ULUSLARARASI SOSYAL HİZMET

ULUSLARARASI SOSYAL HİZMET

Dersin Sorumlusu:

Doç.Dr. Gonca POLAT Asistan:

Arş.Gör. Cihan ASLAN

İNSAN HAKLARI DÜŞÜNCESİNİN DÜNYADAKİ TARİHSEL GELİŞİMİ

Ana hat

• İnsan Hakları Düşüncesinin Dünyadaki Tarihsel Gelişimi

• Evrensel Düzeyde İnsan Hakları Düzenlemeleri

• Birleşmiş Milletler Sistemi

• Bölgesel Düzeyde İnsan Hakları Düzenlemeleri

• Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi

• Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve İnsan Hakları Evrensel Bildirisi arasındaki farklar

• Türkiye’nin Sözleşme Karşısındaki Durumu

• ‘İnsan hakları’ nedir?

• İnsan hakları ↔ sorunlar/haksızlıklar/insan değeri

• Sanayi Devrimi (18.yy)→İnsan Hakları düşüncesi.

• 19.yy’ın önemli gelişmeleri:

• Köleliğin ve köle ticaretinin kaldırılmasına yönelik sözleşmeler.

• Azınlıkların korunması,

• Din, dil ve etnik farklılıkların korunması.

• İnsan Hakları→ABD Başkanı Franklin D. Roosevelt

• ‘Dört özgürlük’ demeci

• söz ve anlatım özgürlüğü,

• vicdan özgürlüğü,

• yoksulluktan kurtulma özgürlüğü,

• korkudan kurtulma özgürlüğü

• Ağustos 1941-Başkan Roosevelt ile İngiltere Başkanı Winston Churchill

@Atlantik Okyanusu Atlantik Belgesi.꞊

• I. Dünya Savaşı →İnsan Hakları

• Azınlık hakları

• Bireylere doğrudan haklar henüz yok

• Devletlere yüklenen sorumluluklar var

• II. Dünya Savaşı→İnsan Hakları

• Demokrasi ve insan hakları X aşırı sağcı totaliter rejimler ‘ideoloji savaşı’꞊

• İnsan Haklarının Özellikleri

• Kişisellik (bireysellik)

• Evrensellik

• Dokunulmazlık

• Vazgeçilmezlik ve devredilmezlik

• Devlet İle İlişkileri Açısından Haklar

• Negatif Haklar

• Pozitif Haklar

• Kuşaklara Göre Sınıflandırma

• Birinci Kuşak Haklar

• İkinci Kuşak Haklar

• Üçüncü Kuşak Haklar

• Dördüncü Kuşak Haklar

EVRENSEL DÜZEYDE İNSAN HAKLARI DÜZENLEMELERİ

Birleşmiş Milletler Sistemi:

• 1942’de Birleşmiş Milletler Deklarasyonu,

• 1944’te Philadelphia’da toplanan Milletlerarası Çalışma Konferansı Bildirisi,

• 1944’te Birleşmiş Milletler örgütünün kurulmasını öngören Dumbarton Oaks Projesi,

• 1945 Chapultepec Panamerikan Konferansı,

• 26 Haziran 1945’te San Fransisco’da imzalanan Birleşmiş Milletler Antlaşması ile ilk hedefine ulaştı.

• İnsan hakları ilk kez uluslararası hukuka konu oldu.

• Birleşmiş Milletler Teşkilatının başlıca kuruluş amaçlarından biri, insan haklarına ve temel özgürlüklerine karşı saygıyı sağlamak ve geliştirmek.

• Antlaşma kapsamında defalarca insan haklarına değinilmesine rağmen bu hakların içeriği açıklanmamış (-)

• Antlaşma içerisinde temel hak ve özgürlüklere ayrı bir bölüm önerisi kabul görmemiş (-)

• Bu nedenle insan haklarına dair yeni bir belge hazırlama fikri ağır basmış (+)

• İnsan Hakları Komisyonu kurulmuş (+)

• Komisyonun 18 ay çalışması sonunda İnsan Hakları Evrensel Bildirisi

• 8 çekimser oya karşı 48 oy ile 10 Aralık 1948 tarihinde İnsan Hakları Evrensel Bildirisi kabul ve ilan edilmiştir.

• Bu tarih tüm Dünyada “Dünya İnsan Hakları Günü” olarak kutlanmaktadır.

• Çekimser oy kullanan devletler;

**Sovyetler Birliği, **Beyaz Rusya, **Ukrayna,

**Polonya, **Çekoslovakya, **Yugoslavya,

**Güney Afrika Birliği **Suudi Arabistan

• Birleşmiş Milletler Teşkilatı ve İnsan Hakları Evrensel Bildirisinin oluşturulmasında büyük bir sorunla karşılaşılmamıştır.

• İnsan Hakları Evrensel Bildirisi geçerlilik sorunu!

• İki farklı görüş mevcut;

• İlki Bildiri onu tanıyan devletlere herhangi bir zorunlu yükümlülük getirmez.

• İkincisi Bildirinin, başlangıçta (kabul edildiği tarihte) hukuken bağlayıcılık gücü olmasa bile, aradan geçen zaman içinde bu niteliği kazanmış olduğu tezini ileri sürüyorlar.

• İnsan haklarının dünya çapında korunmasını sağlayacak etkili bir sistem neden oluşturulamadı?

• hazırlık çalışmalarına katılan devletler arasında siyasal, sosyal, ekonomik ve kültürel alanlarda mevcut ayrılıklardır,

• devletlerin egemenlik hakları konusunda gösterdikleri titizliktir.

• «ülkenin içişlerine karışmama» ilkesini ön planda tutan uluslararası bir sistem!

BÖLGESEL DÜZEYDE İNSAN HAKLARI DÜZENLEMELERİ

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi:

• Evrensel İnsan Hakları Bildirisi hazırlanırken neden Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi?

• 04.11.1950 tarihinde imzalanmış ve 1953 yılında yürürlüğe girmiştir.

• Sözleşmede güvence altına alınan hakların uygulanmasını denetlemek amacı ile iki ayrı bağımsız organ kurulmuştur.

 1954’te Avrupa İnsan Hakları Komisyonu ve

 1959’da Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AHİM)

• Etkili bir denetim mekanizması (+)

• Devletler de diğer devletler hakkında dava açabilirler.

• Ülkemiz sözleşmeyi kabul tarihinde imzalamış 18.05.1954’te onaylamıştır.

• Bireysel başvuru hakkını ise 1987’de tanımıştır.

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve İnsan Hakları Evrensel Bildirisi arasındaki farklar

• Sözleşme Bildiriye oranla daha dar kapsamlı tutulmuştur.

• Sözleşmede sadece ‘klasik haklar’ diye anılan kişi hakları ile siyasal haklara yer verilmiş sosyal ve ekonomik haklar hiç ele alınmamıştır.

• İkinci fark; Avrupa Sözleşmesi’nde hak ve özgürlükler daha somut olarak açıklanmıştır.

• Avrupa Sözleşmesinin başlıca üstünlüğü, yargısal denetime yer vermiş olmasında kendini gösterir.

Türkiye’nin Sözleşme Karşısındaki Durumu

• Yakın zamana gelinceye kadar Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine katılması «eksik bir katılma» niteliğinde idi.

• Çünkü Türkiye, Komisyona kişisel başvuru hakkını tanımadığı gibi, İnsan Hakları Mahkemesinin zorunlu yargı yetkisini de kabul etmemişti.

• Oysa bu iki mekanizma, Sözleşmenin öngördüğü koruma ve denetim sisteminin en önemli ve en etkili unsurlarını oluştururlar.

• Türk hükümeti, nihayet, otuz üç yıllık bir gecikmeyle de olsa, 28 Ocak 1987

tarihinde kişisel başvuru hakkını tanıdı (Başta, üç yıllık bir süreyle sınırlandırılan bu tanıma,1990 Ocak ayında üç yıl daha uzatılmıştır). Hükümet, bundan sonra, 25 Eylül 1989 tarihinde de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin zorunlu yargı

Sivil Toplum Örgütleri ve İnsan Hakları

• Sivil toplum örgütleri nedir?

• Ne iş yaparlar?

• Nasıl bu kadar etkililerdir?

• Devletler ile STÖ’ler arasındaki ilişki!

Beni Dinlediğiniz İçin Teşekkür Ederim…

Kaynak

• Münci Kapani. İnsan Haklarının Uluslararası Boyutları. Bilgi Yayınevi. 3.

Basım. 1996.