27 Mayıs 2013 Pazartesi günü TODAİE‟de düzenlenen Türkiye’de Mahalle Yönetimi Çalıştayı kapsamında, arasında kapatılacak Belediye Başkanları, Muhtarlar Konfederasyonu Genel Başkanı ve Konfederasyon yönetim kurulu üyeleriyle, köy ve mahalle muhtarlarının da
bulunduğu katılımcıların, önceden belirlenen gruplara dağılımı sağlıklı bir şekilde sağlanmıştır.
Toplamda 70 kişinin katıldığı çalıştayın her bir oturumunda moderatörlük yapmak üzere Prof.
Dr. Kamil Ufuk BiLGiN, Doç. Dr. Uğur ÖMÜRGÖNÜLŞEN, Doç. Dr. M. Kemal ÖKTEM, Dr. ilker GÜNDÜZÖZ; oturumların organizasyonu için Dr.Uğur SADİOĞLU; oturumlararası koordinasyon ve genel raportörlük için Asistan Vahide Feyza URHAN ve çalıştay oturum raportörlükleri için Gazi ve Hacettepe üniversiteleri Kamu Yönetimi Bölümü öğrencilerinden Batuhan PARMAKSIZ, Berna ÇAKIR, Elif YILMAZ, Esin DURAN, ibrahim SEVGEL, İrem Nihan AK, Kürşad KAYA, Meltem SİPAHİ, Merve BAŞER, Oğuzhan GENÇ, Ömer Bertan ÇAM, Tansu SARIKAYA görev almıştır. Çalıştayın “Yeni Büyükşehir Belediye Modeli Çerçevesinde Mahalle Yönetimine İlişkin Sorunlar”, “Hizmete İlişkin Sorunlar” ve “Özlük Haklarına İlişkin Sorunlar” başlıklı gruplara, katılımcıların dağılımları dengeli olurken; “Teşkilat ve Görevlere (Mevzuata) İlişkin Sorunlar”a katılımın, daha yoğun olduğu görülmüştür. Çalıştay‟da katılımcılar tarafından grup ayrımı yapılmadan bazı hususlar, defaatle vurgulanmıştır. Bunların başında Mahalle yönetimi için ayrı bir kanun çıkarılarak yetki, görev ve sorumluluk alanlarının açık bir Şekilde belirlenmesi
gerektiği gelmiştir.
Çalıştay grup oturumlarında ortaya çıkan görüş ve öneriler, tüm katılımcılar önünde grup moderatörleri tarafından özetlenip, gerekli değerlendirmeler yapıldıktan sonra Türkiye‟de Mahalle Yönetimi Çalıştayının aşağıdaki toplam 94 adet sonuç ile 50 adet çözüm ve öneriye ulaşılmıştır:
1. GRUP: YENİ BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE MODELİ ÇERÇEVESİNDE MAHALLE YÖNETİMİ SORUNLARI Doç. Dr. Uğur ÖMÜRGÖNÜLŞEN‟in moderatörlüğünde gerçekleştirilen ve toplam 14 katılımcının görüşleriyle katkıda bulunduğu Yeni Büyükşehir Belediye Modeli Çerçevesinde Mahalle Yönetimine İlişkin Sorunlar grubunda şu hususlar dile getirilmiştir: 1. 6360 sayılı Kanun‟un hazırlanış sürecinde belde belediye başkanları ve köy muhtarlarının görüşlerinin yeterince alınmadığı; Kanun yayınlandıktan sonra da gerek içişleri Bakanlığı ve Türkiye Belediyeler Birliği gerekse muhtar dernekleri tarafından yapılan bilgilendirmelerin yetersiz
kaldığı; 2. Bütün büyükşehirlerin tek bir statüde toplanması ve her ilde aynı şekilde beldelerin ve köylerin kapatılmasının hatalı olduğu (istanbul, Ankara, izmir vb. büyükşehirlerin sorunlarıyla kırsal özellikleri ağır basanların sorunları farklı olabilir); 3. il Özel idaresinin 30 ilde
kaldırılmasının çok da yerinde bir karar olmadığı; Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü‟nün
geçmişte yapmış olduğu hizmetlerle karşılaştırıldığında il özel idaresinin ve de köylere hizmet götürme birlikleri ve KÖYDES‟in başarılı uygulamalar olduğu; 4. Sınırlı mali kaynak ve
personele sahip olan az nüfuslu belde belediyelerinin hizmet götürme kapasitelerinin çok düşük olması nedeniyle kaldırılmasının doğru olduğu; bu beldelerde yaşayan halkın ilgili ilçe
belediyesinden daha iyi hizmet alması beklentisinin karşılanabilmesi için buralarda büyükşehir belediyesi hizmet şubesi veya birimi açarak bu hizmetleri koordine edebileceği (ancak, il ya da ilçe merkezinden çok uzakta bulunan beldelerin korunması-çevresindeki diğer belde ve köylerle birleştirilerek- ve böylece üçüncü kademe belediye teşkil edilmesi mümkün olabilir. Bunun mümkünse istisnai tutulması ve çok da yaygınlaştırılmaması veya büyüyecek belde
belediyelerinin ilçeye dönüştürülmesi); 5. Bir beldenin tek bir mahalleye dönütşürülmesinin yönetilebilirlik açısından sorunlu olduğu; 6. ilçe merkezinden uzakta yer alan köylere hizmet götürülmesi (su tesisatlarının acil onarımı, karla mücadele, itfaiye, çöp toplanması vb.)
konusundaki tereddütler ve hangi hizmetlerin hangi tür belediye tarafından yerine getirileceği konusundaki muhtarlar arasında bilgi eksikliği mevcutken, Köylerin tüzelkişiliklerinin kaldırılarak mahalleye dönüştürülmesinin daha sorunlu olacağı; 7. Özellikle KÖYDES Projesi sayesinde köylerin altyapı durumunun küçük beldelerden daha iyi olsa da mahalleye dönüşecek köylere belediye tarafından hizmet götürülmesinde siyasal faktörlerin rol oynayabileceği; 8. Kapatılacak belde belediyelerinin ve köylerin mal varlıklarının tasfiyesinde dikkatli davranılması; yerel
varlıkların mutlaka yerelde bırakılması gerektiği; 9. Köy muhtarlarının hukuki statüsü ve etkisiyle mahalle muhtarınınkini karşılaştırmanın güçlüğü (mahalle halkının çıkarının korunması
açısından Köy muhtarının dava açma yetkisi ortadan kalkmasının yaratacağı sakınca ve evlendirme yetkisinin de ortadan kalkmasıyla özellikle merkeze uzak mahallelerden bu iş için ilçeye geliş-gidiş maliyetinin yükselmesi); 10. Kamuoyunda "pergel düzenlemesi" olarak bilinen 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu‟nun Geçici 2. maddesi uyarınca daha önceden tüzelkişiliği kaldırılan birimlere götürülen hizmetin miktar ve kalitesi konusunda kimi yerlerde hizmet kalitesinin arttığı kimi yerlerde ise tersinin olduğu; 11. Büyükşehir modelinin belde belediyeleri ve köyleri kapatmak suretiyle il merkezinde “seçilmiş yerel krallar” yaratılacağı; 12.
Köylerin kapatılmasının ulusal düzeyde tarım ve hayvancılığın geliştirilmesine ve korunmasına engel teşkil edebileceği; 13. Belde ve köyler kapatılıp mahalleye düştürülecekse mutlaka mevcut mahalle yönetiminin yetki ve gelir açısından güçlendirilmesi gerektiği; 14. 5393 sayılı Belediye Kanunu‟nun 9. maddesindeki muğlaklığın giderilerek mahalle yönetimlerinin
belediyeden hak ettikleri yardımın almaları sağlanması; 15. Mahalle yönetimiyle ilgili kapsamlı bir Kanun‟un çıkartılması gereği; 16. Mahallelerin nüfus oranlarının en alt ve üst olarak
2. GRUP: TEŞKİLAT VE GÖREVLERE (MEVZUATA) İLİŞKİN SORUNLARDr. ilker GÜNDÜZÖZ‟ün moderatörlüğünde gerçekleştirilen ve toplam 23 katılımcının görüşleriyle
katkıda bulunduğu Teşkilat ve Görevlere İlişkin Sorunlar grubunda şu hususlar dile getirilmiştir:
1. Mahalle muhtarlığının son mevzuat değişiklikleriyle önemli ölçüde yetki ve görevler
noktasında yıprandığı ve reforme edilmeye ihtiyaç duyulan bir noktaya geldiği (Özellikle 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu‟nun kabulünden sonra muhtarlık görevlerindeki azalma nedeniyle muhtarlık gelirlerinde önemli düşüşler söz konusu olmuştur); 2. Muhtarlığın
fonksiyonel olabilmesi ve sürdürülebilir bir idari birim olarak kamu yönetimi sistemi içerisinde yerini koruyabilmesi için görev ve gelirlerinin yeniden tanımlanması; 3. Görev ve sorumluluklarla paralel olmayan yetkiler sonucunda Muhtarların çeşitli mevzuatla pek çok görev ve sorumlulukla karşı karşıya bırakılmasına rağmen bunlarla özdeş yetki verilmemesi; 4. Mevzuat alanında yaşanan son gelişmelerle muhtarların fiilen iyice zayıflayan bir kurum olması; 5. Mahalle
muhtarlarının görevlerinin yeniden tanımlanması ve bu görevleri etkin bir şekilde yürütmeleri için yaptırımları da içeren yetkiler verilmesi (Ör, Kabahatler Kanunu ve imar Kanunu gibi kanunlarda muhtara çeşitli yetkiler tanınması); 6. Muhtarların yeniden tanımlanması yapılırken belediye ve merkezi hükümet teşkilatıyla ilişkilerinin net bir şekilde mevzuatla belirlenmesi; 7. Kanunların ayıklanarak işlevsiz kalan görevlerin çıkarılması ve yeni görevlerin tanımlanması; ayrıca, mevzuatta yer alan çelişkilerin ortadan kaldırılması; 4541 sayılı Kanun başta olmak üzere tüm kanunların gözden geçirilerek “temel bir muhtarlık kanunu (kod kanunu)” nun oluşturulması; 8.
Mahalle muhtarlığının güçlendirilmesi için tüzel kişilik kazanması; 9. Muhtarların e-Devlet
uygulamalarının geliştiği günümüzde bu sisteme daha fazla entegre olmalarının sağlanması; 10.
Bazı küçük yerel hizmetlerin belediyeler tarafından mahalle muhtarlıklarına bırakılması; 11.
Belediyelerle daha işlevsel ilişkiler kurulabilmesi için belediye meclisine üyelik, belediye hizmet binasında muhtarlık ofisi oluşturulması ya da yatırım planlamalarında ilgili mahalle muhtarlığının kararlara katılımını sağlayacak mekanizmalar geliştirilmesi; 12. Demokratik katılım mekanizması açısından azalara bu yapılanmada icrai roller de içerecek düzenlemeler yapılması; 13. Kent konseyi gibi demokratik mekanizmaların yapısal ve işlevsel olarak geliştirilmesi; 14. Nüfus Kanunu‟ndan kaynaklanan sorun alanlarının düzeltilmesi (Muhtarların ikametgâh ilmühaberi, nakil bildirimi gibi düzenlemelerde eskiden olduğu gibi daha aktif olarak sistemin içerisinde yer alması; Form D, form C uygulamalarının yeniden gözden geçirilmesi); 15. Fakirlik ilmühaberi düzenleme fonksiyonunun gözden geçirilmesi (SOYBİS sistemine entegrasyonun düşünülmesi);
16. Muhtarlıkların turizm enformasyon bürosu olarak dizayn edilmesi; 17. 5393 sayılı Belediye Kanunu‟nun 9. maddesindeki muğlaklığın düzeltilmesi; 18. Muhtarlıkların 6360 sayılı Kanunla kırsal ve kentsel olmak üzere çeşitli niteliklerde idari yapılar olarak ortaya çıkması nedeniyle mahalle muhtarlığı için kademelenme ve bu kademelenmeye dayalı görev, yetki ve gelir
sınıflaması; 19. Yasa yoluyla “Tek Bir Muhtar Birliği”nin kurulması; 20. Kırsal mahalleler için köy tüzel kişiliklerinin bir süre daha devam etmesi; 21. Bazı yerel hizmetlerin ve merkezi hükümet hizmetlerinin görülmesinde ilk başvuru noktası olarak muhtarlıklar ön plana çıkarası; 22.
Muhtarların görevlerini sağlıklı bir şekilde yürütebilmeleri için buna paralel yetki ve gelirlerin tanımlanması ve vatandaşla harç ilişkisinin ortadan kaldırılmasıdır.
3. GRUP: HİZMETE İLİŞKİN SORUNLAR Prof.Dr. Kamil Ufuk BİLGİN‟İN moderatörlüğünde gerçekleştirilen ve toplam 16 katılımcının görüşleriyle katkıda bulunduğu Hizmete İlişkin Sorunlar grubunda Şu hususlar dile getirilmiştir: 1. Sunulan hizmetlerin karşılığında ücret alınmaması; 2. Engellilerin, yatalakların, yaşlıların ve raporluların kayıt zorluğuna çözüm getirilmesi; 3. Mahallede, boşanan çiftlerin muhtar tarafından bilinmemesi (Hülle boşanmaları);
4. Sosyal Hizmetlerden alınan bakıcı aylıklarının mahalle muhtarına bildirilmemesi; 5.
Hizmetlerin sunumunda yerel yönetimlerin üzerlerine düşenleri yapmaması; 6. Yerel yönetim meclislerinde mahalle hizmetine ilişkin söz hakkı verilmemesi; 7. Hizmet giderlerinin
karşılanmaması; 8. Hizmetler için yetki verilmemesi; 9. Resmi tebligatlara ilişkin hizmetlerde PTT ve tebliğ edilenden sorunların giderilmesi; 10. MERNİS hataları sonucu mahallede oturanların tam olarak bilinememesi; 11. Nüfus Müdürlüğünün mahalleye ilişkin bilgilerin görülememesi; 12. Mahalleye taşınan vatandaşın Form C‟leri muhtardan alması veya onaylatması; 13. Form D gereği isim ve adres kontrolünün zorluğu ve Form D kontrolünün yapılamaması sonucu muhtarların mahkemeye çağrılıp ve yargılanması; 14. Mahkeme ile muhatap olunduğunda zor durumda kalınması; 15. Mahkeme, icra, vergi dairesi kararlarından dolayı muhtardan cevap istenmesi sorunu; 16. Emlak Rayiç bedellerinin belirlenmesi komisyonu üyeliğinin zorluğu; 17. Vatandaş beyanıyla Nüfus Müdürlüklerince kayıt yapılması sonucu ortaya çıkan sorunlar; 18. 5393 sayılı Kanun‟un 9. maddesi gereği belediye tarafından ayni yardımların yapılmaması ve nakdi yardıma da ihtiyaç duyulması; 19. Hizmet yerinin yetersizliği; 20.
„Hizmette sınır yoktur‟ anlayışıyla vatandaşın hizmet beklentisine girmesi sorunu (Örneğin, mahallede görülen sahipsiz, başıboş “sokak hayvanları” sorunu; mahalledeki gürültü nedeni horoz sesi, araç sesi, hatta uçak sesi vb. gürültülerden rahatsızlık duyanların muhtardan istek ve şikayette bulunması); 21. Mahalleye ilişkin, belediye altyapı vb. hizmetleri hakkında muhtara bilgi verilmemesi; 22. Mahallelerde ulusal veya özel amaçlı ancak resmi izinli faaliyetler
hakkında muhtara bilgi verilmemesi (Örneğin, istanbul/Beykoz – Kavacık‟ta çekilen filim vb.);
23. Mahalleye kurulan baz istasyonlarının muhtarın bilgisi dahilinde olmaması; 24. işyeri açıldığında muhtara bilgi verilmemesi; 25. Kimlerin mahalleye geldiğinin veya kimlerin
mahalleden ayrıldığının bilinmesi açısından Nakil ilmühaberinin alınmasının zorunlu kılınması;
26. Sisteme kayıtlı olan muhtarların Nüfus kayıt örneği belgesini vermesi; 27. Arabuluculuk görevi verilmesi; 28. Muhtarlıklara mahallede ki haksız hadiselere karşı mahallenin hukuk nezdinde savunması için ilçelerde kaymakamlıklar, illerde valiliklerden belirli oranda hukuki destek verilmesidir.
4. GRUP: ÖZLÜK HAKLARINA İLİŞKİN SORUNLAR Doç. Dr. M. Kemal ÖKTEM‟in moderatörlüğünde gerçekleştirilen ve toplam 17 katılımcının görüleriyle katkıda bulunduğu Özlük Haklarına İlişkin Sorunlar grubunda şu hususlar dile getirilmiştir:
1. iş yoğunluğu, iş yükü problemleri, bütün muhtarların aynı derecede (statüde) sayılması gibi ölçeğe (nüfus) yönelik sorunların mevcudiyeti; 2. Kendilerine ait bir kanunlarının olmaması, yasal düzenlemelerin yetersizliği; 3. Görev alanının belirsizliği; 4. Belediyelerin eksiklerinin muhtar tarafından karşılanmasının beklenmesi; 5. Sigorta sorunu (BAĞKUR mu olmalı SSK mı?
Primlerin ödenememesi durumu vb. muhtarların borçlanması); 6. Alınan ödeneğin azlığı; 7.
gelmesine rağmen diğer seçilmişlerin özlük haklarına sahip olamama (ör, ikinci emeklilik hakkı);
10. Emeklilik sorunu olarak emekli muhtarların ödeneklerinin kesilmesi; 11. E-devlet sisteminde kayıt yapma hakkının olmaması; 12. Nimet –külfet dengesinin sağlanamaması (657 sayılı DMK‟nın sadece cezai olarak değil aynı zamanda olumlu hakların yansıtılması şeklinde de sağlanması); 13. İhtisas komisyonlarında, mahalleyi teknik temsil hakkının ve hakk-ı huzurun olmaması; 14. Diğer kurumlardan gelen iş yükünün (PTT) mali desteğe yansıtılamaması; 15. İş yeri bilgilerine e-erişimin olmamasına rağmen sorumluluk beklenilmesi (mali, cezai); 16. Köy muhtarları ile şehir ve kasaba mahalle muhtarlarına asgari ücret kadar ödenek verilmesi;17.
Muhtar ödeneği karşılığı; asgari ücret düzeyinde veya 886.044 TL olmalı
(12000x0.073837=886.044 TL); 18. Bu ödeneğin, damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulamaz ve haciz konulamaz nitelikte olması; 19. Muhtarlar, 5510 sayılı Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a-b) bendi kapsamında sigortalı sayılması ve kanuni primlerini devlet veya ilgili kuruluş tarafından ödenmesi; 20. Yeniden bu görevlere seçilmeyenler veya ayrılanların BAĞKUR ve SSK ilişkileri, kanuni primlerini devlet veya ilgili kuruluş ödediği sürece devam etmesi; 21. BAĞKUR veya SSK‟ lı olabilme tercihi muhtara kalması; 22. Köy ve mahalle muhtarlarından bir sosyal güvenlik kurumundan emekli aylığı almakta bulunanların bu aylıkları muhtarlık ödeneği ve harçlardan alacakları prim dolayısıyla kesilmemesi; 23. Siyasi kimliğe bürünmemek ve tarafsız olmak adına, belediye meclisi değil de; ihtisas komisyonlarında, mahalleyi teknik temsil hakkının ve hakk-ı huzurun olması; 24. Mesleki sorumluluk sigortası olması; 25. Seyahatlerde indirimli bilet imkanı (uçak, tren vs.) ile kamu kuruluşlarının misafir hanelerinde konaklama imkanları tanınması; 26. Görev süreleri sona eren muhtarların harç bedeli ödemeden silahlarını taşıma imkanı tanınması (ancak, sadece taşıma ruhsatı almak amacıyla muhtar olmanın önüne geçilmesi için bu imkanın 2-3 dönem muhtarlık yapanlara tanınması); 27. Görev başında iken veya 2 dönem muhtarlık yapanlardan vefat edenlerin Türk Bayrağı sarılarak kaldırılması; görev başında terör nedeniyle ölenlerin şehitlik statüsüne alınmaması; 28. Muhtarların siyasi kimliğinin olmamasıdır.
TÜRKİYE’DE MAHALLE YÖNETİMİNE İLİŞKİN ÇÖZÜMLER ve ÖNERİLER
1. istanbul, Ankara, izmir vb. büyükşehirlerin sorunlarıyla kırsal özellikleri ağır basanların sorunları farklı olabileceğinden bütün büyükşehirlerin tek bir statüde toplanmaması ve her ilde aynı şekilde beldelerin ve köylerin kapatılmaması; 2. Sınırlı mali kaynak ve personele sahip olan az nüfuslu belde belediyelerinin hizmet götürme kapasitelerinin çok düşük olması nedeniyle kaldırılmasının doğru olduğu; 3. Kapatılacak beldelerde yaşayan halkın ilgili ilçe belediyesinden daha iyi hizmet alması beklentisinin karşılanabilmesi için buralarda büyükşehir belediyesi hizmet şubesi veya birimi açarak bu hizmetleri koordine edebileceği; 4. il ya da ilçe merkezinden çok uzakta bulunan beldelerin korunması-çevresindeki diğer belde ve köylerle birleştirilerek- ve böylece üçüncü kademe belediye teşkil edilmesi mümkün olabilir. Bunun mümkünse istisnai tutulması ve çok da yaygınlaştırılmaması veya büyüyecek belde belediyelerinin ilçeye
dönüştürülmesi; 5. Kapatılacak belde belediyelerinin ve köylerin mal varlıklarının tasfiyesinde
dikkatli davranılarak yerel varlıkların mutlaka yerelde bırakılması; 6. Belde ve köyler kapatılıp mahalleye düştürülecekse mutlaka mevcut mahalle yönetiminin yetki ve gelir açısından
güçlendirilmesi; 7. Mahalle yönetimiyle ilgili kapsamlı bir Kanun‟un çıkartılması; 8. Mahallelerin nüfus oranlarının en alt ve üst olarak belirlenmesi ve Pergel düzenlemesinin anayasal güvence altına alınması; 9. Muhtarlığın fonksiyonel olabilmesi ve sürdürülebilir bir idari birim olarak kamu yönetimi sistemi içerisinde yerini koruyabilmesi için görev ve gelirlerinin yeniden tanımlanması ve bu görevleri etkin bir şekilde yürütmeleri için yaptırımları da içeren yetkiler verilmesi
(Örneğin, Kabahatler Kanunu ve imar Kanunu gibi kanunlarda muhtara çeşitli yetkiler
tanınması); 10. Kanunların ayıklanarak işlevsiz kalan görevlerin çıkarılması ve yeni görevlerin tanımlanması; ayrıca, mevzuatta yer alan çelişkilerin ortadan kaldırılması; 11. 4541 sayılı Kanun başta olmak üzere tüm kanunların gözden geçirilerek “temel bir muhtarlık kanunu (kod kanunu)”
nun oluşturulması;12. Muhtarların belediye ve merkezi hükümet teşkilatıyla ilişkilerinin net bir şekilde mevzuatla belirlenmesi; 13. 5393 sayılı Belediye Kanunu‟nun 9. maddesindeki
muğlaklığın giderilerek mahalle yönetimlerinin belediyeden hak ettikleri yardımın almaları-ayni yardım yerine nakdi yardım yapılmasının-sağlanması; 14. Kırsal mahalleler için köy tüzel kişiliklerinin bir süre daha devam etmesi; 15. Mahalle muhtarlığının güçlendirilmesi için tüzel kişilik kazanması; 16. Muhtarlıkların 6360 sayılı Kanunla kırsal ve kentsel olmak üzere çeşitli niteliklerde idari yapılar olarak ortaya çıkması nedeniyle mahalle muhtarlığı için kademelenme ve bu kademelenmeye dayalı görev, yetki ve gelir sınıflaması yapılması; 17. Bazı küçük yerel hizmetlerin belediyeler tarafından mahalle muhtarlıklarına bırakılması; 18. Belediyelerle daha işlevsel ilişkiler kurulabilmesi için belediye meclisine üyelik, belediye hizmet binasında muhtarlık ofisi oluşturulması ya da yatırım planlamalarında ilgili mahalle muhtarlığının kararlara katılımını sağlayacak mekanizmalar geliştirilmesi; 19. Muhtarlara yerel yönetim meclislerinde mahalle hizmetine ilişkin söz hakkı verilmesi; 20. Muhtarlara “Arabuluculuk” görevinin verilmesi; 21.
Demokratik katılım mekanizması açısından azalara icrai roller de içerecek düzenlemeler yapılması; 22. Kent konseyi gibi demokratik mekanizmaların yapısal ve işlevsel olarak geliştirilmesi; 23. Muhtarların e-Devlet uygulamalarına entegre olmalarının sağlanması; 24.
Nüfus Kanunu‟ndan kaynaklanan sorun alanlarının düzeltilmesi için Muhtarların ikametgâh ilmühaberi, nakil bildirimi gibi düzenlemelerde daha aktif olarak sistemin içerisinde yer alması;
Form D, Form C uygulamalarının yeniden gözden geçirilmesi; 25. Kimlerin mahalleye geldiği veya kimlerin mahalleden ayrıldığının bilinmesi açısından Nakil ilmühaberinin alınmasının zorunlu kılınması; 26. Nüfus Müdürlüğü‟nün mahalleye ilişkin bilgilerin muhtarlar tarafından görülebilmesi; 27. Sisteme kayıtlı olan muhtarların Nüfus kayıt örneği belgesi verebilmesi; 28.
Mahalleye taşınan vatandaşın Form C‟leri muhtardan alması veya onaylatması; 29. Fakirlik ilmühaberi düzenleme fonksiyonunun gözden geçirilerek SOYBİS sistemine entegrasyonun düşünülmesi; 30. Mahalleye ilişkin, belediye altyapı vb. hizmetleri hakkında muhtara bilgi verilmesi; 31. Resmi tebligatlara ilişkin hizmetlerde PTT ve tebliğ edilenden sorunların giderilmesi ve diğer kurumlardan gelen iş yükünün (PTT) mali desteğe yansıtılması; 32.
Muhtarlıkların turizm enformasyon bürosu olarak dizayn edilmesi; 33. Yasa yoluyla tek bir
“Muhtarlar Birliği”nin kurulması; 34. Bazı yerel hizmetlerin ve merkezi hükümet hizmetlerinin görülmesinde ilk başvuru noktası olarak muhtarlıkların ön plana çıkarılması; 35. Muhtarların vatandaşla harç ilişkisinin ortadan kaldırılması; 36. Engellilerin, yatalakların, yaşlıların ve raporluların kayıt zorluğuna çözüm getirilmesi; 37. Mahalleye baz istasyonu kurulması, iş yeri açılması hakkında muhtara bilgi verilmesi; 38. Muhtarlıklara mahallede ki haksız hadiselere karşı mahallenin hukuk nezdinde savunması için ilçelerde kaymakamlıklar, illerde valiliklerden belirli oranda hukuki destek verilmesi; 39. Mahallelerde ulusal veya özel amaçlı ancak resmi
herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulamaz ve haciz konulamaz nitelikte olması;42.
Muhtarların, 5510 sayılı Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a-b) bendi kapsamında sigortalı sayılması ve kanuni primlerinin devlet veya ilgili kuruluş tarafından ödenmesi; 43.
Yeniden bu görevlere seçilmeyenler veya ayrılanların BAĞKUR ve SSK ilişkileri, kanuni primlerini devlet veya ilgili kuruluş ödediği sürece devam etmesi; 44. Siyasi kimliğe bürünmemek ve tarafsız olmak adına, belediye meclisi değil de; ihtisas komisyonlarında, mahalleyi teknik temsil hakkının ve hakk-ı huzurun olması; 45. BAĞKUR veya SSK‟ lı olabilme tercihinin muhtara bırakılması; 46. Köy ve mahalle muhtarlarından bir sosyal güvenlik
kurumundan emekli aylığı alanların bu aylıkları muhtarlık ödeneği ve harçlardan alacakları prim dolayısıyla kesilmemesi; 47. Mesleki sorumluluk sigortası olması; 48. Muhtarlara seyahatlerinde indirimli bilet imkanı (uçak, tren vs) ile kamu kuruluşlarının misafirhanelerinde konaklama
imkanlarının tanınması; 49. Görev süreleri sona eren muhtarların harç bedeli ödemeden silahlarını taşıma imkanı tanınması (ancak, sadece taşıma ruhsatı almak amacıyla muhtar olmanın önüne geçilmesi için bu imkanın 2-3 dönem muhtarlık yapanlara tanınması); 50. Görev başında iken veya 2 dönem muhtarlık yapanlardan vefat edenlerin Türk Bayrağı sarılarak kaldırılması; görev başında terör nedeniyle ölenlerin şehitlik statüsüne alınması.
