•
Doğumda beklenen yaşam süresinin artması ve doğurganlık hızının azalması ile birlikte günümüz toplumu giderek yaşlanmaktadır.
Türkiye de hızlı yaşlanma sürecinin beklendiği ülkelerden birisidir.
2040’a kadar Türkiye’de yaşlı nüfusta %201’lik bir artış beklenmektedir.
1)Mandıracıoğlu A. Dünyada ve Türkiye’de yaşlıların demografik özellikleri. Ege Tıp Dergisi 2010; 49: 39-45.
Yaşlı nüfusun artması farklı sağlık hizmeti modellerini gündeme getirmiştir. Tüm dünyada “klinik merkezli” yerine
“hasta merkezli” sağlık hizmetlerine doğru geçiş söz konusudur [1].
Bu bağlamda evde sağlık hizmetleri değişen sağlık hizmeti anlayışının bir ürünü ve değişen toplum özelliklerinin bir gereksinimi olarak ortaya çıkmıştır.
1)Palm E. A. declaration of healthy dependence: The case of home care. Health Care Analysis, 2012; 26.
Evde Sağlık Hizmetleri İle;
Hastaların elde edebilecekleri en yüksek özgürlük düzeyine izin verilir.
Kişinin engelli veya bağımlı olarak geçirdiği yıllarda yaşam kalitesini arttırmak amaçlanır.
Hastanede yatış süresi yönünden katkıda bulunulur.
Maliyet düşer.
Kişilere, tanıdan iyileşmeye kadar geçen sürede kesintisiz sağlık hizmeti imkanı sunulur.
Hastanın özerkliği ve özgürlüğü korunur.
Evde Sağlık Hizmetleri Kapsamındaki Hastalıklar
Yatağa bağımlı hastalar ( CVO, Obezite, Alzheimer, Demans, Senilite vb.)
Ağır özürlü kişiler
Terminal dönem kanser hastaları
İleri derecedeki kas hastalıkları
İleri derecede KOAH, Kalp Yetmezliği vb.hastalıklar
Evde Sağlık Hizmetleri Kapsamına alınan ve ağız diş sağlığı hizmetine ihtiyaç duyanlar
MEVZUAT
Evde Sağlık Hizmetleri ne demektir ?
Çeşitli hastalıklar nedeniyle evde sağlık hizmeti
almaya ihtiyacı olan bireylere evinde ve aile
ortamında sosyal ve psikolojik danışmanlık
hizmetlerini de kapsayacak şekilde verilen muayene,
tetkik, tahlil, tedavi, tıbbi bakım, takip ve
rehabilitasyon hizmetleri bütünüdür
Sağlık Bakanlığınca;
Evde Sağlık Hizmetleri ile ihtiyacı olan bireylere, eşitlik ve hakkaniyet çerçevesinde, evlerinde ve aile ortamında etkin , verimli, güleryüzlü ve insan merkezli sağlık hizmeti sunulması ve bununla birlikte tedavi edici merkezlerin hizmet kalitesinin artışı hedeflenerek, ilgili mevzuat çalışmalarına 2010 yılında başlanmıştır.
Ülkemizde Evde Bakım Hizmetlerine Yönelik Yasa Ve Yönetmelikler
Ülkemizde, 1961 yılında çıkarılan sağlık hizmetlerinin sosyalleştirilmesi dair yasada (224 Sayılı Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkındaki Kanun) evde sağlık bakımının halk sağlığı hemşiresinin sorumluluğunda olduğuna yer verilmiştir.
Evde Bakım Hizmetleri Sunumu Hakkında Yönetmelik (10.03.2005 - 25751 sayılı Resmi Gazete)
Evde Bakım Hizmetleri Sunumu Hakkında Tebliğ (14.09.2005 - 9304 sayılı Resmi Gazete)
Sağlık Bakanlığınca Sunulan Evde Sağlık Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönerge
(01.02.2010 - 3895 sayılı Makam Onayı)
Sağlık Bakanlığınca Sunulan Evde Sağlık Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönergede Değişiklik Yapılmasına Dair Yönerge ( 24.02.2011 - 8751 sayılı Makam Onayı
Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Tarafından Evde Sağlık Hizmetlerinin Sunulmasına Dair Yönetmelik
(27.02.2015 – 29280 sayılı Resmi Gazete )
10
25.04.2017 tarih ve E.49654233 – 020 – 435 sayılı
Sağlık Bakanlığı Makam Oluru ile Evde Sağlık Hizmetlerinin sunumu Halk Sağlığı Kurumundan
Kamu Hastaneleri Kurumuna devredilmiştir.
Aynı onay ile, Türkiye Halk Sağlığı Kurumuna bağlı evde sağlık hizmetleri birimlerinde görev yapan personellerin Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumuna devri kararı uygun görülmüştür
.
Evde Sağlık Hizmetinin Kapsamı (Mevzuat)
Hastaya konulmuş olan tanı ve planlanan tedavi çerçevesinde, bulunduğu ev ortamında muayene, tetkik, tahlil, tedavi, tıbbi bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinin verilmesini,
İlacın reçete edilmesindeki özel düzenlemeler saklı kalmak kaydıyla, uzun süreli kullanımı sağlık raporu ile belgelendirilen ilaçların reçete edilmesini,
Tıbbi cihaz ve malzeme kullanımına ilişkin raporların çıkarılmasına yardımcı olunmasını(Alt bezi raporu , Tekerlekli sandalye raporu, Havalı yatak vs.)
Evde Sağlık Hizmetinin Kapsamı (Mevzuat)
Hastanın ve ailesinin, evde bakım sürecinde üstlenebilecekleri görevler ile hastalık ve bakım süreçleri hakkında bilgilendirilmesini,
Hastaya, evde kullanması gereken tıbbi cihaz ve ekipmanlar konusunda, eğitim ve danışmanlık gibi hizmetlerin verilmesini,
Gerekli görülen hallerde hastanın ilgili sağlık kuruluşuna ve/veya sağlık kuruluşundan evine naklini kapsar.
Evde Sağlık Hizmetleri Kapsamında Hasta
Yaşam kalitesini ileri düzeyde bozan hastalığı ve/veya yaşlılığı nedeniyle sağlık hizmetine ulaşmada zorluk yaşayan, evinde ve aile ortamında sağlık hizmeti almak üzere talepte bulunan bireyi temsil etmektedir.
Evde Sağlık Hizmetleri mevcut şartlarda yatağa bağımlı hastalara hizmet vermektedir. Hareket kabiliyetini kaybetmemiş, sağlık kuruluşuna gelebilen ve sağlık sorunları çok ağır tablolar oluşturmayan hasta grubu hizmet kapsamında değildir.
Evde Sağlık Hizmetleri
Sağlıkta Kalite Standartları Çalışmaları
Ocak 2017’de Sağlık Bakanlığı ve Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı tarafından Sağlıkta Kalite Standartları Evde Sağlık Seti yayınlanmıştır.
Bu kapsamda İlimizde de evde sağlık koordinasyon merkezi ve evde sağlık birimleri uygulamalarını ilgili standartlar doğrultusunda yürütmek amacıyla gerekli çalışmalar yapılmaya başlanmıştır.
EVDE SAĞLIK, BAKIM VE SOSYAL DESTEK HİZMETLERİNİN İŞBİRLİĞİ İÇERİSİNDE YÜRÜTÜLMESİNE DAİR İL PROTOKOLÜ
Evde Sağlık,bakım ve sosyal destek hizmetlerinin kurumlar arası işbirliği içerisinde yürütülebilmesi için 01.06.2015 tarihinde,
Rize Belediyesi
Rize İl Sağlık Müdürlüğü
Rize Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğü
Rize Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü
arasında imzalanan protokol ile hizmetin ildeki entegrasyonunun sağlanması amaçlanmıştır.
Çağrı merkezi hem yeni vaka değerlendirmelerini almakta hem de sistemle ilgili gelen şikayetlerin Sağlık Müdürlüklerine iletilmesini sağlamaktadır.
Çağrı merkezinin görevi yapılan müracaatı doğru bir şekilde ESYS’ ye girmek ve ilgili İl Koordinasyon Merkezinin başvuruyu görmesini sağlamaktır.
Bu birimde 24 saat hizmet verilmesine uygun olarak yeterli sayıda tıbbi olmayan personel istihdamı planlanmıştır.
18
ESH uygulama ve işleyiş
444 38 33 No’lu Ulusal Çağrı Merkezi
Evde Sağlık Hizmetleri İl Koordinasyon Merkezi
Koordinasyon merkezinde hasta veya yakını ile görüşecek personelin
tamamı bu konuda eğitimli sağlık personelden oluşmaktadır. (hemşire, ATT, sağlık memuru)
Çağrı merkezi tarafından Koordinasyon Merkezine iletilen hasta taleplerine en geç 15 dakika içerisinde hastaya dönüş yapılarak cevap verilmektedir.
Rize ilinde Evde Sağlık Hizmetleri
İlimizde;
4 Hastane birimi
1 Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi
5 İlçe Entegre Hastanesi
2 T.S.M tarafından
hizmet verilmekte olup hizmet sunumunda ;
12 Doktor
25 Sağlık Personeli
3 Yaşlı Bakım Teknikeri
1 Diş Protez teknikeri
4 Tıbbi Sekreter görev yapmaktadır.
Rize İli Toplam Nüfusu: 330 bin
Hedef Nüfusu: 660
Ziyaret Oranı: 2,5
İl Toplam Palyatif Yatak Sayısı: 23
İlimizde Evde Sağlık Hizmetlerinin sunumuna 2011 yılı Ocak ayında başlanmıştır
2011-2019 yılları arasında ; Ulaşılan hasta sayısı:20.609
Yapılan ziyaret sayısı:83.912
Aktif Olarak hizmet verilen hasta sayısı :2127
Etkinliklerimiz
Evde Sağlık Hizmetlerinde multi disipliner hizmet anlayışı ile ulaşılabilirliği ve paydaşlar arası iş birliğini sağlamak amacıyla EVSAD ve Rize İl Sağlık Müdürlüğümüz
öncülüğünde;
Rize Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi
Rize Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü
Rize Belediyesi
Rize Sosyal Güvenlik Kurumu iş birliği ile 2017 yılında
“Evde Sağlık Hizmetleri ve Palyatif Bakım Sempozyumu”
düzenlenerek Doğu Karadeniz illerinin de sempozyumda buluşması sağlanmıştır.
Halk eğitimlerimiz
Evde Sağlık Hizmeti alan hasta yakınlarına yatağa
bağımlı hasta bakımı konusunda uygulamalı eğitimler
verilmektedir
İlimizde Evde Sağlık Hizmetleri sunumunun yanı sıra hasta ve hasta yakınlarına bakımda sağladığı kolaylık ve ergonomik memnuniyetinden dolayı Müdürlüğümüz tarafından hasta karyolası temini yapılmaktadır
Hasta karyolası temin kaynaklarımız
Hastanelerimizin ihtiyaç fazlası karyolaları
Dernek ve Vakıflar
Hayırsever vatandaşlar ve iş adamlarımız
