• Sonuç bulunamadı

Elektronik ticaret (e-ticaret) yapan işletmelerin alan adlarının, bireylerin bu işletmeleri tercihi üzerindeki etkisi ve bir uygulama

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2023

Share "Elektronik ticaret (e-ticaret) yapan işletmelerin alan adlarının, bireylerin bu işletmeleri tercihi üzerindeki etkisi ve bir uygulama"

Copied!
143
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

T.C.

İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

İŞLETME ANA BİLİM DALI

ELEKTRONİK TİCARET (E-TİCARET) YAPAN İŞLETMELERİN ALAN ADLARININ,

BİREYLERİN BU İŞLETMELERİ TERCİHİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ VE BİR UYGULAMA

YÜKSEK LİSANS TEZİ

HALUK VURAL 1350Y71122

İstanbul, Ekim 2015

(2)

T.C.

İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

İŞLETME ANA BİLİM DALI

ELEKTRONİK TİCARET (E-TİCARET) YAPAN İŞLETMELERİN ALAN ADLARININ,

BİREYLERİN BU İŞLETMELERİ TERCİHİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ VE BİR UYGULAMA

YÜKSEK LİSANS TEZİ

HALUK VURAL 1350Y71122

DANIŞMAN: DOÇ. DR. Ahu Tuğba KARABULUT

İstanbul, Ekim 2015

(3)
(4)

ETİK BİLDİRİM FORMU

Hazırlamış olduğum tez özgün bir çalışma olup YÖK ve İTİCÜ Lisansüstü Yönetmeliklerine uygun olarak hazırlanmıştır. Ayrıca, bu çalışmayı yaparken bilimsel etik kurallarına tamamıyla uyduğumu; yararlandığım tüm kaynakları gösterdiğimi ve hiçbir kaynaktan yaptığım ayrıntılı alıntı olmadığını beyan ederim. Bu tezin ihtiva ettiği tüm hususlar şahsi görüşüm olup İstanbul Ticaret Üniversitesinin resmi görüşünü yansıtmamaktadır.

(5)

ÖZET

Bu çalışmanın amacı, e-ticaret yapan işletmelerin alan adlarının, e-ticaret hizmeti alan bireylerin bu işletmeleri tercihleri üzerindeki etkisini incelemektir.

Bu araştırma kapsamında veri toplama amacıyla İstanbul ilinde e-ticareti kullanan bireylere anket çalışması uygulanmıştır. Toplam 400 araştırma formu elektronik ortamda e-ticaret kullanıcılarına uygulanmış 353 tanesi tam olarak cevaplanmış ve formlar analize tabi tutulmuştur.

İşletme tercihi algısını ölçmek amacıyla işletme tercihi algı ölçeği kullanılmıştır ve alan adı algısını ölçmek için ise alan adı algı ölçeği kullanılmıştır. İşletme tercihi algı ölçeği, güvenilirlik, algılanan fayda, satın alma süreci, arama motoru tasarımı, üstünlük imajı ve teslimat olmak üzere 6 boyuttan oluşturulmuştur. Alan adı algı ölçeği ise üst düzey alan adı, kısa alan adı, keyword alan adı, com alan adı ve IDN alan adı olmak üzere 5 boyuttan oluşturulmuştur.

Elde edilen verilere frekans dağılımı, güvenilirlik analizi, faktör analizi, t testi analizi, anova analizi, korelasyon analizi, basit ve çoklu regresyon analizi uygulanmıştır.

Anahtar Kelimeler: E-Ticaret, Alan Adı, E-ticaret Algı Ölçeği, Alan Adı Algı Ölçeği

(6)

ABSTRACT

The aim of the study is to examine the effect of domain names of companies which conduct e-commerce on preferences of people who get e-commerce services from these companies.

Among 400 questionnaire forms, 353 have been fully filled on electronic platform and analysed. For the measurements, firm preference perception and domain name perception metrics were used.

Firm preference perception metric consists of 6 dimensions namely reliability, perceived benefit, purchasing process, search engine design, supremacy image and delivery whereas domain name perception metric consists of 5 dimensions which are top level domain name, short domain name, keyword domain name, com domain name and IDN domain name.

Frequency distribution, reliability analysis, factor analysis, t test analysis, anova analysis, correlation analysis and regression analyses were applied to the gathered data.

Keywords: Electronic Commerce, Domain Name, Firm Preference Perception Metric, Domain Name Perception Metric,

(7)

İÇİNDEKİLER

Sayfa No Özet ………

Abstract ……….

Tablolar Listesi ……….

Şekiller Listesi ………...

Kısaltmalar ………

GİRİŞ ……….

1. ALAN ADI KAVRAMI ………

1.1. Alan Adının Tarihçesi ...

1.2. Alan Adı Kavramının Tanımı ...

1.3. Alan Adının Yapısı ...

1.4. Alan Adının Önemi ...

1.5. Alan Adının İlişkili Olduğu Kavramlar ...

1.5.1. Alan Adı ve Marka ...

1.5.2. Alan Adı ve Ticaret Unvanı ...

1.5.3. Alan Adı ve İşletme ...

1.5.4. Alan Adı ve İnternet ...

1.6. Alan Adı Türleri ...

1.6.1. Üst Düzey Alan Adı (TLD) ...

1.6.1.1. Ülke Kodu Üst Düzey Alan Adı (ccTLD) ………..

1.6.1.2. Jenerik Üst Düzey Alan Adı (gTLD) ……….

1.6.2. İkinci Düzey Alan Adı ...

1.6.3. Üçüncü Düzey Alan Adı ...

1.6.4. Alan Adına Bağlı Dizinler ...

1.7. Alan Adının Fonksiyonları ...

1.7.1. Reklam Fonksiyonu ...

1.7.2. Ticari Fonksiyonu ...

1.8. Alan Adlarının İdaresinde Yetkili Kurumlar ...

1.8.1. Dünya'da Alan Adlarının İdaresinde Yetkili Kurumlar ……….

1.8.1.1. İnternet Tahsisli Sayılar Otoritesi (Internet AssignedNumbers Authority- IANA) ...

1.8.1.2. İnternet Tahsisli Sayılar ve Adlar Kurumu (Internet Corporation For Assigned Names and Numbers- ICANN) ……….

1.8.2. Türkiye'de Alan Adlarının İdaresinde Yetkili Kurumlar ………...

1.8.2.1. DNS Çalışma Grubu ...

1.8.2.2. ODTÜ Alan Adı Yönetimi ……….

1.9. Alan Adı Boyutları ...

1.9.1. Üst Düzey Alan Adı ...

1.9.2. Kısa Alan Adı ...

1.9.3. Keyword Alan Adı ...

1.9.4. Com Alan Adı ...

1.9.5. IDN Alan Adı ...

ii iii vii x xi 1 4 4 5 6 7 8 9 9 10 11 12 13 13 14 14 15 16 16 16 17 17 17 18 19 19 19 21 22 22 23 24 25 26

(8)

Sayfa No 2. ELEKTRONİK TİCARET KAVRAMI ……….

2.1. Elektronik Ticaretin Tarihçesi ……….

2.2. Elektronik Ticaret Kavramının Tanımı ………...

2.3. Elektronik Ticaretin Kapsamı ………..

2.4. Elektronik Ticaretin Gelişiminde Etkili Faktörler ………...

1.4.1. Küreselleşme ………..………...

2.4.2. Bilgi ve İletişim Teknolojisi ………..

2.4.3. Müşteri Odaklılık Anlayışının Gelişimi ve Müşteri Değerinin Ön Plana Çıkması ………..………

2.4.4. Tüketici Tercihlerinde Değişim ve Bilinçlenme ………..

2.4.5. Web’de Seçebilme- Kıyaslama İmkânına Sahip Olma ……...………..

2.4.6. Örgütsel Kültür Değişimi ………..………

2.4.7. Değişen Müşteri ilişkileri ………..………

2.5. Elektronik Ticaretin Amaçları …………..….………..………

2.6. Elektronik Ticaretin Önemi …….……….………..……

2.7. E-Ticaretin Özellikleri ………..………..

2.7.1. Bilgi Sunma ………..………..…………..

2.7.2. Yoğun İletişim ………..………

2.7.3. Karşılıklı İletişim ………..……..………..

2.8. Elektronik Ticaret Türleri ………..……….

2.8.1. İşletmeden İşletmeye E-ticaret (B2B) ..……….

2.8.2. Tüketiciden Tüketiciye E-ticaret (C2C) ..………..

2.8.3. İşletmeden Tüketiciye E-ticaret (B2C) ..………

2.8.4. Devlet ve İşletme Arası E-ticaret (B2G) ..……….

2.8.5. Devletten Tüketici/Vatandaşa E-ticaret (C2G) ……….

2. 9. Elektronik Ticarette Ödeme Yöntemleri ………..

2.9.1. Klasik Ödeme Yöntemleri ………..

2.9.2. Yeni Ödeme Araçları ……….………..

2.10. Elektronik Ticarette Güvenlik ………...

2.10.1. Şifreleme ……….……….

2.10.2. Elektronik İmza ……….………..

2.10.3. Dijital Sertifika ……….………...

2.10.4. Açık ve Gizli Anahtar ……….………...

2.10.5. Elektronik Ticarette Güvenlik Protokolleri ………...

2.10.5.1. SSL (Secure Socket Layer) ………...

2.10.5.2. Lider E-Ticaret Sitelerinde Güvenlik Sertifikası Kullanımı ...

2.10.5.3. SET (Elektronik İşlemlerde Güvenlik) ...

2.10.5.4. 3D Güvenlik Sistemi ...

2.11. E-Ticaret İle Klasik Ticaret Arasındaki Farklar ...

2.12. İşletme Tercihi Boyutları ...

2.12.1.Güvenilirlik...

2.12.2. Algılanan Fayda ...

2.12.3. Satın Alma Süreci ...

2.12.4. Arama Motoru Tasarımı ...

2.12.5. Üstünlük İmajı ...

2.12.6. Teslimat ...

28 28 29 32 34 35 35 36 37 37 38 39 39 40 41 41 41 43 43 44 44 45 46 46 46 46 48 49 50 50 51 51 52 52 52 53 54 55 55 55 56 57 58 59 60

(9)

Sayfa No 3. E-TİCARET YAPAN İŞLETMELERDE ALAN ADLARININ

İŞLETME TERCİHİ ÜZERİNE ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA ……..

3.1. Araştırmanın Amacı ve Önemi ...

3.2. Araştırmanın Kapsamı ve Kısıtları ...

3.3. Araştırmanın Türü ………...

3.4. Araştırmanın Yöntemi ……….

3.4.1. Araştırmanın Evreni ve Örneklemi ………

3.4.2. Veri Toplama Aracı ve Yöntemi ………...

3.4.3.Araştırma Formunun Oluşturulması ………

3.4.4.Araştırma Formunda Yer Alan Ölçekler ……….

3.5. Elde Edilen Verilerin Analizi ………..

3.6. Hipotezler ………

3.7. Örneklemin Demografik Özelliklerine İlişkin Bulgu ve Yorumlar ………

3.7.1. Yaş Faktörüne İlişkin Bulgu ve Yorumlar ………

3.7.2. Cinsiyet Faktörüne İlişkin Bulgu ve Yorumlar ……….

3.7.3. Eğitim Düzeyi Faktörüne İlişkin Bulgu ve Yorumlar ………...

3.7.4. Aylık Gelir Düzeyi Faktörüne İlişkin Bulgu ve Yorumlar ………

3.7.5. E-Ticaret Aylık Harcama Miktarı Faktörüne İlişkin Bulgu ve Yorumlar ….

3.7.6. İnternet Kullanım Sıklığı Faktörüne İlişkin Bulgu ve Yorumlar …………..

3.7.7. E-Ticarette Son Bir Ayda Alışveriş Miktarı Faktörüne İlişkin Bulgu ve Yorumlar ………

3.8. İfadeler ve Tanımlayıcı İstatistikler ……….

3.8.1. E-Ticaret Ölçeği ………...…….

3.8.2. Alan Adı Ölçeği ……….

3.9. Güvenilirlik Analizi Sonuçları ………

3.10. Faktör Analizi ………

3.11. Katılımcıların E-Ticarete İlişkin Görüşlerine Göre Bulgular ve Yorumlar ……..

3.11.1. Güvenilirlik Boyutunda Katılımcıların E-ticaret Algılarının Demografik Özelliklere Göre Bulgu ve Yorumlar ………

3.11.2. Algılanan Fayda Boyutunda Katılımcıların E-ticaret Algılarının

Demografik Özelliklere Göre Bulgu ve Yorumlar ………

3.11.3. Satın Alma Süreci Boyutunda Katılımcıların E-ticaret Algılarının

Demografik Özelliklere Göre Bulgu ve Yorumlar ………

3.11.4. Arama Motoru Tasarımı Boyutunda Katılımcıların E-ticaret Algılarının Demografik Özelliklere Göre Bulgu ve Yorumlar ………

3.11.5. Üstünlük İmajı Boyutunda Katılımcıların E-ticaret Algılarının

Demografik Özelliklere Göre Bulgu ve Yorumlar ………...

3.11.6. Teslimat Boyutunda Katılımcıların E-ticaret Algılarının Demografik Özelliklere Göre Bulgu ve Yorumlar ………...

3.12. Katılımcıların Alan Adına İlişkin Görüşlerine Göre Bulgular ve Yorumlar …….

3.12.1. Üst Düzey Alan Adı Boyutunda Katılımcıların Alan Adı Algılarının Demografik Özelliklere Göre Bulgu ve Yorumlar ………..

3.12.2. Kısa Alan Adı Boyutunda Katılımcıların Alan Adı Algılarının

Demografik Özelliklere Göre Bulgu ve Yorumlar ………..

3.12.3. Keyword Alan Adı Boyutunda Katılımcıların Alan Adı Algılarının Demografik Özelliklere Göre Bulgu ve Yorumlar ………..

61 61 62 62 62 63 63 63 63 65 65 66 66 66 67 67 68 68 69 70 70 71 73 74 79 79 81 83 86 88 90 93 93 95 97

(10)

Sayfa No 3.12.4. Com Alan Adı Boyutunda Katılımcıların Alan Adı Algılarının

Demografik Özelliklere Göre Bulgu ve Yorumlar ………..

3.12.5. IDN Alan Adı Boyutunda Katılımcıların Alan Adı Algılarınınc

Demografik Özelliklere Göre Bulgu ve Yorumlar ………..

3.13. Korelasyon Analizi ………

3.14. Regresyon Analizi ……….

SONUÇ ………..

EKLER ………..

KAYNAKÇA ……….

99 101 103 104 108 113 119

(11)

TABLOLAR LİSTESİ

Sayfa No Tablo 1. İşletme Tercihi İle İlgili Boyutlar ve Boyutlar İle İlgili Maddeler …..………...

Tablo 2. Alan Adı İle İlgili Boyutlar ve Boyutlar İle İlgili Maddeler ………...

Tablo 3. Katılımcıların Yaş Değişkenine İlişkin Dağılımları ………

Tablo 4. Katılımcıların Cinsiyet Değişkenine İlişkin Dağılımları ……….

Tablo 5. Katılımcıların Eğitim Düzeyi Değişkenine İlişkin Dağılımları ………...

Tablo 6. Katılımcıların Aylık Gelir Düzeyi Değişkenine İlişkin Dağılımları …………...

Tablo 7. Katılımcıların E-Ticarette Aylık Harcama Miktarı Değişkenine İlişkin

Dağılımları ………...

Tablo 8. Katılımcıların İnternet Kullanım Sıklığı Değişkenine İlişkin Dağılımları ……..

Tablo 9. Katılımcıların E-Ticarette Son Bir Ayda Alışveriş Miktarı Değişkenine

İlişkin Dağılımları ………

Tablo 10. Alan Adı Ölçeğinin Sahip Olduğu İfadeler ve Tanımlayıcı İstatistikler ……...

Tablo 11. İşletme Tercihi Ölçeğinin Sahip Olduğu İfadeler ve Tanımlayıcı İstatistikle....

Tablo 12. Alan Adı Ölçeğinin Güvenilirlik Testi Sonuçları ……….

Tablo 13. İşletme Tercihi Ölçeğinin Güvenilirlik Testi Sonuçları ………….…………..

Tablo 14. Alan Adı Ölçeği Faktör Boyutları ……….

Tablo 15. İşletme Tercihi Ölçeği Faktör Boyutları ………....………...

Tablo 16. Güvenilirlik boyutunda katılımcıların E-Ticaret Algılarının Demografik Özelliklere Göre Dağılımı ……….

Tablo 17. Algılanan Fayda Boyutunda Katılımcıların E-Ticaret Algılarının

Demografik Özelliklere Göre Dağılımı ……….………

Tablo 18. Satın Alma Süreci Boyutunda Katılımcıların E-Ticaret Algılarının

Demografik Özelliklere Göre Dağılımı ……….

Tablo 19. Arama Motoru Tasarımı Boyutunda Katılımcıların E-Ticaret Algılarının Demografik Özelliklere Göre Dağılımı ……….

Tablo 20. Üstünlük İmajı Boyutunda Katılımcıların E-Ticaret Algılarının Demografik Özelliklere Göre Dağılımı ……….

Tablo 21. Teslimat Boyutunda Katılımcıların E-Ticaret Algılarının Demografik

Özelliklere Göre Dağılımı ……….

Tablo 22. Üst Düzey Alan Adı Boyutunda Katılımcıların Alan Adı Algılarının

Demografik Özelliklere Göre Dağılımı ……….

Tablo 23. Kısa Alan Boyutunda Katılımcıların E-Ticaret Algılarının Demografik Özelliklere Göre Dağılımı ……….

Tablo 24. Keyword Alan Adı Boyutunda Katılımcıların E-Ticaret Algılarının

Demografik Özelliklere Göre Dağılımı ……….

Tablo 25. Com Alan Adı Boyutunda Katılımcıların Alan Adı Algılarının Demografik Özelliklere Göre Dağılımı ……….

Tablo 26. IDN Alan Adı Boyutunda Katılımcıların E-Ticaret Algılarının Demografik Özelliklere Göre Dağılımı ……….

Tablo 27. Alan Adı ve İşletme Tercihi Ölçeği Alt Boyutlarının Korelasyonları ………..

Tablo 28. Çoklu Regresyon Analizi I ………

Tablo 29. Çoklu Regresyon Analizi II ………...

Tablo 30. Çoklu Regresyon Analizi III ………..

Tablo 31. Basit Doğrusal Regresyon Analizi ………

64 64 66 66 67 67 68 69 69 70 72 74 74 76 77 79 81 84 86 88 91 93 95 97 99 101 103 104 104 105 106

(12)

ŞEKİLLER LİSTESİ

Sayfa No Şekil 1. Elektronik Ticaretin Ekososyal Etkisi ………...………

Şekil 2: Geleneksel Pazarlamada Bir İşletmeden Çok Müşteriye İletişim ………

Şekil 3: İnternette Çok İşletmeden Çok Müşteriye İletişim ………...

Şekil 4. Araştırma Modeli ………..

34 42 42 62

(13)

KISALTMALAR

ABD Amerika Birleşik Devletleri

AfriNIC African Network Information Centre ANOVA Analysis Of Variance

APNIC Asia Pacific Network Information Centre) - Asya/Pasifik, ARIN American Registry for Internet Numbers) - Kuzey Amerika ARPA Advanced Research Projecs Agency

ARPANET Advanced Research Projecs Agency Network

ASCII American Standard Code for Information Interchange B2B Business to Business

B2C Business to Consumer B2G : Business to Goverment BDAA Birinci Düzey Alan Adı C2B : Customer to Business C2C : Customer to Customer

ccTLD Ülke Kodu birinci derece alan isimleri

DARPA Defence Advanced Research Projects Agency DNS Domain Name System

EARN European Academic and Research Network EDI Electronic Data Interchange

EFT Electronic Funds Transfer EV Elektronik Veri

EVD Elektronik Veri Değişimi FTP File Transfer Protocol G2B Government to Busines

G2C Government to Consumer/Citizen GSYİH Gayri Safi Yurt İçi Hâsıla

gTLD Generic Top Level Domain HTML Hypertext Markup Language http Hyper Text Transfer Protocol

IANA Internet Assigned Numbers Association IBM International Business Machines

ICANN Internet Corporation for Assigned Names and Numbers IDN Internet Domain Name

InterNIC The Internet's Network Information Center ISO International Organization for Standardization İAAY İnternet Alan Adları Yönetmeliği

ÍDAA İkinci Düzey Alan Adı

JBDAA Jenerik Birinci Düzey Alan Adı KMO Kaiser Mayer Olkin

KPDS Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavı LACNIC Regional Latin-American and Caribbean IP Address Registry NSF National Science Foundation

NSI Network Solution Inc.

(14)

ODTÜ Orta Doğu Teknik Üniversitesi

OECD Organization for Economic Cooperation and Development ÖSS Öğrenci Seçme Sınavı

ÖSYM Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi P Anlamlılık Düzeyi

PCI Peripheral Component Interconnect POS Point of sale

RIPE NCC Réseaux IP Européens

SET Secure Electronic Transactions SLD Second Level Domain

SMS Kısa Mesaj Servisi SS Standart Sapma SSL Secure Socket Layer TBB Türkiye Barolar Birliği TBD Türkiye Bilişim Derneği

TCP/IP Transmission Control Protocol/Internet Protocol TLD Top Level Domain

TOBB Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nden TPE Türk Patent Enstitüsü

TR-NET Türkiye Internet Proje Grubu TTK Türk Ticaret Kanunu

TÜBİTAK Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu TÜVAKA Türkiye Üniversiteler ve Araştırma Kurumları Ağı ÜDAA Üçüncü Düzey Alan Adı

ÜDS Üniversitelerarası Kurul Yabancı Dil Sınavı WIPO World Intellectual Property Organisation WTO World Trade Organization

www World Wide Web

x

Ortalama

XML Extended Mark-up Language

(15)

GİRİŞ

Elektronik ticaret uygulamaları dünya ekonomisinin değişim noktalarından birisidir. Özellikle 2000 yılların başından itibaren etkisini gösteren e-ticaret ulaştığı işlem hacminin yanı sıra sağladığı hızlı erişim ve maliyetleri düşürme etkisi işletmelerin gelecek planlamalarını internet teknolojisi üzerine yapmak zorundadır.

Elektronik ticaret sağladığı erişim kolaylığı, rekabete hizmet etki eden hızlılığı ve maliyetleri düşürücü etkisi ile küçük ölçekli ve orta ölçekli işletmelerin, son gelişmelerle birlikte büyük ölçekli işletmelerin de potansiyel müşterilere ulaşmasına imkân sağlamıştır. Bununla beraber aklına bir is fikri gelen girişimcilerin küresel boyutta maddi kazanç elde etmelerine olanak sağlamıştır.

Elektronik ticaret, mal ve hizmet satmak ve almak üzerine kurulu bir ticaret şekli olmakla beraber Elektronik ticaret tüketiciler ve işletmeler arasında ki mal ve hizmet alım/satım ağı olarak da düşünüle bilinirken aynı zaman da e-ticaret kamudan vatandaşa, işletmeden işletmeye, işletmeden nihai kullanıcıya, işletmeden kamuya şeklinde olabilmekte ve bu şekilde devam etmektedir. Bu konuda önemli olan online alışverişin online alışveriş yapanlara sağladığı iletişim ağı kolaylığı sayesinde gerek zaman gerekse maliyet açısından olumlu katkı sağlar.

İnternet aracılığıyla yapılan iletişimlerde alan adı gündelik hayattaki isim ve sembollerin enformasyonuna ve birbirinden farklılaşması özelliğini de yerine getirmiş olur. Alan adları sayesinde kullanıcılar birbirlerini teknik olarak vazgeçilmesi mümkün olmayan alan adları vasıtasıyla tanıyabilirler. İnternetin ilk başlarda sadece askeri ve bilimsel amaçlarla sınırlı sayıda kişiler tarafından kullanıldığı görülmektedir. Zaman içinde internet kullanımının herkese açılması ile birlikte, internet aktif bir reklam, pazarlama ve bilgi paylaşım aracı haline dönüşmüştür. Bu sayede internetin, bir iletişim platformuna giderek bunun da ötesinde küresel bir pazar yeri haline geldiğinden rahatlıkla söz edilebilir.

Girişimciler açısından internetin iletişim aracı olma niteliğinden daha çok, ticaret vasıtası olma özelliği önem kazanmıştır. İnternetin yeni bir ticaret aracı olmasından hareketle, yeni ticari yöntemlerin benimsenmesi, en önemlisi ise yeni bir adres gereksinimi doğmuştur. İşte alan adı internet ortamında yürütülen ticari faaliyetin başarısında adres olarak önemli bir rol oynamaktadır. İnternet; elektronik ticaretin, alan

(16)

adları ise internetin vazgeçilmez unsurudur. Zira internet ortamında alan adları üzerinden, sunulan veya reklamı yapılan mal ve hizmetler ile bu hizmeti sunanlar hakkında bilgiye ulaşılabilmektedir. Alan adı bu fonksiyonunu, internet kullanıcılarının zihninde, alan adının bağlı olduğu web sitesinden sunulan veya reklamı yapılan mal ve hizmetlerle bağ kurmak suretiyle yerine getirir.

Bu araştırmanın temel amacı, e-ticaret yapan işletmelerin alan adlarının, e-ticaret hizmeti alan bireylerin bu işletmeleri tercihleri üzerindeki etkisini incelemektir. Bu temel hedefler ile aşağıda ki soruların cevabı aranmıştır.

1. E-ticaret ile alışveriş yapan bireylerin işletme tercihine ve alan adına ilişkin görüşleri hangi düzeydedir?

2. E-ticaret ile alışveriş yapan bireylerin işletme tercihine ilişkin görüşleri arasında;

 Cinsiyet

 Yaş

 Eğitim düzeyi

 Aylık gelir

 E-Ticaret aylık harcama miktarı

 İnternet kullanım sıklığı

 E-Ticarette son bir ayda alışveriş adedi değişkenlerine göre anlamlı farklılıklar var mıdır?

3. E-ticaret ile alışveriş yapan bireylerin alan adına ilişkin görüşleri arasında;

 Cinsiyet

 Yaş

 Eğitim düzeyi

 Aylık gelir

 E-Ticaret aylık harcama miktarı

 İnternet kullanım sıklığı

 E-Ticarette son bir ayda alışveriş adedi değişkenlerine göre anlamlı farklılıklar var mıdır?

4. E-Ticaret yapan işletmelerin alan adlarının işletme tercihinde etkisi var mıdır?

Bu amaçlar doğrultusunda araştırmanın birinci İkinci bölümde alan adı kavramı, tarihçesi, önemi, yapısı, türleri, alan adlarının idaresinde yetkili kurumlar, fonksiyonları

(17)

ve son olarak çalışmada kullanılan araştırma formundaki alan adı sorularının boyutları hakkında genel bilgiler aktarılmıştır

İkinci bölümünde e-ticaret kavramı, tarihçesi, e-ticaretin gelişiminde etkili faktörler, amacı, önemi, türleri, elektronik ticarette ödeme yöntemleri, e-ticarette güvenlik, klasik ticaretle arasındaki farklar ve son olarak işletme tercihi boyutları hakkında genel bilgiler verilmiştir.

Son olarak araştırmanın üçüncü bölümünde araştırmanın amacı, önemi, yöntemi, hipotezleri, faktör analizi, t analizi, güvenilirlik analizi, anova analizi ve regresyon analizi hakkında bulgu ve yorumlar anlatılmıştır.

Şuan içinde bulunduğumuz çağ teknoloji çağı ve 21.yy da meydana gelen bu teknolojik gelişmeler sayesinde özellikle internet alt yapısı ile beraber bilgisayarların da gelişmesi ile bilgi toplumunun oluşmasına katkı sağlamıştır. Yaşanan bu hızlı gelişmeler ile bilgi toplumunda insanlar, internetin yaygınlaşması ile işletmelerin ticaret alt yapılarını internet ortamına taşımasına yardımcı olmuşlardır ve bu sayede e-ticaret kavramı da oraya çıkmıştır. Bu kavramla doğmasıyla birlikte alan adı kavramı da önem kazanmıştır. Alan adı kavramı e-ticaret ile uğraşan işletmelerin tercihi üzerine de etkisi olabilmektedir. Bu nedenden ötürü alan adı kavramı e-ticaret için oldukça önemli bir kavram olmaktadır.

(18)

1. ALAN ADI KAVRAMI

Bu bölümde alan adı (domain) kavramı genel hatlarıyla aktarılmaya çalışılmıştır.

Bu bölümde alan adı kavramının tarihçesi, alan adı kavramının tanımı, yapısı, önemi ve ilişkili olduğu bazı kavramlara yer verilmiştir. Ayrıca, alan adı türleri, alan adı fonksiyonları, alan adı idaresindeki yetkili yurtiçi ve yurtdışı kurumlar ve son olarak alan adı boyutları da bu bölümde anlatılmıştır.

1.1. Alan Adının Tarihçesi

Alan adları internetin yaygınlaşmaya başladığı zamanlarda ortaya çıkmış ve iletişimin daha hızlı bir şekilde yayılmasına vesile olmuştur. Alan adları iletişimle beraber yeni bir döneminde habercisiydi ve iletişimin yanı sıra internet ortamında kişilerin bilgi alışverişi bunun yanında çeşitli internet siteleri sayesinde ulaşımda minimize edilmiş olacaktır. Alan adlarının kullanılmadığı zamanlarda IP adresleri ile bu yöntem uygulanırken ve akılda kalması, zorluğu da olumsuzluklara neden oluyorken alan adlarının aktif hale gelmesi ile bu zorlukta ortadan kalkmıştır. IP adreslerinin yerine alan alan adları sayesinde çeşitli internet siteleri açılmış bunun yanı sıra zamandan tasarruf etmek daha pratik bir hale gelmiştir.

Alan adının tarihçesi, internetten daha sonra başlamıştır. İnternetin savunma amacıyla kullanıldığı dönemde, bilgisayarlar vasıtasıyla iletişim rakamlardan müteşekkil semboller vasıtasıyla sağlanmaktaydı. Ancak internetin sivillere açılmasıyla birlikte, dünyadaki her bir bilgisayarı sözcüklerle tanımlayarak tek tanıtıcı bazında iletişim kurulabilen bir sistem geliştirilmesi ihtiyacı ortaya çıktı (İnan, 2000, s. 59).

Alan adı sistemi olarak isimlendirilen sistemin ilkeleri de bu dönemde ortaya konmuştur. Bu ilkeler alan adı sisteminin hiyerarşik, yaygın, birbirine bağlı ve adreslerin olmasıdır. Böylece, tüm dünyadaki bilgisayarların kendi bölgeleri içinde hiyerarşik olarak onları birbirine bağlayan adresler vasıtasıyla irtibatlandırılması amaçlanmıştır (Rony ve Rony, 1999, s. 275).

Alan adı sisteminin gelişmesinde ve ortaya konmasında Postel'in büyük katkıları olmuştur. Postel, Zew Sing Su ile birlikte 1982 yılında yayınladığı İnternet Kullanıcı için Alan Adı Anlaşması (Domain Naming Convention for Internet User) adlı eserinde

(19)

1982 ile 1984 arasındaki alan adı konusunda yapılan tüm yorumları derlemiştir.

Derlenen bu metin ile alan adı sisteminin temelleri atılmıştır. Kasım 1983 yılında Mockapetris, Alan Adına İlişkin Kavram ve İmkanlar (Domain Name-Concepts and Facilities) adlı eserinde ilk kez basit alan adı yapısını ve nasıl çalışacağına ilişkin prensipleri ortaya koymuştur. Bu gelişmeden sonra Alan Adı Sisteminin (Domain Name System) temelleri 1984 yılında atılmıştır (Arıkan, 2000, s. 71). Aynı yıl DARPA ilk kez .arpa, .edu, .gov, .com ve .org uzantıları ile alan adı tescil etmeye başlamıştır. 1987 yılında ise InterNIC tescil edilen alan adlarının kimlere ait olduğunu gösteren whois veri tabanını oluşturmuştur. Bundan bir yıl sonra IANA kurulmuştur. Bu kuruma ABD hükümeti tarafından 1994 yılında IP numaralarını merkezi olarak yönetme görevi verilmiştir (Rony ve Rony, 1999, s. 276-277).

31 Aralık 1992 tarihinde NSF, alan adı kayıt işlemlerini InterNIC ile yaptığı sözleşme gereğince bu kuruma devretmiştir. InterNIC 1995 yılından itibaren .com, .net, .org, ve .edu alan adı uzantılarını kayıt etmeye başlamıştır. Bu uzantılara ilave olarak ICANN yönetimi, Kasım 2000'de .biz, .info, .name, .euro, .coop, .cat, .asia, .museum ve .pro olmak üzere yeni JBDAA (gTLDs) ihdas etmiştir. Belirli uzantılarla alan adı tahsis etme konusunda tek yetkili kurum InterNIC iken, alan adı tescili rekabete açılarak birçok tescil kurumuna alan adı kayıt etme yetkisi verilmiştir (Işıklı, 2001, s. 34). Bu gelişmeye paralel olarak ülkeleri tanıtan birinci düzey alan adları ISO 3166 ülke kodlarına göre tespit edilmiştir. Böylece her ülke ve bazı bölgeler kendisine ait kısaltma ile alan adlarını yönetme imkanına kavuşmuştur. Örneğin, ODTÜ Alan Adı İdaresi .tr uzantılı alan adlarının tahsisine 1991 yılında başlamıştır. Ancak, 7 Kasım 2010 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan İnternet Alan Adları Yönetmeliği (İAAY) ile .tr uzantılı alan adlarının tahsis ve yönetimine ilişkin görev ve yetkiler Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna verilmiştir (Oğuz, 2011, s. 62).

1.2. Alan Adı Kavramının Tanımı

Alan adları rastgele üretilen IP adresleri ile kullanılırken daha sonraları belirli bir düzene göre kullanılması sağlanan harf kümelerinin, sayıların ve (-) işaretlerinin bazen belli anlamlı bazende anlamsız olarak kullanılması sonucu meydana gelen oluşuma denir. Bu oluşum ile birlikte internet sitelerine erişmek mümkün hale gelmiştir.

(20)

Alan adı, internet adreslerinin temel öğesini oluşturan, bir web siteyi veya internette yer alan bir yeri ifade eden ve ona ulaşması sağlayan, şebeke ile ilgili hiçbir bilgi taşımayan, internet kullanıcılarına bir anlam ifade eden ve hatırlanması konusun da pratik sağlayan biricik alfa nümerik gösterimlerdir (Damilaville,2002, s. 42). Alan adında, latin karakterler, 0 - 9 rakamları ve (-) olmak üzere 37 karakter yer almaktadır. Alan adı (-) ile başlayamaz. Bir alan adı azami 63 karakterden oluşsa da alan adının mümkün olabildiğince kısa olması tercih edilmektedir. Alan adı, genellikle bir internet sitesine erişmek veya elektronik mesaj almak ve göndermek için kullanılmaktadır. Alan adına örnek olarak www.vural.name.tr verilebilir (Canbay, 2005, s. 51).

1.3. Alan Adının Yapısı

Bilgisayar üzerinden erişimin sağlanması ve alan adının erişime elverişli hale gelmesi için DNS altyapısı ile uyum içinde çalışmaktadır. DNS altyapısı sayesinde alan adları için belirlenen düzen içersinde “www” ön eki ve “www” ön ekinden sonra gelen oluşturulmuş alan adı yer almaktadır. Bu ön ek ile alan adı arasındaki “.” ise karmaşıklığı önlemek için kullanılmaktadır.

İnternet, bilgisayarlarda yer alan IP adreslerinin veya diğer özelliklerinin adreslenmesi ile ilgili sorunları ortadan kaldırmak amacı ile tek bir yerden kontrollü ve tescili yerine, birbirini takip eden ve tek bir noktada birleşmeyen adresleme yöntemini kabul etmektedir. Yapılan bu yöntem neticesinde genelden özele doğru yapılarak ve her adresin seviyesi kontrol edildikten sonra yetkilendirilip, bu yetkinin ise paylaştırılması ile üniter olmayan yöntemin getirilmesine, adreslenmesine “ Alan Adları Sistemi (Domain Name System) diğer bir ifade ile kısa adı ile DNS adı verilmiştir (Çağıltay, 1997, s. 59). DNS yöntemide alan adları birinci düzey ve ikinci düzey olmak üzere iki ayrı bölümden oluşur ve bunlar (Top Level Domain) ve (Second Level Domain) alan adları düzeyidir. Örnekte de anlaşılacağı üzere www.isimmarket.com alan adında

“com.” birinci düzey alan adı, “ismmarket” ise ikinci birinci düzey alana adından önce gelen alan adı ekidir.

Diğer bir ifade ile “www” ön ekinden sonra ki kısım alan adının esas bölümünü ifade eder. Bu bölüme de ikinci düzey alan adı, daha sonra gelen bölüme ise birinci

(21)

düzey alan adı denilmektedir. Alan adının geçerliliğinden söz edebilmek için "www" ön ekinden (.) nokta ile ayrılmış olması ve “www” ekinden sonra yazılı bir ifadenin de bittiğinde yine nokta ile kapatılıp alan adı uzantısı ile tamamlanmış olması gerekmekte.

Ve bu şekilde ortaya çıkan bütüne alan adı denilmektedir. Diğer bir önemli nokta ise, ikinci düzey alan adlarında birbirinin benzeri şeklinde ki alan adlarının kaydı mümkün değildir (Bozbel, 2006, s. 35-37).

Birinci düzey alan adları da farklı bölümlerden oluşmaktadır. Üst düzey alan adları yani jenerik (generic top level domains) ve ülkeleri ifade eden uzantıları barındıran birinci düzey alan adları (country-code top level domains) olarak iki farklı sınıfa ayrılmıştır. Üst düzey alan adları alan adının şeklini ifade eder ve ülke kodu içermezler. Her uzantının temsil ettiği yer farklılaşmaktadır Örneğin “.org” uzantısına sahip alan adı toplulukları ifade eder iken, eğitim ile ilgili kuruluşları temsil eden alana adı uzantı ise “.edu” ile ifade edilmektedir. Birinci derece alan adları ülke kodu içerdiğinde o ülkenin aidiyetini, alan adının ise hangi ülke çıkışlı olduğunu gösterir.

Örneğin “.tr” (Türkiye), “.us” (Amerika), “.it” (İtalya) alan adı uzantıları ülkelere veya bölgelere ait olduğundan bulunduğu yeri temsil eder. Ülkemizde “.tr” uzantısı yani (Country Code Top Level Domain) alan adı korunmaktadır. “.tr” uzantısı ikinci düzey alt alan adı modeli ile desteklendiğinden belirli izinler sayesinde “gov.tr”, “.com.tr” gibi gerek eğitim kurumları gerekse resmi şirket kaydı için izin verilmiştir. Bu alan adı tescilleri ülkenin yetkili kuruluşları sayesinde mümkün aynı zaman da bu tür uzantıların kaydı için istenilen belgelerin doğruluğu sonucu işleme alınmaktadır (Dal, 2010, s. 46- 47).

1.4. Alan Adının Önemi

Alan adları ortaya çıktıkların da internet adresi görevini görürken küreselleşme ile birlikte alan adları ayrı bir önem kazanmıştır. İlk başlarda sadece internet sitesi görevini görüyor olması daha sonraları ticaretin internette de devam edebileceğinin bir işaret olmuştur.

Alan adları sayesinden üreticiler kendilerini potansiyel müşterilere ulaştırmayı hedeflemekte ve bu da üreticiler için internetin yeni bir reklam ve pazar alanı olduğu anlamına gelmektedir. Üreticiler aynı zaman da alan adları sayesinde markalarını,

(22)

unvanlarını diğer üreticilerden ayırmış ve interneti yeni bir pazar olarak görmüşlerdir.

İlk başlar da alan adlarının tescil maliyeti fazla olduğundan üreticiler internet ortamında azınlık durumunda iken tescil maliyetlerinin iyileştirilmesi ile üreticiler ve mal, hizmet üreten diğer kurum ve kişilerde internet pazarında aktif olarak yer almışlardır. Üreticiler internet sitelerini tasarlayıp satmak istedikleri ürünleri tasarladıkları internet sitelerine ekledikten sonra bu ürünleri satabilmektedirler (Nomer, 2001, s. 56-57).

İnternetin hızlıca yayılması ile birlikte alan adlarının kullanılması da artmış ve özellikle ticaret konusunda alan adları önemli bir hal almıştır. Üreticilerde internet alan adı satın aldıkların da dikkat ettikleri hususlar içersin de kendi işletmesini veya markasını veya kendisini tanıtan alan adlarını tercih etmektedirler. Bu tercih ettikleri alan adlarından gerek markalarını gerekse unvanlarını veya işletmelerinin adını içeren bir alan adını tercih etmektedirler. Fakat birden çok üretici aynı alanda benzer duruma da faaliyet gösterirken bu durum beraberinde alan adının kaydı konusunda güçlükler de doğurmaktadır. Birden fazla üretici bir alan adının satın almak istediğinden ilk gelen ilk alır özelliği sayesinde tescil edilen alan adının ikinci bir kişi tarafından tescili mümkün olmamakta ve buda üreticiyi benzer alan adlarının farklı uzantılarla tesciline yönlendirmektedir. Bu özelliği ile alan adları kıt kaynaklara bir örnek olmakla beraber alan adı pazarını da ortaya çıkarmıştır (Dal, 2010, s. 48).

Alan adları tüketiciler ve üreticiler için de aynı anlamda önem taşımaktadır.

Üreticiler internet sitelerini reklam, pazarlama ve satış odaklı kullandıkları gibi tüketiciler de internet sitelerini belirli amaçlar doğrultusunda bir araya gelmek için kullanmaktadır. Bu durumda internet sitesinin sahibi ile siteye giriş yapılırken ki karşılaşılan markanın sahipleri aynı kişiler veya şirketlerdir. Alan adının marka ile özdeşleşmesi tamamı ile tüketicilerin internet sitelerine girerken ki algıları ile orantılıdır. İnternet sitesine giren tüketici için internet sitesi ile marka aynı anlama gelmekte ve internet kullanıcısı için önem taşımaktadır (Memiş, 2000, s. 23).

1.5. Alan Adının İlişkili Olduğu Kavramlar

Alan adlarının internet ortamın da farklı ilişkileri bulunmaktadır. Gerek markaların bilinirliği gerek pazarlanan eşyalar ve hizmetlerin alana adları ile

(23)

ilişkilendirilmesi sonucu ortaya çıkan durum internet alan adlarının diğer faktörlerle ne derece ilişki içersinde olduğunda göstergesidir.

Alan adlarının internet sayesinde önemli hale gelmesi ile sanal ortamda da üreticilerin birbirlerinden ayrılması veya ürünlerin birbirlerinden ayrılması çeşitli için ayır edici unsurlar bulunmaktadır. Bu unsular arasında markalar, ticari unvanlar veya işletmenin adı gibi ayrıştırıcı unsurlar üzerinde somutlaşan eşyadan soyut, birbirinden farklı ve mutlak hak özelliğindedir (Tekinalp, 2002, s. 48).

1.5.1. Alan Adı ve Marka

İnternet ortamında ayırt edici özelliklerden biri olan markaların özellikleri ve kişiye yansıttıkları özellikler arasında garanti, ekonomik değeri gibi özelliği olmakla beraber bir işletmenin diğer bir işletmekten gerek ürün gerekse hizmet konusunda ayrılmasına da yardımcı olur. Üreticiler ticaret unvanlarından tanınacakları gibi markaları ile daha çok tanınırlar. Bu yüzden tüketicilerin ürün ve hizmet tercihlerinde marka çok ayırt edici bir özellik olmaktadır. Bu özellikten dolayıdır ki, sanal ortamda üreticiler ürünlerinin veya hizmetlerinin pazarlarken marka en önemli unsurdur.

Elektronik ticaretin hızla yayılması ile birlikte üreticiler için markanın önemi yapacakları satışlarla paralellik gösterir. Buda beraberinde alan adının satın alındığın da tüketicilerin kolay hatırlaya bileceği türden alan adı satın alma yoluna giderler. Alan adlarının marka ile birleşmesi sonucu üreticiye önemli bir kazanç sağlamaktadır (Işıklı, 2001, s. 38). Alan adının marka ile arasında ki bu önemin alan adlarının marka olarak kayıt ettirile bilinir olması ile birlikte alan adlarının markalara büründüğü söylenmektedir. Alan adları her ne kadar marka üzerine tescil ettiriliyor olsa da gerçek manada internet alan adları bir malı veya hizmeti bütünüyle karşılamamaktadır. Bu yüzden alan adları gerçekte marka olarak kabul edilmemektedir (Dal, 2010, s. 48).

1.5.2. Alan Adı ve Ticaret Unvanı

Ticaret unvanları bir işletmenin ticari kimliğini gösterir ve Türk Ticaret Kanunu (TTK) 41. madde de bu durum düzenlemiştir. Bu düzenleme ile birlikte üreticilerin ticaret unvanı alması zorunlu aldıkları bu unvanı işlemlerinde kullanmaları

(24)

gerekmektedir. Alınan bu unvanın üreticinin gerçek kimliğini de yansıtıyor olması gerekmektedir. Ayrıca internet alan adlarının kullanılması konusun da üreticiler yönelik yasal bir engel de bulunmamaktadır. Ticaret unvanları alan adları gibi korunmamaktadır. Ticaret unvanları korunurken internet alan adlarının korunması gibi bir durum yoktur. Ticaret unvanları üreticinin kimliğini belirlemekte iken alan adları ise benzerlerinin taklit edilememesinden dolayı korunmazlar. Bu yüzden alan adlarının seçimi tamamen kişiye aittir. Ama tanınmış olan üreticiler unvanlarını alan adları olarak kayıt ettirmek isteyeceklerdir ve ticaret ünvanı sayesinde internet kullanıcıları üreticiye ulaşmak isteyeceklerdir (Işıklı, 2001, s. 40).

1.5.3. Alan Adı ve İşletme

İşletmelerin internet ortamın da aynı hizmeti veya ürün bazında aynı ürünü pazarlarken diğerlerinden farklı olmak adına internet alan adları ile bu farkı sağlaya bilmektedirler. Markaların internet alan adları ile bir araya gelmesi bilinirlik ve ilerisi için hatırlana bilir olması da işletmenin yararına olacaktır. Ticaret ünvanına sahip işletmelerin alan adlarını kullanma zorunluluğu o işletme adının Ticaret ünvanında yazılı olduğu gibi kaydedilecek alan adı ile benzerlik göstermemi sorun teşkil etmeyecektir.

TTK 55. maddesine göre, işletme adı işletmeye ait kişiyi göstermeksizin bir işletmeyi aynı alanda faaliyet gösteren diğer işletmelerden ayrıştırıcı sembollerdir.

Tüzel ve gerçek işletme sahipleri ticaret unvanları ile diğerlerinden ayrılmasına rağmen, işletmenin adı ise direkt olarak bir işletmeyi diğerinden ayırmaktadır. İnternet alan adlarının kullanılması konusunda zorunluluk olmadığı gibi TTK hükümlerince ticaret unvanlarının kullanılması ise zorunludur. İşletmeler ticari adlarını kullanarak diğer başka bir işletmeden kendini sıyırabilmektedir. Aynı durum sanal ortam da söz konusu olabilmektedir. Örneğin, internet ortamın da ticari faaliyet yürüten ve ürün satışı yapan “.sahibinden.com”, “gittigidiyor.com” internet alan adları bünyesinde çalışmalarını sürdüren bu e-ticaret sitelerinin tüketiciler için benzer faaliyet alanında işlemlerini sürdüren benzerlerinden ayrıştırıcı özellik kazandıkları da yadsınamaz bir gerçektir. Alan adları bu yönüyle benzer durumda ki işletmelerden ayırt etmeye yarayan bir özelliktedir. Yukarıda ki bilgiler unvanların korunması adına işletmenin adı için

(25)

geçerli iken alan adının korunması ile ticari unvanı korunması arasında ki farklılık internet alan adı ile işletmenin adı arasında söz konusudur (Çoşgun, 2003, s. 70-72).

1.5.4. Alan Adı ve İnternet

İnsanların bir araya gelmelerine yardımcı olan iletişim kaynağı İnternet’in küreselleşen dünya da ki pazarı ise her geçen gün artmakta ve ulaştığı kişi sayısı ise bu doğrultu da çoğalmaktadır.

İnternet, ağlar sayesinde birbirinden uzakta ki bilgisayarların birbirleri ile anlık iletişim halinde olmasını ifade eder. Milyonlarca bilgisayar dünya üzerinde birbirlerini bağlı haldedir. Küresel bir ağ bağlantı sisteminin karşılığı olan internet aynı zaman da elektronik bir pazarın da sistemini oluşturur (Epçeli, 2006, s. 48).

1973 tarihinde Birleşik Devletler Savunma Konulu İleri Araştırma Projeleri Dairesi (Defense Advanced Research Projects Agency-DARPA) tarafından bilgisayarların birbirlerine ağlar ile bağlı olan ve paket verilerin iletimini destekleyen (TCP/IP) internet iletişim protokolünü geliştirmek adına başlatılan “Internet Project”

olarak adlandırılan araştırmadan ilham alarak ortaya çıkmıştır. İngilizce olarak internet;

"International Network (Uluslararası Çalışma Ağı)'un kısaltılmışıdır (Soysal, 2006, s.

56).

İnternet ile birlikte iletişim kolaylaşmış ve ulaşılacak alanlar da genişlemiştir.

İşletmelerde ürünlerini tüm dünyaya pazarlama ve tanıtma imkânına kavuşmuşlardır.

İnternetin kullanılmaya başladığı zamanlar, ticari hayatta etkisinin ne olacağı tahmin edilememiş ve alan adı konusu üzerinde de durulmamıştır. Ancak internetin ticari alanda da daha çok kullanılmaya başlaması, alan adlarının önemini ortaya çıkarmıştır (Memiş, 2000b, s. 50).

Zamanla firmalar, ürünlerini daha geniş kitlelere ulaştırabilmek amacıyla kendi alan adları altında web siteleri açıp ürünlerinin satışını ve tanıtımını buradan sağlamaya başlamışlardır. Söz konusu web sitelerinin adresleri ise genellikle marka veya işletme adı ya da unvanı ile benzerlik göstermektedir. Alan adlarının bir diğer gücü de reklam ve pazar gücüdür (Nomer, 2001, s. 60). Artık, internette kendini temsil etmeyen bir şirket hemen hemen yok gibidir. Zira Türk Ticaret Kanunu'nda da her sermaye şirketinin bir web sitesi oluşturmak zorunda olduğuna yer verilmiştir. Tüketiciler de, bir

(26)

şirket veya ürün hakkında bilgi elde etmek için öncelikle ilgili ürün veya hizmetle ilgili web sitelerine yönelmektedir. Bu da elektronik ticareti doğurmuştur ve elektronik ticaretin önemi gün geçtikçe artmaktadır (Söyleyensoy, 2011, s. 26).

İnternet sitesinin sahibinin gerçek kişi, işletme ve kuruluş olduğu algısı internet kullanıcısının siteye ilk girişinden itibaren oluşur. Bu yüzden internet alan adları internet kullanıcısının gözünde kurum, organizasyon, şirket veya sanal ortamda kişilerin hem ad hem de adresleri olarak tavsif edilir. Diğer bir deyişle, internet alan adı, sanal ortamda mal veya hizmet sunan birey ve işletmelerin kaynağını göstermektedir (Nomer, 2001, s. 62).

1.6. Alan Adı Türleri

Alan adlarının farklı uzantılarla ortaya çıkması çeşitli ihtiyaçlardan dolayı aynı zaman da birçok farklı grubu ayrıştırma amacı taşımaktadır. Eğitim kurumlarının belirgin hale gelmesi için ‘edu’ uzantısı kullanılırken ‘org’ uzantısı ise tamamen organizasyonlar için üretilmiş diğer bir alan adı uzantısıdır. Aynı zaman da ‘com’ ticari faaliyetler içinde ilk kullanıma sunulan alan adı uzantısıdır.

Alan adı yapısal olarak iki temel bölümden oluşmaktadır. Top Level Domain (TLD-Üst Düzey Alan Adı) ve Second Level Domain (SLD- Alt Alan Adı). Bu açıklamaların ışığında ‘www.usfca.edu’ örneği ile devam edecek olursak: ‘www’ World Wide Web sunucusu üzerinden internete bağlanıldığını gösterirken, ‘usfca’ kullanıcının sitesini belirten alt alan adını (SLD) ifade eder. ‘edu’ ise alan adını kullanacak olan kişinin hangi kategoriden olduğunu belirten Üst Alan Adı (TLD) dır (Demirkol, 2001, s.36). Örnekteki kullanıcının ‘edu’ ekini kullanması onun eğitim kurumu olduğunu göstermektedir. Bu açıklamalar doğrultusunda, alan adını içeren adresin hangi ülkeye ait olduğu da ülkelere ait olan son takıdan anlaşılmaktadır (Şentürk, 2010, s. 48).

(27)

1.6.1. Üst Düzey Alan Adı (TLD)

Üst düzey alan adları kullanıldığı ülke diline uygun üretilirken bu alan adı o ülkeye özel kılındığından satın alınması ve kullanılması da belirli izinlerle gerçekleşmektedir.

Üst düzey alan adı, kısaca ‘www’ olarak ifade edilen World Wide Web ibaresinden sonra gelen ve ikinci düzey alan adından sonra kullanılan bölümü ifade eder. İstanbul Ticaret Üniversitesi internet sayfası olan www.ticaret.edu.tr internet alan adında ki ‘.edu.tr’ domain uzantısı üst düzey alan adı olduğunu gösterir. Üst düzey alan adı da kendi içinde Country Code Top Level Domain (Ülke Kodu Üst Düzey Alan Adı) ve Generic Top Level Domain (Jenerik Üst Düzey Alan Adı) olarak iki alt gruba ayrılmaktadır (Şentürk, 2010, s. 50).

1.6.1.1. Ülke Kodu Üst Düzey Alan Adı (ccTLD)

Ülkelerin uzantıları ya da kodları ile üretilen üst düzey alan adlarının Türkiye’de ODTÜ tarafından sağlanmaya başlanmasından sonra “.tr” alan adı uzantısının aktif olarak kullanılmasına olanak sağlamıştır.

Bir ülkeye ait olan ülke kodlarını ifade eden alan adları günümüzde 192 ülkede, ilgili ülkenin belirlediği yetkili kurum tarafından bu kuruma başvurarak ve o kurum nezdinde tescil edilerek edinilebilir. Türkiye açısından ülke kodunu içeren alan adı “.tr”

dir ve bu alan adının tahsisi konusunda yetkili kuruluş ODTÜ’dür. Örneğin, ülke kodu Almanya için “.de”, İsviçre için “.ch”, Avusturalya için ise “.au” şeklindedir (Nomer, 2001, s. 62).

Alan adına ilişkin politikalar ülkeden ülkeye değişmekle beraber, ccTLD içeren bir alan adını tescil edebilmek için belli bir ülkede varlık göstermek mecburidir (Işıklı, 2001, s. 44).

İnternetin ilk defa hayat bulduğu ülkenin Amerika Birleşik Devletleri olması ve bu denli yayılacağının tahmin edilememesi sebebi ile Amerika kökenli alan adı tescillerinde ilgili alan adının sonuna ülke kodu olarak ‘.us’ eklenmemektedir. Bir istisna teşkil eden bu duruma rağmen, ülke adı kısaltması olmadan Amerika dışından da sanki o ülkenin vatandaşıymış gibi alan adı almak mümkündür. Bilhassa çok uluslu

(28)

kuruluşların uluslararası web adresleri bu şekilde tescil edilmiştir. Örneğin www.superonline.com gibi, Amerika dışındaki Türk şirketleri de bahsedilen şekilde alan adı alabilmektedir (Beceni, 2009, s. 70).

1.6.1.2. Jenerik Üst Düzey Alan Adı (gTLD)

Jenerik üst düzey alan adı herhangi bir bölgesel kod içermeyen, yalnızca alan adını satın alan kişinin özelliğini gösteren kodu içeren alan adlarını ifade eder. Kural olarak bu tür alan adları alan adı sahibinin iştigal sahasını belirler. Ülke kodu içermeyen alan adını talep eden herkes, bu alan adına herhangi bir yerde alan adı hizmeti veren bir yerden kuruluştan temin edile bilinir. Bu tarz alan adı, alan adı sahibinin özelliklerini gösterir. Örneğin ticari kuruluşların kullandığı “.com”, eğitim kurumları tarafından kullanılan ".edu" ve diğer bir uzantı olan ".gov" ise resmi kuruluşlarca kullanılmaktadır.

Fakat burada üzerinde durulması gereken bir nokta vardır. Bu çeşit alan adları Amerikan kuruluşları tarafından da kullanılan bir türdür. Yani kural olarak Amerikan kuruluşlarının ve kişilerinin kullandıkları alan adları ülke kodu içermediği için, ABD Başkanlığı’nın internet sitesine ait ‘www.whitehouse.gov’ alan adında olduğu gibi buna benzer tesciller yapılmaktadır (Çoşgun, 2003, s. 79).

Jenerik üst düzey alan adlarının büyük bir kısmı küresel bir işlevi haizdirler.

Bundan dolayı iki veya birden çok ülkede hizmet verme niyeti olan kuruluşlara verilmektedir. Bu tür alan adlarının diğerlerinden ayrılan bir özelliği ise “dümdüz” bir yapıya sahip olmalarıdır. Bundan dolayı TLD’nin kullanımında yer alacak ifade alan adını kullanacak kişinin kimliğini belirtecek ve bu da SLD ile ifade edilmektedir (Işıklı, 2001, s. 46).

1.6.2. İkinci Düzey Alan Adı

İkinci düzey alan adı kullanılmak istenilen uzantıdan önce gelen ibare ile tanımlanmaktadır. Tanımlanan bu alan adı uzantı ile birleşip bütün bir şekilde değerlendirilmesi ise ikinci düzey alan adını ifade etmektedir.

(29)

Alan adının esas bölümünü ikinci düzey alan adı oluşturur. İkinci düzey alan adı

‘www’ kısaltmasından sonra gelen kısımdır. Yani www.gazi.edu.tr örneğinde ‘gazi’

ibaresi ikinci düzey alan adını ifade etmektedir (Çoşgun, 2003, s. 81).

1.6.3. Üçüncü Düzey Alan Adı

Bireysel olarak adlandırılan kısım üçüncü düzey alan adı- ÜDAA (Third Level Domain- TrdLDs) olarak ifade edilir. ÜDAA alan adı hiyerarşik düzen içinde www işareti ile ÍDAA arasında yer alır. Bununla birlikte ÜDAA'nın tek başına kullanılması teknik olarak mümkün değildir. ÜDAA'nın kullanılması herhangi bir alan adı tescil kurumuna tescil edilmiş olan ÍDAA ile birlikte mümkün olur. Başka bir deyişle İDAA'na sahip olmayan bir kişinin ÜDAA'nı kullanması mümkün değildir (Rony ve Rony, 1999, s. 280).

İDAA'nın aksine ÜDAA'nın herhangi bir tescil kuruluşuna tescil ettirilmesine veya kullanılması için izin ya da icazet alınmasına gerek yoktur. Serbestçe seçilerek oluşturulan ÜDAA teknik olarak İDAA'nın bağlı olduğu web sitesine ait başka bir bilgisayarda bulunan web içeriklerini tanımlar.Örneğin, www.bireysel.sekerbank.com.tr alan adında bireysel olarak adlandırılan ÜDAA Şekerbank T.A.Ş'nin bireysel adlı bilgisayarında tutulan içerikleri tanımlamaktadır. İDAA'nın bir alan adı sisteminde bulunması teknik olarak zorunlu olduğu halde, ÜDAA'nın bulunması alan adı sahibinin isteğine bağlıdır. Gerçekten de, alan adı bölümleri içinde teknik olarak bulunması zorunlu olmayan tek bölüm ÜDAA kısmıdır (Oğuz, 2011, s. 70).

Öte yandan, ÜDAA tarafından tanımlanan web sitesi içeriklerine İDAA'nı kullanmadan erişilmesi de mümkün değildir. Bundan dolayı, teknik açıdan ÜDAA'nın internet ortamında tek başına belirli bir alanı tanımlama işlevi olmadığından tek başına ayırt edici niteliği bulunmadığı söylenmektedir. ÜDAA tek başına ayırt edici niteliğe sahip olmamasına rağmen, ÍDAA ile birlikte kullanılması durumunda bir kişi veya işletmeyi yahut mal ve hizmeti ayırt etme fonksiyonuna sahip olabilir. Buna karşılık, bir alan adının ÜDAA kısmı ayırt edici, İDAA kısmı ise jenerik bir sözcükten teşekkül edebilir. Örneğin, www.capris.otel.com.tr. Böyle durumlarda İDAA ile ÜDAA birlikte bir bütün halinde ayırt edici ad ve işaret olarak kabul edilmelidir. İDAA ile ÜDAA birlikte toplumda tanınmış olan markanın veya adın parçası olarak kullanılıyorsa bu

(30)

durumda, ÜDAA'nın ayırt edici niteliğini kabul etmek gerekmektedir (Çoşgun, 2003, s.

84).

1.6.4. Alan Adına Bağlı Dizinler

Bir web sitesinde alan adının bir bölümü olarak kabul edilmeyen bağlı alt dizinler, ana sayfaya irtibatlı olan klasörlere bağlı alt sayfaları teknik olarak erişmeyi sağlar. Alan adı ile birlikte klasör ve klasöre bağlı alt sayfaları tanımlayan tam adres yapısının URL olarak adlandırılmaktadır. Alan adı ile birlikte sayfaları tanımlayan alan adının BDAA'dan (/) işareti taksim ile ayrılan kısmından sonra gelen bölüme alan adına bağlı alt dizinler denir. Bağlı alt dizinler, veri kaynağını, alan adını bağlı olduğu web sitesine bağlı klasörlerle, bunlara bağlı alt sayfalara bağlantıyı sağlayan bir yapıya sahiptir. Örneğin http://www.sekerbank.com.tr/bireyselkredi/taşıtkredisi.jsp, tam web adresinde /bireyselkredi/taşıtkredisi.jsp, kısmı alan adına bağlı alt dizindir (Şenocak, 2009, s. 82).

Alan adına bağlı alt dizinlerin ayırt edici niteliğe sahip olup olmadıkları konusu tartışmalıdır. Bir kısım ABD mahkemesi, alan adına bağlı altı dizininin ayırt etme niteliği olmadığını belirterek web sitesine bağlı sayfaların ne şekilde organize edildiğini gösterdiği ve başkasına ait markayı bağlı dizin içinde iyi niyetle kullanarak yaptığı işi tanımladığı, gerekçeleriyle başkasına ait markaların alt dizinde kullanılmasını tecavüz olarak kabul etmemiştir (Oğuz, 2011, s. 72).

1.7. Alan Adının Fonksiyonları

Alan adı kavramının reklam ve ticari fonksiyonu olmak üzere iki tür fonksiyonu bulunmaktadır. Reklam fonksiyonu bahsi geçen alan adının tanıtımında önemli olmaktadır. Ticari fonksiyonu ise alan adının bulunduğu sitenin alt birimindeki satışa sunulan veya reklamı yapılan ticaret unsurunun satışı için kullanılmaktadır.

(31)

1.7.1. Reklam Fonksiyonu

İnternetin hızlı bir şekilde yaygınlaşması beraberinde tanıtım ihtiyacını doğurmuştur. Çeşitli kitlelere reklamların ulaştırılması internet siteleri ile mümkün hale gelmiş ve alan adları bu reklam faaliyetlerinde önemli bir role sahip hale gelmiştir.

Günümüzde internetin kullanımındaki sıklık ve hayatımızdaki yeri, e-ticaretin yaygınlaşması gibi nedenler işletmelerin artık sanal alem de de kendilerine bir yer edinmesine sebep olmuştur. İşletmeler ürünlerini internette açmış oldukları web siteleri üzerinden tanıtmakta, böylelikle daha geniş kitlelere daha düşük maliyet ile ulaşabilmektedir. Web sitelerinde bireylere sundukları mal ve hizmetin tanıtımı, yani reklamı yapılmaktadır. Web siteleri de alan adı ile oluşturulduğu için alan adının da dolaylı olarak reklam fonksiyonuna sahip olduğundan söz edilmektedir (Şentürk, 2010, s. 56).

1.7.2. Ticari Fonksiyonu

E- Ticaret hacminin giderek artmış olması alışveriş hayatının da artık bir tık ile online olarak gerçekleşmesine neden olmuştur. Alan adlarının ticari fonksiyonu bu çerçevede kendisini göstermektedir. İşletmelerin kullandıkları ticaret unvanı ya da markaları altında almış oldukları alan adı ve bu ad ile oluşturulan web sitesi üzerinden ticaret gerçekleşmekte, ürün alış verişi sağlanmaktadır. Gerek işletmeler gerekse tüketiciler açısından büyük kolaylık sağlayan bu durum e-ticaretin gelişmesine, dolayısıyla alan adlarının öneminin artmasına neden olmaktadır (Nomer, 2001, s. 72).

1.8. Alan Adlarının İdaresinde Yetkili Kurumlar

Alan adlarının idaresinde yetkili kurumlar yurt içi ve yurt dışı olmak üzere iki başlıkta incelenmiştir.

1.8.1. Dünya'da Alan Adlarının İdaresinde Yetkili Kurumlar

Alan adı sisteminin uluslararası düzeydeki yönetimi başlıca iki kuruluş tarafından yürütülmektedir. Bunlar; İnternet Tahsisli Sayılar Otoritesi (Internet

(32)

Assigned Numbers Authority veya kısaca IANA) ve İnternet Tahsisli İsimler ve Sayılar Birliği (Internet Corporation for Assigned Names and Numbers ya da kısaca ICANN)'dir (Öngören, 2010, s. 59).

1.8.1.1. İnternet Tahsisli Sayılar Otoritesi (Internet Assigned Numbers Authority- IANA)

IP adreslerinin bir alan adına tanımlanmasından sonra IANA (Internet Assigned Numbers Authority) tarafından IP adreslerinin kayıtlarının tutulması ile birlikte yetki kazanmıştır.

Her bir alan adının karşılığında bir IP numarası bulunmaktadır. Alan adlarına karşılık olarak IP numarası atanması işlemi ise servis sağlayıcılar tarafından yapmaktadır. Bu zincirin ilk halkasını üst düzey kayıt hizmeti veren bir organizasyon olan IANA (Internet Assigned Numbers Authority) oluşturmaktadır. IANA, IP adreslerinin kayıtlarının tutulmasını, IP adreslerinin düzenlenmesini ve bölgesel IP adresi kayıt kurumlarına (Regional Internet Registries, RIRs) bloklar haline IP adresi tahsisini yürütür. Dünyada beş tane bölgesel IP adresi kayıt kurumu vardır. Bunlar (Işıklı, 2001, s. 52);

AfriNIC (African Network Information Centre) - Afrika,

APNIC (Asia Pacific Network Information Centre) - Asya/Pasifik, ARIN (American Registry for Internet Numbers) - Kuzey Amerika

LACNIC (Regional Latin-American and Caribbean IP Address Registry) - Latin Amerika ve Karaipler,

RIPE NCC (Réseaux IP Européens) - Avrupa, Orta Doğu ve Orta Asya bölgelerinden sorumlu bölgesel IP adresi kayıt kurumlarıdır.

IANA'nın görevi, atanmamış adresler havuzundan bu kurumlara bloklar halinde IP adresi atamaktır. Daha sonraki aşamada ise bölgesel kurumlar, yerel ya da ulusal kayıt kurumlarına talepleri doğrultusunda IP adresi tahsis etmektedirler. Yerel ya da ulusal kayıt kurumları da, kendilerine tahsis olunmuş IP adreslerini kullanıcılara aktarmak üzere internet servis sağlayıcılara (Internet service providers, ISPs) tahsis etmektedirler (Öngören, 2010, s. 62).

(33)

1.8.1.2. İnternet Tahsisli Sayılar ve Adlar Kurumu (Internet Corporation For Assigned Names and Numbers- ICANN)

İnternet Tahsisli İsimler ve Sayılar Birliği (ICANN, The Internet Corporation for Assigned Names and Numbers) IP adresi, alan tahsisi, jenerik ve bölge kodu birinci düzey alan adı (gTLDs ve ccTLDs) sistemi yönetimi, root server sistemi yönetiminden sorumlu, kâr amacı gütmeyen uluslararası bir kuruluştur. ICANN'in alan adı sistemi içinde üstlendiği rol, tüm internet kullanıcılarının geçerli tüm adresleri bulabilmeleri için alan adı sisteminin (DNS) teknik unsurlarının yönetiminin koordinatörlüğüdür.

Teknik açıdan ICANN görevleri, IP bloklarının atanmasıyla ilgili politikaların belirlenmesi, root server sisteminin yönetilmesi, yeni üst düzey alan adları (TLDs) ile ilgili politikaların belirlenmesi, diğer teknik internet parametrelerinin atanmasının koordine edilmesi, diğer bir alan adı grubu olan (ccTLDs) yani ülke kodları birini düzey alan adları ile ilgili yetkilendirme ilkelerini belirlenmesi ve uygulanması şeklinde özetlenmektedir (Öngören, 2010, s. 64).

1.8.2. Türkiye'de Alan Adlarının İdaresinde Yetkili Kurumlar

IANA tarafından Türkiye'nin kullanımına tahsis edilen IP adresleri ".tr" alan adı uzantısını meydana getirmektedir. Bu alanın idaresi Türkiye Cumhuriyeti Devleti'ne bırakılmıştır. Türkiye'de bu görevi birbiri ile koordinasyon halinde yerine getiren, DNS Çalışma Grubu ve ".tr" Alan Adı Yönetimi olarak iki kurumdan oluşmaktadır (DNS Çalışma Grubu, 2004, s. 58).

1.8.2.1. DNS Çalışma Grubu

Türkiye de bağlı olduğu kurul tarafından yönetilmesi ile birlikte beraberinden farklı kurumlarında bu hizmete dahil olduğu bilinmekte ve hizmete dahil olan kurumların doğabilecek çeşitli sorunların çözümünde belirli sorumlulukları da yüklenmelerini beraberinden getirmiştir.

(34)

Bu çalışma grubu, Ulaştırma Bakanlığı İnternet Kurulu'na bağlı olarak çalışmakta ve içinde sektör temsilcilerinin de bulunduğu on bir kurumsal üyeden oluşmaktadır. Kurulun oluşum yapısı şöyledir (DNS Çalışma Grubu, 2004, s. 59-61);

İnternet Servis/İçerik Sağlayıcılarından 2 üye,

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nden (TOBB) 1 üye, Türkiye Barolar Birliği'nden (TBB) 1 üye,

Türk Patent Enstitüsü'nden (TPE) 1 üye, Türkiye Bilişim Derneği'nden (TBD) 1 üye, ULAK-Net'ten 1 üye,

Üniversitelerden 1 üye,

Türkiye Alan Adı Yönetimi'nden (ODTÜ) 1 üye, İnternet Üst Kurulu Temsilcisi 1 üye,

Ulaştırma Bakanlığı Temsilcisi 1 üye.

DNS Çalışma Grubu'nun kuruluş amacı ve görevleri, çalışma ilkelerinde şöyle açıklanmıştır: DNS Çalışma Grubu'nun amacı, Türkiye'de alan adı konusunda ki düşünce yapısı ve organlarının belirlenmesi, takibi ve internet alan adı uyuşmazlıklarının çözüme kavuşturulması için ilke ve organların önerilerde bulunması, bu istek ve önerilerin (ODTÜ) aynı zamanda Alan Adı Yönetimi'ne iletilmesi ve uygulamada koordinasyonun sağlanmasıdır (Öngören, 2010). DNS Çalışma Grubu'nun görevleri ise çalışma ilkelerinde, planlama, izleme, uygulama önerileri oluşturma, uyuşmazlıkların çözümü mekanizmaları oluşturmak, gelişmeleri izlemek ve tanıtıcı etkinlik düzenleme olmak üzere altı başlık altında sayılmıştır. Bu görevler çalışma ilkelerinde şöyle açılanmıştır (DNS Çalışma Grubu, 2004, s. 61-64):

1. Planlama: İnternet Alan Adlarının aşama sırasına göre yapılanma kurallarının, (.com.tr, .net.tr, .gen.tr vb.) üst düzey alan adlarının ve üst düzey alanlara dair tescil edilebilir şartların belirlenmesi ve gerektiği durumda ise halkoyuna sunulup görüş ve öneri oluşturmak.

2. İzleme: Türkiye'de alan adı sisteminin gelişiminin değerlendirilmesi amacı ile, .tr DNS ve diğer DNS yönetimlerinin bilgileri karar merkezlerinde toplamak ve yayınlamak. İnternet kullanıcılarına yönelik görüş ve önerileri elde etmek ve sonrasında değerlendirmek.

(35)

3. Uygulama önerileri oluşturma: Türkiye'de internet alan adları yönetimimin daha elverişli bir hale gelmesi amacı ile alan adı tescil ve tescil organları konusunda

".tr" ve iletişim konusunda ise "DNS Server" karar organlarına hizmet hakkında bilgi akışında bulunmak.

4. Oluşabilecek alan adı uyuşmazlık konusun da karar organları oluşturup soruna dair çözüm üretmek.

5. Dünyadaki alan adı gelişmelerini izlemek ve gelişmeler doğrultusunda ki konferans vb. etkinliklere katılıp bölge çıkarlarını gözeterek bilgi akışının sağlanması.

Ve bu doğrultu da önerilerde bulunmak.

6. Alan adları organlarının daha sağlıklı ve etkin yönetimi için seminer, konferans vb. etkinlikler oluşturup bilgi ve tecrübe konusun da gerekli ortamı hazırlamak (Soysal, 2004, s. 60).

1.8.2.2. ODTÜ Alan Adı Yönetimi

1986 yılında, kısa adı TÜVAKA olan Türkiye Üniversiteler ve Araştırma Kurumlan Ağının ABD'de bazı üniversite ve devlet kurumlarının ARPANET ağını birbirine bağlayan BITNET ağına, "Avrupa Akademik ve Araştırma Ağları European Academic and Research Network (EARN)" aracılığıyla bağlanması ile birlikte, Türkiye uzak ağlarla tanışmıştır. TÜVAKA'nın kurduğu ağ, ilk başlarda üniversiteler ve bu konu hakkında araştırmalar yürüten kurumlar tarafından kullanılmış ve finanse edilmiştir.

EARN şebekesine ilk önce, 1986 Aralık ayın da Ege Üniversitesi dahil olmuş ve sonraları 1987'de tarihinde ise Anadolu, Yıldız Teknik, İstanbul Teknik, Boğaziçi, Fırat, Orta Doğu Teknik, Bilkent ve İstanbul Üniversitelerinin katılımı sağlanmıştır. (Soysal, 2004, s. 64-65).

TÜVAKA, 1989 yılından itibaren tıkanmaya başlamış ve teknolojik gelişmeler karşısında yetersiz kalmıştır. Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) tarafından 1990'lı yılların başında teklif edilen tasarı, Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından destek görmüştür. ODTÜ ve TÜBİTAK teknolojinin gelişmesi ile yeni ağ modeli öngörüsü ile "TR-NET (Türkiye İnternet Proje Grubu)" adında ortak bir tasarı başlatmışlardır. Devlet Planlama Teşkilatı'nın da desteklediği TR-NET projesi, 1991 yılında başlamıştır. 1990 yılında TÜVAKA'nın NAD-TR çalışma grubu, alan

Referanslar

Benzer Belgeler

Akıllı dinamik ürün ekleme sistemi ile satıcıların ürünlerini detaylı bir şekilde ekleyebilirler, ürün varyantları ile ürünleri çoğaltabilirler, hızlı ürün ekleme

• Elektronik Ticaret veya "E-Ticaret" anlam olarak genellikle internet üzerinde mal ve/veya hizmet satın alma hareketi olarak tanımlanmaktadır.... E-ticaretiniz varsa

Dijital platform aracılığıyla (çevrim içi elektronik ticaret siteleri, firmaların web siteleri ya da firmaların siparişlerinin alınıp verildiği EDI benzeri sistemler gibi)

teknolojileri ve internetle yapılabilir hâle gelen yeni ticari faaliyetler de vardır. •E‐ticarette geçerli olan iş modelleri; portal, e-perakendeci, içerik sağlayıcı,

(2) Bu Kanun, ticari iletişimi, hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcıların sorumlu- luklarını, elektronik iletişim araçlarıyla yapılan sözleşmeler ile

Danışmanlık, hukuk, vergi yönetimi, gayrimenkul yönetimi, emlâk, dış ticaret, finans, yatırım, mortgage çözümleri, şirket kurulması,.. muhasebe ve malî

Yüklendiğ i yerden, ulaş acağ ınoktaya kadar her ürün ve eş ya, taş ı ma sı rası nda çarpı ş ma, devrilme, yol kusurları , doğ al afetler ve benzeri risklerle karş ıkarş

Firmalar arasında internet üzerinden her türlü ticari işlemlerin yapıldığı bu e-ticaret modelinde, alıcı ve satıcı firmaların profilleri ile bunlara ait ürün