Süratli kentleşme bir çok sorunlar arasında doğayı da tahrip etmektedir. İs- tanbul sayfiyelerinin yoğun iskân bölgesi haline gelmesi, - buralardaki - yeşil • örtüyü de yavaş yavaş yok ediyor. Boğaz içinde- ki koruluklar. Anadolu yakasındaki eski köşklerin bahçelerindeki çamlıklar yeni in- şaat nedenile sistemli bir şekilde yok edi- liyor ve çevre yozlaşıyor. Parsellenen bü- yük arazilerdeki yetişkin değerli ağaçlar acımasız kesilip yapı sahaları açılıyor.
Yirmibeş yıl öncesine kadar bir kü- çük orman olan Fenerbahçedeki Deli Fuat Paşa koruluğunda bugün bir mahalle oluş- muş ve nadide ağaçlardan ancak pek azı kalmıştır birkaç gün önce Leventteki çam- lıkta ağaçların yapılacak bloklar için çev- re halkının itirazlarına uyarmalarına rağ- men kesildiklerini gazetelerden öğrendik.
Bu kıyım devam ettiği sürece yeni iskân bölgelerinin, eski Beyoğlu ve Ci- hangir gibi, sıkışık bir beton yığını haline gelmesi önlenemiyecektir.
Oysa, yıllardanberi bu vandalizmi!
önlemek için alınmış kararlar, talimatna- meler var. Ama, pratikte bunların hiçbiri maalesef uygulanamıyor.
Geçen yıl Büyük Ada'da maden as- faltı üzerindeki 75-80 yıllık gür bir çınar
ağacı yeni yapılan apartmanın deniz man- zarasını kapatıyor bahanesile (Beldaş) in- şa şirketi sorumluları tarafından bir tatil günü pervasızca budandı.
Çevrenin havasını temizleyen, Peyzajı- nı zenginleştiren koca çınar eski haline gelebilmek için bir yaşam savaşı vermek- tedir.
Çevredeki halkın belediyeye şikâyet- leri sonunda suç yapı çavuşuna! yükle- tilmiş, bir iki yüz liralık para cezası ile olay kapatılmıştır. Böylece (Beldaş) şir- keti sorumluları çıkarlarını, hasis menfa- atlerini gerçekleştirmişlerdir.
Aynı sorunlarla başka ülkelerde kar- şılaşmaktadırlar. Ama, onlar daha etkin önlemler uygulayabiliyorlar.
Aşağıda başka ülkelerde ağaç (kat- liamına karşı alınan önlemlerden bir ka- çını ibret için veriyoruz.
M a r s i l y a : Y e ş i l a l a n l a r (Le Monde 26. Temmuz. 1977) Marsilya Belediyesi yıkılan bir tek ağacın maddî değerini kendi ilkelerine göre hesaplamaktadır. Bugün kalabalık kentsel yörelerde ağaç, insan yaşamının vazgeçilmez bir parçasıdır. Fakat gittik- çe kesilme tehlikesinde olması ve sayı-
1 — Fenerbahçede asırlık bir sakız ağacı 2 — (Beldaş) şirketinin kurbanı 80 yıllık
larının her gün biraz daha azalması ağacı bugün çok daha değerli kılmaktadır. Bun- dan böyle Marsilya Belediyesi Bahçeler ve yeşil sahalar Müdürlüğü kesilmek is- tenen bir ağacın yaşını, görünümünü bo- yunu ve estetik durumuna belli bir değer verdikten sonra, kaybolacak o ağacın, ye- rine kapladığı sahadan daha büyük bir sa- haya bir çok bodur ağaçlar dikilmesini zorunlu görmektedir.
Belediye ayrıca, ağaç koruma bahsin- de (kent ağaçları nizamnamesi) adile bir hazırlığa girişmiştir.
Ağacın değeri 4 kritere göre ölçülü- 1 — Ağacın cinsi
2 — Estetik niteliği ve sağlık bakı- mından çevreye yararlığı.
3 — Ağacın kent içindeki coğrafik durumu:
Zira aynı vasıfta bir ağaç kent mer- kezinde değeri, çevrede bulunanlardan çok daha yüksektir.
4 — Ağacın boyu, yapraklı dallarının çokluğu ve gövdenin çapı yukarıdaki kri- terlere İden 10'a kadar not verilerek ağa- cın takribi değeri ortaya çıkıyor.
Örneğin gövdesi 1 m. genişlikte kent ortasında bir kayın ağacının fiyatı (5120 Fr.) takriben 20480 TL. Fransa'da bu para ile 60 adet genç ağaç satın alınabilir ve o tek ağacın yerine dikilebilir.
1977 6 numaralı «Habitation» dergisi peyzaj yerleşmesi ve korunması derneği- nin bir makalesini yayınlamıştır. Yazıda şöyle denilmektedir.
Son yıllarda bazı bölgelerimiz ve kent- lerimizin ağaç dikme ve korumada çok faal rol almalarına karşılık, bazıları tam tersine trafik, sanayii gelişmesi ve konut ihtiyacı nedenile ağaçları sistematik şe- kilde yok etmektedirler.
Oysa. ağaç insana hayatiyet veren
«chlorophylle» deposudur.
25 mt yükseklikte 15 mt çevresi ve 160 M2 yaprak sahası olan bir kayın ağa- cı günde 2 Kg. (oxygfene) ve yılda 30 ton su temin eder.
Bir hektarlık kayın dlklmliği yılda çevrede uçuşan 50 tonluk tozu, -1.800 kg.
karbonu ve başka toksik gazları ziyansız hale getirir.
Yapraklar havada mevcut bakterileri temizler.
Ağaçların spekülâsyon ve kazanç uğ- runa yok edilmeleri yalnız ekonomik bir kayıptan başka, ayrıca insan yaşamı çev- resine bir zarardır.
Makale şöylece sonuçlanıyor:
Bazı Ikimseler için ağaçların korun- ması pek önemsiz bir konu. Fakat tekno- lojik şartların beşerin ihtiyaçlarını çiğnet- memek hepimizin görevi olmalıdır.
Zira ağaç için vereceğimiz savaş in- san nesillerinin sağlığı için yapılmakta- dır.
Filipinlerde ise, yozlaşan doğayı yeni- den canlandırmak için devlet bakanı
• Marcos» uygulanması hayli zor bir ka- rarname yayınlayarak 10 yaşından büyük her vatandaşın her yıl birer ağaç dikme- si zorunluğunu getirmiştir, israil'de, ölen her kişinin hatırasına ailesi bir ağaç dik- mek zorunluğundadır. Böylece de İsrail bölgesel koruluklar yetiştirmiştir.
(Baştarafı 3. Sayfada) hangi bir tarihsel ya da doğal öğenin sa- hipleri veya kullanıcıları katılabilirler. Bir- den fazla katılım kabul edilmeyecektir.
Yarışmaya katılacak projeler son on yıl içinde yapılmış olacak., projenin hangi ka- tegoride değerlendirileceği belirtilecektir.
Projeleri tanıtan en fazla 4 adet fo- toğraf (20 x 30 cm'den büyük olmamak koşuluyla) ve bir açıklama yazısı proje ile birlikte gönderilecektir. Fotoğraflar projeyi çeşitli açılardan anlatacaklardır.
(Renkli veya siyah-beyaz olabilirler) Ge- rekli olduğu takdirde jüri ek bilgi ve fo- toğraf isteyebilir.
Yarışmaya gönderilen proje konusu- nun, tek bir yapı ya da özel mülkiyete alt olması durumlarında, sahibinden izin alın- ması, projelerin çoğaltılması ve yayını için kuruma izin verilmesi gereklidir.
Proje ile birlikte gönderilen fotoğraf- lar ve diğer malzemeler iade edilmeyc- Yarışmaya katılacak projeler engeç 1 Mayıs 1978 gününe kadar kuruma teslim edilecektir.
Ödüller EUROPA NOSTRA'nın Eylül 1978'de Hamburg'da yapacağı konferansta ilân edilecektir.
Ayrıntılı bilgi için Mimarlar Odası'na ya da aşağıdaki adrese başvurulabilir.
Europa Nostra
86 Vincent Square. London SWIP 2PG United Kingdom
Seramist ATTİLÂ'nın sergisi:
Attilâ Galatalı binalarda uygulanan seramik yapıtlarını Taksim san'at galeri- sinde 22 Mart 1978 tarihinde sergileye- Yurt İçinde ve dışında katıldığı muh telif sergilerde san'at ödülleri kazanmış olan Attilâ'nın bu sergisi, mimarîde sera- miğin yeri olarak vurgulanmaktadır.
San'atçı. yapıtlarının bilhassa mimar- lara hitap edeceğini tebarüz etmektedir.
ARKİTEKT ,
K o l l e k s i y o n l a r ı ö d e m e l i p o s t a i l o a d r e s i n i z e g ö n d e r i l i r
K o n g r e l e r
k o n g r e s i M a y ı s 15 — 18 — 1970
istanbul Teknik Üniversitesinde ulus- lararası «Mimarî Tasarlama» kongresi 15- 18 Mayıs tarihleri arasında toplanacaktır.
Bilgi için müracaat: Aynı üniversitede Assoc. Prof. Dr. Niğan Bayazıt ve Dr. Mi- ne inceoğluna yapılmaktadır.
e m l â k k r o d i k o n u t y a p ı m ı i ç i n 1 m i l y a r l i r a l ı k f o n a y ı r d ı
ANKARA (AA.) — Türkiye Emlâk Kredi Bankası 1978 yılı içersinde özellik- le nüfus yoğunluğunun arttığı Ankara, is- tanbul, İzmir Erzurum, Diyarbakır, Çankı- rı gibi İllerimizde sosyal konut yapımı için yeni bir yöntem uygulamaya başla- yacaktır. Bu nedenle konut yapımı için banka çalışmalarını sürdürmektedir. Konu ile ilgili olarak Türkiye Emlâk Kredi Ban- kası Genel Müdürü Muzaffer Kemal De- nizdöven «bankanın ilk olarak bir milyar liralık bir fon kullanacağını» belirtmiştir.
Banka Genel Müdürlüğünden verilen bilgiye göre, banka bundan sonra yapaca- ğı inşaatlarda sürat sağlamak için prefab- rik sisteme öncelik verecek, lüks inşaat yerine sosyal konut yapımını arttıracak- tır. Bu amaçla Ankara'nın Çankaya sem- tinde 600 bin metrekarelik bir saha satın alınmış ve yaklaşık 2000 kadar sosyal ko- nutun yapımının plânlama işlemlerine baş- lanmıştır.
Öte yandan banka Çankaya'da kura- cağı mahalle için bir de ödüllü İsim bul- ma yarışması düzenlemeyi kararlaştırmış- Bankanın şu anda satışa çıkardığı ko- nutlar Ankara telsizlerde 799 daire ve Çankırıda da 102 daire olmak üzere ;op- lam 901 dairedir. Ankara telsizlerde yap- tırılan konutların yüz ölçümleri 52 ilâ P4 metre kare arasında değişmektedir. Öte yandan Çankırıdaki konutların yuz ölçüm- leri ise 23 dairelik iki blokun 51 ile 68 metre kare, 56 daireli bir blokun da 80 İle 99 metre kare arasındadır.
