinde bir zorunluluk yoktur. Bu husus tamamıyla arz piyasasının durumuna ve/veya idarenin yaptığı

araştırmadan emin olmasına bağlı bulunmaktadır.

• Yapılan piyasa fiyat araştırmalarının gerçek rayice uygun olup olmadığı hususu Ticaret ve/veya Sanayi

Odalarından alınacak rayiçlerle netleştirilebilir.

Amortismana Tabi Unsur

• İhale konusu işte amortismana tabi bir unsur

kullanılacaksa, bu unsurun toplam alış maliyetinin değil, ihale konusu süre ile orantılı olarak amortisman

değerinin dikkate alınması gerekmektedir. Örneğin ihale konusu işte kamyon kullanılması planlanıyor ve işin

süresi iki yıl ise, aracın alım fiyatı, araç 5 yıllık

amortismana tabi olduğundan dolayı, beşe bölünecek ve ihale süresi olan iki yıl ile çarpılacaktır.

Amortismana Tabi Unsur

• KİK’in 07.04.2008 tarih ve 2008/UH.Z-1572 sayılı

kararında “… İhale dokümanında çim biçme makinesi, budama makinesi, tırpan, kazma kürek, tırmık gibi ihale konusu işte kullanılacak ekipman listesine yer verildiği…”

Amortismana Tabi Unsur

• ”… yaklaşık maliyet çalışmaları kapsamında ise,

amortismana tabi olması gerektiği anlaşılan ve yukarıda belirtilen makine ve ekipmanın amortisman giderleri

dâhil, bu kalemlerin kendi piyasa değerlerinin dikkate alınarak yaklaşık maliyet tutarının belirlendiği tespit edilmiştir. söz konusu hususlar, düzeltici işlemle

giderilemeyecek nitelikte mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil etmektedir.”

Yaklaşık maliyet

Kar ve genel giderler

karşılığı

Mal alım ihalelerinde Kar ve genel gider öngörülmemiştir.

Hizmet alım ihalelerinde %20 ‘yi aşmamak üzere müteahhit karı ve asgari işçilik üzerinden %3 (4) sözleşme ve genel gider öngörülmüştür.

Yapım işi ihalelerinde %25 kar ve genel giderler karşılığı eklenmesi zorunludur.

Yaklaşık maliyetlerde kar ve genel giderler

Mal alımlarında?

Hizmet alımlarında?

Yapım işlerinde?

Yalnızca Bir Firmadan Fiyat Alınmak Suretiyle Yaklaşık Maliyet Belirlenmesi

• Esas olan, oluşturulan yaklaşık maliyetin gerçekçi olması ve piyasayı yansıtmasıdır. İdarelerce tek kaynaktan fiyat araştırması yapmak suretiyle yaklaşık maliyet

belirlenebilecek olsa da gerçekçi fiyat araştırması için tek kaynak çoğunlukla yeterli olmayacaktır.

• KİK’in 12.08.2008 tarih ve 2008/UM.Z-3324 sayılı kararına göre “Yalnızca bir firmadan fiyat alınmak

suretiyle yaklaşık maliyet belirlenmesi mevzuata aykırı”

olarak değerlendirilmektedir.

İhaleye Sunulmuş Olan Teklif Fiyatların Yaklaşık Maliyet Hesabında Kullanılması

• Bazı idarelerin daha önce yaptıkları ihalelerde teklif veren firmaların (sözleşme imzalayan firmanın fiyatları kullanılarak yaklaşık maliyet oluşturulabilir) teklif

mektubu eki cetvelinde yer alan fiyatları dikkate alarak yaklaşık maliyet tespiti yaptığı görülmektedir. İdareler yönetmelikte yer verilen yöntemler haricinde kendisi re’sen bir usul belirleyerek yaklaşık maliyet belirlemesi yapamaz.

İhaleye Sunulmuş Olan Teklif Fiyatların Yaklaşık Maliyet Hesabında Kullanılması

• Nitekim KİK’in 03.06.2008 tarih ve 2008/UY.Z-2290 sayılı kararında şu ifadelere yer verilmektedir:

• “…İdarenin yaklaşık maliyet hesabında, ihale konusu işle aynı konuda daha önce gerçekleştirdiği yapım işinin

sözleşmeye bağlanan bedeli yerine ihaleye verilen teklif fiyatlarını kullandığı görüldüğünden, yaklaşık maliyetin tespitinde yukarıda anılan Yönetmelik hükmüne aykırılık olduğu görülmüştür.” denilmiştir.

Fiyat araştırma yazılarının içerikleri ve ihale konusu işin özellikleri

• Fiyat sorulacak kişi ve kuruluşlara yazılan yazılarda fiyatı tespit edilecek iş grubu veya iş kaleminin ayrıntılı

özelliklerine yer verilmesi gerekmektedir. İhale konusu işin özellikleri ile yaklaşık maliyet tespiti için kullanılan belgelerin içerikleri ve özellikleri arasında uyum olmak durumundadır. Böyle bir uyumun yokluğu halinde

hesaplamış olduğumuz yaklaşık maliyet gerçeği yansıtmayacağı gibi, ihalelerimizde ortaya çıkan tekliflerin değerlendirilmesini de güçleştirecektir.

Fiyat araştırma yazılarının içerikleri ve ihale konusu işin özellikleri

• KİK’in 14.04.2008 tarih ve 2008/UH.Z-1640 sayılı

kararında; “… İdare, firmalardan “36 ay süre ile” hastane otomasyon sistemi alımı için fiyat almıştır. … Söz konusu işin 34 ay süreceği göz önüne alındığında, İdarenin

yaklaşık maliyeti 36 ay üzerinden teklif alarak

belirlemesinin, yerinde olmadığı” ifadelerine yer verilmek suretiyle yaklaşık maliyet ile ihale dokümanı arasında

uyumun gerekliliğine işaret edilmiş olmaktadır.

Hatalı Yaklaşık Maliyet

• Teklif edilen fiyatlar; Metasoft Bilgisayar Ltd. Şti.

tarafından 600.000,00 TL, Efe Eroğlu Bilişim Teknolojileri A.Ş. tarafından 540.000,00 TL, Kardelen Bilgisayar İnş.

Rek. Orman Ürünleri Tekstil İth. İhr. San. Tic. Ltd. Şti.

tarafından 2.520.000,00 TL’ dir.

• Sayıştay 6. Dairesinin 19.09.2006 tarih ve 11383 tutanak nolu kararında özetle hatalı birim fiyat esas alınarak

yaklaşık maliyet tespiti nedeniyle fazla ödeme yapıldığı ifade edilmektedir.

Yaklaşık Maliyetin Güncellenmesi

• Hesaplandığı tarihten itibaren ihalenin ilk ilan veya davet tarihine kadar güncelliğini kaybettiği durumlarda, işi

oluşturan unsurlara ilişkin maliyetler idarelerce, Türkiye İstatistik Kurumu aylık ÜFE Genel Endeksi (2003=100 Üretici Fiyatları Endeksi G satırındaki endeks) üzerinden güncellenmelidir.

Yaklaşık Maliyetin Güncellenmesi

• Asgari ücret ve diğer işçilik maliyetlerinde ilgili

mevzuatından kaynaklanan değişiklikler nedeniyle yaklaşık maliyetin ihale tarihine kadar geçen sürede değişikliğe uğradığının belirlenmesi durumunda,

gerekçesi belirtilmek suretiyle ihale komisyonu tarafından, bu maliyetler dikkate alınarak yaklaşık maliyet güncellenir.

Yaklaşık Maliyetin Güncellenmemesi Durumu

• Yaklaşık maliyet 2009 Eylül ayında 693,00 TL Brüt asgari ücret üzerinden belirlenmiş, işin ilk ilan tarihi 25 Kasım 2009’da ihalenin 10.01.2010 tarihinde yapılacağı ilan edilmişse ve idare tarafından gerekli güncellemeler

yapılmamışsa, firmalardan bir tanesi 2009 yılı ikinci yarısında geçerli olan brüt asgari ücret üzerinden, 693,00 TL teklif

vermiş ve diğer firma da 2010 yılı ilk yarısı için belirlenmiş olan brüt asgari ücret üzerinden, 729,00 TL, teklif vermiş olsun. İdare yaklaşık maliyeti ise 693,00 TL üzerinden belirlendiği için, 729,00 TL üzerinden teklif veren firmanın teklifi yaklaşık maliyete göre yukarıda kalacaktır.

Yaklaşık Maliyetin Güncellenmemesi Durumu

• Fiyat farkı verilen yukarıdaki ihalede, idare zaten bu işte asgari ücret fiyat farkı verilecektir düşüncesiyle, 693,00 TL üzerinden teklif veren firmaya ihaleyi vermesi doğru mudur?

Yaklaşık Maliyetin Güncellenmemesi Durumu

• Doğru olduğu düşüncesi ile hareket eden birçok idaremiz bulunduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Ayrıca bazı firmalar da ihaleyi alabilmek için açıklamalarında bu gibi ifadelere yer vermektedir. Ancak, ihalenin idarece bu firma

üzerinde bırakılmış olması en basit ifadesi ile usulsüzlük, 2010 yılı ilk 6 ayı için firmaya ödenecek fiyat farkı da

kamu zararı olarak değerlendirilecektir. Çünkü fiyat farkı ancak ve ancak ihale tarihinde geçerli olan asgari

ücretlerde daha sonraki aylarda bir artış veya eksiliş olması durumunda hesap edilmektedir.

Yaklaşık Maliyetin Güncellenmemesi Durumu

• Sayıştay Temyiz Kurulunun 18.03.2008 tarih ve 30025 tutanak nolu kararında:

• “İhale tarihi, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa göre

ihalesi yapılacak olan hizmet alımlarına ilişkin Fiyat Farkı Hesabında Uygulanacak Esasların 8.maddesi a bendine göre aynı zamanda son teklif verme tarihi olup bu tarih itibarı ile yürürlükte olan asgari ücretin düzeyinde bir artış gerçekleşmesi durumunda yüklenici firmaya fiyat farkı ödemesi yapılacaktır.

Yaklaşık Maliyetin Güncellenmemesi Durumu

• 2004 yılında geçerli olacak asgari ücret 31.12.2003 tarih ve 25333 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Asgari ücret tespit komisyonunun karar tarihi ve nosu ise

30.12.2003 ve 2003/1 dir. Söz konusu işte son teklif

verme yani ihale tarihi olan 06.01.2004 te, 2004 yılının ilk 6 ayında geçerli olacak asgari ücretin taraflarca bilindiği sonucu ortaya çıkmaktadır.

Yaklaşık Maliyetin Güncellenmemesi Durumu

• 2004 yılı asgari ücreti tespit edilmiş ve ihale tarihi 06.01.2004 olduğundan, ihale tarihindeki bir işçinin asgari işçilik maliyetinde (513.945.000 TL.), Temmuz

ayına kadar bir değişiklik olmadığından asgari ücret farkı adı altında bir fiyat farkı vermek mümkün değildir…

Sonuç olarak 2004 yılının ilk 6 ayı ihale tarihindeki asgari ücret düzeyinde bir değişiklik olmadığı halde fiyat farkı ödenmesinin… mevzuata uygun olmadığının

TASDİKİNE,”

Mal alımlarında

yaklaşık maliyetin hesaplanması

Piyasa Fiyatları

İş Kaleminin Adı ve

Kısa Açıklaması Birimi Miktarı Birim Fiyat (TL)

Tutarı (TL) A Trafo …. …… …… Adet 2 120.000 240.000,00 B Trafo ……… …….. Adet 2 132.000 264.000,00 C Trafo ……. ….. … Adet 2 288.000 576.000,00

Ortalama Trafo Adet 2 180.000 360.000

TOPLAM TUTAR (K.D.V Hariç) 360.000

2 Adet trafo alımı yaklaşık maliyeti

Yüksek fiyatın

hesaplamaya katılması durumu

1. TEKLİF 2. TEKLİF 3. TEKLİF 4. TEKLİF 5 TEKLİF

245.000 250.000 340.000 350.000 355.000

Belge eksik Belge eksik

FİYAT

ARAŞTIRMASI HESAPLANAN MALİYET

A. 240.000 B. 264.000 C. 576.000

360.000 Kar belli

değil

Yaklaşık Maliyet

Teklif edilen fiyatlar

Bu ihale hakkında ne düşünürsünüz?

Yüksek fiyatın

hesaplamaya katılmaması durumu

1. TEKLİF 2. TEKLİF 3. TEKLİF 4. TEKLİF 5 TEKLİF

245.000 250.000 340.000 350.000 355.000

FİYAT

ARAŞTIRMASI C HARİÇ MALİYET

C DAHİL MALİYET

A. 240.000 B. 264.000 C. 576.000

252.000

%3

360.000

%32

Yaklaşık Maliyet Teklif edilen fiyatlar

Hizmet alımlarında yaklaşık

maliyetin hesaplanması

Hizmet alımlarında yaklaşık maliyet

1) Birim fiyat üzerinden teklif alınan ihalelerde;

a) Her bir iş kaleminin miktarını ve gerçekleştirilmesine ilişkin şartları gösteren bir cetvel hazırlanır . Bu cetvelde her bir iş kaleminin adı, birimi, birim fiyatı ve bu fiyata dahil olan maliyetler ile varsa diğer unsurlar gösterilir.

b) Birim fiyata dahil olan maliyetler , iş kalemi ile ilgili

bütün unsurları içerecek şekilde düzenlenir ve bu iş

kalemine dahil olmayan başka giderler öngörülmez.

Hizmet alımlarında yaklaşık maliyet

2) Götürü bedel üzerinden teklif alınan ihalelerde;

İşin gerçekleştirilmesine ilişkin şartları gösteren bir

cetvel hazırlanır . Bu cetvelde işçilik ile varsa malzeme,

ekipman ve diğer unsurlar için belirlenen fiyatlar ve bu

fiyata dahil olan maliyetler gösterilir.

Hizmet alımlarında yaklaşık maliyet

3) Hizmetin gerçekleştirilmesi için gerekli olan iş

kalemlerine veya iş gruplarına ilişkin miktarların tespit edilen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutarların

toplanması ile elde edilen genel toplam tutar , sözleşme giderleri ve genel giderler ile KDV hariç olarak belirlenir.

• Bulunan bu tutara işin niteliği dikkate alınarak % 20 oranını geçmemek üzere yüklenici kârı eklenir.

• Yüklenici için öngörülen kar tutarının bu cetvelde

gösterilmesi zorunludur.

Hizmet alımlarında yaklaşık maliyet

• Bu tutar , kâr hariç belirlenen genel toplam tutar üzerinden hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler ile toplanarak yaklaşık maliyet hesaplanır.

• Buna ilişkin hesap cetveli hazırlayanlarca imzalandıktan sonra, ihale onay belgesinin ekine konularak ihale

yetkilisine sunulur.

İhale konusu işte amortismana tabi bir unsur kullanılacaksa, bu unsurun maliyeti

nasıl hesaplanır?

Personel çalıştırmasına dayalı hizmet işlerinde %3 (4) sözleşme ve genel giderler içerisinde yer alması nedeni ile herhangi bir bedel öngörülmez ve sorgulama

esnasında da bu giderlerin belgelendirilmesi istenemez.

Diğer hizmet alımlarında ise, bu unsurun toplam alış maliyetinin değil, ihale konusu işin süresi ile orantılı

amortisman değerinin dikkate alınması gerekmektedir.

Amortismana tabi unsurlar

İhale konusu işte kullanılmak üzere idarece yükleniciye verilecek araç, gereç, makine,

ekipman veya kullanılacak yerler veya taşınmazlar varsa nelere dikkat edilmesi

gerekir?

İdarece verilecek unsurlar

 İdarelerce verilen araç, gereç, makine, ekipman varsa bunlara ilişkin bakım onarım ve kullanım giderlerinin kimin tarafından karşılanacağı, idarenin tasarrufunda bulunan yerlerden hangilerinin yükleniciye

kullandırılacağı ile,

 İdarenin taşınmazlarının kullandırılması neticesinde

ortaya çıkan elektrik, su gibi giderlerin de kime ait

olacağı ayrıntılı olarak ihale dokümanında açıkça

belirtilmelidir.

Personel çalıştırmasına dayalı olmayan

hizmet alımlarında

yaklaşık maliyetin hesaplanması

Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarında, yaklaşık maliyetin

belirlenmesinde iş kazası ve meslek hastalıkları prim oranı ile % 3 sözleşme

ve genel giderler dikkate alınır mı?

% 3 sözleşme ve genel giderler

• Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet

alımlarında, çalışacak personelin sayısı ve çalışacakları saatler net değilse, idarelerce iş kazası ve meslek

hastalıkları prim oranları idari şartnamelere

yazılmayacak ve KİK işçilik hesaplama modülünde yer alan % 3 sözleşme ve genel giderler de dikkate

alınmadan yaklaşık maliyet belirlemesi yapılacaktır.

Kaynak Piyasa

İş Kaleminin Adı ve

Kısa Açıklaması Birimi Miktarı Birim Fiyat (TL)

Tutarı (TL) A ... Trafo Bakım onarımı Adet 2 120,000 240.000,00 B ... Trafo Bakım onarımı Adet 2 132,000 264.000,00 C ... Trafo Bakım onarımı Adet 2 288,000 576.000,00 Ortalama ... Trafo Bakım onarımı Adet 2 180,000 360.000

TOPLAM TUTAR (K.D.V Hariç) 360.000

Trafo bakım onarımı hizmet alımı yaklaşık

maliyeti

Yüksek fiyatın

hesaplamaya katılması durumu

1. TEKLİF 2. TEKLİF 3. TEKLİF 4. TEKLİF 5 TEKLİF

245.000 250.000 340.000 350.000 355.000

Belge eksik Belge eksik Tamam Tamam Tamam

FİYAT

ARAŞTIRMASI HESAPLANAN MALİYET

OLMASI GEREKEN

A. 240.000 B. 264.000 C. 576.000

360.000

?

Teklif Edilen Fiyatlar

Yaklaşık Maliyet

Bu ihale hakkında ne düşünürsünüz?

İhalenin piyasa şartlarına göre verilmediği,

ihalede rekabetin ve eşit muamelenin sağlanmadığı izlenimlerini oluşturacaktır.

Bu ihalede yaklaşık maliyet hazırlanırken üçüncü firmanın fiyat araştırmasına cevabı gerekçe

belirtilmek suretiyle değerlendirme dışı bırakılmalıydı.

Kâr oranının belirtilmediği ve kâr tutarının yer almadığı bir yaklaşık maliyette kârsız

yaklaşık maliyet nasıl bulunur?

Kar oranı ve kar tutarı belirlenmemiş yaklaşık maliyetin azami kar oranı olan %20 oranında kar içerdiğinin

kabulüyle, yaklaşık maliyet 1,20’ye bölünerek kârsız

yaklaşık maliyet bulunur.

Kamu İhale Kurul Kararı

İdarece hesaplanan yaklaşık maliyet hesabında kâr

oranının belirtilmediği görülmüştür. …en yüksek kâr

oranının %20 olduğu dikkate alındığında 116.407,59

TL olan yaklaşık maliyetin 1,20’ye bölünmesi sonucu

kârsız yaklaşık maliyet tutarının 97.006,33 TL olduğu

tespit edilmiş olup, kârsız yaklaşık maliyetin altında

teklif sunan … Limited Şirketi’nin aşırı düşük teklif

sorgulamasına tabi tutulması gerektiği sonucuna

ulaşılmıştır.

Karsız maliyete göre

1. TEKLİF 2. TEKLİF 3. TEKLİF 4. TEKLİF 5 TEKLİF

245.000 250.000 340.000 350.000 355.000

Tamam Tamam Tamam Tamam Tamam

FİYAT

ARAŞTIRMASI

HESAPLANAN

MALİYET KARSIZ MALİYET

A. 240.000 B. 264.000 C. 576.000

360.000 300.000

Teklif Edilen Fiyatlar

Yaklaşık Maliyet

Aşırı Düşük Aşırı Düşük

Yüksek fiyatın

hesaplamaya katılmaması durumu

1. TEKLİF 2. TEKLİF 3. TEKLİF 4. TEKLİF 5 TEKLİF

245.000 250.000 340.000 350.000 355.000

FİYAT

ARAŞTIRMASI C HARİÇ MALİYET

KARSIZ MALİYET

A. 240.000 B. 264.000 C. 576.000

252.000

%20 Karlı

210.000 Karsız

Yaklaşık Maliyet Teklif Edilen Fiyatlar

Personel çalıştırmasına dayalı hizmet alımlarında

yaklaşık maliyetin hesaplanması

Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet

alımlarında yaklaşık maliyetin hesaplanması

1

Kısa vadeli sigorta kolları prim oranı dikkate alınır ve bu oran idari şartnamede belirtilir.

2

Brüt asgari ücret tutarı ile bu tutar üzerinden hesaplanan işveren payı toplamından az

olmamak üzere bulunan maliyetler dikkate

alınarak işçilik hesaplanır.

Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet

alımlarında yaklaşık maliyetin hesaplanması

3 Yemek, yol ve giyecek öngörülmesi halinde, yukarıda yapılan hesaplamalara; yemek, yol ve giyecek maliyetlerinin brüt tutarları da

eklenerek işçilik maliyeti bulunur.

Nakdi olarak ödenmesi öngörülmesi

durumunda yemek ve yol bedelinin günlük brüt tutarları ile bir ayda kaç gün üzerinden

verileceği idari şartnamede gösterilir.

Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet

alımlarında yaklaşık maliyetin hesaplanması

4 Personele asgari ücretin üzerinde ödeme

yapılmasının öngörülmesi halinde, bu ücretin brüt asgari ücretin en az yüzde (%) kaç fazlası olacağı idarece belirlenerek, bu oran üzerinden işçilik maliyeti hesaplanır ve söz konusu oran idari şartnamede açıkça gösterilir.

İşçilik giderlerine malzeme ve diğer giderler de

eklenerek yaklaşık maliyet hesaplanır.

Yaklaşık maliyetin hesaplanmasında 4857 sayılı İş Kanunu’nun 30’uncu maddesi gereği

çalıştırılacak olan engelli personel için

Hazinece karşılanan işveren payı dikkate alınır

mı?

KİGT’nin 78.28’inci maddesi “İstekliler tekliflerini hazırlarken 4857 sayılı İş Kanunun ilgili

maddelerinde düzenlenen sorumluluk çerçevesinde engelli işçi çalıştıracaklarını beyan etseler dahi, tekliflerin eşit koşullarda değerlendirilmesini

sağlamak amacıyla tekliflerin değerlendirilmesinde bu durum dikkate alınmayacak, bütün istekliler

tekliflerini olağan işçilik bedelleri üzerinden

vereceklerdir.

KAMU İHALE KURUL KARARI

… Bu itibarla idare tarafından yaklaşık maliyetin yukarıda yapılan değerlendirmelere aykırı olarak 4857 sayılı İş Kanunu’nun 30’uncu maddesi gereği çalıştırılacak olan 3 engelli personel için Hazinece karşılanan ilgili işveren payı dikkate alınarak

hatalı belirlendiği anlaşılmıştır.

Engelli işçi çalıştırılması durumunda Hazine tarafından karşılanan prim tutarı,

idarece yüklenicinin hakedişinden

kesilmesi gerekir mi?

Ancak işin yürütümü sırasında yüklenicinin engelli işçi çalıştırması durumunda, yükleniciye fazla

ödeme yapılmasını engellemek amacıyla 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar gereğince, engelli işçi çalıştırma nedeniyle Hazine tarafından karşılanan prim tutarı, idarece yüklenicinin hakedişinden

kesilecektir.

Sıra

No İş kaleminin adı ve kısa açıklaması Birimi

Miktarı

Birim Fiyat Tutar İşçi

Sayısı

Ay/Gün/

Saat

1 Temizlik Personeli (%10) Ay 130 24 1.836,68 5.730.441,60

2 Şoför (%50) Ay 20 24 2.377,22 1.141.065,60

3 Temizlik Personeli (%10) Artık gün Gün 130 15 60,37 117.721,50

4 Şoför (%50) Artık gün Gün 20 15 78,38 23.514,00

I. ARA TOPLAM (KDV) HARİÇ 7.012.742,70 1 Temizlik Personeli (Bayram-tatil) Gün 1.450 49,56 71.862,00

2 Şoför (Bayram-tatil) Gün 290 67,57 19.595,30

3 Temizlik Personeli (fazla çalışma) Saat 1.200 9,92 11.904,00

4 Şoför (fazla çalışma) Saat 600 13,50 8.100,00

5 Malzeme Ay 24 55.0000,00 1.320.000,00

6 Malzeme taşıma (10 adet şoför) Ton 40.000 30,00 1.200.000,00

II. ARA TOPLAM (KDV) HARİÇ 2.631.461,30 TOPLAM TUTAR (KDV VE KAR HARİÇ) HARİÇ 9.644.204,00 YÜKLENİCİ KARI %10 943.670,29 TOPLAM TUTAR KAR DAHİL (KDV) HARİÇ 10.587.874,29

9.644.204,00 TL eşit ve altındaki teklifler aşırı düşük tekliftir.

Personel çalıştırmasına dayalı hizmet alımı yaklaşık maliyeti

Ağırlıklı oranlara ilişkin sabit katsayılar

Yaklaşık maliyetin unsurları Unsurların tutarları

Ağırlık oranları

Yaklaşık maliyet (kardan arındırılmış) 9.644.204,00 Tutar/YM

a

a

b

b

C Makine ekipman amortismanı (Mn/Mo) 200.000,00 0,02 Toplam 1

“MADDE 5- (1) Fiyat farkı aşağıdaki formüllere göre hesaplanır:

c) Diğer hizmet alımlarında;

F = A

x B x ( P

-1)

Fiyat farkına ilişkin esaslar;

F

A

B

P

“MADDE 5- (1) Fiyat farkı aşağıdaki formüllere göre hesaplanır:

c) Diğer hizmet alımlarında;

Fiyat farkına ilişkin esaslar;

F = A

x B x ( P

-1)

İ_n Y_n G_n M_n

P_n = [ a₁ + a₂ + b₁ + b2 + c ] İ_o Y_o G_o M_o

F = A

x B x ( P

-1)

İ_n Y_n G_n M_n

P_n = [ a₁ + a₂ + b₁ + b2 + c ] İ_o Y_o G_o M_o

a₁: Haftalık çalışma saatinin tamamı idarede kullanılan işçiliklerin ağırlık oranını temsil eden ve 6 ncı maddeye göre fiyat farkı hesaplanan sabit bir katsayıyı,

a₂: Haftalık çalışma saatinin tamamı idarede kullanılmayan işçiliklerin ağırlık oranını temsil eden sabit bir katsayıyı,

b₁: Akaryakıtın ağırlık oranını temsil eden sabit bir katsayıyı, b₂: Malzeme veya diğer hizmetlerin ağırlık oranını temsil eden sabit bir katsayıyı,

c: Makine ve ekipmanın amortismanının ağırlık oranını temsil eden sabit bir katsayıyı,

F = A

x B x ( P

-1)

İ_n Y_n G_n M_n

P_n = [0,74+0,04 + 0,07 + 0,13 + 0,02 ] İ_o Y_o G_o M_o

a₁: Haftalık çalışma saatinin tamamı idarede kullanılan işçiliklerin ağırlık oranını temsil eden ve 6 ncı maddeye göre fiyat farkı hesaplanan sabit bir katsayıyı,

a₂: Haftalık çalışma saatinin tamamı idarede kullanılmayan işçiliklerin ağırlık oranını temsil eden sabit bir katsayıyı,

b₁: Akaryakıtın ağırlık oranını temsil eden sabit bir katsayıyı, b₂: Malzeme veya diğer hizmetlerin ağırlık oranını temsil eden sabit bir katsayıyı,

c: Makine ve ekipmanın amortismanının ağırlık oranını temsil eden sabit bir katsayıyı,