İçindekiler EDİTÖR: Dr. Arzu Baloğlu. Sosyal Medya Madenciliği. İstanbul

İçindekiler i

EDİTÖR:

Dr. Arzu Baloğlu

Sosyal Medya Madenciliği

İstanbul - 2015

Yay›n No : 3274 İletişim Dizisi : 720

1. Bask› – Temmuz 2015 – ‹STANBUL

ISBN 978 - 605 - 333 - 370 - 8

Cop yright© Bu ki ta b›n bu ba s› s› n›n Tür ki ye’de ki ya y›n hak la r› BE TA Ba s›m Ya y›m Da €› t›m A.fi.’ye ait tir. Her hak k› sak l› d›r. Hiç bir bö lü mü ve pa rag ra f› k›s men ve ya ta ma men ya da özet ha lin de, fo to ko pi, fak si mi le ve ya bafl ka her han gi bir fle kil de ço­

€al t› la maz, da €› t› la maz. Nor mal öl çü yü aflan ik ti bas lar ya p› la maz. Nor mal ve ka nu nî ik ti bas lar da kay nak gös te ril me si zo run lu dur.

Dizgi : Beta Bas›m A.fi.

Bask› ­ Cilt : Net Kırtasiye Tan. ve Matbaa San. Tic. Ltd. Şti.

Taksim Cad. Yoğurtçu Faik Sok. No: 3 Taksim Beyoğlu/İST.

(Sertifika No. 13723) (0­212) 249 40 60 Kapak Tasar›m : Beta A.Ş.

Beta Basım Yayım Dağıtım A.fi. (Sertifika No. 16136) Narl›bahçe Sokak Damga Binas› No: 11

Ca€alo€lu ­ ‹STANBUL

Tel : (0­212) 511 54 32 ­ 519 01 77 Fax: (0­212) 511 36 50

www.betayayincilik.com

İçindekiler iii

İlk önce Doç. Dr. Mustafa Akgül

olmak üzere Türkiye’de

internetin gelişimine

katkıda bulunan herkese...

İçindekiler v

Editör:

Dr. Arzu Baloğlu

Yazarlar:

Yrd. Doç. Dr. Arzu Baloğlu Mehmet Sinan Esgin

Tuğçe Çamsarı

Oğuzcan Ünver

Luc Erol Alptuna

İçindekiler vii

Teşekkür

Bu kitabı hazırlarken başlangıçta zorlandığımı itiraf etmeliyim. Araş­

tırması yeni başlamış olan hala çok uygulama ve deneyim olmayan alt başlıklar içermekteydi. Bu yüzden tek başıma böylesi güç bir projeyi ta­

mamlamak ve referans kitap olarak sunmak mümkün olmayacağına inan­

dım ve birkaç arkadaşıma birlikte çalışmak üzere teklif götürdüm. Ne ya­

zık ki ilk başlangıç zamanı benim için hayal kırıklığı oldu. Ya birlikte yola çıktıklarım bir katkı sağlamadı ya da uygun uzman seviyesinde bölüm yazarlarına ulaşamadım.

Yeni yazarlar arama yolculuğunda birlikte çalıştığım ve bu projeyi tamamladığım değerli arkadaşlarıma öncelikle teşekkür ediyorum. Hem akademik ve hem iş kariyerlerine başarılı bir şekilde devam eden bölüm yazarlarım alfabetik sırasıyla;

1­ Luc Erol Alptuna 2­ Oğuzcan Ünver 3­ Sinan Eskin 4­ Tuğçe Çamsarı

Daha sonra ise kitabın en alt bölümünde söyleşi yaptığımız Türkiye­

nin bilinen internet sitelerinin yöneticilerine teşekkür ederim. Alfabetik sırasıyla;

1­ Erdem Yurdanur 2­ Hakkı Arıkan

3­ Kaan Akın 4­ Kerim Türe 5­ Levent Karadağ 6­ Nevgül Bilsel Safkan 7­ Yalçın Parmaksız

Eserin oluşmasında katkıları olan öğrencim Tansu Sabuncuoğlu’na, beni sektörün uzmanlarıyla tanıştıran Selçuk Ergin’e de teşekkürlerimi gönderiyorum.

Her zaman olduğu gibi önce sabırları için anne ve babama daha sonra ise derslerde bazen bana da öğreten ve beni daha çok çalışmam ve öğ­

renmem konusunda teşvik eden öğrencilerime de buradan teşekkürlerimi sunmak istiyorum.

En son olarak, Bilgi Teknolojileri alanında iş ve akademik kariyerim­

de büyük etkisi olan değerli Hocam ve Danışmanım Sn. Prof. Dr. Erdal Balaban’a özel teşekkürlerimi ve saygılarımı sunmak isterim.

Temmuz 2015

İçindekiler ix

Önsöz

Sosyal Medya günlük hayatın neredeyse tam ortasında bir haber kay­

nağı olmuş durumda. Eskiden eğlenceydi, oyundu, izini kaybettiğin eski arkadaşlara ulaşmaydı. Ama şimdi anlık olayları takip etmek, gündemi kaçırmamak için en çok kullanılan teknoloji denilebilir. Hatta yediden yetmişe kullanılmakta ve neredeyse tutku durumunda insanlar günleri­

nin çoğunu bu ortamlarda geçirmekteler.

Halkın yoğun kullanımı ve üretilen paylaşımlar ile bağlı olduğu ağ’da­

ki diğerleri de anında olayları haber almakta böylece gerekirse düşünme veya müdahale’ye geçilmektedir.

Türkiye 2013 Gezi olaylarında en çok ve en hızlı bu sosyal medya ortamlarından süreci takip etmiştir. Basında yer almayan veya alamayan haber, yazı, yorum, resim, video gibi iletiler bu yolla halka ulaştırıldı, bu­

radan da yeni kaynaklar, yeni süreçler ve hatta yeni tehditler oluştu.

Yine Türkiye 2014 senesinde çeşitli nedenlerde twitter ortamının ka­

panmasına şahit olmuştur.

Geçmişte de hakaret, aşağılama gibi nedenler yüzünden zaman za­

man youtube ortamının kapanması gibi müdahaleler görülmüştür.

Halbuki devlet, toplum, basın, iş, eğitim, spor, sanat vs gibi konular en çok bu ortamlarda konuşulmakta ve yorumlanmaktadır. Halkın net ve özgür görüşünün paylaşıldığı bu ortamlar aslında gerek devlet gerekse iş dünyası açısından son derece faydalı veriler içermektedir. Bunların de­

ğerlendirilerek, halkın istekleri, sorunları, gelecek beklentileri, gerçek gö­

rüşlerinin analizi ile kullanışlı bilgiye ulaşılabilir. Bu da hem devletlerin çok arzu ettiği hem de ticari işletmelerin ürün geliştirmede kullanacakları gerçekci bilgi haline dönüşebilir.

Özetle, bu kitap çalışmasının hedefi yukarıda bahsedilen konulardan yola çıkarak, günümüzün en çok kullanılan sosyal medya araçlarındaki anlık verileri analiziyle, güncel istatistiki gerçekleri ortaya çıkarmaya ça­

lışmaktır.

İçindekiler xi

İçindekiler

Birinci Bölüm

Genel Tanımlamalar ve Değişen Devlet Modeli

Arzu Baloğlu

1. Genel Tanımlamalar ve Değişen Devlet Modeli ...1

1.1. Genel... ...1

1.2. Sosyal Medya ile Stratejik Planlama ...4

1.3. İnsan Davranışlarını Anlamada Sosyal Medya ...6

1.4. Sosyal Medya ve Toplum ...8

1.5. Sosyal Medya ve Devlet ...12

İkinci Bölüm

Mehmet Sinan Esgin

2.1. Enterprise 2.0... ...17

2.1.1. İş Dünyasının Kullandığı Teknolojiler ve Sıkıntıları ...19

2.1.2. Web 2.0 Teknolojilerinden Örnekler ...22

2.1.3. Kurumsal 2.0 Kavramı ve Kazanımları ...25

2.2. web blog... ...29

2.2.1. Blog Türleri ...29

2.2.2. Blogger Tanımı ...30

2.2.3. Diğer Özellikleri ...31

2.3. İçerik Yönetim Sistemleri...34

2.4. Web 3.0... ...36

2.4.1. web 3.0’ın Ortaya Çıkışı ...38

2.4.2. web 3.0 Çalışma Mimarisi ...42

2.4.3. web 4.0 Kavramı ...44

2.5. Big Data... ...44

2.5.1. Büyük Veri ve Özellikleri ...45

2.5.2. Avantajlı olduğu Kullanım Alanları ...46

2.5.3. Karşılaştığı Zorluklar ...48

2.5.3.1. Gizlilik ...49

2.5.3.2. Veriye Erişim ve Paylaşımı ...50

2.5.3.3. Eşdeğer Veri Kullanımı ...50

2.5.3.4. Büyük Ölçekli Verilerdeki Hatalar ...51

2.5.3.5. Sosyolojik Yorumların Azalması ...51

2.5.3.6. Dijital Bölünme ...52

2.6. Web mining... ...53

2.6.1. Verinin hazırlanması ...54

2.6.2. Getirdiği Yeni Özellikler ...55

2.6.3. Web kullanım madenciliği ...58

İçindekiler xiii

Üçüncü Bölüm

Sosyal Medya Analizine Genel Bakış

Tuğçe Çamsarı

3. Sosyal Medya Analizine Genel Bakış ...60

Dördüncü Bölüm

Oğuzcan Ünver

4.1. Giriş...79

4.2. Sorunlar ve Çözüm Yöntemleri ...80

4.2.1. Büyük Verinin Elde Edilmesi ...80

4.2.2. Büyük Verinin Depolanması ...81

4.2.3. Çöp Verinin Ayıklanması/Veri Önceliğinin Belirlenmesi ...82

4.3. Sosyal Medya Madenciliği Uygulama Süreci ...82

4.3.1. Veri Toplamak: Elle madencilik yapmak ...83

4.3.2. Excel ile Yapılan Analiz ...86

4.3.3. Büyük Veri: Özel Çalışmalar ve Özel Programlar ...86

4.4. Örnek Bir Büyük veri analizi: ...87

Konu: 10 Ağustos 2014 Cumhurbaşkanlığı Seçimleri 4.4.1. Popüler Trendleri Belirleme (Trending Topics) ...88

4.4.2. Trendlerin Yoğunluklarının Genel Tespiti ...88

4.4.3. Organize Olan Kazanır ...90

4.4.4. Atışmalar ve Çakışmalar ...91

4.4.5. Analizin Devamı ...92

Beşinci Bölüm

Bilgi Teknolojileri Güvenliğindeki Değişimler

Luc Erol Alptuna

5. Bilgi Teknolojileri Güvenliğindeki Değişimler ...95

5.1. Bilgi Güvenliğinde Teknik Tanımlamalar ...95

5.2. Sosyal Medya Açısından Değerlendirme ...99

5.3. Güvenlik ve Bilişim Hukuku İlişkisi ...106

Altıncı Bölüm

Arzu Baloğlu

Sn. Yalçın Parmaksız (Beyazperde.com, Ülke Müdürü) ...111

Sn. Hakkı Arıkan (Markafoni.com Grup Pazarlama Direktörü) ...115

Sn. Nevgül Bilsel Safkan (Kliksa.com, CEO)... ...121

Sn. Erdem Yurdanur (Mackolik.com Kurucu Ortağı) ...125

Sn. Kaan Akın (Yandex Proje Müdürü, yandex.com) ...131

Sn. Levent Karadağ (İstanbul Academy Direktör) ...139

Sn. Kerim Türe (Modanisa Genel Müdürü) ...145

İçindekiler xv

Yedinci Bölüm

Site Trafik Karşılaştırması ve Sonuçlar

7. Site Trafik Karşılaştırması ve Sonuçlar ...149

8. Referanslar... ...151

Dipnotlar... ...157