Kurban hakkýnda merak edilen sorulara cevaplar

8 O C A K 2 0 0 5 C U M A R T E S Ý S A Y I : 1 0 9 Z A M A N ’ L A B Ý R L Ý K T E S A T I L I R

www.zaman.com.tr/ailem

Kurbanlar kalpte iz býrakýr Kurbanlar kalpte iz býrakýr

Kurban hakkýnda merak edilen sorulara cevaplar

ailem

EDÝTÖR

ÝÇÝNDEKÝLER

Kurban kesmenin fazileti ve sevabý nedir?

5

Ana yüreði

7

“Ailem ailesi”nin harika dostlarýna binlerce teþekkür

8

Üvey annelere öneriler

10

DOSYA: Kurban

14

Kavram

38

Kayýnpedirm namaz kýlýyor ama zekat vermek istemiyor

42

Dr. Can sizlerle

44

Test

46

Kurban kesmeli miyim?

- Sen bir de kalbine sor!

- Fetvayý mý, yoksa takva- yý mý tercih edersin.

- Kafanda "ama?" diye bir soru iþareti kalýyorsa, kalbi- nin dediðini yapmalýsýn.

- Sen durumunu istersen hiçbir þey yapmayacakmýþ gibi ayarlayabilirsin.

- Borçlarým, ödemem ge- reken taksitlerim var benim.

Maaþtan para kalmadýðý gibi borçlarýmýn bir kýsmýný da ödeyemeyeceðim.

- Her þey istemekle alaka- lýdýr. Ýbadet de bir isteðin te- zahürüdür. Sen isteyip iste- mediðini kontrol etmelisin.

- Her ay borç kapatmak- tan istemeyi düþünmeye fýr- satým olmadý. Açýkçasý 6 ay önceden de bu bayramý dü- þünemezdim ya!

- Bana sorduðun soruya nasýl cevap vermemi ister- sin?

- Nasýl yani?

- Fetva yönüyle mi, takva yönüyle mi?

- Senin söylediðin þartlar gereði kurban kesmemen normaldir. Bu fetva kýsmý.

Ama takva kýsmýyla dersen sen bu durumu bir de kalbi- ne sor. Biz Allah'a ibadet et- meyecek miyiz? Bu da bir ibadet fýrsatýysa bunu kaçýr- mamalýyýz. Bu da iþin takva tarafý… Ama bu söyledikle- rim de sadece beni baðlar, bunu iyi bilmelisin. Yani ben sana kes veya kesme diye- mem. Ama ben kesmek için

elimden geleni yapacaðým.

(O da durumunun iyi olma- dýðýný ifade ediyordu.)

- Þimdi ben ne yapmalý- yým?

- Ben orasýný bilemem.

- Allah rýzasý için kurban kesmek, bütün hedef bu ol- malý deðil mi?

- Evet!

- Ama sakýn, "Çevredeki- ler kurban kesiyor ben kes- mezsem ayýp olur, sonra mil- let ne der?" düþüncesiyle ha- reket etme. Böyle bir durum- da "Kurbaný ne için kestiðin"

þüphesi doðar ki sakýncalýdýr bu…

Kurban kesmek ya da kesmemek konusunda bir türlü karar veremiyordu.

Sorduðu sorulara da yukarý- daki cevaplarý almýþtý. Son nokta olarak herkes ona

"kalbine danýþ" diyordu.

Gönlüm buna dayanamaz di- ye düþündü. Bir yanda borç- lar, diðer yanda ibadet.

Hocam bir soru daha so- rabilir miyim?

- Taksitle kurban olur mu? Kredi kartýyla kurban olur mu?

Sorular, þüpheler, istekler, ibadetler birbirinin ardýnca sýralanýyor. Neyi nasýl tercih edeceðimizi biz belirleyece- ðiz. En son yine kendi kalbi- mize soracaðýz. Niyet; sade- ce Allah rýzasý, ihlas ve sami- miyet olmalý. Bunlar olma- dýktan sonra kurban kessen de boþ, kesmesen de…

Serhat Þeftali s.seftali@zaman.com.tr

Çobançeþme Mh. Kalender Sk. No: 21. 34196 Yenibosna-Ýstanbul Tel: 0212 639 34 50 (pbx) www.zaman.com.tr

Baský: Feza Gazetecilik AÞ Tesisleri Feza Gazetecilik

A.Þ. Adýna Ýmtiyaz

Sahibi

Genel Yayýn Müdürü Ekrem Dumanlý Yayýn Danýþmaný Hamdullah Öztürk Yayýn Editörleri Serhat Þeftali

Mustafa Aydýn Þemsinur B. Özdemir Katkýda Bulunanlar Ali Demirel

Ali Budak Osman Karyaðdý Tasarým Mehmet Þimþek Kapak Fotoðrafý Reuters

Sorumlu Müdür Yakup Akalýn Reklam Koordinatörü Yakup Þimþek

aaiilleem m

http://www.zaman.com.tr/ailem

Öneri ve teklifleriniz için: ailem@zaman.com.tr 1 O C A K 2 0 0 5 C U M A R T E S Ý S A Y I : 1 0 9

ailem

KISA KISA

EDÝTÖR: ALÝ BUDAK

Birbirinizle hediyeleþiniz. Çünkü hediye kalpteki kuþkularý ve kini giderir.

(Tirmizi, Vela ve’l-Hibe 6) Tehâdev, feinne’l-hediyyete tüzhibü vahra’s-sadri

8 OCAK 2005 CUMARTESÝ ailem 4

Mezarlýk ziyaretine çocuklarýnýzý da götürün

Bazý anne-babalar “Aman çocu- ðum korkmasýn.” diyerek evlat- larýný mezarlýk ziyaretine götür- mek istemez. Halbuki ölüm de hayatýn bir gerçeðidir. Onlarý korkuya boðacak bir uygulama- ya da gitmeden mezarlýk ziya- retlerinde bulunabilir, onlara da el açtýrýp dua ettirebilirsiniz.

Çocuklarýn harçlýklarýný hazýrladýnýz mý?

Kurban telaþýyla el öpmeye ge- len çocuklarý boþ çevirmeyin.

Bugünden hazýrlýk yapýn. Ço- cuklara vermek için harçlýk ha- zýrlayabilir ya da baþka þeyler verebilirsiniz. Minik çikolatalar, gofretler, þekerler, sakýzlar, ba- lonlar, kitaplar da sizin bayram harçlýðý tercihinizi oluþturabilir.

Ebû Ümâme el-Bâhilî (ra) anlatýyor: “Bir keresinde Peygamberimiz’e biri âbid (ibadetine düþkün), diðeri âlim iki adam- dan söz edildi. Resûlullah, “Âlimin âbide nispetle deðeri benim en aþaðý mertebe- de olanýnýza üstünlüðüm gibidir.”

Hasan el-Basrî anlatýyor: “Bir defasýn- da Resûlullah’a Ýsrâiloðullarý arasýnda ya- þamýþ birisi âlim, diðeri âbid iki zâttan bahsedilerek âlimin farz namazlarý kýldýk- tan sonra oturup halka hayýr yollarýný öð- rettiði, öbürünün ise gündüzleri oruç tu- tup, geceleri namaz kýldýðý ifâde edilerek bunlardan hangisinin üstün olduðu sorul- du. Allah Rasulü ‘Farzlarý kýldýktan sonra oturup insanlara hayýr yollarýný öðreten o âlimin, gündüzlerini oruç, gecelerini de ibâdetle geçiren o âbide karþý üstünlüðü, benim, en aþaðý mertebede olanýnýza üs- tünlüðüm gibidir!’ buyurdu.” (Dârimî)

Efendimiz bir hadislerinde de þöyle der: “Kimin ilmi artar da Allah korkusu artmazsa onun sadece Allah’tan uzak- laþmasý artar.” Dolayýsýyla sadece ilim demek yanlýþ olduðu gibi sadece ibadet demek de çok doðru deðildir. Dengeyi bulmak ve orta yolu izlemek her iþte ol- duðu gibi bu meselede de çok önemlidir.

Ýlim ve

ibadet dengesi

ailem

KISA KISA

Hazret-i Âiþe vâlidemiz (ra) bildir- miþtir ki: Peygamber Efendimiz (sas), “Ýnsanoðlu kurban kesme gü- nünde Allah katýnda kan akýtmak- tan daha makbûl bir amel iþleme- miþtir. O kurban, kýyâmet günü boynuzlarý, kýllarý ve çatal týrnak- larý ile aynen gelecektir. Çünkü kan yere düþmeden Allah’ýn kabûl mahalline düþmektedir. Artýk kur-

banlarla gönlünüz hoþnut olsun.”

buyurdu. Bir diðer rivâyette Pey- gamber Efendimiz (sas), “Kurban kesen için her kýl karþýlýðýnda bir sevap vardýr.” buyurmuþtur. (Tir- mizî, Kurban, 1) Ayrýca Efendi- miz (sas): “Bir kimsenin hâli vak- ti yerinde olur da kurban kesmez- se, sakýn bizim namazgâhýmýza yaklaþmasýn.” buyurmuþlardýr.

“Durumu iyi olmadýðý halde evlât, anne ve baba için kurban kesmek zorunda mýdýr?

Bu konuda ebeveynin evlâda kýrýlmalarý dînen uygun mudur?”

Prensip olarak Ramazan’da fýtýr sadakasý vermesi vacip olanlarýn Kurban Bayramý’nda kurban kesmeleri de vâciptir. Fakat mâlî bir zafiyet veya ekonomik bir darlýk olur ve kurbanlýk alma imkâný bulunamaz ise kurban kesmemekte bir günah yoktur. Kurban kesmeyenleri kýnamak da doðru deðildir. Anne ve baba ile güç birliði ya- pýlarak bir evde bir kurban kesilmesi yeterli de olabilir. Hiçbir ibâdet þiddet, kýnama ve kýrgýnlýk kaldýrmaz. Her

ibâdet, ibâdet mükellefinin hür irâdesiyle tercih edilerek yapýlýr.

Kurban kesmenin fazileti ve sevabý nedir?

ailem 5 8 OCAK 2005 CUMARTESÝ

insan Kurban gö- revi yerine getir- mekle (kurban kesmekle) Hz. Ýb- rahim gibi Allah'a ve O'nun emirle- rine olan baðlýlý- ðýný, O'nun rýzasý- ný kazanmak için her fedakârlýða hazýr olduðunu göstermiþ olur.

FOTOÐRAF: ÝBRAHÝM USTA

KISA KISA

Yâ Hayy, yâ Kayyûm, rahmetin hürmetine Senden yardým diliyorum; her halimi ýslah et ve göz açýp kapayýncaya kadar olsun beni nefsime býrakma!

(Mecmauz Zevaid, 10/117)

Ya hayyü, ya kayyûm! Birahmetike esteðîsü, eslih lî þe’nî küllehû. Velâ tekilnî ilâ nefsî tarfete aynin

ailem

8 OCAK 2005 CUMARTESÝ ailem 6

Dikkat edilmesi gereken en önemli hususlardan birisi kurban kesiminde çevrede görüntü kirliliðine sebep vermemektir. Özellikle son yýllarda insanlarýn inancýn- dan kaynaklanan bir ibadete saldýrmak isteyenler, açýktan açýða söylemese de hayvan sevgisiyle veya çev- re kirliliðine sebebiyet vermekten dolayý sýk sýk eleþti- ride bulunmaktalar. Bu tür saldýrýlara fýrsat vermemek için kurban kesen kimselerin, kestikleri yerlerin temiz- liðini yapmalarý veya þehirlerde belediyeler tarafýndan hazýrlanan yerlerde kurbanlarýný kesmeleri son derece önemlidir. Yöneticilerin de insanlarýn bu ibadetini gö- nül rahatlýðýyla yapacaðý ortamý hazýrlamalarý gerekir.

Çevre temizliðine önem verilmeli

Yaptýklarýmýz

günahlarýmýzýn karþýlýðý

AÇIKLAMA:

Ailem sayý 107 4. sayfada yer alan “Efendi- miz (sas) sabahlarý þu duayý yapardý: Rab olarak Allah’tan,

din olarak Ýslam’dan, nebi olarak da Hz. Muham- med’den razý oldum.” (Hey- semi, Mecmau’z-Zevaid, 10/

116)” hadis-i þerifi yanlýþ an- lamalara neden olmuþtur. Bu

hadisteki duada Efendimiz’in ümmetine bir dua talimi, öð- retmesi söz konusudur. Yani Allah Rasulü bize bu þekilde dua edebileceðimizi ifade et- mektedir. Ayrýca burada Al- lah Rasulü, peygamberlik va- zifesinin hakkýný vermek için

de dua etmektedir.

7. sayfada “Resulullah, ha- nýmlarý alim ve önder olarak

yetiþtirdi” yazýsýnda yer alan Âl-i Ýmran Sûresi’nin 8. ayeti sehven 7. ayet olarak yazýl- mýþtýr. Doðrusu Âl-i Ýmran, 8

olacaktýr.

17. sayfada “Baþarý Ýslam’ýn emridir” baþlýklý yazýda geçen

“Bugünün iþini yarýna býrak- ma” cümlesi ayet-i kerime

deðil atasözüdür.

Hasan el-Basrî anlatýyor: “Sahâbeden Ýmrân b. Husayn (ra) aðýr bir hastalýða yakalanmýþtý. Ziyâretine giden dostlarýn- dan biri kendisine, “Bu hâlini görünce senin için cidden üzülüyoruz.” dedi. O da, “Gördüðün bu hâlime üzülme;

çünkü bu, yaptýðým günahlarýmýn karþýlýðýdýr. Allah’ýn ceza vermeyip baðýþladýðý günahlarým ise daha çoktur, dedi ve þu âyeti okudu: “Baþýnýza gelen her musîbet, iþlediðiniz günah- lar (ihmal ve kusurlarýnýz) sebebiyledir, hatta Allah günah- larýnýzýn çoðunu da affeder.” (Þûra, 30) (Tefsîri Ýbn Kesîr)

Yaþantýmýzdan bir an, günlük ha- yattan bir kesit, belki bir fotoðraf, bir film karesi de olsa bizi düþün- meye sevk etmeli.

Karlý bir kýþ gecesi evimizin salonunda televizyon seyreder- ken koltuklarýnda uyuya kalmýþtý karým ve kýzým. Film bittiðinde her ikisine de; "Haydi kalkýn, ya- taklarýnýza geçin, burada uyuya kalmayýn." diyerek yatak odama çýktým. Biraz sonra gelen karýma kýzýmýn da odasýna geçip geçme- diðini sordum. “Henüz geçmedi”

dedi, ama kulaðý kapýdaydý. Bek- ledi, bekledi rahat edemedi. Saðý- na döndü, soluna döndü; birkaç dakika sonra hasta olmasýna rað- men kalktý, aþaðý salona indi.

Anlamýþtým. Evladýna olan de- rin sevgi, þefkat, muhabbet, endi- þe dolu ana yüreði onu rahat bý- rakmamýþ yavrusu orda uyuya kalýrsa gece üþüyebileceði, neti- cede hasta olabileceði endiþesiy- le hiç üþenmeden onu kucakla- maya, yataðýna yatýrmaya gidiyor- du. Ne kadar büyük bir sevgi, ne

kadar büyük bir duyarlýlýk. Acaba bu davranýþý baþka kim göstere- bilirdi ona? Uzak, yakýn tanýdýðým bütün kadýnlar geçti gözümün önünden. Hiçbiri bu role uygun deðildi. "Aman, bebek deðil ya koskoca kýz! Ýki üç defa söyledik.

Keyfi bilir." der huzur içinde ya- tardý herkes. ANA'dan baþka!

Dünyada milyonlarca insan içinde bana, sana, ona, herhangi birimize bu kadar büyük sevgi ve muhabbetle yaklaþabilen kaç kiþi vardýr acaba? Eðer varsa ne ya- parýz ona? Sarýlýr, binlerce min- net ve þükranlarýmýzý ifade etme- ye çalýþýrýz deðil mi? (Bir fincan çay ikram edene iki defa teþekkür ederken.) Ama mumla arasak bulamayýz. Sadece ve sadece bir kiþi vardýr bize bu büyük sevgiyi gösterebilen.

ANA!.. Biraz da baba.

Ýþte bu duygularla sarýlacaktý þimdi yavrusu anasýna. Ellerin- den, yanaklarýndan öpecek, sað ol ana, nasýl öderim hakkýný sa- na…

Ben öyle düþünürken sesler geliyordu kulaðýma; (yumuþak ve sevecen)

- Kalk yavrucaðým, geç yerine, üþüteceksin burada.

(Biraz sert ve hoþnutsuz) - Ne uyandýrýyorsun! Üþür- sem kalkmayý bilmeyecek miyim ben?..

Evet on dört-on beþ yaþlarýn- da bir çocuk üþürse sanýrým kalk- mayý bilecekti; ama onu sonsuz seven tek yüreðin hassasiyetini, endiþesini asla. Belki onu da bile- cek; ama artýk o yanýnda olmayýn- ca.

Aklýmdan geçenleri ana'ya açtýðýmda; ana yüreðinden gelen karþýlýksýz, derin sevgisinin sesi:

- Çocuk nasýl düþünsün bun- larý uykusunun arasýnda, diyordu yavaþça.

***

Çok haklýydý. Hepimiz "hayat boyu uykuda" deðilmiyiz birçok hususta?

Dr. Yalkýn Bektöre / Eskiþehir

FOTOÐRAF: TURGUT ENGÝN

Ana yüreði

8 OCAK 2005 CUMARTESÝ ailem 8

Hiç ümitsiz olmamýþtýk sizlere açarken yüreðimizi. Ýnsanlarýn küçücük men- faatler sebebiyle birbirini kýrdýðý, karþýlýksýz sevmenin unutulduðu bir za- manda örnek olmanýz ümidiyle size yöneldik. Yöneldik ve mahcup etmedi- niz yine bizleri. Gelen yüzlerce mektupta; dostluðun, karþýlýksýz sevmenin, kendi muhtaç iken baþkalarýna vermenin ne demek olduðunu okuduk hüzün ve gururla. Ve þimdi bütün okurlarýmýzla paylaþýyoruz bu harika mektupla- rý. ‘Bu dünyada dost yok’ diyenler! Lütfen, okuyun bu mektuplarý ve ‘Ailem Ailesi’nin harika dostlarýný tanýyarak ümitsizliðinizi yok etmeye çalýþýn. Yok etmeye çalýþýn önyargýnýzý. Ýsteyince harika dostlar bulabilirmiþ insan. Me- sele, sadece o dostu doðru yerde aramakta... Buyrun dost mektuplarýna...

Dergimizin “Bir Teklif” köþesi olarak açtýðýmýz

“Bize dostlarýnýzý yazýn” çaðrýmýza çok sayýda mektup geldi ve gelmeye devam ediyor.

“Ailem ailesi”nin

harika dostlarýna

Mutluluktan ilk defa aðladým

Üniversitede okuyordum. O güne kadar hiç do- ðum günüm kutlanmamýþtý. Arkadaþlarým ve lise öðrencileri o gün beni evden uzaklaþtýrdýlar. Bu hareketlerine bir anlam verememiþtim. O günün akþamý odamda arkadaþýmla yemek yerken, beni salona çaðýrdýlar. Salona girdiðimde ne göreyim:

içeride 15-20 kiþi “Ýyiki doðdun Semra” diye baðý- rýyor, kasetçalarda en sevdiðim þarký çalýyor, du- varda ise harika sevgi sözcükleri... Ve en harika hediye ise örtünmeyi düþündüðüm ilk gün giymek istediðim mavi etek, mavi eþarptý. Mutluluktan belkide ilk defa aðladým.Semra, Turgutlu, Manisa

Tepsi içinde pastalar...

Ben o zamanlar apartmanýmýzýn giriþ katýnda bir dairede otu- ruyordum. Ertesi günü bana misafir gelecek ve benim fýrýným bozuktu. Arkadaþým Dilek Zekiye Kaþýk’ta bunu biliyordu; an- cak çalýþtýðý için ondan yardým istemeyi uygun görmedim. Er- tesi sabah balkona çýktýðýmda beni bir sürpriz bekliyordu. Bal- konda tepsi içinde pastalar vardý. Sonradan öðrendim ki, iþe giderken býrakmýþ pastalarý ve sabah çok erken olduðu için de zile basýp rahatsýz etmek istememiþ... O gün arkadaþýmdan yardýmlaþmayý, dayanýþmayý ve fedakarlýðý öðrendim... Ve geçen yýllar içinde de her davranýþý ile ‘gerçek dost böyle olur’ dedirtti defalarca bana. Caným arkadaþým seni o kadar çok seviyorum ki. Ýyi ki varsýn. Nedime Türkkan, Meram, Konya

binlerce teþekkür

Önemli not:

Sevgili dostlar, mektuplarýnýz- da; Kendi ismi- nizi, dostunuzun ismini ve açýk adresinizi yaz- mayý lütfen unutmayýn.

ailem

BÝR TEKLÝF

Mektup adresi: Ailem Dergisi (Salih Yusufoðlu) Çobançeþme Mh. Kalender Sk. No: 21 34196 Y.Bosna/ÝST.

Salih Yusufoðlu

s.yusufoðlu@zaman.com.tr

ailem

BÝR TEKLÝF

Liseyi bitirdikten sonra hertürlü sýkýntýya göðüs gererek üniversiteye hazýr- landým. Ýmam Hatip Lisesi’i mezunu olduðum için yük- sek puan almama raðmen, puanýmýn kesilmesi sebe- biyle, 2 yýllýk bir bölümü ka- zandým. Baþka bir þehirde bin bir güçlükle okumaya çalýþýrken maddi imkansýz- lýk en büyük sýkýntýmdý. Bü- yük umutla bana burs çýk- masýný bekliyordum. Burs sayesinde yüküm hafifleye- cek ve okulu bitirecektim.

Zihnimi bu çýkmazlar kur- calarken bana burs çýkma- dýðýný öðrendim. Okula son kez gittim. Ve o gün sýný- fýmdan arkadaþým Arzu gelip; “Okula geldiðin gün- den beri seni izliyorum da hep durgunsun, hep dü- þüncelisin, üzgünsün. Sý- kýntýný benimle paylaþýr mý-

sýn?” dedi. Bende ailemden kilometrelerce uzakta böy- le içten, sýcak bir samimi- yetle karþýlaþýnca herþeyi anlattým. Sonra insanlarýn hep menfaatleri için koþ- turduðu bir zamanda arka- daþým bursunu yeni çek- mesine raðmen bana vere- rek, “Artýk bu burs senin, bankamatik kartým gelince de sana veririm, paraný or- dan alýrsýn.”dedi. Ben þoke olmuþtum. Almakta tered- düt ettim. Sonuçta o da öð- renciydi. Bana, mihnet al- týnda kalmamam için de:

“Farzet ki bu burs bana de- ðil de sana çýktý, senin ben- den daha çok ihtiyacýn var.”

dedi. Gözünü kýrpmadan bursunu bana verdi, oku- mama vesile oldu. Seni çok seviyorum, sana çok teþek- kür ediyorum caným dos- tum. Ruseym K., Erzurum

ailem 9 8 OCAK 2005 CUMARTESÝ

Gözünü kýrpmadan bursunu bana verdi Doktor paramý

arkadaþlarým topladý

Yeni evlenmiþtik ve maddi sýkýntýlarýmýz vardý. Eþimin fakültede okumasý bizi ekonomik olarak biraz daha bunaltýyor- du. Ben ise özel sektörde çalýþýyordum.

Bir gün frahatsýzlanmýþtým ve doktora gitmem gerekiyordu. Fakat ekonomik sýkýntýlar içinde olduðumuz için doktora gitme imkaným yoktu. Günler geçiyor ve benim rahatsýzlýðým ilerleyerek devam ediyordu. Bir gün çok sevdiðim arkada- þým yanýma geldi ve bana bir miktar pa- ra uzattý. ‘Bu nedir?’ diye sorunca, ‘Ar- kadaþlar arasýnda topladýk ve senin bir an önce doktora gitmeni istiyoruz. Hay- di hem de beraber gidiyoruz.’ demiþti.

O zaman öyle tuhaf olmuþtum ki, ar- kadaþlarýmýn bu davranýþý öyle hoþu- ma gitmiþti ki, o günü hiç unutamam.

Yüce Allah’ýma hep þükrettim, bana böyle dostlar verdiði için. H. M., Samsun

Pijamamýn yerini bile deðiþtirmemiþti

Ýsmiyle müsemma ‘Akif’ ruhlu bir dos- tumun evine zaman zaman misafir olu- yordum. Beraber çay içiyor, halleþiyor ve sohbet-i canan üzerine musahabeler yapýyorduk. Ben oturma odasýndaki pi- jamasý, yastýðý, battaniyesi bile hazýr olan çekyatta yatýyordum. Aradan aylar geçmiþti ve uzun zamandýr dostumun evinde misafir olarak kalmamýþtým. Bir vesileyle evine gittim. Yatmak için çek- yatý kaldýrdýðýmda o kadar uzun bir za- man geçmesine raðmen giydiðim pija- mayý, yastýðý ve battaniyeyi yine ayný yer- de görünce çok þaþýrdým ve o anda aðzýmdan þu sözler döküldü: Ýþte vefalý dost böyle olmalý. Meðerse dostum bir vefa göstergesi olarak, her an gelebile- ceðim ihtimaliyle pijamanýn yerini hiç deðiþtirmemiþ. Ali Demirel, Ýstanbul

ailem

ÇOCUÐUM VE BEN

Mektup adresi: Çobançeþme Mh.

Kalender Sk. No: 21 Y.Bosna/Ýstanbul

Yasemin Yalçýn Aktosun

Danýþman Psikolog y.aktosun@zaman.com.tr

Ü

vey annelik, hassasiyet ve sabýr gerektiren zor bir durumdur.

Bunun dýþýnda özel ve güzeldir. Çün- kü her þeye raðmen (toplumsal baský- lara, çocuklardan gelebilecek tepkile- re) þefkat ihtiyacý olan bir varlýða yar- dýmcý olunacaktýr. Bu süreçte üvey annenin eþine yani çocuklarýn babasý- na ciddi anlamda görevler düþmekte- dir. Evlilik öncesinde babanýn çocuk- larýyla konuþmasý ve çocuklarýn fikir- lerini almasý gerekir. Kabul saðlanma-

sýnýn akabinde evlilik öncesinde bir tanýþma toplantýsýnýn organize edil- mesi faydalý olacaktýr. Bu toplantýda çocuklara doðal davranýlmalýdýr. Ço- cuk, muhatabýnda panik olma duru- mu sezinlerse bunu ileride kullanabi- lir. Bu toplantýda üvey anneye “anne”

demek zorunda olmadýklarý, onu bir abla gibi görebilecekleri ve her konu- da birbirlerine yardýmcý olmalarý ge- rektiði gibi mevzularda konuþulmalý ve çocuklar sürece alýþtýrýlmalýdýrlar.

Üvey annelere öneriler

a) Her þeyden önce muhatabýnýzýn kaç yaþýnda olursa olsun bir çocuk oluðunu ve bir anne sýcaklýðýna ve þefkatine ihtiyacý olduðunu unutma- yýn. Bu sebeple çocuktan gelen ne- gatif yaklaþýmlarý þahsýnýza almayýp çocuðun içinde bulunduðu durum- dan kaynaklandýðýný düþünün.

b)Empati kurun.

c)“Ýnsanlar ne der?” diye düþünerek aþýrý derecede iyi olmaya çalýþma ve birtakým negatif duygularý bastýrma, hem çocuða ve hem de anneye zarar verir. Çünkü annedeki bu bastýrýlmýþ

duygular beklenmedik anlarda orta- ya çýkabilir ve böylece anne ve ço- cuk çok yýpranýrlar. Ayrýca çocuk- ta bir otorite boþluðu oluþur.

d) Sorunlar karþýsýnda þikayet ek- senli deðil, çözüm odaklý olarak ba- ba ile konuþulmalý ve gerekirse bir uzmandan yardým alýnmalýdýr.

e) Sizi kabul etmesi biraz zaman alabilir, bu sebeple üzüntüye kapý- lýp gerilim yaþamamalýsýnýz.

f)Baþlangýçta karþýlýklý olarak sev- gi olmasa bile saygý olmak zorun- dadýr. Size saygý duymasýný ve

önemsemesini istiyorsanýz sizin de ona saygý duymanýz gerekecektir.

g)Gerek þefkat ve gerekse sevgi ihti- yacýndan dolayý yaþ durumuna göre birtakým sevgi gösterilerinde bulunun.

Uyumasý için ona hikaye okumak veya en sevdiði yemekleri beklenmedik an- larda yapmak, hediye vermek gibi…

h) Asla baba-çocuk iliþkisine mü- dahale etmemelisiniz. Þayet bir katkýnýzýn olacaðýný, bunu çocuðun olmadýðý zamanlarda yapmalýsýnýz.

i) Sabrýnýzý korumalý ve sürekli muhafaza etmelisiniz...

Üvey anne rolündeki anneler neler yapmalý ve neler hissetmeli?

Üvey annelik biraz daha hassasiyet gerektirir.

Üvey anneye en iyi yardým- cý ise kocasý yani çocukla- rýn babasý ol- malýdýr.

8 OCAK 2005 CUMARTESÝ ailem 10

ailem 13 8 OCAK 2005 CUMARTESÝ

Yasemin Yalçýn Aktosun

Danýþman Psikolog y.aktosun@zaman.com.tr

Evliliðimiz

G

eçenlerde eþiyle problem yaþayan ve bu se- beple evliliði pürüzlü olan bir haným geldi yanýma. Eþinin kendisini anlamadýðýndan, önem- senmediðinden, ona hiç yardýmcý olmadýðýndan ve bunun gibi birçok sýkýntýsýndan bahsetti. Ga- rip olan, yaþadýðý bu sýkýntýlardan eþini haberdar etmiyor olmasýydý. Kadýna ‘Peki bunlardan eþini- zin haberi var mý? Yani onunla konuþtunuz mu?’

dediðimde” cevabý, ‘Nasýl olsa beni yine dinleme- yecek, hem de kavga çýkacak.’ oldu. Evet birçok haným gerçekten bu sebeple yaþadýklarýný eþiyle paylaþmamayý tercih ediyor. Birçok hanýmýn böy- le düþünmesine sebep olan olaylar olmuþtur. Ve artýk bir birikimin neticesi olarak bu hanýmlar böyle düþünmektedirler. Belkide bunlardan biri de sizsiniz. Fakat unutulmamasý gereken nokta, konuþmamanýn sorunlarý halletmeyeceðidir. Bazý hanýmlar konuþmalarýnýn iþe yaramayacaðýný dü- þünüyor olabilirler; ancak unutulmamasý gere- ken þudur ki; konuþulmasý halinde baþarýya ula- þýlmamasý ihtimal dahilindeyken, konuþulmama- sý durumunda baþarýya ulaþma imkansýzdýr.

Bu sebeple konuþmama seçeneði kullanýlma- malýdýr. Olmasý gereken, konuþmak, fakat nasýl konuþacaðýný bilerek konuþmaktýr. Bu sebeple bu sorunu yaþayan bütün hanýmlarýn konuþma- ma kararlarýna bir son vermeleri gerektiðini ve ümitsiz olmamalarý gerektiðini düþünüyorum.

Öncelikle konuþma neticesin- de eþinizin anýnda sizi destekle- mesini beklemeyin. Amaç sade- ce size olumlu tepki vermesi ol- mamalýdýr. Eþiniz þayet o ana ka- dar hep tepkisel olduysa bir anda deðiþemez, bunu unutmayýn.

Amacýnýz kendinizi ifade et- mek olmalýdýr. Baþlangýçta ken- dinizi ifade ederken ýsrarcý ol- mamanýz ve sadece eþinizin dü- þünmesini saðlamak amaçlý ko- nuþmanýz daha faydalý olacaktýr.

Eþinizle onu suçlarcasýna ko- nuþmamalýsýnýz. Unutmayýn, ama- cýnýz kendinizi ifade etmek, karþý tarafa hatalarýný anlatmak deðil.

Iletiþime kapalý bir insan kendisine ilk etapta hatalarý gösterilecek olunursa hatalarýný kabul etmeye- ceði gibi iletiþimi o noktada bitirir.

Bu sebeple ilk etapta ‘ben’ dilini kullanarak kendi duygu ve düþün- celerinizden bahsetmelisiniz.

Mimikleriniz ve ses tonunuzda sertlik veya duygusallýk olmasýn.

Olabildiðince nötr yaklaþýn.

Gözyaþlarýnýzý silah olarak kul- lanmayýn.

Eþinizi anlamaya çalýþsýn ve bu- nu eþinize hissettirin.

Konuya yoðunlaþýn, geçmiþe veya yan konulara dalmayýn.

Unutmayýn, eþinizle konuþa- rak istediðinizi kazanamasanýz da, hiçbir þey kaybetmezsiniz.

“Nasýl olsa beni anlamýyor” diye

eþiyle konuþmaktan vazgeçenlerden misiniz?

Eþinizle

konuþma taktikleri

KURBANLAR

BIRAKIR IZ

ailem 15 8 OCAK 2005 CUMARTESÝ

Ý

badetler, Allah emrettiði için ya- pýlýr; hikmetlerinden veya getir- diði faydalardan dolayý deðil. Ama onlarýn hikmetlerini ve güzellikle- rini bilmek bizim kulluðumuzun bir gereði ve Allah’ýn nimetlerini yâd etmek için birer vesiledirler.

Bir ismi de Hakîm olan Allahu Te- ala’nýn her emrinde birçok hikmetle- rin bulunduðunda þüphe yoktur. Ama bu hikmetlerin tamamýnýn biz kullarý tarafýndan bilinip idrak edilmesi mümkün olmayabilir. Bildiðimiz hik- metlerinin yanýnda zaman ilerledikçe, ilim irfan arttýkça dinin getirdiklerinin insanlýk için ne büyük faydalar içerdi- ðini görüyor ve Allah’ýn kullarýna ne kadar þefkatli ve merhametli olduðu- nu bir kere daha müþahede ediyoruz.

Kurban kesmek de Allah’ýn bir emri olmasý hasebiyle sayýsýz hik- metlerinin olduðunda þüphe yoktur.

Baþta kurban kesmek, peygamberle- rin babasý Hz. Ýbrahim’in, oðluna be- del olarak Allah’ýn gönderdiði koçu kesmesi hadisesini bizlere hatýrlatý- yor. Hayat nimetine þükrün bir ifa- desi olarak kurbaný kesiyoruz. Ayrý- ca ahirete bir hazýrlýk olmasý, günah-

larýmýzýn affý ve kabirle baþlayan ye- ni bir hayat yolunda kurbanýn bizi manevi bir burak gibi alýp selamete ulaþtýracaðýný da verilen müjdeler ýþýðýnda Rabb’imizden umuyoruz.

Hac Suresi’nde (22/34) ifade edildiði gibi kurban kesmekten asýl maksat Allah’ýn hatýrlanmasý, zik- redilmesidir. Zira bizim varlýk ga- yemiz Allah’ý bilme, tanýma ve O’na yaklaþmadan ibarettir. Burada Al- lah’a yaklaþma ameliyesi adeta bir bayram olarak ilan edilmiþtir.

Yine Hac Suresi’nde (22/37)

“Kurbanlarýn ne etleri ne de kanlarý Allah’a ulaþacaktýr. Allah’a ancak si- zin takvanýz ulaþýr.” buyurularak maddeden manaya bir kapý aralaný- yor ve esas hedef gösterilmiþ oluyor.

Kurban kesmenin, insan olarak hepimizin mutlaka almak zorunda olduðu gýdalarla da yakýndan ala- kasý vardýr. Din, hayatýmýzýn her safhasýný kuþatýyorsa, bizim bu yö- nümüze de hitap etmeli deðil mi- dir? Etin, insan için zaruri gýdalar- dan olduðunda þüphe yok. Ama bu gýdanýn herkes tarafýndan rahatlýk- la temin edildiðini söyleyemeyiz.

Kurbanýn hikmet ^ve faziletleri ^nelerdir?

Rabb’in için kurban kes

Kurbanlýklarýn ne eti, ne de derisi Allah’a (cc) ulaþýr.

Yaradan’a ulaþan sizin takvanýzdýr. Kurbaný Allah (cc) rýzasý için kesmeli, etini Allah (cc) rýzasý için daðýtmalý.

SELÇUK CAMCI

FOTOÐRAF: AP

8 OCAK 2005 CUMARTESÝ ailem 16

D

DO OS SY YA A

Nafile olarak baþka zamanlarda kesilen kurbanlarýn dýþýnda, Kur- ban Bayramý’nda da Müslümanlar, kestikleri bu kurbanlarla et yemek- ten mahrum bulunan önemli bü- yük bir kitleyi bu nimetten istifade ettirmektedirler. Aslýnda hikmet olarak sadece bu güzel paylaþma hareketi bile yeter sanýrým.

Kutsal topraklarda kesilen ve ora- lardaki diðer hac meþgalelerinden do- layý kurbaný kesenler tarafýndan kulla- nýlamayan yüzbinlerce hayvanýn, tek- nolojinin yardýmýyla soðuk havalan- dýrmalý uçaklarla anýnda fakir ülkele- re gönderilmesi ise bu hususta zikre- dilebilecek güzelliklerden bazýlarý.

Ýslam’ýn emrettiði bu hükmün bir vahþet olarak algýlanmasý ise ancak bir düþünce sapmasý olarak tanýmla- nabilir. Zira zaten insanlýk bu nimet- ten, Allah’ýn koyduðu bir kanun ola- rak vücudunun ihtiyacýndan dolayý istifade etmekte ve her gün binlerce hayvan kesilerek etinden ve diðer ni- metlerinden yararlanýlmaktadýr.

Bunun yanýnda hikmet planýn- da, insanda kan akýtma güdüsünün varlýðýný ve bunun kurban kesmek suretiyle bir boþalma, rahatlama ifade ettiðini de söyleyebiliriz. Za- ten herkesin kurbaný bizzat kendi- sinin kesmesi, dinin öncelikli ola- rak tavsiye ettiði bir husustur. Ya- pýlan araþtýrmalar neticesinde, kur- ban kesmeyen milletlerin spor ve eðlenceleri hemen bütünüyle kanlý olduðu ortaya çýkmýþtýr. Yani onlar insanýn derinliklerindeki kan akýt- ma güdüsünü baþka yollarla tatmin etmektedirler. Bu sayýlanlar, kur- ban kesmenin hikmetleri adýna söylenebilecek þeylerden bazýlarý.

Kim bilir, Allah’ýn emrettiði bu yü- ce ibadette daha nice hikmetler giz- lidir ve biz farkýnda olmadan o hik- metlerden faydalanýyoruzdur.

Kurbanlýk hayvan kesilmeden önce

Hayvanýn saðlýk kontrolü yapýlmalý. Bu amaçla hayvan, kesim öncesi bir veteriner hekime gösteril- meli. Yüksek ateþli olan hayvanlar, gebeliðin 2/3’ünü doldurmuþ olanlar ve yeni doðum (1 hafta kadar) yapmýþ hayvanlar kurbanlýk olarak seçilmemeli.

Kesimden önce hayvan dinlendirilmelidir. Hayvan yorgunken kesim yapýlýrsa etin kalitesi düþük olur.

Hayvana kesimden önce bol su ve tuz verilme- melidir. Ayrýca kurbanlýk hayvan, kesim öncesinde en az 12 saat aç býrakýlmalý. Aksi takdirde iþkem- benin çýkarýlmasý zorlaþtýðý gibi yýrtýlmasý ve etin kalitesini bozma olasýlýðý yükselir.

Kesim esnasýnda kötü muamele yapýlýp hayvan stre- se sokulmamalý. Hayvanýn korkutulmamasýna özen gösterilmelidir. Bu olumsuzluklar hayvanýn kanýnýn ak- masýný azaltacaðý için kalitesine olumsuz etki eder.

Kesimden önce eller iyice yýkanmalý, kesimde ve et parçalamada kullanýlacak býçak, satýr, masat vb.

malzemelerin temizliðine özen gösterilmeli.

Kesime geçmeden önce kan ve diðer atýklarýn atýlacaðý derin bir çukur kazýlmalý. Çünkü açýkta bulunan hastalýklý organlar halk ve çevre saðlýðý bakýmýndan önemli problemlere neden olabilir.

Kurbanlýklarýn saðlýk kontrolü yapýlmalý

ÝLLÜSTRASYONlAR:ABDÜLKERÝM KESKÝN

Ý

slam’da kurbanýn dini hükmüyle il- gili olarak Kur’an’da Hz. Peygam- ber’in sünnetinde önemli açýklamalar yer almýþ, bu çerçevede oluþan fýkýh kültüründe de konu hakkýnda ayrýn- týlý bilgi ve hükümler derlenmiþtir.

Tarih içinde farklý uygulamalarýna þa- hit olduðumuz kurbanýn, zaman za- man en kýymetli varlýklara kadar ele alýndýðýný, hatta bunun için çocukla- rýn bile düþünüldüðünü görmekteyiz.

Mesela Ýbrahim (as)’ýn, gördüðü rüya- nýn yorumlanmasýnýn akabinde oðlu Ýsmaili (as) kurban kesme sadakatiy- le Efendimiz’in dedesi Abdulmutta- lib’in, oðullarýndan birini kurban ola- rak adamasý ilk akla gelenlerdir.

Kur’an-ý Kerim, Hz. Ýbrahim’in Hz. Ýs- mail’i kurban etmek istemesini þöyle ifade etmektedir: “Ey oðulcuðum!

Doðrusu ben uykuda iken seni boðaz- ladýðýmý görüyorum. Bir düþün ne dersin?” dedi. O da: “Ey babacýðým!

Ne ile emrolundun ise yap. Allah di- lerse sabredenlerden olduðumu göre- ceksin.” dedi.” (Saffat, 37/102) Mev- zu ile ilgili rivayetlerde, Hz. Ýbra- him’in çocuðu kurban etme hazýrlýkla- rýný yapýp onu keseceði sýrada Hz.

Cibril tarafýndan bir koçun indirildiði

ve oðlu yerine, lütf-u Ýlahi olarak gön- derilen koçu kurban ettiði bilinmek- tedir. Her ne kadar tarihte insanýn kurban edilmesiyle ilgili yaklaþýmlar sergilenmiþ olsa da, bunun gerçekleþ- tiði herhangi bir vaka bilinmemekte- dir. Hem Hz. Ýbrahim-Ýsmail olayýnda hem de Abdulmuttalib’in niyetinin hemen akabinde, kurban edilmesi dü- þünülen kiþiler bir baþka bedelle de- ðiþtirilmiþ ve aslýnda hikmet bazýnda kurbanýn ehemmiyeti vurgulanmýþtýr.

Asrý Saadet’te kurban ise, “Rabb’in için namaz kýl ve kurban kes.” (Kev- ser, 108/2) ayetiyle ümmete bildiril- miþ ve tarih boyunca devam edegelen bir uygulama, Kur’an ve hadis tasdik- li yürürlüðe konulmuþtur. Yukarýdaki ayetin yanýnda Allah Rasulü (sas)’nün uygulamalarýyla da tebey- yün eden kurban ibadeti, ümmetin sadakatini Allah’a takdim etme adý- na güzel bir fýrsat olarak yerleþmiþ ve halen de devam etmektedir. Pey- gamberimiz (sas), Arafat’tan inip ge- ceyi Müzdelife’de geçirdikten sonra bayram günü Mina’da kurban kes- miþ, kendisine “Bu kurban nedir?”

sorusuna karþý da, “Atanýz Ýbrahim’in sünnetidir.” diye cevap vermiþtir.

ailem 17 8 OCAK 2005 CUMARTESÝ

Rabb’in için kurban kes

Atamýz Hz. Ýbrahim’in sünneti olan kurban ibadeti, tarih boyunca canlýlýðýný korumuþ ve Efendimiz dönemine kadar

gelmiþtir. Allah Rasulü’de bunu gelen ayetle uygulamýþ.

MÜKREMÝN ALBAYRAK

Asr-ý Saadet’te kurban ibadeti

nasýl yapýlýyordu?

8 OCAK 2005 CUMARTESÝ ailem 18

K

urban, gerek fert gerekse top- lum açýsýndan çeþitli yararlar ta- þýyan malî bir ibadettir. Kiþi kurban kesmekle Allah’ýn emrine boyun eð- miþ ve kulluk bilincini koruduðunu canlý bir þekilde ortaya koymuþ olur.

Kurban; toplumda kardeþlik, yar- dýmlaþma ve dayanýþma ruhunu canlý tutar, sosyal adaletin gerçekleþ- mesine katkýda bulunur. Özellikle et satýn alma ihtimali hiç bulunmayan veya çok sýnýrlý bulunan yoksullarýn bulunduðu ortamlarda onun bu rolü- nü daha belirgin biçimde görmek mümkündür. Zenginin malýný Al- lah’ýn rýzasý, yardýmlaþma ve baþka- larýyla paylaþma yolunda harcama zevk ve alýþkanlýðýný verir. Onu cim- rilik hastalýðýndan, dünya malýna tutkunluktan kurtarýr. Fakirin de varlýklý kullar aracýlýðýyla Allah’a þük- retmesine, dünya nimetinin yeryü- zündeki daðýlýmý konusunda karam- sarlýk ve düþmanlýktan kendini kur- tarmasýna, kendini toplumun bir üyesi olarak hissetmesine vesile olur.

Hz. Ýbrahin’in rüyasý ve kurbaný

Sâffât Sûresi’nde (102-110) Hz.

Ýbrâhim’in, oðlu yerine kestiði kur- ban olayý güzel ve etkili bir üslup

içinde özetlenmiþtir. Buna göre Hz.

Ýbrâhîm rüyasýnda, Allah için oðlu- nu kurban ettiðini görmüþ, bunu teslimiyet sembolü olarak almak yerine zahiri ile alýp uygulamaya kalkýþmýþ; onun ve oðlunun bu ita- at, fedâkârlýk ve teslimiyeti Allah tarafýndan kurban olarak kabul buyurulmuþ ve bunun yerine bir koç kurban etmesine izin verilmiþ.

Kurban cimriliði tedavi eder, insanýn vermesini, yardým etmesini kolaylaþtýrýr. Dünya malýndan tutkunluðu önler.

Fakirlere bir dayanak olur, hayata baðlar.

SAÝME ÜSTÜNDAÐ

Kurban; kardeþlik, yardýmlaþma ve dayanýþma ruhunu canlý tutar

D

DO OS SY YA A

Kesimden önce hayvaný dinlendirin

“Kurban, Ýslâm dininin þeâirindendir”

ne demektir?

Cenâb-ý Hakk, Kevser Sûresi’nde, “Rabb’in için namaz kýl ve kurban kes.” buyuruyor.

Bu âyet-i kerimedeki “namaz”dan maksat bayram namazý, “kesmek”ten kasýt da, kurban kesme günlerinde kesilen hayvan- lardýr. Baþka bir âyet-i kerimede ise, kur- banlýk develerden þöyle bahsedilir:

“Kurbanlýk develeri de size, Allâh’ýn þeâirinden kýldýk.” (S. Hac, 36) “þeâir”in mânâsý, Allâh’ýn dininin alâmeti, iþâreti olan hususlardýr. Pek çok þey alâmetleri ve iþâretleri ile tanýnýr; bunlar hiç terk edilebilir mi? Hâl böyle olunca yapýlacak iþ; kurbaný kesmemek için bahaneler ara- mak yerine, kesebilmek için çareler ara- mak olmalýdýr. Kurban vecîbesinin yerine getirilmesi; hak yolundaki fedâkârlýðýn bir niþânesi, Allah Teâlâ’nýn verdiði ni- metlere karþý kulun bir þükrânesidir. Ayrý- ca günahlarýn baðýþlanmasýný dilemektir.

Bunlarýn neticesi olarak da sevâba nâil ol- mak ve birtakým belâlardan korunmaktýr.

Velhâsýl kurbanýn meþrûiyeti; dînî, ahlâkî, içtimâî birtakým hikmetlere, maslahatlara istinat eder, dayanýr. Bunu takdir etme- yecek bir akýl sahibi tasavvur olunamaz.

Rabb’in için kurban kes

Kurbanlýk hayvanýn kesimi ve kesiminden sonra

Kesim iþlemi mümkünse tecrübeli kiþi- lerce yapýlmalý. Böylece kesim sýrasý ve son- rasýnda oluþabilecek kazalar önlenebilir.

Kanýn iyice akýtýlmasý saðlanmalý.

Aksi takdirde ette mikroorganizmalar kolayca üreyerek etin kýsa sürede bo- zulmasýna neden olur.

Hayvan yüzülürken veya tulum çýkart- ma yapýlýrken deriye zarar verilmemeli.

Etler kesimden hemen sonra tüketil- memeli, 12-24 saat süreyle soðuk ortam- da olgunlaþtýrýldýktan sonra tüketilmeli.

Ortaklar kurban etini taksim ederken çok dikkat etmeli, zihinlerde adaletsizlik yapýldý- ðý yolunda bir vehme yer býrakýlmamalýdýr.

Mümkünse tartarak taksim yapýlmalýdýr.

Kesimden 10-12 saat önce birþey yedirmeyin

ailem 19 8 OCAK 2005 CUMARTESÝ

FOTOÐRAF: MEHMET DEMÝRCÝ

8 OCAK 2005 CUMARTESÝ ailem 20

B

iz tekbirlerle kurbanlarýmýzý keserken Mina, hacýlarýmýzý aðýrlýyor olacak. “Arafat vakfesi”

ile günahlarýndan arýnmýþ, “Müzde- life” ve “Meþari’l Harâm” da zevk ettikleri duygularla doyduktan son- ra, teslimiyyetin Hz. Halilürrah-

man boyutunu canlandýrmaya namzet olmuþ, deðiþik renk ve ýrk- lardan milyonlarca insan ayný duy- gu ile tekbir getirerek Mina’ya aka- cak. Hacca gidememiþ müminler, tekbirleriyle semayý çýnlatýp, hüc- câcýn, dar mekanda canlandýrdýðý manayý dünya ölçeðine taþýyacak- lar. Ve gökkubbe, kucaðýný, “Ýnsan- lar içinde haccý ilan et. Gerek yaya olarak gerek yorgun develer üzerin- de vadiler aþarak sana gelsinler.”

emr–i sübhanîsine, hacýlarýn verdiði

“lebbeyk allahümme lebbeyk...” ce- vabýyla doldurarak, Ýbrahimî kullarýn çaðrýsýnýn, aradan binlerce yýl dahi geçse tesirini kaybetmeyeceðine, kai- nat çapýnda, bir kere daha þahitlik edecek. Nefsimize, “Sakýn terk–i edepten...” diyerek Hz. Ýbrahim Efendimiz’in ihlas, tevekkül ve tesli- miyet þahikasý hayatýnýn “Mina”daki tezahürünü seyre çalýþacaðýz. Hali- lurrahman’ýn Rabbi’nden niyazýmýz, ateþin vücudunu yaladýðý esnada,

“Allah bize yeter. O ne güzel vekil- dir.” burcunda hayatýný sürdüren dostlarý arasýna bizleri de almasýdýr.

Kurban bize bir diðer ibadeti; haccý hatýrlatýr. Hacca gidemeyenlere hac tadýný veren bu ibadette Hz. Ýbrahimin

baþarýyla verdiði imtihanýn bir tezahürünü yaþarýz.

HAMDULLAH ÖZTÜRK

Kurban ve Ýbrahimî kulluk

D

DO OS SY YA A

Hayvaný strese sokmayýn, korkutmayýn

ailem 21 8 OCAK 2005 CUMARTESÝ

Rabb’in için kurban kes

Kurban keserken hastalýða yakalanmayýn

Hayvanlardan insanlara geçebilen 200’den fazla hastalýk bulunuyor.

Özellikle þarbon, sarýlýk, verem, bruselloz, kuduz, paratüberküloz gibi hastalýklar Kurban Bayramý’nda yüzde 30 oranýnda artabiliyor.

Hz. Ýbrahim imtihaný baþarýyla vermiþtir

Hz. Ýbrahim, küçük bir çocukken annesi Hacer’le birlikte “ekin bit- mez bir vadi”ye býraktýðý oðlu Ýsma- il ile alâkalý bir rüya görür. Rüya- sýnda oðlunu kurban etmesi gerek- tiði kendisine ifade edilmektedir.

Kendi açýmýzdan olayý deðer- lendirecek olursak ortada aþýlma- sý çok zor bir imtihan bulunmak- tadýr: Emri yerine getirmek veya oðul sevgisiyle ihmale yönelmek.

Ýkinci þýk Hz. Ýbrahim için muhal- di. O evlat konusunda imtihaný, Ýsmail’ini bebek yaþta kuþ uçmaz kervan geçmez bir mekanda ya- payalnýz býrakýrken vermiþti.

Ýsmail’ini yanýna alýp, onu kur- ban edeceði mekana doðru yürü- meye baþladý. Bundan sonrasýný Kur’an’dan takip edelim: “Oðlu Ýs- mail kendisi ile yürüyecek yaþa ulaþýnca Ýbrahim ona dedi ki: Oð- lum ben rüyamda seni kurban etti- ðimi görüyorum. Sen

bana ne dersin? Ýs- mail, “Babacýðým sen emrolunduðun þeyi yap. Ýnþaallah beni sabredenlerden

bulacaksýn.” dedi. Ýkisi de Allah’ýn emrine uydular. Ýbrahim kurban et- mek üzere oðlunu yere yatýrdý. O sýrada biz nida ettik: “Ey Ýbrahim!

Sen rüyanda emrolunana uydun.

Ýyilik yapan ve iyi kullukta bulu- nanlarý iþte biz böyle mükâfatlan- dýrýrýz. Muhakkak ki bu apaçýk bir imtihandý. Ona oðlu yerine büyük bir kurbanlýk koç gönderdik. Daha

sonra gelenler arasýnda ona güzel bir nam nasip ettik. Ýbrahim’e se- lam olsun.” (Kur’an; 37/102-109) Mina’nýn çýkýþýnda, þeytanlarýn taþlandýðý mekanýn yaný baþýndaki mescit belki de milyonlarca hacý- dan çok azýnýn gözüne iliþecek.

Medine’den gelen müminlerin Hz.

Peygamber’e gizlice biat ettiði yere yapýlan bu mescit bugün bile adeta o gecenin gizliliðini temsil ediyor gibi durmaktadýr. Milyonlar yaný baþýndan akýp geçerken o da, ensar soluklu sadalarý duyarak terk edil- miþliðini giderecek. Ve hacca gide- memiþ olsa da bulunduðu yerden kurban vesilesiyle Rabb’e samimi duygularla yönelenlerin ne ka- zandýðýný sadece Allah bilecek.

FOTOÐRAF: MUSTAFA KÝRAZLI

8 OCAK 2005 CUMARTESÝ ailem 22

Teþrik tekbirleri Ýbrahim (as)’in sünnetidir

Hz. Ýbrahim (as), Hz. Ýsmail’i kurban etmeye hazýrlanýrken bir anda “Allahü Ekber, Allahü Ekber” sadalarýný du- yar. Yaný baþýnda Hz. Cibril’in semiz bir koçla kendisine doðru geldiðini görür, hamd ve þükür duygularý için- de “Lâilahe illallahu vallahü ekber”

der. Durumu fark eden Hz. Ýsmail ise, Cenab–ý Hakk’a karþý olan minnet ve þükrarýný “Allahü Ekber ve lilla- hi’l–hamd” sözleriyle ifade eder. Geti- rilen bu teþrik tekbirlerinden sonra Hz. Ýbrahim (as), “Bismillahi Allahü Ekber” diyerek koçu kurban eder.

Kurban Bayramý günlerinde, arefe gü- nü sabah namazýndan bayramýn dör- düncü günü ikindi namazýna kadar her vakit namazýnýn farzýndan sonra onu okumak vacip kabul edilmiþtir.

Kurbanla yaþanan þuur

Sureten bir hayvanýn kesilmesinden ibaret olan bir ibadet yapýlýrken, Al- lah için en deðerli olan þeylerin bile verilebileceði þuuru yaþanýyor.

Kurban çift yönlü bir ibadet

Kurban hem kul ile Allah arasýnda bir ibadet hem de sosyal ve ekono- mik yönü olan bir ibadettir.

D

DO OS SY YA A

Kesim sonrasýnda aþaðýdaki problemlerden ve be- lirtilerden biri veya birkaçý ile karþýlaþýlmasý duru- munda hayvanýn derisi, bütün iç organlarý ve gövde- si serin bir yerde muhafaza edilmeli ve derhal en yakýn veteriner hekime baþvurulmalýdýr:

Kesilen hayvanýn kaný koyu renkli ve geç pýhtýlaþýyorsa, Dalakta 3-5 misli anormal bir büyüme görülüyor ve kesildiðinde içi siyahýmsý bir kan içeriyorsa,

Etin veya yaðlarýn rengi aþýrý sarýysa,

Baðýrsaklar aþýrý derecede gazla dolu ve iç kýsým- larýnda yer yer kanamalar varsa,

Lenf yumrularýnda aþýrý þiþlik, iltihap, kireçlenme veya peynirimsi bir görünüm tespit edilirse,

Karaciðer büyümüþ ve yüzeyinde beyaz nokta- lar mevcutsa,

Yüzülen derinin iç kýsýmlarýnda kanamalar veya anormal lekeler mevcutsa,

Hayvan aþýrý zayýfsa ve etleri jelatin benzeri bir görünümde ise,

Bir veya iki gözü kör, kulaklarý kopuk, bir veya iki boynuzu kökünden kýrýk olmamalý. Doðuþtan kuyruk- suz veya sonradan kuyruðunun yarýsý kopan, diþleri- nin çoðu dökülmüþ, meme baþlarý kopuk, yürüyeme- yecek kadar topal olan hayvanlar kurban olamaz.

Satýn alýnacak kurbanlýklarda veteriner saðlýk ra- poru veya menþe þahadetnamesinin bulunmasýna dikkat edin.

Kurban edilecek hayvanýn karþýdan bakýldýðýn- da durgun, kederli ve halsiz olmamasý, aþýrý aksý- rýk ve öksürüklü olmamasýna dikkat edin.

Saðlýklý bir hayvanýn gözlerinin, derisinin kýllarýnýn canlý ve parlak olmasýndan bilinebileceðini söyleyen ve- terinerler, ayrýca kurban edilecek hayvanýn gebe ve aþýrý zayýf olmamasýna da dikkat edilmesine iþaret ediyor.

Besili koyun ve keçiler seçilirken bel omurlarý el ile kavrandýðýnda kemik uçlarý ve kaburga kemikle- ri hissedilmez. Ayrýca bellerinin düz yürüyüþlerinin de dik olmasýna dikkat edilmeli.

Vücut çukurlarý kaybolmuþ, kemik uçlarý belir- gin olmayan hayvanlar tercih edilmeli.

Bir sorun olduðu nasýl anlaþýlýr?

Temizliðe özen gösterin

Kurban kesmeye neden ihtiyaç var?

Her ibadetin yeri, zamaný ve top- luma olan faydalarý farklý. Kurban kesme emrinin verildiði zamandan beri sadaka, fitre zekat gibi iba- detler var; yani her ikisi bir arada emredilmiþ. Allah kurban kesmeyi emrederken diðer ibadetleri de farz veya vacip kýlmýþ, kimini de teþvik etmiþ. Bu demektir ki ayrý- ca kurban kesmeye ihtiyaç var.

Parasý fakirlere baðýþ yapýlsa olmaz mý?

Her bayram öncesi bu tür düþün- celerle kafalar karýþtýrýlýr. Halbu- ki, kurban kesme emrinin verildiði zamandan beri sadaka, fitre zekat gibi ibadetler vardýr; yani her ikisi bir arada emredilmiþtir. Allah kur- ban kesmeyi emrederken diðer ibadetleri de farz veya vacip kýl- mýþ, kimini de teþvik etmiþtir. Ya- ni ayrýca kurban kesmek gerekir.

ailem 23 8 OCAK 2005 CUMARTESÝ

Rabb’in için kurban kes

Hafýzanýzý bir yoklayýn, çocukluðunuzdan geri kalan hatýralar içinde bayram günleri- nin yerinin çok daha fazla olduðunu göre- ceksiniz. Babanýzýn elinden tutup bayram namazýna gitmiþ, yeni elbiseler giyip el öp- müþtünüz. Þimdi el tutma sýrasý sizde. Yani babalar ve annelerde. Bölgenizde havalar

müsaitse çocuklarýnýzýn hasta olmasýndan endiþe etmiyorsanýz onlarý “Yarýn ben oð- lumla, kýzýmla bayram namazýna gideceðim.”

diyerek hazýrlayýn. Onlarýn sýkýlacaðýný dü- þünerek çok erkenden gitmeyin. Ama cami dýþýnda kalarak da üþümeyin. Çocuklarýnýz bu tatlý aný uzun süre unutmayacaklardýr.

Çocuklarý bayram namazýna götürmeli

8 OCAK 2005 CUMARTESÝ ailem 24

Kurban nedir?

Kurban, sözlükte yaklaþmak de- mektir. Dînî bir terim olarak ise kurban, belirli þartlarý taþýyan bir hayvaný Allah’a yakýnlýk saðlamak ve ibâdet niyetiyle usûlüne uygun olarak boðazlamak demektir.

Kimler kurban

kesmekle yükümlüdür?

Ergenlik çaðýna giren, zengin, mukîm (yolcu olmayan) her erkek ve kadýn Müslüman kurban kes- mekle yükümlüdür. Buradaki zen- ginliðin ölçüsü, kiþinin temel ihti- yaçlarý dýþýnda 85 gr. altýn veya bu- nun deðerinde mal veya paraya sa- hip olmasýdýr. Kurban kesmek için zekatta olduðu gibi nisap miktarýna ulaþan malýn (85 gr.) üzerinden bir yýl geçmesi þartý aranmaz.

Hangi hayvanlardan kurban olur?

Kurban; koyun, keçi, sýðýr, manda ve deveden olur.

Bu hayvanlarýn er- kekleri kurban edilebileceði gibi, diþileri de kurban edilebilir. Bunlar- dan devenin 5, sý- ðýr ile mandanýn 2, koyun ile keçi- nin bir yaþýný dol- durmuþ olmalarý

gerekir. Ancak koyunlar 6 ayý ta- mamladýklarýnda halde bir yaþýný doldurmuþ gibi gösteriþli olurlar- sa bunlar da kurban edilebilir. Bu hayvanlarýn dýþýnda tavuk, horoz ve kaz gibi hayvanlardan kurban olmaz. Bir koyun veya keçiyi an- cak bir kiþi kurban edebilir. Fakat sýðýr, manda ve deve yedi kiþiye kadar ortaklaþa kurban edilebilir.

Kurban kesmek yerine kurbaný, canlý olarak veya bedelini yoksula vermekle kurban ibadeti yerine getirilmiþ olur mu?

Kurbanýn rüknü, kurban edilmesi caiz olan hayvanlardan birini, kurban kesme günlerinde kes- mektir. Bu sebeple, kurban kes- mek yerine, kurban bedelini veya kurbanlýk hayvaný (kesilmeden) yoksula yahut bir hayýr kurumu- na baðýþlamakla, kurban ibadeti yerine getirilmiþ olmaz. Kurbanýn ücreti baþka birisine verilerek ve- kaleten kurban kesilebilir. Ancak kurban, herhangi bir sebeple, ey- yam-ý nahr denilen kurban kesme günlerinde kesilememiþ ise bu günlerden sonra kurban kesilmez.

Kurban konusunda zaman zaman içimize bazý þüphe ve sorular düþer ve bu sorularýn cevaplarýný arar dururuz. Biz de kurbanýn

hükümlerinin yanýnda yapýlmasý gerekenlere cevaplar aradýk.

Kurbanla ilgili sorulara cevaplar

D

DO OS SY YA A

ALÝ DEMÝREL

Artýklarý derin bir çukura gömün

Kurban sünnete uygun olarak nasýl kesilir?

Kurbanlýk hayvaný usûlüne uy- gun olarak rahatça ve fazla eziyet vermeden kesebilmek için, önce keskin ve büyük bir býçak hazýrlanýr. Hayvanýn gö- remeyeceði bir yere konur.

Sonra kurbanlýk hayvan, kesi- leceði yere eziyet verilmeden götürülür. Hayvanýn yüzü ve ayaklarý kýbleye gelecek þekil- de sol tarafý üzerine yatýrýlýr.

Sað arka ayaðý serbest býraký- larak, diðer üçü baðlanýr ve kýbleye karþý durularak þu âyetler kurban sahibi veya ve- kili tarafýndan okunur:

“Ýnnî veccehtü vechiye lillezî fatara’s-semâvâti ve’l-arda hanîfen...” (En’âm, 6/79).

“Ýnne salâtî ve nüsükî ve mahyâye ve memâtî lillâhi rabbi’l-âlemin.” (En’âm, 6/162).

Bu ayetlerden sonra, ‘Allahu ekber Allahu ekber. Lâ ilâhe Ýllâllahu vallahu ekber. Allahu ekber ve lillâhil hamd’ þeklin- de tekbir getirilir ve ‘Bis- millâhi Allahü ekber’ denile- rek hazýrlanan keskin býçak hayvanýn boynuna vurulur. Da- mar ve borular kesilerek kan iyice akýtýlýr. Hayvan böylece kesildikten sonra tamamen ölünceye kadar beklenir. Ve usûlüne uygun olarak yüzülür.

Karný açýlýr, iç organlar çýkarý- lýr ve gövde ve etler parçala- nýr. Hayvan tamamen ölmeden kafa ve ayaklarýný koparmak, derisini yüzmeye kalkmak, kýbleden çevirmek veya hayva- na azap vermek mekruhtur.

ailem 25 8 OCAK 2005 CUMARTESÝ

Rabb’in için kurban kes

Bu takdirde sadakaya dönüþür; dolayýsýyla kurbanlýk hayva- nýn aynýsýnýn veya bedelinin tasadduk edilmesi gerekir.

Kiþinin kurbaný bizzat kendisinin kesmesi veya kesilirken baþýnda bulunmasý gerekir mi? Bu iþ için bir kimseye ya da bir hayýr kurumuna vekalet verebilir mi?

Kurban kesmekle yükümlü olan kiþinin, keseceði kurbaný biz- zat satýn almasý, kendisinin kesmesi veya kesilirken yanýnda bulunmasý -kurbanýn sahih olmasý için- gerekli deðildir. Bun- lar vekalet yoluyla da yapýlabilir. Çünkü kurban malî bir iba- dettir. Malî ibadetlerde vekalet caizdir. Hiçbir mazeret olma- dan da, kiþi kendi adýna kurbanýný satýn alýp kesmek üzere gü- vendiði bir kimseyi vekil tayin edebilir. Vekil, hakiki þahýs ola- bileceði gibi, hükmi þahýs, yani özel bir kuruluþ da olabilir.

Bir hayvanýn kurban olmasýna engel olan kusurlar nelerdir?

Bir hayvanýn kurban olmasýna engel teþkil eden kusurlarýn baþlýcalarý þunlardýr:

Ýki veya bir gözü kör olan, kemiklerinde ilik kalmayacak derecede zayýflamýþ olan, kesim yerine yürüyerek gidemeye- cek kadar topal olan, kulaðýnýn ve kuyruðunun üçte birinden fazlasý kopmuþ olan, diþlerinin yarýdan fazlasý dökülmüþ olan, boynuzlarýnýn biri veya ikisi kökünden kýrýlmýþ olan, ölüm derecesinde hasta olan.. hayvanlar kurban edilemezler. Boy- nuzsuz veya boynuzu biraz kýrýlmýþ, diþlerinden birazý dökül- müþ ve burulmuþ hayvanlarýn kurban edilmeleri caizdir.

FOTOÐRAF: AP

8 OCAK 2005 CUMARTESÝ ailem 26

Fakir bir kimse kurban kesebilir mi?

Kurbaný zengin keseceði için, fakir mec- bur olmaz. Ancak, fakir de kesmek ister- se mahzur olmaz, mecbur olmadýðý nâfile kurbaný kesmiþ olur. Hem aile efradý yer hem de konu komþuya hediye edebilir.

Hatta, et alma imkâný yoksa, kestiði kur- banýn tamamýný da evinde býrakabilir.

Çoluk çocuk uzun müddet kurban etiyle bayramýn havasýný devam ettirebilirler.

Tavuk ve horozdan kurban olur mu?

Kurban, tavuk, horoz, ördek, kaz gibi küçük hayvanlardan kesilmez. Hattâ bunlardan kurban kesmeyi adayan kimseye hiçbir borç terettüp etmez. Zira bunlardan ne adak olur ne de adak kurbaný. Bu tür hay- vanlar, kurban için deðil, et için kesilir.

Kurban olmaya mani özürler kurbaný aldýktan sonra meydana gelirse ne yapmak gerekir?

Kurban olmaya mâni özürler kurban al- dýktan sonra meydana gelse, kesecek kimse baþka kurban almaya gücü yeten biri ise bu ayýplardan sâlim yeni bir kur- ban almasý gerekir.

Hangi özürler hayvanýn kurban olmasýna mani deðildir?

Hayvanýn yürümesine mani olmayacak derecede topal olmasý, þaþý bulunmasý, uyuzlu olmasý, yaratýlýþta boynuzsuz ol- masý, boynuzunun azý kýrýk olmasý, kulak- larýnýn delik, yahut da iþaret için kesik bulunmasý, diþlerinin düþük olmasý, cinsi hislerinin yok edilmesi yani burulmuþ ol- masý.. kurban olmalarýna mani olmaz.

Talebe yurtlarýna kurban hibe edilebilir mi?

Kurbaný kendi kesmeyip ihtiyaç yerlerine hibe etmek de caizdir. Hatta yarýnlarýmý- zýn teminatý olan öðrencilerimizin yetiþti- rildiði yerlere kurban parasýný verip de kestirmek uygun olan bir hizmet anlayýþý ve kurbaný tümüyle deðerlendirme halidir.

D

DO OS SY YA A

Et kalitesinin düþmemesi için ne yapmalý?

Kurbanlýk hayvanlar uzun yoldan gelmiþse kesilmeden önce mutlaka 7-8 saat dinlendirilmeli.

Kesim öncesi hayvanlara tuz yedirme, bol su içirme gibi hayvanýn aðýrlýðýný artýrma giriþimleri hayvaný olumsuz etkiler ve et kalitesini düþürür.

Kesim sýrasýnda hayvanýn yanýnda baþka bir hayvan olmamalý.

Ýyi besisini almýþ hayvanlar çok terler. Terleme genellikle kürek kemikleri arasýndaki bölgede, kürek üzerinde ve boynuz diplerinde daha fazla olur. Bu bölgeler terleme dolayýsý ile diðer bölgelerden daha koyu renkte gözükür. Tam besili hayvanlarýn kýllarý daha çabuk kopar. Koyunlarda da tam besili olanlarýn boynuz diplerinde terleme olduðu görülür. Ýyi beslen- memiþ hayvanlarýn yünleri sýrt üzerinde yanlara taranmýþ, elle açýlmýþ gibi bir durum gösterir. Bu ayrým ne kadar bariz ise hayvan o kadar zayýf demek- tir. Hayvanlarýnýn bu durumunu bilen satýcýlar da hay- vanlarýný týraþ ettikten sonra pazara sürerler.

Üzerinde fazla miktarda dýþký maddesi olan hayvan- lar alýnmamalý. Bu tür hayvanlar genellikle hastalýklý olur. Çünkü uzun süreli hastalýk geçirmiþ olan hayvan- larýn tüyleri üzerine yere yatmaya baðlý olarak dýþký parçalarý yapýþmýþtýr. Tüyleri karýþýk, kirli ve mattýr.

Halen bir hastalýðý olanlarda ise arka bacaklarda ve anüs civarýnda ishale baðlý dýþký göze çarpar. Saðlýklý hayvanýn bakýþlarý canlý, hareketli, derisi elastik, tüyleri parlak ve canlýdýr. Hayvan, çevresi ile ilgilidir.

Bayram sabahý kasaplýk bilgisi olmayan birçok kiþinin kurban kesmeye ve deri yüzmeye kalkýþmasý kötü sonuçlarý beraberinde getiriyor. Buna bir de soðuk hava eklenince kesik olaylarý iyice artýyor.

Tecrübeli kiþilerce kesim yapýlmalý

Koyunu da birkaç kiþi ortak olarak kesilebilir mi?

Sýðýr ve deveye yedi kiþiye kadar or- tak olunursa da koyun ve keçiye tek kiþi sahip olur, ortaklýk caiz olmaz.

Ortaklarýn hepsi de kurban niyetiy- le ortak olmalý, içlerinden bir kiþi ol- sun et almak niyetiyle ortaklýða gir- miþ olmamalýdýr. Akika, yahut da adak kurbanýna niyet etmek ortaklý- ða mani olmaz. Çünkü bunlar da kurbandýr. Kasaplýk et niyeti yoktur.

Kurbanýn eti ve derisi ne yapýlmalýdýr?

Kesilen hayvanýn eti, yaklaþýk ola- rak 3’e ayrýlýr. 3’te bir kýsmý ev hal- ký için ayrýlýr, üçte biri akraba ve komþulara daðýtýlýr. Kalan üçte biri de fakir ve muhtaçlara yollanýr. Bu taksim þekli mendubdur. Fakat ke- sen þahýs zenginse, tamamýný veya çoðunu fakirlere daðýtabileceði gibi,

orta halli veya kalabalýk ise çoðu- nu veya hepsini evinde kendisi için de býrakabilir. Kurban derisi çeþit- li hayýr kurumlarýna verilebilir.

Teþrik tekbirlerini getirmenin hükmü nedir?

Zilhicce ayýnýn dokuzuncu günü, ya- ni Kurban Bayramý arifesinden sa- bah namazýndan itibaren, bayramýn dördüncü günü ikindi namazýna ka- dar her farz namazýn selamýndan sonra teþrik tekbirlerini getirmek va- ciptir. Bu da toplam 23 vakit eder.

Teþrik tekbirleri unutulduðu takdirde ne yapmak gerekir?

Ýster cemaatle, ister yalnýz, isterse seferi olarak kýlýnsýn erkek veya kadýn her Müslüman için farz na- mazlarýn peþinden teþrik tekbirleri- ni getirmek vaciptir. Unutulursa, akla geldiði an kaza etmek gerekir.

ailem 27 8 OCAK 2005 CUMARTESÝ

Rabb’in için kurban kes

Taksitle ya da kredi kartýyla kurban alýnabilir mi?

Kiþi, mülkiyetinde bulunan ve kurbanlýk vasfýný taþýyan hayvaný, kurban olarak ke- sebilir. Bu itibarla ister pe- þin, ister taksitle, isterse kredi kartýyla olsun satýn al- dýðý hayvan, kiþinin mülkiye- tine geçtiðinden, bu hayva- nýn kurban edilmesinde sa- kýnca yoktur. Nitekim helal olan her türlü alýþveriþle kurban da alýnýr. Taksitle veya kredi kartýyla yapýlan alýþ veriþler caiz olduðuna göre kurbaný da taksit veya kredi kartýyla almak caizdir.

8 OCAK 2005 CUMARTESÝ ailem 28

R

abbimiz Zilzâl Sûresi’nde zerre kadar da olsa insanýn iyi-kötü yaptýðý her þeyin karþýlýðýný göre- ceðini bildiriyor. Dinin ruhunu iyi kavramýþ insanlar artýk bu ayeti daha iyi anlýyor ve hayýr yolunda atýlan en küçük bir adýmýn bile bü-

yük neticeler doðurduðunu biliyor- lar. Bu bilgiye sahip insanlar bu- gün dinle diyanetle barýþýk bir nes- lin yetiþmesine çalýþýyor ve bu ko- nuda maddi-manevi bütün imkan- larýný deðerlendirmeye çalýþýyor.

Zira, yapýlan her iyilik göle atýlan bir taþýn meydana getirdiði dalga- lar gibi yayýlýyor ve geniþliyor.

Kurbanla daha

fazla yaklaþma imkaný

Kurban, Allah’a manen daha fazla yaklaþmak için ibadet niyetiyle Kur- ban Bayramý günlerinde belli hay- vanlarý Allah için kesmektir. Kurban- da insan Allah için malýnda fedakar- lýk yapabileceðini gösteriyor. Dolayý- sýyla bir insan kendi eliyle kurbanýný kesebileceði gibi vekalet yoluyla baþ- kasýna da kestirebilir. Bunun için bir insanýn parasýný bu niyetle ayýrmasý, kurbanýn kesileceðini ve ihtiyaç sa- hipleri için kullanýlacaðýný iyi bildi- ði bir yere vermesi yeterli olabilir.

Toplumsal bir dayanýþma vesilesi olan kurbana dair Efendimiz’in çok kuvvetli tavsiye ve teþvikleri vardýr.

Kurbanla neslin yetiþmesinin, öðrencinin ne alakasý var demeyin. Yapýlan her kurban baðýþýnýn öðrencilerin

bir yýllýk et ihtiyacýný karþýlayabileceðini unutmayýn.

OSMAN KARYAÐDI

Bir kurbanla hayýrlý bir neslin yetiþmesine vesile olabilirsiniz

D

DO OS SY YA A

Mikroorganizmalar ürememesi

için kan iyice akýtýlmalý

Hatta Efendimiz, “Hali vakti yerinde olup da kur- ban kesmeyen mescidimize gelmesin.” buyurmak- tadýr. Kurbanlar kesildikten sonra bir vazife da- ha kalýyor: Kurban etinin deðerlendirilmesi.

Kurban etlerinin deðerlendirilmesi ve daðýtýlmasýnda Ýslam’ýn bir güzelliðini gör- mek mümkündür. Fýkýh kitaplarýmýzda, her ne kadar þart deðilse bile kurban etle- rinin üçe bölünmesi gerektiði anlatýlýr. Bu üç parçadan birisi ev ahalisi için ayrýlýr.

Diðer iki parçadan biri komþulara diðeri de fakirlere ikram edilir. Bu bir þart olma- makla beraber kurbanýn daha iyi deðerlen- dirilmesi adýna önemli bir uygulamadýr.

Güzel örnekler var günümüzde

Geçmiþte ne ölçüde uygulanmýþtýr bile- meyiz; ama günümüzde güzel bir uygula- ma var. Dört mevsim istediði zaman et alýp yiyebilecek kimseler kurbanlarýnýn daha fazla ihtiyacý olanlara ulaþmasý için güvendikleri birine vekalet vererek kur- banda bire on yerine daha fazla sevap kazanmak için büyük gayret sarf ediyor-

lar. Bu konuda kendilerine güvenilen bazý kimseler de bu ko- nuda aracýlýk yaparak onlara yardýmcý oluyorlar. Bu önemli bir uygulama. Çünkü burada hem bizim farkýnda olmadýðýmýz ihtiyaç sahipleri görülebiliyor hem de aydýnlýk yarýnlarýn te- minatý olan günümüz talebeleri için bir imkan hazýrlanýyor.

Toplum ve millet olarak gelecek nesillerin huzurlu ve mutlu ol- masý için ne yapýlsa yeridir. Bunun için ihtiyacý olanlara burs veri- lir, kalacaklarý yerler yurtlar hazýrlanýr, bunlara kurslar verilir.. ha- sýlý her þey yapýlýr. Bunlar hakkýyla yapýldýktan sonra insan “Ben imkanlarým ölçüsünde yapabileceklerimi yaptým.” diyebilir. Ama bunlarý yapmadan gelecekten bahsetmek bir ham hayal olur. Zama- nýnda bursunu, kurbanýný vermeyen bir insan verme duygusunu ya- þayamaz ve bu duygu eksik olunca insan kamil imana ulaþamaz.

Bu þekilde muhtaçlarýn ve talebelerin ihtiyacýný karþýlayan in- sanlar niyetlerinin geniþliðine göre o anda Arafat’ta ve Müzdeli- fe’deki hacýlarýn sevabýna denk bir sevap kazanýrlar. Belki de iba- detlere deðer katan niyet olduðuna göre daha fazla sevap kazan- mýþ da olabilirler. Çünkü hacdakiler þahsî bir sorumluluðu yerine getirirken burada toplumsal bir kalkýnma için gayret harcama vardýr. Zira bunda bir milletin toptan dirilmesi söz konusudur.

Ýþte kurban, önümüzde böylesi hayýr yollarýný açýlan bir kapý olarak duruyor ve bütün sürprizleriyle bizi bekliyor.

ailem 29 8 OCAK 2005 CUMARTESÝ

Paylaþtýrma nasýl olmalýdýr?

Bir koyun ve keçi yalnýz bir kiþi adýna kur- ban edilebilir. Sýðýr cinsinden bir hayvaný veya bir deveyi, bir kiþi kurban edebilece- ði gibi, 7’ye kadar (yedi de dahil) kiþi de ortaklaþa kurban edebilirler. Bu yedi kiþi- nin de Allah rýzasý için kurban kesmek ni- yetinde olmalarý þarttýr. Ýçlerinden biri kurbana niyet etmeksizin sýrf et almak için iþtirâk etse, hiçbirinin kurbaný sahih olmaz. Katýlanlarýn sayýsýnýn tek veya çift olmasý mühim deðildir. Ortaklar kurban- dan hisselerini tartarak ayýrmalýdýrlar.

Götürü usûlü ile taksim câiz olmaz.

Rabb’in için kurban kes

Tulum çýkarma yapýlýrken deriye zarar verilmemeli

Efendim, adak kurbanýn etinden gerçekten de adayan yiyemez. Þa- yet yiyecek olursa yediklerinin tu- tarý olan parayý yoksula vermesi ge- rekir. Hatta, sadece adayan yiyemez demek de eksik olur. Adayanýn oðlu, kýzý, anasý, babasý, dedesi, ninesi, to- runlarý da yiyemezler. Çünkü adak

yapan insan, durumu müsait olan kimse demektir. Adanan kurban ise durumu müsait olmayanlar için adanmýþtýr. Bu sebeple zengin kim- senin, yoksulun hakký olan adak etinden yemesi uygunluk arz etmez.

Ancak kendisine adak eti veri- len kimse yaptýðý yemekten zengin misafirlerine ikramda bulunabilir.

Ayrýca, adadýðý kurbaný kesme- ye gücü yetmeyen kimse, gücü- nün yeteceði zamaný bekleyebilir.

Böyle bir imkana kavuþma ihti- malini yakýn görmüyorsa, üç gün oruç tutmakla adaðýný da ödemiþ sayýlýr. Çünkü adaðý, gücü yeten zengin yapar. Gücü yetmeyen kimse borç alarak adak yerine ge- tirmek zorunda olmaz. Onun ada- ðý üç gün oruçla ödenmiþ sayýlýr.

Adak kurbaný, bayramýn içinde de, dýþýnda da kesile- bilir. ‘Bayram günleri kesil- mez’ sözü doðru deðildir.

Bayram günleri dýþýnda ke- silmesi halinde etin tam ihti- yaç olduðu günlerde kesilmiþ olaca- ðýndan kýymeti daha da artmýþ ola- bilir. Ýsteðe baðlý bir tercihtir bu.

Adak kurbaný ve kaleten kurban

D

DO OS SY YA A

AHMED ÞAHÝN

Adak kurbaný bayramda kesilir mi? Adak kurbanýný kesen ve ailesi etinden yiyemez mi? Ölmüþlerimiz adýna

kurban kesebilir miyiz? Þokla kesim caiz midir?

Þu iþim þöyle olursa adaðým olsun bir koyun keseceðim, diyerek adakta bulunmuþtum. Þim- di o iþim oldu. Adaðýmý yerine getirmek istiyo- rum. Ancak diyorlar ki: “Adak kurbanýn etinden adayan yiyemez. Ayrýca Kurban Bayramý’nda da adak kesilemez.” Ne diyorsunuz bunlara?

FOTOÐRAF: AA

Adak kurbanýnýn mutlaka söyle- nen yerde ve günde mi kesilmesi gerekir? Yoksa baþka mekânlarda, baþka günlerde de kesilebilir mi?

Efendim, adakta zaman ve mekân þartý baðlayýcý deðildir. Falan ayda dersiniz filan ayda kesersiniz. Filan mekânda dersiniz falan mekanda kesersiniz. Mühim olan, adaðýn ye- rine getirilmesi, yoksula ihtiyacýnýn ulaþtýrýlmasýdýr.

Kurban keserken þoklama usulü de uygulanýyor bazý yerlerde. Þokla yapýlan kesimden þüphe edenler var. Bu konuda en çok neye dikkat etmek gerekir?

Kurban keserken en çok dikkat edi- lecek husus, hayvana iþkence yap- madan, en az acýyla kesmektir.

Efendimiz (sas) Hazretleri’nin bu hususta ikazlarý vardýr. Nitekim bir defasýnda Hazret–i Ömer (ra), kese- ceði kurbaný sürükleyerek götüren birini görünce ikazýný þöyle yapmýþ- týr:

- Kurbaný eziyet etmeden götür, iþkence yapmadan yatýr, kesim iþini de bir anda bitir! Bu açýdan bakýn- ca, þokla kesim acýyý en aza indiren kesim olarak görülebilir. Þokla kesi- lecek kurbanlarda dikkat edilecek en mühim nokta þudur:

Ölüm ne ile olmaktadýr? Þokla mý, yoksa þokun hemen arkasýn- dan yapýlan kesimle mi?

Þayet verilen þokla hayvan ölüyor, kesim sonra oluyorsa elbette bu et yenmez. Çünkü ölüm kesimle deðil þokla oldu. Eðer þokla sakin- leþtirilen hayvan hemen kesilmiþ, ölüm bu kesimle gerçekleþmiþse bundan þüphe etmeye gerek yok- tur, ölüm kesimle gerçekleþmiþ, þart yerine gelmiþtir. Bu konuda Diyanet’in fetvasý da vardýr.

Almanya’da ikamet edenler, parasýný gönderdikleri kurbanla- rýný Türkiye’de kendi adlarýna kestirebilirler mi?

Elbette. Nerede olursa olsun para- sýný verdiði kimseye kurbanýný ken- di adýna kestirmesi caizdir. Bu se- beple, bilhassa ihtiyaç sahibi aile ve öðrencilere vekalet yoluyla ulaþtýrý- lan kurbanlar hedefini bulan kur- banlar olarak düþünülebilir. Ýtimat ettiðiniz kimseye parasýný verip ken- di adýnýza kurbanýnýzý kestirir, dile- diðiniz ihtiyaçlý yerlere ulaþtýrabilir- siniz. Bütün mesele, kurbanlarýn ih- tiyaç sahibi yerlere gitmesi, neslin yetiþmesine hizmet etmesidir.

Ölmüþlerimiz adýna kurban kese- bilir miyiz? Ayrýca kestiðimiz bu kurbanýn etinden yiyebilir miyiz?

Efendim, ölmüþlerin vasiyeti varsa, vasiyeti gereði kesilen kurbanýn etinden týpký adak gibi kesen ve ai- lesi yiyemez. Tamamen yoksula hi- be edilmesi gerekir. Þayet vasiyet yoksa bir vefa ve sadakat gereði olarak kesip sevabý ölmüþlere baðýþ- lanmak isteniyorsa bunun etinden kesen de ailesi de yiyebilir. Efendi- miz (sas) Hazretleri hem ölmüþleri, hem de ümmeti adýna kurbanlar kesip sevabýný onlara baðýþlamýþtýr.

ailem 31 8 OCAK 2005 CUMARTESÝ

Rabb’in için kurban kes

Etler kesimden hemen

sonra tüketilmemeli