VE TEKRARLAYAN

ARAŞTIRMALAR

KRONİK

VE TEKRARLAYAN

Hypoferraemia in chronic and recurrent furunculosis ?

Özet: Kronik infeksiyonlar, vücut demir depoları normal olmasına rağmen hipoferremi ile birlikte olabilirler. Çalışmamızda sistemik hastalığı ve anemisi olmayan, kronik ve tekrarlayanfuronkülo- zisli 15 hasta ve 10 sağlıklı kontrolde serum demi- ri, serum demir bağlama kapasitesi.ferritin ve se- rum çinko düzeyleri incelenmiştir. Hastalarımızın

Tsi kadın, 8'i erkek olup, yaş ortalamaları 32.8

±

3.6 yıl, ortalama hastalık süresi 4.7

±

±

ma kapasitesi 286.4

±

±

±

mgfdl idi. Hastalarımızda serum demiri, serum de- mir bağlama kapasitesi, serum ferritin ve serum çinko değerlerinin sağlıklı kontrol grubu değerle­

rinden farkı yoktu (p>0.05 ). Sonuç olarak kronik tekrarlayan furonkülozis ile hipoferremi arasında ilişki yok gibi görülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Furonkülozis, Hipoferremi

Furonkül vücudun kıllı bölgelerine lokalize olan akut, perifolliküler stafilokok absesidir ( 1-3 ). Fu- ronkül bazen kronik ve tekrarlayıcı bir karakter kazanabilir. Aylarca veya yıllarca süren furonkül

atakları ile seyreden bu tabloya furonkülozis adı

verilir (4). Alkolizm, malnütrisyon, kan diskrazile- ri, nötrofıl fonksiyon bozuklukları, immünosupres- yon durumları, AIDS ve diabetes mellitusda furon- külozise eğilim olduğu bildirilmiştir (1) ..

Kronik infeksiyonlar vücut demir depolan normal

olmasına rağmen hipoferremi ile birlikte olabilir- ler. Bu uyarılmış makrofajlann savunma amacıyla dolaşımdaki demiri kendi içlerine almasına bağ­

lanmaktadır (5). Çinko eksikliği ile infeksiyonlara

eğilim arasındaki ilişki halen tartışmalıdır. Ancak çinko eksikliğinde hem lenfosit hem de nötrofil

Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi 38039 KAYSERi Dermatoloji. Doç.Dr.1, Araş.Gör Dr.2, Prof.Dr.1.

Geliş tarihi: 7 Haziran 1995

50

Summary: Hypoferraemia may be associated with chronic infections, although when the body iron stores are normal. Ten healthy controls and 15 patients withfurunculosis without any systemic disease and anemia were included in the study.

Seven of our patients were female and 8 were ma- le and the mean age was 32.8 ± 3.6 years, mean duration of the disease was 4.7 ± 1.5 years. Blood serum levels of iron, iron binding capacity .ferriti- ne and zinc levels were detected. The values were 94.2

±

±

Key Words: Furunculosis, Hypoferraemia

fonksiyonları etkilenmektedir. Down sendromu, akrodermatitis enteropatika gibi serum çinko sevi- yelerinin belirgin olarak azaldığı hastalıklarda,

çinko ilavesi ile infeksiyonlara karşı direncin dü-

zeldiği bildirilmektedir (6).

Bu çalışmada sistemik hastalığı ve anemisi olma- yan, kronik ve tekrarlayan furonkülozisli 15 hasta- da serum demiri, serum demir bağlama kapasitesi, ferritin ve serum çinko düzeyleri incelenerek bu parametrelerle furonkülozis arasındaki ilişkilerin

belirlenmesi amaçlanmıştır.

MATERYAL VE METOD

Çalışma Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Der- matoloji Anabilim Dalı'nda Aralık 1993 -Aralık

1994 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Sistemik

hastalığı ve anemisi olmayan, kronik ve tekrarla- yan furonkülozisli 15 hasta ile 10 sağlıklı kontrol

Erciyes 1'ıp Dergisi 17 (1) 50-53, 1995

çalışma grubunu oluşturdu. Kontrol grubu seçi- minde, hasta grubunun yaş ve cins özelliklerine benzer olmasına dikkat edildi. Hastaların yedisi

kadın, sekizi erkek olup, yaşları 16-60 yıl arasında

idi. Yaşları 18-50 yıl arasında olan kontrol grubu ise 5 kadın ve 5 erkekten oluşuyordu.

Her iki grupta serum demiri, demir bağlama kapa- sitesi, ferritin ve çinko düzeyleri saptandı.

Verilerin istatistiksel analizi student-t testi ile ya-

pıldı.

Tablo I. Hasta ve kontrol grubu değerleri

Kronik ve tekrarlayanfuronkülozisde hipoferremi?

BULGULAR

Hastaların yaş ortalaması 32.8 ± 3.6 yıl, kontrol grubunun yaş ortalaması ise 29 .6 ± 2.3 yıl idi.

Hasta ve kontrol grubunun yaş ve cins açısından

istatistiksel olarak farkı yoktu (p:;> O.Ol)

Hasta ve kontrol grubunun yaş ve cins özellikleri,

hastalık süresi ile serum demiri, demir bağlama ~- pasitesi, ferritin ve çinko değerleri tablo l'de veril-

miştir.

Hasta ve kontrol gmbunun serum demiri, demir

bağlama kapasitesi, ferritin ve çinko değerleri kar-

şılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanamadı (p>0.05).

Hasta grubu ( n

=

=

x±Sx · x± Sx p

Cins

Yaş

Hastalık süresi Serum demiri (mg/dl)

Demir bağlama kapasitesi (mg/dl) Ferritin (ng/ml)

Çinko (mg/dl)

TARTIŞMA

7K/8E 32.8±3.6 . 4.7± 1.5

94.2± 11.3 286.4 ± 16.1 49.1 ± 8.6 97.0 ± 6.1

Alkolizm, obezite, malnütrisyon, kan diskrazileri, nötrofil fonksiyon bozuklukları, immunosupresyon

durumları, AIDS ve diabetes mellitusda furonkülo- zise eğilim olduğu bildirilmiştir (1, 2, 4). Ancak furonkülozis sıklıkla lokal veya genel herhangi bir predispozan faktör olmaksızın görülmektedir (7).

Etken çoğunlukla Stafılococcus aureus olup altta yatan bir hastalıktan ziyade otoinokülasyon ve aile içi yayılımın furonkülozise eğilim yarattığı ileri sürülmektedir (2).

Erciyes Tıp Dergisi 17 (1)50-53, 1995

5K/5E 29.6 ± 2.3 95.3 ± 8.2 258.1 ± 12.4 52.3 ± 6.8

108.5 ± 5.3

0.73 >0.05 0.08 >0.05 1.39 >0.05 0.29 >0.05 1.43 >0.05

Herhangi bir zamanda erişkinlerde nazal S. aureus

taşıyıcılığı mevsimsel ve lokal epidemiyolojik faktörlere bağlı olarak % 20-40 arasında bildiril-

miştir (4). Kolonizasyon dansitesi 103 - 104 orga- nizmaya ulaşabilir ve aynı kişide farklı suşlar

bulunabilir. İnsülin enjeksiyonu yapan diabetik hastalarda, kronik hemodializ hastalarında, değişik

dermatolojik hastalıklarda ve i.v ilaç kullanan kişi­

lerde taşıyıcılık oranı normal popülasyondan daha yüksektir (4). Bu hastalarda taşıyıcılık oranının

51

Utaş, Baygın, Ünver

yüksek olması, bu hastalıklarda neden furonküloza

eğilim olduğunu açıklayabilir. Otoinokülasyon ne- deniyle burun deliklerinden deriye kolayca transfer olan S. aureus, irritasyon, basınç, hiperhidrozis,

traş gibi çeşitli nedenlere bağlı olarak deri bütün-

lüğünün bozulduğu yerlerden girerek lokal veya generalize infeksiyona zemin hazırlar. Burun de- likleri dışında perine ve nadiren vagina veya rek- tumdan da deriyi kontamine edebilir (1, 2).

Weijmer ve arkadaşları (8) tarafından preliminer olarak sunulan bir çalışmada, furonkülozun düşük

serum demir konsantrasyonu ile ilişkisi olabileceği

ileri sürülmüş ve demir tedavisi ile furonkülozisin basit bir şekilde tedavi edilebileceği bildirilmiştir.

Demir içeren ve fagositoz ile bakterinin öldürülme- si için gerekli olan süksinik dehidrogenaz, miyelo- peroksidaz gibi enzimlerin demir eksikliği durum-

larında azalması infeksiyonlara eğilim yaratabilir.

Likehite ve arkadaşları (9) demir eksikliği olan

tavşan nötrofillerinde S. aureus fagositozunun an-

lamlı olarak azaldığını göstermişlerdir. Chandra ve arkadaşları (10, 11) demir eksikliği olan çocuk- larda S. aureusa karşı intrasellüler bakterisidal ak- tivitede bozukluk saptamışlardır.

İmmün yetmezliği olmayan ancak sık infeksiyon geçiren 28 çocukta serum demir, bakır, çinko, magnezyum, serum transferrin ve seruloplazmin

konsantrasyonları araştırılmış ve serum demiri ile çinkosu sağlıklı kontrollerden anlamlı olarak dü-

şük bulunmuştur (6). Bizim çalışmamızda hasta ve kontrol grubu serum çinko değerleri normal sı­

nırlarda olup, aralarında istatistiksel olarak anlamlı

bir fark yoktu.

Hayvanlarda çinko eksikliği durumlarında lenfosit ve nötrofil fonksiyonlarında bozukluk olduğu be-

KAYNAKLAR

1 Highet AS, Hay RJ, Roberts SOB. Bacterial infections. ln: Chanmpion RH, Burton JL, Ebling FJG (eds), Textbook of Dermatology.

(5th ed). Blackwell Scientific Publications, Oxford 1992, pp 975-97f.

52

lirtilmekle birlikte insanlarda bu konu kesinlik ka-

zanmamıştır. Serum çinko seviyesinin azaldığı ak- rodermatitis enteropatika ve Down sendromunda, çinko .ilavesi ile infeksiyonlara karşı direncin dü-

zeldiği bildirilmektedir (6).

Son zamanlarda S. aureus ile oluşan primer deri

infeksiyonlarında Panton-Valentine leukocidin (PVL) adı verilen bir ekzotoksinin rolü üzerinde

durulmaktadır. Bu toksin stafilokoksik infeksiyon- lara karşı savunmada en önemli rolü oynayan lö- kositleri öldürmektedir (12). PVL üretiminin özel- likle S. aureus'un neden olduğu furonkül ve abse- lerde görüldüğü, sekonder deri infeksiyonlarında görülmediği bildirilmiştir (12).

Couppie ve arkadaşlarının (13) 1994 yılında yap-

tığı epidemiyolojik çalışmada 302 S. aureus suşu incelenmiş ve PVL üretiminin kan kültürlerinden ve nazal taşıyıcılardan üretilen S. aureus suşların­

dan ziyade deri lezyonlarından üretilen S. aureus

suşlarında olduğu (p<l0-4) görülmüştür. Dahası

PVL üreten suşların asemptomatik hastalarda değil

de, furonküllü hastaların ön burun deliklerinde bu-

lunması PVL'nin virülans faktörü olduğunu destek- lemektedir. Bu nedenle daha önce furonküloz geli-

şimine predispozisyon olduğu bildirilen diabet, nötrofil fonksiyon bozuklukları, demir eksikliği gi- bi konağa ait durumların önemi minimale inmekte- dir.

Bizim çalışmamızda da sistemik hastalığı ve ane- misi olmayan furonkülozlu hastaların serum demir seviyelerinin, kontrol grubu değerlerinden farklı bulunmaması, tekrarlayan furonkülozlarda konağa

ait faktörlerden ziyade, S. aureus suşunun özellik- lerinin araştırılmasının doğru olacağını düşün­

dürtmektedir.

2 Arnold HL, Odom RB, James WD. Bacıerial

infections. Andrews' Diseases of the Skin.

(8th ed). WB Saunders, Philadelphia 1990, pp 270-271.

3 Swartz MN, Weinberg AN. Infections due to gram ( +) bacteria. ln: Fitzpatrick TB, Eisen

Erciyes Tıp Dergisi 17 (1) 50-53, 1995

AZ, Wolff K, Freedberg IM, Austen KF (eds), Dermatology in General Medicine. (3rd). Mc Graw-Hill Book, New York 1987, pp 2116- 2117.

4 Waldvogel FA. Staphylococcus Aureus in:

Mandell GL, Bennett JE, Do/in R (eds), Principles and Practice of lnfectious Disea- ses. (4th ed). Churchill Livingstone, New York 1995, pp 1762-1763.

5 Mazza JJ. Manual of Clinical Hematology.

(1st ed). Little Brown and Co, Baston 1988, pp 34-41.

6 Bondestam M, Foucard T, Gebre-Medhin M.

Subclinical trace element deficiency iıı ehi/d- ren with undue susceptibility to infections.

Acta Pediatr Scand 1985; 74: 515-520.

7 Maibach Hl, Aly R. Bacterial infections of the skin. in: Moschella SL, Hurley Hl (eds). Der- matology. (3rd ed). WB Saunders, Phladelphia 1992, pp 723-725.

8 We~;mer MC, Neerinı? H, Welten C: Prelimi-

Erciyes Tıp Dergisi 17 (1) 50-53, 1995

Kronik ve tekrarlayanfuronkülozisde hipoferremi?

nary report: Furunculosis and hypoferrae- mia. Lancet 1990; 336: 464-466.

9 Likehite V, Rodvien R, Croby WH. Depressed phagocytic function exhibited by polymorpho-

nuclear leucocytes /rom chronically iron defi- cient rabbits. Br J Haematol 1976; 34: 251- 255.

10 Chandra RK. Reduced bactericidal capacity of polymorplıs in iron deficiency. Arch Vis Child 1973; 48: 864-866.

11 Chandra RK, Saraya AK. lmpaired immuno- competence associated with iron deficiency. J Pediatr 1975; 86: 899-902.

12 Cribier B, Prevost G, Couppie P, et al.

Staphylococcus aureus Leukocidin: A new vi- rulence factor in cutaneous infections?

Dermato/ogy 1992; 185: 175-180.

13 Couppie P, Cribier B Prevost G et al. Leuko- cidin /rom staphylococcus aureus and cuta- neous infections: An epidemiologic study.

Arch Dermatol 1994; 130: 1208-1209.

53