F. İşgören Güçlendirme (Empowerment)

(1)

Bölüm 4: Modern Sonrası Yönetim Yaklaşımları

Yönetim ve Organizasyon

F. İşgören Güçlendirme (Empowerment)

Yönetim ve Organizasyon, Melih Topaloğlu – Hakan Koç, Seçkin Yayıncılık

(2)

İçindekiler

Güçlendirmenin Tanımı ve Kapsamı

Güçlendirmenin Boyutları

Güçlendirmenin Nedenleri

Güçlendirmenin Yararları

(3)

İşgören Güçlendirme

Güçlendirme, işgörenin işinin kapsamını ve işteki rolünü dilediği gibi

belirleyebileceğine inandığı aktif bir çalışma ortamını ifade etmektedir. İşgören güçlendirmedeki bu

düşünce biçimi, işgörenlerin örgüte bağlıklarının

sağlanmasına da katkı sağlamaktadır.

(4)

Güçlendirmenin Tanımı

Güçlendirme işgörenlerin faaliyet alanları içinde herhangi bir kişiden onay almaksızın karar vermesine yönelik bir gücü ifade eder.

Daha ayrıntılı ifade etmek gerekirse; işgörenlerin karar verme yetkilerini arttırarak, onları yaptıkları işin sahibi haline getirmeyi hedefler.

Yeni yetki sınırları içinde faaliyet gösterebilmeleri için yardımlaşma, paylaşma,

yetiştirme ve ekip çalışmasını ön plana çıkartır.

(5)

Güçlendirmenin Boyutları

Bu boyutlardan biri, diğerinin öncülü veya sonucu değil,

güçlendirmenin farklı yüzlerini temsil eden

bileşenleridir. Bunlardan birinin eksikliği, algılanan güçlülük duygusunu

tamamen ortadan

kaldırmasa da derecesini azaltmaktadır.

(6)

Güçlendirmenin Nedenleri

Bilgisayar kullanımı, bilgi teknolojisi ve yönetim bilgi sistemlerindeki gelişmeler,

Artan rekabet ve bunun sonucu olarak müşteri taleplerine hızlı cevap verme zorunluluğunun artması,

Eğitim düzeyi ve beklentileri yükselen işgören yapısı,

Genel olarak toplumsal düzeyde, özel olarak organizasyonlarda demokratikleşme eğiliminin artması,

Bilgi ve insan unsurunun en önemli rekabet avantajı olarak belirmesi,

Organizasyonlarda hiyerarşiye dayanan komuta-kontrol felsefesinin zayıflaması,

Globalleşen ve sürekli değişen bir dış çevrenin olması gibi nedenler

işletmelerin işgörenlerini güçlendirmeleri konusunda zorlayıcı faktörler olarak ortaya çıkmıştır.

(7)

Güçlendirmenin Yararları

İşgörenlerin rol tanımıyla ilgili stres ve kaygıları azalır, görevlerin paylaşımı ve güven ortamı sağlanır.

İşgörenlerin kendi kendilerini kontrol etmeleri mümkün olur.

İşgörenlerin artan eğitim ve refah düzeyine uygun bir çalışma ortamı yaratılır.

İşgörenlerin yetenekleri ve yaratıcılıkları önemli ölçüde artar.

(8)

Bölüm 4: Modern Sonrası Yönetim Yaklaşımları

Yönetim ve Organizasyon

G. Öğrenen Örgütler

Yönetim ve Organizasyon, Melih Topaloğlu – Hakan Koç, Seçkin Yayıncılık

(9)

İçindekiler

Öğrenen Örgüt Kavramı

Öğrenen Örgütlerin Gelişim Aşamaları

Öğrenen Örgütlerin Yetenekleri

Öğrenen Örgütlerin Disiplinleri

Sistem Düşüncesi

Kişisel Ustalık

Zihinsel Modeller

Paylaşılan Vizyon

Takım Halinde Öğrenme

(10)

Öğrenen Örgüt Kavramı

Öğrenen örgüt, bilginin oluşturulması,

edinilmesi ve transferi ile yeni bilgilerin ve anlayışların

oluşturulması için davranış değiştirme becerisine sahip bir örgüttür.

(11)

Öğrenen Örgüt

Örgütler, globalleşme sonucunda artan rekabet ve değişime uyun gösterebilmek için, değişen

koşullara uygun bilgiyi toplayıp değerlendirmek, gerektiği şekilde kullanmak ve yine zamanı gelince, yenisiyle değiştirmek zorundadır.

Öğrenerek kendisini yenileyen, ortaya çıkan değişime uyumu başaran öğrenen örgütler,

hedeflerine daha kolay ulaşmakta, yapmak ve uygulamak istedikleri değişiklikleri daha çabuk hayata geçirebilmektedirler.

(12)

Öğrenen Örgütlerin Gelişim Aşamaları

(13)

Öğrenen Örgütlerin Yetenekleri

(14)

Öğrenen Örgütlerin Disiplinleri

Öğrenen örgüt kavramının

şekillenmesinde hiç şüphesiz ki Peter M. Senge’nin büyük bir rolü vardır.

Senge “Beşinci Disiplin” adlı kitabında öğrenen örgütlerin;

“Sistem Düşüncesi”, “Kişisel

Hakimiyet”, “Zihinsel Modeller”,

“Paylaşılan Vizyon” ve “Takım Halinde Öğrenme” olmak üzere 5 temel disipline sahip olmaları

gerektiğini ifade etmektedir.

(15)

Öğrenen Örgütlerin Disiplinleri

Öğrenen Örgütler

Paylaşılan Vizyon Zihinsel

Modeller Kişisel Ustalık

Takım Halinde Öğrenme Sistem Düşüncesi

(16)

Sistem Düşüncesi

Sistem düşüncesi bir bütünü görme disiplinidir.

Peter Senge sistem düşüncesini beşinci disiplin olarak

adlandırmaktadır. Çünkü

sistem düşüncesi beş öğrenme disiplininin tümünün altında yer alan kavramsal temel

taşıdır. Sistem düşüncesi olmadan uygulamalar geçildiğinde disiplinlerin

birbirleriyle bütünleştirilmesi mümkün değildir.

(17)

Kişisel Ustalık

Kişisel ustalık, kendini sürekli gelişim ve öğrenmeye adamış zihniyeti ifade eder.

Yüksek kişisel ustalık düzeyine sahip bireyler hayatta gerçek aradıkları sonuçları yaratma yeteneğini sürekli olarak

genişletmektedirler. Bu sürekli öğrenme çabası öğrenen

örgütlerin ruhunu ortaya çıkarır.

(18)

Zihinsel Modeller

Bir örgütün zihni modellerle çalışma kapasitesini geliştirmek hem yeni becerilerin öğrenilmesini, hem de bu becerilerin günlük

pratikte yer almasını sağlayacak kurumsal yeniliklerin uygulanmasını gerektirir.

Zihinsel modeller insanların dünyayı ve olayları anlayış şekli ve bu doğrultuda

eylemlere geçmelerini ifade etmektedir . Örgütlerde yer alan insanların olaylara

yaklaşım ve algılama kalıpları, genellemeleri ve ön yargıları davranışlarını

şekillendirmektedir.

(19)

Paylaşılan Vizyon

Paylaşılan vizyon,

organizasyonda yer alan

insanların derinden paylaştığı ve ulaşmaya çalıştığı geleceğe ilişkin bir resimdir. Paylaşılan bir vizyon insanların

beyinlerinde ve yüreklerinde taşıdıkları bir resim

oluşturmaktır. Bu resimler örgüte nüfuz eden ve farklı türdeki faaliyetlere tutarlılık kazandıran bir ortaklık

duygusu yaratmaktadır.

(20)

Takım Halinde Öğrenme

Takım halinde öğrenme hizalanma ve bir takımın

üyelerinin gerçekten arzuladığı sonuçları yaratma kapasitesini

geliştirme sürecidir. Takım halinde öğrenme disiplini, katılımların

iletişiminin iki ayrı yolu olan diyalog ve tartışma pratiklerini layıkıyla uygulayabilmeyi de

gerektirir. Takım halinde öğrenme, aynı zamanda çalışma ekipleri

içinde üretken diyalog ve tartışmaya karşı duran etkili güçlerle yaratıcı bir şekilde

uğraşmayı öğrenmeyi de gerektirir.

(21)

 Can, Halil; Ö.A. Azizoğlu, E.M. Aydın; Organizasyon ve Yönetim, Siyasal Kitabevi, 8. Baskı, 2011 AnkaraEşya Hukuku, Jale G. Akipek, Turgut Akıntürk, Beta Yayınları, İstanbul, 2009.

 Koçel, Tamer; İşletme Yöneticiliği, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 12.baskı, İstanbul, 2010

 Topaloğlu, Melih; Koç, Hakan; Yönetim ve Organizasyon, Seçkin Akademi ve Mesleki Yayınları, Ankara, 2017.

Kaynaklar