TC. ANADOLU ÜN VERS TES YAYINI NO: 1769 AÇIKÖ RET M FAKÜLTES YAYINI NO: 919 TRAF K VE LK YARDIM

(1)

TC. ANADOLU ÜN‹VERS‹TES‹ YAYINI NO: 1769 AÇIKÖ⁄RET‹M FAKÜLTES‹ YAYINI NO: 919

TRAF‹K VE ‹LK YARDIM

Yazarlar

Doç.Dr. ‹lker YILMAZ (Ünite 2, 4, 5) Yard.Doç.Dr. Ali ERSOY (Ünite 3)

Yard.Doç.Dr. Ays›n KÜÇÜKYILMAZ (Ünite 6, 9) Yard.Doç.Dr. Handan DEVEC‹ (Ünite 10)

Yard.Doç.Dr. Meral GÜVEN (Ünite 7, 8) Ö¤r.Gör.Dr. Dilruba KÜRÜM (Ünite 1)

Editör

Yard.Doç.Dr. fi. Dilek BELET

ANADOLU ÜN‹VERS‹TES‹

(2)

‹lgili kurulufltan izin almadan kitab›n tümü ya da bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kay›t veya baflka flekillerde ço¤alt›lamaz, bas›lamaz ve da¤›t›lamaz.

No part of this book may be reproduced or stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means mechanical, electronic, photocopy, magnetic, tape or otherwise, without

permission in writing from the University.

UZAKTAN Ö⁄RET‹M TASARIM B‹R‹M‹

Genel Koordinatör Prof.Dr. Levend K›l›ç Genel Koordinatör Yard›mc›s›

Yard.Doç.Dr. Müjgan Bozkaya Ö¤retim Tasar›mc›s›

Doç.Dr. Nezih Orhon Grafik Tasar›m Yönetmenleri

Prof. T. Fikret Uçar Ö¤r.Gör. Cemalettin Y›ld›z

Ö¤r.Gör. Nilgün Salur

Televizyon Programlar› Yöneticisi Prof. Yalç›n Demir

Dil ve Yaz›m Dan›flman›

Yard.Doç.Dr. Hülya Pilanc›

Ölçme De¤erlendirme Sorumlusu Ayhan Turan

Kitap Koordinasyon Birimi Yard.Doç.Dr. Feyyaz Bodur

Uzm. Nermin Özgür Kapak Düzeni Prof. T. Fikret Uçar

Dizgi

Aç›kö¤retim Fakültesi Dizgi Ekibi

Trafik ve ‹lk Yard›m

ISBN 978-975-06-0469-0

1. Bask›

Bu kitap ANADOLU ÜN‹VERS‹TES‹ Web-Ofset Tesislerinde 6.000 adet bas›lm›flt›r.

ESK‹fiEH‹R, Eylül 2007

(3)

‹çindekiler

Önsöz ... ix

Kullan›m K›lavuzu... x

Trafik ve ‹lk Yard›m Dersinin Tan›m›, Kapsam› ve ‹lkö¤retim Program›ndaki Yeri... 1

G‹R‹fi ... 3

TRAF‹K VE ‹LK YARDIM E⁄‹T‹M‹... 4

Trafik ve ‹lk Yard›mla ‹lgili Temel Kavramlar ... 4

Trafik ve ‹lk Yard›m E¤itiminin Önemi ... 5

Trafik ve ‹lk Yard›m E¤itimine ‹liflkin Yap›lan Çal›flmalar ... 8

OKUL PROGRAMLARINDA TRAF‹K VE ‹LK YARDIM E⁄‹T‹M‹N‹N GEL‹fi‹M‹ ... 9

Ö¤retim Programlar›nda Trafik ve ‹lk Yard›m E¤itiminin Amaçlar› ... 10

TRAF‹K VE ‹LK YARDIM DERS‹N‹N TANIMI VE KAPSAMI ... 12

Trafik ve ‹lk Yard›m Dersi Ö¤retim Program›’n›n Temel Özellikleri ... 12

Trafik ve ‹lk Yard›m Ö¤retim Program›’n›n Ögeleri... 13

Trafik ve ‹lk Yard›m Ö¤retim Program›’n›n Genel Amaçlar› ve Kazan›mlar›... 13

Trafik ve ‹lk Yard›m Ö¤retim Program›’n›n ‹çeri¤i... 15

Trafik ve ‹lk Yard›m E¤itimi Program›’n›n Ö¤renme- Ö¤retme Süreci ... 15

Trafik ve ‹lk Yard›m E¤itimi Program›’n›n De¤erlendirmesi... 17

Özet ... 20

Kendimizi S›nayal›m ... 21

Yaflam›n ‹çinden ... 22

Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ... 22

S›ra Sizde Yan›t Anahtar› ... 22

Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar ... 23

Sa¤l›kla ‹lgili Temel Bilgiler ... 25

G‹R‹fi ... 27

GENEL SA⁄LIK B‹LG‹S‹... 27

Sa¤l›k ve Bileflenleri... 29

Sa¤l›¤›n Korunmas› ... 29

SA⁄LIK VE BESLENME ... 30

Sa¤l›kl› Beslenmenin Planlanmas›... 31

KALP VE DOLAfiIM S‹STEM‹ SA⁄LI⁄I VE KORUNMASI ... 31

Kalp Krizinin Belirtileri ... 32

Kalp Krizi An›nda Yap›lmas› Gerekenler ... 32

Kalp Hastal›klar›nda Risk Etmenleri... 32

De¤ifltirilemeyen Risk Etmenleri ... 33

De¤ifltirilebilen Risk Etmenleri ... 33

Di¤er Etmenler ... 33

BULAfiICI HASTALIKLAR VE SA⁄LIK... 34

MADDE BA⁄IMLILI⁄I VE SA⁄LIK ... 35

STRES VE SA⁄LIK ... 36

Stresle Bafla Ç›kman›n Yollar› ... 36

‹çindekiler iii

ÜN‹TE 1

ÜN‹TE 2

(4)

Gevfleme Teknikleri ... 37

SA⁄LIK VE EGZERS‹Z ... 38

Özet ... 39

Sa¤l›k E¤itimine Yönelik Ö¤retme-Ö¤renme Etkinlikleri ... 43

G‹R‹fi ... 45

SA⁄LIK E⁄‹T‹M‹NE ‹L‹fiK‹N TEMEL KAVRAMLAR... 45

‹LKÖ⁄RET‹MDE SA⁄LIK E⁄‹T‹M‹N‹N AMACI VE KAPSAMI... 46

‹lkö¤retimin Genel Amaçlar› ‹çinde Sa¤l›k E¤itimi ... 46

Ö¤retim Programlar›nda Sa¤l›k E¤itimi Amaçlar› ve Kapsam› ... 46

SA⁄LIK E⁄‹T‹M‹ Ö⁄RETME-Ö⁄RENME SÜREC‹ ... 50

SA⁄LIK E⁄‹T‹M‹NE YÖNEL‹K Ö⁄RETME-Ö⁄RENME ETK‹NL‹KLER‹ ... 52

Etkinlik 1 - Dengeli Besleniyorum, Sa¤l›kl› Büyüyorum... 52

Ö¤retmenin Haz›rlad›¤› Probleme Dayal› Ö¤renme Metni (Ali’nin Bir Günü) ... 53

Etkinlik 2 - Temiz ve Güvenli G›dalar Tüketmeliyiz ... 54

Etkinlik 3 - Sonuçlar›n› Biliyorum* ... 58

Etkinlik 4 - Vitaminler En Çok Hangi Besinlerde Bulunur? ... 60

Özet ... 63

Okuma Parças› ... 66

‹lk Yard›mla ‹lgili Temel Bilgiler... 69

G‹R‹fi ... 71

‹LK YARDIM VE ÖNEM‹... 71

‹LK YARDIM SÜRES‹ VE UYGULAMA NEDENLER‹ ... 72

‹LK YARDIMDA ‹LKELER ... 73

Sakin Olmak ... 73

Kaza Yerinde Yap›lmas› Gerekenler... 73

‹lk Yard›mda Temel Uygulamalar ... 76

‹LK YARDIM MALZEMELER‹ ... 76

‹LK YARDIMDA SARGI VE BANDAJLAR... 77

‹LK YARDIMDA HASTAYI YA DA YARALIYI TAfiIMA ... 79

Hasta/Yaral›n›n Sürüklenerek Tafl›nmas› ... 80

K›sa Mesafede Sürekli Tafl›ma Teknikleri ... 81

Araç ‹çindeki Yaral›y› Tafl›ma (Rentek Manevras›) ... 81

Sedye Üzerine Yerlefltirme Yöntemleri... 82

Sedye ‹le Tafl›ma ... 82

Özet ... 83

Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar ... 86 ÜN‹TE 3

ÜN‹TE 4

(5)

Temel ‹lk Yard›m Uygulamalar› ... 87

G‹R‹fi ... 89

YARALANMALAR VE KANAMALARDA ‹LK YARDIM ... 89

Aç›k Yaralarda ‹lk Yard›m ... 89

Kapal› Yaralarda ‹lk Yard›m... 89

Delici Gö¤üs Yaralanmalar›nda ‹lk Yard›m ... 90

Delici Kar›n Yaralanmalar›nda ‹lk Yard›m ... 90

fiiddetli Kanamalarda ‹lk Yard›m ... 90

fiOK VE ‹LK YARDIM ... 91

SOLUNUM VE DOLAfiIMLA ‹LG‹L‹ DURUMLARDA ‹LK YARDIM... 92

Solunum Yolunun Aç›lmas› (Airway) ... 92

Solunum Yollar›na Yabanc› Cisim Kaçmas› ... 93

Solunumun Sa¤lanmas› (Breathing)... 93

Dolafl›m›n Sa¤lanmas› (Circulation) ... 95

YANIKLAR VE ‹LK YARDIM... 95

ZEH‹RLENMELERDE ‹LK YARDIM ... 96

Sindirim (A¤›z) Yoluyla Olan Zehirlenmelerde ‹lk Yard›m... 96

Solunum Yoluyla Olan Zehirlenmelerde ‹lk Yard›m ... 97

Cilt Yoluyla Olan Zehirlenmelerde ‹lk Yard›m ... 97

Deniz Zehirlenmelerinde ‹lk Yard›m ... 97

Akrep Sokmalar›nda ‹lk Yard›m... 97

Y›lan Sokmalar›nda ‹lk Yard›m ... 97

YANLIfi ‹LAÇ KULLANIMLARINDA ‹LK YARDIM ... 98

DONMA VE ‹LK YARDIM... 98

SICAK ÇARPMALARI, ISI KRAMPLARI VE ‹LK YARDIM ... 99

AN‹ GEL‹fiEN HASTALIKLARDA ‹LK YARDIM... 99

Koma... 99

Havale (Konvülsiyon) ... 100

Ateflli Hastal›klar ... 100

Epilepsi (Sara) Krizi ... 100

Kalp Krizi... 100

KIRIK, ÇIKIK VE BURKULMALARDA ‹LK YARDIM... 101

K›r›k... 101

Ç›k›k... 102

Burkulma ... 102

K›r›k ve Ç›k›klarda Tespit Yöntemleri ... 102

Özet ... 106

‹lk Yard›m E¤itimine Yönelik Ö¤retme-Ö¤renme Etkinlikleri...111

G‹R‹fi ... 113

‹LK YARDIM E⁄‹T‹M‹N‹N ÖNEM‹ ... 113

‹LKÖ⁄RET‹M PROGRAMINDA ‹LK YARDIM . ... 114

E⁄‹T‹M‹N‹N AMACI VE KAPSAMI ... ... 114

Trafik ve ‹lk Yard›m Dersinde ‹lk Yard›m E¤itiminin Amaçlar› ... 115

‹LK YARDIM E⁄‹T‹M‹NDE Ö⁄RETME-Ö⁄RENME ... 116

SÜREC‹ VE ETK‹NL‹K ÖRNEKLER‹ ... 116

Örnek Etkinlikler... 117

‹çindekiler v

ÜN‹TE 5

ÜN‹TE 6

(6)

Etkinlik-1 ... 117

Özet ... 122

Trafikle ‹lgili Temel Bilgiler... 127

G‹R‹fi ... 129

ULAfiTIRMA VE TRAF‹K ... 130

TRAF‹KLE ‹LG‹L‹ TEMEL ÖZELL‹KLER... 133

Trafikle ‹lgili Belli Bafll› Tan›mlar ... 133

Genel Tan›mlar... 133

Kara Yoluna, Kara Yolu Üzerinde ve Kenar›ndaki Tesislere ‹liflkin Tan›mlar ... 133

Araçlara ‹liflkin Tan›mlar ... 135

Trafik ‹flaretleri ve Levhalar›... 137

Özet... 146

Kendimizi S›nayal›m... 147

Yaflam›n ‹çinden... 148

Trafi¤in Yönetimi ve Düzenlenmesi... 151

TRAF‹⁄‹N DÜZENLENMES‹N‹N VE YÖNET‹M‹N‹N YASAL DAYANAKLARI... 153

Trafi¤i Yöneten Yasalar, Kurumlar ve Kurulufllar ... 153

TRAF‹⁄‹ DÜZENLEYEN KURALLAR ... 156

Kara Yollar›nda Trafi¤in Ak›fl› ve Kara Yolunun Kullan›lmas› ‹le ‹lgili Kurallar... 156

Trafik ‹flaretlerine Uyma ... 156

Demir Yolu Geçitleri... 158

Motorlu Tafl›t Sürücülerine Yönelik Kurallar... 159

Geçme Kurallar› ... 160

Durma, Duraklama ve Park Etme Kurallar›... 161

Yayalara ‹liflkin Kurallar... 162

TRAF‹K SORUNLARI VE ÇÖZÜM YAKLAfiIMLARI ... 163

Trafik ve Çevre Kirlili¤i... 164

Trafik T›kan›kl›¤› ... 165

Trafi¤in ‹nsan ve Toplum Üzerindeki Olumsuz Etkileri... 165

Trafik Kazalar› ... 165

‹nsan Etkeni... 166

Yol ve Trafik Yo¤unlu¤u Etkenleri... 167

Araç ve Donan›m Etkenleri ... 167

Co¤rafi ve ‹klim ile ‹lgili Etkenler... 168

Trafik Sorunlar›na Çözüm: “E¤itim” ... 168

Özet ... 172

Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar ... 177 ÜN‹TE 7

ÜN‹TE 8

(7)

Trafik E¤itimine Yönelik Ö¤retme-Ö¤renme Etkinlikleri

G‹R‹fi ... 181

‹LKÖ⁄RET‹M PROGRAMLARINDA TRAF‹K E⁄‹T‹M‹, AMACI VE KAPSAMI... 181

‹lkö¤retimin Genel Amaçlar› ‹çinde Trafik E¤itimi ... 182

Hayat Bilgisi Dersi Ö¤retim Program›nda Trafik ... 182

E¤itiminin Amac› ve Kapsam› ... 182

Trafik E¤itimi ile ‹lgili Hayat Bilgisi 1. S›n›f Kazan›mlar› ... 182

Trafik ve ‹lk Yard›m Dersi Program›nda Trafik E¤itiminin Amac› ve Kapsam› ... 183

4. S›n›f Kazan›mlar› ... 183

TRAF‹K E⁄‹T‹M‹NDE Ö⁄RETME-Ö⁄RENME SÜREC‹ ... 185

Örnek Ö¤retme-Ö¤renme Etkinlikleri ... 186

Etkinlik 1- Tafl›tlar› Ö¤reniyoruz ... 186

Etkinlik 2- Hata Kimde? ... 188

Etkinlik 3- Bilinçli Yayalar... 190

Etkinlik 4- Yolculuk Kurallar›... 192

Özet ... 195

Trafik ve ‹lk Yard›m E¤itiminde Ölçme ve De¤erlendirme ... 199

G‹R‹fi ... 201

ÖLÇME VE DE⁄ERLEND‹RME ‹LE ‹LG‹L‹ TEMEL KAVRAMLAR ... 201

Ölçme Türleri ... 204

Ölçek Türleri ... 205

Bir Ölçme Arac›n›n Sahip Olmas› Gereken Özellikler ... 205

SONUÇ DE⁄ERLEND‹RMEYE YÖNEL‹K DE⁄ERLEND‹RME TEKN‹KLER‹... 206

Sözlü S›navlar ... 206

Yaz›l› Yoklama ... 206

K›sa Yan›tl› Testler ... 207

Do¤ru Yanl›fl Testleri ... 207

Çoktan Seçmeli Testler ... 207

Efllefltirme Maddeleri ... 208

SÜREÇ DE⁄ERLEND‹RMEYE YÖNEL‹K DE⁄ERLEND‹RME TEKN‹KLER‹... 208

Bireysel Ö¤renci Projeleri... 209

Portfolyo ... 209

Gözlem... 212

Kontrol Listeleri ve Dereceleme Ölçekleri ... 213

Anekdot ve Günlük... 214

Özet ... 215

Sözlük ... 219

Dizin ... 223

‹çindekiler vii

ÜN‹TE 9

ÜN‹TE 10

(8)

Önsöz

Ülkemizde meydana gelen trafik kazalar›nda ve kazalar sonucu meydana gelen ölüm oranlar›nda son y›llarda azalmalar olmas›na karfl›n, geliflmifl ülkelerle karfl›laflt›rd›¤›m›zda karfl›m›za çok da iyimser bir tablo ç›kmamaktad›r.

Bugüne kadar yap›lan araflt›rmalarla, trafik kazalar›n›n azalt›lmas› konusunda al›nabilecek önlemlerin, genel olarak trafik e¤itimine dayand›¤› belirlenir- ken, trafik kazalar› sonras› meydana gelen ölüm oranlar›n›n azalt›lmas› için ise; ilk yard›m ve acil tahliye hizmetlerinin yeterli seviyeye ç›kar›lmas› gereklili¤i vurgulanmaktad›r.

EGM. ve Jandarma istatistikleri do¤rultusunda, 2001 y›l›nda 4.381 kiflinin ölü- müyle sonuçlanan trafik kazalar›n›n nedenleri incelendi¤inde; di¤er sebeplerin yan›nda trafik bilinci ve e¤itim eksikli¤inin ilk s›ralar› ald›¤›, yap›lan araflt›rmalar ve istatistikler sonucu ortaya ç›kmaktad›r. Ayr›ca, ülkemizde kazalar›n % 99’unu oluflturan insan faktörünün kazalara etkisi Avrupa ülkelerinde % 50 seviyesinde- dir. Bu aç›dan bak›ld›¤›nda sürücü, yaya ve yolcu olarak insan merkezli sorunun çözümlenmesinde e¤itimin önemi daha da artmaktad›r.

Trafik e¤itimi; “ö¤rencilerin ve e¤itimlerini tamamlam›fl olan yol kullan›c›lar›

ile trafi¤i denetleyenlerin e¤itilmesi” olarak de¤erlendirilmektedir. E¤itim, insanla- r› belli amaçlara göre yetifltirme süreci olup bu sürecin en önemli bölümünü okullar oluflturur. Bilinçli, nitelikli, sorumluluk sahibi, trafik kültürü oluflmufl sürücü, yaya ve yolcular›n yetifltirilmesi sadece e¤itimle olas› görülmektedir.

Trafik e¤itiminin, uygulanabilirli¤i araflt›r›ld›¤›nda, okul öncesi e¤itimden yük- sek ö¤retime kadar uzanan e¤itimdeki yetersizliklerin giderilmesinin gere¤i de yads›namaz.

Trafik e¤itimi kadar önemli di¤er bir konu ise, kazalar sonras›nda yap›lacak olan ilk yard›md›r. Günümüzde acil t›bbi hastal›klar, kazalar, fliddet olaylar› ve afetler s›k görülmektedir. Bu nedenle, hasta veya yaral›n›n yaflam flans›n› artt›r- mak, oluflabilecek sakatl›klar› önlemek ve iyileflmeyi kolaylaflt›rmak için ilk yar- d›m e¤itimi zorunludur. Günlük hayatta meydana gelen kaza ve hastal›klardan birçok insan zarar görmektedir. Ancak bunlardan daha ac› olan› yanl›fl ilk yard›m uygulamalar› nedeniyle hastalara yarar yerine zarar verilmesidir. Yanl›fl ilk yard›m uygulamalar› hastalar›n iyileflmelerini geciktirmekte, sakat kalmalar›na veya ölme- lerine neden olmaktad›r. Yaralanma, ölüm olaylar›n›n dördüncü ana nedenidir.

Düflmeler en s›k rastlanan yaralanma sebebi, trafik kazalar› ise en ölümcül olan›- d›r. Yaralanma ölümlerinin % 22’si trafik kazalar› sonucu oluflmaktad›r. Kaza ölümlerinin % 10’u ilk befl dakika içinde, % 54’ü ise ilk yar›m saat içinde meydana gelmektedir. Kaza yerinde ilk befl dakika içerisinde uygulanacak etkili bir ilkyard›m ile bu ölümlerin yaklafl›k yar›s›n› önlemek olas›d›r. Bu durum ilkyard›m›n ve ilk yard›m e¤itiminin önemini aç›kça göstermektedir.

Trafik ve ilk yard›m kitab› genelde, sizin, trafik ve ilk yard›m e¤itimi alan›n›

kapsaml› olarak tan›man›z, kavramsal bir görüfl gelifltirmeniz ve bu alana yönelik ö¤retme-ö¤renme etkinlikleri düzenleme bilgi ve becerilerinizi gelifltirmek ama- c›yla haz›rlanm›flt›r. Bu amaca yönelik olarak kitapta; trafik ve ilk yard›m dersinin tan›m›, kapsam› ve ilkö¤retim program›ndaki yeri; sa¤l›kla ilgili temel bilgiler; sa¤-

(9)

l›k e¤itimine yönelik ö¤retme-ö¤renme etkinlikleri; ilk yard›mla ilgili temel bilgiler; temel ilk yard›m uygulamalar›; ilk yard›m e¤itimine yönelik ö¤retme-ö¤renme etkinlikleri; trafikle ilgili temel bilgiler; trafi¤in düzenlenmesi ve yönetimi; trafik e¤itimine yönelik ö¤retme-ö¤renme etkinlikleri; trafik ve ilk yard›m e¤itiminde ölçme ve de¤erlendirme konular›na yer verilmifltir.

Konular› kendi kendinize çal›flarak ö¤renmenize olanak sa¤layacak biçimde, uzaktan e¤itim ilkelerine uygun olarak haz›rlanm›fl bu kitaptaki bilgileri daha ko- lay ve etkili bir biçimde ö¤renebilmeniz için öncelikle ünitelerin bafl k›s›mlar›nda yer alan amaçlar bölümünü gözden geçiriniz. Ünitelerinin içindekiler k›s›mlar›n›

inceleyiniz. Ünitelerin içine yerlefltirilmifl olan sorular›n ve tart›flma önerilerinin gere¤ini yerine getiriniz. Ünitelere iliflkin metni çal›flt›ktan sonra ünite sonundaki özeti okuyunuz. Ünitelerin sonundaki de¤erlendirme sorular›n› yan›tlay›n›z. Ko- nuyla ilgili ayr›nt›l› bilgi için ünitelerin sonlar›ndaki kaynaklara baflvurunuz. Kitap- taki kimi üniteler için çekilen televizyon programlar›n› izlemeye özen gösteriniz.

Kitab›n yararl› olmas›n› umuyor, baflar›lar diliyorum.

Editör

Yard.Doç.Dr. fi. Dilek BELET

Önsöz ix

(10)

Girifl: Ünitede ifllenen konulara iliflkin bilgi veren, konuya bafllamadan önce sizi düflünmeye iten, gerekti¤inde konular› daha iyi kavrayabilmeniz için yapman›z gerekenleri belirten k›sa aç›klamalard›r.

endi kendine ö¤renme ilkelerine göre

haz›rlanm›fl olan bu kitab›n ifllevlerini ö¤renmek için haz›rlanan “Kullan›m K›lavuzu”, konular›

anlaman›zda ve s›navlara haz›rlanman›zda sizlere fayda sa¤layacakt›r.

K

Amaçlar›m›z: Üni- teyi tamamlad›¤›- n›zda kazanaca¤›n›z bilgi ve becerilerdir.

N

Anahtar Kavramlar:

Ünitede aç›klanan temel kavramlard›r.

Ünitedeki önemli noktalara iliflkin ipuçlar› verir.

‹çindekiler: Ünite içinde hangi konular›n ifllenece¤ini gösterir.

Ana konular›n bafll›klar›n› içerir.

Örnek Olay: Ünitede ifllenen konular›n günlük yaflama yans›malar›n› içeren, kuramsal aç›klamalarla çevrenizde yaflanan olaylar aras›nda ba¤ kurman›za yar- d›mc› olmay› hedefleyen olaylard›r.

Yana Ç›kma: Metin içinde yer alan önemli kavram ve ifadelere iliflkin ta- n›m ya da aç›klamalard›r. Önemse- meniz gereken noktalar› gösterir. Me- tin içinde yap›lan aç›klamalar›n bir tür çok k›sa özeti gibi düflünülebilir.

‹nternet: Konu ile ilgili internet adreslerine yönlendirir.

S O R U D ‹ K K A T SIRA S‹ZDE

DÜfiÜNEL‹M

SIRA S‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL‹M

D ‹ K K A T

SIRA S‹ZDE SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

N N

K ‹ T A P

T E L E V ‹ Z Y O N

K ‹ T A P

‹ N T E R N E T ‹ N T E R N E T

S›ra Sizde: ‹fllenen konular› kavray›p kavramad›¤›n›z› kendi kendinize ölçmenize yard›mc› olmaya amaçlayan, düflünmeye ve uygulamaya yönlendiren sorulard›r. ^{S O R U}

D ‹ K K A T SIRA S‹ZDE

DÜfiÜNEL‹M

SIRA S‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL‹M

D ‹ K K A T

AMAÇLARIMIZ

N N

K ‹ T A P

(11)

Kullan›m K›lavuzu xi

Özet: Ünitede ayr›nt›l› iflle- nen konular›n önemli noktalar› tekrar vurgulan›r.

Yaflam›n ‹çinden:

Ünitede aktar›lan kuramsal aç›klamalar ile günlük yaflam›m›zda karfl›- laflt›¤›m›z olaylar aras›nda iliflki kurman›z› sa¤lamak için verilmifl haber ve al›n- t›lard›r.

”

“

Kendimizi S›nayal›m: Ünitede ifl- lenen konular› ö¤renip ö¤renme- di¤inizi kendi kendinize ölçme- nizi sa¤layacak, bir tür s›nava haz›rl›k testidir. S›navlarda ç›- kabilecek türde sorular› içerir.

Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar›: “Kendimizi S›naya- l›m” bölümündeki sorular›n cevaplar›n› ve ilgili olduklar› konular› içerir. Yanl›fl cevaplad›-

¤›n›z sorularla ilgili konular›

tekrar etmeniz s›navdaki baflar›n›z› art›rabilir.

Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar: ‹fllenen konulara iliflkin daha genifl bilgi edinmek isterseniz bu bölümde yer alan kaynaklar› ince- leyebilirsiniz.

S›ra Sizde Yan›t Anahtar›: "S›ra Siz- de"lerde yer alan sorular›n cevaplar›n›

içerir. Her hangi bir S›ra Sizde sorusu- na verdi¤iniz cevap ile bu bölümdeki cevab› karfl›laflt›rarak, ilgili konuyu ne ölçüde ö¤rendi¤inizi belirleyebilirsiniz.

(12)

(13)

1

Trafik ve ‹lk Yard›m Dersinin Tan›m›,

Kapsam› ve ‹lkö¤retim Program›ndaki Yeri

Kaynak: http://www.balikesir.gov.tr

Türkiye’de yaflanan en önemli sorunlardan biri olan trafik kazalar›n›n bafll›ca nedenlerinden biri, trafik e¤itiminin yetersizli¤idir. Trafikle ilgili yaflanan sorun- lar›n en etkili çözümü, bilinçli, sorumluluk sahibi bireyler yetifltirmektir. Trafik gü- venli¤i ve ilk yard›m hizmetleri konusunda bilinçli, sorumluluk sahibi bireylerin yetifltirilmesi ise ancak erken yafllarda bafllamas› gereken trafik ve ilk yard›m e¤iti- miyle olanakl›d›r.

Amaçlar›m›z

Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra;

Trafik ve ilk yard›mla ilgili temel kavramlar› tan›mlayabilecek, Trafik ve ilk yard›m e¤itiminin önemini tart›flabilecek,

Trafik ve ilk yard›m e¤itimiyle ilgili yap›lan çal›flmalar› aç›klayabilecek, Okul programlar›nda trafik ve ilk yard›m e¤itiminin geliflimini tart›flabilecek, Ö¤retim programlar›nda trafik ve ilk yard›m e¤itiminin amaçlar›n› aç›k- layabilecek,

Trafik ve ‹lk Yard›m E¤itimi dersinin kapsam›n› aç›klayabilecek,

Trafik ve ‹lk Yard›m Ö¤retim Program›n›n yap›s›n› aç›klayabileceksiniz.

N N N N N N N

1

(14)

• G‹R‹fi

• TRAF‹K VE ‹LK YARDIM E⁄‹T‹M‹

• Trafik ve ‹lk Yard›mla ‹lgili Temel Kavramlar

• Trafik ve ‹lk Yard›m E¤itiminin Önemi

• Trafik ve ‹lk Yard›m E¤itimiyle ‹lgili Yap›lan Çal›flmalar

• OKUL PROGRAMLARINDA TRAF‹K VE ‹LK YARDIM E⁄‹T‹M‹N‹N GEL‹fi‹M‹

• Ö¤retim Programlar›nda Trafik ve ‹lk Yard›m E¤itiminin Amaçlar›

• TRAF‹K VE ‹LK YARDIM DERS‹N‹N TANIMI VE KAPSAMI

• Trafik ve ‹lk Yard›m Ö¤retim Program›n›n Temel Özellikleri

• Trafik ve ‹lk Yard›m Ö¤retim Program›n›n Ögeleri Örnek Olay

Trafik Kazas›nda Kurtarma Rezaleti!

Zeytinburnu’nda meydana gelen trafik kazas›nda kurtarma rezaleti yafland›. Ba- riyere vuran otomobil içerisinde s›k›flan sürücüyü kurtarmak için vatandafllar tür- lü yollara baflvurdu.

Zeytinburnu’nda yan yola girme konusunda karars›z kalan bir sürücü bariye- re ortadan vurdu. Kazada otomobil içerisinde s›k›flan bir sürücü olay yerinde ha- yat›n› kaybetti. Yeni yap›lan yan yollar›n tehlikeli oldu¤unu iddia eden baz› va- tandafllar ise belediyeye tepki gösterdi. Ayr›ca kazada, kurtarma rezaleti yafland›.

Sürücüyü kurtarmak için vatandafllar türlü yollara baflvurdu. Kaza yerinde itfai- ye ekipleri bir taraftan otomobilin girdi¤i bariyeri keserken vatandafllarda bir ta- raftan t›r›n önüne ba¤lanan halatlarla otomobili çekti. Polis ise yard›m yar›fl›na giren vatandafllar› engellemek için yo¤un u¤rafl verdi.

Kaynak: 23 Aral›k 2006_Bas›ndan (http://www.habervitrini.com) Kurtar›n Yavrumu!

Halkal›-Sirkeci seferini yapan banliyö treninden düflen genç ölümden döndü.

Olay yerine gelen polis ekipleri hemen telsizle ambulans istedi. Ancak beklenen t›b- bi yard›m bir türlü gelmiyordu. Bu s›rada ayn› trende bulunan annesi, bayg›n hâlde yatan o¤lunun baflucundan ayr›lmad›.

Çevresindeki görevlilerle vatandafllardan gözyafllar› içinde yard›m isteyen ac›- l› anne ‘Kurtar›n o¤lumu!’ diye yalvard›. Kafas›ndan a¤›r darbe alan talihsiz gen- ce ilk müdahale yine çevresindeki vatandafllarca bilinçsiz bir flekilde yap›ld›.

Kaynak: 4 Ocak 2001_Bas›ndan (http://www.aksam.com.tr)

Anahtar Kavramlar

• Trafik

• Kaza

• Trafik Kazas›

• ‹lk Yard›m

• Trafik ve ‹lk Yard›m E¤itimi

• Trafik ve ‹lk Yard›m Dersi

• Trafik ve ‹lk Yard›m Ö¤retim Program›

‹çindekiler

(15)

G‹R‹fi

“Trafik kazalar› terörden beter.” TBMM Trafik Komisyonunun Türkiye’deki trafik kazalar›na iliflkin çal›flmalar› sonunda yapt›klar› bu de¤erlendirme, oldukça düflün- dürücüdür. Bu durum, geçmiflte s›kl›kla yaflanan ve toplumun her kesimini yak›n- dan etkileyen trafik kazalar›n›n, hala yaflanan en önemli sorunlardan biri oldu¤u- nun temel göstergesidir.

Trafik kazalar›, ço¤unlukla telafisi olanakl› olmayan olumsuz etkileri içermek- tedir. Kazalar›n geride b›rakt›¤› ölü, yaral› ve özürlü insanlar›n say›s›n›n yan›nda, trilyonlarca liral›k maddi kay›plar›n kimi zaman önemini yitirdi¤ini söylemek yan- l›fl olmayacakt›r. Ancak geçmiflten günümüze kadar yaflanan trafik kazalar›n›n manevi ve maddi kay›plar› birlikte de¤erlendirildi¤inde trafik konusunun bir tehdit unsuru olmaya devam etti¤i aç›kça anlafl›lmaktad›r.

Türkiye’de meydana gelen trafik kazalar›n›n sonuçlar›na iliflkin düflündürücü bir di¤er konu, kazalardan en çok etkilenen yafl grubunun çocuklar olmas›d›r. Tra- fik kazalar›n›n oluflum nedenleri çocuklar aç›s›ndan irdelendi¤inde, çocuklara öz- gü özellikler ön plana ç›kmaktad›r. Yap›lan çal›flmalara göre, çocuklar›n trafik kazalar›ndan daha çok etkilenmelerinin nedenleri aras›nda, çocuklar›n fiziksel ve ruhsal özellikleri aç›s›ndan yetiflkinlere oranla dikkatlarinin daha düflük olmas›, çocu¤un sosyal çevresi içinde yer alan bireylerin (aile, ö¤reticiler, sürücüler vb.) etkisi, çevre düzenlemelerinin çocu¤un gereksinimlerini karfl›layabilecek yeterlik- te olmamas› ve çocuklar›n fiziksel özelliklerine uygun biçimde düzenlenmemesi yer almaktad›r (Tombaklar, 2002).

Trafik kazalar›n› tamamen ortadan kald›rmak olanakl› de¤ildir. Ancak kazalar› önlemek ya da ortaya ç›kan manevi ve maddi kay›plar› azaltmak, çözümü olmayan bir sorun olarak da düflünülmemelidir. Trafik kazalar›n›n önlenmesi ya da etkilerinin azalt›lmas› için öncelikle kazalar›n nedenlerinin bilinmesi gerekir.

Coflkun ve di¤erlerinin (2002) belirttikleri gibi, “kaza nedenlerinin bilinmesi, çö- züm yollar›n›n da do¤ru olarak belirlenmesini sa¤lar”. Yap›lan çal›flmalar, trafik kazalar›n›n ço¤unlukla dikkatsizlik ve e¤itimsizlikten kaynakland›¤›n› ortaya koymaktad›r. Ulafl›lan bu sonuç, sorunun çözümünü aç›k bir biçimde ortaya koymaktad›r. Çözüm için, bir televizyon reklam›nda da belirtildi¤i gibi, “e¤itim flart” denilebilir.

Trafik kazalar› ve ilk yard›m hizmetlerinin yetersizli¤i sorununun çözümü için trafik ve ilk yard›m bilincinin erken yafllarda kazand›r›lmas›na dönük e¤itim etkin- liklerine a¤›rl›k verilmeli ve bu e¤itim etkinliklerinin etkili olabilmesi için de trafik ve ilk yard›mla ilgili yap›lan çal›flmalar ayr›nt›l› olarak irdelenmelidir. Bu amaçla, bu bölümde trafik ve ilk yard›mla ilgili temel kavramlar tan›mlanarak konunun önemi kimi istatistik sonuçlar›na dayanarak aç›klanacak, çeflitli ülkelerde ve Tür- kiye’de yap›lan çal›flmalar özetlenecek, son olarak ö¤retim programlar›nda trafik ve ilk yard›m e¤itiminin yeri tart›fl›larak trafik ve ilk yard›m dersi ö¤retim progra- m› tan›t›lacakt›r.

Türkiye’de yaflanan trafik kazalar›, toplumda yaflanan di¤er sorunlar içinde üzerinde dü- flünülmesi gereken bir konu mudur? Resim 1.1’ü göz önünde bulundurarak tart›fl›n›z.

3

Ünite 1 - Trafik ve ‹lk Yard›m Dersinin Tan›m›, Kapsam› ve ‹lkö¤retim Program›ndaki Yeri

Çocuk trafik kazalar›na neden olan etmenler:

• Çocu¤un trafik içindeki hal ve hareketleri

• Sosyal çevre

• Fiziki çevre

S O R U

DÜfiÜNEL‹M

SIRA S‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL‹M

D ‹ K K A T

1

(16)

TRAF‹K VE ‹LK YARDIM E⁄‹T‹M‹

Trafik kazalar› ve kazalar sonucunda oluflan zararlar›n en aza indirgenmesinde yap›lmas› gereken ilk yard›m hizmetleri, toplumdaki her kesim insan›, sivil toplum örgütlerini, tüm kamu ve kurulufllar›n› ve özel kurumlar› yak›ndan ilgilendi- ren bir konudur. Çünkü trafik ve ilk yard›m bilgi ve becerilerinin kazan›lmas› ve bunlar›n etkili bir flekilde uygulanmas›, ancak herkesin bu sorumlulu¤un fark›na varmas› ve bu sorumlulu¤u paylaflmas›yla olanakl›d›r. Bu nedenle, trafikte gü- venli¤in sa¤lanmas›, olas› olaylarda ilk yard›m hizmetlerinden yararlan›labilmesi için bireylere ve özellikle çocuklara bu konularda yeterli ve etkili bir e¤itim verilmesi gerekmektedir.

Trafik ve ilk yard›m e¤itiminin anlafl›labilmesi, öncelikle bu kavramlar›n ne oldu¤unun, neleri kapsad›¤›n›n bilinmesini gerektirir. Bu kavramlar›n bilinmesi, ay- n› zamanda konunun öneminin anlafl›lmas› ve yap›lacak çal›flmalara yol gösterme- si aç›s›ndan da önem tafl›maktad›r.

Trafik ve ‹lk Yard›mla ‹lgili Temel Kavramlar

13.10.1983 tarih ve 2918 say›l› Karayollar› Trafik Kanunu’na (2006) göre trafik, “ya- yalar›n, hayvanlar›n ve araçlar›n kendilerine ayr›lan alanlar üzerinde hâl ve hare- ketleridir”. Bu tan›ma göre trafik; insanlar, di¤er canl›lar, yol ve araç gibi unsurla- r› içermektedir.

Oluflum s›kl›¤› nedeniyle, trafik kavram›yla özdefllefltirilen di¤er bir kavram da kazad›r. Türk Dil Kurumu (1999) kaza kavram›n›, “can ya da mal kayb›na neden olan kötü olay” olarak tan›mlamaktad›r. Bir di¤er tan›ma göre ise kaza, “bir fleyin istemd›fl› olarak meydana gelmesidir” (Karaday›, 2002).

Trafik ve kaza kavramlar›n›n tan›mlar›na göre, sizce trafik kazalar› istemd›fl› meydana ge- len bir olay olarak nitelendirilebilir mi?

Trafik ve kaza kavramlar›n›n bir araya gelmesiyle oluflan ve ne yaz›k ki en çok duydu¤umuz ya da kulland›¤›m›z kavramlardan biri, trafik kazas› kavram›d›r. 2918 Resim 1.1

Trafik Sorununun Genel Görünümü

S O R U

DÜfiÜNEL‹M

SIRA S‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL‹M

D ‹ K K A T

2

Kaza kavram›: Can ya da mal kayb›na neden olan kötü olay olarak

tan›mlanmaktad›r.

Kaynak: http://medicine.ankara.edu.tr http://www.egm.gov.tr

(17)

say›l› Karayollar› Trafik Kanunu (2006) trafik kazas›n›, “kara yolu üzerinde hare- ket halinde olan bir ya da birden fazla arac›n kar›flt›¤› ölüm, yaralanma ve zararla sonuçlanm›fl olan olay” olarak tan›mlamaktad›r. Ancak trafik kazalar›n›n oluflum nedenleri dikkate al›nd›¤›nda, bu tan›m›n kavram› aç›klamada s›n›rl› oldu¤u söyle- nebilir. Çünkü trafik kazalar› birçok nedenden oluflabilmektedir. Buna göre trafik kazalar›, bir arac›n bir baflka araca çarpmas›yla oluflabildi¤i gibi yayalar, di¤er can- l›lar, yolun fiziki yap›s› ve iklim koflullar› gibi unsurlar da trafik kazalar›n›n olufl- mas›na neden olabilmektedir.

‹lk Yard›m, kaza sonras›nda oluflan sa¤l›k sorunlar›n› en aza indirgemeyi amaçlayan uygulamalard›r. ‹lk yard›m, sadece olay yerinde al›nan geçici bir ön- lemdir ve amac›, yaral›n›n hayatta kalmas›n› sa¤lamakt›r.

Trafik e¤itimi, “yasal koflullar›n belirledi¤i trafik ölçütlerini, kiflinin yaflant›s›

s›ras›nda do¤al davran›fllar flekline dönüfltürebilmek, kiflilerin can ve mal güvenli-

¤ini sa¤lamak için yap›lmas› gereken çal›flmalar›n tümü”dür (Ye¤en ve Gürsoy, 2005, 906).

Trafik ve ilk yard›m e¤itimi ise, bireylere yaflanabilecek olas› olaylar› en aza indirgenmesi için al›nmas› gereken önlemlerin ve yaflanabilecek olaylar›n yarata- ca¤› olumsuz etkiler karfl›s›nda yap›lmas› en do¤ru davran›fllar›n kazand›r›lmas›n›

amaçlayan bir e¤itimdir.

Trafik ve ‹lk Yard›m E¤itiminin Önemi

Yaflanan her trafik kazas›, beraberinde ölüm, yaralanma ve sakatlanma gibi isten- meyen sonuçlara neden olabilmektedir. Öte yandan, kazalar›n geride b›rakt›¤›

maddi zararlar ise, göz ard› edilemeyecek kadar büyüktür.

Türkiye’de 1996-2006 y›llar› aras›nda toplam 4.923.270 trafik kazas› meydana gelmifltir. Yaflanan kazalar sonras›nda ortaya ç›kan ölü say›s› 41.893, yaral› say›s›

ise 1.183.130’dur. Kazalar›n y›llara göre da¤›l›m› Tablo 1.1’de gösterilmifltir.

Tablo 1.1’deki verilere göre, 1996 y›l›ndan 2006 y›l›na kadar kaza say›lar›n›n ar- t›fl gösterdi¤i görülmektedir. Kazalar sonucunda meydana gelen ölü say›s›nda ise genel olarak bir düflüfl gözlenmektedir. Ancak 2004 ve 2005 y›llar›nda, önceki üç y›la göre bir art›fl söz konusudur. Yaral› say›s›na iliflkin verilere göre, 2001 ve 2003

5

Trafik Kazas›: Sürücülerin, yayalar›n ve di¤er canl›lar›n etkisinin yan› s›ra, yolun yap›s›, iklim koflullar› gibi unsurlar›n bir ya da birkaç›n›n etkisiyle oluflan ve sonucunda manevi ve maddi kay›plara neden olan olaylar.

Y›l Kaza Ölü Yaral› Maddi Hasar

(ABD$)

1996 344.641 5.428 104.599 200.525.273

1997 387.533 5.181 106.146 222.862.434

1998 440.149 4.935 114.552 293.973.383

1999 438.338 4.596 109.899 261.200.321

2000 466.385 3.941 115.877 341.685.292

2001 409.407 2.954 94.497 180.131.174

2002 407.103 2.900 94.225 216.970.698

2003 422.272 2.811 95.607 334.024.894

2004 494.819 3.081 109.889 760.614.565

2005* 570.419 3.215 123.985 651.166.236

2006** 542.204 2.851 113.854 641.480.257

(*) 2005 y›l› Kaza, Ölü, Yaral› ve Maddi Hasar miktarlar› geçici bilgi niteli¤i tafl›maktad›r.

(**) 2006 y›l› Kaza, Ölü, Yaral› ve Maddi Hasar miktarlar› Ekim ay› sonu itibariyledir.

Tablo 1.1

Trafik Kazalar›n›n Y›llara Göre Da¤›l›m›

Kaynak: Emniyet Genel Müdürlü¤ü.

(2006).Trafik

‹statistik

Bülteni_Ekim 2006.

Ankara.

(18)

y›llar› aras›nda bir düflüfl olmakla birlikte, genel olarak yaral› say›lar›n›n birbirine çok yak›n oldu¤u söylenebilir. Öte yandan, ölü ve yaral› say›lar›n›n yan›nda ortaya ç›kan maddi zarar› ise Karaday› (2002)’n›n örne¤i en iyi biçimde aç›klamakta- d›r. Karaday› (2000)’ya göre, yaln›zca 2000 y›l›nda meydana gelen kazalar›n toplam bedeli ile 7.785 km yol infla edilebilir ya da 5.997.652 kiflinin bir y›l süreyle asgari ücretle çal›flt›r›labilir.

Trafik kazalar›, insan, tafl›t, yol ve çevre unsurlar›n›n biri ya da birkaç›n›n etkisiyle oluflmaktad›r. Trafik kazalar›n›n oluflma nedenleri ile ilgili istatistikler, kazala- r›n oluflum nedenlerinin bafl›nda insan unsuruna iflaret etmektedir.

2006 y›l› verilerinin yer ald›¤› Tablo 1.2’de görüldü¤ü gibi, kazalara neden olan insan unsuru içinde, kusur oran› en yüksek grubu sürücüler (%98.13) oluflturmaktad›r. Bunu ikinci s›rada %1.59 ile yayalar izlemektedir. Araç ve yoldan kaynaklanan kusur oran› ise yaln›zca %0.23’tür.

Trafik kazalar› sonunda oluflan ölü ve yaral› say›lar›ndaki art›fl›n nedenlerinden biri, ilk yard›m hizmetlerinin yetersizli¤i olarak aç›klanabilir. Bu tür kazala- r›n yol açt›¤› yaralanmalarda do¤ru uygulanan ilk yard›m hizmetleri hayati bir önem tafl›maktad›r. Örne¤in, Türkiye’de 1996 y›l›nda yaflanan 346.228 trafik kazas›nda 5.347 kifli hayat›n› kaybetmifltir. Yap›lan araflt›rmalara göre, ölümlerin yaklafl›k %50’sinin tafl›ma s›ras›nda meydana geldi¤i ifade edilmektedir (Türkiye K›z›lay Derne¤i, 2007).

Trafik kazlar›nda ölümlerin %10’unun ilk 5 dakikada, yaklafl›k % 50’sinin ise, ilk ya- r›m saatte meydana geldi¤i belirtilmektedir (Türkiye K›z›lay Derne¤i, 2007). Bu durum, t›pk› trafik kazalar› sorununda oldu¤u gibi, ilk yard›m konusunda da çözümün, ilk yar- d›m bilinci ve bilgisine sahip bireylerin yetifltirilmesinden geçti¤ini aç›k bir biçimde göstermektedir.

A. Grotjhan, “Bir toplum için en önemli hastal›k en çok görülen, en çok öldüren, en çok sa- kat b›rakan hastal›kt›r.”demektedir (Akt.:fiemflekerci ve Türkan, 2006, 95). Sizce trafik kazalar› bir hastal›k olarak nitelendirilebilir mi? Tart›fl›n›z.

Trafik kazalar›n›n nedenleriyle ilgili araflt›rmalar›n sonucu, trafik sorununun en önemli nedeninin e¤itimsizlik oldu¤unu göstermektedir. Nitekim yukar›da verilen istatistikler, e¤itimin trafik ve ilk yard›m üzerindeki önemini aç›k bir biçimde gös- termektedir. Güvenli trafik ve ilk yard›m bilincinin oluflturulmas›, bu durumdan en çok etkilenen çocuklar aç›s›ndan daha da büyük bir önem tafl›maktad›r.

Kusur Unsurlar› Kusur Say›s› Kusur Oran›

Sürücü 615.859 98.13

Yaya 9.964 1.59

Araç 928 0.15

Yol 509 0.08

Yolcu 318 0.05

Toplam 627.578 100.00

Tablo 1.2 Trafik Kazalar›ndaki Kusur Unsurlar›

Oranlar›

Kaynak: Emniyet Genel Müdürlü¤ü.

(2006). Trafik

‹statistik

Bülteni_Ekim 2006.

Ankara.

S O R U

DÜfiÜNEL‹M

SIRA S‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL‹M

D ‹ K K A T

AMAÇLARIMIZ

N N

K ‹ T A P K ‹ T A P

T

3

(19)

Trafik ve ilk yard›m konusundan istenen yönde tutum ve davran›fllar›n kazan- d›r›labilmesi için erken yafllardan itibaren trafik ve ilk yard›m e¤itiminin verilmesi gerekmektedir. Ancak verilecek e¤itimde dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, e¤itimin yaln›zca trafik iflaretlerini, kurallar›n›, ilk yard›m tekniklerini vb. bilgileri ö¤retmek olmad›¤›d›r. Bu tür e¤itimler, biliflsel anlamda bilgileri kazand›rma- n›n ötesinde, insana sevgiyi, hoflgörülü olmay›, kurallara uyman›n önemi gibi du- yuflsal özelliklerin kazand›r›lmas› ve bunlar›n davran›fl biçimine dönüfltürülmesini de içermelidir. Böylece, gelece¤in yetiflkinleri olan çocuklar;

• güvenli yaflam bilinci,

• yaflanan tehlikelere karfl› duyarl›l›k gösterme,

• kendine ve baflkalar›na karfl› sayg›l› ve hoflgörülü olma,

• yaflad›¤› sosyal çevrenin güvenli¤i aç›s›ndan sorumluluklar›n› önemseme,

• olas› tehlikeler karfl›s›nda bilinçli davran›fllar› sergileyebilme gibi konularda edinece¤i bilgi, tutum ve de¤erleri yaflam biçimi olarak benimseyebilecek, özetle bilinçli, nitelikli ve sorumluluk sahibi bireyler olabileceklerdir.

Afla¤›da bir kesiti verilen “Trafik E¤itim Projesi”, e¤itimin bu konudaki gereklili¤ini ve önemini anlatmada iyi bir örnek olarak nitelendirilebilir.

Bu projeyle ilgili ayr›nt›l› bilgiye http://www.otombik.com/otombik_birmot_tep.html sayfas›ndan ulaflabilirsiniz.

7

fiekil 1.2 Çocuklar Trafik ve ‹lk Yard›m Uygulamalar›

Birmot Trafik E¤itim Projesi

“Y›l 2020; Türkiye, Dünya Trafik Örgütünce, En Kazas›z Ülke Seçildi”

“Son 15 y›lda ülkemizdeki trafik kazalar› 3’te 2 oran›nda azald›”

Neden olmas›n?

Bu y›l Trafik Y›l›. En önemli sorunlar›ndan biri, trafik kazalar› olan Türkiye, kazalar›n oran› bak›m›ndan dünya ortalamas›nda en üst s›ralarda yer al›yor.

Geçen y›l, ülkemizde 400 binin üzerinde kaza meydana geldi. Bu kazalarda 3 bine yak›n insan›m›z hayat›n› kaybederken 95 binin üzerinde insan›m›z da yaraland›. Kazalarda ekonomimizin maddi kayb› ise 460 trilyonun üzerindeydi.

Oysa büyük bölümü “sürücü hatalar›ndan” kaynaklanan trafik kazalar›, çözümsüz do¤al afetler de¤ildir.

Çözüm bilinçli nesiller yetifltirmek

S O R U

DÜfiÜNEL‹M

SIRA S‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL‹M

D ‹ K K A T

AMAÇLARIMIZ

N N

K ‹ T A P

Kaynak: http://tkm.ibb.gov.tr/cocuklaricin.aspx http://www.kizilay.gov.tr

(20)

Trafik ve ‹lk Yard›m E¤itimine ‹liflkin Yap›lan Çal›flmalar

Trafik ve ilk yard›m bilincinin oluflturulmas›, pek çok ülkede üzerinde durulan konu- lardan biridir. Avrupa Birli¤i ülkelerinin pek ço¤unda trafik ve sa¤l›k bilincinin oluflturulmas› çal›flmalar›, okullaflma oranlar›n›n oldukça yüksek oldu¤u okul öncesi e¤itim basama¤›nda bafllamaktad›r. Bu ülkelerin ilkö¤retim programlar› incelendi¤inde ise hemen hemen tüm Avrupa Birli¤i ülkelerinde, “trafik güvenli¤i”, “yol güvenli¤i”, “trafik e¤itimi”, “sa¤l›k ve çevre e¤itimi” ad› alt›nda zorunlu derslere yer verildi¤i görül- mektedir.

Avrupa Birli¤i ülkelerinde trafik e¤itimiyle ilgili dikkat çeken bir di¤er nokta, bu e¤itimlerin ço¤unlukla ailelerle iflbirli¤i içinde sürdürülmesidir. Örne¤in Hol- landa’da 1995 y›l›nda, “Trafik Aileleri” ad› alt›nda bir uygulama bafllat›lm›flt›r. Hâ- len devam eden uygulamada, trafik e¤itimi ailelerin ifl birli¤i ile sürdürülmektedir.

Benzeri bir uygulama ‹ngiltere’de gerçeklefltirilmektedir. Trafik e¤itiminin a¤›rl›kl›

olarak okul öncesinde verildi¤i ‹ngiltere’de, aileler bu e¤itimin bir parças› olarak kabul edilmekte ve uygulamalara kat›lmalar› teflvik edilmektedir (EURYDICE, 2006). Öte yandan, bu ülkelerde ö¤retim programlar›n›n yan› s›ra, toplumu bilgi- lendirmeyi amaçlayan uygulamalar da söz konusudur.

Türkiye’de trafik ve ilk yard›m sorunu, yeni bir sorun alan› de¤ildir. Ancak son y›llarda bu sorunun çözümü için somut uygulamalar›n gerçekleflti¤i söylenebilir.

Bu çal›flmalar›n bir k›sm› kamu kurum ve kurulufllar›nca yürütülürken bir k›sm› ise özel kurumlar taraf›ndan gerçeklefltirilmektedir. Gerçeklefltirilen bu uygulamalar- dan baz›lar› afla¤›da verilmifltir.

• Okulöncesi E¤itimi Genel Müdürlü¤ü ile TRT ifl birli¤ince, “Okulöncesi E¤i- timi, Araflt›rma ve Gelifltirme, Televizyon ‹le Program Yapma Projesi” bafll›k- l› televizyon program›. Okul öncesi çocuklara trafik e¤itiminin animasyon ve drama yoluyla verilmesinin amaçland›¤› televizyon program›, 1998 y›l›

Ekim ay›nda TRT kanallar›ndan yay›nlanmaya bafllam›flt›r.

• Çocuk Trafik E¤itim Parklar›. Anaokulu, ilk ve ortaö¤retim ö¤rencilerine, derslerde ö¤rendikleri trafik bilgilerini uygulamalar›na olanak sa¤lamay›

amaçlamaktad›r.

• ‹stanbul Büyükflehir Belediyesi “Trafik E¤itimi ve Toplum Bilincinin Art›r›l- mas›” projesi. Bu proje kapsam›nda trafik e¤itim parklar›, gezici trafik e¤itim otobüsü, e¤itici konferanslar, okullar için trafik e¤itim setleri haz›rlanmas›

konular›nda çal›flmalar yap›lmaktad›r.

• Toyotasa “‹nsana Sayg› Trafikte Sayg›” bafll›kl› sosyal bilinçlendirme kam- panyas›. ‹lkö¤retim ö¤rencilerine trafik bilincinin kazand›r›lmas›n›n amaç- land›¤› kampanyada, haz›rlanan trafik oyunlar› gösterilmektedir.

• Renault ve Total, trafik güvenli¤i kapsam›nda “Sokakta ‹lk Ad›mlar kam- panyas›”. Bu proje kapsam›nda ilkö¤retim ö¤rencilerini bilinçlendirmeyi amaçlayan bir film haz›rlam›flt›r.

• Türkiye K›z›lay Derne¤i taraf›ndan çeflitli yafl gruplar›na yönelik e¤itimler planlanm›flt›r. Çocuklara yönelik olarak, okul öncesi ve ilkö¤retim basa- maklar› için ayr› haz›rlanan “Güvenli Davran›fl ve ‹lk Yard›m E¤itimi” prog- ram›nda seminerlerin yan› s›ra, ö¤retmen ve ö¤renciler için e¤itim kitapla- r› haz›rlanm›flt›r.

Bu çal›flmalara iliflkin ayr›nt›l› bilgi için, kaynakçada verilen web adreslerinden yararlana- bilirsiniz.

S O R U

DÜfiÜNEL‹M

SIRA S‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL‹M

D ‹ K K A T

AMAÇLARIMIZ

N N

K ‹ T A P

(21)

Türkiye’de konuyla ilgili yürütülen çal›flmalar bunlarla s›n›rl› de¤ildir. Burada amaç, okul programlar› d›fl›nda trafik ve ilk yard›m e¤itimi konular›nda yap›lan ça- l›flmalar› örneklendirerek konuya verilen önemi ve bu konuya iliflkin sorumluluklar›n çeflitli kurum ve kurulufllarca nas›l paylafl›ld›¤›n› tart›flmakt›r.

OKUL PROGRAMLARINDA TRAF‹K VE ‹LK YARDIM E⁄‹T‹M‹N‹N GEL‹fi‹M‹

Türkiye’de okul programlar›nda trafik ve ilk yard›m e¤itimi, ilkö¤retim ve ortaö¤- retim düzeyinde incelenebilir. ‹lkö¤retim düzeyinde trafik e¤itimi, önceki program- larda 2. s›n›fta yer alan Hayat Bilgisi dersinin Tafl›tlar ve Trafik ünitesi içinde yer alm›flt›r. Trafik e¤itiminin bir ders olarak verilmesi karar› ise 1974 y›l›nda toplanan IX. Milli E¤itim fiuras›nda tart›fl›lm›flt›r. Bunun sonucunda, ortaokul program›nda uygulanmak üzere, “Trafik” ad› alt›nda seçmeli bir ders aç›lmas› kararlaflt›r›lm›flt›r.

Bu düzenlemeye göre, Trafik dersi, bir y›l süreli ve haftada 2-3 saat olarak planlan- m›flt›r (MEB, 2006a, 63). Ba¤›ms›z bir ders olarak ilkö¤retim düzeyinde trafik e¤itimi, Talim ve Terbiye Kurulu Baflkanl›¤›n›n 03.11.1997 tarihinde alm›fl oldu¤u 155 say›l› kararla, 1997 y›l›ndan itibaren 6. ve 8. s›n›flarda “Trafik ve ‹lk Yard›m Dersi”

ad› alt›nda okutulmaya bafllanm›flt›r. Bu programda, trafik ve ilk yard›m olmak üzere iki konuya yer verilmifl ve bu konular üç y›lda ifllenecek flekilde düzenlen- mifltir. 1997 y›l›nda uygulamaya bafllanan program›n genel amaçlar› flu flekilde belirlenmifltir (MEB, 2007):

• Trafikle do¤rudan ilgili birimleri tan›r.

• Trafi¤in düzenli ve güvenli ak›fl›n›n kendisi ve baflkalar›n›n can güvenli¤i için önemli oldu¤unu kavrar.

• Trafik kazalar›n›n bilgisizlik, dikkatsizlik ve sorumsuzluktan kaynakland›¤›- n› kavrar.

• Trafik kurallar›na uymamas› halinde karfl›laflabilece¤i tehlikeleri kavrar.

• Trafikle ilgili terimleri kavrar.

• ‹lk yard›m›n önemini kavrar.

• Trafikle ilgili temel kurallara uyma al›flkanl›¤› kazan›r.

6. ve 8. s›n›flar için düzenlenen Trafik ve ‹lk Yard›m dersinde konular›n yafla- yarak, gözlem yaparak ve uygulamaya yönelik ifllenmesi önerilmekte ve programda 32 tane özel amaç ve bu özel amaçlar›n davran›flsal amaçlar› yer almaktad›r.

Programda, ayr›ca bir özel amaca iliflkin uygulama örne¤ine de yer verilmifltir.

‹lkö¤retim 6. ve 8. s›n›f Trafik ve ‹lk Yard›m Dersi, 17.07.2006 tarih ve 312 sa- y›l› kararla, 6. s›n›flar için 2007-2008, 8. s›n›flar için ise 2008-2009 ö¤retim y›l›nda kald›r›larak bunlar›n yerine 2007-2008 y›l›ndan bafllayarak 4. ve 5. s›n›flarda oku- tulmas› kararlaflt›r›lm›flt›r.

‹lkö¤retimin yan› s›ra ortaö¤retim düzeyinde de trafik e¤itimine yer verilmifl- tir. Ortaö¤retim düzeyinde trafik e¤itimi, 29.08.1991 tarih ve 131 say›l› kurul ka- rar› ile “Trafik Bilgisi” ad› alt›nda seçmeli ders olarak verilmesi karar› ile baflla- m›flt›r. Buna göre, Anadolu ve Yabanc› Dil A¤›rl›kl› Liselerin 9. s›n›flar›nda; Sos- yal Bilgiler, Türkçe-Matematik, Yabanc› Dil, Sanat, Spor ve Anadolu Güzel Sanat- lar Liselerinin 10. s›n›flar›nda, Fen Liselerinin 10. ve 11. s›n›flar›nda okutulmak üzere Trafik Bilgisi dersi aç›lm›flt›r.

‹ki döneme göre haz›rlanan Trafik Bilgisi dersinin amaçlar› flöyledir (MEB, 2007):

• Ö¤rencilere, trafik hakk›nda temel bilgileri ö¤reterek bunlara uyman›n öne- mini kavratmak,

• Trafik kültürünü ve bilincini vermek,

9

(22)

• Bilinçli yaya, yolcu ve sürücü olma sorumlulu¤unu kavratmak,

• Ulafl›m hakk›nda temel bilgiler edindirmek ve ulafl›m araçlar›n›n sosyal, kül- türel ve ekonomik yönden faydalanmalar›n› kavratmak,

• Trafik kazalar›n›n topluma verdi¤i çeflitli zararlar› ve bu zararlar›n toplumda yaratt›¤› olumsuzluklar› kavratmak,

• Trafik kazalar›n›n sebeplerini, say›s›n›, sonuçlar›n›; kaza etmenlerini ve bu etmenlerin kusur paylar›n› araflt›rma bilincini kazand›rmak,

• Trafik e¤itiminin gereklili¤inin benimsetilmesi, düzenli ve güvenli bir trafik ortam›n›n sa¤lanmas› suretiyle trafik kazalar›n› azaltmakt›r.

Bu program›n genel amaçlar› içinde ilk yard›ma iliflkin herhangi bir amaca yer verilmemifltir. Ancak program›n içerik boyutunda “Trafik Kazalar›nda ‹lk Yard›m”

ad› alt›nda bir ünite yer almaktad›r.

Trafik ve ilk yard›m e¤itiminin öncelikli olarak ortaö¤retim düzeyinde, daha sonra ilkö¤- retim ikinci basamakta bir ders olarak ifllenmesini uygunlu¤u aç›s›ndan tart›fl›n›z.

‹lkö¤retim ikinci basamakta ve ortaö¤retim düzeyinde trafik ve ilk yard›m e¤i- timinin bir ders olarak verilmesi karar›, trafik ve ilk yard›m bilincinin oluflturulma- s› aç›s›ndan son derece önemli bir geliflmedir. Ancak, daha önce de belirtildi¤i gibi, trafik ve ilk yard›m bilincinin oluflturulmas›nda e¤itimin erken yafllarda bafllamas›, bu davran›fllar›n yaflam biçimine dönüfltürülmesi aç›s›ndan oldukça önemli- dir. Nitekim ilkö¤retim 6. ve 8. s›n›flarda okutulan Trafik ve ‹lk Yard›m dersinin, bu anlay›fla uygun olarak 4. ve 5. s›n›f düzeyine indirilmesi önemli bir geliflme olarak de¤erlendirilebilir.

Ö¤retim Programlar›nda Trafik ve ‹lk Yard›m E¤itiminin Amaçlar›

‹lkö¤retimde trafik ve ilk yard›m bilincinin oluflturulmas›, Trafik ve ‹lk Yard›m Der- sinin d›fl›nda, ilkö¤retimin ilk befl s›n›f›nda yer alan Türkçe ve ilk üç s›n›fta yer alan Hayat Bilgisi Derslerinin kazan›mlar› aras›nda da yer almaktad›r.

Türkçe Dersi Ö¤retim Program›nda yer alan trafik e¤itimi kazan›mlar› Tablo 1.3.’te verilmifltir.

S O R U

DÜfiÜNEL‹M

SIRA S‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL‹M

D ‹ K K A T

AMAÇLARIMIZ

N N

K ‹ T A P

4

TÜRKÇE PROGRAMI Ö¤renme

Alana S›n›f Kazan›m Aç›klamalar

GörselOkuma

1. 2. Trafik iflaretlerinin anlamlar›n› bilir. 1.2. Ö¤rencinin günlük yaflamda bilmesi gereken trafik iflaretleri aç›klanmal›d›r.

Tablo 1.3 Türkçe Dersi Program›nda Trafik E¤itimine ‹liflkin Kazan›mlar

Kaynak: Milli E¤itim Bakanl›¤›.

(2005).Türkçe Dersi Ö¤retim Program› ve K›lavuzu

(23)

Tablo 1.3.’te görüldü¤ü gibi, Türkçe Dersi Ö¤retim Program›’n›n ilk befl s›n›f›n- da “görsel okuma” ö¤renme alan› alt›nda tek bir kazan›ma yer verilmifltir. Her s›- n›f düzeyinde verilen bu kazan›mda, ö¤rencilerin günlük yaflamda bilmeleri gereken trafik iflaretleri üzerinde durulmaktad›r.

11

Tablo 1.4

Hayat Bilgisi Dersi Ö¤retim

Program›nda Trafik E¤itimine ‹liflkin Kazan›mlar Kaynak: Milli E¤itim Bakanl›¤›. (2005).

Hayat Bilgisi Dersi Ö¤retim Program› ve K›lavuzu (1., 2., 3.

s›n›flar) HAYAT B‹LG‹S‹ PROGRAMI

Tema S›n›f Kazan›m Aç›klamalar

OkulHeyecan›m

1.

A.1.32. Trafikteki çeflitli sesleri tan›r, aralar›ndaki farkl›l›klar› ay›rt eder ve bunu özgün biçimde ifade eder.

Yarat›c› düflünme ve bilimin temel kavramlar›n› tan›ma becerilerini gelifltirmeye yöneliktir.

A.1.33. Trafikte görme ve görülme kavramlar›n› kavrar ve yolda kofltu¤u zaman baflkalar› taraf›ndan görülme olas›l›¤›n›n azald›¤›n›, bunu da bir risk oluflturdu¤unu kabul eder.

Güvenlik ve korunmay› sa¤lama becerisini gelifltirmeye yöneliktir.

A.1.34. Okula gelifl ve gidifllerde karfl›dan karfl›ya geçerken güvenli yerleri kullan›r.

2.

A.2.12. Okula gelifl ve gidiflleri s›ras›nda karfl›laflt›¤› ulafl›m araçlar›n›

gözlemler ve s›n›fland›r›r.

Araflt›rma becerisini gelifltirmeye yöneliktir.

A.2.13. Okula gelifl ve gidifllerinde kendisinin ve baflkalar›n›n trafikteki davran›fllar›n› gözlemleyerek do¤ru ve yanl›fl davran›fllar› ay›rt eder.

Elefltirel düflünme ve araflt›rma becerilerini gelifltirmeye yöneliktir.

3.

A.3.25. Okula gelifl ve gidifllerinde kendisinin ve baflkalar›n›n güvenli¤i için trafik iflaret ve levhalar›na, trafik kurallar›na uyar.

A.3.26. Bir yere ulaflabilmek için ihtiyaç duydu¤u iflaret ve levhalar›

tasarlar.

Yarat›c› düflünme ve kaynaklar›

etkili kullanma becerilerini gelifltirmeye yöneliktir.

Dün,Bugün,Yar›n

C.3.11. Ulafl›m araçlar›n›n geçmiflten günümüze nas›l bir de¤iflim

geçirdi¤ini araflt›rarak bulgular›n› s›n›fta sunar.

Bilimin temel kavramlar›n› tan›ma, araflt›rma ve Türkçeyi do¤ru, etkili ve güzel kullanma becerilerinin gelifltirilmesine yöneliktir.

C.3.26. Farkl› hava koflullar›n›n trafikteki etkilerini aç›klar.

Bilimin temel kavramlar›n› tan›ma becerisinin gelifltirilmesine yöneliktir.

(24)

Tablo 1.4 incelendi¤inde, ö¤rencilere temel yaflam becerilerini kazand›rmay›

amaçlayan Hayat Bilgisi Program›’nda, “Okul heyecan›m” ve “Dün, bugün, yar›n”

temalar› alt›nda trafik e¤itimine iliflkin sekiz kazan›m›n yer ald›¤› görülmektedir.

Hayat Bilgisi dersinin birinci s›n›f›nda güvenli yol kullan›m›; ikinci s›n›fta ulafl›m araçlar› ile temel trafik kurallar› ve üçüncü s›n›fta ise, trafik iflaretleri, ulafl›m araç- lar› ve trafi¤i etkileyen etmenler üzerine yo¤unlafl›lm›flt›r. Hayat Bilgisi Dersi Ö¤retim Program›’nda yer alan bu kazan›mlar, dördüncü s›n›fta bafllayan Trafik ve ‹lk Yard›m dersinin temelini oluflturmaktad›r. Program›n ilk üç s›n›f› için tan›mlanan bu kazan›mlar, çeflitli becerilerle iliflkilendirilmifltir.

‹lkö¤retim programlar›nda trafik e¤itiminin d›fl›nda ilk yard›m e¤itimine iliflkin do¤rudan iliflkili kazan›mlar bulunmamaktad›r. Bu programlarda, ço¤unlukla sa¤- l›k e¤itimiyle iliflkili kazan›mlara yer verilmifltir.

TRAF‹K VE ‹LK YARDIM DERS‹N‹N TANIMI VE KAPSAMI

‹lkö¤retim 4. ve 5. s›n›flar için Trafik ve ‹lk Yard›m Dersi, Talim ve Terbiye Kuru- lu Baflkanl›¤›n›n 17.07.2006 tarih ve 312 say›l› karar›yla 2007-2008 ö¤retim y›l›ndan itibaren uygulanmas› kararlaflt›r›lan bir derstir.

Trafik ve ‹lk Yard›m Dersi Ö¤retim Program›’n›n Temel Özellikleri

Trafik ve ‹lk Yard›m dersi, çocuklar›n geliflim evrelerine özgü ortak e¤ilim, davra- n›fl kal›plar› ve özelliklerinin göz önüne al›narak haz›rlanmas›n› ilke edinen bir programd›r. Programda, 10 ve 11 yafl grubu çocuklar›n trafi¤in risklerini anlayabil- meleri ve önlem alabilmeleri için ö¤renmeleri gereken konular›n belirlenmesinde, bu yafl grubu çocuklar üzerinde yap›lan araflt›rmalar›n, geliflmifl ve geliflmekte olan ülkelerin e¤itim programlar›n›n dikkate al›nd›¤› belirtilmektedir.

Trafik ve ‹lk Yard›m Dersi Ö¤retim Program›; genel amaçlar, hedef kitle ve hedefler, program›n vizyonu, program›n temel yap›s›, beceriler ve de¤erler, içerik ve kullan›lan terminoloji, ö¤renme-ö¤retme süreci ve de¤erlendirme bölümlerinden oluflmaktad›r (MEB, 2006c).

• Trafik ve ‹lk Yard›m Program›’n›n Hedef Kitlesi ve Hedefleri: Progra- m›n hedef kitlesini çocuklar ve çocuklara model olan, yak›nlar›ndaki yetifl- kinler oluflturmaktad›r. Bu hedef kitleye ba¤l› olarak programda k›sa ve uzun dönemli hedefler belirlenmifltir.

• Program›n Vizyonu: Trafik ve ‹lk Yard›m Ö¤retim Program›’nda, bireyle- rin trafikte tehlike yaratmamas› ve kendini tehlikeden korumas› ilkelerine dayanarak; ö¤rencilerin, velilerin ve yak›n çevredeki yetiflkinlerin trafik kurallar› ve güvenli¤i konusundaki duyarl›l›klar›n›n art›r›lmas› amaçlanm›flt›r.

• Program›n Temel Yap›s›: Trafik ve ‹lk Yard›m Ö¤retim Program›n›n çat›- s›n› oluflturan trafikte tehlike yaratmama ve trafikte tehlikelerden korunma temel ilkelerine ba¤l› kal›narak üç tema belirlenmifltir. Duyarl›l›k ve fark›n- dal›k yaratmay› amaçlayan bu temalar flunlard›r:

• Yaya

• Yolcu

• Sürücü (bisiklet, paten, k›zak vb.)

• Beceriler ve De¤erler: Trafik ve ‹lk Yard›m Dersi Ö¤retim Program›’nda kazand›r›lmas› öngörülen beceriler flunlard›r:

Hayat Bilgisi Dersinde trafik e¤itimine iliflkin kazan›mlar›n flu becerilerle

iliflkilendirilmektedir:

• Güvenlik ve korunmay›

sa¤lama

• Yarat›c› düflünme

• Kaynaklar› etkili kullanma

• Bilimin temel kavramlar›n› tan›ma

• Araflt›rma becerisini gelifltirme

• Türkçeyi do¤ru, etkili ve güzel konuflma

K›sa dönemli hedefler:

• Çocuklar›n, trafi¤in ne oldu¤unu anlamas›n›

sa¤lamak.

• Çocuklarda, ailelerinde ve yetiflkinlerde güvenli trafik bilincini

oluflturmak, trafik kurallar› konusunda, duyarl›l›k gelifltirmek.

Uzun dönemli hedefler:

• Çocuklar›n, gelecekte güvenli trafik bilincine sahip vatandafllar olmalar›n› sa¤lamak.

• Toplumdaki trafik kurallar›na uyma konusunda duyarl›

davran›fllar gösteren bireylerin say›s›n›

art›rmak.