Mineral Maddeler Ve Mineral Maddeler Ve Metabolizması Metabolizması

(1)

Mineral Maddeler Ve Mineral Maddeler Ve

Metabolizması

(2)

 Mineral maddeler hayvansal organizmada veya Mineral maddeler hayvansal organizmada veya mikroorganizmalar tarafından sentez edilemez.

mikroorganizmalar tarafından sentez edilemez.

 Diyetle/rasyonla birlikte mutlaka alınmaları Diyetle/rasyonla birlikte mutlaka alınmaları gereklidir.

gereklidir.

 Minerallerin diyetteki/rasyondaki formları Minerallerin diyetteki/rasyondaki formları sindirim sistemine zarar vermemeli,

sindirim sistemine zarar vermemeli, absor absor bsiyon bsiyon için uygun formda olmalı ve metabolizmada

için uygun formda olmalı ve metabolizmada kullanılabilmelidir.

kullanılabilmelidir.

M M ineral maddeler inorganik maddelerdir ; ineral maddeler inorganik maddelerdir ;

(3)

Diyet ve rasyon hazırlanırken mineral madde Diyet ve rasyon hazırlanırken mineral madde

gereksinmeleri dikkatle değerlendirilmelidir.

Organizmanın mineral maddelere ve iz Organizmanın mineral maddelere ve iz

elementlere olan gereksinim çeşitli faktörlerin elementlere olan gereksinim çeşitli faktörlerin

etkisine bağlıdır.

Özellikle verim düzeyi yüksek olan Özellikle verim düzeyi yüksek olan

hayvanlarda enerji ve mineral dengesi çok hayvanlarda enerji ve mineral dengesi çok

önemli bir kavramdır.

(4)

 Toprak, su ve yem maddelerinin iz element içeriği, Toprak, su ve yem maddelerinin iz element içeriği,

 sindirim kanalındaki emilim şekilleri, sindirim kanalındaki emilim şekilleri,

 emilim sırasında iz elementler arası etkileşim, emilim sırasında iz elementler arası etkileşim,

 vücutta depolanma durumları, vücutta depolanma durumları,

 Mevsim ve çevresel koşullar (Su ürünlerinde, suyun Mevsim ve çevresel koşullar (Su ürünlerinde, suyun kimyası, sıcaklığı, salinitesi, kontaminantlar gibi)

kimyası, sıcaklığı, salinitesi, kontaminantlar gibi)

 hayvanın kendisine ait özellikler (tür, yaş, cinsiyet, hayvanın kendisine ait özellikler (tür, yaş, cinsiyet,

verim, laktasyon, gebelik, hastalık, stres vb) gereksinimi verim, laktasyon, gebelik, hastalık, stres vb) gereksinimi

azaltmakta veya yükseltmektedir.

 mineral konsantrasyonuna, mevsim mineral konsantrasyonuna, mevsim

 Mineral yetersizliklerin/fazlalıkların spesifik bölgelerde Mineral yetersizliklerin/fazlalıkların spesifik bölgelerde yoğunlaştığı ve doğrudan toprağın yapısı ile ilişkili

yoğunlaştığı ve doğrudan toprağın yapısı ile ilişkili olduğu kabul edilmektedir.

olduğu kabul edilmektedir.

(5)

FONKSİYONLARI FONKSİYONLARI

 YAPISAL: Mineral maddeler organizmada pek çok YAPISAL: Mineral maddeler organizmada pek çok dokunun yapısına katılmaktadır. Ca ve P kemik ve dokunun yapısına katılmaktadır. Ca ve P kemik ve

dişlerin yapısına katılır.

 FİZYOLOJİK: Özellikle iz elementlerin hücre FİZYOLOJİK: Özellikle iz elementlerin hücre

metabolizmasındaki fonksiyonları çok çeşitli olup, asit- metabolizmasındaki fonksiyonları çok çeşitli olup, asit- baz dengesi, vucut sıvı ve dokularının ozmotik basıncı baz dengesi, vucut sıvı ve dokularının ozmotik basıncı

ve membran geçirgenliği, doku hassasiyetinin oluşumu, ve membran geçirgenliği, doku hassasiyetinin oluşumu,

sinir impluslarının iletimi gibi

(6)

 KATALİTİK: Enzim yapısında kofaktör KATALİTİK: Enzim yapısında kofaktör

fonksiyonları vardır. Hormon ve enzimlerin fonksiyonları vardır. Hormon ve enzimlerin

kendilerine özgü fonksiyonlarının kendilerine özgü fonksiyonlarının

gerçekleştirmesinde gereklidir.

 DÜZENLEYİCİ: Büyüme ve hayvansal DÜZENLEYİCİ: Büyüme ve hayvansal üretim-verim ile canlının yaşam

üretim-verim ile canlının yaşam

fonksiyonlarının yerine getirilmesinde son fonksiyonlarının yerine getirilmesinde son

derece önemlidir.

derece önemlidir. Ca sinyal iletiminde rol Ca sinyal iletiminde rol alır.

alır.

(7)

Canlılık olaylarının akışı için önemli olan Canlılık olaylarının akışı için önemli olan

mineral maddelerin-iz elementlerin mineral maddelerin-iz elementlerin

eksikliği ve/veya fazlalıkları eksikliği ve/veya fazlalıkları

metabolizmanın akışını bozmakta ve metabolizmanın akışını bozmakta ve

ölümle sonuçlanabilen karakteristik ölümle sonuçlanabilen karakteristik

hastalıkları oluşturmaktadır.

(8)

Hayvanlarında mineral madde dengesizlikleri, Hayvanlarında mineral madde dengesizlikleri, kıl dökülmesi, yapağı atımı, depigmentasyon, kıl dökülmesi, yapağı atımı, depigmentasyon,

parakeratozis, devamlı ishal, anemi, iştahsızlık, parakeratozis, devamlı ishal, anemi, iştahsızlık,

yemden yararlanamama, pika, tetani, kemiklerde yemden yararlanamama, pika, tetani, kemiklerde

(iskeletde) yapısal bozukluklar, büyümede (iskeletde) yapısal bozukluklar, büyümede

yavaşlama, gerileme ve gelişme bozuklukları, yavaşlama, gerileme ve gelişme bozuklukları,

bağışıklık sistemindeki bozukluklar, enfeksiyonlara bağışıklık sistemindeki bozukluklar, enfeksiyonlara

bağlı olmayan yavru atmalar, erken doğumlar, bağlı olmayan yavru atmalar, erken doğumlar,

doğum sonrası ölümler, kısırlık, yavru verimi de doğum sonrası ölümler, kısırlık, yavru verimi de

dahil olmak üzere tüm hayvansal verimlerde dahil olmak üzere tüm hayvansal verimlerde

gerileme gibi klinik bozukluklarla ortaya gerileme gibi klinik bozukluklarla ortaya

çıkmaktadır.

(9)

Organizmadaki düzeyleri veya gereksinimlerine göre;

 K K al al s s i i y y um um (Ca) (Ca)

 Fosfor (P) Fosfor (P)

 Sodyum (Na) Sodyum (Na)

 Potasyum (K) Potasyum (K)

 Klor (Cl) Klor (Cl)

 Magne Magne zy zy um um (Mg) (Mg)

 Kükürt (S) Kükürt (S)

 Kükürt Kükürt

 Krom Krom

 Kobalt K obalt

 Bakır Bakır

 Flor Flor

 I I yot yot

 Demir Demir

 Manganez Mangane z

 Mol Mol ibden ibden

 Selen Selen yum yum

 Çinko Çinko

M M ik ik roelementler/ İzelementler ( ro elementler/ İzelementler (µg)

Mak Ma k roelementler (mg) ro elementler (mg)

(10)

Ca :Serumda %50 iyonize, %40 protein bağlı (albumin) ve %10 sitrat, fosfat Ca :Serumda %50 iyonize, %40 protein bağlı (albumin) ve %10 sitrat, fosfat

gibi anyonlarla kompleks yapmıştır gibi anyonlarla kompleks yapmıştır

Kemik ve dişlerin esas yapısını oluşturur (formasyonu), nöromuskular Kemik ve dişlerin esas yapısını oluşturur (formasyonu), nöromuskular

aktivite, kan pıhtılaşması ve hücresel biyokimyasal olaylardaki biyolojik aktivite, kan pıhtılaşması ve hücresel biyokimyasal olaylardaki biyolojik aktif şekli iyonize formudur.

aktif şekli iyonize formudur.

Süt ve yumurta üretiminde gereklidir.

Total Ca daki iyonize Ca oranı asit-baz dengesinden etkilenir. Alkolosizde Total Ca daki iyonize Ca oranı asit-baz dengesinden etkilenir. Alkolosizde

düşer, asidoziste artar.

Hiperkalsemide iyonize Ca artmıştır Hiperkalsemide iyonize Ca artmıştır Hipokalsemide ise <6.5mg/dl düşer Hipokalsemide ise <6.5mg/dl düşer

Hipoalbuminemide protein bağlı Ca , total serum Ca düşer Hipoalbuminemide protein bağlı Ca , total serum Ca düşer

Fakat iyonize Ca normal sınırlardadır. Bu nedenle hipokalsemi semptomları Fakat iyonize Ca normal sınırlardadır. Bu nedenle hipokalsemi semptomları

görülmez görülmez

Rasyonla alınan Ca serum düzeyini etkiler Rasyonla alınan Ca serum düzeyini etkiler Ca alımının azalması PTH aktivitesini artırır Ca alımının azalması PTH aktivitesini artırır

Fazla Ca alımı fekal kayıp ve üriner atılım ile dengelenir Fazla Ca alımı fekal kayıp ve üriner atılım ile dengelenir

Renal atılımın azalması özellikle atlarda hiperkalsemiye neden olur

(11)

 Tavuklarda yumurta kabuğunun Tavuklarda yumurta kabuğunun oluşumunda yeralır;

oluşumunda yeralır;

 Metabolizma olayları (özellikle Metabolizma olayları (özellikle

karbonhidrat metabolizması) neticesinde karbonhidrat metabolizması) neticesinde

oluşan CO

oluşan CO ² ² ile su tepkimeye girerek ile su tepkimeye girerek bikarbonat anyonları oluşur.

bikarbonat anyonları oluşur.

 Kandan emilen Ca ile bikarbonat Kandan emilen Ca ile bikarbonat anyonları birleşerek kalsiyum

anyonları birleşerek kalsiyum

karbonattan oluşan yumurta kabuğunu karbonattan oluşan yumurta kabuğunu

oluştururlar.

(12)

 Ca tayininde kolorimetrik yöntemlerle total Ca ölçülür Ca tayininde kolorimetrik yöntemlerle total Ca ölçülür

 Lipemide hatalı yüksek değerler ölçülür Lipemide hatalı yüksek değerler ölçülür

 Hemolizde hatalı yüksek değerler ölçülür(fotometrik) Hemolizde hatalı yüksek değerler ölçülür(fotometrik)

 Hiperbilirubinemide hatalı düşük değerler Hiperbilirubinemide hatalı düşük değerler ölçülür(fotometrik)

ölçülür(fotometrik)

 İyonize formun ölçümü için özel iyon-selektif elektrotlara İyonize formun ölçümü için özel iyon-selektif elektrotlara ihtiyaç vardır

ihtiyaç vardır

 Hastalıklara bağlı serum Ca düzeyindeki farklılıklar üriner Hastalıklara bağlı serum Ca düzeyindeki farklılıklar üriner Ca atılımı ölçülerek değerlendirilebilir

Ca atılımı ölçülerek değerlendirilebilir

 24 h idrar toplanır, 24 saatte idrarla atılan Ca düzeyi 24 h idrar toplanır, 24 saatte idrarla atılan Ca düzeyi bulunur. Pratik değil!

bulunur. Pratik değil!

 Kalsiyumun fraksiyonel klerensi, aynı zamanda alınan Kalsiyumun fraksiyonel klerensi, aynı zamanda alınan serum ve idrarda ölçümler yapılır.

serum ve idrarda ölçümler yapılır.

FE FE

^Ca^Ca

=(idrarCa/serum Ca) x (serum kreatinin /idrar kreatinin) =(idrarCa/serum Ca) x (serum kreatinin /idrar kreatinin)

(13)

Hiperkalsemi Hiperkalsemi

 Neoplazilerde (maling lenfoma, miyeloma, kemik metastazı Neoplazilerde (maling lenfoma, miyeloma, kemik metastazı yapmış kanserler)***

yapmış kanserler)***

CBC, serum biyokimyası ve elektrolit düzeyleriyle beraber CBC, serum biyokimyası ve elektrolit düzeyleriyle beraber

değerlendirilir değerlendirilir

 Renal yetmezlik Renal yetmezlik

 Hiperparatroidizm(nadir görülür, alman çoban köpekleri Hiperparatroidizm(nadir görülür, alman çoban köpekleri yavrularında PT hiperplazisi)

yavrularında PT hiperplazisi)

 Hipervitaminoz D Hipervitaminoz D

 Kalsiferol içeren rodentisitler Kalsiferol içeren rodentisitler

 Vit D glikozit içeren bitkiler Vit D glikozit içeren bitkiler

 Blastomikoz Blastomikoz

 Hipoadrenokortizm(hiponatremi,hiperkalemi,Na:K düşük) Hipoadrenokortizm(hiponatremi,hiperkalemi,Na:K düşük)

 Kemiklerde osteolitik lezyonlar Kemiklerde osteolitik lezyonlar

 Hemokonsantrasyon/hiperproteinemi Hemokonsantrasyon/hiperproteinemi

 asidozis asidozis

(14)

Hipokalsemi Hipokalsemi

 Hipoproteinemi* Hipoproteinemi*

 Hipoparatroidizm Hipoparatroidizm

 Süt humması, eklamsi Süt humması, eklamsi

 Hipomagnezemik tetani* Hipomagnezemik tetani*

 Malabsorpsiyon* Malabsorpsiyon*

 Renal yetmezlik* Renal yetmezlik*

 Akut pankreatitis* Akut pankreatitis*

 Etilen glikol zehirlenmesi Etilen glikol zehirlenmesi

 Troidin C hücresi tümörleri Troidin C hücresi tümörleri

 Fosfat fazla alımı Fosfat fazla alımı

 Alkolozis Alkolozis

 EDTA EDTA

(15)

 Ca noksanlığına bağlı; Ca noksanlığına bağlı;

 Büyüme geriliği, Büyüme geriliği,

 Kemik deformasyonu (genç hayvanlarda), Kemik deformasyonu (genç hayvanlarda),

 Yumurtalarda yumuşak kabuk, Yumurtalarda yumuşak kabuk,

 Osteoporozis (yaşlı hayvanlarda) Osteoporozis (yaşlı hayvanlarda)

(16)

P : Çeşitli anyonik formlarda bulunur. Vücuttaki tompon sistemde rol alır.

Fakat asit-baz dengesinin değerlendirilmesinde fosfat tampon sistemi Fakat asit-baz dengesinin değerlendirilmesinde fosfat tampon sistemi yerine bikarbonat tampon sistemi ölçülür.

yerine bikarbonat tampon sistemi ölçülür.

Serum P düzeyi esas olarak böbreklerle düzenlenir. Tubular geri emilime Serum P düzeyi esas olarak böbreklerle düzenlenir. Tubular geri emilime

bağlı fosfatüri görülür.

PTH , tubular geri emilimi azaltarak fosfatüriyi artırır PTH , tubular geri emilimi azaltarak fosfatüriyi artırır

Rasyonla P alımı serum düzeyini etkiler Rasyonla P alımı serum düzeyini etkiler

Serum P düzeyindeki değişiklikler; rasyonla alınan P değişimlerinde, renal Serum P düzeyindeki değişiklikler; rasyonla alınan P değişimlerinde, renal

atılımın azalmasından ve serum Ca düzeyini etkileyen hormonal atılımın azalmasından ve serum Ca düzeyini etkileyen hormonal dengesizliklerde görülür.

dengesizliklerde görülür.

Kolorimetrik tayinlerde inorganik fosfat ölçülür (HPO

⁴⁴

2- ve H 2- ve H

²²

PO PO

⁴⁴

- - Hemoliz yanlış yüksek P düzeylerine neden olur

Hemoliz yanlış yüksek P düzeylerine neden olur Genç hayvanlarda serum değerleri daha yüksektir Genç hayvanlarda serum değerleri daha yüksektir

Ca olduğu gibi üriner atılım veya fraksiyonel klerensi ölçülebilir Ca olduğu gibi üriner atılım veya fraksiyonel klerensi ölçülebilir

2,5-5,5 mg/dl köpeklerde 2,5-5,5 mg/dl köpeklerde 3-6 mg/dl kedilerde 3-6 mg/dl kedilerde

Gençlerde ve büyük ırklarda normal değerlerin iki katıdır.

Kemik ve diş oluşumu ve vücut sıvıları için esansiyeldir.

Metabolizma için, hücre solunumu için ve normal üreme için Metabolizma için, hücre solunumu için ve normal üreme için

gereklidir.

(17)

Hiperfosfatemi Hiperfosfatemi

 Genç hayvanlarda Genç hayvanlarda

 Renal yetmezlik Renal yetmezlik

 Hipervitaminoz D Hipervitaminoz D

 Hipoparatroidizm Hipoparatroidizm

 Beslenmeye bağlı sekonder hiperparatroidizm Beslenmeye bağlı sekonder hiperparatroidizm

 Osteolitik kemik lezyonları Osteolitik kemik lezyonları

 Fosfat fazla alımı Fosfat fazla alımı

(18)

Hipofosfatemi Hipofosfatemi

 Süt humması Süt humması

 Renal yetmezlik (atlarda) Renal yetmezlik (atlarda)

 Hiperparatroidizm Hiperparatroidizm

 Neoplazi Neoplazi

 Hiperinsulinizm Hiperinsulinizm

 Troidin C hücresi tümörleri Troidin C hücresi tümörleri

(19)

Mg : anormal Mg metabolizması veya hastalıkları daha çok Mg : anormal Mg metabolizması veya hastalıkları daha çok

ruminantlarda ruminantlarda

Serum Mg düzeyi rasyonla alıma bağlıdır, mineralokortikoidler, troksin Serum Mg düzeyi rasyonla alıma bağlıdır, mineralokortikoidler, troksin

ve PTH düzenlenir.

Kolorimetrik yöntemlerle serum ve idrarda ölçümleri yapılabilir Kolorimetrik yöntemlerle serum ve idrarda ölçümleri yapılabilir Hipermagnezemi, herbivorlarda renal yetmezliklerde görülür.

Hipermagnezemi, herbivorlarda renal yetmezliklerde görülür.

Hipomagnezemi, dana, yetişkin sığır ve koyunlarda görülür. Yavaş Hipomagnezemi, dana, yetişkin sığır ve koyunlarda görülür. Yavaş

gelişen ve akut klinik formları vardır. Akut form sığırlarda görülür, gelişen ve akut klinik formları vardır. Akut form sığırlarda görülür, genç-yeşil otlar P ve K yüksek / Ca ve Na düşük. Yüksek K

genç-yeşil otlar P ve K yüksek / Ca ve Na düşük. Yüksek K hipomagnezemi nedenidir, çayır tetanisi

hipomagnezemi nedenidir, çayır tetanisi Süt humması – çayır tetanisi (proteinüri+) Süt humması – çayır tetanisi (proteinüri+) Yetersiz Mg alımı klinik hastalıklarla ilgilidir Yetersiz Mg alımı klinik hastalıklarla ilgilidir

Yetişkin sığırlarda asemptomatik hipomagnezemi çok sık görülür.

Üriner Mg düzeyleri önemli.

Normal sığırlarda üriner Mg 50 mg/dl dir Normal sığırlarda üriner Mg 50 mg/dl dir

Hipomagnezemide glomerular filtrattaki tüm Mg tubular geri emilimle Hipomagnezemide glomerular filtrattaki tüm Mg tubular geri emilimle

alınır, idrar Mg konsantrasyonu < 50 mg/dl düşer

(20)

 Kemiğin yapısına katılır, iskelet gelişimi için Kemiğin yapısına katılır, iskelet gelişimi için esansiyel

esansiyel

 Enzim aktivatörü(glikolitik yolda) Enzim aktivatörü(glikolitik yolda)

 Doku irritabilitesini azaltır. Doku irritabilitesini azaltır.

 Sindirim kanalı boyunca emilir Sindirim kanalı boyunca emilir (retikulorumen)

(retikulorumen)

 idrar, dışkı ve süt (esas atılım idrar) idrar, dışkı ve süt (esas atılım idrar)

 % 60-70 kemiklerde depo edilir % 60-70 kemiklerde depo edilir

 Toksisitesi Toksisitesi

(21)

Klor Cl Klor Cl

 Osmotik basınç ve asit-baz dengesinde yer Osmotik basınç ve asit-baz dengesinde yer alan en büyük anyon

alan en büyük anyon

 Mide sıvısındaki HCl Mide sıvısındaki HCl

 Sindirim kanalı boyunca emilir (rumen Sindirim kanalı boyunca emilir (rumen dahil)

dahil)

 Esas olarak tuz şeklinde idrarla, aynı Esas olarak tuz şeklinde idrarla, aynı zamanda dışkı, ter ve sütle

zamanda dışkı, ter ve sütle

 Birçok vücut sıvısında esas mide sıvısı Birçok vücut sıvısında esas mide sıvısı

 toksisite toksisite

(22)

Potasyum K Potasyum K

 Osmotik basınç ve asit-baz dengesinde yer alan en Osmotik basınç ve asit-baz dengesinde yer alan en büyük intraselüler katyon

büyük intraselüler katyon

 Kas aktivitesi Kas aktivitesi

 Enzim aktivitesi Enzim aktivitesi

 KH metabolizmasında etkili KH metabolizmasında etkili

 Sindirim kanalı boyuca emilir (rumen, omazum, ince Sindirim kanalı boyuca emilir (rumen, omazum, ince barsak, kalın barsak dahil)

barsak, kalın barsak dahil)

 Esas olarak kaslarda bulunur Esas olarak kaslarda bulunur

 Fazla K Mg emilimini etkiler Aynı zamanda Mg Fazla K Mg emilimini etkiler Aynı zamanda Mg

yetersizliği K retensiyonunu azaltır ve K yetersizliği yetersizliği K retensiyonunu azaltır ve K yetersizliği

şekillenir.

(23)

Sodyum Na Sodyum Na

 Osmotik basınç ve asit-baz dengesinde yer Osmotik basınç ve asit-baz dengesinde yer alan en büyük ekstraselüler katyon

alan en büyük ekstraselüler katyon

 Normal kas uyarımını sağlar Normal kas uyarımını sağlar

 Hücre permeabilitesinde Hücre permeabilitesinde

 İnce barsak üst kısımları (rumende de emilim İnce barsak üst kısımları (rumende de emilim vardır)

vardır)

 Esas olarak idrarla tuz şeklinde, (dışkı, ter ve Esas olarak idrarla tuz şeklinde, (dışkı, ter ve sütle) atılır

sütle) atılır

 Vücut sıvılarında, dokular ve kemikte Vücut sıvılarında, dokular ve kemikte

 Tuz toksisitesi- su alımının kısıtlandığı Tuz toksisitesi- su alımının kısıtlandığı durumlarda

durumlarda

(24)

Kükürt S Kükürt S

 aa yapısında doku solunumunda SH grupları aa yapısında doku solunumunda SH grupları şeklinde

şeklinde

 Biotin, tiamin, CoA ve insulinin yapısında yer Biotin, tiamin, CoA ve insulinin yapısında yer alır alır

 İnce barsaklarda emilir İnce barsaklarda emilir

 İdrar ve dışkı ile atılır İdrar ve dışkı ile atılır

 aa S şeklinde depolanır aa S şeklinde depolanır

 Toksisitesi Toksisitesi

 Se antogonistidir, Cu ve Mo metobolizmasında Se antogonistidir, Cu ve Mo metobolizmasında yer alır

yer alır

(25)

PTH Ca-P ve mineral PTH Ca-P ve mineral

metabolizması metabolizması

Paratiroid, troid parafolliküler hücreler ve Vit D metabolizması Paratiroid, troid parafolliküler hücreler ve Vit D metabolizması

bir bütünlük içinde Ca ve P homeostazisini düzenler.

PTH : Hipokalsemiye cevap olarak paratroid bezinden salgılanır PTH : Hipokalsemiye cevap olarak paratroid bezinden salgılanır

Serum P düzeyi PTH sekresyonunu direk etkilemez, fakat Serum P düzeyi PTH sekresyonunu direk etkilemez, fakat

hiperfosfatemi karşılıklı olarak serum Ca düşürür hiperfosfatemi karşılıklı olarak serum Ca düşürür Hipomagnezemide de daha az olarak salgılanır

Hipomagnezemide de daha az olarak salgılanır

PTH serum Ca artırır, fosforun renal atılımını artırarak serum P PTH serum Ca artırır, fosforun renal atılımını artırarak serum P

düşürür düşürür PTH; PTH;

 Kemiklerden Ca reabsorpsiyonuna Kemiklerden Ca reabsorpsiyonuna

 Böbreklerde P atılımına Böbreklerde P atılımına

 Böbreklerde Vit D aktif formunun oluşumunu hızlandırır Böbreklerde Vit D aktif formunun oluşumunu hızlandırır

 Barsaklardan Ca emilimini ve renal tubuluslardan geri Barsaklardan Ca emilimini ve renal tubuluslardan geri emilimini (Daha düşük etkilidir)

emilimini (Daha düşük etkilidir)

(26)

Kalsitonin: Hiperkalsemiye cevap olarak troid parafolliküler Kalsitonin: Hiperkalsemiye cevap olarak troid parafolliküler

hücrelerinden(C hücreleri) salınır. Serum Ca ve P düşürür hücrelerinden(C hücreleri) salınır. Serum Ca ve P düşürür

 PTH nın kemiklerden Ca resorpsiyonu stimulasyonunu inhibe PTH nın kemiklerden Ca resorpsiyonu stimulasyonunu inhibe eder eder

 Böbreklerden P atılımını artırır Böbreklerden P atılımını artırır

 Bu etkilerini PTH ile uyum içinde yürütür Bu etkilerini PTH ile uyum içinde yürütür

Vit D: 25 OH VitD karaciğerde olur. 1,25 diOH VitD oluşumu Vit D: 25 OH VitD karaciğerde olur. 1,25 diOH VitD oluşumu

PTH kontrolünde böbrekte olur PTH kontrolünde böbrekte olur

 Barsaklarda Ca ve P emilimini artırır Barsaklarda Ca ve P emilimini artırır

 PTH kemiklere etkisini kolaylaştırır PTH kemiklere etkisini kolaylaştırır

Tayinleri: Köpek, kedi ve atlarda PTH tayini RIA kitleri ile yapılır Tayinleri: Köpek, kedi ve atlarda PTH tayini RIA kitleri ile yapılır Hayvan türlerinde Kalsitonin tayini için kullanışlı kitler yoktur Hayvan türlerinde Kalsitonin tayini için kullanışlı kitler yoktur

Vit D tayini pahalıdır

(27)

PTH PTH

Böbreklerde Kalsidiol-1-monooksigenaz Böbreklerde Kalsidiol-1-monooksigenaz 25 OHCC 1,25 diOHCC 25 OHCC 1,25 diOHCC