İZMİR DEPREMİNİN ARDINDAN 50 SORUDA HASAR TESPİTİ VE KENTSEL DÖNÜŞÜM

(1)

(2)

linkedin.com/in/ibrahim-alper-yalçın-47665089, ibrahimalperyalcin@bahukuk.com

İZMİR DEPREMİNİN ARDINDAN

50 SORUDA HASAR TESPİTİ VE KENTSEL DÖNÜŞÜM

1. Deprem sonrasında hasar tespit çalışmaları hangi kurum ve kuruluşlar tarafından yürütülmektedir? ... 3 2. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünden gelen ekibin dışında uzman kişi veya kuruluşlardan da hasar tespiti konusunda hizmet alabilir miyiz? ... 3 3. Riskli yapı tespiti ile hasar tespiti arasındaki fark nedir? ... 4 4. Deprem sonrasında yapılan hasar tespit çalışmaları sırasında belirlenen yapı hasarları nelerdir, hasarlı binalar kullanılabilir mi? ... 4 5. Çevre ve Şehircilik Bakanlığından gelen teknik elemanlarca hasar tespitimiz yapıldı, yapılan hasar tespitine nasıl ulaşabiliriz? Tespit edilen hasar durumuna itiraz edilebilir mi? ... 5 6. Deprem sonrasında yapımızın hasar tespiti hiç yapılmadı (veya hasarsız tespit edildi) nereye başvurmamız gerekir? ... 5 7. Deprem sonrasında yapılan hasar tespitinde yapımızın hafif hasarlı olduğu tespit ve ilan edildi. Kat malikleri olarak yapmamız gerekenler nelerdir? ... 5 8. Çevre ve Şehircilik Bakanlığından gelen teknik elemanlarca yapılan hasar tespitinde yapımız orta hasarlı olarak tespit ve ilan edildi. Kat malikleri olarak bundan sonra yapmamız gerekenler nelerdir? ... 6 9. Güçlendirme nedir ve güvenilir mi? ... 6 10. Hasar tespitinde yapımızın orta hasarlı olduğu tespit ve ilan edildi. Ancak, kat malikleri olarak güçlendirme yapılması yerine yapının yıkılarak yeniden yapılmasını tercih ediyoruz. Hukuken mümkün müdür? ... 6 11. Hasarlı yapıya güçlendirme yapılması veya yapının yıkılıp yeniden yapılmasını kıyaslamak gerekirse, hangisini tercih etmek gerekir? ... 7 12. Çevre ve Şehircilik Bakanlığından gelen teknik elemanlarca yapılan hasar tespitinde yapımızın ağır hasarlı veya acil yıkılması gerekli olduğu tespit ve ilan edildi. Binanın yıkılması kim tarafından yapılır? ... 7 13. Hasar tespiti sonrasında ağır hasarlı veya acil yıkılması gerekli olduğu tespit edilen yapımız yıkıldı. Bu durumda kat mülkiyeti sona eriyor mu, mülkiyet hakkımız korunuyor mu? ... 8 14. Hasar tespiti sonrasında ağır hasarlı veya acil yıkılması gerekli olduğu tespit edilen yapı yıkıldıktan sonra tekrar kat irtifakı veya kat mülkiyeti kurulabilir mi? ... 8 15. Toplu yapılarda her bir blok için farklı hasar durumu tespit edilmesi halinde nasıl hareket etmek gerekir? ... 8 16. Zorunlu Deprem Sigortamız var, nereye ne kadar sürede başvurmalıyız? . 8 17. Zorunlu Deprem Sigortası hangi hasarları kapsar? ... 9 18. Zorunlu Deprem Sigortası hangi hasarları kapsamaz? ... 9

(3)

19. Zorunlu deprem sigortası kapsamında ödenecek tazminat nasıl hesaplanıyor?... 9 20. Kentsel dönüşüm olarak da bilinen “AFET RİSKİ ALTINDAKİ ALANLARIN DÖNÜŞTÜRÜLMESİ” kanunu deprem sonrası hasar gören yapıları da kapsar mı?

10

21. Riskli Alan ve Riskli Yapı Nedir? ... 10 22. Yaşanan deprem sonrasında yapımız hasar görmedi veya az/orta hasar gördü, yapımızın riskli yapı olup olmadığını tespit ettirebilir miyiz? ... 10 23. Riskli Yapı Tespiti için sağlanması gereken oy nisabı nedir? ... 11 24. Yapının riskli yapı olarak tespit edilmesinin sonuçları nelerdir? ... 11 25. Riskli yapı tespiti kat malikleri açısından tavsiye niteliğinde midir? Yoksa kat malikleri ve İdareye yükledikleri sorumluluklar var mıdır? ... 11 26. Aynı parselde birden çok blok olarak yapılmış toplu yapılarda, bloklardan birinin veya birkaçının riskli yapı olarak tespit edilmesi halinde diğer yapılar da riskli yapı kabul edilir mi? ... 12 27. Riskli yapı olarak tespit edilen yapıların yıkılması açısından aralarında bir öncelik sırası var mıdır? ... 12 28. Riskli yapı olarak tespit edilen ve tapuya şerh koyulan taşınmazın satışı mümkün müdür? ... 12 29. Riskli yapı olarak tespit edilen yapının, güçlendirilmesi mümkün müdür?

12

30. Yapımız riskli yapı tespit edildi ve yıkılmasına karar verildi. Bundan sonra süreç nasıl işliyor? ... 13 31. Riskli yapı tespit edilen yapının yıkılması sonrasında yeniden değerlendirilmesine ilişkin olarak kat maliklerine düşen sorumluluk nedir? 13 32. Riskli yapının yıktırılmasından sonra arsa haline gelen taşınmazda ortaklığın giderilmesi davası açılmasının, maliklerin karar alma sürecine etkisi var mıdır? ... 14 33. Üzerindeki riskli binanın yıkılmasından sonra arsa haline gelen taşınmazın satışına karar verilmesi halinde, satış nasıl gerçekleştirilir? ... 14 34. Üzerindeki riskli binanın yıkılmasından sonra arsa haline gelen taşınmazın yeniden değerlendirilmesine ilişkin olarak arsa maliklerinin 2/3 çoğunluk ile karar alamaması halinde ne olur? ... 14 35. Yaşanan deprem sonrasında yapımız hasar görmedi ve hasarsız olarak ilan edildi. Ancak hasarsız yapımız riskli alan ilan edilen bölgede kaldığından yine de kentsel dönüşüm kapsamında mı değerlendirilir? ... 14 36. Riskli alan ilan edilen bölgelerdeki yapıların da tapularına şerh konuluyor mu? ... 15 37. Rezerv Yapı Alanı Nedir? ... 15 38. Yaşanan deprem sonrasında yapımız hasar görmedi ancak riskli alan ilan edilen bölgede yer alıyor. Bundan sonra yapımız riskli yapı olarak mı değerlendiriliyor? ... 15 39. Riskli alan ilan edilen bölgelerde kalan yapılarda süreç nasıl işliyor? ... 15

(4)

40. Rezerv yapı alanı ilan edilen bölgelerde kalan yapılarda süreç nasıl işliyor?

16

41. Rezerv yapı alanı veya riskli alan ilan edilen bölgede imar planı düzenlemesi yapılıyor mu? ... 16 42. Riskli Yapı Olarak Tespit Edilen veya Riskli Alan İlan Edilen Alanda Kalan Yapının Kat Maliklerinin faydalanabileceği imkanlar nelerdir? ... 16 43. Riskli Yapı Olarak Tespit Edilen veya Riskli Alan İlan Edilen Alanda Kalan Yapının Kat Maliklerinin faydalanabileceği kira yardımı bedeli ve süresi ne kadardır? ... 16 44. Riskli Yapı Olarak Tespit Edilen veya Riskli Alan İlan Edilen Alanda Kalan Yapının Kat Maliklerinin faydalanabileceği muafiyetler nelerdir? ... 17 45. Depremde binası yıkılan veya ağır/orta hasar gören vatandaşlara 7269 Sayılı Kanun Kapsamında yapılan nakdi yardımlar nelerdir? ... 17 46. Depremde binası yıkılan veya ağır/orta hasar gören vatandaşlara 7269 Sayılı Kanun Kapsamında sağlanan imkanlar nelerdir? ... 18 47. Depremde binası yıkılan vatandaşlara 7269 Sayılı Kanun Kapsamında hak sahipliği koşullarını sağlaması kaydıyla yeni konut yapılacağı ilan edildi. Hak sahipliği koşulları nelerdir? ... 18 48. Deprem sonrasında 7269 sayılı kanun kapsamında verilen haklardan yararlanan bir vatandaş, aynı bina için 6306 sayılı Kanun kapsamındaki haklardan yararlanabilir mi? ... 19 49. Hasar tespiti ve riskli yapı tespiti yapılmasının kat malikleri açısından bağlayıcı olduğu anlaşılıyor. Kat malikleri kurulu olarak yapımızın gözlemsel olarak incelenmesi yönünde ve tavsiye niteliğinde bir inceleme yaptıramaz mıyız? ... 19 50. Oturduğum bina hakkındaki teknik bilgilere nerden ulaşabilirim? ... 19

1. Deprem sonrasında hasar tespit çalışmaları hangi kurum ve kuruluşlar tarafından yürütülmektedir?

Afet ve acil durum müdahale hizmetleri yönetmeliğinde yapılan işbölümüne göre hasar tespiti, altyapı, enkaz kaldırma hizmetleri Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yürütülmektedir. 7269 sayılı kanun kapsamında, hasar tespit raporu Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca kurulan mühendis ve mimarlardan oluşan heyetlerce düzenlenir.

2. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünden gelen ekibin dışında uzman kişi veya kuruluşlardan da hasar tespiti konusunda hizmet alabilir miyiz?

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı dışında deprem sonrası hasar tespiti yapmak üzere yetkilendirilmiş kurum veya kuruluş bulunmamaktadır. DASK kapsamında hasar tespit çalışmalarının ayrıca yürütüldüğü, ancak

(5)

eksperlerce yapılan bu hasar tespitinin yalnızca DASK kapsamında değerlendirilmesi gerektiği de bilinmelidir. İMO ve Belediyelerin de vatandaşın talebi ile inceleme yaptıkları bilinmektedir, ancak bu incelemelerin kapsamının yalnızca bilgilendirici olduğu, hasar tespit yetkisinin yalnızca Çevre ve Şehircilik Bakanlığında olduğunun bilinmesi gerekir.

Bunun yanında, Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun (6306 sayılı kanun) kapsamında riskli yapı tespitinde Bakanlıkça yetkilendirilmiş kurum ve kuruluşlar bulunmaktadır. Deprem sonrası hasar tespiti ile riskli yapı tespiti de birbirine karıştırılmamalıdır.

3. Riskli yapı tespiti ile hasar tespiti arasındaki fark nedir?

Hasar tespiti, yaşanan deprem sonrasında Çevre ve Şehircilik Bakanlığına bağlı ekiplerce gözlemsel olarak yapıda yapılan inceleme sonrasında yapının hasar durumunun tespiti ve ilanı sürecidir. Buna karşı riskli yapı tespiti Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yetkilendirilmiş kurum ve kuruluşlarca deprem sonrası hasar gören yapılarda yapılabileceği gibi asıl amacı afet riski altında güvenli olmayan riskli yapıların deprem öncesinde tespitinin yapılmasıdır. Ancak riskli yapı tespit edilen yapının kat maliklerine yüklediği önemli sorumluluklar olduğunu belirtmek isteriz.

4. Deprem sonrasında yapılan hasar tespit çalışmaları sırasında belirlenen yapı hasarları nelerdir, hasarlı binalar kullanılabilir mi?

AZ HASARLI BİNALAR: Deprem nedeniyle binanın boyasında, sıvalarında ve duvarlarında oluşan ince çatlaklar ile duvarlardan düşen sıvaların olduğu binalardır. Binanın kullanılmasında bir sakınca yoktur.

ORTA HASARLI BİNALAR: Deprem nedeniyle binanın duvarlarındaki yarıklar ile taşıyıcı elemanlardaki ince çatlakların olduğu binalardır. “Orta”

hasarlı yapıda taşıma gücündeki azalma giderilmeden (yapı onarılmadan) ya da güçlendirilmeden yapı kullanılmamalıdır. Eşyaların tahliyesi gerçekleştirilebilir.

AĞIR HASARLI BİNALAR: Deprem nedeniyle binanın taşıyıcı elemanlarındaki geniş ve yaygın kesme kırılmalarının/ayrılmaların olduğu binalardır. “Ağır” hasarlı yapıların onarılmaz taşıma gücü kaybı ve geri (dayanım ve ekonomik açısından) alınamaz hasarları olan binalar olarak tanımlanır.

ACİL YIKILACAK BİNALAR: Deprem nedeniyle binanın taşıyıcı elemanlarının büyük oranda kalıcı yer değiştirerek kısmen veya tamamen

(6)

yıkıldığı binalardır. Hiçbir şekilde kullanılması mümkün olmayan bu binaların içine girilemez ve eşyaların tahliyesi gerçekleştirilemez.

5. Çevre Şehircilik Bakanlığından gelen teknik elemanlarca hasar tespitimiz yapıldı, yapılan hasar tespitine nasıl ulaşabiliriz? Tespit edilen hasar durumuna itiraz edilebilir mi?

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ekiplerince düzenlenen hasar tespit raporları, muhtarlıklar ve Kaymakamlıklar aracılığı ile ilan edilir, (ayrıca https://hasartespit.csb.gov.tr internet adresinden de hasar durumuna ulaşabilirsiniz) ilan tarihinden itibaren 30 gün içerisinde bu hasar tespit raporuna itiraz edilebilir. İtiraz halinde, görevlendirilecek farklı bir teknik heyetçe nihai olan değerlendirme itiraz hasar tespiti yapılacaktır. Bu ikinci rapor kesin olup; hasar tespit raporları ancak asıl işlemlerle birlikte dava konusu edilebilmektedir.

6. Deprem sonrasında yapımızın hasar tespiti hiç yapılmadı (veya hasarsız tespit edildi) nereye başvurmamız gerekir?

Gayrimenkulleri kesin bir şekilde hasarsız olarak tespit edilenlerin veya gayrimenkullerinin hasar tespiti hiç yapılmayanların, yargı yoluna gitmeden önce, mahallî ilân tarihinden itibaren otuz gün içinde ilgili idareye (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı) başvurmaları zorunludur.

7. Deprem sonrasında yapılan hasar tespitinde yapımızın hafif hasarlı olduğu tespit ve ilan edildi. Kat malikleri olarak yapmamız gerekenler nelerdir?

Yapılan hasar tespiti sonucunda yapınızın az hasarlı (hafif hasarlı) olduğu tespit edildi ise yapınızda mevcut boya, sıva hasarlarını tamiratını yaparak kullanmaya devam edebilirsiniz. Bu tamiratlar anagayrimenkulün amacına uygun olarak kullanılması, korunması, bakımı ve onarımı için gereken tedbirlerin alınması kapsamında genel yönetim işleri olarak değerlendirilmelidir. Bunun yanında yapınızın az hasarlı olmadığı, orta veya ağır hasarlı olduğu görüşünde iseniz hasar tespit raporlarına karşı önce itiraz ve sonuç alınmazsa dava sürecinin yürütülmesi gerekmektedir.

(7)

8. Çevre ve Şehircilik Bakanlığından gelen teknik elemanlarca yapılan hasar tespitinde yapımız orta hasarlı olarak tespit ve ilan edildi.

Kat malikleri olarak bundan sonra yapmamız gerekenler nelerdir?

Hasar tespit çalışmaları sonrasında orta hasarlı ilan edilen yapının 1 yıl içerisinde güçlendirme projelerinin hazırlanması ve güçlendirme işlerinin tamamlanması gerekir. Aksi takdirde yapı için yıkım kararı alınacaktır. Bunun yanında yapınızın orta hasarlı olmadığı, hafif ya da ağır hasarlı olduğu görüşünde iseniz hasar tespit raporlarına karşı önce itiraz ve sonuç alınmazsa dava sürecinin yürütülmesi gerekmektedir.

9. Güçlendirme nedir ve güvenilir mi?

Binada hasara neden olan deprem sonrasında, hasarlı binanın güçlendirilmesi ve güçlendirilmiş binanın deprem performansının belirlenmesi Bina Deprem Yönetmeliğindeki esaslara göre yapılır.

Bina Deprem Yönetmeliğine göre Binaların güçlendirilmesi, deprem hasarlarına neden olacak kusurlarının giderilmesi, deprem güvenliğini arttırmaya yönelik olarak yeni elemanlar eklenmesi, kütle azaltılması, mevcut elemanlarının deprem davranışlarının iyileştirilmesi, kuvvet aktarımında sürekliliğin sağlanması türündeki işlemleri içerir.

Güçlendirme projesi ve binanın güçlendirme sonrası deprem performansı işyeri tescil belgesine sahip yapı konusunda uzman inşaat mühendisi tarafından yapılmaktadır. Söz konusu projelendirme ve perfomans analizi tahribatlı ve tahribatsız yöntemlerle binadan alınan malzeme durumuna göre belirlenmektedir. Projelendirme ve performans analizi ile, güçlendirme yapılacak yapının mevcut yönetmelik şartlarına uygun olarak deprem performansının sağlanması amaçlanmaktadır. Diğer ifade ile işinin ehli uzmanlarca hazırlanmış güçlendirme projesi ve güçlendirme işlemi mevcut yönetmelik şartlarınca güvenilirdir.

10. Hasar tespitinde yapımızın orta hasarlı olduğu tespit ve ilan edildi. Ancak, kat malikleri olarak güçlendirme yapılması yerine yapının yıkılarak yeniden yapılmasını tercih ediyoruz. Hukuken mümkün müdür?

7269 Sayılı kanuna göre orta hasarlı binada kat maliklerine düşen sorumluluk güçlendirme yaptırmalarıdır. Buna karşın kat maliklerinin güçlendirme yapmak yerine yapıyı tamamen yıkıp yeniden yapmaları da pek tabi ki mümkündür. Ancak bu kararın Kat Mülkiyeti Kanununa göre oybirliği ile alınması gerekir zira kanun önemli yönetim işlerinde dahi oybirliği aramaktadır.

(8)

Bunun yanında diğer bir alternatif ise yapınızın 6306 sayılı kanun kapsamında yetkilendirilmiş kuruluşlarca riskli yapı olup olmadığının tespiti yoluna gitmektir. Bu duruma yapınızın riskli yapı tespit edilmesi ve yıkım kararı alınması mümkün olacaktır.

11. Hasarlı yapıya güçlendirme yapılması veya yapının yıkılıp yeniden yapılmasını kıyaslamak gerekirse, hangisini tercih etmek gerekir?

Gerek yapının güçlendirilmesi gerekse yeni yapı yapımı sırasında mevcut Deprem Yönetmeliği şartları ve gereklerinin sağlanması gerekir. Bu açıdan, doğru mühendislik hizmeti alan yapıların deprem performansı açısından birbirine kıyasla teknik anlamda çok keskin üstünlükleri olduğunu söylemek mümkün değildir. Ancak, yeniden yapım maliyeti ve bunun karşılığında sağlanacak fayda ile güçlendirme maliyeti ve bunun karşılığında sağlanacak faydanın kıyaslanması, kat maliklerince bir değerlendirme yapılmasını tavsiye ediyoruz. Şematik olarak fayda ve maliyet tablosu aşağıda sunulmuştur.

YENİDEN YAPIM GÜÇLENDİRME

Maliyet Fayda Maliyet Fayda

 Yıkım ve enkaz kaldırma maliyeti

 Yeni yapının ekonomik ömrü

 Güçlendirme proje ve performans analizi mühendislik hizmet bedeli

 Güçlendirme ile yapının uzatılan ekonomik ömrü

 Projelendirme ve yeniden yapım maliyeti

 Yeni yapının deprem güvenliği

 Güçlendirme yapım

maliyeti  Güçlendirilmiş

yapının deprem güvenliği

 Yeniden yapım sürecinde katlanılan kira maliyeti

 Güçlendirme

sürecinde katlanılan kira maliyeti

 Olası yeni imar düzenlemesine göre kaybedilecek

kullanım alanı

 Büyütülmesi gereken veya ilave yapılması gereken elemanlardan kaynaklı kaybedilecek kullanım alanı

12. Çevre ve Şehircilik Bakanlığından gelen teknik elemanlarca yapılan hasar tespitinde yapımızın ağır hasarlı veya acil yıkılması gerekli olduğu tespit ve ilan edildi. Binanın yıkılması kim tarafından yapılır?

7269 Sayılı kanuna göre ağır hasarlı veya acil yıkılması gereken bina olarak ilan edilen yapıların kat maliklerine düşen o yapının yıkılmasını sağlamaktır.

Ancak mevcut durum göz önünde bulundurulduğunda kanunun izin verdiği gibi binalara el konularak yıkma parası yıkıntıdan elde edilecek malzeme

(9)

bedelinden ödenmek üzere, mahallin en büyük mülki amirinin emri ile yıktırılacağı düşüncesindeyiz.

13. Hasar tespiti sonrasında ağır hasarlı veya acil yıkılması gerekli olduğu tespit edilen yapımız yıkıldı. Bu durumda kat mülkiyeti sona eriyor mu, mülkiyet hakkımız korunuyor mu?

Yıkım sonrasında, kat maliki olduğunuz yapı harap olduğundan Kat Mülkiyeti Kanunun 47. Maddesine göre anagayrimenkul üzerindeki kat mülkiyeti kendiliğinden sona erecektir. Kat mülkiyeti sona erince, kat mülkiyeti kütüğündeki sayfalar kapatılarak kat mülkiyeti kütüğü kurulmadan önceki genel kütük kaydiyle bağlantı sağlanmak suretiyle, arsa payları oranında ortak mülkiyet esaslarına göre, genel kütüğe tescil edilir.

14. Hasar tespiti sonrasında ağır hasarlı veya acil yıkılması gerekli olduğu tespit edilen yapı yıkıldıktan sonra tekrar kat irtifakı veya kat mülkiyeti kurulabilir mi?

Kat mülkiyeti kanunun 48. Maddesine göre tümü harabolan anayapının arsasında malik veya ortak malikler tarafından yine kat mülkiyeti esasına göre yeni bir yapı yapılmak istenirse, kat irtifakı ve kat mülkiyeti kurulmasına dair hükümler uygulanır.

15. Toplu yapılarda her bir blok için farklı hasar durumu tespit edilmesi halinde nasıl hareket etmek gerekir?

Kat Mülkiyeti Kanununa göre toplu yapı, bir veya birden çok imar parseli üzerinde, belli bir onaylı yerleşim plânına göre yapılmış veya yapılacak, alt yapı tesisleri, ortak kullanım yerleri, sosyal tesis ve hizmetler ile bunların yönetimi bakımından birbirleriyle bağlantılı birden çok yapıyı ifade eder.

Aynı imar parseli üzerinde olan ve blok niteliğindeki toplu yapılarda, bloklarda farklı hasar durumları tespit edildi ise her blok için ayrı ayrı ve o blokta bulunan bağımsız bölüm maliklerinden oluşan blok kat malikleri kurulunca bu işlerin yürütüleceği düşünülmelidir.

16. Zorunlu Deprem Sigortamız var, nereye ne kadar sürede başvurmalıyız?

Sigortalı olarak, rizikonun gerçekleştiğini öğrendiğiniz tarihten itibaren en geç onbeş işgünü içinde DASK’a veya Kurum nam ve hesabına sözleşmeyi yapan sigorta şirketine bildirimde bulunmanız gerekiyor.

(10)

17. Zorunlu Deprem Sigortası hangi hasarları kapsar?

Bu sigorta ile, depremin doğrudan neden olduğu maddi zararlar ile deprem sonucu meydana gelen yangın, infilak, dev dalga (tsunami) veya yer kaymasının sigortalı binalarda neden olacağı hasarlar (temeller, ana duvarlar, bağımsız bölümleri ayıran ortak duvarlar, bahçe duvarları, istinat duvarları, tavan ve tabanlar, merdivenler, asansörler, sahanlıklar, koridorlar, çatılar, bacalar ve yapının benzer nitelikteki tamamlayıcı kısımlarında meydana gelenler de dahil olmak üzere), sigorta bedeline kadar Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) tarafından teminat altına alınmıştır.

18. Zorunlu Deprem Sigortası hangi hasarları kapsamaz?

Enkaz kaldırma masrafları, kar kaybı, iş durması, kira mahrumiyeti, alternatif ikametgah ve işyeri masrafları, mali sorumluluklar ve benzeri dolaylı zararlar, Her türlü taşınır mal, eşya ve benzerleri, Ölüm dahil olmak üzere tüm bedeni zararlar, Manevi tazminat talepleri, Deprem ve deprem sonucu oluşan yangın, infilak, tsunami veya yer kaymasının dışında kalan hasarlar, Belirli bir deprem hadisesine bağlı olmaksızın binanın kendi kusur ve özellikleri nedeniyle zamanla oluşan zararlar teminat kapsamında değildir.

19. Zorunlu deprem sigortası kapsamında ödenecek tazminat nasıl hesaplanıyor?

Sigorta tazminatının hesabında, tam veya kısmi hasar olmasına bakılmaksızın, rizikonun gerçekleştiği yer ve tarihte, benzer yapı özellikleri göz önünde bulundurularak, binanın piyasa rayiçlerine göre hesaplanan yeniden yapım maliyeti esas alınır. Ancak sigorta tazminatı, hiçbir durumda sigorta bedelinden fazla olamaz.

Sigorta bedelinin tespitinde, sigorta edilen meskenin yapı tarzı için aşağıda belirtilen metrekare bedeli ile aynı meskenin brüt yüzölçümünün (veya yaklaşık yüzölçümünün) çarpılması sonucu bulunan tutar esas alınır.

Her bir hasarda, sigorta bedelinin %2’si oranında tenzili muafiyet uygulanır.

Yapı Tarzı Sigorta Bedeli Hesabına

Esas Metrekare Bedeli (TL) A- Çelik, betonarme, karkas

yapılar 1134

B- Diğer Yapılar 782

Zorunlu Deprem Sigortası Tarife ve Talimat Tebliğine göre, Zorunlu Deprem Sigortası kapsamında, bir mesken için verilebilecek azami teminat tutarı yapı tarzı ayırımı yapılmaksızın 2020 yılı için 240 bin TL olarak belirlenmiştir.

(11)

20. Kentsel dönüşüm olarak da bilinen “AFET RİSKİ ALTINDAKİ ALANLARIN DÖNÜŞTÜRÜLMESİ” kanunu deprem sonrası hasar gören yapıları da kapsar mı?

Deprem sonrasındaki hasar durumuna bakılmaksızın, Cumhurbaşkanlığı kararı ile riskli alan ilan edilmesi halinde belli bir bölgedeki yapıların veya yetkilendirilmiş kuruluşlarca yapılan denetimlerde riskli yapı olarak tespit edilmesi halinde yalnızca o yapının 6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Kanunu kapsamında değerlendirilmeleri mümkündür. Bunun yanında deprem riski altındaki bölgenin, Belediye Meclisi Kararıyla 5393 Sayılı Belediye Kanunun 73.

Maddesine göre Kentsel Dönüşüm Kapsamında değerlendirilmesi mümkündür.

Ayrıca 6306 sayılı kanuna 2019 yılında eklenen 6/A maddesine göre, yıkılacak derecede riskli olan yapıların bulunduğu alanlar ile kendiliğinden çöken veya ağır hasar gören veya ağır hasar görme riski bulunan yapıların bulunduğu alanlarda dönüşüm uygulamaları maliklerin ve ilgililerin muvafakati aranmaksızın Bakanlıkça resen yapılabilir veya yaptırılabilir. Bu kapsamda riskli yapı tespit masrafları Dönüşüm Projeleri Özel Hesabından karşılanmak suretiyle Bakanlıkça resen yapılır.

21. Riskli Alan ve Riskli Yapı Nedir?

Riskli alan, Zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan, Kamu düzeni veya güvenliğinin olağan hayatı durduracak veya kesintiye uğratacak şekilde bozulduğu yerlerde; planlama ya da altyapı hizmetleri yetersiz olan veya imar mevzuatına aykırı yapılaşma bulunan yahut yapı ya da altyapısı hasarlı olan alanlar ile, üzerindeki toplam yapı sayısının en az %65’i imar mevzuatına aykırı olan veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte sonradan yapı ve iskân ruhsatı alan yapılardan oluşan alanlar, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek, sağlık, eğitim ve ulaşım gibi kamu hizmetlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla Bakanlığın teklifi üzerine Cumhurbaşkanınca kararlaştırılan alan olarak tanımlanır.

Riskli yapı ise, riskli alan içinde veya dışında olup ekonomik ömrünü tamamlamış olan ya da yıkılma veya ağır hasar görme riski taşıdığı ilmî ve teknik verilere dayanılarak tespit edilen yapıyı tanımlamaktadır.

22. Yaşanan deprem sonrasında yapımız hasar görmedi veya az/orta hasar gördü, yapımızın riskli yapı olup olmadığını tespit ettirebilir miyiz?

6306 sayılı kanun kapsamında, Riskli yapıların tespiti, Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelikte belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde masrafları

(12)

kendilerine ait olmak üzere, öncelikle yapı malikleri veya kanuni temsilcileri tarafından, Bakanlıkça lisanslandırılan kurum ve kuruluşlara yaptırılır ve sonuç Bakanlığa veya İdareye bildirilir ifadesine yer verilmektedir.

Bu ifadeden de anlaşılacağı üzere yapı malikleri masrafları kendilerine ait olmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluşlardan ülke genelinde bu hizmeti alabilirler. (yetkili kuruluşlara https://altyapi.csb.gov.tr/riskli-yapi- tespiti-ile-ilgili-kuruluslar/arama internet adresinden ulaşılabilir) Ancak önemle belirtmek isteriz ki özel haller hariç (itiraz veya yargı kararı gereği olan haller) her yapı için sadece bir adet riskli yapı tespiti raporu düzenlenebilir.

23. Riskli Yapı Tespiti için sağlanması gereken oy nisabı nedir?

Riskli yapı tespiti maliklerden birinin veya kanuni temsilcisinin müracaatı üzerine yapılır. Bu itibarla tespit talebi açısından kanunda öngörülmüş bir oy nisabı yoktur. Ancak 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu uyarınca kat irtifakı veya kat mülkiyeti kurulmadığı için arsa paylı tapu var ise, arsa üzerinde fiilen bulunan yapının riskli yapı tespiti, yapının sahibi olan arsa payı sahibince yaptırılır.

24. Yapının riskli yapı olarak tespit edilmesinin sonuçları nelerdir?

Riskli yapı tespitine karşı yapı malikleri veya kanunî temsilcilerince on beş gün içinde yapının bulunduğu yerdeki Müdürlüğe veya Bakanlıkça yetki devri yapılması durumunda İdareye verilecek bir dilekçe ile itiraz edilebilir.

Raporlarda herhangi bir eksiklik tespit edilmez ise (eksiklik halinde eksiklik tamamlandıktan sonra) riskli olan yapılar, en geç on işgünü içinde, tapu kütüğünün beyanlar hanesinde belirtilmek üzere ilgili tapu müdürlüğüne bildirilir.

Riskli yapı tespitine karşı yapılan itirazın reddedilmesi veya riskli yapı tespitine itiraz edilmemesi suretiyle, riskli yapı tespitinin kesinleşmesi halinde Müdürlük, gerekli tebligatların yapılmasını ve riskli yapının yıktırılmasını İdareden ister. İdarece; Altmış günden az olmamak üzere süre verilerek riskli yapıların tahliyesi ve yıktırılması yapı maliklerinden istenir.

25. Riskli yapı tespiti kat malikleri açısından tavsiye niteliğinde midir? Yoksa kat malikleri ve İdareye yükledikleri sorumluluklar var mıdır?

Yapının risk analizinin yapılarak riskli yapı tespiti kat malikleri açısından tavsiye niteliğinde bir rapor değildir. Kanunen kat maliklerine ve İdareye yüklediği görev ve sorumluluklar vardır. Kat Malikleri yapının yıkılması veya

(13)

güçlendirilmesini sağlamaktan sorumludur. İdare de tahliye ve yıkım işleminin veya güçlendirmenin gerçekleştirildiğinin takibini yapar;

yıktırılmayan yapıların ise masrafı kat maliklerinden tahsil edilmek üzere yıkımını gerçekleştirir.

26. Aynı parselde birden çok blok olarak yapılmış toplu yapılarda, bloklardan birinin veya birkaçının riskli yapı olarak tespit edilmesi halinde diğer yapılar da riskli yapı kabul edilir mi?

Riskli yapılarda, riskli yapı tespiti yapı bazında yapılmaktadır. Riskli yapının bulunduğu parsellerdeki tüm yapıların ayrı ayrı değerlendirilmesi gerekir. Tapu Dairesi Başkanlığı’nın 17.09.2019 tarih ve 2019-10 sayılı Genelgesi gereğince, Riskli olarak tespit edilen yapıların bulunduğu alanın risksiz olan veya riskli yapı tespiti yapılmamış olan yapıların bulunduğu alandan ifrazı mümkün ise, ifraz, taksim, terk, ihdas ve tapuya tescil işlemleri idarece re'sen yapılır veya yaptırılır.

27. Riskli yapı olarak tespit edilen yapıların yıkılması açısından aralarında bir öncelik sırası var mıdır?

Riskli yapı tespiti sonucunda hazırlanan raporda yapının sadece riskli yapı olup olmadığı belirlenir. Hasar tespiti gibi bir öncelik veya sınıflandırma yoktur. Riskli yapı tespitinde sorumluluk öncelikle kat maliklerine ait olup İdare açısından riskli tespit edilmiş yapılar açısından bir öncelik sıralaması da yoktur.

28. Riskli yapı olarak tespit edilen ve tapuya şerh koyulan taşınmazın satışı mümkün müdür?

Tapu Dairesi Başkanlığı’nın 17.09.2019 tarih ve 2019-10 sayılı Genelgesi gereğince, tapu kütüğünün şerhler hanesine işlenecek riskli yapı kaydı sadece bir “Belirtme” mahiyetindedir. Yasada, bu belirtmenin temliki tasarrufları kısıtlayacağına dair bir hüküm yoktur. Bu sebeple, yasa ve ilgili uygulama yönetmeliklerinde aksine bir düzenleme olmadığından, gayrimenkullerde her türlü tapu işlemi yapılabilecektir.

29. Riskli yapı olarak tespit edilen yapının, güçlendirilmesi mümkün müdür?

Riskli yapının yıktırılması yerine güçlendirilmesinin istenilmesi durumunda riskli yapının yıktırılması için verilen süreler içerisinde;

maliklerce, güçlendirmenin teknik olarak mümkün olduğunun tespit ettirilmesi, kat maliklerinin 4/5 oranıyla güçlendirme kararı alınması,

(14)

güçlendirme projesinin hazırlatılması ve imar mevzuatı çerçevesinde ruhsat alınması gerekir.

30. Yapımız riskli yapı tespit edildi ve yıkılmasına karar verildi.

Bundan sonra süreç nasıl işliyor?

Güçlendirme kararı alınamayan ve maliklere verilen süreler içerisinde de maliklerce yıktırılmayan riskli yapıların tahliyesi ve yıktırma işlemleri, mülkî amirler tarafından sağlanacak kolluk kuvveti desteği ile İdarece yaptırılır.

Üzerindeki bina yıkılarak arsa hâline gelen taşınmazlarda daha önce kurulmuş olan kat irtifakı veya kat mülkiyeti, ilgililerin muvafakatleri aranmaksızın Bakanlığın talebi üzerine ilgili tapu müdürlüğünce resen terkin edilerek, önceki vasfı ile değerlemede bulunularak tapu kütüğünde belirtilerek malikleri adına payları oranında tescil edilir. Taşınmazların niteliği resen mevcut duruma göre tescil edilir. Bu taşınmazların sicilinde bulunan ayni ve şahsi haklar ile temlik hakkını kısıtlayan veya yasaklayan her türlü şerh, hisseler üzerinde devam eder.

Bunun yanında; riskli yapı tespiti 6306 sayılı kanunun 6/A maddesi kapsamında resen Bakanlıkça yapılmış ise Riskli olarak tespit edilen yapıların listesi bu yapıların kapısına asılır ve ilgili muhtarlıkta iki gün süre ile ilan edilir. Riskli yapı tespiti işlemi bu ilan ile maliklere şahsen tebliğ edilmiş sayılır. Riskli yapı tespitlerine karşı maliklerce veya kanuni temsilcilerince iki gün içinde itiraz edilebilir ve itirazlar üç gün içerisinde teknik heyetler tarafından incelenip karara bağlanır.Yapıların tahliyesinin Bakanlıkça verilen süre içerisinde yapılması mecburidir. Verilen sürede yapıların tahliye edilmemesi durumunda, kilitli olan kapıları açmak veya açtırmak da dâhil olmak üzere tahliye ve yıktırmaya yönelik iş ve işlemler, gerektiğinde kolluk kuvvetlerinin de yardımıyla Bakanlıkça yapılabilir veya yaptırılabilir.

31. Riskli yapı tespit edilen yapının yıkılması sonrasında yeniden değerlendirilmesine ilişkin olarak kat maliklerine düşen sorumluluk nedir?

Riskli yapıların bulunduğu parsellerde, yeniden bina yaptırılmasına, payların satışına, kat karşılığı veya hasılat paylaşımı ve diğer usuller ile yeniden değerlendirilmesine sahip oldukları hisseleri oranında paydaşların en az üçte iki çoğunluğu ile karar verilir.

Karar anlaşma şartlarını ihtiva eden teklif ile birlikte karara katılmayanlara noter vasıtasıyla veya 7201 sayılı Kanuna göre tebliğ edilir. Bu tebliğde, on beş gün içinde kararın ve teklifin kabul edilmemesi halinde arsa paylarının, anlaşma sağlayan diğer paydaşlara veya yapılan anlaşmaya uyularak işlem yapılmasını kabul etmek şartıyla üçüncü şahıslara satılacağı bildirilir.

(15)

32. Riskli yapının yıktırılmasından sonra arsa haline gelen taşınmazda ortaklığın giderilmesi davası açılmasının, maliklerin karar alma sürecine etkisi var mıdır?

Malikler, riskli yapının yıktırılmasından sonra arsa haline gelen taşınmazda ortaklığın giderilmesi için Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre dava açabilirler. Ancak, ortaklığın giderilmesi için dava açılmış olması, Kanun kapsamında hisseleri oranında maliklerin en az üçte iki çoğunluğu ile karar alınmasına ve bu karara göre işlem yapılmasına engel teşkil etmez.

33. Üzerindeki riskli binanın yıkılmasından sonra arsa haline gelen taşınmazın satışına karar verilmesi halinde, satış nasıl gerçekleştirilir?

Üzerindeki riskli binanın yıkılmasından sonra arsa haline gelen taşınmazın satışına karar verilmesi halinde, bu satışın öncelikle Bakanlığa veya Bakanlığın uygun gördüğü bağlı veya ilgili kuruluşuna veyahut da İdareye veya TOKİ’ye teklif edilmesi gerekir.

34. Üzerindeki riskli binanın yıkılmasından sonra arsa haline gelen taşınmazın yeniden değerlendirilmesine ilişkin olarak arsa maliklerinin 2/3 çoğunluk ile karar alamaması halinde ne olur?

Üzerindeki bina yıkılmış olan arsanın maliklerine yapılan tebligatı takip eden otuz gün içinde en az üçte iki çoğunluk ile arsa üzerinde yeniden bina yaptırılmasına, payların satışına, kat karşılığı veya hasılat paylaşımı ve diğer usuller ile yeniden değerlendirilmesine gibi bir karar alarak anlaşma sağlanması beklenmektedir. Anlaşma sağlanamaması hâlinde, gerçek kişilerin veya özel hukuk tüzel kişilerinin mülkiyetindeki taşınmazlar için Bakanlık, TOKİ veya İdare tarafından acele kamulaştırma yoluna da gidilebilmektedir.

35. Yaşanan deprem sonrasında yapımız hasar görmedi ve hasarsız olarak ilan edildi. Ancak hasarsız yapımız riskli alan ilan edilen bölgede kaldığından yine de kentsel dönüşüm kapsamında mı değerlendirilir?

İzmir Depremi sonrasında halen depreme bağlı olarak riskli alan ilan edilen bölge bulunmamaktadır. Ancak yürütülen hasar tespit çalışmalarının tamamlanması ile riskli alan edilmesi muhtemel yerler olabileceği görüşündeyiz. Riskli alan tespiti yapı bazında değil alan bazında yapıldığından yapınız hasar görmese dahi riskli alanda kaldığı ve buna bağlı olarak 6306

(16)

sayılı kanun kapsamında veya kentsel dönüşüm kapsamında değerlendirileceği ilan edilebilir.

36. Riskli alan ilan edilen bölgelerdeki yapıların da tapularına şerh konuluyor mu?

Tapu Dairesi Başkanlığı’nın 17.09.2019 tarih ve 2019-10 sayılı Genelgesinde de açıklandığı üzere 6306 sayılı Kanun uyarınca "riskli yapılara"

yönelik belirtmeler hariç "riskli alan" veya "rezerv yapı alanı" olarak taşınmazlara beyan belirtmesi yapılması mümkün değildir.

37. Rezerv Yapı Alanı Nedir?

Rezerv yapı alanı, Kanun uyarınca gerçekleştirilecek uygulamalarda yeni yerleşim alanı olarak kullanılmak üzere, Toplu Konut İdaresi Başkanlığının veya İdarenin talebine bağlı olarak veya resen Bakanlıkça belirlenen alanlar olarak tanımlanmaktadır.

38. Yaşanan deprem sonrasında yapımız hasar görmedi ancak riskli alan ilan edilen bölgede yer alıyor. Bundan sonra yapımız riskli yapı olarak mı değerlendiriliyor?

Riskli alan ilan edilen bir bölgede bulunan bölgede yapı bazlı inceleme yapılmaz, alan bazında bu bölgenin riskli olduğu ilan edilir. Riskli alan ilan edilen bir bölgede bulunan yapısının sağlam olduğunu düşünen yapı maliklerinin Riskli Yapı tespit işlemlerini gerçekleştirerek sonucunda yapının riskli olmadığı dair belge ve raporları idaresine bildirmeleri gerekmektedir.

39. Riskli alan ilan edilen bölgelerde kalan yapılarda süreç nasıl işliyor?

Riskli alanlarda uygulama yapılan etapta veya adada; yapıların yıktırılmış olması şartı aranmaksızın ve yapının paydaşı olup olmadıkları gözetilmeksizin parsellerin tevhit edilmesine, münferit veya birleştirilerek veya imar adası bazında uygulama yapılmasına, ifraz, taksim, terk, ihdas ve tapuya tescil işlemlerine, yeniden bina yaptırılmasına, payların satışına, kat karşılığı veya hasılat paylaşımı ve diğer usuller ile yeniden değerlendirilmesine sahip oldukları hisseleri oranında paydaşların en az üçte iki çoğunluğu ile karar verilir.

Bu karar anlaşma şartlarını ihtiva eden teklif ile birlikte karara katılmayanlara noter vasıtasıyla veya 7201 sayılı Kanuna göre tebliğ edilir. Bu tebliğde, on beş gün içinde kararın ve teklifin kabul edilmemesi halinde arsa paylarının, Bakanlıkça tespit edilecek veya ettirilecek rayiç değerden az

(17)

olmamak üzere anlaşma sağlayan diğer paydaşlara açık artırma usulü ile satılacağı, paydaşlara satış gerçekleştirilemediği takdirde, rayiç bedeli Bakanlıkça ödenmek kaydı ile tapuda Hazine adına resen tescil edileceği, bildirilir.

40. Rezerv yapı alanı ilan edilen bölgelerde kalan yapılarda süreç nasıl işliyor?

Rezerv yapı alanı ilan edilen bölgedeki uygulama riskli alanlara ilişkin uygulamalar ile benzer şekilde yürütülmektedir.

41. Rezerv yapı alanı veya riskli alan ilan edilen bölgede imar planı düzenlemesi yapılıyor mu?

Rezerv yapı alanı veya riskli alan ilan edilen bölgelerde, afet risklerinin azaltılması, fiziksel çevrenin iyileştirilmesi, korunması ve geliştirilmesi, sosyal ve ekonomik gelişmenin sağlanması, enerji verimliliği ve iklim duyarlılığı ile yaşam kalitesinin artırılmasına yönelik imar uygulamaları yapılması mümkündür.

42. Riskli Yapı Olarak Tespit Edilen veya Riskli Alan İlan Edilen Alanda Kalan Yapının Kat Maliklerinin faydalanabileceği imkanlar nelerdir?

Riskli yapı olarak tespit edilen binadaki kat maliklerine veya riskli alan ilan edilen bölgedeki yapıların kat maliklerine geçici konut veya işyeri tahsisi, kira yardımı, enkaz bedeli ödemesi, kredi faiz desteği gibi imkanlar sağlanabilmektedir. Ancak aynı kişi hem kira yardımından hem de faiz desteğinden faydalanamaz. Ayrıca 6306 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin dokuzuncu ve onuncu fıkralarında belirtilen şartlar dahilinde harç, vergi ve ücret muafiyetleri uygulanmaktadır.

43. Riskli Yapı Olarak Tespit Edilen veya Riskli Alan İlan Edilen Alanda Kalan Yapının Kat Maliklerinin faydalanabileceği kira yardımı bedeli ve süresi ne kadardır?

Bakanlıkça yayınlanmış mevcut kira yardım klavuzuna göre, kira yardım başvuruları incelenip değerlendirildikten sonra uygun bulunan konut/işyeri maliklerine belirlenen tutarda ve (18) ay boyunca kira yardımı yapılacaktır.

(Yönetmeliğe göre riskli alan ilan edilen bölgelerde 48 aya kadar kira yardımı süresi uzatılabilmektedir)

Maliklere ikamet şartı aranmaksızın, aynı türden en fazla (1) bağımsız bölüm için kira yardımı yapılacaktır. Bu kapsamda, maliklerin farklı türden

(18)

(1) konut + (1) işyeri için yapacakları kira yardımı başvuruları değerlendirilebilecektir. Konut/işyerinde kiracı olarak ikamet edenlere ise (2) aylık kira yardımı, konut/işyerinde sınırlı ayni hak sahibi olarak ikamet edenlere de (5) aylık kira yardımı tek seferde ödeneceği belirtilmektedir. İzmir İli için 2019 yılı aylık kira yardım miktarı 1.150 TL olarak belirlenmiştir.

44. Riskli Yapı Olarak Tespit Edilen veya Riskli Alan İlan Edilen Alanda Kalan Yapının Kat Maliklerinin faydalanabileceği muafiyetler nelerdir?

6306 sayılı kanunun 7 nci maddesinin dokuzuncu ve onuncu fıkralarında belirtilen şartlar dahilinde harç, vergi ve ücret muafiyetleri,

a) 2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanununun 38 inci maddesi uyarınca alınan noter harçları.

b) Harçlar Kanununun 57 nci maddesi uyarınca alınan tapu ve kadastro harçları.

c) 26/5/1981 tarihli ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 79 uncu, mükerrer 79 uncu, 80 inci ve ek 1 inci maddeleri uyarınca belediyelerce alınan harçlar.

ç) 1/7/1964 tarihli ve 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu uyarınca damga vergisine tâbi kâğıtlar sebebiyle alınan damga vergisi.

d) 8/6/1959 tarihli ve 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu uyarınca alınan veraset ve intikal vergisi.

e) Kullandırılacak kredilerden dolayı lehe alınacak paralar sebebiyle 13/7/1956 tarihli ve 6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu uyarınca alınması gereken banka ve sigorta muameleleri vergisi.

f) Kurum ve kuruluşlarca döner sermaye ücreti adı altında alınan bütün ücretler ile riskli olarak tespit edilen yapı ile bu yapının yerine yapılacak yeni yapıya ilişkin olarak belediye meclisi kararı ile belirlenen ve alınan her türlü ücret.

45. Depremde binası yıkılan veya ağır/orta hasar gören vatandaşlara 7269 Sayılı Kanun Kapsamında yapılan nakdi yardımlar nelerdir?

İzmir Depremi ile ilgili olarak https://deprem.izmir.gov.tr/izmir-deprem- fe/yardimBasvuruFormu.html internet sitesi üzerinden orta ve ağır hasarlı binalarda yaşayan kiracı ve ve ev sahiplerine yapılacak yardım başvuru formu doldurulabilinmektedir. Orta hasarlı binalarda yaşayan kiracılara 2.500 TL taşınma bedeli, ev sahiplerine 5000 TL kira ödeneği yardımı için başvuru alınmaktadır. Aynı sitede ağır hasarlı yapılarda yaşayan ve kendi imkanları ile taşınmak isteyen kiracılara 5.000 TL taşınma bedeli, ev sahiplerine 13.000 TL kira ödeneği yardımı için başvuru alınmaktadır. Ayrıca konteyner kentte

(19)

barınma imkanı sunularak ağır hasarlı bina ev sahipleri ve kiracılarına sırasıyla 5.000 TL kira ödeneği veya 2.500 TL taşınma bedeli yardımı yapılmaktadır.

Ayrıca İzmir Valiliği Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından;

binası yıkıldığından ya da yıkılacağından dolayı eşyasını tahliye edemeyecek afetzede vatandaşlarımıza 30.000 TL karşılıksız para yardımı yapılmaktadır.

46. Depremde binası yıkılan veya ağır/orta hasar gören vatandaşlara 7269 Sayılı Kanun Kapsamında sağlanan imkanlar nelerdir?

7269 Sayılı kanunun 29. Maddesinde, yıkılan veya ağır hasara uğrayan veya uğraması muhtemel olan binalarla imar planları gereğince kamulaştırılmasında zorunluluk bulunan yerlerdeki binalarda oturan ailelere hak sahibi olmak şartıyla konut yaptırılır veya kredi verileceği açıklanmıştır.

Bunun yanında aynı kanunda zorunlu deprem sigortası kapsamındaki binalar için, bu Kanundan ve ilgili diğer mevzuattan doğan Devletin konut kredisi açma ve bina yaptırma yükümlülükleri, zorunlu deprem sigortası yaptırılmamış olmasının tespit edilmesiyle birlikte ortadan kalkar ifadesine de yer verilmektedir.

Ancak AFAD tarafından, yapılan bilgilendirmeye göre orta hasarlı bina sahiplerine güçlendirme kredisi verileceği, acil yıktırılacak bina olarak tespit edilen bina/konut sahipleri için hak sahipliği koşullarını sağlaması kaydıyla yeni konut yapılacağı veya ağır hasarlı konut sahiplerine ise yeni konut yapılarak konut kredisi imkanı sağlanacağı anlaşılmaktadır.

47. Depremde binası yıkılan vatandaşlara 7269 Sayılı Kanun Kapsamında hak sahipliği koşullarını sağlaması kaydıyla yeni konut yapılacağı ilan edildi. Hak sahipliği koşulları nelerdir?

Afet Sebebiyle Hak Sahibi Olanların Tespiti Hakkında Yönetmeliğin 4.

Maddesine göre; Afet sebebiyle, kendilerine ait bulunan konutları yıkılan, yanan veya oturulamayacak derecede ağır hasar gören afetzede aileler, kendilerine ait konutları muhtemel bir afete maruz bulunan aileler, afet gören yerlerin bitişiğinde veya yakınında, üzerinde bina yaptırılmak üzere Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca tespit edilip imar planına dahil edilen veya bu konutları için kıymet belgesi verilen aileler, hak sahibi sayılırlar. Birden fazla konutu zarar görenler veya görmesi muhtemel olanlar, sadece bir konut için hak sahibi olabilirler.

(20)

48. Deprem sonrasında 7269 sayılı kanun kapsamında verilen haklardan yararlanan bir vatandaş, aynı bina için 6306 sayılı Kanun kapsamındaki haklardan yararlanabilir mi?

Öncelikle, herhangi bir binanın 6306 sayılı Kanun kapsamında değerlendirilebilmesi için yıkılmadan önce bu Kanun kapsamında riskli yapı olarak tespit edilmiş olması gerektiğini belirtmek isteriz. Bunun yanında 6306 sayılı Kanun’da; 7269 sayılı Kanun kapsamındaki haklardan faydalananların 6306 sayılı Kanun’dan faydalanmasına engel bir hüküm bulunmamaktadır.

49. Hasar tespiti ve riskli yapı tespiti yapılmasının kat malikleri açısından bağlayıcı olduğu anlaşılıyor. Kat malikleri kurulu olarak yapımızın gözlemsel olarak incelenmesi yönünde ve tavsiye niteliğinde bir inceleme yaptıramaz mıyız?

Hasar tespiti ve riskli yapıların tespitinin, kanunen Bakanlığa ve kat maliklerine yüklediği görev ve sorumluluklar vardır. Ayrıca hasar tespitini yalnızca Bakanlık, riskli yapı tespitini de Bakanlıkça yetkilendirilmiş kurum ve kuruluşlar tarafından yapılabilir. Kat malikleri olarak yalnızca tavsiye niteliğinde bir rapor alınmasını istiyorsanız, konusunda uzman İnşaat Mühendislerinden veya Kuruluşlardan gözlemsel incelemeye dayalı bir rapor almanız mümkündür. Ancak aldığınız bu raporun tavsiye niteliğinde olacağı, herhangi bir bağlayıcılığı olmayacağını ve yalnızca gözleme dayandığını hatırlatmak isteriz. Alınacak gözlemsel rapor yapınızın riskli yapı olup olmadığı veya deprem performansının yönetmelik şartlarını sağladığını kesin olarak söyleyemeyecektir.

50. Oturduğum bina hakkındaki teknik bilgilere nereden ulaşabilirim?

İmar kanunu ve Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğine göre, istisnalar dışında yapı ruhsatı alınmaksızın hiçbir yapının inşasına başlanamaz.

Ruhsata ve ruhsat eki projelere göre tamamlanan yapılara da yapı kullanma izin belgesi düzenlenir. Ruhsat vermeye yetkili Belediye tarafından bu yapı ruhsatı ile ekleri projeler ve yapı kullanım izin belgesi saklanmaktadır. Talep halinde ilgili Belediyesinden temin edilebilir.

(21)

İlgili Mevzuat

 7269 Sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısiyle Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun

 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüşütürülmesi Hakkında Kanun

 5393 Sayılı Belediye Kanunu

 634 Sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu

 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu

 Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği

 Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği Kapsamında Yapılacak Binalarla İlgili Uygulama Esaslarına Dair Tebliğ

 Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği Kapsamında Yapılacak Tasarım Gözetimi ve Kontrolü Hizmetlerine Dair Tebliğ

 Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Elektrik ve Doğal Gaz Tüketim Bedelleri Tahakkuk ve/veya Tahsilatlarının Ertelenmesi Hakkında Yönetmelik

 Hasar Tespit Genelgesi

 Afet ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliği

 Afetler Sebebiyle Edinilen Bina Arsa ve Arazilerden Artakalanların Değerlendirilmesine Dair Yönetmelik

 Afet ve Acil Durum Harcamaları Yönetmeliği

 Afet Sebebiyle Yapılan ve Yapılacak Olan Binaların Borçlandırma Bedellerinden Yapılacak İndirimler Hakkında Yönetmelik

 Afetlerin Genel Hayata Etkililiğine İlişkin Temel Kurallar Hakkında Yönetmelik

 Afet Sebebiyle Hak Sahibi Olanların Tespiti Hakkında Yönetmelik

 6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği

 Dönüşüm Projeleri Özel Hesabı Yönetmeliği

 2019/10 Sayılı Kurum Genelgesi