Ders Sorumlusu:Prof. Dr. Đnci MORGĐL Hazırlayan:Derya Çakıcı
ĐLĐŞKĐLĐ OLDUĞU KĐMYA KONUSU:RADYOAKTĐVĐTE
(10. SINIF KĐMYA MÜFREDATI DAHĐLĐNDE ELE ALINIR)
Kimya Eğitimi Dersi Günlük Yaşam Kimyası Ödevi Sunumu
Görüntülenmesi ve bilgisayarda değerlendirilmesi yapılmakta olan bir hasta
Görüntülenmesi yapılmakta olan bir hasta
Tıpta kullanılan görüntüleme cihazlarından birisi
Bir hastaya ait 3 boyutlu görüntü
Filmi çekilen bir at
Normal bir kedinin tiroit görüntüsü(sintigrafisi)
Hipertiroit bir kedinin tiroit sintigrafisi(unilateral)
Hipertiroit bir kedinin tiroit sintigrafisi(bilateral)
GGüünlnlüük yak yaşşam olayam olayıı::
GüGünnüümmüüzde hastalzde hastalııklarıkları teteşşhis etmek ihis etmek için çin çeçeşşitli itli yyööntemler kullanntemler kullanıılmaktadlmaktadıır.Bu yr.Bu yööntemlerden en sntemlerden en sıık k babaşşvurulanlarvurulanlarıından birisi de gndan birisi de göörrüüntntüülemedir.lemedir.
NüNükleer tkleer tııpta da kullanpta da kullanıılan bir ylan bir yöntem olan göntem olan göörrüüntntüüleme, leme, bu tbu tıp dalıp dalıında baznda bazıı ön hazön hazırlırlııklardan sonra yapklardan sonra yapıılmaktadlmaktadır.ır.
NNüükleer tkleer tııpta, hastaya pta, hastaya ööncelikle damardan zararsncelikle damardan zararsıız tz tııbbi bbi öözellizelliğği olan bir radyoaktif element verilir.Bu elementin i olan bir radyoaktif element verilir.Bu elementin
verilmesinden belli bir zaman sonra g
verilmesinden belli bir zaman sonra göörrüntüntüüyyüü verecek verecek özel özel bir kamera olan gama kameras
bir kamera olan gama kamerasııyla hastanıyla hastanın filmi çn filmi çekilir.ekilir.
Bu Bu şşekilde oluekilde oluşşturulan gturulan göörrüüntntüüye de sintigrafi denir.ye de sintigrafi denir.
Filmi çekilen bir hasta
Kimya ile ili
Kimya ile ilişşkisi:kisi:TeknesyumTeknesyum isimli bir radyoaktif maddenin isimli bir radyoaktif maddenin damar yolundan verilmesinden yakla
damar yolundan verilmesinden yaklaşışık 20 dakika sonra k 20 dakika sonra gama kameras
gama kamerasıı ile ilgilenilen vile ilgilenilen vüücut bcut böölgesinin filmi lgesinin filmi ççekilir.ekilir.
Kullan
Kullanıılan teknesyumlan teknesyum elementi zararsıelementi zararsız, tz, tııbbi öbbi özellizelliğği olan i olan radyoaktif bir maddedir.V
radyoaktif bir maddedir.Vüücuda alcuda alıınmasnmasıından sonra ki 20 ndan sonra ki 20 dakika i
dakika içersinde çersinde metabolikmetabolik faaliyetler sonucu belli faaliyetler sonucu belli
bböölgelerde birikip, radyoaktif lgelerde birikip, radyoaktif ışıışıma yaparak bize ilgilenilen ma yaparak bize ilgilenilen vvüücut böcut bölgesindeki hastallgesindeki hastalığıığın dn düüzeyi hakkzeyi hakkıında bilgi verir.nda bilgi verir.
Görüntülenmek üzere olan bir hasta
Akciğer kanseri
GGÜÜNLNLÜÜK YAK YAŞŞAM OLAYININ AM OLAYININ ĐĐÇÇERERĐĞĐĐĞĐ VE KVE KĐĐMYA MYA ĐĐLE LE BAĞBAĞLANTISININ ALANTISININ AÇIKLANMASIÇIKLANMASI
SSĐĐNTNTĐĐGRAFGRAFĐĐNNĐĐN SN SÖÖZLZLÜÜK ANLAMI; Gama K ANLAMI; Gama ışıışınlarnlarıı yayan yayan radyoaktif bir izotopun organizma i
radyoaktif bir izotopun organizma iççindeki yolunu izlemek indeki yolunu izlemek temeline dayanan tan
temeline dayanan tanıı yyööntemi.ntemi.
TIPTA S
TIPTA SĐĐNTĐNTĐGRAFĐGRAFĐ; Bir ; Bir çok organçok organıın incelenmesi in incelenmesi için kullançin kullanıılan lan ttııbbi göbbi görrüüntntüüleme tekniğleme tekniğidir. Sintigrafi çidir. Sintigrafi çekilmeden kekilmeden kıısa bir sa bir ssüüre öre önce veya baznce veya bazıı durumlarda çdurumlarda çekim sekim sıırasırasında hastaya nda hastaya ddüüşşüük doz, zararsk doz, zararsıız, tz, tııbbi bbi öözellizelliğği olan radyoaktif bir madde i olan radyoaktif bir madde
enjekte edilir.
enjekte edilir. Bu ilacBu ilacıın vn vüücudunuzda dacudunuzda dağığılmaslmasıınnıı gama gama kamera cihaz
kamera cihazıı altaltıında gnda göörrüüntntüülemek mlemek müümkmküündndüür. Bu r. Bu şşekilde elde edilen gekilde elde edilen göörrüüntntüüye sintigrafi denir. ye sintigrafi denir.
Tiroid bezinin büyümesi ile guatr adı verilen hastalık ortaya çıkar
Bir atın sintigrafisinin çekilmesi ve elde edilen görüntüler
BaBaşşka bir deyişka bir deyişle sintigrafi vle sintigrafi vüücuttaki organlarcuttaki organlarıın dokuların dokuların veya n veya vvüücuttaki herhangi bir olucuttaki herhangi bir oluşşumun kiumun kişşiye verilen radyoaktif iye verilen radyoaktif
elementlerle i
elementlerle işaretli kimyasal ilaşaretli kimyasal ilaççlarlarıın incelenen organda ve n incelenen organda ve dokuda tutulu
dokuda tutuluşşu, dau, dağığıllıımmıı, at, atııllışıışı gibi organgibi organıın fonksiyonel n fonksiyonel olarak g
olarak görörüüntntüülenmesidir.lenmesidir.
SSĐĐNTNTĐĐGRAFGRAFĐĐ PRENSPRENSĐĐBBĐĐ NEDNEDĐĐR? Sintigrafinin prensibi, insan R? Sintigrafinin prensibi, insan vvüücudundaki hücudundaki hücrelerin metabolizmalarcrelerin metabolizmalarıı ve biyolojik ve biyolojik
aktivitelerine giren radyoaktif maddelerin kullan
aktivitelerine giren radyoaktif maddelerin kullanıılmaslmasıına na dayan
dayanıır. Bu sayede, teşr. Bu sayede, teşhis amahis amaççllıı sintigrafi isimli sintigrafi isimli
““fonksiyonel gfonksiyonel göörrüüntntü”ü” elde edilir. Sintigrafielde edilir. Sintigrafi hizmeti verirken hizmeti verirken gama kamera isimli bir g
gama kamera isimli bir görörüüntntüüleme cihazleme cihazına ihtiyaına ihtiyaçç vardvardıır. r.
Gama kamera hastan
Gama kamera hastanıın n üüzerindeki radyoaktiviteyi toplar ve zerindeki radyoaktiviteyi toplar ve bu veriler ve g
bu veriler ve görörüüntntüüler bilgisayar ortamler bilgisayar ortamıında nda proseslenerekproseslenerek dedeğğerlendirilir. Gerlendirilir. Göörrüüntntüülerde vlerde vüücuttaki veya incelenmek cuttaki veya incelenmek
istenilen b
istenilen bölgedeki daölgedeki dağığıllıım saptanarak dokunun içm saptanarak dokunun içindeki az indeki az yada fazla
yada fazla ççalalışışan kan kııssıımlar ortaya mlar ortaya ççııkarkarıılarak dokunun larak dokunun fonksiyonu g
fonksiyonu görörüüntntüülenir.lenir.
Kemik sintigrafisi
Veriler say
Veriler sayıısaldsaldır, dolayır, dolayıısısıyla birbiri ile kyla birbiri ile kııyaslanabilir, yaslanabilir, tekrarland
tekrarlandııklarklarıında aynnda aynıı verilerin elde edilmesi ile normal ve verilerin elde edilmesi ile normal ve anormalin saptanmas
anormalin saptanmasıında bnda büüyyüük kolaylk kolaylık saık sağğlar.lar.
Bu gBu göörrüüntntüüleme teknileme tekniğğinde enjektesi gerinde enjektesi gerççekleekleşştirilen madde tirilen madde teknesyumdur
teknesyumdur ve göve görrüüntüntülemeyi mlemeyi müümkmküün kn kıılan teknesyumlan teknesyum elementinin
elementinin ışıma yapabilme yani radyoaktif ışıma yapabilme yani radyoaktif
özelliözelliğğidir.Burada kullanidir.Burada kullanıılan lan teknesyumunteknesyumun 99mTc 99mTc izotopudur.(m:
izotopudur.(m:metastabilmetastabil izomer=nizomer=nüükleer reaksiyon sonucu kleer reaksiyon sonucu oluoluşşan) an) TeknesyumTeknesyum elementi sadece nelementi sadece nüükleer reaksiyonlar kleer reaksiyonlar
sonucu olu
sonucu oluşşan bir metaldir ve yaran bir metaldir ve yarıılanma sülanma süresi resi çok çok
kkıısadısadır(6 saat).Element gr(6 saat).Element göörrüüntüntüleme ileme iççin ideal olan yin ideal olan yüüksek ksek enerjili gama
enerjili gama ışınlarışınları(140keV) yaymaktadı(140keV) yaymaktadıır.Ayrır.Ayrıca kimyasal ca kimyasal olarak farkl
olarak farklıı organlara baorganlara bağlanabilme ve buralarda gama ğlanabilme ve buralarda gama ışıışına yayma na yayma öözellizelliğği vardi vardıır, bu da r, bu da ççeeşşitli organlar iitli organlar iççin in
sintigrafi filminin
sintigrafi filminin ççekilmesini saekilmesini sağğlar.lar.
KKıısaca nsaca nüükleer tkleer tııpta gpta göörrüüntntüüleme hastaya aleme hastaya ağığız yoluyla veya z yoluyla veya damardan radyoaktif maddeler vererek bu radyoaktif ilac damardan radyoaktif maddeler vererek bu radyoaktif ilacıın n yaydyaydığıığı gama gama ışınlarışınlarıınnıın n özel bir makinede saptanmasözel bir makinede saptanmasıdıdıır.r.
Sintigrafide uygulama alanlar
Sintigrafide uygulama alanlarıı:Klinik pratikte daha sonra :Klinik pratikte daha sonra kardiyovask
kardiyovaskülerüler hastalhastalıklarda, ıklarda, gastrointestinalgastrointestinal hastalıhastalıklar, klar, onkolojik hastal
onkolojik hastalııklarda, endokrin hastalklarda, endokrin hastalııklarklarıında daha nda daha yaygyaygıın olarak kullann olarak kullanıılmakla birlikte sintigrafi ile endokrin lmakla birlikte sintigrafi ile endokrin
sistemi, dola
sistemi, dolaşışım sisteminin, solunum sisteminin, sindirim m sisteminin, solunum sisteminin, sindirim sisteminin,
sisteminin, üürogenitalrogenital sistemin, enfeksiyonlarsistemin, enfeksiyonlarıın, sistemin, n, sistemin, iskelet sisteminin, t
iskelet sisteminin, tümümöörlerin fonksiyonel olarak rlerin fonksiyonel olarak ggöörrüüntntüülenebilir.lenebilir.
GGüünlnlüük hayatk hayatıımmııza nza nüükleer tkleer tııp alanp alanıında girminda girmişş olan bu olay olan bu olay kimyan
kimyanıın radyoaktivite(gama n radyoaktivite(gama ışıışımasmasıı ve yarve yarıılanma slanma süüresi) resi) konusu ile ili
konusu ile ilişşkilidir.kilidir.
Tüm vücut kemik sintigrafisi
Kalp sintigrafi filmi
KONU:RADYOAKT
KONU:RADYOAKT Đ Đ V V Đ Đ TE TE HEDEF VE DAVRANI
HEDEF VE DAVRANI Ş Ş LAR LAR
HEDEF 1:
HEDEF 1: Radyoaktivite kavramRadyoaktivite kavramıınnıı anlayabilmeanlayabilme DAVRANI
DAVRANIŞŞLAR:LAR:
1.a.Radyoaktivitenin tan
1.a.Radyoaktivitenin tanıımmıınnıı verir.verir.
1.b.n/p oran
1.b.n/p oranıına gna gööre izotop bre izotop böölgelerini ve kararllgelerini ve kararlııllıık kuk kuşşaağığınnıı verir
verir
HEDEF 2:
HEDEF 2: ÇÇekirdek tepkimelerini kavrayabilmeekirdek tepkimelerini kavrayabilme DAVRANI
DAVRANIŞŞLAR:LAR:
2.a.B
2.a.Böölgelere glgelere göre geröre gerççekleekleşşen radyoaktif ışıen radyoaktif ışımalarmalarıı verir.verir.
2.b.2.b.ÇÇekirdek tepkimelerinin ekirdek tepkimelerinin öözelliklerini verir.zelliklerini verir.
2.c.Yapay radyoaktiflikten bahseder.
2.c.Yapay radyoaktiflikten bahseder.
2.d.
2.d. FizyonFizyon ve fve füüzyon kavramlarzyon kavramlarıınnıı aaççııklar.klar.
HEDEF 3:
HEDEF 3: Bozunma hBozunma hıızzıı kavramkavramıınnıı aaççııklayabilme.klayabilme.
DAVRANI
DAVRANIŞŞLAR:LAR:
3.a.Radyoaktif bozunma h
3.a.Radyoaktif bozunma hıızzıı kavramkavramıınnıı tantanıımlar.mlar.
3.b.Yar
3.b.Yarıılanma sülanma süresi kavramresi kavramıınını aaçıçıklar.klar.
RADYOAKT
RADYOAKTĐĐVĐVĐTETE
GGüüneneşşimizdekilerde dahil olmak imizdekilerde dahil olmak üüzere yzere yııldldıızlardaki tzlardaki tüüm m elementler n
elementler nüükleer kleer ffüüsyonlarsyonlar sonucu hafif elementlerden sonucu hafif elementlerden daha a
daha ağığır elementlerin olur elementlerin oluşşumuyla meydana gelmiumuyla meydana gelmişştir.Atom tir.Atom numaras
numarasıı 8383’ten b’ten büüyüyük olan elementler kararsk olan elementler kararsıızdzdıırlar, diğrlar, diğer er bir deyi
bir deyişşle le radyoaktiftirlerradyoaktiftirler..
Bu konuda atomlar
Bu konuda atomlarıın n çekirdeklerin kaynaklanan çekirdeklerin kaynaklanan ççeeşşitli itli olaylar
olaylarıı inceleyeceğinceleyeceğiz.Bu olaylarıiz.Bu olayların tün tümümüne birden ne birden çekirdek çekirdek kimyas
kimyasıı adadıı verilir. Başverilir. Başka bir deyika bir deyişşe kararse kararsıız atom z atom
ççekirdeklerinin ekirdeklerinin ışıışıma yaparak kararlma yaparak kararlıı hale gelmelerine hale gelmelerine radyoaktiflik, bu maddelere de radyoaktif denir.
radyoaktiflik, bu maddelere de radyoaktif denir.
Atom
Atom çekirdeçekirdeğğinde kararlinde kararlılılıık ya da kararsk ya da kararsızlızlıık, protonk, proton-- nnötron sayötron sayıılarlarıı arasıarasındaki ilindaki ilişşki şki şööyle genellenebilir:yle genellenebilir:
Atom numaras
Atom numarasıı 1-1-20 arası20 arasındaki atomlarındaki atomların n çekirdeklerinde çekirdeklerinde proton say
proton sayısısıı = nö= nötron saytron sayııssııdıdır.Bu r.Bu çekirdekler kararlçekirdekler kararlııdıdır r ışıışıma yapmazlar. ma yapmazlar.
Atom numaras
Atom numarasıı 20-20-83 aras83 arasıındaki çndaki çekirdeklerde nekirdeklerde nötron ötron saysayıısısı proton sayproton sayısısıından fazladından fazladır.Bu elementlerin bazr.Bu elementlerin bazıı
izotoplar
izotoplarıı kararsıkararsızdzdıır. r.
Atom numaras
Atom numarasıı 83’83’ ten bten büüyyüük olan elementlerin k olan elementlerin çekirdekleri kararsçekirdekleri kararsıız olup radyoaktiftir z olup radyoaktiftir
►► I. BI. BÖÖLGE:1.bLGE:1.böölgedeki kararslgedeki kararsıız izotoplarz izotoplarıın n/p orann n/p oranıı kararl
kararlııllıık kuk kuşşaağığındaki n/p oranndaki n/p oranıından bndan büüyyüüktktüür.Bunlarr.Bunlarıın n kararl
kararlıı hale gelmesi içhale gelmesi için in nn’nin’nin azalmasıazalması, , pp’nin’nin artmasartmasıı gerekir.
gerekir.
►► II. BÖII. BÖLGE:Proton fazlalLGE:Proton fazlalığıığı vardıvardır.Yani n/p oranr.Yani n/p oranıı kararlkararlıılılık k kukuşşağıağındaki n/p oranındaki n/p oranından kndan küçüüçüktktüür.Bu oranr.Bu oranıın bn büüyüyümesi mesi iiççin protonun azalmasin protonun azalmasıı gerekir.gerekir.
►► III. BIII. BÖÖLGE: kararlLGE: kararlııllıık kuk kuşşaağığındaki en son elementi ndaki en son elementi 209Bi
209Bi’’dir.n/pdir.n/p≈≈1,5=126/83. 3. b1,5=126/83. 3. böölgede ki izotoplarlgede ki izotoplarıın atom n atom numaralar
numaralarıı 83’83’ten, kten, kütle numaralarütle numaralarıı 209209’dan b’dan büüyüyük olup, k olup, n/p≈n/p≈1,51,5’tur.’tur.
RADYOAKT
RADYOAKTĐĐF IŞF IŞIMALAR:IMALAR:
1)ALFA (a) I
1)ALFA (a) IŞŞIMALARI: Atom numarasIMALARI: Atom numarasıı 8383’’ ten bten büüyyüük olan k olan elementler , kararl
elementler , kararlıı bir bir çekirdek yapçekirdek yapııssıına ulaşna ulaşmak mak üzere , üzere , atom ve k
atom ve kütle numaralarütle numaralarıınını azaltarak n/p oranazaltarak n/p oranıınını bire bire yakla
yaklaşştıtırmak isterler.alfa parrmak isterler.alfa parçacçacığıığı 4He2+ ç4He2+ çekirdeekirdeğği olup i olup daha b
daha büüyyüük atomlark atomlarıın n ççekirdeklerinden yararlanekirdeklerinden yararlanıırlar.Alfa rlar.Alfa
parparççacacııklarklarıı yayyayıınlanmasnlanmasıınnıı radyoaktif radyoaktif ççekirdekten iki proton ekirdekten iki proton ve iki n
ve iki nötronun yayötronun yayıınlanmasnlanmasıı ve daha hafif bir çve daha hafif bir çekirdeekirdeğğin in meydana gelmesi s
meydana gelmesi süüreci olarak algıreci olarak algılayabiliriz.Alfa layabiliriz.Alfa
parparçacçacııklarıkları bir madde ibir madde içerisinde hareket ederken atomlarla çerisinde hareket ederken atomlarla ççarparpışışarak arak ççok miktarda iyon oluok miktarda iyon oluşştururlar.Fakat delicilikleri tururlar.Fakat delicilikleri azdazdıır.(Genellikle bir kar.(Genellikle bir kağığıt taraft tarafıından ndan
durdurulabilirler.).
durdurulabilirler.).Üzerlerinde pozitif yÜzerlerinde pozitif yüük tak taşışıdıdıklarklarıından, ndan, elektrik ve manyetik alanda sapmaya u
elektrik ve manyetik alanda sapmaya uğrarlar.ğrarlar.
Alfa par
Alfa parçacçacııklarıklarınnıın oluşn oluşumunu umunu ççekirdek eekirdek eşşitlikleri ile itlikleri ile gögösterebiliriz.sterebiliriz.ÇÇekirdek eekirdek eşşitlikleri itlikleri şşu iki kurala göu iki kurala göre re
yazıyazıllıır.r.
1.1. EEşşitliğitliğin her iki tarafin her iki tarafıındaki kndaki küütle numaralartle numaralarıı birbirine birbirine eşeşit olmalit olmalııddıır.r.
2.2. EEşşitliitliğğin her iki tarafin her iki tarafıındaki atom numaralarndaki atom numaralarıı birbirine birbirine eşeşit olmalit olmalııddıır.r.
Alfa par
Alfa parççacacııklarklarıı He; He;
Olarak g
Olarak göösterilmisterilmişştir.Kütir.Kütle numaralartle numaralarıı toplamıtoplamı 238, 238, atom numaralar
atom numaralarıı toplamıtoplamı 9292’dir.Bir alfa par’dir.Bir alfa parççacacığıığı kaybıkaybı çekirdeçekirdeğğin atom numarasin atom numarasıınnıı iki, küiki, kütle tle
numaras
numarasıınını dödört azaltrt azaltıır.r.
Alfa
Alfa ışıışınlarnlarıınnın ın özelikleri:özelikleri:
11-- FotoFotoğğraf filmlerine etki ederler.raf filmlerine etki ederler.
2-2- + yü+ yüklklüü olduklarıoldukları iiçin elektrik ve manyetik alanda (çin elektrik ve manyetik alanda (––) ) kutup
kutup’a do’a doğğru saparlar.ru saparlar.
33-- KarKarşışılalaşşttııklarklarıı molekmoleküüllerden elektron kopararak , llerden elektron kopararak , iyonla
iyonlaşşmaya neden olurlar.maya neden olurlar.
44-- Giricilikleri Giricilikleri ççok azdok azdıır.r.
2)BETA (
2)BETA (ββ--) I) IŞŞIMALARI:Elektrik ve manyetik alanda alfa IMALARI:Elektrik ve manyetik alanda alfa
parparçalarçalarıına gna göre zöre zııt yt yönde ve könde ve küütleleri daha küçütleleri daha küçük olduk olduğğu u iiççin daha fazla saparlar. in daha fazla saparlar. ββ((--) par) parççacacııklarklarıı ççekirdek bozunma ekirdek bozunma
tepkimelerinde atom
tepkimelerinde atom ççekirdeklerinden yayekirdeklerinden yayıılan lan elektronlard
elektronlardıır.r.ÇÇekirdeekirdeğğin in ççevresindeki elektronlar bilinen eevresindeki elektronlar bilinen e-- sembol
sembolüüyle göyle gösterilir.sterilir.
ββ-- parparççacacığıığı oluoluşşturan en basit bozunma atom turan en basit bozunma atom ççekirdeekirdeğği i ddışında kararsışında kararsıız olan serbest nz olan serbest nöötron bozunmastron bozunmasııddıır.r.
Bir βBir β-- parçparçacacığıığınnıın atom numarasn atom numarasıı yoktur.Fakat yoktur.Fakat --1 1 yyüükükü , -, -1 atom numarası1 atom numarasına ena eşş değdeğerdir.erdir.ÇÇekirdek ekirdek eeşşitliklerinde itliklerinde ββ-- parparççacacığıığı ββ olarak golarak göösterilir. sterilir. ββ--
parparççacacığıığınnıın kn küütlesi tlesi ççok kok küçüüçük olduk olduğğu iu iççin, sin, sııffıır olarak r olarak kabul edilebilir.Yukar
kabul edilebilir.Yukarııdaki eşdaki eşitlikte tipik bir itlikte tipik bir ββ-- bozunmas
bozunmasıında bir nönda bir nötronun atom tronun atom ççekirdeekirdeğği ii iççinde bir inde bir protona d
protona dönönüüşşttüüğğüü ve çve çekirdek iekirdek iççinde kaldinde kaldığıığı , β, β-- parparççacacığıığınnıın ise n ise ççekirdekten dekirdekten dışışararıı yayyayıınlandnlandığıığı
ddüüşüşünnüülebilir.Bu proton lebilir.Bu proton ççekirdekte kalekirdekte kalıırken elektron rken elektron ββ-- taneci
taneciğği i şşeklinde ateklinde atııllıır.Bu olayda atom numarasr.Bu olayda atom numarasıı bir birim bir birim artarken k
artarken küütle numarasıtle numarası değdeğiişmez.şmez.
Bir Bir ββ-- parparççacacığıığınnıın atom numarasn atom numarasıı yoktur.Fakat yoktur.Fakat --1 y1 yüükküü , , --1 1 atom numaras
atom numarasıına eşna eş değdeğerdir.erdir.ÇÇekirdek eekirdek eşitliklerinde şitliklerinde ββ-- parparççacacığıığı ββ olarak golarak göösterilir. sterilir. ββ-- parparççacacığıığınnıın kn küütlesi tlesi ççok ok kküçüüçük olduk olduğğu içu için, sin, sııffır olarak kabul edilebilir.Yukarır olarak kabul edilebilir.Yukarııdaki daki eeşşitlikte tipik bir itlikte tipik bir ββ-- bozunmasıbozunmasında bir nönda bir nötronun atom tronun atom
çekirdeçekirdeğği ii iççinde bir protona dinde bir protona dönönüüşşttüüğğüü ve ve çekirdek içekirdek iççinde inde kaldkaldığıığı , , ββ-- parparççacacığıığınnıın ise n ise ççekirdekten dekirdekten dışışararıı yayyayıınlandnlandığıığı ddüüşüşünnüülebilir.Bu proton lebilir.Bu proton ççekirdekte kalekirdekte kalıırken elektron rken elektron ββ--
taneci
taneciğği i şşeklinde ateklinde atııllıır.Bu olayda atom numarasr.Bu olayda atom numarasıı bir birim bir birim artarken k
artarken küütle numarasıtle numarası değdeğiişmez.şmez.
Beta
Beta IIşinlarininşinlarinin Özellikleri :Özellikleri :
11-- ĐĐyonlayonlaşşttıırma rma öözellikleri azdzellikleri azdıır.r.
22-- IIşşikik hizinahizina yakin bir yakin bir hizlahizla hareket ederler.hareket ederler.
33-- Alfa Alfa ışıışınlarnlarıından daha ndan daha ççok , gama ok , gama ışıışınlarnlarıından daha az ndan daha az giricidirler.
giricidirler.
4-4- FotoğFotoğraf filmine etki ederler.raf filmine etki ederler.
5-5- Elektrik ev manyetik alanda negatif yüElektrik ev manyetik alanda negatif yüklklüü olduklarolduklarıı içiçin in pozitif
pozitif kutupakutupa dodoğğru saparlar. Sapmalarıru saparlar. Sapmaları alfa ışıalfa ışınlarnlarıından ndan daha fazlad
daha fazladıır. r. ÇüÇünknküü bunlarbunlarıın kn küütleleri daha ktleleri daha küçüüçüktktüür.r.
