FİSSÜR ÖRTÜCÜLER (FİSSÜR FİSSÜR ÖRTÜCÜLER (FİSSÜR SEALANTLAR) SEALANTLAR)

(1)

FİSSÜR ÖRTÜCÜLER (FİSSÜR FİSSÜR ÖRTÜCÜLER (FİSSÜR

SEALANTLAR) SEALANTLAR)

Prof. Dr. Firdevs TULGA ÖZ

(2)

 Günümüz sağlık anlayışında bireyin Günümüz sağlık anlayışında bireyin

hastalıktan uzak bir yaşam sürdürmesi ilk hastalıktan uzak bir yaşam sürdürmesi ilk

hedeftir. Bu da ancak koruyucu hedeftir. Bu da ancak koruyucu

yöntemlerin toplumda yaygın bir şekilde yöntemlerin toplumda yaygın bir şekilde

kullanılması ile mümkün olabilir.

(3)

 Gelişmiş ülkelerde fluorid (F) uygulamaları Gelişmiş ülkelerde fluorid (F) uygulamaları ile çürük insidansının büyük ölçüde

ile çürük insidansının büyük ölçüde azalmasına karşın, F uygulamalarının azalmasına karşın, F uygulamalarının dişlerin düz yüzeylerinde daha etkili dişlerin düz yüzeylerinde daha etkili

olduğu, pit ve fissür çürüklerinin olduğu, pit ve fissür çürüklerinin

önlenmesinde yeterli etkiyi sağlayamadığı önlenmesinde yeterli etkiyi sağlayamadığı

epidemiyolojik araştırmalarla epidemiyolojik araştırmalarla

gösterilmiştir.

(4)

Pit ve fissürlerde çürüğe rastlama sıklığının yüksek olması farklı sebeplere

bağlanmıştır;

1.F’un koruyucu etkisi pit ve fissürlerde sınırlıdır.

İçme sularında F bulunan ve bulunmayan bölgelerde

oklüzal yüzey çürüklerinin benzer değerlerde bulunması,

içme suyu F’lenen bölgelerde çürüklerin yaklaşık %90’ının

oklüzal yüzeylerde gözlenmesi

(5)

2. F’in reminealizasyon mekanizmasıyla çürük önleyici etkisi ancak plak pH’sının 6,7-7,3 gibi yüksek olduğu

değerlerde gözlenmektedir.

Pit ve fissürlerde

biriken ve temizlenmesi oldukça güç olan besin ve mikroorganizmalar bu bölgelerin pH’sını düşürmekte ve

bunun sonucunda F’in remineralizasyon etkisi

sağlanamamaktadır. Bu nedenle düşük pH’ya sahip pit

ve fissürler çürüğe yatkın alanlar haline dönüşmektedir.

(6)

3. Henüz sürmüş dişlerde, fissürlerin tabanında otolize uğramadan kalan Nasmyth zarının F’in topikal etkisini önleyen bir bariyer oluşturması çürüğe olan yatkınlığı arttırmaktadır (Lingström ve

ark., 2000; Zaura ve

ark., 2002).

(7)

4. Mine tabakasının kalınlığı, sığ fissürlerde 1,5-2 mm iken, derin pit ve fissürlerde 0,2

mm veya daha az olabilmektedir. Bu

nedenle, düz mine yüzeylerinde başlayan çürük lezyonlarının dentine ulaşabilmesi için

uzun yıllar gerekebilmekte; bu durumda başlayan lezyonların F remineralize olarak

durmasına ve hatta gerileyebilmesine

olanak sağlamaktadır. Oysa derin fissürlerde başlayan çürük lezyonları hızla dentine

yayılmaktadır (Hicks ve Flaitz, 2009).

(8)

5. Pit ve fissürler, besin ve mikroorganizmalar için bulunmaz retantif sahalardır.

Bu bölgelerde tükürüğün temizleyici etkisinin az olması ve mekanik temizlik

işlemleriyle bu bölgelerin yeterince temizlenememesi çürük gelişimine olanak sağlamaktadır (Mathewson ve

Primosch, 1995; Lussi ve ark., 2004;

Hicks ve Flaitz, 2009).

(9)

6. Dişlerin sürmesini takip eden ilk yıllarda demineralizasyon ve remineralizasyon

döngüleri ile minenin olgunlaşması devam eder.

Olgunlaşmasını tamamlamamış

dişlerde sodyum ve magnezyum iyonlarının fazla olması minenin çözünürlüğünün

yüksek, dolayısıyla çürüğe karşı direncinin düşük olduğunu göstermektedir.

Minenin

olgunlaşmasıyla kalsiyum ve fosfat iyon oranı yükselmekte, mine matriksinin

kalsifikasyonundaki artışıyla paralel olarak minenin

çözünürlüğü azalmaktadır (Sturdevart ve ark., 1995; Lussi

ve ark., 2004).

(10)

7. Ağız içerisinde Streptococcus Mutans (S.

mutans) kolonizasyonlarının arttığı

dönemler olarak adlandırılan enfektivite penceresinin ilki, birinci ve ikinci süt azı

dişlerinin sürme periyodu olan 19-31. aylardır.

İkinci enfektivite penceresi ise daimi

birinci büyük azı dişinin sürmeye başladığı dönemdir. Bu dönemlerde ağız içerisinde dişlerin sürmesiyle artan retantif sahalar S.

mutans’ların kolonizasyonları için uygun

alanlar oluşturur.

(11)

8. Oklüzyona ulaşmamış dişlerin temizliği klasik horizontal fırçalama yöntemiyle

yeterli düzeyde sağlanamamaktadır. Bunun yanı sıra antagonist dişlerle temasın

olmayışı çiğneme sırasındaki mekanik temizliğin yetersizliğiyle beraber plak

birikimini belirgin biçimde arttırmaktadır. Bu nedenlerden dolayı, oklüzal

yüzeylerdeki pit ve fissürlerin çürüğe yatkın olduğu kanıtlanmış bir gerçektir (Lussi ve ark.,

2004; Palti ve ark., 2008).

(12)

 Sonuç olarak, oklüzal yüzeylerdeki pit ve

fissürlerin çürüğe yatkın olduğu kanıtlanmış bir

gerçektir (Lussi ve ark., 2004; Palti ve ark., 2008).

 Bütün bu nedenlerle pit ve fissürler için

geliştirilen fissür örtücüler çürük kontrol

programlarına alınmıştır.

(13)

 Fissür örtücüler Fissür örtücüler , ,

dişlerin pit ve fissürlerine dişlerin pit ve fissürlerine

mikromekanik olarak mikromekanik olarak tutunarak karyojenik tutunarak karyojenik

bakterileri ve bunların bakterileri ve bunların

zararlı ürünü olan asidi zararlı ürünü olan asidi

elimine edip minenin elimine edip minenin demineralizasyonunu demineralizasyonunu

engelleyerek fiziksel engelleyerek fiziksel koruyucu bir tabaka koruyucu bir tabaka

oluşturan rezin oluşturan rezin materyallerdir.

materyallerdir.

(14)

 Pit ve fissürlerin çürüğe karşı Pit ve fissürlerin çürüğe karşı

korunmasına yönelik girişimler çok korunmasına yönelik girişimler çok

eskilere dayanmaktadır. İlk kez eskilere dayanmaktadır. İlk kez

1923’te Hyatt, pit ve fissürleri 1923’te Hyatt, pit ve fissürleri

çürümeden önce mekanik olarak çürümeden önce mekanik olarak

prepare ederek amalgamla doldurmayı prepare ederek amalgamla doldurmayı

önermiştir(proflaktik odontomi).

(15)

 1929’da ise Bodecker fissürlerin 1929’da ise Bodecker fissürlerin mekanik olarak genişletilmesini mekanik olarak genişletilmesini

böylece yiyecekler ve bakteriler için böylece yiyecekler ve bakteriler için

retansiyon yeri oluşturacak olan retansiyon yeri oluşturacak olan

derin girintilerin ortadan derin girintilerin ortadan

kaldırılmasını savunmuştur. Ancak bu kaldırılmasını savunmuştur. Ancak bu

girişimler dişte lüzumsuz madde girişimler dişte lüzumsuz madde

kaybına yol açması nedeniyle rağbet kaybına yol açması nedeniyle rağbet

görmemiştir.

(16)

 Dişte madde kaybına neden olmamak Dişte madde kaybına neden olmamak için fissürlerin doğrudan koruyucu bir için fissürlerin doğrudan koruyucu bir madde ile örtülmesine ilişkin ilk klinik madde ile örtülmesine ilişkin ilk klinik çalışma 1967’de Cueto ve Buonocore çalışma 1967’de Cueto ve Buonocore

tarafından yapılmıştır.

(17)

Tarihsel gelişim boyunca siyanoakrilatlar, Tarihsel gelişim boyunca siyanoakrilatlar,

poliüretanlar, polikarboksilat simanlar, poliüretanlar, polikarboksilat simanlar,

üretan dimetakrilatlar, bis-GMA üretan dimetakrilatlar, bis-GMA

(bisphenol A-glycidyl methacrylate) esaslı (bisphenol A-glycidyl methacrylate) esaslı

rezinler, cam iyonomer simanlar fissür rezinler, cam iyonomer simanlar fissür

örtücü olarak kullanılmışlardır.

Bugün en geliştirilmiş ve en yaygın Bugün en geliştirilmiş ve en yaygın kullanılan fissür örtücü materyalleri

kullanılan fissür örtücü materyalleri bis- bis-

GMA GMA polimerleridir. polimerleridir.

(18)

Fissür Örtücü Olarak Kullanılan Fissür Örtücü Olarak Kullanılan

Materyaller Materyaller 1- 1- Rezin Bazlı Sealantlar Rezin Bazlı Sealantlar

2- 2- Cam İyonomer Simanlar Cam İyonomer Simanlar 3-Hibrit Materyaller

3-Hibrit Materyaller

A- A- Rezin Modifiye Cam İyonomer Rezin Modifiye Cam İyonomer Simanlar

Simanlar (RMCİS) (RMCİS)

B-Poliasitle Modifiye Kompozit B-Poliasitle Modifiye Kompozit Rezinler (

Rezinler ( Kompomerler Kompomerler -PMKR) -PMKR) 4-Ormoserler

4-Ormoserler

5-Amorf Kalsiyum Fosfat (ACP)

(19)

 Bis-GMA türü örtücülerin, kompozitlerin Bis-GMA türü örtücülerin, kompozitlerin organik matriksinden temel farkı,

organik matriksinden temel farkı,

asitlenmiş mineye penetre olabilmeleri asitlenmiş mineye penetre olabilmeleri

için daha akışkan olmalarıdır.

 Bu akışkanlığı sağlamak için bis-GMA Bu akışkanlığı sağlamak için bis-GMA rezin diğer monomerlerle dilüe edilir.

rezin diğer monomerlerle dilüe edilir.

 Piyasadaki farklı markalardaki fissür Piyasadaki farklı markalardaki fissür

örtücüler, bis-GMA’ya eklenen dilüe edici örtücüler, bis-GMA’ya eklenen dilüe edici monomerlerin farklılığına bağlı olarak bir monomerlerin farklılığına bağlı olarak bir

takım değişiklikler gösterirler.

1-Rezin Bazlı Simanlar

(20)

► ► İçeriği İçeriği bisfenol A-glisidil bisfenol A-glisidil metakrilat metakrilat (bis GMA),bis (4-hidroksifenil) (bis GMA),bis (4-hidroksifenil) dimetilmetan ve glisidil metakrilatın dimetilmetan ve glisidil metakrilatın

reaksiyon ürünüdür.İki tipi reaksiyon ürünüdür.İki tipi

bulunmaktadır:

1- 1- Katalizör ve üniversal bileşenlerin Katalizör ve üniversal bileşenlerin karıştırılmasından sonra polimerize olan karıştırılmasından sonra polimerize olan

tip (otopolimerize tip) tip (otopolimerize tip)

2- 2- Uygun ışık kaynağıyla polimerize olan Uygun ışık kaynağıyla polimerize olan

tip tip

(21)

Bis-GMA rezinler 1983 yılında Dental

Association (ADA) tarafından değerlendirilmiş ve

fissür örtücü olarak kullanımına onay verilmiştir. Bis-GMA rezinler minenin

asitlenmesini takiben güçlü bir şeklide mineye bağlanmakta ve fissürlere çok iyi

penetre olabilmektedir (Pereira ve ark., 2003).

(22)

► ► Başlangıçta ultraviyole ışık (dalga Başlangıçta ultraviyole ışık (dalga boyu 365 nm) kullanılmış, ancak daha boyu 365 nm) kullanılmış, ancak daha sonra bunun yerini görünür (mavi) ışık sonra bunun yerini görünür (mavi) ışık (dalga boyu 430-490 nm) almıştır.

(dalga boyu 430-490 nm) almıştır.

Yapısında dalga boyundaki görünür Yapısında dalga boyundaki görünür ışığa karşı hassas diketonlar ve ışığa karşı hassas diketonlar ve

aromatik ketonlar vardır.

Bu materyal düşük vizikositesine bağlı Bu materyal düşük vizikositesine bağlı olarak makul bir akışkanlık, iyi olarak makul bir akışkanlık, iyi ıslatabilirlik ve geliştirilmiş fiziksel ıslatabilirlik ve geliştirilmiş fiziksel

özellikler sergilemektedir.

(23)

► ► Normal prosedür metakrilat gruplarının polimerizasyonunu Normal prosedür metakrilat gruplarının polimerizasyonunu aktive etmek için likit bileşenlerin her birinden birer damlanın aktive etmek için likit bileşenlerin her birinden birer damlanın

karıştırılmasıdır. Kimyasal olarak

karıştırılmasıdır. Kimyasal olarak sertleşen fissür örtücülerde sertleşen fissür örtücülerde çalışma süresi 1-2 dakikadır. Katalizör baza karıştırıldığı çalışma süresi 1-2 dakikadır. Katalizör baza karıştırıldığı anda polimerizasyon başlar. Bu yüzden materyalin dişe anda polimerizasyon başlar. Bu yüzden materyalin dişe taşınmasında vakit kaybedilmemelidir. Materyalin taşınmasında vakit kaybedilmemelidir. Materyalin polimerizasyonu sırasında fissür örtücünün en üst polimerizasyonu sırasında fissür örtücünün en üst tabakasında oksijen inhibisyon zonu adı verilen bir tabaka tabakasında oksijen inhibisyon zonu adı verilen bir tabaka oluşur. Polimerizasyon sonrası bu bölgedeki artık monomer oluşur. Polimerizasyon sonrası bu bölgedeki artık monomer

bir pamuk peletle uzaklaştırılır.

(24)

► ► Dirençlerini Dirençlerini geliştirmek için cam geliştirmek için cam doldurucu ilave edilmiştir.Doldurucu doldurucu ilave edilmiştir.Doldurucu içeren bu ürünler hafif dolduruculu içeren bu ürünler hafif dolduruculu kompozitler olarak kabul kompozitler olarak kabul

edilmektedir.

► ► Doldurucu içeriği kompozit dolgu Doldurucu içeriği kompozit dolgu materyallerinde bulunandan daha az materyallerinde bulunandan daha az olduğundan viskozitesi materyalin olduğundan viskozitesi materyalin fissürlere kolayca akmasına izin fissürlere kolayca akmasına izin

verecek ölçüde düşüktür.

(25)

► ► Işıkla Işıkla sertleşen sertleşen kompozitlerin kompozitlerin geliştirilmesini takiben ışıkla sertleşen geliştirilmesini takiben ışıkla sertleşen

fissür sealant materyalleri fissür sealant materyalleri geliştirilmiştir. Geçmiş yıllarda geliştirilmiştir. Geçmiş yıllarda kullanımda olan en popüler kullanımda olan en popüler

materyaller ultraviyole ışıkla materyaller ultraviyole ışıkla

sertleşmekteydi.

(26)

►Bu materyaller artık kullanımdan kalkmış ve ► Bu materyaller artık kullanımdan kalkmış ve yerlerini görünür ışıkla sertleşen ürünler almıştır.

yerlerini görünür ışıkla sertleşen ürünler almıştır.

Polimerizasyon derinliğinin sınırlı olması problemi Polimerizasyon derinliğinin sınırlı olması problemi bu materyallerin çok ince tabaka halinde bu materyallerin çok ince tabaka halinde kullanımları nedeniyle geçerl

kullanımları nedeniyle geçerl i i , değildir. , değildir. Klinik Klinik başarıları diş dokusuna çok iyi bağlanarak başarıları diş dokusuna çok iyi bağlanarak mikrosızıntıyı engellemelerinden kaynaklanır.

mikrosızıntıyı engellemelerinden kaynaklanır.

(27)

► ► Fissür sealant olarak kullanılan rezinlerin çoğu Fissür sealant olarak kullanılan rezinlerin çoğu doldurucusuzdur

doldurucusuzdur . .

► ► Dental materyallerde kaydedilen gelişmeler Dental materyallerde kaydedilen gelişmeler sealantların başarısına da yansımıştır. Buna sealantların başarısına da yansımıştır. Buna

örnek olarak fluorid içeren sealantlar verilebilir.

(28)

F’un dişleri asit ataklarına karşı daha dirençli kılabilme özelliği nedeniyle restoratif diş hekimliğinde de faydalanılması gerektiği

düşünülmüş ve bu amaçla restoratif

materyallere F ilavesi gündeme gelmiştir.

Restoratif materyallere F katılması, hem ikincil çürüğün önlenmesi hem de dişin yapılan restorasyona komşu dokularının da

F’in bu etkisinden faydalanması

amaçlanmıştır. Bu nedenle oklüzal yüzey çürüklerinin önlenmesi amacıyla kullanılan ve en etkili yöntem olan fissür örtücülere de F ilavesi araştırıcıların ilgisini çekmiştir (Ripa,

1993; Morphis ve ark., 2000).

(29)

Fissür örtücülere F ilavesi işleminde iki yöntem tanımlanmıştır. Birinci yöntemde, çözünebilir F tuzu

polimerize olmamış rezine eklenmiştir. Uygulama

sonrasında polimerize olmuş rezin içerisinden F tuzunun çözünerek ağız ortamına salınacağı

düşünülmüştür. Ancak tuzun çözünmesi ile örtücünün yapısı zayıfladığından koruyucu etkinin zamanla azaldığı belirtilmektedir (Ripa, 1993; Morphis ve ark., 2000). İkinci yöntem ise, tükürükten gelen iyonlarla yer

değiştirebilecek hareketli F’in kovalent bağlarla rezine

yerleştirilmesi şeklindedir.

(30)

Bu sayede yapısal bir

bozulma olmadan, sadece iyon değişim mekanizmasıyla F’in ortama salınabileceği düşünülmüştür. Bu uygulamada toplam yapı içerisinde çok az F olmasına karşın, kaybedilen

F’in zamanla yerine konması nedeniyle fissür örtücünün

koruyuculuğunda anlamlı bir azalma olmadığı da belirtilmektedir (Ripa, 1993; Morphis ve ark.,

2000).

(31)

Araştırıcılar F içeren fissür örtücülerin,

geleneksel fissür örtücülerin yerini alabilmesi için daha iyi veya en azından onlar kadar tutuculuk göstermesi, F salımını uzun bir süre devam ettirmesi ve mineyi asit ataklarına karşı

daha dirençli hale getirmek için ağızda bir F rezervuarı oluşturarak fluoroapatit

kristallerinin oluşmasını sağlayabilmesi gerektiğini belirtmişlerdir (Ripa, 1991;

Eichmiller ve Marjenhoff, 1998).

(32)

F salan materyaller gün geçtikçe daha fazla ilgi toplamakta ve yeni ürünler piyasaya çıkartılmaktadır. F’in ağızda

düşük konsantrasyonda bulunmasının daha etkili olduğunun anlaşılmasıyla birlikte bu

materyallere olan ilgi daha da artmıştır.

(33)

2- Cam İyonomer Simanlar (CİS) 2- Cam İyonomer Simanlar (CİS)

► ► 1980’li yılların sonlarında kimyasal olarak 1980’li yılların sonlarında kimyasal olarak aktive olan geleneksel cam iyonomer aktive olan geleneksel cam iyonomer simanların mine ve dentine adezyon simanların mine ve dentine adezyon özellikleri ve fluorid salınımlarından dolayı özellikleri ve fluorid salınımlarından dolayı fissür sealant olarak kullanımları gündeme fissür sealant olarak kullanımları gündeme gelmiştir. Cam iyonomer simanların en gelmiştir. Cam iyonomer simanların en büyük klinik avantajı mine ve dentine asitle büyük klinik avantajı mine ve dentine asitle pürüzlendirme gerektirmeksizin kimyasal pürüzlendirme gerektirmeksizin kimyasal olarak bağlanabilmesidir. Bu da tekniğin olarak bağlanabilmesidir. Bu da tekniğin

neme hassasiyetini azaltmaktadır.

(34)

► ► Bu avantaja ilave olarak Bu avantaja ilave olarak F F salınım salınım özelliği, cam iyonomer simanların özellikle özelliği, cam iyonomer simanların özellikle nem kontrolünün zor olduğu durumlarda nem kontrolünün zor olduğu durumlarda alternatif bir fissür sealant materyali olarak alternatif bir fissür sealant materyali olarak

değerlendirmesine yol açmıştır.

(35)

► ► CİS ‘ların çiğneme sırasında oluşan CİS ‘ların çiğneme sırasında oluşan oklüzal kuvvetler altında kırılmaya eğilimli oklüzal kuvvetler altında kırılmaya eğilimli oldukları için klinik başarıları rezin esaslı oldukları için klinik başarıları rezin esaslı

sealantlara göre düşüktür.

► ► Bununla beraber CİS sealantların özellikle Bununla beraber CİS sealantların özellikle yüksek çürük riski taşıyan bireylerde yüksek çürük riski taşıyan bireylerde sürmesi tamamlanmamış azı dişlerin sürmesi tamamlanmamış azı dişlerin oklüzal yüzeylerinde geçici koruyucu oklüzal yüzeylerinde geçici koruyucu materyal olarak dişler tamamen sürene dek materyal olarak dişler tamamen sürene dek

kullanılması önerilmektedir

(36)

Cam-iyonomer fissür Örtücülerin Uygulama Cam-iyonomer fissür Örtücülerin Uygulama

Tekniği Tekniği

►Diş izole edilir, kurutulur, %25’lik poliakrilik asit ► Diş izole edilir, kurutulur, %25’lik poliakrilik asit solüsyonu uygulanır. Su ile yıkanır, kurutulur, CİS solüsyonu uygulanır. Su ile yıkanır, kurutulur, CİS uygulanır. Hemen sonra ince bir tabaka mum ya uygulanır. Hemen sonra ince bir tabaka mum ya da aliminyum folye dişin yüzeyine uygulanır ve da aliminyum folye dişin yüzeyine uygulanır ve kuvvetlice preslenir. Siman sertleşince mum kuvvetlice preslenir. Siman sertleşince mum kaldırılır, oklüzyon kontrol edilir, birkat cila veya kaldırılır, oklüzyon kontrol edilir, birkat cila veya ışıkla sertleşen bonding ajan uygulanır. 24 saat ışıkla sertleşen bonding ajan uygulanır. 24 saat sonra oklüzyon kontrolü yapılır.

sonra oklüzyon kontrolü yapılır.

(37)

Rezin modifiye cam iyonomer siman Rezin modifiye cam iyonomer siman (RMCİS)

(RMCİS) ve poliasitle modifiye kompozit ve poliasitle modifiye kompozit rezin

rezin (PMKR) (PMKR) olarak bilinen hibrit olarak bilinen hibrit

materyalleri cam iyonomerler ve rezin materyalleri cam iyonomerler ve rezin kompozitlerin birçok özelliğini taşımaktadır.

kompozitlerin birçok özelliğini taşımaktadır.

3- Hibrit Materyaller

(38)

CİS’lerin nemden etkilenme ve aşınmaya gösterdikleri düşük direnç gibi olumsuz özelliklerinin kaldırılması

amacıyla rezin ilave edilmiş ve RMCİS ve PMKR olan hibrit iyonomerler geliştirilmiştir. RMCİS hem kimyasal hem de mikromekanik yolla diş dokularına bağlanmaktadır (Craig,

1997; Nalbant, 2002). RMCİS’lerde, rezinin çapraz bağlar arasına girmesi sonucu asit-baz reaksiyonunda

yavaşlamaya neden olmasına rağmen, fiziksel özelliklerinde artış sağlanmıştır. Bununla birlikte materyalde bulunan rezinin zamanla ağız ortamından suyu absorbe ettiği ve aşınma direncinde azalma olduğu

belirtilmektedir.

3 3 A A - Rezin Modifiye Cam İyonomer Simanlar - Rezin Modifiye Cam İyonomer Simanlar (RMCİS)

(RMCİS)

(39)

PMKR ise kompozitlerin estetik özelliklerini ve cam iyonomer simanların dişe kimyasal olarak bağlanabilme ve F salabilme özelliklerini tek bir

materyalde toplama düşüncesiyle üretilmiştir (Nicholson, 2007). PMKR’lerin

diş yüzeyine bağlanma gücü, geleneksel cam iyonomer simanlara oranla daha

yüksektir (Saito ve ark., 1999).

3B 3B - - Poliasitle modifiye Kompozit Rezin Poliasitle modifiye Kompozit Rezin (PMKR-Kompomer)

(PMKR-Kompomer)

(40)

Ormoserler, 1998 yılında restoratif diş hekimliğine, polimerizasyon büzülmesini önemli ölçüde azaltan ve biyouyumlu bir materyal olarak tanıtılmıştır. Üreticiler ormoserleri, aşınma dirençleri çok yüksek, kenar sızıntısı

ve polimerizasyon sonrası ortaya çıkan artık monomer miktarı en az ve kondanse edilebilen bir materyal olarak

tarif etmektedirler. Restoratif olarak kullanılan tiplerinin yanında fissür örtücü olarak

kullanılabilecek yapıda olanları da üretilmiştir (Admira, Admira Seal VOCO, Definite Degussa). Diş hekimliğinde

yeni bir materyal olan ormoserlerin klinik çalışmaları yetersizdir (Altun, 2005).

4-Ormoserler

(41)

Amorf kalsiyum fosfat (ACP); siman, ortodontik adhesivler, kompozit ve son zamanlarda fissür örtücüler olmak üzere

hem restoratif hem de koruyucu materyallerin içeriğinde kullanılmaktadır (Skrtic ve ark., 1996). Plak birikimi sonucu çürüğe neden olacak küçük kavitelerde, pit ve

fissürlerin örtülmesinde kullanılabilirliği daha uygun olduğu belirtilmektedir (Mount, 2002). Uygun polimerik

rezinlerle

birleştirildiğinde, ACP’nin biyouyumluluğu, dişlerin demineralizasyonunu önlemesi ve aktif olarak remineralizasyonu uyarmasıyla fissür örtücü ve

kompozitlerin profilaktik etkinliklerini arttırdığı savunulmaktadır (Ünal, 2010).

5-Amorf kalsiyum Fosfat (ACP)

(42)

► ► Pit ve fissür sealantlar üzerinde Pit ve fissür sealantlar üzerinde gerçekleştirilen klinik çalışmalara gerçekleştirilen klinik çalışmalara

ait derlemelerden elde edilen ait derlemelerden elde edilen sonuçlar, sealantların diş çürüğünü sonuçlar, sealantların diş çürüğünü

önlemede son derece etkili

önlemede son derece etkili olduğu olduğu tespit edilmiştir.

tespit edilmiştir.

(43)

Fissür örtücülerin polimerizasyonunun sağlanmasında en çok görünür

mavi ışık kaynakları (halojen ışık kaynakları) ve ışık yayan diyotlar (LED; Light

Emitting Diode, modifiye tip görünür mavi ışık

kaynakları) kullanılmaktadır.

(44)

Görünür Işıkla Görünür Işıkla Polimerizasyon Polimerizasyon

• Manüplasyonu kolaydır. Manüplasyonu kolaydır.

• Çalışma süresini uzatır. Çalışma süresini uzatır.

• Sertleşmeyi hızlandırır. Sertleşmeyi hızlandırır.

• Tek sistemden oluştukları için karıştırma Tek sistemden oluştukları için karıştırma gerektirmez, dolayısıyla daha az pörözite gerektirmez, dolayısıyla daha az pörözite gösterirler.

gösterirler.

• Visikozitesi sahip olduğu için mine Visikozitesi sahip olduğu için mine yüzeyine daha homojen yayılır.

yüzeyine daha homojen yayılır.

(45)

Rezin esaslı fissür örtücülerin klinik uygulama ve takiplerinin daha iyi yapılabilmesi için opak, şeffaf ve

renkli olanları da üretilmiştir. Farklı renkteki fissür

örtücülerin klinik olarak benzer sonuçlar verdiği yapılan araştırmalarda belirtilse de, renkli ve opak fissür

örtücüler şeffaf olanlara göre klinisyenler tarafından daha çok tercih edilmektedir. Şeffaf renkteki fissür

örtücülerin altında oluşabilecek çürüğün kontrolü kolaydır fakat renkli ve opak fissür örtücülerin klinik uygulama ve takiplerinin daha kolay oluşu, şeffaf fissür

örtücülere oranla daha çok tercih

edilmelerinin nedeni olarak bildirilmektedir.

(46)

Renkli Fissür Örtücülerin Renkli Fissür Örtücülerin

Avantajları:

Çocuğa gözle görülebilir bir Çocuğa gözle görülebilir bir

motivasyon sağlar.

Polimerizasyonlarının kontrolü kolaydır.

Bir sonraki seansta retansiyonun Bir sonraki seansta retansiyonun

kontrolü hızlı ve kolaydır.

Çocuğuna nasıl bir işlem yapıldığını Çocuğuna nasıl bir işlem yapıldığını

görmek isteyen ailenin merakı görmek isteyen ailenin merakı

giderilmiş olur.

(47)

İdeal Bir Fissür Örtücüde İdeal Bir Fissür Örtücüde

Bulunması Gereken Özellikler:

Fizikokimyasal ve klinik olarak ideal bir fissür örtücüde bulunması gerekli özellikler;

Fizikokimyasal olarak;

· Ağız ortamından etkilenmemeli ve çözünürlüğü az olmalı,

· Yüzey üzerinde hızla yayılabilecek şekilde yüksek bir yayılım basıncına sahip olmalı,

· Biyouyumlu olmalı,

· En dar fissürlere bile rahatlıkla penetre olmasına olanak sağlayacak yüksek penetrasyon katsayısına sahip ve

viskozitesi düşük, akışkanlığı fazla olmalı,

· Oklüzyonda hızla aşınmamalı,

· Isı karşısında büzülme-genleşme katsayısı mineye benzer olmalı,

· Uygulandığı yüzeyde çürük önleyici etki göstermeli

(48)

Klinik olarak;

· Kolay uygulanabilmeli,

· Toksik olmamalı,

· Sertliğini uzun süre koruyabilmeli,

· Tutuculuğu güçlü olmalı, uygulandıktan sonra uzun süre ağızda kalmalı,

· Uygulandığı alanda farkedilebilecek şekilde rengi mineden farklı olmalı,

· Plak ya da besin artıklarını absorbe etmemeli ve çeşitli

sıvı ve iyonlara karşı geçirgen olmamalı (Perez-Lajarin ve

ark., 2003; Lesser, 2010).

(49)

Fissür örtücü uygulamalarının endikasyonu üzerine

araştırmacılar arasında hala görüş ayrılıkları mevcuttur ve birçok faktörün değerlendirilmesi gerektiği

düşünülmektedir .

(50)

Fissür örtücü gereksiniminin değerlendirilmesi amacıyla

•Şüpheli alanlardan radyografilerin alınarak çürük riskinin elimine edilmesi,

•Hastanın tıbbi hikayesi,

•Çürük aktivitesi ve geçmiş çürük deneyimi,

•Ağız florası,

•S. Mutans seviyesi,

•Üst ön grup dişlerdeki plak birikimi,

•Ailenin eğitimi ve geliri gibi faktörlerin

birinci planda değerlendirilmesi gerektiği bildirilmektedir.

(51)

 Sistemik F alımı

 Topikal F alımı,

Diş fırçalama alışkanlığı ve

 Beslenme alışkanlığı

çok net olmasada fissür örtücü endikasyonunun

konulmasında yararlanılabilecek diğer faktörlerden olduğu

savunulmaktadır (Tinanoff ve Douglass, 2001).

(52)

Fissür Örtücü Endikasyonları:

 Derin ve dar fissür ve pitleri olan süt molar, daimi Derin ve dar fissür ve pitleri olan süt molar, daimi molar ve premolar dişler.

molar ve premolar dişler.

 Lingual pit ve fissürler bulunan kesici dişler. Lingual pit ve fissürler bulunan kesici dişler.

 Klinik ve radyografik olarak çürük olmayan Klinik ve radyografik olarak çürük olmayan dişler.

dişler.

 Ara yüz çürüğü bulunmayan dişler. Ara yüz çürüğü bulunmayan dişler.

 Çok az dekalsifikasyonu olan opak mine Çok az dekalsifikasyonu olan opak mine lezyonlu renklenmiş pit ve fissürlere,

lezyonlu renklenmiş pit ve fissürlere,

Dişe Bağlı Endikasyonlar:

(53)

Fissür Örtücü Endikasyonları:

Hastaya Bağlı Endikasyonlar:



Çürük aktivitesi orta ve yüksek olan bireylere, Çürük aktivitesi orta ve yüksek olan bireylere,

Süt ve/veya daimi dişlerinde pit ve fissür çürüğü ya da restorasyonu bulunan hastaların diğer sağlıklı olan dişlerine,

· Tıbbi, fiziksel veya psikolojik yetersizlikleri olan çocukların süt ve genç Erişkinlerin daimi dişlerine, fissür örtücü uygulanması gerektiği

savunulmaktadır (Handelman,1991; Brown ve ark., 1996; Locker ve ark., 2003; Welbury ve ark., 2005;Grewal ve Chopra, 2008; Hick ve Flaitz,

2009).

(54)

Fissür Örtücülerin Uygulanmasının Fissür Örtücülerin Uygulanmasının

Gerekli Olmadığı Durumlar:

 Dişlerin sürmesinden itibaren 4 yıl ya Dişlerin sürmesinden itibaren 4 yıl ya da daha fazla bir zaman geçmiş ve

da daha fazla bir zaman geçmiş ve hala dişte çürük yoksa

hala dişte çürük yoksa

 Kendi kendine temizlenebilen, sığ Kendi kendine temizlenebilen, sığ olan pit ve fissürler.

olan pit ve fissürler.

(55)

Ripa (1985), sürekli azı dişlerin sürmesini takiben 2-4 yıl boyunca çürük riskinin devam ettiği, bu nedenle de dişlerin sürmesinden itibaren 4 yıl ve daha fazla sürenin

geçmesi halinde herhangi bir çürük lezyonu

gözlenmiyorsa bu dişlere fissür örtücü uygulanmasının gerekli olmadığını bildirmektedir. Bazı araştırıcılar ise her

yaşta çürük riskinin bulunduğu görüşünü

savunmaktadırlar.

(56)

Fissür Örtücü Uygulamak İçin İdeal Fissür Örtücü Uygulamak İçin İdeal

Yaşlar:

3-4 yaş:

3-4 yaş: Süt molar dişler Süt molar dişler 6-7 yaş:

6-7 yaş: 1. daimi molar 1. daimi molar dişler

dişler

10-11 yaş:

10-11 yaş: Premolar dişler Premolar dişler 12-13 yaş:

12-13 yaş: 2. daimi molar 2. daimi molar dişler

dişler

(57)

FİSSÜR ÖRTÜCÜLERİN UYGULAMA FİSSÜR ÖRTÜCÜLERİN UYGULAMA

BASAMAKLARI:

1. 1. Yüzeyin Temizlenmesi: Yüzeyin Temizlenmesi:

Fissür örtücülerin klinik Fissür örtücülerin klinik

uygulamalarındaki başarısı, diş yüzeyinde uygulamalarındaki başarısı, diş yüzeyinde

uzun süre tutunabilmelerine bağlıdır. Bu uzun süre tutunabilmelerine bağlıdır. Bu

nedenle asitleme ve fissür örtücü nedenle asitleme ve fissür örtücü

uygulamasından önce, diş yüzeyinin ve uygulamasından önce, diş yüzeyinin ve

fissür bölgelerinin plak ve debristen fissür bölgelerinin plak ve debristen

arındırılmış olması gerekmektedir. Aksi arındırılmış olması gerekmektedir. Aksi

takdirde asitleme işlemi olumsuz yönde takdirde asitleme işlemi olumsuz yönde

etkilenir veya fissür örtücünün etkilenir veya fissür örtücünün

penetrasyonu engellenir.

(58)

Dişin oklüzal yüzeyi proflaksi Dişin oklüzal yüzeyi proflaksi

fırçasıyla temizlenir.

(59)

F içeren proflaksi patlarının, fissür F içeren proflaksi patlarının, fissür

örtücünün dişe bağlanmasını etkilemediği örtücünün dişe bağlanmasını etkilemediği

yapılan araştırmalarla gösterilmiştir.

Benzer şekilde topikal F uygulamalarının Benzer şekilde topikal F uygulamalarının

da sanıldığının aksine asitleme sonucu da sanıldığının aksine asitleme sonucu oluşan yüzey özelliğini etkilemediği ve oluşan yüzey özelliğini etkilemediği ve

buna bağlı olarak da örtücülerin buna bağlı olarak da örtücülerin

retansiyonunu etkilemediği bildirilmiştir. Bu retansiyonunu etkilemediği bildirilmiştir. Bu nedenle klinikte topikal flor uygulamasının nedenle klinikte topikal flor uygulamasının

ardından fissür örtücü uygulaması ardından fissür örtücü uygulaması

yapılabilir.

(60)

Diş yüzeyinin hazırlanması amacıyla Diş yüzeyinin hazırlanması amacıyla

başka metotlar da kullanılmaktadır.

Air-polishing (sodyum bikarbonat), Air-polishing (sodyum bikarbonat), air-abrazyon (aluminyum oksit) ve air-abrazyon (aluminyum oksit) ve

lazer bunların arasındadır.

(61)

 Fissürlerin temizlenmesi ve Fissürlerin temizlenmesi ve

hazırlanması için değişik metotlar hazırlanması için değişik metotlar

ileri sürülmekle birlikte elde edilen ileri sürülmekle birlikte elde edilen

sonuçlar birbirleri ile eşit sonuçlar birbirleri ile eşit

bulunmuştur. Bu nedenle en mantıklı bulunmuştur. Bu nedenle en mantıklı

seçim, yüzeylerdeki debrisi kaldırmak seçim, yüzeylerdeki debrisi kaldırmak

için en az ekipman ve en az süre için en az ekipman ve en az süre

gerektiren metodun seçilmesi gibi gerektiren metodun seçilmesi gibi

görünmektedir.

(62)

2. İzolasyon:

İzolasyon başarılı bir tutuculuk İzolasyon başarılı bir tutuculuk

için çok önemlidir. Asitleme için çok önemlidir. Asitleme

işlemi boyunca veya sonrasında işlemi boyunca veya sonrasında

diş yüzeyinin tükürükle diş yüzeyinin tükürükle

kontaminasyonunun, mine ve kontaminasyonunun, mine ve

rezin arasında oluşacak bağlantı rezin arasında oluşacak bağlantı

üzerine olumsuz etkisi vardır.

Aynı şekilde fissür örtücünün Aynı şekilde fissür örtücünün

yerleştirilmesi ve yerleştirilmesi ve

polimerizasyonu boyunca da nem polimerizasyonu boyunca da nem

kontaminasyonu engellenmelidir.

(63)

İzolasyonda rubber-dam İzolasyonda rubber-dam

veya pamuk tamponlar veya pamuk tamponlar

kullanılır. Düzgün kullanılır. Düzgün

şekilde şekilde

yerleştirildiğinde yerleştirildiğinde

rubber-dam en etkili rubber-dam en etkili

izolasyonu izolasyonu

sağlamaktadır. Ancak sağlamaktadır. Ancak

kısmen sürmüş dişlerde kısmen sürmüş dişlerde

rubber-dam rubber-dam

uygulanması zordur

uygulanması zordur . .

(64)

Asitlenmiş yüzeylerin tükürükle Asitlenmiş yüzeylerin tükürükle

kontaminasyonunun negatif etkilerini kontaminasyonunun negatif etkilerini

azaltmak amacıyla fissür örtücü azaltmak amacıyla fissür örtücü

uygulamasından önce, yüzeye dentin uygulamasından önce, yüzeye dentin

bonding ajan uygulanmasıyla, bonding ajan uygulanmasıyla,

asitlenmiş prizmalara iyi bir rezin asitlenmiş prizmalara iyi bir rezin

penetrasyonu ve adaptasyonu penetrasyonu ve adaptasyonu

görüldüğü bildirilmiştir. Bununla birlikte görüldüğü bildirilmiştir. Bununla birlikte

araştırmacılar iyi bir izolasyonun fissür araştırmacılar iyi bir izolasyonun fissür

örtücü uygulama işleminde en kritik örtücü uygulama işleminde en kritik

basamak olduğunu açıklamışlardır.

(65)

Daha sonraları kontamine olmamış Daha sonraları kontamine olmamış

yüzeylerde de asitleme sonrası, bonding yüzeylerde de asitleme sonrası, bonding

ajan kullanımının değerlendirildiği ajan kullanımının değerlendirildiği

çalışmalarda başarısızlığın azaldığı tespit çalışmalarda başarısızlığın azaldığı tespit edilmiş ve dentin bonding ajan kullanımı edilmiş ve dentin bonding ajan kullanımı

önerilmiştir. Bununla birlikte bu önerilmiştir. Bununla birlikte bu

uygulama, işleme fazladan bir basamak uygulama, işleme fazladan bir basamak

eklenmesi anlamına gelmektedir.

(66)

3. Asitleme:

Asitleme ile mine yüzeyinde Asitleme ile mine yüzeyinde

mikroporöziteler oluşturularak, düşük mikroporöziteler oluşturularak, düşük

viskoziteli rezinin pürüzlendirilmiş viskoziteli rezinin pürüzlendirilmiş

yüzeye penetre olması ve rezin tagları yüzeye penetre olması ve rezin tagları

ile mekanik kilitlenme oluşturması ile mekanik kilitlenme oluşturması

sağlanır.

(67)

Bu amaçla %30-50 oranındaki fosforik Bu amaçla %30-50 oranındaki fosforik

asit; jel veya solüsyon şeklinde kullanılır.

Jel formundaki asit, aplikatör ucu;

solüsyon formundaki asit ise fırça veya solüsyon formundaki asit ise fırça veya

ufak bir sünger yardımıyla fissürlere ufak bir sünger yardımıyla fissürlere

uygulanır.

Asitlenmiş minenin kireç gibi, mat ve Asitlenmiş minenin kireç gibi, mat ve

opak bir görünümü vardır.

(68)

Önceleri üreticiler ve araştırmacılar Önceleri üreticiler ve araştırmacılar daimi diş minesine, %35’lik fosforik daimi diş minesine, %35’lik fosforik

asitin 60 sn. uygulanmasını asitin 60 sn. uygulanmasını

önermişlerdir.

Süt dişlerinde ise amelogenezis’in Süt dişlerinde ise amelogenezis’in

son safhasında azalmış fonksiyonel son safhasında azalmış fonksiyonel

aktivite sonucu minede ortaya çıkan aktivite sonucu minede ortaya çıkan

prizmasız tabakanın varlığı nedeniyle prizmasız tabakanın varlığı nedeniyle

asitleme süresinin uzatılması asitleme süresinin uzatılması

gerektiği belirtilmiş ve süt dişlerinde gerektiği belirtilmiş ve süt dişlerinde

120 sn. asitleme süresi önerilmiştir.

(69)

-Süt dişlerinde asitleme süresinin daha -Süt dişlerinde asitleme süresinin daha

fazla olmasının nedenleri şöyle fazla olmasının nedenleri şöyle

sıralanmıştır:

- Süt dişi minesinin organik içeriğinin - Süt dişi minesinin organik içeriğinin

daha fazla olması, daha fazla olması,

-Süt dişlerinin minesindeki prizmaların -Süt dişlerinin minesindeki prizmaların

yüzeyde daha geniş açıyla yüzeyde daha geniş açıyla

sonlanmaları nedeniyle asitlenmenin sonlanmaları nedeniyle asitlenmenin

daha zor olması, daha zor olması,

- Süt dişlerinin yüzeyindeki prizmasız - Süt dişlerinin yüzeyindeki prizmasız

tabakanın daha kalın olması

(70)

Ancak araştırmalarda bu prizmasız Ancak araştırmalarda bu prizmasız

tabakanın süt dişlerinde %17 tabakanın süt dişlerinde %17

oranında görüldüğü ve çoğunlukla oranında görüldüğü ve çoğunlukla

servikal yüzeylerde oluştuğu servikal yüzeylerde oluştuğu gösterilmiştir. Ardından yapılan gösterilmiştir. Ardından yapılan

çalışmalarda süt dişlerinde 60 ve 120 çalışmalarda süt dişlerinde 60 ve 120

sn.lik asitleme süreleri arasında sn.lik asitleme süreleri arasında

fissür örtücü retansiyonunu açısından fissür örtücü retansiyonunu açısından

fark bulunamamıştır.

(71)

Daha sonraki yıllarda daimi dişlerde Daha sonraki yıllarda daimi dişlerde

20 sn.lik asitleme süresinin 20 sn.lik asitleme süresinin

geleneksel olarak uygulanan 60 geleneksel olarak uygulanan 60

sn.ye oranla benzer sonuçlar sn.ye oranla benzer sonuçlar

gösterdiği bulunmuştur ve süt dişi gösterdiği bulunmuştur ve süt dişi minesi için de sürenin kısaltılması minesi için de sürenin kısaltılması

tatmin edici sonuçlar vermiştir.

(72)

Günümüzde ise %37’lik fosforik Günümüzde ise %37’lik fosforik asitle daimi dişlerde 15-20 sn.lik;

asitle daimi dişlerde 15-20 sn.lik;

süt dişlerinde ise 30 sn.lik süt dişlerinde ise 30 sn.lik uygulamanın yeterli olduğu uygulamanın yeterli olduğu

bildirilmektedir.

(73)

Klinik olarak yeterli asitleme görüntüsü, Klinik olarak yeterli asitleme görüntüsü,

minenin donmuş beyaz opak şeklinde minenin donmuş beyaz opak şeklinde

izlenmesidir.

(74)

4. Yıkama ve kurutma:

Asitlenmiş mine 30 sn. yıkanmalı ve 10 sn.

kadar kurutulmalıdır. Asitin uzaklaştırılması kadar kurutulmalıdır. Asitin uzaklaştırılması

için pamuk pelet kullanılmamalıdır. Aksi için pamuk pelet kullanılmamalıdır. Aksi

takdirde örtücünün penertasyonunu takdirde örtücünün penertasyonunu

engelleyebilecek artıklar kalabilir. Eğer mat, engelleyebilecek artıklar kalabilir. Eğer mat,

donuk ve opak bir yüzey elde edilmezse donuk ve opak bir yüzey elde edilmezse

tekrar 10 sn. asitleme yapılmalıdır. Yüzeyi tekrar 10 sn. asitleme yapılmalıdır. Yüzeyi

kurutmak için kullanılan havanın yağ ve nem kurutmak için kullanılan havanın yağ ve nem

içermemesi de oldukça önemlidir.

(75)

5. Örtücünün uygulanması:

Fissür örtücü, tüm pit ve fissürleri Fissür örtücü, tüm pit ve fissürleri

örtecek şekilde yüzeydeki oluklara örtecek şekilde yüzeydeki oluklara

dağıtılır. Üst büyük azıların dağıtılır. Üst büyük azıların

palatinal ve alt büyük azıların palatinal ve alt büyük azıların bukkal pitleri de fissür örtücü bukkal pitleri de fissür örtücü

uygulamasını gerektirir.

(76)

Materyalinin diş yüzeyine dağıtılmasında, Materyalinin diş yüzeyine dağıtılmasında,

çoğu örtücü kitinde bulunan özel uçlar çoğu örtücü kitinde bulunan özel uçlar

kullanılabileceği gibi, ufak bir fırça veya kullanılabileceği gibi, ufak bir fırça veya

sond yardımıyla da uygulama yapılabilir.

(77)

Fissür örtücü içerisinde hava kabarcığı Fissür örtücü içerisinde hava kabarcığı

kalmamasına dikkat edilmelidir. Eğer kalmamasına dikkat edilmelidir. Eğer

oluşmuşsa polimerizasyondan önce oluşmuşsa polimerizasyondan önce

fırça yardımıyla yok edilmelidir. Rezin fırça yardımıyla yok edilmelidir. Rezin

içerisindeki hava kabarcıkları örtücünün içerisindeki hava kabarcıkları örtücünün

zayıflamasına neden olur ve olukların zayıflamasına neden olur ve olukların

tamamen örtülmemesi başarısızlığa ve tamamen örtülmemesi başarısızlığa ve

çürük oluşumuna yol açabilir. Aşırı çürük oluşumuna yol açabilir. Aşırı

miktarda örtücü yerleştirilmemelidir.

Fazla miktardaki örtücü materyal Fazla miktardaki örtücü materyal

polimerizasyon öncesi polimerizasyon öncesi

uzaklaştırılmalıdır.

(78)

6. Polimerizasyon:

Asitlenmiş mine yüzeyine örtücü Asitlenmiş mine yüzeyine örtücü yerleştirildikten sonra potansiyel yerleştirildikten sonra potansiyel kontaminasyonu engellemek için kontaminasyonu engellemek için

polimerizasyon hemen başlatılır. Işık polimerizasyon hemen başlatılır. Işık

kaynağının ucu dişe mümkün kaynağının ucu dişe mümkün

olduğunca yaklaştırılmalıdır.

(79)

Üreticilerin önerdiği polimerizasyon Üreticilerin önerdiği polimerizasyon

sürelerinin minimum olduğu sürelerinin minimum olduğu

düşünülerek, 5-10 sn. daha fazla düşünülerek, 5-10 sn. daha fazla ışınlanmasının polimerizasyonun ışınlanmasının polimerizasyonun tamamlanmasını kesinleştireceği tamamlanmasını kesinleştireceği

belirtilmiştir (Ortalama 20 sn.). Ayrıca belirtilmiştir (Ortalama 20 sn.). Ayrıca

ışık kaynaklarının düzenli olarak ışık kaynaklarının düzenli olarak kontrol edilmesi gerekmektedir.

kontrol edilmesi gerekmektedir.

(80)

7. Örtücünün kontrol edilmesi:

Fissür örtücünün polimerizasyonundan Fissür örtücünün polimerizasyonundan

sonra sond diş yüzeyinde gezdirilerek sonra sond diş yüzeyinde gezdirilerek tüm fissürlerin örtülüp örtülmediği ve tüm fissürlerin örtülüp örtülmediği ve

hava kabarcığının kalıp kalmadığı hava kabarcığının kalıp kalmadığı

kontrol edilir.

(81)

Ardından artikülasyon kağıdı ile oklüzyon kontrol edilir. Fissür Ardından artikülasyon kağıdı ile oklüzyon kontrol edilir. Fissür örtücüler genellikle yükseklik yapmazlar fakat kalın bir kitle örtücüler genellikle yükseklik yapmazlar fakat kalın bir kitle konulmuşsa kompozit lastiği ile hafifçe aşındırılmalıdır.

konulmuşsa kompozit lastiği ile hafifçe aşındırılmalıdır.

Yüzey bir pamuk peket ile silinerek polimerize olmamış artık Yüzey bir pamuk peket ile silinerek polimerize olmamış artık monomer uzaklaştırılır.

monomer uzaklaştırılır.

6 ayda bir kontrolleri yapılır, kenar uyumu bozulmuşsa tekrar 6 ayda bir kontrolleri yapılır, kenar uyumu bozulmuşsa tekrar uygulanır ya da tamir edilir.

uygulanır ya da tamir edilir.

(82)

Fissür Örtücü Uygulamalarında Fissür Örtücü Uygulamalarında

Başarısızlık Nedenleri:

 Asitleme öncesi yüzeyin iyi Asitleme öncesi yüzeyin iyi temizlenmemesi.

temizlenmemesi.

 Asitleme süresinin yetersiz olması. Asitleme süresinin yetersiz olması.

 Asitleme sonrasında yeterli yıkama Asitleme sonrasında yeterli yıkama yapılmaması.

yapılmaması.

 Dişin, tükürükle kontamine olması. Dişin, tükürükle kontamine olması.

 Polimerizasyon için yeterli süre ve ışık Polimerizasyon için yeterli süre ve ışık yoğunluğunun kullanılmaması.

yoğunluğunun kullanılmaması.

(83)

FİSSÜR ÖRTÜCÜLERİN UYGULAMA FİSSÜR ÖRTÜCÜLERİN UYGULAMA

TEKNİKLERİ TEKNİKLERİ

1. NON-İNVAZİV TEKNİK 1. NON-İNVAZİV TEKNİK

2. İNVAZİV TEKNİK 2. İNVAZİV TEKNİK

3. KORUYUCU REZİN RESTORASYON

(84)

1.NON-İNVAZİV TEKNİK 1.NON-İNVAZİV TEKNİK

 Klinik ve radyografik olarak çürük Klinik ve radyografik olarak çürük tespit edilmemiş dişlerde yukarıda tespit edilmemiş dişlerde yukarıda

bahsedilen şekilde fissür örtücü bahsedilen şekilde fissür örtücü

uygulaması yapılır.

(85)

2.İNVAZİV TEKNİK 2.İNVAZİV TEKNİK

 Oklüzal yüzeydeki fissür ve Oklüzal yüzeydeki fissür ve

çukurcukların derin ve dar olduğu çukurcukların derin ve dar olduğu

dişlerde eğer minede renkleşme dişlerde eğer minede renkleşme

mevcutsa ancak yüzey sertse mevcutsa ancak yüzey sertse

fissürler çapı 0.5-0.6 mm olan alev fissürler çapı 0.5-0.6 mm olan alev

uçlu bir frez yardımıyla aşındırılıp uçlu bir frez yardımıyla aşındırılıp

genişletilerek ardından yukarıda genişletilerek ardından yukarıda

bahsedilen biçimde örtücü bahsedilen biçimde örtücü

uygulaması yapılır.

(86)

Bu tekniğin avantajları;

 Aşındırma işlemi esnasında minedeki renk Aşındırma işlemi esnasında minedeki renk

değişikliğinin derinliği hakkında bilgi elde edilir.

 Bu derinleştirme işlemi esnasında organik Bu derinleştirme işlemi esnasında organik

materyal, plak ve ince bir tabaka halinde mine materyal, plak ve ince bir tabaka halinde mine

de aşındırıldığından genişletilmiş fissürlere de aşındırıldığından genişletilmiş fissürlere

kolaylıkla sızabilen fissür örtücü duvarlara kolaylıkla sızabilen fissür örtücü duvarlara

yapışarak daha iyi bir tutuculuk sağlar.

 Fissürün genişletilip derinleştirilmesi ile ince bir Fissürün genişletilip derinleştirilmesi ile ince bir örtücü tabakası yerine, daha kalın bir örtücü

örtücü tabakası yerine, daha kalın bir örtücü tıkacı oluşturulabilmektedir. Bu tıkaç yüzeye tıkacı oluşturulabilmektedir. Bu tıkaç yüzeye

daha iyi adapte olur.

 Fissür genişletildiğinden mikrosızıntı riski Fissür genişletildiğinden mikrosızıntı riski azalmaktadır.

azalmaktadır.

(87)

 Tekniğin Tekniğin dezavantajı dezavantajı ise ise az da az da olsa diş yapısından madde

olsa diş yapısından madde kaybına yol açmasıdır.

kaybına yol açmasıdır.

(88)

3.KORUYUCU REZİN RESTORASYON 3.KORUYUCU REZİN RESTORASYON

 Koruyucu rezin restorasyon; çürüğün Koruyucu rezin restorasyon; çürüğün kaldırılması için minimal preparasyon kaldırılması için minimal preparasyon

gereken fakat aynı zamanda çevresinde gereken fakat aynı zamanda çevresinde çürüğe duyarlı sağlam fissürleri bulunan çürüğe duyarlı sağlam fissürleri bulunan

dişler için alternatif bir işlemdir.

 Bir pit veya fissürdeki çürük lezyonu Bir pit veya fissürdeki çürük lezyonu küçük ve lokalize ise koruyucu rezin

küçük ve lokalize ise koruyucu rezin restorasyon uygulanabilir.

restorasyon uygulanabilir.

(89)

 Sondun bir fissür veya başlangıç Sondun bir fissür veya başlangıç

halindeki çürük lezyonuna takılması, halindeki çürük lezyonuna takılması,

 Çürük lezyonunun genişliğinin dişin Çürük lezyonunun genişliğinin dişin bukkal ve lingual tüberkülleri

bukkal ve lingual tüberkülleri arasındaki mesafenin 1/3’ünü arasındaki mesafenin 1/3’ünü

geçmemiş olması, geçmemiş olması,

KORUYUCU REZİN RESTORASYONLARININ KORUYUCU REZİN RESTORASYONLARININ

ENDİKASYONLARI

(90)

KORUYUCU REZİN RESTORASYONLARININ KORUYUCU REZİN RESTORASYONLARININ

KONTRENDİKASYONLARI KONTRENDİKASYONLARI

 Dentinde derin ve/veya lateral Dentinde derin ve/veya lateral

yayılım gösteren çürük lezyonları, yayılım gösteren çürük lezyonları,

 Alt daimi I. azı dişinin bukkal, üst Alt daimi I. azı dişinin bukkal, üst daimi I. azı dişinin ise palatinal

daimi I. azı dişinin ise palatinal

fissürü hariç, dişlerin birden fazla fissürü hariç, dişlerin birden fazla

yüzeyini içeren çürük lezyonlarında yüzeyini içeren çürük lezyonlarında

KRR uygulaması yapılamaz.

(91)

Konservatif bir preparasyon yapılarak çürük Konservatif bir preparasyon yapılarak çürük temizlenir, kavite derinse kalsiyum hidroksit temizlenir, kavite derinse kalsiyum hidroksit

ve/veya cam iyonomer siman uygulanır, ve/veya cam iyonomer siman uygulanır,

ardından kavite ve mine yüzeyindeki ardından kavite ve mine yüzeyindeki

fissürler 15 sn asitlenir. Dentin bonding ajan fissürler 15 sn asitlenir. Dentin bonding ajan uygulanır vekompozit dolgu kaviteye oklüzal uygulanır vekompozit dolgu kaviteye oklüzal

seviyeden 1mm aşağıda kalacak şekilde seviyeden 1mm aşağıda kalacak şekilde yerleştirilir ve 40 s süre ile polimerize edilir.

yerleştirilir ve 40 s süre ile polimerize edilir.

Daha sonra tüm oklüzal yüzeye fissür örtücü Daha sonra tüm oklüzal yüzeye fissür örtücü

uygulaması yapılır.

(92)

(93)

 Fissür örtücülerin yapısında Fissür örtücülerin yapısında

oluşturulan gelişmelerle oklüzal yüz oluşturulan gelişmelerle oklüzal yüz

çürüklerinin %100’e varan oranlarda çürüklerinin %100’e varan oranlarda

önlenebildiği kanıtlanıştır. Örtücülerin önlenebildiği kanıtlanıştır. Örtücülerin

başarısı dişlerin izolasyonu, asitleme, başarısı dişlerin izolasyonu, asitleme,

kurutma ve polimerizasyon kurutma ve polimerizasyon

işlemlerinin ideal bir şekilde işlemlerinin ideal bir şekilde

uygulanması ile yakından ilgilidir. 6 uygulanması ile yakından ilgilidir. 6

ayda bir yapılan kontrollerle fissür ayda bir yapılan kontrollerle fissür

örtücünün diş yüzeyindeki kalıcılığı örtücünün diş yüzeyindeki kalıcılığı

kontrol edilmeli ve gerekliyse kontrol edilmeli ve gerekliyse

tekrarlanmalıdır.

(94)

 Fissür örtücü oklüzal yüzeyden Fissür örtücü oklüzal yüzeyden uzaklaşsa dahi fissürlerin derin uzaklaşsa dahi fissürlerin derin noktalarında örtücülerin 7-10 yıl noktalarında örtücülerin 7-10 yıl

kaldığını bildiren çalışmalar kaldığını bildiren çalışmalar

mevcuttur. Fissür örtücü altında mevcuttur. Fissür örtücü altında kalabilecek mikroorganizmaların kalabilecek mikroorganizmaların fermente edecek besin maddesi fermente edecek besin maddesi

bulamadıklarından aktivite bulamadıklarından aktivite

gösteremediği ve çürük ilerlemesinde gösteremediği ve çürük ilerlemesinde

rol oynamayacakları kanıtlanmıştır.

(95)

 Çocuğun diş hekimi ile ilk Çocuğun diş hekimi ile ilk kez karşılaştığı seansta