ELEGEIA ŞAİRİ RUTILIUS NAMATIANUS
Elegeia (eu-legein: iyi söylemek) (elegein: ah vah etmek) Elegeia, adını şiire veren bir ölçü birimidir. Lirik şiirin en eski biçimlerindendir. (İÖ 8. yüzyıl) Bildiğimiz en eski elegeia ozanı Ephesoslu Kallinos’tur. (İÖ 7. yüzyıl) Bu en eski elegeia’nın konusu, savaş, yurt sevgisi, geleneklerdir. Kallinos, yurdu işgal eden düşmana karşı kahramanca savaşmayı teşvik eden, yüreklendiren şiirler yazmıştır.
Miletoslu Phokylides (İÖ 6. yüzyıl) ahlak ve görgü kurallarını, Solon (Atina, İÖ 6. yüzyıl) politik konuları işlemişlerdir. Daha sonra elegeia’nın konu içeriği değişmiştir. İÖ 6. yüzyılda konularına az da olsa felsefe eklenmiştir.
Yunan Simonides’in elegeia’larında felsefe görülmektedir. Mimnermos (İÖ 6. yüzyıl başları) ilk kez (ve daha sonra Antimakhos, İÖ 4. yüzyıl) elegeia vezni ile aşk şiirleri yazmıştır. İskenderiye Döneminde de Kallimakhos, elegeia vezni ile aşk şiirleri yazmıştır.
Latinleri etkileyen elegeia ozanları, İskenderiye (Hellenismus) Dönemi ozanlarıdır. Bu dönemde elegeia şiirinin konuları sevgi ağırlıklı olmuştur ve esinini daha çok mitolojiden almaya başlamıştır. Kişisel konular, sevgi, aşıklar. Latin şiirinde mitoloji çok önemli bir kaynak.
(Etkisini İskenderiye Dönemindeki Kallimakhos’tan alıyor.) Mitoloji, söylenen sözü desteklemek ya da süslemek için kullanılıyor.
Elegeia, lirik şiirin en eski biçimidir. (Destandan kopuşu simgeler.
Destani öğeler içerir.) Başlangıçta konuları bakımından (örneğin yurtseverlik) eposa yakın bir özellik taşıyordu. Felsefenin de etkisi ile ahlaki kavramlar ön planda idi.
Elegeia vezni ile ozan, (başkalarının yaptıklarını değil) kendi kişisel duygularını ifade eder. Neşeli ya da kederli her tür kişisel duyguyu, düşünceyi ve heyecanı dile getirmek için kullanılmıştır.
Aşk elegeiasının Yunanda örneği çok fazla örneği yoktur. (Savaş, yurt sevgisi, Tanrı sevgisi işlenmiştir. Sappho duygusal şiirlerini koro liriği ölçüsü ile yazmıştır.)
1
Elegeia iki dizeden oluşan beyitlerle yazılan bir şiir türüdür.
Aslında, elegeia, destanda kullanılan veznin çok az değiştirilmiş şeklidir. Heksametron ile pentametronun karıştırılması ile oluşur.
(Konu olarak da biçim olarak da elegeia, destan geleneğinin etkisindedir.)
Roma yazınında elegeia denilince dört ozan akla gelmektedir:
Gallus, Albius Tibillus, Sextus Propertius, Publius Ovidius Naso.
RUTILIUS NAMATIANUS
İS 5. yüzyılda yaşamış olan Rutilius Namatianus, Galyalı ünlü, soylu ve zengin bir aileden gelmektedir. Bir takım politik görevlerde bulunmuş olsa da, Rutilius Namatianus, asıl de Reditu suo adlı şiiriyle tanınmaktadır.
Elegeia vezni ile yazılmış olan bu şiir, 416 yılında Roma’dan Galya’ya doğru yapılan bir sahil yolculuğunu konu etmektedir. Yüksek bir dil ve üslup taşıyan şiir, tarihin karanlık sayfalarına ışık tutan önemli bir kaynaktır. İki kitaptan oluşan bu şiirden ne yazık ki günümüze yalnızca yaklaşık yedi yüz satır kalmıştır.
Rutilius Namatianus’un şiiri de Reditu suo’dan bir parça:
Velocem potius reditum mirabere, lector, tam cito Romuleis posse carere bonis.
quid longum toto Romam venerantibus aevo?
nil umquam longum est quod sine fine placet, o quantum et quotiens possum numerare beatos nasci felici qui meruere solo!
qui Romanorum procerum generosa propago ingenitum cumulant urbis honore decus!
2
semina virtutum demissa et tradita caelo non potuere aliis dignius esse locis.
Felices etiam qui proxima munera primis sortiti Latias obtinuere domos!
religiosa patet peregrinae curia laudi, nec putat externos quos decet esse suos;
ordinis imperio collegarumque fruuntur et partem Genii quem venerantur habent:
quale per aetherios mundani verticis axes concilium summi credimus esse dei.
KAYNAKÇA
Minor Latin Poets, Volume II: Florus. Hadrian. Nemesianus. Reposianus.
Tiberianus. Dicta Catonis. Phoenix. Avianus. Rutilius Namatianus. Others, Tr. J. Wight Duf, LOEB, 1934
https://penelope.uchicago.edu/Thayer/L/Roman/Texts/Rutilius_Namatianus/
text*.html
3
