ITPRO. İstanbul finans merkezi olur mu? işbirliği ile. DOSYA KONUSU Bulut bilişimde kaybolanlar

9

IT UZMANLAR İÇİN TEKNOLOJİ ÇÖZÜMLERİ PRO

işbirliği ile

w w w . c o m p u t e r w o r l d . c o m . t r

GLOBUS

SAYI: 117

05 Aralık - 18 Aralık 2011 FİYATI: 3 TL

KKTC FİYATI: 5 TL

İstanbul finans

merkezi olur mu?

IBM Küresel Teknoloji Hizmetleri Bölüm Müdürü Gülseli Zeren

Karadere, İstanbul’un finans merkezi olması için öncelikle dışkaynak IBM Küresel Teknoloji Hizmetleri Bölüm Müdürü Gülseli Zeren Karadere

DOSYA KONUSU

Artık açıkça görülüyor ki bulut bilişim, kurumların gelecek hayatlarında vazgeçilmez bir yer alacak.

Bulut bilişimde kaybolanlar

“Türkçe içerikli oyunların pazar payı artıyor”

SHR Grup CEO’su Barış Özistek

RÖPORTAJ

Ne tablet, ne telefon Samsung Galaxy Note Tablet ve akıllı telefon

özelliklerini bir araya getiren Galaxy Note, el yazısı tanıma özelliği ile kullanıcılarla buluşuyor.

HABER

9

IT UZMANLAR İÇİN TEKNOLOJİ ÇÖZÜMLERİ PRO

işbirliği ile

w w w . c o m p u t e r w o r l d . c o m . t r

GLOBUS

SAYI: 117

05 Aralık - 18 Aralık 2011 FİYATI: 3 TL

KKTC FİYATI: 5 TL

İstanbul finans

merkezi olur mu?

IBM Küresel Teknoloji Hizmetleri Bölüm Müdürü Gülseli Zeren

Karadere, İstanbul’un finans merkezi olması için öncelikle dışkaynak kullanım kültürünün gelişmesi gerektiğini söylüyor.

IBM Küresel Teknoloji Hizmetleri Bölüm Müdürü Gülseli Zeren Karadere

DOSYA KONUSU

Artık açıkça görülüyor ki bulut bilişim, kurumların gelecek hayatlarında vazgeçilmez bir yer alacak.

Bulut bilişimde kaybolanlar

“Türkçe içerikli oyunların pazar payı artıyor”

SHR Grup CEO’su Barış Özistek

RÖPORTAJ

Ne tablet, ne telefon Samsung Galaxy Note Tablet ve akıllı telefon

özelliklerini bir araya getiren Galaxy Note, el yazısı tanıma özelliği ile kullanıcılarla buluşuyor.

HABER

34 3

Sayı: 2011/117 05 Aralık- 18 Aralık 2011

İmtiyaz Sahibi

D İDEM D EMİRKENT

Bilişim Yayınları Direktörü

M

URAT

Y

ILDIZ myildiz@dunya.com

Yayın Yönetmeni ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü

E

RCAN

A

RSLAN earslan@dunya.com

nkaymakci@itpro.com.tr

Görsel Yönetmen

N

URİ

K

AYMAKÇI

merve.erdogdu@dunya.com

Sayfa Tasarım

M

ERVE

E

RDOĞDU

Fotoğrafl ar

M

^EHMET

B

^ARS

guler.okumus@dunya.com

Reklam Grup Başkanı

G

ÜLER

O

KUMUŞ

Abone ve Dağıtım Müdürü

MECİT YILMAZ

Yayın Türü: YAYGIN SÜRELİ 15 günde bir yayınlanır.

Tanıtım ve Halkla İlişkiler Müdürü

NİLAY ŞAHİNOĞLU DOYURAN Yönetici Editör

M

EHMET

G

ÖKSU

mgoksu@dunya.com

Haber Editörü

A

^YDIN

Ç

^ETİNER acetiner@dunya.com

Katkıda Bulunanlar

B

İRKAN

K

ONAR

E

^MİN

Ç

^ELİK

A

Lİ

K

ARAKAYA

DÜNYA AKTÜEL A.Ş.

‘GLOBUS’ DÜNYA BASINEVİ Balamir Sokak No: 7 34810 Kavacık/Beykoz-İstanbul Tel: 0216 681 18 32 • Fax: 0216 680 39 71 Santral Tel: 0216 681 18 00

itpro@itpro.com.tr

Ücretsiz Danışma Hattı: 0800 219 20 24 - 25 Baskı: DÜNYA YAYINCILIK A.Ş.

Dağıtım: DÜNYA SÜPER DAĞITIM A.Ş.

IT PRO, International Data Group, Inc.

(IDG)’nin Computerworld dergisinin lisansı ile yayınlanır. Merkezi Boston’da bulunan IDG, bilgi teknolojisi konusunda dünyada en geniş kitleye ulaşan kuruluştur. BT sahasında dünyanın en önde gelen yayıncılık, araştırma, konferans ve fuarcılık şirketi olan IDG,

80 ülkede 300 bilgisayar gazete ve derginin yayıncısıdır.

IT PRO

GLOBUS

İçindekiler

Canon Powershot SX40 HS

Canon, güçlü, ultra zum özellikli kompakt kamera serisine yeni bir model daha ekledi.

32 Uzman Bakış

26 Dosya konusu

Bulut bilişimde kaybolanlar

Bulut bilişim artık açıkça görülüyor ki, kurumların gelecek hayatlarında vazgeçilmez bir yer oynayacak.

14 Dosya konusu

Verimliliğin Formülü Dışkaynak

Dışkaynak kullanımı, var olan uzmanlığın kaliteli biçimde aktarılması fırsatı yarattığından, önümüzdeki

dönemde pazar payını artıracağa benziyor.

12 ^Röportaj

Türkçe içerikli oyunların

pazar payı artıyor.

SHR Grup CEO’su Barış Özistek

IBM Küresel Teknoloji Hizmetleri Bölüm Müdürü Gülseli Zeren Karadere

20 Kapak konusu

IBM Küresel Teknoloji Hizmetleri Bölüm Müdürü Gülseli Zeren

Karadere, İstanbul’un Finans Merkezi olması için öncelikle dış kaynak kullanıma odaklanması gerektiğini söylüyor.

Mono lazer yazıcılar

Acelesi olanların tasarruflu yazıcıları olan siyah beyaz lazerlerin, piyasadaki en iyi beş tanesi.

33 ^{TOP 5} 04 Haber&Analiz

Ne tablet, ne telefon Samsung Galaxy Note

IT IT PRO PRO IT IT PRO PRO

Tablet ve akıllı telefon özelliklerini bir araya getiren Galaxy Note, el yazısı tanıma özelliği ile Türkiye’de.

Haberler&Analiz

⁴

Müşteriye özel hizmetler

■ ■ ■ Archos

Türkiye pazarında 10

06 ^HP’den yeni ürünler & 08

Haber Analiz

G

üney Kore’li üretici geçtiğimiz aylarda tanıttığı Samsung Galaxy Note’u, Ara- lık ayında Türkiye pazarına sunuyor.

Akıllı telefon ve tablet özellikleri- ni bir araya getiren Galaxy Note ayrı- ca, yalnızca 9.65 milimetre inceliğe ve 178 gram ağ- rırlığa sahip.

5.3 inç dokunmatik ekranın yanı sıra üretici fir- manın cihaza olarak geliştirdiği S Pen sayesinde Ga- laxy Note yazma ve çizme haricinde, herhangi bir ekran görüntüsü üzerinde her türlü notu yazıp, pay- laşmaya olanak tanıyor.

Samsung Electronics Türkiye Başkanı Sung Yong Hong, GALAXY Note’un Türkiye pazarına sunulma- sıyla ilgili açıklamasında; “Samsung olarak bir kez daha pazara yön verecek ve akıllı telefon deneyimi- ne yeni bir boyut kazandıracak bir lider ürünü sun-

manın gururunu yaşıyoruz. Galaxy Note, tüketici beklenti ve alışkanlıkları göz önünde bulunarak ge- liştirilmiş olmanın yanı sıra, kullanıcıların hayatı- na katma değer sağlamak üzere tasarlandı. Hayatı kolaylaştıracak gelişmiş özellikleriyle Galaxy Note, kullanıcı alışkanlıklarını değiştirecek” dedi.

S Pen ile el yazısı

Galaxy Note’un S Pen’i, dokunmatik ekran deneyi- me ek olarak, ekrandaki görüntüleri kontrol etmeye, düzeltmeye, işaretlemeye, kesip yapıştırmaya olanak tanıyor. Galaxy Note, Facebook, web, Google Maps, doküman, word excel gibi programlardan tek tuşla alınan ekran görüntüsü üzerinde S Pen ile istenildi- ği çizimler yapmayı ve notlar yazmayı ve bu notları anında paylaşmayı mümkün kılıyor.

Galaxy Note, geleneksel ekranlara oranla çok

Ne tablet, ne telefon

Samsung Galaxy Note

Tablet ve akıllı telefon özelliklerini bir araya getiren Galaxy Note, el yazısı tanıma

özelliği ile Türkiye’de

Turkcell müşterileriyle

buluşuyor.

34 5

En ince HTC Windows 8 tabletler için ilk sinyaller kötü

Haber&Analiz

IT IT PRO PRO

8 mm kalınlığıyla Tayvan’lı üretici- nin en ince telefonu olan Ville kod adlı cihaz üzerinde 960x540 piksel 4,3 inçlik Super AMOLED ekran olduğu söyleniyor. Android 4.0 ve Sense UI ile geleceği iddia edilen Ville’de üretici firmanın son dönemde piyasaya sür- düğü çoğu cihazda karşımıza çıkan

Beats Audio da var. 1.5 GHz’lik çift çekirdekli S4 işlemcisini kullanaca- ğı söylenen Ville’in 1080p video kay- dı yapabilen 8 mp’lik kamera olduğu da söyleniyor. HTC Ville 2012’nin Şu- bat ayında Barcelona’da düzenlene- cek Mobil Dünya Kongresi’nde tanıtıl- ması bekleniyor.

Microsoft, teknoloji dünyası- nın yükselen trendleri arasında baş- ta gelen tablet üretme konusunda geç kaldığı gerekçesiyle eleştiriliyor.

Microsoft’un bu eleştirilere yanıtı ise kısa “Windows 8’i bekleyin” şeklinde.

Microsoft tablet arenasında var olmak için Windows 8’den elbette çok şeyler

bekliyor. Ancak Forrester’ın araştır- ması Microsoft’un bu konuda iyimser olmak için erken davrandığını ortaya koyuyor. Şirket tarafından üstelik tek- noloji farkındalığının dünyanın diğer ülkelerine göre çok daha yüksek oldu- ğu ABD’de yapılan araştırmaya göre bu yaz Windows 8’li tablet almayı dü-

şünenlerin oranı yalnızca yüzde 10.

Bu performans ile ancak PlayBook’un klasmanına girebilen Windows 8, yüz- de 16 ile tercih edilen HP TouchPad kadar bile olamıyor. Beklendiği gibi iPad’in birinci olduğu sıralamadaki di- ğer tabletler ise Amazon, Samsung, Sony ve Dell olarak sıralanıyor.

daha üstün ve canlı bir net- lik sağlayan ekranı, HD Su- per AMOLED (1280x800 pik- sel) teknolojisi ile üstün bir görüntüleme deneyimi sağlı- yor. Galaxy Note video, fotoğ- raf, belge ve web için en iyi görüntüleme deneyimlerini sağlamanın yanı sıra, 180 de-

recelik bir izleme açısı suna- rak üstün bir ekran deneyimi yaşatıyor. Galaxy Note ile vi- deoları istendiği gibi düzen- leyip montajlayarak eğlence- li kurgular oluşturmak müm- kün. Galaxy Note üretici fir- manın daha önceki Android’li telefonlarında da gördüğü- müz TouchWiz arayüzünün son sürümü (v4.0) ile geliyor.

Kullanıcılar cihazın ana ekra- nını widget ve uygulama kı- sayolları ile diledikleri gibi kişiselleştirebiliyor. Galaxy Note’un uygulama ekranı için de aynı şeyi söyleyebiliriz.

Kullanıcılar uygulama ekra- nını da istedikleri düzenleyip, klasörler oluşturabiliyor.

Galaxy Note’un akıllı pro- fesyonel planlama aracı S Planlayıcısı ise, cihazın bü- yük ekranının tam olarak kul- lanılmasını sağlıyor. Yönetim Planlayıcısı, telefonun yapıla- caklar listesi ve takvimini en- tegre ediyor ve sezgisel olarak çalışarak, kullanıcılarının ya- şamlarını kapsamlı bir şekil- de organize etmeye yarıyor.

Galaxy Note, bütün Microsoft Office programlarını (Micro- soft Word, Microsoft Excel, Microsoft Powerpoint) dü- zenlenmesini, bu doküman- lardan tek tuşla ekran görün- tüsü alınmasını ve üzerine ek- lenecek kişisel notların anın- da paylaşılmasını sağlıyor.

Güçlü donanım

Google mobil işletim siste-

mi Android’in Gingerbre- ad (v2.3) sürümü ile gelen Note donanım tarafında da oldukça güçlü özelliklere sa- hip. Öncelikle cihaz 1.4 GHz çift çekirdekli ARM A9 işlem- cisiyle dikkat çekiyor. 1 GB RAM’I olan telefon 16 ve 32 GB dahili hafıza seçenekle- ri ile kullanıcıların beğenisine sunuluyor. Galaxy Note 8 me- gapiksel kamerası olan Ga- laxy Note mobil görüntüleme alanında da iddialı. Otomatik netleme yapabilen kamera da LED flaş da var.

Kameranın diğer özellikle- ri arasında coğrafi etiketle- me, dokunmatik netleme, yüz tanıma ve görüntü sabitleyici de var. Galaxy Note’un kame- rasının saniye 24 kare değe- riyle 1080p video kayıt yete- neği olduğunu da yer gelmiş- ken ekleyelim.

HSPA+ ve Wi-Fi bağlantı- ları ile gelen Galaxy S’de GPS de unutulmamış. Cihazın di- ğer bağlantı özellileri arasın- da Bluetooth (v3.0), DLNA ve Wi-Fi Direct var. Bununla be- raber Galaxy Note Wi-Fi eri- şim noktası olarak kullanıla- biliyor.

Gamers Hub, Social Hub ve Readers Hub gibi üreti- ci firmanın kendi geliştiridi- ği uygulamalarla gelen Galaxy Note’ a kullanıcılar Google’ın uygulama mağazası Android Market üzerinden farklı uygu- lamalar indirebiliyor.

Aralık ayı itibariyle pazara su- nulacak olan Galaxy Note, in- terneti içinde Turkcell paket- leriyle beraber, kutu içinden çıkan deri kılıf hediyesiyle son kullanıcılarla buluşacak. Kul- lanıcıların akıllı telefon alış- kanlıklarında yeni bir dönem açacak olan Samsung Galaxy Note, Turkcell 3G farkı ve ka- litesiyle, avantajlı ödeme seçe- nekleriyle Türkiye’deki kulla- nıcılarla buluşacak. Kullanıcı- lar Galaxy Note’a ayda 84,90 TL’den başlayan, 24 ay taksit- li ödeme seçenekleriyle Turk- cell İletişim Merkezleri’nden ve anlaşmalı zincir mağazalar- dan sahip olabilecek. ◗

P

hilips, Fransa ve Hollanda’daki aydın- latma merkezleriy- le hükümetlere, kamu kuru- luşlarına ve özel kuruluşla- ra aydınlatma konusunda da- nışmanlık vermeye ve çö- zümler sunmaya devam edi- yor. Firma, geçtiğimiz gün- lerde düzenlediği toplantı ile Lyon şehrindeki OLAC (Dış Mekan Aydınlatma Uygula- ma Merkezi)’de yol aydınlat- ması, sokak aydınlatması ile şehir merkezine yönelik çö- zümlerini, Eindhoven’deki LAC (Aydınlatma Uygulama Merkezi)’de ise hastane, otel ve ofis için yeni nesil aydın- latma çözümlerini gösterdi.

Yapılan tanıtımda Türkiye’nin yol aydınlatma- sında LED teknolojisine ge- çerse yılda 300 milyon TL bü- yüklüğünde bir tasarruf ede- ceğine de değinildi. Toplantı- da 2010 yılında Dünya’da sa- tılan 11.5 milyar adet enkan- desan lambanın % 75’inin ev- lerde kullanıldığını ifade eden Philips yetkilileri tasarruflu LED ampullere ağırlık verme- ye başladıklarını ve bu sene- nin başında şeffaf ampul sa- tışını bıraktıklarını söyledi.

Bu ampullerden en az yüz- de 70 tasarruflu olan LED aydınlatmalar, 25 kat daha uzun ömürlü olmalarıyla da hane kullanımından yol ay- dınlatmasına kadar her alan- da daha cazip bir seçenek su- nuyorlar.

Toplantıda yol aydınlatma- ları açısından dünyanın üçte birinin 1960 yılından kal- ma aydınlatmalar kullandığı-

nı belirtilirken, yeni nesil ay- dınlatma çözümlerine geçiş hâlinde 10 milyar Euro tasar- ruf edilebileceği ifade edildi.

Küresel ölçekte aydınlatma alanının tamamında bu şekil- de ortalama %40 enerji tasar- rufu sağlanması enerji mali- yetlerinde 128 milyar Euro tasarruf anlamına geliyor. Bu da 670 milyon ton CO2, yılda 2 TWh enerji üreten 642 orta ölçekli elektrik santralinin yıl- lık toplam enerji üretimine denk geliyor.

LED adı verilen yeni nesil lambaların şeffaf lambalara göre yüzde 80, floresana göre

ise yüzde 40’a varan oran- da tasarruf sağladığını belir- ten Philips Aydınlatma Türki- ye Genel Müdürü Ülkem Kı- rımlı, Türkiye’de 80 milyon adet şeffaf lambanın LED ile değiştirilmesi hâlinde hane başına yılda 240 TL tasar- ruf edilebileceğini söyledi. Bu miktarın Keban Barajı’nın bir yılda ürettiği enerjiden fazla olduğunu ve 190 milyon ağa- cın temizleyebileceği karbon- dioksidin doğaya salınımını da önleyeceğini belirten Kı- rımlı, Türkiye’nin toplam ta- sarrufunun ise 1,6 milyar TL olacağını belirtti. ◗

Philips’ten yeni LED çözümleri

Philips, Fransa ve Hollanda’daki uygulama merkezlerinde yeni aydınlatma teknolojilerini tanıttı.

Philips Aydınlatma Türkiye Genel Müdürü Ülkem Kırımlı

Cihaz 1.4 GHz çift

çekirdekli ARM A9

işlemcisiyle dikkat

çekiyor.

I

ntellica’nın EVAM (Event

& Action Manager) çö- zümü ile gerçek zaman- lı müşteri hareketlerini analiz edip, çeşitli ortamlardan ge- len hareketlerin içerisinde pa- zarlama ekipleri tarafından ta- nımlanmış senaryolara uyan desenler (pattern) aranıyor.

Senaryolardaki desenler keşfe- dildiğinde ise müşterilere akıl- lı öneriler yine gerçek zamanlı

olarak yapılabiliyor.

Karmaşık pazarlama se- naryolarının tanımlanıp ça-

lıştırılabildiği bu çözüm ile, kampanyaların geri dönüşle- ri dört-beş kat daha fazla ola- biliyor. Ayrıca, müşteri ve olay (event) odaklı yaklaşımlarla, müşterileri bıktırmadan, sade- ce anlamlı nokta ve zamanlar- da pazarlama aksiyonlarının yapılması da sağlanıyor.

Operasyonel sistemler ile İş Zekası sistemlerinin birleşti- rilmesi olarak da düşünülebi- lecek bu olay tabanlı sistem- ler ile ortaya çıkan kavram ise

“Operasyonel İş Zekası” (Ope- rational Business Intelligen- ce). Operasyonel İş Zekası ku- rumların daha akıllı, daha hız- lı reaksiyonlar göstermesi an- lamına geliyor. Avea’da ger- çekleştirilen başarılı uygula- ma ile GSM operatörleri için de ideal hale getirilmiş EVAM çözümü ile Intellica, özel-

likle finans, telekomünikas- yon, e-business sektörlerin- de başarılı uygulamalar yap- mış ve Türkiye’nin bu konuda- ki öncü olan EVAM ile yurtdı- şında da faaliyetlerine başla- mış bulunuyor.

Intellica Teknoloji Direktö- rü Can Alhas konuyla ilgili gö- rüşlerini şöyle ifade ediyor: “İş Zekası ortamları ile Operas- yonel sistemlerin birleşmesi ve Kuruma özel Operasyonel Zeka’nın oluşturulması, önü- müzdeki dönemin en sıcak gündemlerinden biri olacak.

Operasyonel Zeka ile bildi- ğimiz İş Zekası uygulamala- rında bir doğrunun yeri deği- şiyor: Bugüne kadar hep data (veri) konuşurken, önümüz- deki dönemde olay (event) kavramı ön plana çıkıyor olacak.” ◗

Haber&Analiz 6

Şirket haberleri

Motorola Droid 4 resmiyet kazandı

Panasonic telefonlar Avrupa pazarında

Android işletim sisteminde çalışan telefonlar piyasaya sürmeye devam eden Motorola’nın yeni akıllısı Droid 4’ün donanım özellikleri açıklandı. Şirketin yeni piyasaya sürdüğü Razr’ın Q klavyeli versiyonu olarak tanımlanabilecek cihaz üzerinde 4 inçlik qHD (960x540 piksel) ekran yer alıyor. Yeni akıllı Android’in Gingerbread (v2.3) sürümü üzerinde çalışıyor. 1.2 GHz’lik çift çekirdekli işlemcisi olan telefonda 1 GB RAM var.

8 megapiksellik kamerası olan Droid 4 1080p video kaydı da yapabiliyor. 4G LTE bağlantısı olan Droid 4’ün piyasaya çıkış tarihi ise bilinmiyor.

Bugüne kadar ürettiği telefonları sadece Japonya pazarında satışa sunan Panasonic’in Lumix telefonları 2012 yılında Avrupa pazarında boy gösterecek. Firma planları arasında Avrupa’nın yanı sıra Kuzey Amerika’nın da olduğunu açıkladı. Panasonic Japonya pazarında satışa sunduğu telefonların özellikle görüntüleme alanında iddialı olduğunu söyleyebiliriz. Zira firmanın son olarak piyasaya sürdüğü telefonlardan Lumix 101P 13.2 megapiksellik kameraya sahip. 960x540 piksel çözünürlük sunan 4 inçlik dokumatik ekranı olan telefon Android (v2.3) işletim sistemi üzerinde çalışıyor. Çift çekirdekli 1GHz işlemcisyle de dikkat çeken 101P’nin diğer özellikleri arasında HSPA, Wi-Fi, Bluetooth ve microSD desteği var.

Üç Japon devinden iPhone 5 için güç birliği

Japonya’da yayın yapan Macotakara’nın haberine göre bir sonraki iPhone (olası bir Apple sürprizine karşı iPhone 5 demekten kaçınıyoruz) ya da iOS kullanan bir cihaz için 4 inç’lik ekranları Hitachi Displays, ve Sony Mobile Display’in birlikte üretiyor.

Yine sitedeki haberde iki şirketin iPad 3 için de ekranları üretmeye başladığı da iddia edildi. Sitenin iddiaları bununla da bitmiyor. Asıl büyük iddia ise Toshiba Mobile Display’in de katılımı ile üç Japon devinin yeni bir şirket kuracağı ve üretimi bu ortak şirketin gerçekleştireceği. Japan Display adını taşıyacak olan yeni şirketin önümüzdeki yılın ilk çeyreğinde kurulacağı ileri sürülüyor. Çıktığından bu yana ekran için ergonomi ve tek elle kullanılabilme faktörlerinden ötürü 3.5 inç stratejisinden vazgeçmeyen Apple, bakalım yeni iPhone’da bu geleneği bozacak mı?

Y

atırımları kapsamında Avrupa’nın ilk Çözüm ve Deneyim Merkezi’ni İstanbul’da açan HP, bu mer- kez ile satış, bakım ve servis alanlarında entegre bir hiz- met sunmayı hedefliyor.

Gerçekleşen açılışta Eric Cador “Liderliğimizi farklı stratejilere borçluyuz. Ancak bu stratejilerin sonucunda ana buluşma noktası tüketici- ler. HP’nin özellikle üstünde durduğu önemli konulardan biri olan müşteri memnuni- yetini bir adım öteye taşıya- cak farklı bir yapıyı bugün burada paylaşmaktan mutlu- luk duyuyoruz” açıklamasını yaptı. Bu merkezin 2012 yılı- nın ilk yarısı içerisinde Paris,

Londra, Riyadh ve Dubai’de açılacağını belirten Cador, Türkiye’nin önemli bir yatı-

rım bölgesi olduğunun altını çizerek, “Dünyanın hızla ge- lişen bölgelerinde artan müş- teri taleplerini karşılama stra- tejisinin bir parçası olarak ilk adımımızı bilgisayar üreti- mini Türkiye’de konuşlandı- rarak atmıştık şimdi bu adı- mı büyütüyor ve yeni bir yatı- rımla dünyanın ikinci çözüm ve deneyim merkezini burada hizmete açıyoruz” dedi.

Ertuğ Ayık ise ürün ile müşteri arasındaki tek köp- rünün satış sonrası hizmetler olduğunu belirterek “Bu mer- kezi hizmete açmamızdaki en önemli amaç tüketicilerin sü- rekli ulaşamayacakları hiz- metleri tek noktadan ve hız- lı alabilecekleri bir yer yarat- maktı. Standart garanti hiz- metlerinin ötesinde bilgisayar sağlık taraması, kullanım eği- timleri, bilgisayarı daha ve- rimli kullanmak için dona- nım yükseltmeleri ya da yazı- lım güncellemeleri gibi özel hizmetleri bu merkezde HP kullanıcılarına sunacağız. Ay- rıca en yeni HP ürünlerini de- neme fırsatını bu merkezde yakalayacak olan tüketicileri-

miz mevcut ürünleri ile ilgili özel eğitimleri de alabilecek- ler. Özetle bu merkez HP kul- lanıcıları için mükemmel de- neyimi yaşamaları için ide- al bir nokta olacak” dedi. HP Çözüm ve Deneyim Merkezi tüketicilerin hem en son HP ürünlerini deneyebilmeleri- ni hem de yerinde bilgisayar servis desteği, eğitim ve tav- siye alabilmelerine imkan ta- nıyacak.

Ayrıca kişisel bilgisayarla-

rından en iyi verimi almak için bakım yaptırmak isteyen tüketiciler için HP Çözüm ve Deneyim Merkezi’nde eğitim- li ürün uzmanları tarafından danışmanlık hizmeti verile- cek. Tüketiciler için ücretsiz yazılım eğitim kurslarının da gerçekleştirileceği HP Çözüm ve Deneyim Merkezi’nde ih- tiyaç duyulan aksesuar ya da bilgisayarın geliştirilmesine yönelik yazılım ve donanım hizmetleri de sunulacak. ◗

Müşteriye özel hizmetler

Gerçek zamanlı analiz

Avrupa’nın ilk HP Çözüm ve Deneyim Merkezi İstanbul’da hizmete açıldı.

Intellica müşteri odaklı yönetim stratejisi EVAM çözümünü kurumlara sunuyor.

HP, bu merkez ile satış, bakım ve servis alanlarında entegre bir hizmet sunmayı hedefliyor.

Bu çözüm ile, kampanyaların geri dönüşleri dört- beş kat daha fazla olabiliyor.

Merkezde danışmanlık hizmeti de verilecek.

Intellica Teknoloji Direktörü Can Alhas

Haber&Analiz 8

A

ralarında akıllı ürün- lerin de olduğu, bulut uyumlu ve web bağ- lantılı baskı teknolojilerinin de yer aldığı ürünler yenilik- çi özellikleriyle dikkat çeki- yor. HP Baskı ve Görüntüle- me Grubu Ülke Müdürü Arzu İlhan Babaoğlu, HP’nin yeni- likçi yaklaşımının 2012 yılın- da da devam edeceğini belirt- ti. Geleneksel anlamda baskı işini yaparken bir yandan da teknolojinin gerektirdiği tüm yenilikleri takip ettiklerini ifa- de eden Babaoğlu, “HP Baskı ve Görüntüleme Grubu olarak bireysel kullanıcıdan, kurum- sal müşterilere, KOBİ’lerden teknik kullanıcılara kadar pek çok ihtiyaca uygun yenilik- çi ürün ve hizmet sunuyoruz.

Şirket olarak geleneksel baskı işlerimizi sürdürürken baskı teknolojosinin de ötesinde ye- niliklerle pazarda etkili olma- ya devam edeceğiz” dedi.

‘Baskı pazarını tamamen değiştiriyoruz’

HP Baskı ve Görüntüleme Grubu olarak Türkiye paza-

rının gerçeklerinden yola çı- karak Türkiye’ye özel ürün- ler geliştirdiklerini söyleyen Babaoğlu, “Baskı pazarını ta- mamen değiştiriyoruz. Uygun maliyetli baskıyı kalıcı strate- jimiz olarak belirliyoruz.

Maliyetleri mümkün ol- duğu kadar aşağı çekerek Türkiye’deki tüketicimize do- lum fiyatına orijinal baskı ola- nağı sunuyoruz” diye konuş- tu. 2011 yılında Türkiye’ye

özel olarak üretilen ve çev- re dostu orijinal kartuşun kullanıldığı Deskjet 2060 ile sektörde bir çığır açtıkları- na da dikkat çeken Babaoğ- lu, Türkiye’de satılan her dört mürekkep püskürtmeli yazı- cıdan birinin Deskjet 2060 ol- duğuna dikkat çekti. “Yıllık hedefimizi 2 katına çıkardık”

diyen Babaoğlu bu hızlı çı- kışın 2012 yılında da devam edeceğini ifade etti. ◗

3

8 yaşındaki Ulutaş yeni görevinde, iş strateji- sinin geliştirilmesi ve uygulanması ile şirketin böl- gede genişlemesinin sağlan- masından sorumlu olarak, Accenture’ın Türkiye’deki fa- aliyetlerini ve operasyonla- rını yönetecek. Genel Mü- dür Tolga Ulutaş yeni göre- vinde müşteriler ve ortaklar- la ilişkilerin geliştirilmesi so- rumluluğunu da üstlenecek.

Accenture’ın; iletişim, med- ya, finansal hizmetler, sigor- ta, enerji, hızlı tüketim mal- ları ve perakende alanların- daki müşterilerine hizmet ve- ren 500 kişinin üzerindeki iş- gücüne, yeni ve yüksek per- formanslı çalışanların da- hil edilmesi başta olmak üze- re, şirket için yeni iş hedef- leri de belirleyecek. Tolga Ulutaş 2008 yılında katıldı- ğı Accenture’da, Genel Mü- dürlük görevini üstlenmeden önce; şirketin “İletişim, Med- ya ve Teknoloji Grubu”nda görev yaptı. Ulutaş bu göre-

vinde; kablolu, kablosuz ve internet servis sağlayıcıla- rı için stratejik iş ve teknolo- jik danışmanlık hizmeti sağ- ladı. Yeni görevi ile ilgili bir açıklama yapan Ulutaş şöy- le dedi: “Accenture’ın global hizmet sağlama gücü ve tek- nolojik vasıfları, Türkiye pa- zarı için yeni fırsatlar ve ino- vatif yaklaşımlar sunuyor.

Hedefim; Accenture müşte- rilerine en iyi ve kaliteli hiz- meti sunmak, bunu yapar- ken yetenekli ve yüksek per- formanslı işgücünü istihdam etmek ve faaliyet gösterdiği- miz bölgedeki tüm kesimler ve paydaşlarımız için fark ya- ratmak olacaktır.” 2000 yı- lının Eylül ayında kurulan Accenture’ın İstanbul ofi- si; telekomünikasyon, finans, hızlı tüketim malları, ener- ji ve altyapı hizmetleri gibi farklı büyüme alanlarında, önde gelen Türk şirketlerine yüksek performanslı işletme- ler olma konusunda danış- manlık hizmeti veriyor. ◗

HP’den yeni ürün

Accenture’da yeni genel

müdür

Ürün ve hizmetleri dünyaca tercih edilen HP Baskı ve Görüntüleme Grubu, 2012 yılına damgasını vuracak yeni ürünlerini tanıttı.

Accenture Türkiye Genel Müdürlüğü görevine Tolga Ulutaş getirildi.

HP Baskı ve Görüntüleme Grubu Perakende Sektörü Birim Müdürü Berrin Özselçuk, HP Baskı ve Görüntüleme Grubu Ülke Müdürü Arzu İlhan Babaoğlu , HP Baskı ve Görüntüleme Grubu Ticari Sektör Bölüm Müdürü Filiz Aydede

A

pple, Adobe, Graphi- soft gibi dünyanın en değerli teknoloji mar- kalarının distribütörlüğünü yapan Bilkom, etkinlik için kendi alanlarında uzman ve sohbeti keyifli dijital yaşam koçlarını Dijital Başkent et- kinliğine konuşmacı olarak davet etti.

Cüneyt Özdemir, Ufuk Tar- han, Serdar Kuzuloğlu, Prof.

Dr. Salih Ofluoğlu, Emre Ay- doğdu, Kaan Sezyum, David Niemejier, Bora Ünal, Kemal Baransel, Özgür Yılmazel, Ba- rış Özcan,Hakan Sevsal, Bü- lent Günsoy, Ali Babaoğlan,

Mustafa Aydoğdu, Mehmet Koştumoğlu, Kemal Demir, Göksel Kesim, Selçuk Kara- man gibi alanında birçok ünlü ve sürpriz isim, birbirinden keyifli interaktif sunumlar ve workshoplarla dijital yaşamın sosyal, kültürel ve ekonomik boyutlarına dikkat çekti.

Toplantının açılış konuşma- sını yapan Genel Müdürü Cö- mert Varlık şunları söyledi:

“Eğer teknolojinin yardı- mıyla bir engelli arkadaşımı- zın yaşamında böylesine bü- yük radikal değişiklikler ya- ratabiliyorsak dijital yaşam koçu olarak daha birçok alan-

da insanlara yardımcı olabi- liriz. Uzun yıllar, Bilkom ola- rak distribütörlüğünü yaptı- ğımız Apple, Adobe ve Grap- hisoft gibi dünya lideri mar- kalarımız ve hizmetlerimiz- le hayatı herkes için kolaylaş- tırma çabamız aynı heyecan- la devam ediyor. Bireylerin ve kurumların yanında durma- ya özen gösteriyor, onlara ye- nilikçi çözümlerle destek olu- yoruz; dijital teknolojilerin ve markalarımızın insanların yaşam kalitesini yükselten ve konforlarını arttıran özellik- lerini yorulmadan anlatmaya devam ediyoruz.” ◗

Dijital yaşam

koçları Ankara’da

Bilkom, Dijital Başkent Etkinliği’nde dijital yaşam koçlarını ağırladı.

Accenture Türkiye Genel Müdürü Tolga Ulutaş

L

idya Grup, kurumsal pazarda elde ettiği ba- şarıyı tablet PC ürünle- rinde dünya liderliğine aday Fransa menşeli Archos ile tü- ketici elektroniği sektörüne taşımaya karar verdi.

Archos’un global tablet PC pazarında önemli bir oyuncu olduğunun altını çizen Lid- ya Grup Genel Müdürü Bekir Öz, “2011 yılı sonunda dün- ya genelinde 42 milyon adet tablet PC satılacağı öngörül- mektedir.

Archos’un Android tabanlı global tablet PC pazarında yıl sonu hedefi %25 pazar payı- na ulaşmak” dedi.

Türkiye’yi son derece önemli bir pazar olarak gö- ren Archos ile Türkiye pa- zarına girdiklerine vurgu ya-

pan Öz, “Hedefimiz Türkiye Android tablet PC pazarında 2012 yılı sonunda ilk 3’e gir- mek. En geniş ürün yelpazesi ve kapsamlı Ar-Ge çalışmala- rı ile tablet PC pazarına odak- lanan Archos ile hedeflerimiz büyük” dedi.

Farklı ihtiyaç ve gelir seg- mentine uygun 3 modeli piya- saya sunan Lidya Grup, 3G’li iki ürünü Archos 80 G9 ve Ar- nova 7C G2 ile Archos 7C Home Serisi tablet PC’lerini Darty Mağazaları’ndan satışa sunuyor. ◗

10 Haber&Analiz

E

pik Yazılım, kuruldu- ğu 2010 yılından itiba- ren, farklı sektörlerde- ki firmalara özel müşteri iliş- kileri, ürün takip ve iş yöne- tim sistemlerini en son tek- noloji ile birleştirerek tama- mıyla web ortamında çalı- şan Müşteri İlişkileri Yöneti- mi (CRM) çözümleri sunuyor.

Şirketin üç kurucu ortağın- dan biri olan Ahmet Terzioğ- lu ile Epik Yazılım’ın kurum- lara sunduğu çözümler üzeri- ne konuştuk.

Epik yazılım olarak sunduğunuz ürün ve hizmetler neler?

Şu anda apartman yöneticile- ri, site yönetimleri ve profes- yonel yapı yönetim şirketleri- nin kullanımına yönelik geliş- tirdiğimiz Epik Yazılım Yapı Yönetim Programı’nı tamam- ladık. Program, özellikle yöne- timi karmaşık ve büyük toplu konutları yönetmekte özelleş- miş çözümler getiriyor.

Epik Yazılım Yapı Yönetim Programı ile hedeflediğimiz sektör profesyonel yapı yöne- tim şirketleri ile apartman ve

sitelerden oluşan toplu konut yönetimleri.

Benzer yazılımlar mevcut mudur? Eğer mevcut ise, sizin yazılımınızın farkları nelerdir?

Profesyonel toplu konut yöne- timi sektöründe benzer yazı- lımlar mevcuttur.

Biz Epik Yazılım olarak önce piyasadaki bu program- ları inceleyerek onlardaki ek- siklikleri ve sektörün ihtiyaç- larını belirledik. “Bu sorun- ları nasıl çözebiliriz?”, “Na- sıl kullanıcıların iş yükünü hafifletebiliriz?” ve “Nasıl iş gücü ve zaman kazandırabili- riz?” sorularına cevap olarak Epik Yazılım Yapı Yönetim Programı’nı geliştirdik.

Kullanıcı tarafından bakıldığında kullanımı kolay bir yazılım mıdır?

Epik Yazılım Yapı Yönetim Programı’nın kullanıcı ara- yüzünü dizayn ederken gü- nümüzde popüler olan sosyal medya sitelerinın dizayn yapı

taşlarını kullanarak her türlü kullanıcının ilk bakişta yaban- cılık çekmemesini sağladık.

Bu görsel yönlendirmenin yanında, program, sadece bil- gi kaydı yapan bir sistem ol- maktansa, tüm program akı- şının gerçek hayattaki yapı yönetim iş akısına uydurul- muş bir yapıda olması saye- sinde günlük işini yapan kul- lanıcı yeni ve farklı hiçbir şey öğrenmek zorunda kalmaz.

Ülkemizde yazılım alanında yaşananları nasıl değerlendiriyorsunuz?

Sizin gibi girişimcilere bu alanda teşvik edici programlar var mı ?

Yazılım, ülkemizde interne- tin ve bilgisayar kullanımının yaygınlaşması sayesinde daha yeni gelişmeye başlayan bir

sektör. Son kullanıcılar ve KOBİler yavaş yavaş bilgi- sayar kullanımına alıştıkça ve işlerini programlara dev- retmeye ve bunun karşılığın- da da ücret ödemeye ısındık- ça daha da büyüyeceğinden şüphe yok. Şu anda ülkemiz- de yapabilirlik konusunda hiçbir sıkıntı bulunmamak- ta, potansiyel müşteriler de çağımızdaki bu geçiş dönemi- ne ayak uydurup faydaların- da yararlandıkça bu geçişin daha da hızlanacağına inan- maktayız.

Yakın gelecekte sunmayı planladığınız başka yazılımlar/ürün ya da hizmetlervar mı ?

Şu anda Epik Yazılım Yapı Yönetim Programı’nı sürekli

daha da geliştirmekte ve ya- pabilirliğini arttırmaktayız, ve tabiki internet tabanlı alt yapımız sayesinde tüm bu ye- nilikler tüm kullanıcılırımıza anında ulaşmakta. Yakın ge- lecekteki hedefimiz progra- mın içinde rezidans, alışve- riş merkezi ve ofisleri bir ara- da bulunduran komplex ya- pıların da tüm yönetimini şu anda elimizdeki sistemde site ve apartmanlar için oldu- ğu gibi birebir modellenmiş ve otomatize edilmiş bir hale getirmek.

Yapı Yönetim Programı’na ek olarak şu anda dünya tek- noloji devlerinden ASUS’un Türkiye şubesi için bir web tabanlı ürün ve satış yöne- timi projesini hayata geçir- mekteyiz. ◗

Web ortamında müşteri ilişkileri yönetimi

Epik Yazılım farklı sektörlerdeki fi rmalara web ortamında çalışan Müşteri İlişkileri Yönetimi (CRM) çözümleri sunuyor.

Şu anda ülkemizde yapabilirlik

konusunda hiçbir sıkıntı bulunmamakta.

Archos’un Android tabanlı global

tablet PC pazarında yıl sonu hedefi

%25 pazar payına ulaşmak.

Archos Türkiye pazarında

Lidya Grup, Ekim ayında imzaladığı anlaşma ile Avrupa’nın en büyük tablet PC üreticisi Archos’un Türkiye Distribütörü oldu.

Lidya Grup Genel Müdürü Bekir Öz

SHR Grup; Türkiye, Or- tadoğu, Kuzey Afrika ve Hindistan’da online oyun ya- yıncılığı ve geliştiriciliği ala- nında faaliyet gösteren bir Türk şirketi. Joygame adlı oyun portalına sahip şir- ket Ortadoğu ve Kuzey Afri- ka bölgesinde de hızla büyü- meye devem ediyor. Şu anda Joygame’in Türkiye’de ka- yıtlı 7.000.000 üzerinde üye- si bulunuyor. Şirket ay içeri- sinde 1.500.000’un üzerinde kullanıcıya tamamen Türk- çe içerikli, 7 gün 24 saat ke- sintisiz müşteri ve oyun içi destek hizmetleri sunu- yor. Şubat ayından beri SHR Grup’da CEO’luk görevini yü- rüten Barış Özistek Joyga- me ve Türkiye’deki oyun sek- törü üzerine sorularımızı ya- nıtladı.

Joygame fikri siz de nasıl doğdu?

Aslında sektörün ciddi an- lamda son 3 senedir geliştiği- ni söylemek mümkün. Özel- likle internet altyapısında- ki gelişmelerin hızlanması, Türkçe içerikli oyunların Tür- kiye pazarında daha çok yer almaya başlaması ile birlikte sektör ciddi bir ivme kazan- mış durumda. Şirketin kurul- ma aşamasında, Türkiye’de oyun sektörü henüz gelişme aşamasındayken Dünya’da ne kadar büyük olduğunu gö- rünce bu sektöre yatırım yap- ma fikri ortaya çıkıyor ve ce- saretli aksiyonlar ile sektöre giriliyor.

Ürünlerin/oyunların hazırlanma süreçlerinden bahsedebilir misiniz?

Hepsi Türkiye’de mi gerçekleştiriliyor?

Hindistan’da kendimize ait bir oyun stüdyomuz var fakat ağırlıklı olarak hazır geliştiril- miş oyunların Türkiye ve Or- tadoğu haklarını alarak bu bölgede yayınlıyoruz. MMO dediğimiz çok oyunculu on-

line oyunların yayınlanma- sı sadece oyunun bölgedeki haklarının satın almakla bit- miyor. Her bir oyun için yak- laşık 8 aylık bir hazırlık süre- ci söz konusu. Oyunları aldık- tan sonra önce lokalizasyonu- nu gerçekleştiriyoruz. Yayın- ladığımız tüm oyunlar tama- men Türkçe. Fakat lokalizas- yon sadece Türkçe’ye çevir- mekten ibaret değil. Lokali- zasyon esnasında bazen oyu- nun konusu ya da belli bö- lümlerinin içeriği değişebi- liyor. Bir oyunda 1.500.000 – 2.000.000 arasında kelime olduğunu düşünürseniz ol- dukça yoğun emek isteyen bir çalışma. Bir oyun çeviri- sini kitap çevirisi ile kıyas- larsanız on kat zor olduğu- nu söyleyebilirim. Bu çeviri-

ler için özel programlar kulla- nıyoruz ve tüm çeviriler defa- larca kontrol ediliyor. Yazıla- rın çevirileri dışında oyun içi tüm seslendirmeler de Türk- çeleştiriliyor. Bunlara ek ola- rak gerek Türkiye’de, gerek- se Ortadoğu’da kültüre uygun oyun içi görsellerin de değiş- tirilmesi, bazen tamamen çı- karılması gerekebiliyor.

Nasıl bir ekibe sahipsiniz?

Ve oyunların ortalama hazırlık süresi hakkında neler söylemek istersiniz?

100 kişinin üzerinde bir eki- be sahibiz. Birçok işimizi fir- ma içinden kendi ekipleri- miz ile çözüyoruz. Her oyu- na ayrı ayrı hizmet eden ekip- lerimiz mevcut. Bu ekiplere destek veren IT, Pazarlama, Tasarım, Kalite Kontrol / Gü- vence, Müşteri Destek takım- larımız ile oyuncularımıza en iyi hizmeti götürmek için ça- lışıyoruz.

Ülkemizde yazılım sektörü ile ilgili bazı destekler bulunuyor, bunlar sizin sektörünüzü de kapsıyor mu? Bu konuda neler söylemek istersiniz?

Oyun sektörü maalesef Türkiye’de halen çok tanın- mıyor. Bir taraftan IT sek- törünün içinde olduğumuz düşünülürse bazı destekler- den yararlanma imkânımız var fakat maalesef şu ana ka- dar yararlanma fırsatı bula- madık. En büyük amacımız Türkiye’de kendi mühendis- lerimiz ile bir oyun geliştir- mek fakat böyle bir projenin maliyeti 7 ile 50 milyon dolar arasında değişiyor ve ortala- ma 4 yıllık bir süreç gerekti- riyor. Bu tip bir çalışma Dev- let desteği olmadan yapılma- sı mümkün değil. Maalesef sektör ve sektörün potansiyeli henüz yeterince tanınmadığı için bu konuda destek alma- mız da çok kolay değil. Her sene yurtdışında en az 5 fu- arda ülkemizi başarıyla tem- sil ediyoruz. Oyun fuarları- na gitmek ve stand açarak ka- tılmak dahi oldukça maliyet- li fakat bir o kadar da prestij- li. Bu anlamda Türkiye’yi ol- dukça iyi tanıttığımızı düşü- nüyorum.

Kısa ya da uzun vadede sektör olarak neler bekliyorsunuz?

Oyun sektörü olarak baktığı- mızda hızlı büyümenin de- vam edeceğini öngörüyoruz

ve buna paralel yatırımları- mızı yapıyoruz. Uzun vadede açıkçası net birşey söylemek mümkün değil. Internet filtre- sinde maalesef çocuk katego- risinde tüm oyunların filtrele- niyor olması, aile kategorisin- de de oyunun bir seçenek ol-

ması oldukça üzücü bir du- rum.

Basında çıkan birkaç olum- suz ve abartılmış haberi ayrı tutarsak oyunların filtre için- de olması ya da yasaklanma seçenekleri içinde dahi olma- sı karşısında şaşkınız. Oyun, adı üzerinde eğlence demek.

Daha da önemlisi, artık on- line oyunlar ile gençler çok daha kolay iletişim kuruyor- lar, daha güçlü dostluklar ku- ruyorlar ve dijital Dünya’ya çok daha hızlı adapte olabili- yorlar.

Yurtdışı yatırımlarınızdan ve planlarınızdan da bahsedebilir misiniz?

Bu yılbaşında Mısır ofisimizi

açtık. Şu an Orta Doğu ve Ku- zey Afrika bölgesinde toplam 26 ülkede oyun yayını yapıyo- ruz. Türkiye ve Azerbeycan’ı da kattığımızda 28 ülkede ve toplam 450 milyon’un üzerin- deki bir nüfusa yayın yaptığı- mızı söyleyebilirim. 2012 so- nunda tüm bu bölgede lider olmayı hedefledik ve tüm ya- tırımlarımızı buna göre yapı- yoruz. Bölgede hızla büyüdü- ğümüzü söyleyebilirim. Orta vadede farklı bir bölgeye gir- meyi düşünmüyoruz, yeterin- ce büyük ve zorlu bir bölgede faaliyet gösteriyoruz. Hedefi- miz, bulunduğumuz coğrafya- nın da gelişmesi ile 5 yıl için- de Dünya’nın sayılı oyun fir- maları arasında yer almak. ◗

Röportaj 12

Türkçe içerikli oyunların pazar payı artıyor

Şubat ayından beri SHR Grup’da CEO’luk görevini yürüten Barış Özistek Joygame ve Türkiye’deki oyun sektörü üzerine sorularımızı yanıtladı.

SHR Grup CEO’su Barış Özistek Ercan Arslan

En büyük amacımız Türkiye’de kendi mühendislerimiz ile bir oyun geliştirmek Her bir oyun için

yaklaşık 8 aylık bir

hazırlık süreci söz

konusu.

Dosya Konusu

14

Verimliliğin Formülü Dışkaynak

Dosya Konusu

IT IT PRO PRO

15

Dışkaynak kullanımı, var

olan uzmanlığın kaliteli

biçimde aktarılması fırsatı

yarattığından, önümüzdeki

dönemde pazar payını

artıracağa benziyor

Dosya Konusu 16

I

T sektörü dışkaynak kullanımının sıklıkla ve başarıyla uygulan- dığı bir sektör olarak görünüyor. Kurum- lar kendi faaliyet alanların- da yapabileceklerinin en iyi- sini yapmaya çalışırken mali- yet düşürme ve verimlilik ar- tırma konularındaki arayış- larına da hız veriyorlar. Bu da kurumları ana faaliyeti dı- şında kalan alanlarda da o işi en iyi yapan firmalarla çalış- maya itiyor. Kurumların en çok ihtiyaç duyduğu alanla- rın ise yazılım, donanım, ile-

tişim altyapısı ve güvenlik ol- duğunu söylersek yanlış yap- mayız. Ancak bu konularda uzman bir personel barındır- mak daha zor ve pahalı oldu- ğundan kurumlar son tekno- loji ve uzman personelin getir- diği avantajları maliyete etkin bir şekilde yansıtmak için dış- kaynak kullanımını seçiyor- lar. Aslında dışarıdan uzman- lık ücreti ödenerek alınan her hizmet dışkaynak kullanımı- na örnek olarak gösterilebilir.

Kurumlar yukarıda değindiği- miz alanlarda maliyetleri dü- şürürken şirket içi verimliliği büyük ölçüde artırıyor. Diğer taraftan, bu hizmetle teknoloji

transferi yapabiliyor ve uzun vadede yine maliyet avanta- jı yaratacak bir zemin oluştu- rabiliyor. Dış kaynak kullanı- mı, getirileri özellikle orta ve uzun vadede görülen bir hiz- met türü. Nitekim, birçok şir- ket, dış kaynak kullanımının faydalarını gördüğünden uz- manlıkları dışındaki alanlarda dış kaynak kullanımı hizmeti almaya devam ediyor. Ancak alınan hizmetlerin doğrulu- ğunun kontrolünün yapılması özellikle BT ile alakalı hizmet- lerde kritik rol oynuyor. Bulut bilişim, SaaS gibi trend olan konuların konuşulduğu, uy- gulandığı bir dönemde oldu- ğumuzdan alınan bir hizme- tin ya da yapılan bir işin doğ- ru şekilde yapılması sonradan meydana gelebilecek prob- lemlerin engellenmesini sağ- layabiliyor. Şu anda dış kay- nak kullanımında özellikle uy- gulama desteği (application maintenance), yardım masa- sı yönetimi ve hosting (barın- dırma) konularına yönelim söz konusu. Bu hizmetlerle, hem uygulamaları test etme- ye ve değerlendirmeye yöne- lik son derece uygun maliyet- li bir çözüme kavuşmak, hem de sistem yönetimi ve organi- zasyonla ilgili sorunlarla uğ- raşmadan sadece en iyi yazılı- mın ve hizmet sağlayıcının se- çilmesine odaklanmak müm- kün. Bununla birlikte, mevcut sistemler hizmet sağlayıcıda barındırılabiliyor, yükseltme projelerinin geçiş dönemin- de donanım ihtiyaçları karşı- lanabiliyor, daha sonra kulla- nılmayacak donanımlara yatı- rım yapılması gerekmiyor, iç ve dış sistem erişimleri kont- rol edilebiliyor.

Örnek vermek gerekirse dış kaynak kullanımı, özellikle

yazılım geliştirme gibi, kali- te için derin uzmanlık isteyen bir alanda çok yararlı olabili- yor. Zira yazılım, operasyonel maliyetleri düşürme ve sektör- de rekabet avantajı yaratma- da kilit rol oynuyor. Sektörde- ki rekabet durumu, şirketlerin sürekli yenilikçi olmalarını ge- rektiriyor ve yazılım alanında bu, genelde kaliteli insan gü- cüyle mümkün olabiliyor.

Kurumların kalite ve verimleri artıyor

Yazılım tarafında dışkaynak kullanımı hizmeti, profesyo- nel işgücü desteği ve anah- tar teslim projeler olmak üze- re genel olarak iki alanda veri- liyor. Bilindiği gibi, kaliteli in- san gücünü proje bazlı kadro- ya katmak, şirketler açısından çok maliyetli ve riskli. Ayrıca, sözleşme ve fatura bazlı çalı- şılmadığından, bu durum işin bütçe dahilinde kalınmasını da zorlaştırıyor. Proje bütçe- lerinin aşılmasında, şirketle- rin uzmanlık gerektiren proje- ler için kadrolarını büyütme- leri (headcount artışı) ve elle- rindeki işgücünü doğru ve sü- rekli kullanamamaları etki- li oluyor. Öte yandan, şirket- lerin bu süreçleri kendilerinin yönetmesi, şirketlere operas- yonel açıdan da birçok mali- yet getiriyor. Dolayısıyla, hiz- metin dışarıdan alınması, bu anlamda bir maliyet avanta- jı yaratıyor. Ayrıca dış kaynak yönetiminin seçilmesiyle, ku- rumların kendi BT ekipleri, günlük problem ve operasyon- ların yükünden kurtularak, kurumun ana işine odaklı fi- kirler geliştirebiliyorlar. Böy- lelikle BT, bir maliyet merke- zi olmaktan çıkıp, kurum için yeni iş fikirlerinin ve iş yapış şekillerinin yaratıldığı, iş bi-

rimlerini ardından sürükle- yen bir birim haline dönüşe- biliyor. Kurumların dışkaynak kullanımına yönelmelerinin en önemli nedenlerinden biri kuşkusuz maliyet avantajları oluyor. Dışkaynak kullanımı maliyet avantajının yanı sıra işletmelerde çeşitli kazanım- lar da ortaya çıkarıyor. Önce- likle kurumların esneklik, ka- lite ve verimlerinin artmasıyla beraber teknoloji takibini ko- laylaşıyor ve müşteri memnu- niyetine olumlu katkılarda bu- lunuyor. Şirketler sadece ma- liyet avantajı ve esneklik sağ- lamak için değil, bir konuda uzman başka bir kurumun de- neyiminden faydalanmak için de dışkaynak kullanımı ter- cih edebiliyor. Tabii şirketle- rin dışkaynak sağlayıcıları se- çerken ihtiyaçlarını iyi değer- lendirmeleri ve bu ihtiyaçları en iyi şekilde karşılayacak hiz- metleri tercih etmeleri büyük önem taşıyor. Örneğin şirket- ler Bulut bilişim çözümleriy- le ihtiyaçlarına uygun BT hiz- metlerini satın alabiliyorlar.

Böylece donanım ve altyapı hizmetlerine büyük yatırım- lar yapmalarına gerek kalmı- yor. Hizmetlerin uygun ma- liyetli olmasının yanı sıra en- düstri standartlarıyla uyum- lu ve güvenilir ve kalite garan- tili sunucu altyapısı sunması ve altyapının sorun çıkarma- dan ölçeklenebilmesi de bü- yük önem taşıyor. Artık ku- rumlar dışkaynak sağlayıcısı- nı seçerken teknik beceri, bu alandaki yerel ve uluslararası tecrübe, müşteri gereksinim- lerini karşılamada güvenilir- lik, finansal güç, saygınlık ve elbette fiyat gibi çeşitli faktör- leri de göz önüne alıyor. Buna karşın etkin bir şekilde işbirli- ği yapabilme yeteneği dışkay- nak sağlayıcısı seçiminde gi- derek önem kazanıyor. İno- vasyon açısından katma de- ğer de gereksinimler listesi- ne eklendiğinde şirketler ken- dilerini yeni fikirlere yönlen- direbilecek derin bir araştır- ma, geliştirme ve danışmanlık uzmanlığına sahip dışkaynak sağlayıcılarını tercih ediyor- lar. Kurumların dışkaynak se- çiminde yapmaması gereken- lerin başında ise ihtiyaç duyu- lan hizmet katmanlarını belir- siz bırakmak, hizmet düzeyi beklentisini tanımlamamak ve hizmet vermeye aday şirketle- re bırakmak geliyor. Bunun- la beraber hizmet almaya baş- larken, mevcut kurum BT per- sonelini proje dışında düşün-

mek, hizmetin odağına sade- ce maliyet avantajını yerleş- tirmek, mevcut durumda ger- çek maliyet hesabını yapma- mak mevcut durum ile dışkay- nak hizmetini kıyaslamamak da şirketlerin bu konuda yap- tığı hatalar arasında yer alı- yor. Bu nedenle hizmet sağla- yıcıyı seçmek isteyen kurum- ların, büyüme stratejileri ve hangi pazarlarda faaliyet gös- termeyi amaçladıkları son de- rece önemli hale geliyor. Dış- kaynak seçiminde en önemli noktalardan bir tanesi yapılan işlerin doğruluğunun kontrol ettirilmesi. Dışkaynak hizme- ti almadan önce hizmet içeri- ğinin belirlenmesi, gerekiyor- sa bu konu için dışarıdan da- nışmanlık alınması bir diğer önemli husus.

Gelecekte dışkaynak

Araştırmalara göre, gelecek- te firmalar bilgi teknolojile- ri konusundaki ihtiyaçları- nı karşılamak için birden faz- la firmayla çalışacak. Gelecek- te daha da yaygınlaşacak olan bu iş modeli sayesinde şirket- lerin bilgi teknolojileri depart- manlarında sadece dış kaynak kullanımı ve entegrasyon işle- rini organize etmekle yüküm- lü, minimum sayıda insan ça- lışacak. Şirketler asıl işine yö- nelecek, bilgi teknolojileri ala- nında hizmet veren firma sa- yısı artacak. Dış kaynak kulla- nımı hizmeti alan müşteriler, bu hizmeti aldıkları firmalar- dan danışmanlık ve uygulama konularında da hizmet bekli- yor. Bilgi teknolojileri sektö- ründe bu beklentileri karşıla- yabilecek şekilde yeniden ya- pılanan hizmet firmaları reka- bette öne geçecek, müşteri sa- yısını ve kârlılığını artırabile- cek. Fiyat ve servis kalitesinin yanı sıra yeni müşteri süreç- lerine tam anlamıyla hakim olan iş geliştirme, ve müşte- ri memnuniyeti kavramları- nı öne çıkaran teknoloji da- nışmanları rekabette bir adım önde olacak. Gelişen teknolo- jiyle yazılım alanında da çok farklı konularda yeni uzman- lık alanları doğuyor. Güven- likten mobile, veri saklama- dan ağ teknolojilerine kadar derin uzmanlık isteyen birçok yeni teknoloji, düşük maliyet- lere müşterilerle paylaşılıyor.

Dolayısıyla dışkaynak kullanı- mı, var olan uzmanlığın kali- teli biçimde aktarılması fırsa- tı yarattığından, önümüzdeki dönemde pazar payını artıra- cağa benziyor. ◗

Gelecekte

firmaların bilgi

teknolojileri

konusundaki

ihtiyaçlarını

karşılamak

için birden

fazla firmayla

çalışacağı

öngörülüyor.

E

lsys, şirketlerin bil- gi ve iletişim teknolo- jilerine ilişkin gerek- sinimlerini karşılamak üzere, kurumsal yazılım çözümleri, hosting hizmeti, mobil uygu- lamalar, sistem ve donanım entegrasyonu uygulamaları- nın yanı sıra süreç analizi ve tasarımı, proje yönetimi, eği- tim ve sistem optimizasyonu hizmetleri veriyor.

Otomotivden tekstile, gıda- dan lojistiğe, ilaçtan finansa kadar çeşitli sektörlere yöne- lik çözümler sunuyoruz.

Her sektörün ihtiyaçları ve çalışma biçimlerinin farklı ol- ması nedeniyle farklı özellik- te çözümlerimiz bulunuyor.

Elsys Express çözüm aile- si içerisinde tekstil, otomotiv, gıda, ilaç ve ambalaj sektörle- rine yönelik hızlı ve garanti-

li çözümlerimiz yer alıyor. Bu çözümlerin kurulumu kolay ve hazır içerikli olmasından dolayı, proje maliyetleri mini- muma indirilerek, proje süre- leri kısaltılıyor.

Ayrıca lojistik, mağazacılık, kuyumculuk ve hızlı tüketim gibi sektörlere yönelik hazır

uygulama içeriklerimiz ve ku- rumsal dönüşüm yol haritala- rımız mevcut.

Şirketlerin kurum içinde ve dışında işbirliği içinde oldu- ğu diğer paydaşlarla olan ile- tişimini güçlendirmek için de çözümler sunuyoruz.

Müşterilerimizin sadece kendi içlerinde değil tüm te- darik zincirindeki iş süreçle- rini kusursuz hale getirmeyi amaçlayan CRM, iş zekası ve mobil sistemler gibi çözümler de sunuyoruz.

Her sektör için özel ola- rak tasarladığımız bu çözüm- ler, birbirine paralel işleyen iki ayrı teknolojiden oluşa- rak, bilgi akışının tek bir plat- form üzerinden yönetilmesiy- le tüm iş süreçlerine enteg- rasyon, verimlilik ve hız ka- zandırıyor. ◗

Dosya Konusu 18

BT yatırımları önemli riskler taşıyor

T

ürkiye’nin gerçek Su- nucu Altyapı Hizme- ti (Infrastructure as a Service - IaaS) sağlayıcısı olan Cloudturk, sanal sunucu hiz- meti ve sunucularını sürekli güncelleme kabiliyetine sahip bulunuyor. Bu sayede, şirket- lerin kendi iş alanlarına odak- lanmalarına ve kaynakların- dan tasarruf etmelerine ola- nak tanıyor.

Cloudturk olarak odaklan- dığımız iki nokta var: Güven- lik ve hizmet kalitesinde sü- reklilik. Şirketimiz yaptığı ya- tırımı ise, Türkiye’nin bulut için üretilmiş ilk ve tek veri merkezi olan Anadolu Grubu

bünyesinde bulunan Anado- lu Bilisim Hizmetleri (ABH) ve HP ile birlikte gerçekleştir- di. Cloudturk’ün verdiği sunu- cu altyapı hizmeti, ISO 9001, 20001 ve 27001 sertifikalarına sahip olan ve Türkiye’de Tier

3 sertifikası seviyesinde bulu- nan sayılı veri merkezlerinden ABH Veri Merkezi’nde bulu- nuyor. IaaS platformumuzda

“Single Sign-On User Provisi- oning” teknolojisini kullanıyo- ruz. Aynı zamanda Cloud Se- curity Alliance’ın (CSA) en bü- yük destekçilerinden birisi- yiz. Dolayısıyla platformumuz CSA’nın belirlediği standart- lar doğrultusunda hazırlandı.

Aynı zamanda Amazon EC2 ve WMware vCloud API’lerini destekleyen, dünyanın sayılı IaaS sağlayıcılarından birisi- yiz. Tüm bu standartları Hiz- met Seviyesi Anlaşmalarımı- za da aynı şekilde yansıtıyo- ruz. Uluslararası standartlara uyduğumuz için Türk şirketle- rinin artık bulut bilişim IaaS hizmetini yurtdışından alma- sına gerek kalmadı. Son bir sene içerisinde, bulut bilişi- me talebin artması ile birlikte birçok küçük ölçekli firmalar piyasada çeşitli vaatlerle boy göstermeye başladı. Bu ne- denle seçim yapacak kurumla- rın, sağlayıcı firmaların refe- ranslarını kontrol etmesi son derece önemlidir. Bu kontrol- ler sırasında, sağlayıcı firma- nın fiziki yatırımları, mali ola- nakları ve uluslararası yeterli- lik sertifikalarının gözden ge- çirilmesi gerekmektedir.

Bilişim teknolojileri alanı dışında faaliyet gösteren şir- ketler, Cloudturk tarafından sunulan bulut teknolojisi sa- yesinde, müşterilerine üre- tim süreci sonunda daha kali- teli ürünler ve hizmetler sun- maktadır. Şirketlerin bilişim teknolojileri yatırımları önem- li riskler taşımaktadır. Firma- lar bu gerçeklikten yola çı- karak Bilişim Teknolojilerin- den dış kaynaklar vasıtasıy- la yararlanmaya başlamışlar- dır. Cloudturk olarak sürekli güncellenen sunucularımız ile daha dinamik bir şekilde deği- şen fırsatlar karşısında bu de- ğişime kolaylıkla adapte ola- bilmekteyiz. Bu da, bizden hizmet alan şirketlerin kendi alanlarına odaklanmalarını ve bu sayede küresel ölçekte re- kabet açısından söz sahibi ol- malarını sağlıyor.

Cloudturk’ün güvenli, hız- lı ve verimli sunucularını kira- layan şirketler esneklik kaza- nıyor ve istedikleri zaman su- nucu konfigürasyonunu de- ğiştirebilme yetenekleri ile ra- kiplerinden bir adım öne çı- kıyor. IaaS’ın getirdiği düşük maliyet, kullanım bedeli ka- dar ödeme seçeneği ve fiziksel olarak uzakta konumlandırıla- bilen sunucu avantajlarından yararlanıyorlar. ◗

Firmalar bu gerçeklikten yola çıkarak Bilişim Teknolojilerinden dış kaynaklar vasıtasıyla yararlanmaya başlamışlardır.

Müşterilerimizin sadece kendi

içlerinde değil tüm tedarik zincirindeki iş süreçlerini

kusursuz hale

getirmeyi amaçlayan CRM, iş zekası ve mobil sistemler gibi çözümler de sunuyoruz.

Cloudturk Genel Müdürü Mustafa Yazıcı

Her sektörün ihtiyaçları farklı

Elsys CEO’su Savaş Komban

IT IT PRO PRO

Dosya Konusu 19 Kurumlar disiplinli ve sistematik olmalı

D

aha önceleri tasarım, üretim, pazarlama, servis, insan kaynak- ları, muhasebe gibi tüm işler kurumların bünyelerinde ta- mamlanıyordu. Ancak, tekno- lojinin gelişmesi ve rekabetin büyümesi ile birlikte, işlerin daha kaliteli yapılması için teknolojiyle bütünlük içerisin- de hareket edilmesi gereklili- ği doğdu.

Üstelik, bilgiye erişimin ya- rarını keşfeden çalışanların da tıpkı müşteriler gibi talep- leri giderek artmaya başladı.

Kurumlar, hem hızla de- ğişen teknolojiye ayak uydu- rabilmek, hem de müşteri ve çalışanlarını memnun ede- bilmek için farklı yatırımla-

rı bütçelerine almak zorunda kaldı. Bunun sonucunda ise para ve eleman yatırımlarının hiçbir zaman sonu gelmeme- ye başladı.

Ayrıca, bu durum, şirketle- rin birçoğunu ana amaçların- dan saptırıyor, tali işler için yapılan yatırımlar ana yatı- rım planını etkiliyor ya da er- teliyordu. Böylece, son 10 yıl- dır, kurumlar kendi uzmanlık sahalarına girmeyen ve tek- noloji gerektiren bazı işleri- ni bir başka şirkete vermeye, başka bir deyişle bu işler için dışarıdan kaynak kullanma- ya başladı.

Dış kaynak kullanımına en uygun işler, çağrı ve kontak merkezleri, satış ve pazarla- ma (telesatış, telepazarlama, kampanyalar, anketler, pazar araştırmaları), teknik destek, tamir ve bakım, bilgi sistem- leri, eğitim, insan kaynakları, finans ve muhasebe, lojistik, güvenlik olarak özetlenebilir.

Ancak hiç kuşkusuz ki dış kaynak kullanımının yaygın- laşması, her işin bir başka şir- kete verilebileceği anlamına gelmiyor. Bunun için düşü- nülmesi ve göz önüne alınma- sı gereken önemli birkaç kri- ter bulunuyor.

Yapılacak iş farklı bir uz- manlık gerektiriyor mu? Kay-

nak yatırımı gerekli mi? İşi bir dış kaynak ile yapmak kendi içinizde yapmaktan daha mı ekonomik? Yapıla- cak işin sonuçları ana işiniz- den bağımsız olarak ölçülebi- liyor mu? Bu işin kurum stra- tejinize paralel olarak dışarı- da yapılması uygun mu? İşin dış kaynağa verilmesi yasal mevzuatlara uygun mu? Bu sorulardan biri ya da birkaçı- na hayır diyen kurumlar için zaten çağrı merkezinin dış kaynakla yapılması uygun de- ğildir. Ancak, uygulamada dış kaynakla hizmet almaya elve- rişli olmasına rağmen tercih edilmediği durumlara da rast- lamaktayız.

Burada yanlış maliyet he- sapları, güvenlik/gizlilik, ile- tişim ve kalitenin yeterin- ce sağlanamayacağı endişele- ri önemli etkenlerdir. Ancak, maalesef, haklı olduklarını söyleyemeyeceğim.

Çünkü aynı endişeler, ku- rum içi kaynak kullanıldığın- da da geçerlidir ve zaten ku- rumlar bunun için gerekli ön- lemleri almak zorundadır.

Önlem alınmaz, gerekli sü- reçler ve altyapı hazırlanmaz- sa, kurum içi çalışanların hiç- bir ihlal yapamayacağını, her zaman kalite odaklı çalışabi- leceğini ya da yenilik ve ilgi- li değişikliklerden hemen ha- berdar olabileceğini düşün- mek, kanımca çok yanıltıcı olur. Sadece dış kaynak kulla- nırken değil, iç kaynakla çalı- şırken bile, kurumların bu ko-

nulara sistematik ve belli di- siplinler içinde bakmaları ge- rekmektedir.

Bir de dış kaynak deneyimi olup, memnun kalmadıkla- rı için, ikinci bir deneyimden çekinen kurumlar var.

Bu anlamda, dış kaynak servis sağlayıcı seçiminde fi- yat dışındaki kriterlerin de çok önemli olduğunu belirt- mek isterim.

Servis sağlayıcının deneyim

ve know-how’ı ile müşterile- rini uzmanlığından faydalan- dırması, yatırım ve operasyon maliyetlerinden tasarruf sağ- laması, sürekli gelişen tekno- lojiyle çalışarak çalışma veri- mini ve kalitesini artırması, beklentileri karşılaması, ele- man değişimi, eğitimi ve yö- netimi ile işin sürdürülebilir- lik risklerini azaltması ve pay- laşması, gizlilik ve güvenlik kurallarına ve süreçlerine ti- tizlikle uyması sorumlulukla- rı vardır.

Servis alanının ise uyulma- sı gereken iş süreçlerini ve ana performans göstergelerini saptaması, beklentileri ölçü- lebilir ve anlaşılabilir bir şe- kilde tanımlaması, iş ortağıy- la sürekli iletişim içinde bulu- narak değişiklik ya da yenilik- lerden haberdar olmasını ve geribildirim almasını sağlaya- cak formal bir platform oluş-

turması başlıca sorumluluk- larıdır.

Dış kaynak kullanımında kalite ve maliyet avantajı sağ- lamak için şirketlerin aşağı- dakilere dikkat etmeleri gere- kiyor:

Dış kaynak servis sağlayı- cılar, yatırımlarını ve operas- yonel kaynaklarını birden çok müşteriye paylaştırarak daha düşük maliyetle çalışma avan- tajı sunabiliyor,

Ana işi dış kaynak servisi sağlamak olduğu için, operas- yonel verimlilik ve kalite ölçü- mü, servis sağlayıcıların vaz- geçilmezlerindendir.

Kurumlarda ise bu hassasi- yetle yapılan ölçümlerin ma- liyeti oldukça yüksek olaca- ğından, ampirik ya da çok ge- nel temel verilere dayanan de- ğerlendirmeler yaygındır. Dış kaynak servis sağlayıcılar, ka- lite ve verimlilikte artışla so-

nuçlanan ölçüm avantajın- dan da müşterilerini yararlan- dırıyor,

Müşteri iletişiminin sa- tış, garanti, hizmet, muhase- be, lojistik gibi birden çok bi- rimde gerçekleştiği ve müşte- ri bilgilerinin farklı platform- larda saklandığı kurumlar- da, müşteri iletişimini tek bir noktadan yaparak tüm bilgi- lerin aynı platformda toplan- masını ve buna göre doğru ve etkin karar alınmasını ve planlama yapılmasını sağla- yabiliyor,

Kurum çalışanlarının ku- rum dışında bulunmaları ne- deniyle yaşanan erişim soru- nu gideriliyor, erişimde sü- reklilik sağlanabiliyor,

Satış fırsatları yakalanıyor ya da yaratılabiliyor, Rekabet koşulları hizmeti ön plana çı- karıyor, müşteri memnuniye- tini artırıyor. ◗

Bir de dış

kaynak deneyimi olup, memnun kalmadıkları için, ikinci bir

deneyimden çekinen kurumlar var.

Çünkü aynı

endişeler, kurum içi kaynak

kullanıldığında da geçerlidir ve zaten kurumlar bunun için gerekli önlemleri almak zorundadır.

Teleperformance Türkiye Satış ve Pazarlama Genel Müdür Yardımcısı Tijen Armağan

20 Kapak Konusu

IBM Küresel Teknoloji Hizmetleri Bölüm Müdürü Gülseli Zeren Karadere