GÜRCİSTAN'DA YAPILMIŞ OLAN VERGİ REFORMLARI
ACARA ÖZERK CUMHURİYETİ MALİYE VE EKONOMİ BAKANLIĞI 2012
ESKİ SİSTEM VE
YENİ HÜKÜMETİN GÖREVİ
• Yeni Hükümet 2003 yılından beri
• O zaman için verimli olmayan bütün sistem Sovyet milleti prensibine dayanmaktaydı
• Yolsuzluk, Gürcü vergileri ödeyenlere her gün olarak tehdit etmekteydi
• Yeni hükümetin esas amacı;
- Siyasi zihniyeti ile siyasi pratiğin değiştirilmesi
- Yeni teşkilatların inşa edilmesi ve toplumun güveninin kazanması idi.
EKONOMİK VE TEŞKİLAT REFORMLARI
2004 yılında Gürcistan'da yürürlükte olan 22 değişik vergilerin çoğu verimli olmayan ve etkisiz bürokratik baryerleri teşkil etmekteydi.
2005 yılında Gürcistan devleti tarafından yeni vergi kanunlarının hazırlanması ile iş ortamının geliştirilmesine ilk adım atılmıştır
•Vergi sayısı ve fiyatlar yavaş yavaş düşmeye başlamıştır:
- 2005 yılından beri yürürlükte olan 22 vergiden sadece 7'si kalmıştır
- 2008 yılından Gürcistan'da sadece 6 vergi kalmıştır
1. KDV * %0 ve %18
2. Özel Gelir Vergisi * %20 faizsiz olarak 3. Teşkilat Gelir Vergisi- %15
4. Gümrük Vergisi - %5 ve %12 (Sadece tarım ürünleri ve inşaat malzemeleri için) 5. Tüketim Vergisi - mal cinsine bağlıdır
6. Mülkiyet Vergisi - %1'e kadar
EKONOMİK VE TEŞKİLAT REFORMLARI
Yeni Gümrük Vergisi AB standartlarına uygun olarak 01 Ocak 2007 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
İhracat e ithalat işlemleri için vade ve belgeler sayısı etkili olarak
azalmıştır 2006 yılında Gürcistan yeni liberal iş kanunlarını onaylamıştır.
Bu kanunlar:
• Sözleşme özgürlüğü için Sovyet milletinin yükünü kaldırmıştır,
• Personelin işe alınması ve işten çıkartılması için çok düşük değeri teşkil etmektedir,
• Mecburi olmayan asgari ücretin istenmesi
• Mecburi olmayan fazla çalışma saatlerinin değeri
Bugün için Gürcistan İş Kanunları dünyanın en esnek iş kanunlarından birisidir
VERGİ REFORMLARININ GENEL PLANI
Vergi sisteminin reformları birkaç safhaya ayırabiliriz:
• Safha I (2003-2005)
• Yeni ve ilerici vergi kanunlarının hazırlanması:
• Hükümet tarafından özel işe gerekli olmayan ve çoğu durumlarda verimli olmayan bütün müdahalelerin kesilmesi (Vergi kanunları, hükümetin "genel planının"
önemli bir kısmı idi);
• Basit ve adaletli kuralların teşkil edilmesi ve her şahıs
tarafından bunun göz önüne alınması için garanti verilmesi).
VERGİ REFORMLARININ GENEL PLANI
• Safha II (2005-2009) icra dönemi
• Vergi ödeyenlerin taleplerinin göz önüne alınması;
• Vergi Kanunlarının periodik olarak düzeltilmesi;
• Kurumsal dönüşüm;
• Yenilenmiş altyapı;
• Mali etkinlik;
• Vergi ödeyenler için idari yükün ve vergilerin kolaylaştırılması (İ- deklarasyon vs.)
VERGİ REFORMLARININ GENEL PLANI
• Safha III (2009-2010)
– AB standartları göz önüne alınarak yeni vergi kanunlarının hazırlanması;
– Uluslararası seviyede kabul edilen metotların ve pratiğin takdim edilmesi;
– Vergi ödeyenlere, taleplerine göre değişik tipli vergi rejimlerinin teklif edilmesi
– Bürokratik baryerlerin sonraki kaldırılması;
– Vergi ödeyenlere müteakip idari yüklerin hafifleştirilmesi.
VERGI REFORMLARINDA İLK ADIM
• 2005 yılına kadar 22 değişik vergi
• Vergi kanunlarının zor olması
• Mantıklı olmayan idari mekanizmalar
• Vergi dairelerinde yolsuzluğun yüksek seviyesi
• Yeni Vergi Kanunları vergiler sayısı 22'den 7'ye azalmıştır (Daha sonra 6'ya kadar azaltmıştır) ve vergiler değeri
(vergi yükü %7'si GDP ticaretten alınmıştır)
• Vergiler değerinin azaltılması ve iyileşmiş yönetim, vergi gelirlerinin hızlı artışının sonucudur. (sadece 2003'ten
2006'ya kadar 2.6 kez)
VERGİ YÜKÜNÜN SONRAKİ AZALTILMASI
•
2008 yılında kurumsal vergi kari %20'den %15'e kadar azalmıştır
• Maaş program vergileri (PIT ve sosyal vergiler) biri ile birleşmiş ve W.A. vergilerinin değeri %27'den %25'ine kadar azalmıştır
• Vergi yükünün azaltılması için 2009 yılında reformlar gerçekleştirilmiştir:
– Gelir vergisi %25'inden %20'sine kadar azaltılmıştır
– Vergi kar payı ve yüzde ödeme %10'dan %7.5'ine
kadar azaltılmıştır
KURUMSAL DEĞİŞİKLİKLER
• 2007 yılında Gürcistan'da Gürcistan Birleşmiş Gelirler Servisi teşkil edilmiştir
• Gelirler Servisi; vergi, gümrük ve maliye polis ajansları ile birleştirilmiştir
• Bundan sonra vergileri ödeyenler sadece bir hükümet ajansına kendi iş faaliyetleri hakkında bilgi
verebilmektedirler.
Etkinli Yönetim ve İyileşmiş İdare
• Etkinli olarak faaliyet gösteren devlet kuruluşları ve kanun kuralı yasa dışı işlemlerin azaltılmasını sağlamıştır
Vergi reformlarından
önce Vergi reformlarından sonra
Vergiler Sayısı
22 7-6
Potansyel vergi geliri GDP
faizi olarak
40-45% 30-35%
Gerçek vergi geliri GDP
faizi olarak
14.6% 25.8%
Fiyata göre 32% 75-80%
• Aynı zaman iyileşmiş idare ve kolaylaştırılmış iş kuralları vergi gelirlerinin hızlı arttırılmasını sağlamıştır
ETKİNLİ YÖNETİM VE İYİLEŞMİŞ İDARE
VERGİ GELİRLERİNİN TEŞKİLİ 2009
Kişisel gelir vergisi kazanç vergisi
KDV
tüketim vergisi gümrük vergileri Emlak vergisi
VERGİLERİMİZİ ÖDEYENLER İÇİN YENİLİK
• 2008
yılında gerçekleştirilmiş elektronik dordurma sistemi ve 2009 yılında bu sistemin daha da geliştirilmesi
• Bütün deklarasyonlar elektronik olarak alınabilmektedir
• Sistem kayıdına alınması vergi ödeyenlerinin taleplerine bağlıdır
• Deklarasyonu elektronik olarak sunmuş olan vergi ödeyenlere paranın otomatik olarak iade edilmesi
• İ-doldurma formunu kullanan vergi ödeyenlerden herhangi bir
KDV invois belgelerinin istenilmemesi
ELEKTRONIK DEKLARASYON - İSTATISTIK
Oc. Şub. Mart Nis. May. Haz. Tem. Ağu. Eyl. Ekim Kas. Aralık
Elektronik Kağıtta
2009 Yılında Aylara Göre Takdim Edilen Deklarasyon Sayısı
YENİ DEĞİŞİKLİKLER İÇİN İHTİYAÇ!
Gürcistan, Vergi Kanunlarının kolaylaştırılması ve uluslararası standartlarına yakınlaştırılması için gerekli olan safhaya ulaşmıştır!
2011 Ocak ayından beri yenilenmiş ve radikal olarak ilerici vergi kanunları yürürlüğe girecektir.
Yeni Vergi Kanunları, iş yapılmasını aşağıdaki yollarla kolaylaştırılacak:
• Vergi Sisteminin daha da güvenilmesi ve etkinli yönetim,
• Sabit vergi ortamının teşkil edilmesi,
• Kolaylaştırılmış idare mekanizması vasitasıyla vergilerin ödeme alışkanlığının sağlanması ve
vergilerin ve vergi ödeyenlerine desteğin arttırılması,
• İş yasallaşmasının desteklenmesi,
• Hukuki kararların kolaylaştırılması, ikili standartların kaldırılması,
• Vergilerin düzenlenmesi için gerekli harcamaların azaltılması - vergi idaresinin kolaylaştırılması,
• Doğru olarak ayrılmış vergi harcamaları,
• En iyi uluslararası vergi pratiğinin kullanılması, AB'nin ta,eklifleri
YENI VERGI REJIMININ TEŞKIL EDILMESI
Mikro İşletme
• Mikro işletme ( 30 bin LARİ'den az hacmiye sahip olan teşkilat) - vergilerden muaf tutulacaktır. Bu;
istihdamı
İstihdam yoluyla yoksuzluğun azaltılmasını, İşin tam yasallaşmasını sağlayacaktır.
YENI VERGI REJIMININ TEŞIK EDILMESI
Ufak Çaplı İşletme
• Ufak çaplı işletme (100 bin Lari'den az hacmiye sahip olan özel şahıs/özel işletmeci)
• Ufak çaplı işletmeler için vergiler:
– sadece bir vergiyi ödeyecekler
– Vergi tarifi: hacminin %3 veya %5
– Uluslararası standartlara uygun olarak muhasebe hesapların yapılması ile ilgili isteklerin kaldırılması
• %5'lik vergi tarifi durumunda:
Ufak işlemciler, sadece basit satın-alma defteri ve kasa cihazı kullanmalıdır.
• %3'lik vergi tarifi durumunda:
Her ufak işletmeci, hacminin en az %60'ına uygun standart muhasebe belgeleri sunması halinde bu tarifi seçip tarife göre vergi
ödeyebilmektedir.
ÖZEL TICARET ALANI
• Kamu yerlerde ticaret yapan ufak işletmeciler için işlemlerin sonraki kolaylaştırılması
–
Özel ticaret alanlarının organizatörü / yöneticisi, vergi ajanı gibi davranmaktadır
– Organizatör/ yönetici, "Alanda yer alanların" vergi sorumluluklarından ve muhasebe hesaplarından
sorumluluk taşımaktadır
– Vergi makamları, "Alanda Yer Alanları" değil, Özel Ticaret
Alanının organizatörlerini/yöneticilerini denetlemektedir.
ÖNCEKI TEKLIFLER
Vergi Makamı, 2 tipli önceki teklifini açıklamaktadır
• Özel şahıslar için önceki teklifler:
– Önceki vergi teklifi, Vergi Dairesi tarafından vergi ödeyenleri için yapılan
açıklamadır.Bu açıklamada, vergi ödeyenlerinin yaptıkları somut faaliyetler ile ilgili vergi kanunlarında yer alan belli hükümlerin açıklanma ve kullanma hususları belirlenmektedir.
– Her türlü önceki vergi teklifi vergi makamı için gerekli olmaktadır.
Faaliyetin ihtiyaçlara gore gerçekleştirilmesi halinde vergi ödeyen herhangi bir ilave vergi yada ceza ödememekle yükümlü değildir.
• Kamu Vergileri ile ilgili teklifler:
- Vergi İddialar Kurulu yada diğer ilgili idare makamı tarafından alınan kararla mevcut vergi pratiğinden farklı bir
pratiğin teşkil edilmesi halinde Maliye Bakanı, kamu
vergileri için detaylı olarak açıklanmış yasal tutanak-teklifleri hazırlayacaktır.
DENETÇILER YÜKSEK KURULU
• Denetçiler Yüksek Kurulu teşkil edilmelidir
(Kurulda Maliye Bakanı dahil olmak üzere 5 üye/kurul başkanı yer alacaktır)
• Kurulun amacı, sabit vergi ortamının kurulmasının sağlanmasıdır.
• Dolayısıyla;
– Son 2 sene içerisinde kullanılmamış her türlü vergi rejimi, vergi denetleme esnasında sadece vergi makamları tarafından Denetçiler Kurulu'nun kabulü ile kullanılmalıdır.
Azalmış Vergiler
– Borçlar için 2 aylık faizden serbest bırakılması
• 2011 yılından biz vergi 3 aylık rapor açıklanma rejimine geçmekteyiz.
– Vergilerin 3 aylık ödenmesi (Bütçe ile birlikte ödenmesi gereken gelir vergileri hariç)
– Aylık raporları yerine 3 aylık raporlar rejimi (bazılar sadece yılda bir kez )
VERGI ÖDEYENLERININ HAKLARI
•Yeni Vergi Kanunlarında vergi ödeyenler için özel bölüm
•Vergi ombusmanı kurumsal teşkilatı, vergi ödeyenlerinin haklarının korunması için teşkil edilecektir
•Yeni prensip olan "namusluğun" anlamı, vergi ödeyenler tarafından vergilerin namuslu ve dürüst olarak ödenmesi ve vergilerden
kaçınmamasıdır
•Kanunlarda ikili standartlı düşüncelerin ortaya çıkması halinde Vergi İddialar Kurulu, vergi ödeyenin lehine karar almakla yükümlüdür.
VERGI VE GÜMRÜK
KANUNLARININ BIRLEŞMESI
• Vergi ve gümrük kanunları bir kanunname olarak birleşmektedir.
Yeni Vergi Kanunları:
- Vergi ödeyenlerin vergilerini ve gümrük
aktiflerini/sorumluluklarını birleştirmektedir. Bu kanunla şirketler, vergi borçları kapatmak yada tam tersini yapmak için vergi
kartındaki fazlasını yatırabilmektedir.
FAZLA VERGİLERİN
OTOMATİK OLARAK İADESİ
• Fazla vergiler, vergi makamları tarafından vergi ödeyenlere otomatik olarak iade edilecektir:
– Elektronik olarak gelirleri hakkında bilgi veren şahıslara,
– Şirketlere, bu rejimden çıkma ve mevcut
rejime dönme şansları verilmektedir.
ETKİNLİ YÖNETİM
• Gelir Vrgisi:
– Hesaptan kesme imkanı – Vergi ödeyen tarafından harcamaların dokümanlarla onaylanamaması, fakat harcamaların gerçekten
mevcut olmasının onaylanması halinde Hesaptan kesmeden
vazgeçilmesi- Vergi makamları için, Vergi ödeyenler tarafından sunulan ve bir önemsiz hatayı içeren belge ile ilgili hesaptan kesmeden vazgeçmesi yasaklanmaktadır.
• Vergi ödeyenler, eski ve kusurlu malları kayıttan silme
hakkına sahiptir.
DEMİRBAŞ VE YERİNDE KONTROL YAPILMASI
• Demirbaş sayışımı esnasında malın geçmiş 2 sene içerisindeki pazar fiyatı vergi demirbaş sayışımı sonucunda mevcut fiyata
uygun olmayacaktır Yerinde kontrol edilmesi halinde ceza 50’den 20’e azalacaktır: Deviasyon yeri (minimum %10), Gürcistan
hükümeti tarafından sanayi özelliklerine göre belirlenecektir.
• Gürcistan Maliye Bakanlığında kendi iş tranzaksiyonlarında muhasebe serverlerini kulanan şahıs yerinde kontrol yapma hakkına sahip değildir.
• Yerinde kontrol yapılmadan önce video-çekimleri yapılacaktır.
DÜNYA EN İYİ PRATİĞİNE GÖRE
•Terimler OFCD standartlarına uygun olarak kullanılmaktadır
•Havale Fiyatı
•Uluslar arası yük
•Ortak Şahıslar
VERGİ YÜKÜN DİSTRİBÜSYONU
•Vergi esaslarının genişletilmesi (fayda, mülkiyet, KDV) Aynı zaman geleneksel muafların muhafazası ( basın, terım, 40
bin’den az gelirli)
•Yüklerin tüketim verilendirilmesi, spekulasyon
tranzaksyonlaro vs yapılması için ufak işletmede Vergi Yük
değiştirilmesi
Batum Yatırım Ajansı (BYA) 74, Baku, 6010 Batum, Gürcistan Tel: +995 422 7 72 09
E-mail: info@investinbatumi.ge Skype: bia-zaal