TURİZM EKONOMİSİ
• Üretim İmkanları Eğrisi (Sınırı) Üretim imkanları eğrisi ekonominin önemli kavramlarından olan kıtlık, seçim (tercih) ve fırsat (alternatif) maliyet gibi temel kavramları açıklamada kullanılan önemli modeldir.
Üretim teknolojisi ve kaynaklar veri/sabit iken üretilebilecek
maksimum mal bileşimlerinin geometrik yerine üretim imkanları eğrisi (sınırı) denir. Üretim imkanları eğrisi mevcut toprak, emek,
sermaye ve teknolojiyle ne kadar üretimde bulunulabileceğini ortaya koyar. Anlatımı kolaylaştırmak için bir ülkede sadece iki mal, buğday ve bilgisayar üretildiğini varsayalım. Bu ülke arzu ederse elindeki bütün imkanları buğday üretimine ayırabileceği gibi sadece
bilgisayar üretimine de ayırabilir. Veya hem buğday hem de
bilgisayar üretme kararı verebilir. Durumu şekil üzerinde inceleyelim:
• Üretim imkanları eğrisinin orijine (başlangıç noktasına) içbükey olması, bir malın üretimi arttırıldıkça alternatif
maliyetinin yükselmesi demektir. Bunun nedeni ise üretimde kullanılan kaynakların birbirinin yerini tam olarak
tutamamalarıdır. Dolayısıyla ülke bir malın üretimini eşit
birimler halinde arttırdıkça diğer malı gittikçe artan miktarda azaltmak zorundadır. Şekil 1’deki F gibi noktalar zamanla
ülkenin üretim kapasitesi arttıkça ve ekonomi büyüdükçe üretim imkanları eğrisi üzerinde ya da içinde yer alabilir.
Büyümenin başlıca üç ana kaynağı vardır: Teknolojik
ilerleme Sermaye miktarındaki artış Emek gücündeki artış.
• Teknolojideki gelişmeyi ele alalım: Yeni sulama, gübreleme, vb… keşfedildiğini ve böylece topraktan elde edilecek çıktılarda önemli artışların olacağını varsayalım.
• Turizm ve Turist Kavramları Ekonomi tek başına bağımsız bir bilim dalı değildir. Hukuk, psikoloji, matematik,
istatistik vb… bilim dallarıyla da yakından ilişkilidir. Turizm ile ilgili sektörlerde gerçekleşen ekonomik olayların
analizinde turizm ekonomisinden faydalanılır. Boş zamana sahip kişilerin kendi isteklerine bağlı olarak maddi olmayan ihtiyaçlarının giderilmesi amacıyla bir
yerden başka bir yere zamanı değerlendirmek, eğlenmek ve değişik deneyimler elde etmek için geçici yer
değiştirmelerinin yarattığı sosyal ve ekonomik olaya
“turizm” denir.
• Turizm Çeşitleri Turizm farklı amaçlarla gerçekleştirilir. Genel olarak sağlık turizmi, sosyal turizm (kitle) turizmi, dağ ve kış turizmi, öğrenci ve gençlik turizmi, üçüncü yaş turizmi, yat turizmi, dini turizm, bavul turizmi ve diğer turizm çeşitleri olmak üzere 9 çeşit turizmden bahsedebiliriz. Sağlık
turizmi; yalnız gezmek, görmek, eğlenmek, yeni yerler ve insanlar tanımak için değil aynı zamanda şifalı su kaynaklarından ve iklim tedavisinden de yararlanmak amacıyla gerçekleştirilir. Sosyal turizm (kitle turizmi); gelir düzeyi, satın alma gücü düşük ya da sınırlı olan halk kitlelerinin turizm faaliyetinden yararlanabilmeleri için yapılan çalışmalar sosyal turizm kapsamında değerlendirilirler. Dağ ve kış turizmi; sanayileşen ve hızla gelişen toplumlarda insanlar sağlıksız ortamlardan kurtulmak için nasıl
yazın deniz vb… yerlere gidiyorlarsa kışın da karlı, dağlık, ormanlık bölgeleri tercih etmektedirler. Özellikle Orta ve Kuzey Avrupa ülkeleriyle, Amerika, Japonya ve Kanada’da bu türlü turizm yaygındır.
• Öğrenci ve gençlik turizmi, öğretim kurumlarının öğrenci ve
öğretmenleriyle birlikte toplu bir şekilde gerçekleştirdikleri turistik gezilerdir.
Üçüncü yaş turizmi; 65 yaş ve üzerindeki kişilerin gerçekleştirdikleri turizm
çeşididir. Bu kişiler gerek sağlık koşullarındaki iyileştirmeler gerekse de emekli olmalarından dolayı zamanlarını değerlendirmek istemektedirler.
Özellikle sezon dışında (ilkbahar-sonbahar mevsimlerinde) ucuzluk ve tenhalık gibi sebeplerle turizm faaliyetine katılmaktadırlar. Yat turizmi;
deniz ve doğaya olan bağlılığın yanı sıra spor aktivitelerini de gerçekleştirmek için insanlar yat turizmini de tercih etmektedirler. Dini turizm; inançları
gereği insanların kutsal yerleri ziyaretleri dini turizmi oluşturur. Örneğin inandığı dinin liderinin yaşadığı toprakları görmek, bu yolla kutsal sayılan mabet, cami, türbe vb… yerleri ziyaret etmeleri dini turizm kapsamında değerlendirilir. Bavul turizmi; 1990’lı yıllarda Doğu bloğu ülkelerinin dağılmasıyla bavul turizmi gündeme gelmiştir.
• Kendi ülkelerinde gümrükleri aşmak ve malı ilk elden alabilmek için ziyaretçilerin gittikleri
ülkeden yüklüce miktarda ticari mal alarak, bavullar ile gümrükten geçirmeleri yoluyla
yapılan turizm bavul turizmidir. Diğer turizm çeşitleri de av turizmi, eko turizm, rafting
turizmi ve eğlence turizmi olarak sayılabilir.
• Turist Nedir? Turizmin öznesi olup, turizm faaliyetine katılan, yön veren, sürekli yaşadığı yeri ticari kazanç dışı nedenlerle geçici olarak terk edip seyahat eden, konaklayan, psikolojik tatmin arayan, sınırlı harcama gücü ve zamanı ile tüketimde bulunan kişidir. Bir ülkeye
çalışma, yerleşme, uzun süreli eğitim amacıyla gidenler, transit yolcular turist sayılmamaktadır. En az bir gece konaklama gerçekleştirmiş günü birlikçiler turist olarak kabul edilir. Ekonominin Bölümleri ve Turizm Ekonomisi Turizm ekonomisi turizm faaliyetinin meydana getirdiği
ekonomik olayları, bunların sonuçlarını, turizmin doğrudan veya dolaylı olarak ekonomiye olan etkilerini ölçmektedir. Turizm, dünya ölçeğinde pek çok ülke ekonomisi üzerine önemli katkılar sağlayan ve bu yüzden giderek daha fazla ilgi gören ekonomik faaliyettir. Turizm sektörü,
ekonomide katma değer oluşmasına sebep olmaktadır.
• Turizm ekonomisi üzerinde yapılan çalışmalar, turizm talebi ve tahminlenmesi, turizm arzı ve sektörel özellikleri, kalkınma faaliyetlerinin turizmle ilişkisi,
turizm gelirlerinin ekonomiye katkısı, uluslararası turizm faaliyetleri vb… gibi konularda yoğunlaşmaktadır. Görüleceği üzere burada ele alınan konular hem bireysel (mikro) hem de toplum ve ülke bazında (makro) ele alınan konulardır.
Ekonomi bilimi de 1930’lu yılların ortalarından sonra mikro ve makro ekonomi olarak 2 bölüme ayrılmıştır. Mikro Ekonomi ve Turizm Mikro Ekonomi tekil birimlerle ilgilenir. Ekonominin insan davranışı, insanların piyasa, endüstri, firma ve birey gibi küçük birimlere ilişkin tercihleri mikro ekonomide incelenir.
Turizm piyasasındaki bir turistik ürünün üretimi, fiyatlandırılması, satışı, turizm işletmeleri vb… mikro ekonominin konusuna girer. Makro Ekonomi ve Turizm Makro ekonomi toplam büyüklüklerle ilgilenir. Bir bütün olarak ekonomiyi ve toplulaştırılmış ekonomik davranışları inceler. Milli gelir, enflasyon, dış ticaret, para arzı ve talebi, işsizlik gibi konular makro ekonomi içerisinde ele alınır.
