A)El hijyeni uygulamaların yaygınlaştırılması
Ellerimizi Neden Yıkamalıyız?
Günlük yaşantımızda ellerimiz, çevre ile her türlü bağlantıyı sağlayan, bu nedenle de en fazla bakteri barındıran organımızdır. El yıkama, çok sıradan ve günlük bir iş olması nedeniyle, genellikle ihmal edilen bir konudur. Oysa ki, hem kendimizin hem de çevremizdekilerin sağlığını korumak ellerimizdedir.
Çevre ile sürekli temas halinde olan ellerimiz yoluyla taşınan bakteriler basit bir soğuk algınlığından, SARS, hepatit A, AvianInfluenza gibi öldürücü bir çok hastalığın gelişimine neden olabilmektedir.
Özellikle sağlık personelinin elleri, mikroorganizmaların hastadan hastaya yayılmasında önemli bir rol oynamaktadır. Bu nedenle, yetersiz el hijyeni, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde halen yaygın olarak görülen hastane enfeksiyonlarına neden olan başlıca etmenler arasında yer almaktadır. Yüksek morbidite, mortalite ve tedavi maliyetine neden olan bu enfeksiyonlardan korunmaya yönelik tedbirlerin başında, yeterli el hijyeninin sağlanması gelir. Yeterli el hijyeni aynı zamanda, besin kaynaklı hastalıkların azaltılmasında, okullarda sıklıkla görülen gastroenteritler, dışkı ile bulaşan hastalıklar, parazit ve mantarların gelişiminin önlenmesinde de basit ancak en etkili koruma yöntemidir.
Ellerimizi Ne Zaman Yıkamalıyız?
Ellerimiz gün boyunca kirlenir. Bazı bakteriler, özellikle Staphylococcus ve Micrococcus türleri, gözenek, çizik, çatlak, kir ve kıllara sıkıca yapışmış vaziyette bulunurlar ve yağ ve ter salgıları özellikle toz ve kirle karışarak bakterilerin gelişmesi için uygun bir ortam oluştururlar. Bu nedenle, gün içerisinde sık sık ellerimizi yıkamalıyız.
Eller;
1. Yemek hazırlamadan önce,
2. Yemek yemeden önce ve yemek yedikten sonra,
3. Hastaya temas etmeden önce ve hastaya temas ettikten sonra, 4. Tuvaleti kullandıktan sonra,
5. Çocukların altını değiştirdikten sonra, 6. Sigara içtikten sonra,
7. Steril eldiven kullanmadan önce ve eldiven kullandıktan sonra,
8. Pişmemiş gıdalara (özellikle kırmızı et, tavuk, balık, yumurta) temas ettikten sonra, 9. Üst solunum yolu sekresyonları ile temas ettikten sonra (hapşırma, öksürme vb.), 10. Bozulmuş gıda ve çöplere dokunduktan sonra,
11. Saçlar tarandıktan veya ellendikten sonra,
12. Toplumda ortak kullanılan araçların kullanımından sonra (toplu taşım araçları, para alış verişi, telefon vb)
13. Kedi, köpek ve diğer tüm hayvanları elledikten sonra mutlaka doğru yöntemle yıkanmalıdır.
Ellerimizi Nasıl Yıkamalıyız?
El hijyeninde amaç; kimyasal ve fiziksel zararlıların ve enfeksiyonlara yol açan mikroorganizmaların uzaklaştırılmasını sağlamaktır. Eller sadece su ile yıkandığında, mekanik etki ile görünür kir uzaklaştırılmakta ancak tam bir hijyen sağlanamamaktadır. Bu nedenle, el temizliğinde su ile birlikte sabun kullanılması gerekmektedir. Normal katı el sabunları ve sıvı sabunlar, meydana getirdikleri etkiler bakımından farklı olmamakla birlikte, katı sabunlar bulunduruldukları ortamlardan ve kullanan kişilerin kullanımdan sonra genellikle sabunları temizlemeden yerine koymalarından dolayı, kirlilik kaynağı olabilmektedir. Bu nedenle, özellikle toplu yaşanan yerlerde el temizliğinde sıvı sabunların kullanımı tercih edilmelidir.
Etkin bir el hijyeni, her seferinde doğru yıkama tekniğinin uygulanması ile sağlanabilir. Sadece 30 saniyede uygulanabilecek doğru el yıkama tekniği ile, bulaşıcı ve salgın pek çok hastalığa karşı önlem alınabilir, kişisel ve toplum sağlığının korunmasına önemli bir katkı sağlanabilir. Gün içerisinde ellerinizi aşağıda belirtilen yöntemle sık sık yıkayınız.
1. Ellerinizi ılık veya dayanabileceğiniz kadar sıcak su ile ıslatın ve sabunu ellerimizin bütün yüzeylerine dağıtarak iyice köpürtün.
2. Ellerinizin her yerini (bilekler, avuç içleri, parmaklar, parmak araları, el sırtı ve tırnak içleri) en az 30 saniye kuvvetlice ovalayın.
3. Ellerinizi sabun ile ovaladıktan sonra iyice durulayın.
4. Özellikle halka açık yerlerde tek kullanımlık havlu kağıt ile ellerinizi kurulayın.
5.
Ellerinizi kurutmak için kullandığınız kağıt havluyu musluğu kapatmak için kullanın ve çöp kutusuna atın.B) Kuruluş içinde hijyen ve sanitasyon kaynaklı salgın hastalık için alinmiş genel tedbirlere uygun hareket edilmesi,
Kuruluş, Hijyen, Enfeksiyon Önleme ve Kontrol İçin Eylem Plan (lar)ı kapsamında uygulayacağı kontrol önlemleri hiyerarşisini oluşturmalıdır. Bu hiyerarşi en az; • Semptomları olan kişilerin erken tanınması, • Sağlık otoritesine bildirilmesi, raporlanması, • Kişilerin erken izolasyonu, • Kişilerin sağlık kuruluşuna nakledilmesi, naklinin sağlanması, • Doğrulanmış salgın hastalığı olan kişinin iyileşmesi sonrasında en az sağlık otoritelerince belirlenen süre izolasyon sonrasında kuruluşa dönmesinin sağlanması hususlarını içermelidir.
Kuruluş aşağıdaki hususlar dahil olmak üzere gerekli olan iç ve dış iletişimleri planlamalı, belirlemelidir. a. Ne ile ilgili iletişim kuracağını, b. Ne zaman iletişim kuracağını, c. Kiminle iletişim kuracağını, d. Nasıl iletişim kuracağını, e. Kimin iletişim kuracağını. İletişim planları en az acil iletişim numaralarını, yönetici personel acil durum iletişim bilgilerini de içerecek şekilde belirlenmelidir
C) Fiziki mesafenin korunması,
1 metreden daha az fiziksel mesafede COVID-19 riskinin yüzde 12,8 olduğu ancak 2
metrelik mesafe ile bunun yüzde 2,6'ya kadar düştüğü belirlendi.
D) Uygun kişisel koruyucu donanımın kullanılması (maske takılması vb.)
Çalışanların kullanması gereken KKD’lerin özellikleri, kullanım yerleri, kullanımı, gözetim ve denetimi konularında bilgi edinmek.
KKD çeşitleri, kullanım alanları, özellikleri, KKD’lerin uygunluğu,
Doğru KKD kullanımı,İlgili mevzuat hakkında bilgi sahibi olmak.
KKD’nin tanımı ve özellikleri KKD seçimi ve kullanımı KKD kullanılması gereken işler KKD çeşitleri
Piyasa Gözetimi ve Denetimi (PGD)
Kişisel koruyucular, çalışanların iş kazalarına uğramaları veya meslek hastalıklarına yakalanmalarını önlemek üzere, çalışılan yerin özelliğine ve yürürlükteki mevzuata göre çalışma süresince kullanılma zorunluluğu olan malzemelerdir.
Kişisel koruyucuları işyerinin özelliğine göre, sürekli kullanılması gerekenler (baret, iş elbisesi, iş ayakkabısı vb.) ve çalışma anında kullanılması gerekenler (maske, gözlük, eldiven, yağmurluk, emniyet kemeri vb.) şeklinde iki ayrı grupta değerlendirmek mümkündür
Vücudun korunması ise el, göz, kulak, baş ve ayaklar gibi organların tehlike karşısında kişisel koruyucular ile korunmasıdır. Kullanılacak donanım iş yeri şartları ile işin özelliğine uygun seçilir.
E) Uygun temizlik ve dezenfeksiyon işlemlerinin sağlanması,
STERİLİZASYON • Bir madde ya da bir cismin birlikte bulunduğu mikroorganizmaların tüm şekillerinin (sporlar dahil) öldürülmesi, tahrip edilmesi veya ortamdan uzaklaştırılmasıdır • Fiziksel veya kimyasal işlemlerin başarılı bir şekilde uygulanılması ile gerçekleştirilir Prof. Dr. İştar Dolapçı 2 Sterilizasyon işlemleri sonucunda; • Kesin, mutlak mikropsuzluk sağlanır • Tek bir canlı
mikroorganizma kalma olasılığı ≤10-6 olmalıdır • Transfüze edilen sıvılar için bu olasılığın 10-7 olması istenir • Buna Sterilite Güvence Düzeyi denir – İşlem sonunda canlı mikroorganizma kalma ihtimalinin 106 da bir (1/1.000.000) olmasını ifade eden terimdir DEZENFEKSİYON Bir cisim ya da maddenin; patojen mikroorganizmalardan (bakteri sporları hariç) arındırılması (öldürülmesi veya üremelerinin durdurulması) işlemidir. Sterilizasyon kesin ve mutlak anlamlı bir işlem olmasına karşın, dezenfeksiyon işlemi çok geniş bir spektruma sahiptir. Bir ortamdaki mikroorganizma sayısının azaltılmasından sterilizasyona kadar uzanan geniş bir spektrumu vardır. Dezenfeksiyon, cansız objelerdeki tüm tanımlanan patojen mikroorganizmaları yok eder AMA; Bakteri sporları ve mikobakterileri etkileme seviyelerine göre yüksek, orta ve düşük düzey dezenfeksiyon olarak 3 kategoride değerlendirilir. Dezenfeksiyon işlemi de fiziksel ve kimyasal yöntemlerle yapılabilir.
Ancak dezenfeksiyonda kimyasal maddeler daha çok kullanılır ve bu maddelere dezenfektan denir.
F) Solunum hijyeni ve öksürük/hapşırık adabına uyulması ,
'Yakala, Çöpe at, Öldür (Bertaraf et)'
Salgın hastalıkların bulaşmasını en aza indirmek için potansiyel önlemlere yönelik öğrenci, personel, ziyaretçiler ve ilgili kişiler solunum hijyeni ve öksürük adabı konusunda teşvik edilmelidir. Bu teşvik görünür yerlere (giriş, asansörler, koridor gibi sık kullanılan alanlara) görsel/yazılı afiş ve poster olarak konulması şeklinde olabilir.
a. Hapşırma, öksürme veya burun akıntısını silmek ve burnu temizlemek (sümkürmek) için tek kullanımlık mendil kullanılmalıdır.
Mendil en yakın atık kumbarasına atılmalıdır.
b. Kişiler için kâğıt mendil, tercihen elle temas etmeden açılabilir-kapanabilir pedallı, sensörlü vb. atık kumbaraları ve el hijyeni sağlamak için kullanılan ekipman temin edilmelidir.
c. Mendil kullanılmasından, öksürme, hapşırma veya solunum salgıları ve kontamine nesnelerle herhangi bir temastan sonra eller (mümkünse sabun ve su kullanarak, aksi halde alkol bazlı el antiseptiği kullanarak) temizlenmelidir.
UYGULANACAK MÜDAHALE YÖNTEMLER
· Salgın hastalıklara karşı planlanmış önlemler mevcut COVID-19'a göre güncellenmeli ve acil durum planı devreye alınmalı,
· Salgın hastalık belirtileri (ateş, öksürük, burun akıntısı, solunum sıkıntısı vb.) olan veya temaslısı olan öğretmen, öğrenci ya da çalışanlara uygun KKD (tıbbi maske vb.) kullanımı ve izolasyonu sağlanmalı.
· SEKÖ planı ve kontrolün sağlanmasında etkili şekilde uygulanma için sorumlu olacak yetkin kişi/kişiler yer almalı.
· Salgın hastalık belirtisi veya temaslısı olan öğretmen, öğrenci ya da çalışanların yakınlarına, İletişim planlamasına uygun olarak bilgilendirme yapılmasını içermeli.
· İletişim planlamasına uygun olarak kontrollü şekilde sağlık kuruluşlarına yönlendirme sağlanmalı.
· Salgın hastalık semptomları olan bir kişi ile ilgilenirken, uygun ek KKD' ler (maske, göz koruması, eldiven ve önlük, elbise vb.) kullanılmalı.
· Müdahale sonrası KKD' lerin uygun şekilde (Örneğin COVID-19 için, ilk önce eldivenler ve elbisenin çıkarılması, el hijyeni yapılması, sonra göz koruması çıkarılması en son maskenin çıkarılması ve hemen sabun ve su veya alkol bazlı el antiseptiği ile ellerin temizlenmesi vb.) çıkarılmalı.
· Salgın hastalık belirtileri olan kişinin vücut sıvılarıyla temas eden eldivenleri ve diğertek kullanımlık eşyaları tıbbi atık olarak kabul edilerek uygun şekilde bertaraf edilmeli.
· Çalışanlar hasta olduklarında evde kalmaları teşvik edilmeli,
UYGULANACAK TAHLİYE YÖNTEMLERİ
· Salgın hastalık (COVID-19 vb.) şüpheli vakaların tahliyesi/transferi ile ilgili yöntem belirlenmeli.
· Çalışanların işe başlamadan önce temassız ateş ölçerle ateşleri kontrol edilmeli ve ateşi olanlar ivedi olarak işyeri hekimine/aile hekimine/sağlık kurumuna yönlendirilmeli.
· Bir çalışanın COVID-19 olduğu tespit edilirse, işverenler diğer çalışanları için COVID-19'a maruz kalma olasılıkları konusunda bilgilendirme yapmalı ve sağlık kuruluşları ile irtibata geçmeli.
· Bir çalışanın COVID-19 şüphesi bulunduğu takdirde işyeri hekimi/aile hekimi/sağlık kurumu ile iletişime geçmesi sağlanmalı.
· Salgın hastalık belirtisi gösteren kişi ve temaslılarca kullanılan alanların sağlık otoritelerinde belirtilen şekilde boşaltılması, dezenfeksiyonu ve havalandırması (Örneğin; COVID-19 gibi vakalarda temas edilen alan boşaltılmalı, 24 saat süreyle havalandırılmalı ve boş tutulması sağlanmalı, bunun sonrasında temizliği yapılmalıdır.) sağlanmalı.
· Hasta kişinin olası temaslılarının saptanması ve yönetimi, sağlık otoritesinin talimatlarına uygun olarak yapılacağı güvence altına alınmalı.
· Sağlık Bakanlığı'nın tedbirlerine uyulmalı,
· Sağlık kuruluşları tarafından rapor verilen çalışan, işvereni işyerine gitmeden bilgilendirmeli,
· İşverenler, raporların geçerlilik süresi ile ilgili Sağlık Bakanlığı'nın, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nın ve diğer resmi makamların açıklamalarını takip etmeli,
ACİL TOPLANMA YERİ
· Hastalık şüphesi bulunan kişi maske takarak işyeri hekimi/aile hekimi/sağlık kurumuna gitmeli ve muayenesi yapılmalı, şüpheli COVID-19 durumu bulunduğu takdirde etkilenen kişi diğer
çalışanlardan izole edilerek daha önceden belirlenen ve enfeksiyonun yayılmasını önleyecek nitelikte olan kapalı alanda bekletilmeli ve Sağlık Bakanlığı'nın ilgili sağlık kuruluşu ile iletişime geçilerek sevki sağlanmalı.
· Sağlık Bakanlığı'nın 14 Gün Kuralına uyulmalı.
Kazım KESİKBAŞ Ayşe KARAGÖZ
Matematik Öğretmeni Matematik Öğretmeni
