• Sonuç bulunamadı

Rinosinüzitin Orbital Komplikasyonları

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Rinosinüzitin Orbital Komplikasyonları"

Copied!
5
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

inüzit tedavisinde medikal tedaviler yaygın olarak kullanılmasına rağ- men komplikasyonlar hala görülmektedir.1Enfeksiyonun orbita ve in- trakraniyal dokulara yayılmasıyla morbitide ve mortalite riski yüksek komplikasyonlar ortaya çıkabilmektedir. Orbita, etmoid hücrelerle olan yakın komşuluğu nedeniyle sinüzit komplikasyonlarının en sık görüldüğü bölgedir. Sinüzite bağlı orbital komplikasyon olarak; preseptal sellülit, or- bital sellülit, orbital apse, subperiosteal apse ve kavernöz sinüs trombozu görülebilir.2Sinüslerdeki enfeksiyon venöz, lenfatik ve perinöral yolları kullanarak yayılabilir. Sinüs içindeki enfeksiyon kompakt kemiklerde osteit ve diploik kemiklerde osteomyelit yaparak yayılabilmektedir. Orbital komplikasyon sonucu oluşan enfeksiyonun şiddetine bağlı olarak proptozis, bulbus okulide hareket kısıtlılığı, kemozis, diplopi, pupiller reflekste azalma, görme keskinliğinde azalma hatta kalıcı görme kaybı dahi görülebilir.1Biz

Rinosinüzitin Orbital Komplikasyonları

Ö

ÖZZEETT AAmmaaçç:: Biz bu yazımızda son üç yıl içinde kliniğimize başvuran rinosinüzit nedeniyle orbi- tal komplikasyon gelişen vakaları literatür eşliğinde gözden geçirmeyi amaçladık. GGeerreeçç vvee YYöönn-- tteemmlleerr:: Çalışmada orbital komplikasyon nedeniyle kliniğimize son üç yıl içerisinde başvuran altı hasta ele alındı. Bu hastaların tanı, tedavi ve takip özellikleri incelendi. BBuullgguullaarr:: Hastalarımızın yaş- ları 11-74 arasında değişmekteydi. Dört hasta orbital apse, iki hasta preseptal selülit olarak saptandı.

Dört hastamıza cerrahi+medikal tedavi, iki hastamıza ise yalnızca medikal tedavi uygulandı. SSoonnuuçç::

Orbital apseye eşlik eden görmede azalma, göz hareketlerinde kısıtlılık, propitosiz varlığında çok gecikemeden cerrahi tedavi seçeneği düşünülmedir.

AAnnaahhttaarr KKeelliimmeelleerr:: Sinüzit; komplikasyonlar; orbital selülit

AABBSSTTRRAACCTT OObbjjeeccttiivvee:: The aim of this work is to examine the cases who have developed orbital complication due to rhinosinusitis referred to our clinic in the last 3 years accompanied with liter- ature. MMaatteerriiaall aanndd MMeetthhooddss:: Six patients who have referred to our clinic due to orbital complica- tion in the last 3 years were examined in the study. The diagnosis, treatment and follow-up features of these patients were analyzed. RReessuullttss:: The age of our patients varied between 11 and 74. Orbital abscess was detected in 4 patients and preseptal cellulitis was detected in 2 patients. While surgi- cal and medical treatment was applied to our 4 patients, only medical treatment was administered to our 2 patients. CCoonncclluussiioonn:: In the presence of proptosis, limitation of eye movements and visual loss accompanying orbital abscess, surgical treatment option should be considered without delay.

KKeeyy WWoorrddss:: Sinusitis; complications; orbital cellulitis TTuurrkkiisshh JJ RRhhiinnoollooggyy 22001166;;55((11))::77--1111

Battal Tahsin SOMUK,a Emrah SAPMAZ,a Levent GÜRBÜZLER,a Göksel GÖKTAŞ,a Ahmet EYİBİLENa

aKulak Burun Boğaz Hastalıkları AD, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tokat

Ge liş Ta ri hi/Re ce i ved: 09.03.2016 Ka bul Ta ri hi/Ac cep ted: 30.08.2016 Ya zış ma Ad re si/Cor res pon den ce:

Battal Tahsin SOMUK

Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kulak Burun Boğaz Hastalıkları AD, Tokat, TÜRKİYE/TURKEY

btahsin@hotmail.com

Cop yright © 2016 by Türk Rinoloji Derneği

(2)

bu çalışmada son 2 yıl içinde kliniğimize başvuran rinosinüzit komplikasyonlu vakaları literatür eşli- ğinde gözden geçirmeyi amaçladık.

GEREÇ VE YÖNTEMLER

Çalışmamız için klinik etik kurul izni (16-KAEK- 017) alındıktan sonra mayıs 2013 ile ocak 2016 yıl- ları arasında kliniğimizde rinosinüzitin orbital komplikasyonu nedeniyle tanı, tedavi ve takibi ya- pılan hastalar retrospektif olarak incelendi. Hasta- ların demografik verileri, kulak burun boğaz muayene bulguları, radyolojik görüntüleme bulgu- ları, medikal ve cerrahi tedavi özellikleri ve takip

sonuçları belirlendi. Tüm hastaların göz kliniği ta- rafından görmeleri değerlendirildi. Tüm vakaları- mıza medikal tedavi olarak i.v. seftriakson+topikal dekonjestan+nazal irrigasyon başlandı. Görmede azalma, göz hareketlerinde kısıtlılık ve 24 saat içinde medikal tedaviye yanıt alınamayan hastalara cerrahi müdahale yapıldı.

BULGULAR

Dört erkek ve iki bayan olmak üzere toplam altı hasta çalışmaya dahil edildi. Yaş ortalamalar 31.6 idi. İki hastanın tanısı preseptal selülit (Resim 1), dört hastanınki de orbital apse idi (Resim 2) Hasta-

RESİM 1: Sol preseptal selülit (hasta ve bilgisayarlı tomografi görüntüsü).

RESİM 2: Sol orbital abse (hasta ve bilgisayarlı tomografi görüntüsü).

(3)

larımızın tümü hastaneye yatırılarak tedavi edildi.

Ortalama hastanede kalış süreleri 7.4 gün idi.

Chandler’in sınıflamasına göre hastaların kompli- kasyonları, klinik özellikleri ve tedavi özellikleri Tablo 1’de verilmiştir. Dört hastaya endoskopik sinüs cerrahisi (ESC)+orbital dekompresyon + eks- ternal abse drenajı, bir hastaya ESC uygulanırken, bir hastaya sadece medikal tedavi verildi. Tüm has- talarda tedavi sonrası herhangi bir fonksiyonel ve kozmetik problemle karşılaşılmadı (Resim 3).

TARTIŞMA

Paranazal sinüs enfeksiyonlarının tedavisinde anti- biyotikler yaygın olarak kullanılmasına rağmen na- dirde olsa komplikasyonlar görülebilmekte ve çoğunlukla cerrahi tedavi gerekmektedir.1Daha çok akut süpüratif sinüzitte veya kronik sinüzitin akut alevlenme döneminde uygun medikal tedavi veril- meyen hastalarda görülmektedir.2Orbital, intrak- raniyal ve osseöz komplikasyonlar olarak 3 ana başlık altında toplanan bu komplikasyonlar önem- senmesi gereken ciddi klinik durumlardır. Kompli- kasyonlar içerisinde en sık orbital komplikasyonlar görülmektedir. Bunlar sıklık sırasına göre etmoid, maksiller, frontal ve seyrek olarak sfenoid sinüzit ile ilişkilidir. Enfeksiyonun yayılımı ince ve çoğun- lukla dehisan lamina papriseadan direkt olarak veya venler yolu ile kolayca gelişebilmektedir.3Chand- ler’in sınıflamasına göre orbital komplikasyonlar 5 evrede görülebilir. Bu evreler klinik prezentasyo- nun şiddetine göre preseptal selülit (evre 1), orbital selülit (evre 2), subperiosteal apse (evre 3), orbital apse (evre 4) ve kavernöz sinüs trombozu (evre 5) olarak sıralanır.4Bunların uzun dönem sekellerin önlenmesi için hızlı tanınması ve tedavi edilmesi

hayati önem taşımaktadır. Tanının konmasında ve yapılacak cerrahi girişime öncülük etmesi açısından paranazal sinüs bilgisayarlı tomografisi (PNS-BT) oldukça önemlidir.1Akut sinüzitin orbital kompli- kasyonundan şüphelenildiğinde (yakın zamanda si- nüzit öyküsü, göz kapağında ödem, göz hareket kısıtlılığı, görme kaybı) bilgisayarlı tomografi isten- melidir. Eğer intrakranial tutulum, mantar enfeksi- yonu veya paranazal sinüs tümörü şüphesi varsa kontrastlı PNS-BT ve MR birlikte uygulanmalıdır.5 Bu hastalarda görmenin, göz hareketlerinin değerlendirilmesi retinanın ve optik sinirin iske- miye 1-2 saat gibi çok kısa süre dayanması açısın- dan oldukça önemlidir.6 Orbital komplikasyonu olan hastalar hospitalize edilmeli ve gecikmeden intravenöz antibiyotik tedavisi başlanmalıdır.7 Chandler’in sınıflamasına göre evre 1 ve 2 olan has- talar sıklıkla konservatif yaklaşım ile tedavi edilir- ken evre 4 ve 5 hastalar genellikle cerrahi, evre 3 hastalarda ise tedavi tartışmalıdır.8Teinzer ve ark.

evre 3, 4 ve 5 hastalarda 24 saat içinde acil cerrahi yapılması gerektiğini belirtmişlerdir.5Her hastaya hızlı bir şekilde geniş spektrumlu intravenöz anti- yotiğin mutlaka başlanmasını ve medikal tedavide intravenöz tedavinin 7-14 gün kadar devam etmesi gerektiğini vurgulamışlardır. Bazı otörler görme- nin ve intraoküler basıncın normal, göz hareket kı- sıtlılığı olmayan, propitosis <5 mm, abse genişlği <4 mm olan subperiostal abseli hastalarda medikal te- davi yapılabileceğini savunmuşlardır.9,10Güncel bir değerlendirme yazısında otör; görme yeteneğinin bozulması, artmış intraoküler basınç >20 mmHg, göz hareketlerinde kısıtlılık, propitosis ≥5 mm, abse boyutu >10 mm ise en iyi tedavi yönteminin cer- rahi olduğu sonucuna varmıştır.11

Yaş-cins Komplikasyon Göz bulguları Tedavi

13 K Orbital abse Hareket kısıtlı, görme ↓ ESC+Eks.drenaj+obital dekomp.

74 K Orbital abse Hareket kısıtlı, görme ↓ ESC+Eks. drenaj+ obital dekomp

14 E Orbital abse Hareket kısıtlı, görme: N ESC+ obital dekomp

15 E Preseptal selülit Normal Medikal

11 E Preseptal selülit Normal Medikal

63 E Orbital abse Hareket kısıtlı, görme ↓ ESC+Eks. Drenaj+ obital dekomp

TABLO 1: Hastaların klinik özellikleri ve tedavi şekilleri.

N: Normal; ESC: Endoskopik sinüs cerrahisi; Eks: Eksternal; Dekomp: Dekompresyon.

(4)

Subperiostal apsenin medial yerleşimli olması durumunda cerrahi tedavide endoskopik yaklaşım yaygın olarak kullanılırken, süperior yerleşimli apse varlığında eksternal drenaja ihtiyaç duyul- maktadır.12,13Erickson ve Lee büyük boyutlu me- dial, superior veya medial/superior birlikte yerle- şimli abselerde kombine yaklaşımı (eksternal dre- naj+endoskopik yaklaşım) önermişlerdir.14Lyson ve ark. superior yerleşimli abse varlığında endos- kopik tedavide intraoperatif sonografi kullanımı- nın yararlı olduğunu bildirmişlerdir.15Kim ve ark.

ise superior orbital absede navigasyon destekli en- doskopik cerrahinin daha güvenli olduğunu vur- gulamışlardır.16 Biz de literatürde belirtildiği şekilde süperior yerleşimli apsesi bulunan 3 olgu- muza kombine cerrahi yaklaşım uyguladık. Bunu aksine Roithmann ve ark. süperior apseli bir has- tada endoskopik drenajı başarıyla uyguladıklarını belirtmişlerdir.17Küçük boyutlu (<0,5 cc) medial apseler için konservatif yaklaşım güçlü bir şekilde önerilirken süperior yerleşimli apseler için konser- vatif yaklaşımı öneren bir rapor literatürde bulun- mamaktadır.18Ancak Gavriel ve ark. aynı şekilde konservatif tedavi yaklaşımının 0,5 cc’den küçük superior yerleşimli apseler içinde güvenli olduğunu savunmuşlardır.8

Klinik ve endoskopik muayene ile orbital komplikasyondan şüphelendiğimiz akut rinosinü- zitli hastaları hospitalize ederek intravenöz antibi- yoterapi (tercihen seftriakson)+nazal topikal dekonjestan+salin irrigasyon tedavisi başlandı. Gör- menin değerlendirilmesi için göz hastalıkları kon- sultasyonu yapıldı, ayrıca axial ve koronal planda bilgisayarlı tomografi istendi. Oftalmopleji, görme kaybı ve propitosisi olan subperiostal apseli hasta- lara 24 saat içinde cerrahi tedavi uygulandı.

Sonuç olarak; orbital apse tespit edildiğinde göz konsültasyonunu takiben göz hareketlerinde kısıtlılık, görmede azalma gibi bulguların eşlik et- mesi durumunda acil olarak cerrahi drenaj yapıl- ması gerektiğine inanıyoruz. Preseptal selülit, orbital selülit veya göz hareketlerinde kısıtlılık yapmayan/görmenin normal olduğu küçük boyutlu subperiostal apselerde konservatif tedavi yapılabi- lir. Cerrahi karar, hastanın 48 saat sonraki taki- binde kötüleşme olması durumunda da alınabilir.

RESİM 3: Sol orbital abse postoperatif 7.gün.

1. Wolf SR, Gode U, Hosemann W. Endonasal endoscopic surgery for rhinogen intraorbital abscess: a report of six cases. The Laryngo- scope 1996; 106:105-110.

2. Watkins LM, Pasternack MS, Banks M, Kousoubris P, Rubin PA. Bilateral cavernous sinus thromboses and intraorbital abscesses secondary to Streptococcus milleri. Ophthal- mology 2003; 110:569-574.

3. Fokkens WJ, Lund VJ, Mullol Jet al. Euro- pean Position Paper on Rhinosinusitis and Nasal Polyps 2012. Rhinology Supplement 2012:3 p preceding table of contents, 1- 298.

4. Chandler JR, Langenbrunner DJ, Stevens ER.

The pathogenesis of orbital complications in acute sinusitis. The Laryngoscope 1970;

80:1414-1428.

5. Teinzer F, Stammberger H, Tomazic PV.

Transnasal endoscopic treatment of orbital complications of acute sinusitis: the Graz con- cept. The Annals of otology, rhinology, and laryngology 2015; 124:368-373.

6. Bhargava D, Sankhla D, Ganesan A, Chand P. Endoscopic sinus surgery for orbital sub- periosteal abscess secondary to sinusitis. Rhi- nology 2001; 39:151-155.

KAYNAKLAR

(5)

7. Younis RT, Lazar RH, Bustillo A, Anand VK.

Orbital infection as a complication of sinusitis:

are diagnostic and treatment trends changing?

Ear, nose, & throat journal 2002; 81:771-775.

8. Gavriel H, Jabrin B, Eviatar E. Management of superior subperiosteal orbital abscess. Eu- ropean archives of oto-rhino-laryngology : of- ficial journal of the European Federation of Oto-Rhino-Laryngological Societies 2016;

273:145-150.

9. Oxford LE, McClay J. Medical and surgical management of subperiosteal orbital abscess secondary to acute sinusitis in children. Inter- national journal of pediatric otorhinolaryngol- ogy 2006; 70:1853-1861.

10. Rahbar R, Robson CD, Petersen RAet al.

Management of orbital subperiosteal abscess in children. Archives of otolaryngology--head

& neck surgery 2001; 127:281-286.

11. Bedwell JR, Choi SS. Medical versus surgical management of pediatric orbital subperiosteal abscesses. The Laryngoscope 2013;

123:2337-2338.

12. Ketenci I, Unlu Y, Vural A, Dogan H, Sahin MI, Tuncer E. Approaches to subperiosteal orbital abscesses. European archives of oto-rhino- laryngology : official journal of the European Federation of Oto-Rhino-Laryngological Soci- eties 2013; 270:1317-1327.

13. Kayhan FT, Sayin I, Yazici ZM, Erdur O. Man- agement of orbital subperiosteal abscess. The Journal of craniofacial surgery 2010; 21:1114- 1117.

14. Erickson BP, Lee WW. Orbital Cellulitis and Subperiosteal Abscess: A 5-year Outcomes Analysis. Orbit 2015; 34:115-120.

15. Lyson T, Sieskiewicz A, Rutkowski Ret al.

Endoscopic drainage of orbital abscesses

aided with intraoperative sonography. Neu- rologia i neurochirurgia polska 2014; 48:315- 321.

16. Kim JH, Kim SH, Song CI, Kang JW. Image- guided nasal endoscopic drainage of an or- bital superior subperiosteal abscess. The British journal of oral & maxillofacial surgery 2016; 54:e26-28.

17. Roithmann R, Uren B, Pater J, Wormald PJ.

Endoscopic drainage of a superiorly based subperiosteal orbital abscess. The Laryngo- scope 2008; 118:162-164.

18. Gavriel H, Yeheskeli E, Aviram E, Yehoshua L, Eviatar E. Dimension of subperiosteal or- bital abscess as an indication for surgical management in children. Otolaryngology-- head and neck surgery : official journal of American Academy of Otolaryngology-Head and Neck Surgery 2011; 145:823-827.

Referanslar

Benzer Belgeler

Göz hareketlerinde kısıtlılık olması ve görme fonksiyonlarında bozulma meydana geldiği için acil orbital bilgisayarlı tomografi (BT) çekildi, sağ periorbital ve

The patient first noticed the mass 4 years earlier and since then its growth was documented by annual follow-up with orbital magnetic resonance imaging (MRI) with contrast (Figure

Otuz altı saatlik izleminde şikayetlerinin gerilememesi üzerine hastaya orbita manyetik rezonans görüntüleme (MRG) uygulandı ve solda maksiler sinüzit beraberinde

Eğer 24-48 saat içinde iyileşme görülmezse, hastanın başlangıç görmesi 0,3 altında ise veya görmesinde azalma tarif ediyorsa, ciddi orbital bulgular mevcudiyetinde (ki

Hastaların yaş, cinsiyet, beslenme öyküsü, diş fırçalama dav- ranışları, ebeveyn diş fırçalama davranışları, diş hekimi ziyaret sayıları, çürük diş sayısı,

Düflme sonras› sol diz üzerinde selülit tarz›nda bafllayan, enfeksiyon belirteçleri negatif olan, gi- derek ilerleyip lenfanjite dönüflen bir deri ve yumu- flak doku

Hastanın sol ayak beşinci parmakta ısırık izi olduğu görüldü (Resim 3).. Hastanın

Orbita infeksiyonları, orbital septumla ayrılmış anatomik alanlara göre, preseptal selülit, orbital selülit, subperiostal selülit, subperios- tal apse, intraorbital apse