TÜRKİYE-AB KATILIM ÖNCESİ YARDIM ARACI (IPA) ÇERÇEVE ANLAŞMASININ
KATMA DEĞER VERGİSİ KAPSAMINDA GETİRDİĞİ DEĞİŞİKLİKLER
CHANGES MADE IN VALUE ADDED TAX BY THE FRAMEWORK AGREEMENT BETWEEN TURKEY AND EUROPEAN UNION FOR ASSISTANCE UNDER THE INSTRUMENT FOR PRE-ACCESSİON (IPA)
Aylin ACAR(*)
O Z
Avrupa Birliği aday ve aday olma yolundaki ülkelere olduğu gibi, Türkiye'ye yönelik olarak da mali yardımlar vermektedir. Bu yardım mekanizması, 11.07.2008 tarihinde "Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA - Instrument for pre-Accession Assistance)" adı altında yeniden düzenlenmiş ve tek çatı altında toplanmıştır. Bu anlaşma çerçevesinde verilen mali yardım kapsamında yapılan harcamalara ilişkin birtakım vergiler istisna bırakılmıştır. Çalışmamızın konusunu IPA Çerçeve Anlaşmasının 26. maddesi uyarınca istisna olan vergilerden Katma Değer Vergisi ve 84 No'lu KDV Genel Tebliği (KDV Uygulama Genel Tebliği) uyarınca iadesinin usul ve esasları oluşturmaktadır.
Anahtar Kelim eler: Katma değer vergisi istisnası, KDV istisna sertifikası, AT yüklenicisi, AT sözleş
mesi, tedarik sözleşmesi, eşleştirme sözleşmesi
ABSTRACT
Turkey, too, receives financial assistance from the EU, as other candidate and potential candida- te countries do. This assistance mechanism was restructured on 11 July 2008 under the name "the Instrument for Pre-Accession Assistance (IPA)" and the whole system was gathered in a sole frame.
Expenditures made by financial assistance given within the scope of this framework agreement are subject to certain tax exemptions. This study deals with the VAT, which is one of the exempted taxes, and the principles and procedures of refund mechanism carried out within the meaning of General Communique, no. 84 (VAT General Application Communique) which entered into force in accordan- ce with Article 26 of the IPA Framework Agreement.
Keywords: Value added tax exemption, VAT exemption certificate, EC contractor, EC contract, pro- curement contract, matching contract
° Vergi Müfettiş Yardımcısı
M.G.T.: 05.0 5.2015/ M.K.T.: 02.07.2015
1- G İR İŞ
Türkiye ile Avrupa Birliği arasındaki mali anlamdaki işbirliği 11.07.2008 tarihinde imzalanan Ka
tılım Öncesi Yardım Aracı (IPA- Instrumentforpre-Accession Assistance) Çerçeve Anlaşması1 ile dü
zenlenmiştir. Bu anlaşmanın vergi istisnalarına yönelik usul ve esaslar ise, 08.05.2009 tarih ve 27222 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 1 Sıra No'lu Türkiye-Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) Çerçeve Anlaşması Genel Tebliği ile belirlenmiştir. 8 Şubat 2014 tarihli ve 28907 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2 Seri No'lu Türkiye-Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) Çerçeve Anlaşması Genel Tebliği ile yukarıda belirtilen Tebliğde değişiklikler yapılmıştır. Çalışmamız ile Tür
kiye ile Avrupa Birliği arasında imzalanan IPA Çerçeve Anlaşması ve bu anlaşmanın 26. Maddesinde yer alan vergi istisnalarına ilişkin hükümlerin uygulama usul ve esaslarını düzenleyen 1 ve 2 Nolu IPA Çerçeve Anlaşması Genel Tebliğleri çerçevesinde Katma Değer Vergisi İstisnası ve 84 Nolu KDV Genel Tebliği (KDV Uyguluma Genel Tebliği) uyarınca iadesi konusu üzerinde durulacaktır.
2- KATILIM Ö N C ESİ M A Lİ YA R D IM ARACI (IPA ) ÇERÇEVE A N LA ŞM A SIN IN KAPSAM I
Avrupa Birliğinin 2007-2013 bütçesinden verilen mali yardımlar kapsamında yetkilendirilmiş söz
leşme makamları ile imzalanan sözleşmeler, Türkiye ile Avrupa Birliği arasında 11.07.2008 tarihinde imzalanan Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) Çerçeve Anlaşması kapsamındadır. 1 Sıra No'lu Türki
ye- Avrupa Birliği IPA Çerçeve Anlaşması Genel Tebliği de bu sözleşmeler kapsamında yararlanılacak vergi istisnalarının usul ve esaslarını belirlemektedir.
Gerek IPA Çerçeve Anlaşması hükümlerinde, gerekse anlaşma hükümlerinin usul ve esaslarını be
lirleyen 1 ve 2 Nolu IPA Çerçeve Anlaşması Genel Tebliğlerinde (İlgili Tebliğler izleyen bölümlerde sadece sıra numaraları ile anılmıştır) bazı kavramlara yer verilmiştir.
Bu kavramların tanımı ve neyi kastettiği, ilgili düzenlemelerin anlaşılırlığı ve uygulamaya geçiril
mesi aşamasında ve sonrasında önem arz etmektedir. Bu önemin beraberinde getirdiği gereklilikten dolayı bahsedilen kavramlar 1 Sıra No'lu IPA Çerçeve Anlaşması Genel Tebliğinde tanımlanmış olup, ilgili tanımlara aşağıda tablo halinde yer verilmiştir.
Kavram Tanımı
Sözleşme Makamı
Avrupa Komisyonu ile Avrupa Komisyonu tarafından Avrupa Birliği mali yardımlarını kullandırmakla görevlendirilen ve Avrupa Topluluğu (AT) Yüklenicisi ile AT Sözleşmesini
imzalayan kurum veya kuruluşlardır
Finansman Anlaşması
IPA kapsamındaki bileşenler çerçevesinde, herhangi bir mali yardım programı veya projesine ilişkin olarak Avrupa Birliği katkısını onaylayan ve Avrupa Komisyonu ile Türkiye arasında imzalanan yıllık veya birden çok yılı kapsayan anlaşmalardır.
1 03.12.2008 tarih ve 5824 sayılı Kanun ile (07.12.2008 tarih ve 27077 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır) onaylanması uygun bulunan Anlaşma, 19.12.2008 tarih ve 2008/14450 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı (24.12.2008 tarih ve 27090 (Müker
rer) sayılı Resmi Gazete' de yayımlanmıştır) ekinde yayımlanmış ve 21.02.2009 tarih ve 2009/14614 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı (10.02.2009 tarih ve 27137 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır) ile 24.12.2008 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Sektörel Anlaşma
Avrupa Komisyonu ve Türkiye arasında imzalanan IPA Çerçeve Anlaşması veya finansman anlaşmalarında yer almayan hükümleri düzenleyen belirli bir IPA bileşeni için yapılan anlaşmalardır.
Avrupa Topluluğu (AT) Yüklenicisi
AT Sözleşmesi kapsamında mal tedarik eden ve/veya hizmet sunan ve/veya iş yapan ve/veya hibe sözleşmesini yürüten gerçek veya tüzel kişidir. Ayrıca, AT Yüklenicisi, bir konsorsiyum veya ortak teşebbüsteki ortakları, yüklenicileri ve yerleşik eşleştirme danışmanları olarak bilinen katılım öncesi danışmanları da kapsamaktadır.
Avrupa Birliği (AT) Sözleşmesi
Avrupa Topluluğu veya Türkiye veya hibe yararlanıcısı tarafından imzalanan ve bir faaliyetin, muhtemel ortak finansmanını da içerecek şekilde, IPA çerçevesinde finanse edilmesini sağlayan ve yasal olarak bağlayıcılığı olan herhangi bir belgedir.
Tedarikçi
AT Sözleşmesi kapsamında AT Yüklenicisine mal tedarik eden ve/veya hizmet sunan ve/veya iş yapan gerçek ya da tüzel kişilerdir. AT Yüklenicisi ile bir AT Sözleşmesi kapsamındaki mal, hizmet veya işleri temin etmek amacıyla tedarik sözleşmesi imzalayan gerçek veya tüzel kişilerin, tedarik sözleşmelerinde kendilerini farklı sıfatlarla nitelendirmeleri bunların
"Tedarikçi" vasfını değiştirmez.
Tedarik Sözleşmesi
AT Yüklenicisi ile Tedarikçi arasında AT Sözleşmesi kapsamındaki mal, hizmet ve işlerin tedariki amacıyla imzalanan sözleşmelerdir. Tedarik Sözleşmesi, sözleşme taraflarının kimliklerini, sözleşmenin konusunu, bedelini ve dayanağı olan AT Sözleşmesini açıkça ihtiva etmelidir.
Hibe Yararlanıcısı AT Sözleşmesi kapsamında nihai olarak hibeden yararlanan gerçek veya tüzel kişilerdir.
Hibe Yararlanıcısı Konumunda Olan AT Yüklenicisi
AT Sözleşmesi kapsamında mal tedarik eden ve/veya hizmet sunan ve/veya iş yapan ve/veya hibe sözleşmesini yürüten aynı zamanda da hibeden doğrudan yararlanan gerçek veya tüzel kişidir.
3- IPA ÇERÇEVE A N LA ŞM A SI KA PSA M IN D A KATMA D EĞ ER V E R G İSİ İSTİSN A SI ve U Y G U LA M A SI
IPA Çerçeve Anlaşmasının 26. maddesinin ilk fıkrasına göre, Sektörel Anlaşma ya da bir Finansman Anlaşmasında başka bir şekilde belirtilmedikçe vergiler, gümrük ve ithalat vergi ve yükleri ve/veya eş etkiye sahip vergiler, Katılım Öncesi Yardım Aracı kapsamında finanse edilmeyecektir. Bu Anlaşma kapsamında istisna olan vergiler, İthalat, Katma Değer Vergisi, Özel Tüketim Vergisi, Gelir ve Kurumlar Vergisi, Veraset ve İntikal Vergisi, Damga Vergisi ve Harçlar, Özel İletişim Vergisi ve Motorlu Taşıtlar Vergisidir.
İlgili anlaşma kapsamında makalemizin de konusunu oluşturan Katma Değer Vergisi İstisnasına yönelik düzenleme IPA Çerçeve Anlaşmasının 26. maddesinin 2. fıkrasının b bendinde yer almıştır.
Şöyle ki; "AT yüklenicileri, AT sözleşmesi kapsamında sunulan herhangi hizmet ve/veya tedarik edilen mal ve/veya yapılan iş için KDV'den muaf tutulacaklardır. Bir tedarikçi tarafından AT yüklenicisine temin edilen mallar veya sunulan hizmetler veya yapılan işler de KDV'den muaf tutulacaktır. Bu mu
afiyet sadece AT sözleşmesi kapsamında AT yüklenicisi tarafından teslim edilen mallar veya sunulan hizmetler veya yapılan işler ile bağlantılı olarak temin edilen mallara veya sunulan hizmetlere veya ya
pılan işlere uygulanacaktır. Bir AT yüklenicisi veya bu Anlaşmada öngörüldüğü şekilde muafiyete hak kazanan AT yüklenicisine mal teslim eden ve/veya hizmet sunan veya iş yapan herhangi bir tedarikçi, bu Anlaşmada öngörüldüğü şekilde KDV'den muaf olarak teslim ettiği mallar veya sunduğu hizmetler veya yürüttüğü işlerle ilgili olarak ödediği KDV'yi, diğer işlemleri için tahsil ettiği KDV'den indirme hakkına sahiptir. Eğer AT yüklenicisi veya tedarikçi bu imkânı kullanamazsa, KDV'nin iadesine ilişkin Türk mevzuatı kapsamında istenen gerekli belgelerle birlikte vergi idaresine yazılı talepte bulunması halinde vergi idaresinden doğrudan KDV iadesi alabilecektir."
3.1- KDV İstisna Sertifikası Başvurusu Yapılacak Makam
1 Sıra No'lu Genel Tebliğe göre KDV İstisna Sertifikası almak üzere AT Yüklenicilerinden;
• Türkiye'de yerleşik gerçek kişiler için ikametgâhı, tüzel kişiler için ise iş merkezi (kayıtlı merkez) Vergi Dairesi Başkanlığı kurulu olan illerde (EK-2/a) bulunanlardan imzaladıkları AT Sözleşme
sinde kendisine ayrılan bütçe payı 3 (üç) milyon Türk Lirasından (3 milyon Türk Lirası dâhil) az olanlar ilgili Vergi Dairesi Başkanlığına (İstanbul'da yerleşik AT Yüklenicileri İstanbul'da kurulu Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığının mükellefi iseler buraya, değilseler İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığına), AT Sözleşmesinde kendisine ayrılan bütçe payı 3 (üç) milyon Türk Lirasın
dan fazla olanlar ise Gelir İdaresi Başkanlığına başvuracaktır.2 3
• Türkiye'de yerleşik gerçek kişiler için ikametgâhı, tüzel kişiler için ise iş merkezi (kayıtlı merkez) Vergi Dairesi Başkanlığı kurulu olmayan 52 ilden (EK-2/b) herhangi birinde bulunanlardan imza
ladıkları AT Sözleşmesinde kendisine ayrılan bütçe payı 1 (bir) milyon Türk Lirasından (1 milyon Türk Lirası dâhil) az olanlar o ildeki Defterdarlık Gelir Müdürlüğü'ne, AT Sözleşmesinde kendi
sine ayrılan bütçe payı 1 (bir) milyon Türk Lirasından fazla olanlar ise Gelir İdaresi Başkanlığına başvuracaktır.3
3.2- KDV İstisna Sertifikası Başvurusu
AT Sözleşmesi kapsamında mal tedarik eden ve/veya hizmet sunan ve/veya iş yapan ve/veya hibe sözleşmesini yürüten AT Yüklenicisinin, KDV İstisna Sertifikası almak için yukarıda bahsedilen makam
lara başvurması gerekmektedir. Başvuru aşamasında yükleniciden birtakım belgeler talep edilmiştir.
3.2.1- Genel O larak İstenen Belgeler
Başvuru makamları, KDV istisna Sertifikası almak üzere tarafına başvuran AT Yüklenicilerinden 1 Sıra No'lu Tebliğ hükümleri uyarınca bazı belgeleri aramaktadırlar. İlgili tebliğe göre bu belgeler aşağıdaki gibidir.
2 3 (üç) milyon Türk Lirası 2 Sıra Nolu Tebliğ ile değiştirilmeden önce, 1 Sıra No'lu Tebliğde 1 milyon Avro idi.
3 2 Sıra Nolu Tebliğ ile başvurulacak makam bütçe payı tutarı ile de farklılaştırılmıştır.
Başvuru Talep D ilekçesi: KDV İstisna Sertifikası talep etmek için dilekçe ile başvurulur. İlgili di
lekçe, Tebliğin 4/a-b-c4 No'lu ekinde bulunmaktadır. Ekli dilekçede AT Yüklenicisi bu talebini açıkça belirtmeli; tarih, isim, iletişim bilgileri ve unvan yazarak imzalamalıdır.
Sözleşme Ekleri ve Bütçe Örneği: Sözleşme Makamı ile imzalanan sözleşmenin ve ekinde varsa bütçesinin birer örneğinin her sayfası, Sözleşme Makamı veya AT Yüklenicisinin gerçek kişi olması durumunda kendisi, tüzel kişi olması durumunda kurum yetkilisi tarafından "aslının aynıdır" şek
linde ibare konularak ve onaylayan kişinin isim ve unvanı ile tarih yazılarak imzalanmalıdır. Söz
leşmenin tutarı, işe başlama ve sona erme tarihi, değişiklik yapma usulleri vb. hususlar sözleşmede yer almayıp eklerinde yer alıyorsa; bu ekler de aynı şekilde onaylanarak başvuru belgeleri arasına eklenmelidir. Ayrıca, eşleştirme sözleşmelerinde, Sözleşme Makamı tarafından işe başlama tarihini belirtir "Bildirim(notification) Belgesi"nin bir örneği, Yerleşik Eşleştirme Danışmanı tarafından "aslının aynıdır" şeklinde onaylanarak başvuru belgeleri arasına eklenmelidir. AT Yüklenicisinin, konsorsiyum üyesi olarak AT Sözleşmesine ortak olması durumunda; "Konsorsiyum lideri ile Sözleşme Makamı arasında imzalanan sözleşme ve eklerinin, Konsorsiyum lideri ve ortak arasında imzalanan ortaklık veya katılıma anlaşmasının ve eklerinin, her bir ortağa sözleşmeden ayrılan bütçe payını gösterir bütçe tablosunun "Aslının aynıdır" onaylı örneklerinin de başvuru belgeleri arasına eklenmesi gereklidir.
Bilgi Formunun Aslı: "Bilgi Formu" (Tebliğin 5. Ekinde yer almaktadır) hem AT Yüklenicisi hem de Sözleşme Makamı yetkilisi tarafından imzalanmalıdır. İmza atan kişilerin adı soyadı ve unvanı ile im
za tarihi mutlaka yer almalı, Bilgi Formu'ndaki bilgiler ile sözleşmedeki bilgiler tutarlı olmalıdır. Bilgi Formu'nda elle doldurulan bölümler varsa Sözleşme Makamı'nca mutlaka paraflanması ve mühür
lenmesi gerekmektedir. Bilgi Formu'nda AT Yüklenicisini ilgilendirmeyen kısımlar varsa bu bölümlere
"Yok" ibaresi yazılmalıdır. Konsorsiyum üyesi ortak AT Yüklenicisi tarafından yapılacak başvuruda kendi adına düzenlenmiş ve Sözleşme Makamınca onaylanmış Bilgi Formu'nun bedel bölümünde, toplam sözleşme bedelinin yanı sıra kendisine ayrılan bütçe payı da yer almak zorundadır.
AT Yüklenicisi tarafından KDV İstisna Sertifikası için 1 Sıra Nolu Tebliğ ile belirlenen başvuru ma
kamlarından başka makamlara eksiksiz belgelerle başvuru yapılması halinde, başvuru evrakları, baş
vurulan makam tarafından doğru makama ivedilikle iletilecek ve bu durum ayrıca AT Yüklenicisine yazı ile bildirilecektir.
AT Yüklenicisi tarafından KDV İstisna Sertifikası için 1 Sıra No'lu Tebliğ ile belirlenen başvuru makamlarından başka makamlara eksik belgelerle başvuru yapılması halinde, başvuru evrakları AT Yüklenicisine iade edilerek, evraklarını tamamlamak suretiyle doğru makama başvurması gerektiği yazı ile bildirilecektir.
Gelir İdaresi Başkanlığı, Vergi Dairesi Başkanlığı veya Defterdarlık Gelir Müdürlüğünce başvuru
nun uygun bulunması halinde, AT Yüklenicisine IPA Çerçeve Anlaşmasında belirlenen vergi istisna
larından bu Tebliğ'le belirlenen usul ve esaslar dâhilinde yararlanabileceğine dair özelge verilecektir.
Bu özelge ile AT Yüklenicisinin IPA Çerçeve Anlaşması karşısındaki hukuki durumu ortaya konularak, söz konusu Anlaşmada yer alan her bir vergi istisnası için AT Yüklenicisinin ayrı ayrı özelge başvurusu yapmasına gerek kalmayacaktır.
4 "Başvuru talep dilekçesi" başlıklı bölümünde yer alan "(EK-4/a-b)"ibaresi 2 Sıra Nolu Tebliğ ile "(EK-4/a-b-c)" olarak değiştirilmiştir.
IPA Çerçeve Anlaşmasının 26/3-b maddesi gereğince, vergi idaresi tarafından AT Yüklenicisine, ge
rekli belgelerle eksiksiz olarak müracaat ettiği tarihten itibaren 30 gün içinde KDV İstisna Sertifikasının düzenlenip verilmesi gerekmektedir."
3.2.2- Avrupa Komisyonu ve Türkiye Cum huriyeti Sınırları Dışındaki Topluluk Ajansları ile İmzalanan AT Sözleşm elerinde İstenen Belgeler
Avrupa Komisyonu (Avrupa Komisyonu Türkiye Delegasyonu hariç) veya Avrupa Komisyonu tara
fından mali yardımlar kapsamında yetkilendirilen Türkiye sınırları dışındaki Topluluk Ajansları veya kurum ve kuruluşlar ile doğrudan imzalanan veya imzalanan bu tür sözleşmelere ortak olarak katılım sağlanan durumlarda KDV İstisna Sertifikası başvurusunda aşağıdaki belgelerin ibrazı gerekmektedir.
Başvuru talep dilekçesi: Dilekçe, Tebliğin 4/a-b-c5Nolu ekinde bulunmaktadır Dilekçede, KDV İstisna Sertifikası talebi açıkça belirtilerek AT Yüklenicisi tarafından tarih, isim ve unvan yazılarak im
zalanmalı ve dilekçeye iletişim bilgileri (adres, telefon, faks ve e-mail) yazılmalıdır.
Sözleşme ve eklerinin örneği: AT Yüklenicisi; Sözleşme Makamı ile tek başına AT Sözleşmesi im
zalamışsa, bu sözleşmenin; konsorsiyum ortağı ise konsorsiyum lideri ile Sözleşme Makamı arasında imzalanan AT Sözleşmesi ile ortaklık/katılım sözleşmesinin birer örneği AT Yüklenicisi gerçek kişi olması durumunda kendisi, tüzel kişi olması durumunda kurum yetkilisi tarafından "aslının aynıdır"
şeklinde ibare konularak ve onaylayan kişinin isim ve unvanı ile tarih yazılıp imzalanarak başvuru belgeleri arasına eklenmelidir.
Sözleşmenin tutarı, uygulamaya başlama ve sona erme tarihi, değişiklik yapma usulleri vb. husus
lar sözleşmede yer almayıp eklerinde yer alıyorsa; sözleşmenin yanı sıra, bu ekler ve hibelere ilişkin olarak yapılan başvuruda yüklenici tarafından Sözleşme Makamına verilen başvuru belgeleri de aynı şekilde onaylanarak başvuru belgeleri arasına eklenmelidir.
Bilgi Formunun aslı: 1 Sıra No'lu Tebliğin 5 No'lu ekinde bulunan form, AT Yüklenicisi gerçek ki
şinin kendisi veya tüzel kişi kurumun üst düzey yetkilisi (Örneğin Üniversitelerde Rektör veya Rektör Yardımcısı) tarafından imzalanmalıdır. Bilgi Formunda imza atan kişilerin adı-soyadı ve unvanı ile imza tarihi mutlaka yer almalıdır. Bilgi Formunun Sözleşme Makamı tarafından onaylanacak bölümü boş bırakılacaktır. Bilgi Formunda AT Yüklenicisini ilgilendirmeyen kısımlar varsa bu bölümlere "Yok"
ibaresi yazılmalıdır.
Bütçe örneği: AT Sözleşmesinin toplam bedelinden AT Yüklenicisine düşen payı gösteren sözleşme eki bütçe tabloları veya kanıtlayıcı diğer resmi belgeler, AT Yüklenicisi gerçek kişi olması durumunda kendisi, tüzel kişi olması durumunda kurum yetkilisi tarafından "aslının aynıdır" şeklinde ibare konu
larak ve onaylayan kişinin isim ve unvanı ile tarih yazılarak imzalanmalıdır.
3.3- KDV İstisna Sertifikası Başvurusunda Yapılacak İşlemler
3.3.1- Vergi Dairesi Başkanlığı ve Defterdarlık G elir Müdürlüğünce Yapılacak İşlem ler
Yukarıda sayılı istenilen belgelerle birlikte KDV İstisna Sertifikası başvurusunda bulunan yüklenici
nin belgelerinde eksiklik olsa bile başvurusu kabul edilecektir. Fakat bu başvurunun Vergi Dairesi Baş
5 Başvuru talep dilekçesi" başlıklı bölümünde yer alan "(EK-4/a-b)"ibaresi 2 Sıra Nolu Tebliğ ile"(EK-4/a-b-c)" olarak değiştirilmiştir.
kanlığının ya da Defterdarlık Gelir Müdürlüğünün resmi kayıtlarına giriş tarihinden itibaren en fazla
"10 gün içinde"6 tamamlanması gerektiği konusunda yüklenici yazı ile haberdar edilecektir.
• AT Yüklenicisi tarafından başvuru belgeleri incelenir ve başvuru uygun bulunursa, AT Yüklenici
sine bir özelge verilerek bağlı olduğu veya tespit edilen vergi dairesi müdürlüğüne KDV İstisna Sertifikası almak üzere başvuru yapması gerektiği bildirilecek; aynı zamanda ilgili vergi dairesi müdürlüğüne bu konuyla ilgili KDV İstisna Sertifikası bilgilerini içeren talimat yazısı verilecektir.
• AT Yüklenicisi tarafından yapılan başvuru AT Sözleşmesinin süresinin sona ermesinden sonra olursa, bu sefer özelge düzenlenmeyip; AT Sözleşmesi süresi ile sınırlı olmak üzere varsa yükle
nilen KDV'lerin iadesinin 1 No'lu Tebliğ'de belirlenen usul ve esaslar dâhilinde talep edilebilece
ğine dair AT Yüklenicisine bir yazı verilir ve bağlı olduğu/ tespit edilen vergi dairesi müdürlüğüne yönlendirilecektir.
• AT Yüklenicisi tarafından başvuru belgeleri incelenir ve yapılan başvuru uygun görülmez ise, başvurunun red olunma nedenleri yazı ile yükleniciye bildirilecektir.
KDV İstisna Sertifikalarını Vergi Dairesi Başkanlığına ya da Defterdarlık Gelir Müdürlüğüne baş
vurmak suretiyle alan AT Yüklenicilerinin IPA Çerçeve Anlaşması ve bu Tebliğ ile ilgili görüş talepleri doğrudan ilgili Vergi Dairesi Başkanlıkları ve Defterdarlık Gelir Müdürlüklerince değerlendirilecektir.
Bu kapsamda verilen özelgelerin bir örneği, özelge tarihinden itibaren 15 gün içerisinde Gelir İdaresi Başkanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Daire Başkanlığına resmî yazı ile gönderilecektir. Bu Tebliğ'in yayımı tarihinden itibaren Vergi Dairesi Başkanlıklarına ve Defterdarlık Gelir Müdürlüklerine yapıla
cak başvurular sonrasında vergi dairesi müdürlüğünce verilen KDV İstisna Sertifikalarına ilişkin olarak, takvim yılının üçer aylık dönemleri itibarıyla ve söz konusu dönemleri izleyen ayın 25. günü akşamına kadar ilgili Vergi Dairesi Başkanlıkları ya da Defterdarlık Gelir Müdürlükleri tarafından tebliğ ekindeki 6 No'lu tablo doldurularak Gelir İdaresi Başkanlığının avrupabirligi@gelirler.gov.tr elektronik posta adresine gönderilecektir.
3.3.2- Vergi Dairesi Müdürlüğünce Yapılacak İşlemler
Gelir İdaresi Başkanlığından, Vergi Dairesi Başkanlığından ya da Defterdarlık Gelir Müdürlüğün
den AT Yüklenicileri ile ilgili talimat yazısı alan vergi dairesi müdürlüğü;
• AT Yüklenicisinin kimliğini, vergi/T.C. kimlik numarasını ve adresini teyit ile ilgili işlemler ivedi
likle tamamlayacak,
• AT Yüklenicisinin başvurması halinde, dilekçe ve eki özelge örneği dışında hiçbir belge arama
yacak,
• Katma Değer Vergisi İstisna Sertifikasını özelgedeki bilgiler doğrultusunda eksiksiz olarak düzen
leyip AT Yüklenicisine imza karşılığı teslim edecek veya posta ile gönderecek,
• Düzenlediği KDV İstisna Sertifikasının bir örneğini, AT Yüklenicisine verilme tarihinden itibaren 15 gün içinde kendisine talimat yazısını gönderen makama (Gelir İdaresi Başkanlığı, Vergi Dai
resi Başkanlığı ya da Defterdarlık Gelir Müdürlüğü) gönderecektir.
6 2 Sıra Nolu Tebliğ ile Vergi Dairesi Başkanlığı ibaresi yanına, Defterdarlık Genel Müdürlüğü eklenmiş, en fazla 7 gün olan süre 10 güne çıkarılmıştır.
AT Yüklenicisinin KDV İstisna Sertifikası alabileceğine ilişkin özelge almasına rağmen makalenin 3.1- No'lu bölümünde belirtilen makam/ vergi dairesi müdürlüğüne başvuru yapması durumunda;
• Süre sona erdiği için kendisine KDV İstisna Sertifikası düzenlenmeyecek,
• AT Sözleşmesi süresi ile sınırlı olmak üzere varsa yüklenilen KDV'lerin iadesinin 1 No'lu Tebliğ
de belirlenen usul ve esaslar dâhilinde talep edilebileceğine dair AT Yüklenicisine yazı verilecek,
• AT Yüklenicisinin sözleşmenin süresi içinde KDV İstisna Sertifikası almak üzere başvuru yap
madığı, sözleşme süresinin sona ermesinden itibaren 15 gün içinde kendisine talimat yazısını gönderen makama yazı ile bildirilecektir.
3.3.3- Eşleştirme Sözleşmesi Kapsamında KDV İstisnası
Avrupa Birliğinin katkısı veya Avrupa Birliği ile Türkiye'nin ortak katkısıyla finanse edilen ve Söz
leşme Makamı ile imzalanan sözleşmeler Eşleştirme Sözleşmesi olarak tanımlanmaktadır. Düzenlenen bu tür sözleşmelere istinaden gerçekleştirilen KDV İstisna Sertifikası talepleri doğrudan Gelir İdaresi Başkanlığına yapılacaktır. Bu talebi, Yerleşik Eşleştirme Danışmanı (YED) olan "AT Yüklenicisi" yerine getirecektir.
Eşleştirme Sözleşmesinin uygulanmasında T.C. vatandaşı olmayan ve Türkiye'de ikamet etmeyen kısa ve orta vadeli uzmanlar, KDV İstisnasından yararlanmak için Gelir İdaresi Başkanlığına talep dilekçesi ve Yerleşik Eşleştirme Danışmanı (AT Yüklenicisi) tarafından verilen söz konusu uzmanların isimlerinin ve görev sürelerinin yer aldığı yazı ile başvuracaklardır.
Bu başvuru neticesinde yukarıda bahsedilen başvuranlara, AT sözleşmesi kapsamında yapılan mal ve hizmet alımlarının KDV'den istisna olduğuna dair özelge verilecektir. Verilen özelgenin ve KDV İstisna Sertifikası'nın bir örneği Tedarikçilere ibraz edildiğinde; YED, söz konusu örneklere "Aslı Gibi
dir." yazarak onaylayacak ve Tedarikçiler tarafından KDV hesaplanmayacaktır.
3.4- AT Sözleşmeleri Üzerinde Değişiklik Yapılması Durumunda Yapılacak İşlem ler
AT Sözleşmesi üzerinde (bedelinde, süresinde, işe başlama tarihinde, AT Yüklenicisi veya Hibe Yararlanıcısının unvanında, sözleşme konusunun numarasında) Sözleşme Makamı tarafından bir değişiklik yapılması durumunda, (sözleşme süresi halen devam ediyor ise) KDV İstisna Sertifikasını değiştirmek için; "Değişikliğe ilişkin talep dilekçesi; değişikliğe dair sözleşme makamından alınmış zeyilname, addendum gibi kanıtlayıcı belgenin imzalı bir örneği ile ilk KDV İstisna Sertifikası talep edilen yere başvurulur. KDV İstisna Sertifikası doğrudan GİB'den alınmış ise, AT Yüklenicisi yapacağı başvuruda KDV İstisna Sertifikasının aslını da istenen belgelerle birlikte verecektir. Başvurunun uygun bulunması doğrultusunda kendisine yazı ekinde yeni KDV İstisna Sertifikası verilecektir. KDV İstisna Sertifikası G İB veya Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen özelge doğrultusunda Vergi Dairesi M ü
dürlüğünden alınmış ise değişikliğe uygun KDV İstisna Sertifikası yine buradan alınabilecektir.
4- KDV İSTİSN A SER T İFİK A SIN IN K U LLA N ILM A SI
AT Yüklenicisinin temin ettiği KDV İstisna Sertifikasının kullanımı, AT Sözleşmesi kapsamında te
min edilecek mal, hizmet ve işler için tedarikçinin düzenlediği KDV hariç fatura tutarına göre değişik
lik gösterecektir.
4.1- Fatura Tutarının KDV H ariç 2.000 TL ve Altında Olduğu Durum
AT Yüklenicisinin, AT Sözleşmesi kapsamında Tedarikçiden KDV hariç 2.000 TL ve altında yapa
cağı alım için;
• Tedarikçi ile tedarik sözleşmesi yapmasına ve hibe yararlanıcısına onaylatmasına gerek kalma
dan KDV İstisna Sertifikasının örneğini ibrazı ile KDV İstisnası kendiliğinden oluşacaktır.
• KDV İstisna Sertifikası ile KDV ödemeksizin mal ve hizmet alan, iş yaptıran AT Yüklenicisi, Tebliğ eki 8 numaralı tabloyu doldurarak "Bu tabloda yer alan harcamalar,...sayılı AT sözleşmesi kap
samında yapılmıştır." şeklinde şerh düşülerek onaylattırmak suretiyle, takvim yılının üçer aylık dönemleri itibariyle bu dönemleri izleyen ayın 25. günü akşamına kadar KDV İstisna Sertifikasını aldığı makama bildirecektir.
• KDV'siz mal teslimi, hizmet ifası veya iş yapan tedarikçi, kendilerine ibraz edilen sertifikanın bir örneğini alarak muhafaza edecek ve düzenleyeceği fatura ve benzeri evrakta "5824 sayılı Ka
nunla onaylanması uygun bulunan IPA Çerçeve Anlaşmasının 26/2. maddesi g ereğ ince,...
sayılı A T Sözleşm esi kapsamında K D V hesaplanmamıştır" şeklinde atıf yapmak suretiyle KDV hesaplamayacaktır.
4.2- Fatura Tutarının KDV H ariç 2.000 TL Üzerinde Olduğu Durum
AT Yüklenicisinin, AT Sözleşmesi kapsamında Tedarikçiden KDV Hariç 2.000 TL üzerinde yapacağı alım için,
• AT Yüklenicisi öncelikle tedarikçi ile sözleşme taraflarının kimliklerini, sözleşmenin konusunu, bedelini ve dayanağı olan AT Sözleşmesini açıkça ihtiva eden "tedarik sözleşmesi" yapacaktır.
• Söz konusu tedarik sözleşmesinin, sözleşmeye konu mal, hizmet ve işlerin AT Sözleşmesi kap
samında olduğunun hibe yararlanıcısı tarafından "Bu tedarik sö zleşm esi...tarih v e...
sayılı A T Sözleşmesine dayanılarak yapılmıştır." şeklinde şerh düşülerek onaylanması halinde bu mal teslimi, hizmet ifası ve işlere KDV uygulanmayacaktır.
• Tedarikçi ancak, hibe yararlanıcısı tarafından onaylanmış AT Yüklenicisi ile yaptığı tedarik söz
leşmesinin ve AT Yüklenicisinde yer alan KDV İstisna Sertifikası'nın kendisine ibraz edilmesi halinde, söz konusu tedarik sözleşmesi ve sertifikanın birer örneğini almak ve düzenlediği fatura ve benzeri evrakta "5824 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan IPA Çerçeve Anlaşmasının 26/2. maddesi g ereğ ince,...sayılı A T Sözleşm esi kapsamında K D V hesaplanmamıştır." şek
linde atıf yapmak suretiyle KDV hesaplamayacaktır.
• KDV İstisna Sertifikası ile KDV ödemeksizin mal ve hizmet alan, iş yaptıran AT Yüklenicisi, Tebliğ ekinde yer alan 7 numaralı tabloyu doldurarak takvim yılının üçer aylık dönemleri itibariyle bu dö
nemleri izleyen ayın 25. günü akşamına kadar KDV İstisna Sertifikasını aldığı makama bildirecektir.
Fatura tutarı (KDV Hariç) ister 2.000 TL veya 2.000 TL altında/üstünde olsun, AT Yüklenicisinin aynı zamanda hibe yararlanıcısı konumunda olduğu durumlarda söz konusu tedarik sözleşmesinin;
a) genel bütçeli kamu kurum ve kuruluşları, özel bütçeli idareler ile sosyal güvenlik kurumları ve bunlara bağlı birimlerin AT Yüklenicisi olması halinde bu kurumların üst idari amiri;
b) bunlar dışındaki AT Yüklenicilerinde ise, hibe yararlanıcısı unvanı ile gerçek kişi AT Yüklenici
sinin kendisi, tüzel kişi AT Yüklenicisinde ise tüzel kişiliğin üst yetkilisi (örneğin, dernek veya vakıf başkanı, şirketlerde imzaya yetkili yönetici gibi); tarafından onaylanması gerekmektedir.
4.3- AT Yüklenicilerinin Yasal Sorumluluğu
AT Yüklenicilerinin 1 Sıra No'lu Tebliğ ile belirlenen bildirimleri yerine getirmemeleri halinde adla
rına 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 148, 149 ve Mükerrer 355. maddeleri gereğince özel usulsüzlük cezası kesilecektir. AT Yüklenicilerinin KDV İstisna Sertifikasını kullanarak yaptığı herhangi bir harca
ması yok ise de, harcamanın olmadığı üçer aylık dönemler içinde bu dönemleri takip eden 25. günü akşamına kadar, AT Yüklenicileri yukarıda yazılı bildirimleri yerine getirecektir.
Örneğin; AT Yüklenicisi 30 Haziran tarihli bir KDV İstisna Sertifikası almış ise, Sertifikayı hiç kul- lanmasa da (Herhangi bir harcaması olmasa da) takvim yılının Nisan-Mayıs-Haziran dönemine ait EK- 7 ve EK-8 bildirimlerini 25 Temmuz tarihine kadar yapması gerekecektir. Aksi takdirde 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 148, 149 ve Mükerrer 355. maddeleri gereğince özel usulsüzlük cezası kesilecektir.
Sözleşme makamı tarafından AT sözleşmeleri kapsamında G İB 'e sözleşme bedelinin düştüğünün bildirilmesi durumunda, tedarikçilerden yapılan mal teslimleri, hizmet ifaları ve işlerde faydalanılan KDV istisna tutarlarının, yeni sözleşme bedeli dikkate alınarak hesaplanması gerekmekte olup bu tuta
rı aşan kısımlar için KDV bedeli dikkate alınarak hesaplanması gerekmektedir. Bu tutarı aşan kısımlar için AT Yüklenicisi tarafından KDV istisnasından yararlanıldığının tespit edilmesi durumunda aşan kısımlara yönelik tahsil edilmeyen KDV'nin ve varsa diğer vergilerin, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 341 ve 344. maddeleri gereği vergi ziyaı cezası kesilmek ve söz konusu vergiler için kendi kanun
larında belirtilen ve tarhiyatın ilgili bulunduğu döneme ilişkin normal vade tarihinden son yapılan tarhiyatın tahakkuk tarihine kadar gecikme faizi hesaplanmak suretiyle tahsil edilmesi gerekmektedir.
Feshedilen AT Sözleşmelerinde KDV İstisna Sertifikasının AT Yüklenicisinden istenilerek iptal edil
mesi ve feshedilen AT Sözleşmeleri kapsamında faydalanılan istisnalar nedeniyle varsa tahsil edile
meyen vergilerin vergi ziyaı cezası kesilmek ve söz konusu vergiler için kendi vergi kanunlarında belirtilen ve tarhiyatın suretiyle ilgili bulunduğu döneme ilişkin normal vade tarihinden son yapılan tarhiyatın tahakkuk tarihine kadar gecikme faizi hesaplanmak suretiyle tahsil edilmesi gerekmektedir.
Söz konusu cezai işlemler, yürürlükteki mevzuat hükümleri doğrultusunda, KDV İstisna Sertifikası
nın verildiği vergi dairesi müdürlüğünce, eğer G İB tarafından verilmiş ise, Başkanlık talimatı üzerine yetkili vergi dairesi müdürlüğünce yerine getirilecektir.
5- IPA ÇERÇEVE A N LA ŞM A SI K A PSA M IN D A İSTİSN A O LM A SIN A RAĞ M EN Ö D EN EN KATMA D EĞ ER V E R G İS İ'N İN İA D ESİ
IPA Çerçeve Anlaşmasının usul ve esaslarını belirleyen 1 Sıra Nolu Genel Tebliğ çerçevesinde, AT Yüklenicisine mal teslim eden veya hizmet ifa eden Tedarikçinin KDV'den istisna olarak teslim ettiği mallar, sunduğu hizmetler veya yürüttüğü işlemler ile ilgili olarak yüklendiği KDV'yi diğer işlemlerden tahsil ettiği KDV'den indirme hakkına sahiptir. Yüklenilen ama indirilemeyen KDV'nin olması duru
munda ise iadesine ilişkin ilgili açıklamalara 84 Seri No'lu KDV Genel Tebliği'nin ilgili kısmında (KDV Uyguluma Genel Tebliği'nin IV.A.7. bölümünde) yer verilmiştir.
5.1- KDV M ükellefi O lan AT Yüklenicisine, Süresi Devam Eden AT Sözleşmesine İstinaden Yapılacak KD V İadesi
KDV Mükellefi olan AT Yüklenicisi tarafından süresi devam eden AT Sözleşmesine istinaden yapı
lacak iade başvurusunda istenen belgeler aşağıdaki gibidir.7
• İade Talep Dilekçesi
• İndirilecek KDV Listeleri (AT Sözleşmesi kapsamında ve dışında yapılan faaliyetlere ait)
• KDV İstisna Sertifikasının bir örneği
• AT Sözleşme kapsamındaki mal alım/satımı ile hizmet sunumu ve işlere ilişkin fatura vb. belge
lerin aslı/fotokopileri
• Yüklenilen KDV Tablosu
İade için AT Yüklenicisi, kural olarak KDV İstisna Sertifikası aldığı vergi dairesi müdürlüğüne baş
vuracaktır. Doğrudan Gelir İdaresi Başkanlığından KDV İstisna Sertifikası alan AT Yüklenicisi öncelikle Gelir İdaresi Başkanlığına iade talebini bildirecektir. Daha sonra Başkanlıkça kendisine yazı ile bildi
rilen vergi dairesi müdürlüğüne iade için başvuracaktır.
Tedarikçilerin AT Sözleşmesi kapsamındaki KDV iade başvurularını yürürlükteki KDV mevzuatı çerçevesinde bağlı oldukları vergi dairesi müdürlüğüne yapması gerekmektedir. Fatura veya benzeri belgedeki tutarın 2.000 TL'yi aşması durumunda tedarikçi, AT Yüklenicisi ile yaptığı tedarik sözleş
mesinin, çalışmamızın "4.2- Nolu Fatura Tutarının KDV Hariç 2.000 TL Üzerinde Olduğu Durum"
bölümündeki esaslar dâhilinde, onaylı örneğini ibraz etmek zorundadır.
Yıllara sari inşaat - taahhüt işi yapan AT Yüklenicisi, bu inşaat - taahhüt işi ile ilgili olarak yüklen
diği ve ilgili dönemde verdiği KDV beyannamesinde indiremediği katma değer vergisini, bu Tebliğ'de belirtilen usul ve esaslar dahilinde iade alabilecektir. Ancak 84 Seri No'lu Katma Değer Vergisi G e
nel Tebliğinde (KDV Genel Uygulama Tebliğinde) belirtilen satış faturaları yerine, ilgili vergilendirme döneminde yaptıkları işle ilgili hakediş belgeleri karşılığında Sözleşme Makamınca yapılan ödemeye ilişkin verilen makbuzun (banka dekontu, tahsilat alındısı vb.) yüklenilen KDV tablosuna eklenmesi yeterli olacaktır.
5.2- KDV M ükellefi O lan AT Yüklenicisine, Süresi Sona Eren AT Sözleşmesine İstinaden Yapılacak KD V İadesi
KDV Mükellefi olan AT Yüklenicisinin, AT Sözleşmesinin süresi sona ermişse, öncelikle AT Yük
lenicisi çalışmamızın 3 No'lu bölümünde belirtildiği şekilde, Gelir İdaresi Başkanlığı, Vergi Dairesi Başkanlığı veya Defterdarlık Genel Müdürlüğüne KDV İstisna Sertifikası başvurusu yapacaktır. Başvuru uygun bulunursa AT Yüklenicisine yeniden KDV İstisna Sertifikası düzenlenmeyecek, özelge verile
cektir. AT Yüklenicisi, bu kapsamdaki iade başvurularında, kendisine verilen özelge ile birlikte çalış
mamızın 5.1 No'lu bölümünde belirtilen usul ve esaslara uyarak iade talebini bildirilen vergi dairesi müdürlüğüne yapacaktır.
7 23.1 1.2001 tarih ve24592 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 84 Seri No'lu KD V Genel Tebliğinin ilgili kısmına KD V Uyguluma Genel Tebliğinin IV.A.7. bölümünde yer verilmiştir.
5.3- KDV M ükellefi Olm ayan AT Yüklenicisine, Süresi Devam Eden AT Sözleşmesine İstinaden Yapılacak KD V İadesi
KDV Mükellefiyeti olmayan AT Yüklenicisi, AT Sözleşmesi kapsamında yüklenilen KDV'lerin ia
desinin yapılabilmesi için AT Yüklenicisine bir özelge vererek, iade başvurusunun yapılacağı ildeki yetkili vergi dairesi müdürlüğüne yönlendirecektir.
KDV Mükellefi olmayan AT Yüklenicisi tarafından süresi devam eden AT Sözleşmesine istinaden yapılacak iade başvurusunda istenen belgeler aşağıdaki gibidir.
• İade talep dilekçesi,
• Sözleşme Makamı tarafından AT sözleşmesi kapsamında yapılan harcamaya ait olduğu onaylan
mış yüklenilen KDV tablosu,
• Mal ve hizmet alımları ile yaptırılan işlere ilişkin fatura ve benzeri belgelerin aslı veya onaylı örnekleri,
• Sözleşme Makamı tarafından, kendisine ibraz edilen fatura ve benzeri belgeler karşılığında yapı
lan ödemelere ilişkin makbuzların (banka dekontu dahil) aslı veya onaylı fotokopisi,
• Kendisine Gelir İdaresi Başkanlığı, Vergi Dairesi Başkanlığı veya Defterdarlık Genel Müdürlüğün
ce iade ile ilgili verilen özelge örneği veya KDV İstisna Sertifikası'nın onaylı fotokopisi,
• Katma değer vergisinden başka bir vergi türünden mükellefiyet kaydı bulunması halinde, bu vergi türünden dolayı borcu olup olmadığına dair ilgili vergi dairesinden alınan yazı.
Yüklenilen KDV Tablosunda KDV Genel Uygulama Tebliği'nin IV.A.7 nolu bölümünde belirtilen bilgilere yer verilecektir.
Sözleşme Makamı, AT Yüklenicisine Avrupa Birliği fonundan yapılan ödemenin KDV dahil olup olmadığı konusunda yüklenilen KDV tablosuna şerh düşerek, yetkilinin ismi, unvanı ve tarihi belirtil
mek suretiyle onaylayacaktır. AT Sözleşmesi ile ilgili olarak düzenlenmiş Y M M Raporunun bulunması halinde, Sözleşme Makamı bu rapora dayanarak anılan tabloyu onaylayacaktır.
Bununla birlikte, Sözleşme Makamının Türkiye sınırları dışında olduğu durumda söz konusu tab
lonun;
a) genel bütçeli kamu kurum ve kuruluşları, özel bütçeli idareler ile sosyal güvenlik kurumları ve bunlara bağlı birimlerin AT Yüklenicisi olması halinde bu kurumların üst idari amiri;
b) bunlar dışındaki AT Yüklenicilerinde ise, hibe yararlanıcısı unvanı ile gerçek kişi AT Yüklenici
sinin kendisi, tüzel kişi AT Yüklenicisinde ise tüzel kişiliğin üst yetkilisi (örneğin, dernek veya vakıf başkanı, şirketlerde imzaya yetkili yönetici gibi);tarafından onaylanması gerekmektedir.
Bu şekilde yapılacak onayda, yapılan harcamaların AT Sözleşmesi kapsamında olduğuna ilişkin düzenlenmiş Yeminli Mali Müşavir Raporunun bir örneğinin de eklenmesi gerekmektedir.
Aranılan belgelerin fotokopilerinin verilmesi halinde, AT Yüklenicisi tarafından bu fotokopilerin aslının aynısı olduğuna dair bir şerh verilerek, varsa kaşe tatbiki, imza ve tarih konulmak suretiyle onaylanması gerekir.
5.4- KDV M ükellefi Olm ayan AT Yüklenicisine, Süresi Sona Eren AT Sözleşmesine İstinaden Yapılacak KD V İadesi
KDV mükellefiyeti bulunmayan AT yüklenicisinin yürüttüğü AT Sözleşmesinin süresi sona ermiş
ise, öncelikle AT Yüklenicisi tarafından makalemizin "İstisnanın Uygulaması" bölümünde belirtilen usul ve esaslar doğrultusunda Gelir İdaresi Başkanlığı, Vergi Dairesi Başkanlığı veya Defterdarlık Gelir Müdürlüğü'ne başvuru yapılacaktır. Başvurunun uygun bulunması halinde, sertifika düzenlenmeye
cek ve iade ile ilgili gerekli işlemlerin yapılması için AT Yüklenicisine bir özelge verilerek yetkili vergi dairesi müdürlüğüne yönlendirilecektir. AT Yüklenicisinin bu kapsamdaki iade başvurularında kendi
sine verilen özelge örneği ile birlikte çalışmamızın 5.1 No'lu bölümünde belirtilen usul ve esaslara uyarak bölümünde belirtilen usul ve esaslara tabi olarak iade talebi yerine getirilebilecektir.
5.5- Vergi Dairesi Müdürlüğü'nün KDV İadesine İlişkin Gerçekleştirileceği İşlem ler
KDV iadesi yapmakla görevlendirilen vergi dairesi müdürlüğünce, yukarıda belirtilen belgeler
le birlikte müracaat eden KDV mükellefi olmayan AT yüklenicisine, öncelikle hiçbir vergi türünden mükellefiyet kaydı bulunmaması halinde potansiyel bir vergi kimlik numarası verilecektir. Eğer KDV dışında başka bir vergi türünden mükellefiyet kaydı varsa, buna ilişkin vergi kimlik numarasından iade dilekçesi kabul edilecektir. 1 Sıra No'lu Genel Tebliğinin 9 numaralı eki ile belirlenen yetkili vergi dairesi müdürlüğü, AT yüklenicisinin iade talebini, gerekli incelemeleri yaptıktan sonra, nakden veya mahsuben yerine getirecektir.
KDV mükellefi olan AT Yüklenicilerinin ve tedarikçilerin iade talepleri bağlı oldukları vergi dairesi müdürlüğü tarafından değerlendirilecektir.
Nakden veya mahsuben iade talepleri, KDV Genel Uygulama Tebliği'nin mal ihracından doğan katma değer vergisinin iadesindeki esaslar çerçevesinde azami 10 gün içerisinde sonuçlandırılacaktır.
İade işlemleri sırasında KDV Genel Uygulama Tebliği'nin "Özel Esaslar" bölümündeki düzenlemeler saklı kalmak kaydıyla, çalışmamızın 5.2 ve 5.3 No'lu bölümlerinde belirtilen belgeler dışında herhan
gi bir belge istenilmeyecektir.
İade için Yeminli Mali Müşavir Tasdik Raporu ibraz edilen durumlarda mal ihracı için öngörülen limitler geçerli olacaktır. AT Sözleşmesinde yer alan bedeli aşan harcamalara ait KDV ile AT Yükle
nicisi tarafından AT Sözleşmesi kapsamında ödenen ve Sözleşme Makamından tahsil edilen KDV, AT Yüklenicisine iade edilemez.
Vergi Dairesi Müdürlüğü, IPA Çerçeve Anlaşma kapsamında AT Yüklenicileri ve tedarikçilere yap
tığı KDV iadelerine ilişkin olarak hazırlanacak listeyi takvim yılının üçer aylık dönemleri itibari ile ve bu dönemleri takip eden ayın 15. günü akşamına kadar Gelir İdaresi Başkanlığına göndermekle yükümlüdür.
5.6- Am ortismana Tabi İktisadi Kıym etlerin KDV Karşısındaki Durumu
AT Yüklenicisi, AT Sözleşmesi kapsamında teslim edeceği mallar veya sunacağı hizmetler veya yapacağı işler ile bağlantılı olarak temin edeceği Amortismana Tabi İktisadi Kıymetlerin;
• Sadece AT Sözleşmesi kapsamında kullanılan kıymetler olması ve bu kıymetlerin AT Sözleşmesi
nin sona ermesi ile hibe yararlanıcısına bedelsiz tesliminin öngörülmesi halinde yukarıda yer alan esaslara göre KDV'siz olarak temin edebilme imkânına sahiptir. (Bu durumda AT Yüklenicisinin tedarikçi ile yapacağı ve hibe yararlanıcısı tarafından onaylanacak tedarik sözleşmesinde, bu kıy
metin AT Sözleşmesi sonunda hibe yararlanıcısına bedelsiz devir olunacağı açıkça belirtilecektir.)
• AT Sözleşmesinde yer alan işlerden başka işlerde de kullanılacak olması halinde ise, AT Yükle
nicisi söz konusu ATİK'leri başlangıçta KDV ödemek suretiyle satın alacak ve yüklenilen KDV'yi diğer vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan KDV'den indirim konusu yapacaktır. AT Söz
leşmesinin sona ermesi ile, ödenen KDV'nin, bu kıymetin AT Sözleşmesi kapsamında kullanılma süresinin, bu kıymet için belirlenen amortisman süresi oranına isabet eden kısmı için çalışmamı
zın 5.1 No'lu bölümünde yer alan esaslara göre iade talep edecektir. Bu durumda AT Yükleni
cisi, tedarik sözleşmesini hibe yararlanıcısına onaylattırırken, hibe yararlanıcısının bu kıymetin AT Sözleşmesi kapsamında ne kadar süre kullanılacağına dair bir şerh koymasını sağlayacaktır.
Örneğin; 100.000 TL tutarındaki bir cihaz için 18.000 TL KDV ödenmiş olsun. Cihazın amortisman süresinin 4 yıl, sözleşme kapsamında AT yüklenicisi tarafından kullanılma (yararlanıcıya bedelsiz dev
redilme) süresinin ise 1 yıl olduğunu varsayalım. Bu durumda cihazın bedeli üzerinden hesaplanacak KDV'nin, kullanma süresinin amortisman süresine oranı (1/4) tutarındaki kısmı (18.000 x 1/4) olan 4.500 TL için istisnadan yararlanılabilecektir.
Bu durumda söz konusu malların diğer mal ve hizmetlerde olduğu gibi KDV ödenmeden sa
tın alınması mümkün değildir. Her ne kadar 1 Sıra No'lu Türkiye-Avrupa Birliği Çerçeve Anlaşması Genel Tebliğinde, bu malların satın alınması sırasında hesaplanacak KDV'nin, AT sözleşmesi kap
samındaki kullanım süresinin, malın amortisman süresine oranı kadar kısmının ödenmeyebilece
ği belirtilmiş ise de, satıcının böyle bir hesaplamaya girerek, satış bedeli üzerinden farklı bir KDV oranına göre (% 18 x 1/4 gibi) vergi uygulama ve beyan etme imkanı yoktur. Bu nedenle, amortis
mana tabi iktisadi kıymetin amortisman süresinin, sözleşme kapsamında kullanılma süresinden faz
la olması halinde, AT yüklenicisinin bu alımda genel hükümlere göre KDV ödemesi gerekecektir.
Ancak sözleşme kapsamındaki faaliyetlerine ilişkin olsa dahi satın aldığı amortismana tabi iktisadi kıymete ilişkin ödediği KDV'yi, diğer faaliyetleri üzerinden hesapladığı vergiden indirebilecek, sözleş
me sonuna kadar indiremediği bir tutar kalmışsa bu tutar için daha önce belirtilen şekilde hesaplama yaparak, yukarıda açıklanan esaslara göre iade talebinde bulunması gerekecektir.8
6- SO N U Ç
Avrupa Birliği aday ve aday olma yolundaki ülkelere olduğu gibi, Türkiye' ye yönelik olarak da mali yardımlar vermektedir. Bu mali yardımlara ilişkin genel çerçeve "Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA- Instrumentforpre-Accession Assistance)" adı altında yeniden düzenlenmiş, buna ilişkin usul ve esaslar ise 1 ve 2 Sıra No'lu Genel Tebliğler ile belirlenmiştir. IPA Çerçeve Anlaşmasında yer verilen ve ilgili tebliğler ile düzenleyici İthalat, Katma Değer Vergisi, Özel Tüketim Vergisi, Gelir ve Kurumlar Vergisi, Veraset ve İntikal Vergisi, Damga Vergisi ve Harçlar, Özel İletişim Vergisi ve Motorlu Taşıtlar Vergisinde getirilen birtakım istisnai düzenlemelere gidilmiştir. Bu vergilerden biri olan Katma Değer Vergisi İstis
nasına yönelik düzenlemeler ilgili anlaşma ve tebliğler doğrultusunda açıklanmaya çalışılmıştır.Gerek AT Yüklenicileri gerekse AT yüklenicilerine bu kapsamda mal veya hizmet satan kişi ya da kurumlar, Çerçeve Anlaşması kapsamında olup, AT sözleşmeleri kapsamında tedarik ettikleri mallar ve/veya sunulan hizmetler ve/veya yaptırdıkları işler nedeniyle ödedikleri katma değer vergilerini, yazımızda ayrıntılı olarak açıkladığımız usul ve esaslara uygun olarak iade alabileceklerdir.
8 Volkan Aksoyoğlu, "A B'nin Finanse Ettiği Projeler İçin KD V İstisnası Uygulaması", M aliye Postası, Sayı:661, Mart 2008
KAYNAKÇA
• 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu
• Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve Avrupa Toplulukları Komisyonu Arasında Katılım Öncesi Yar
dım Aracı (IPA) ile Temin Edilen Yardımın Uygulanması Çerçevesinde Türkiye Cumhuriyetine Sağlanan Avrupa Topluluğu Mali Yardımlarıyla İlgili İşbirliği Kuralları Hakkında Çerçeve Anlaşma (IPA Çerçeve Anlaşması)
• 1 ve 2 Sıra No.lu Türkiye-Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) Çerçeve Anlaşması Genel Tebliğleri
• 84 Sıra No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği
• KDV Uygulama Genel Tebliği
• Gelir İdaresi Başkanlığı AB ve Dış İlişkiler Daire Başkanlığı Avrupa Birliği Müdürlüğü, "IPA Çer
çeve Anlaşması ve Vergi İstisnaları Uygulaması", 09.04.2010, İzmir
• Gelir İdaresi Başkanlığı, "Avrupa Birliği Mali Yardımları ve Vergi İstisnaları Rehberi", 2012
• A K SO Y O Ğ LU Volkan, "AB'nin Finanse Ettiği Projeler İçin KDV İstisnası Uygulaması", Maliye Postası, Sayı:661, Mart 2008
