HEKİMLİK UYGULAMALARI REHBERİ

(1)

T

ZONGULDAK

BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ

HEKİMLİK UYGULAMALARI REHBERİ

Doç. Dr. Ayşe Semra DEMİR AKCA Doç.Dr. Bilge PİRİ ÇINAR Dr.Öğr.Üyesi. Mustafa AÇIKGÖZ

Dr.Öğr.Üyesi. Duygu ERDEM

Tıp Eğitimi Anabilim Dalı 2020-2021

(2)

DÖNEM 1 HEKİMLİK UYGULAMALARINA GİRİŞ DERSLERİ

1. EL YIKAMA BECERİSİ ... 1

2. STERİL ELDİVEN GİYME VE ÇIKARMA BECERİSİ ... 2

3. BONE MASKE GİYME – ÇIKARMA BECERİSİ ... 3

4. STERİL ÖNLÜK GİYME VE ÇIKARMA BECERİSİ ... 4

5. ARTERİYEL NABIZ ÖLÇME BECERİSİ ... 5

6. TANSİYON ÖLÇME BECERİSİ ... 6

7. KAS İÇİ, DERİ İÇİ VE DERİ ALTINA ENJEKSİYON UYGULAMA BECERİSİ ... 7

8. PARMAK UCUNDAN KAN ALMA BECERİSİ ... 10

9. GLUKOMETRE İLE KAN ŞEKERİ ÖLÇME BECERİSİ ... 11

10. HEİMLİCH MANEVRASINI UYGULAMA BECERİSİ ... Hata! Yer işareti tanımlanmamış. 11. TİMPANİK TERMOMETRE İLE BEDEN ISISI ÖLÇME BECERİSİ ... Hata! Yer işareti tanımlanmamış. 12. BİR YAŞIN ALTINDAKİ BEBEKLERDE TEMEL YAŞAM DESTEĞİ UYGULAMA BECERİSİ . Hata! Yer işareti tanımlanmamış. 13. ENTÜBASYON BECERİSİ ... Hata! Yer işareti tanımlanmamış. DÖNEM 2 HEKİMLİK UYGULAMALARINA GİRİŞ DERSLERİ 1.GENEL ÖYKÜ ALMA BECERİSİ……….……..…..16

2.SORUNA YÖNELİK ÖYKÜ ALMA BECERİSİ……….17

3.KALP OSKÜLTASYONU BECERİSİ ... 18

4.SOLUNUM SİSTEMİ OSKÜLTASYONU BECERİSİ ... 19

5.ERKEKTE ÜRETRAL KATETER TAKMA BECERİSİ ... 20

6.KADINDA ÜRETRAL KATETER TAKMA BECERİSİ... 21

7.BATIN MUAYENESİ BECERİSİ………..……….22

8.NÖROLOJİK MUAYENE BECERİSİ ………..23

(3)

1

DÖNEM 1 HEKİMLİK UYGULAMALARINA GİRİŞ DERSLERİ

1. EL YIKAMA BECERİSİ

AMAÇ: El yıkama becerisini kazanmak

GEREKLİ MALZEMELER: Lavabo, musluk, su, sıvı sabun, kağıt havlu.

Mesleki Beceri: El yıkama Uyguladı Uygulamadı

1. Bilek seviyesi yıkanacak şekilde kolların sıvanması  

2. Musluğun açılması  

2. Ellerin su ile ıslatılması  

3. Ele sıvı sabun alınıp köpürtülmesi  

4. El sırtı, avuç içi, tırnak uçları ve aralarının iki elin yardımı ile ovulması

 

5. Ellerin akan suyun altında ovalanarak durulanması  

6. Kağıt havlu ile ellerin kurulanması  

7. Kağıt havlu ile tutularak musluğun kapatılması  

Beceri değerlendirme: Başarılı  Başarısız 

(4)

2

2.STERİL ELDİVEN GİYME VE ÇIKARMA BECERİSİ

AMAÇ: Steril eldiven giyme ve çıkarma becerisini kazanmak GEREKLİ MALZEMELER: Steril eldiven paketi

Mesleki Beceri: Steril eldiven giyme Uyguladı Uygulamadı

1- Uygun büyüklükte eldivenin seçilmesi  

2- Steril eldiven paketinin sağlamlığının ve son kullanım tarihinin kontrol edilmesi

 

3- Ellerin yıkanması  

4- Paketin iç ambalajının bozulmadan dışarı çıkarılıp temiz bir alana konulması

 

5- İç paketin açılması  

6- Eldiveninin kıvrılmış bilek kısmından pasif el ile tutulması  

7- Aktif elin eldiven içine yerleştirilmesi  

8- Aktif el ile diğer eldivenin bilek kısmından tutulması  

9- Diğer elin eldiven içine yerleştirilmesi  

10- Her iki elin parmaklarının kenetlenerek eldivenlerin parmak kısımlarının tam oturtulması

 

Mesleki Beceri: Steril eldiven çıkarma Uyguladı Uygulamadı

1- Bir el ile diğer elin eldiveninin avuç içinde bileğe yakın kısımdan tutulması

 

2- Tutulan eldivenin tutulan bölgeden çekilerek dış yüzeyi içeride kalacak şekilde çıkarılması

 

3- Çıkarılan eldivenin eldivenli elin avuç içine bırakılması   4- Çıplak elle diğer elin eldiveninin bilekten ters çevrilip, diğer

eldiven içinde kalacak şekilde çıkarılması

 

5- Eldivenlerin tıbbi atık kutusuna atılması  

(5)

3

3.BONE VE MASKE GİYME VE ÇIKARMA BECERİSİ

AMAÇ: Bone ve maske giyme ve çıkarma becerisi kazanmak GEREKLİ MALZEMELER: Bone ve maske

Mesleki Beceri: Bone-maske giyme Uyguladı Uygulamadı

1-Ellerin yıkanması  

2-Saçlar uzunsa toplanması  

2- Bonenin saçları tamamen kapatacak şekilde başa yerleştirilmesi   3- Maskenin, telli kısmı burun üzerine gelecek şekilde, ağız ve

burunu kapatarak yüze yerleştirilmesi

 

4- Maskenin üst iplerinin, kulak üzerinden geçecek şekilde arkadan bağlanması

 

5- Maskenin alt iplerinin, çene altını ve boyun çevresini kaplayacak şekilde bağlanması

 

Mesleki Beceri: Bone-maske çıkarma Uyguladı Uygulamadı

1- Maskenin bağlarının çözülmesi ve yüzden uzaklaştırılması  

2- Bonenin dış yüzeyden tutularak çıkarılması  

3- Maske ve bonenin tıbbi atık kutusuna atılması  

(6)

4

4. STERİL ÖNLÜK GİYME VE ÇIKARMA BECERİSİ

AMAÇ: Steril önlük giyme ve çıkarma becerisini kazanmak GEREKLİ MALZEMELER: Steril önlük

Mesleki Beceri: Steril önlük giyme Uyguladı Uygulamadı

2- Önlüğün vücudun önünde tutularak kolların önlüğün kollarından sokulması

 

3- Önlüğün kollarının sırayla düzeltilmesi ve bileklerin düzgün yerleştirilmesi

 

4- Önlüğün arka ve yan kısımlarının kıyafeti tam kapatacak şekilde düzeltilmesi

 

5-Önlüğün ense ve bel bağcıklarının bağlanması  

Mesleki Beceri: Steril önlük çıkarma Uyguladı Uygulamadı

1- Önlüğün ense ve bel bağcıklarının çözülmesi  

2- Aktif elle diğer kolun önlük kolundan tutup aşağıya doğru çekilmesi

 

3- Önlükle örtülü olan el tarafında diğer el yardımı ile önlük kolunun cıkarılması

 

4- Önlüğün omuzlardan öne doğru kaydırılarak çıkarılması   5- Önlüğün tersten tutularak kirli torbasına atılması  

(7)

5

5. ARTERİYEL NABIZ ÖLÇME BECERİSİ

AMAÇ: Karotid veya radial arterden nabız sayısı ölçme becerisi kazanmak GEREKLİ MALZEMELER: Saniye göstergesi olan saat

Mesleki Beceri: Arteriyel nabız ölçme Uyguladı Uygulamadı

2- İşlemin hastaya açıklanması  

3- Hasta aktivitede bulunmuşsa 15 dk dinlenmesinin sağlanması  

4- Hastaya yatar veya oturur pozisyon verilmesi  

5- Uygun elin 2, 3 ve 4. parmaklarının, radial arterden nabız için radius medialinde ön kol iç yüzünün el bileğine yakın bölgesindeki radial arter trasesi üzerine, karotid arterden nabız için boyunda sternokleidomastoid kas medialinde karotid arter trasesi üzerine yerleştirilmesi

 

6- Radial veya karotid arter üzerindeki vurunun hissedilmesi  

7- Nabız atımlarının 60 sn süreyle sayılması  

8- Nabız sayısı, ritmi ve volümünün kaydedilmesi  

(8)

6

6.TANSİYON ÖLÇME BECERİSİ

AMAÇ: Kan basıncı ölçme becerisi kazanmak GEREKLİ MALZEMELER: Tansiyon aleti, steteskop

Mesleki Beceri: Kan basıncı ölçme Uyguladı Uygulamadı

1- Hastaya işlem hakkında bilgi vermesi  

2- Hasta aktivitede bulunmuş ise 15 dk. dinlenmesinin sağlanması  

4- Hastanın kolunu koltuk altına kadar açma  

5- Hastaya, kolu kalp düzeyinde tutularak, oturur ya da yatar şekilde pozisyon verme

 

6- Ölçüm için uygun kol seçilmesi.  

7-Kan basıncının ölçüleceği kolda IV infüzyon olmaması, o tarafta lenf hastalığı veya meme ya da koltukaltı ameliyatı geçirmiş olmamasına dikkat edilmesi

 

8-Brakial arterin antekubital fossanın (dirseğin iç kısmı) ortalarında, parmakla palpe edilerek hissedilmesi

 

9-Tansiyon aletinin manşetinin dirseğin proksimaline gelecek şekilde kola sarılması.

 

10- Steteskopun kulaklığının kulağa takılması, diskinin brakial arterin üzerine konulması ve sol el ile tutularak yerinde kalmasının

sağlanması

 

11- Tansiyon aletinin puvarı kapatılması, puvarın elle sıkılarak manşet içine hava verilmesi.

 

12-Tansiyon aletinin manşonunu, nabzın duyulamayacağı düzeyin 30 mm-Hg. üzerine kadar şişirilmesi

 

13-Pompanın anahtarını gevşeterek, manşonun saniyede 2 mm-Hg düşme olacak şekilde boşaltılması

 

14-Kalp seslerinin ilk duyulduğu andaki basınç düzeyinin belirlenmesi (sistolik basınç)

 

15-Seslerin kaybolduğu anda basınç düzeyinin belirlenmesi (diyastolik basınç)

 

16-Manşon basıncını aynı hızda boşaltarak basınç sıfırlanıncaya kadar seslerin takip edilmesi

 

17-Manşonun havasının boşaltılması  

18-Stetoskopun ve tansiyon aletinin çıkarılması  

19-Ellerin yıkanması  

(9)

7

7.A) KAS İÇİNE (INTRAMUSKULER; IM) ENJEKSİYON YAPMA BECERİSİ AMAÇ: Kas içine enjeksiyon yapma becerisi kazanmak

GEREKLİ MALZEMELER: Steril olmayan eldiven, enjektör, dezenfektan solüsyon (alkol ya da batikon), pamuk

Mesleki Beceri: Kas içine enjeksiyon yapma becerisi Uyguladı Uygulamadı

1- Hastaya işlem hakkında bilgi vermesi  

2- Ellerin yıkanması , steril olmayan eldiven giyilmesi  

3- Hastanın yüzüstü yatırılması  

4- Gluteal bölgenin 4 kadrana ayrılması  

5-1/4 dış gluteal bölgenin merkezden perifere doğru dairesel hareketlerle dezenfektan solüsyonla silinmesi

 

6- Enjektörün aktif ele alınması, iğnenin koruyucu bölümünün çıkarılması

 

7- Pasif elin başparmak ve işaret parmağı ile enjeksiyon bölgesinin, deri ve deri altı dokusu gerdirilerek bastırılması

 

8- Hastanın derin nefes alması sağlanırken enjektörün, aktif el ile kalem tutar gibi dik açıyla ve hızla dokuya batırılması ve sabit tutulması

 

9- Pasif el ile enjektör pistonu geri çekilerek kas içine girilip girilmediği kontrol edilmesi (enjektöre kan gelirse enjektör geri çekilip, uygulamanın tekrarlanması )

 

10- Kan gelmiyorsa pasif el ile ilacın enjekte edilmesi   11- Pasif elle iğnenin giriş noktasına pamuk bastırılarak, aktif elle

giriş açısı doğrultusunda enjektörün geri çekilmesi

 

12- Enjeksiyon bölgesine pamuk ya da tampon ile bastırılması   13- Enjektör ve diğer atıkların tıbbi atık kutusuna atılması  

(10)

8

7.B) DERİ İÇİNE (INTRADERMAL; ID) ENJEKSİYON YAPMA BECERİSİ AMAÇ: Deri içine enjeksiyon yapma becerisi kazanmak

GEREKLİ MALZEMELER: Steril olmayan eldiven, insülin/tüberkülin enjektörü, alkol, pamuk

Mesleki Beceri: Deri içine enjeksiyon yapma becerisi Uyguladı Uygulamadı

1. Hastaya işlem hakkında bilgi verilmesi  

2. Ellerin yıkanması , steril olmayan eldiven giyilmesi   3. Enjeksiyon yapılacak bölgenin açılması ve alkollü pamuk ile

temizlenmesi

 

4. Enjektörün aktif ele alınıp, iğnenin koruyucu bölümünün çıkarılması

 

5. Enjektörün, iğnenin kesik ucu yukarıya bakacak şekilde, aktif elin baş ve işaret parmakları arasında tutularak 10-15 derecelik açı ile ve iğnenin kesik ucu deri içinde örtülünceye kadar batırılması

 

6. Pasif el ile pistonun tutulması ve geri çekilmeden, doğrudan ilacın yavaşça deri içine verilmesi,

 

7. Enjeksiyon yerinde kabarcık oluşumunun gözlenmesi  

8. İğnenin yavaşça geri çekilmesi  

9. Enjeksiyon bölgesinin kalemle daire içine alınması ve hastaya bu bölgeyi yıkamamasının söylenmesi

 

10. İşlemin kaydedilmesi  

11. Enjektör ve diğer atıkların enfekte atık kutusuna atılması  

12. Ellerin yıkanması.  

(11)

9

7.C) DERİ ALTINA (SUBKUTAN; SC) ENJEKSİYON YAPMA BECERİSİ AMAÇ: Deri altına enjeksiyon yapma becerisi kazanmak

GEREKLİ MALZEMELER: Steril olmayan eldiven, insülin enjektörü, dezenfektan, pamuk

Mesleki Beceri: Deri altına enjeksiyon yapma becerisi Uyguladı Uygulamadı

2. Ellerin yıkanması, steril olmayan eldiven giyilmesi   3.Enjeksiyon yapılacak bölgenin belirlenmesi ve dezenfektanlı

pamuk ile silinmesi

 

6. Enjektör aktif ele alınıp, iğnenin koruyucu bölümünün çıkarılması   7. Pasif elin başparmak ve işaret parmağı ile girilecek noktada deri

ve deri altı dokusunun çekilerek yukarı kaldırılması

 

8. Enjektörün aktif el ile 45 derecelik açıyla ve iğnenin açık ucu yukarıya bakacak şekilde dokuya batırılması

 

9. Aktif el ile enjektörün alt ucu sabit tutulurken pasif el ile pistonun geri çekilmesi, enjektöre kan gelirse enjektör geri çekilip,

uygulamanın başka bir alandan tekrarlanması , kan gelmiyorsa pasif el ile ilacın enjekte edilmesi.

 

10. Pasif elle iğnenin giriş noktasına pamuk bastırılarak, aktif elle giriş açısı doğrultusunda enjektörün geri çekilmesi

 

11. Enjeksiyon bölgesine pamuk ya da tampon ile bastırılması   12. Enjektör ve diğer atıkların tıbbi atık kutusuna atılması  

13. Ellerin yıkanması  

(12)

10

8.PARMAK UCUNDAN KAN ALMA BECERİSİ

AMAÇ: Parmak ucundan kan alma becerisi kazanmak

GEREKLİ MALZEMELER: Steril olmayan eldiven, lanset, tepsi, dezenfektan solüsyon (alkol, batikon vb.), pamuk, kolçaklı sandalye.

Mesleki Beceri: Parmak ucundan kan alma becerisi Uyguladı Uygulamadı

2. Ellerin yıkanması ve steril olmayan eldiven giyilmesi   3. Parmak ucundan kan alımı için uygun bölgenin seçilmesi (engel

yoksa sol el orta ya da yüzük parmağı)

 

4. Kan alınacak parmağa ait kola, ön kol ekstensiyonda olacak şekilde bir kolçak ya da masa yardımı ile destek sağlanması

 

5. Parmağın dezenfektan solüsyon ile temizlenmesi ve kurumasının beklenmesi

 

6.Paketinden çıkarılan bir adet steril lansetin üzerindeki koruyucu kılıfın çıkarılması, ancak keskin ucun sterilitesinin bozulmamasına dikkat edilmesi

 

7. Pasif elin başparmak ve işaret parmağı ile ölçüm yapılacak kişinin seçilen parmağının distal boğumunu kelepçe şeklinde sıkarak o bölgede kan birikiminin artırmasının sağlanması.

 

8. Aktif elle steril lansetin bir defada işaretli olan kısmına kadar parmak ucuna hızla batırılıp çekilmesi

 

9. Delinen parmak ucunun iki parmakla sıkılması ve kanın daha çabuk ve hızlı çıkmasının sağlanması

 

10. İlk çıkan kan damlasının kuru pamukla silinmesi ve diğer damlanın kullanılması

 

11. Kuru pamuk ile bölgeye tampon yapılması  

12. Lanset ve diğer atıkların tıbbi atık kutusuna atılması  

(13)

11

9. GLUKOMETRE İLE KAN ŞEKERİ ÖLÇME BECERİSİ

AMAÇ: Glukometre ile kan şekeri ölçme becerisi kazanmak

GEREKLİ MALZEMELER: Glukometre, kan şekeri ölçme çubuğu, lanset, pamuk, antiseptik solüsyon, steril olmayan eldiven

Mesleki Beceri: Glukometre ile kan şekeri ölçme becerisi Uyguladı Uygulamadı

2. Kalibrasyonu yapmak için, kullanılacak kalibrasyon çubuğu ile ölçüm çubuğu kutusu üzerindeki kod numarasının aynı olup olmadığının kontrol edilmesi

 

3. Glukometre cihazının, açma-kapama düğmesine basarak ve/veya kalibrasyon çubuğunu takarak çalıştırılması

 

4. Cihazın, otomatik olarak kalibrasyonu yaptığının ekrandan gözlenmesi

 

5. Cihaz ekranında görülen kod numarası ile kullanılacak kalibrasyon çubuğu ve ölçüm çubuğu kutusu üzerindeki kod numarasının karşılaştırılması, her üç numaranın da aynı olduğunun görülmesi

 

6. Ellerin yıkanıp, steril olmayan eldivenlerin giyilmesi   7. Glukoz ölçüm çubuğu kutusundan çıkarılan ölçüm çubuğunun, ok

işareti ve/veya çizgili bölümleri üste gelecek şekilde cihaza yerleştirilmesi

 

8. Cihazın ekranında “damla” simgesinin yanıp sönmeye başladığının gözlenmesi

 

9.Parmak ucundan kan alma becerisinde anlatıldığı gibi lanset yardımı ile hastanın parmak ucundan kan alınması

 

10.İkinci damla kanın, cihaza takılı çubuğun üzerindeki ölçüm bölgesine, bölgeyi tamamen kaplayacak kadar yeterli sürede temas ettirilmesi

 

11. Parmak ucuna kuru pamukla tampon yapılması  

12. Cihazın ekranında çıkan ölçüm sonucunun okunması   13. Ölçüm çubuğunun çıkartılması, cihazın kapatılması   14. Kullanılan çubuk, pamuk, lanset gibi sarf malzemelerinin tıbbi

atık kaplarına atılması

 

15. Hastaya ölçüm sonuçları hakkında bilgi verilmesi  

(14)

12

10.HEİMLİCH MANEVRASI UYGULAMA

AMAÇ: Heimlich manevrası uygulama becerisi kazanmak

Mesleki Beceri: Heimlich manevrası uygulama becerisi Uyguladı Uygulamadı 1- Yabancı cisimle havayolu obstrüksiyonu belirtileri olan kişinin

bilinci açıksa işlemle ilgili bilgilendirilmesi

 

2- Hastaya ayakta ya da oturur pozisyon verilmesi  

3- Hastaya arkadan sarılarak gövdesinin kavranması  

4-Bir elin başparmağı midenin üst kısmına, göğüs kemiği altına gelecek şekilde yumruk yaparak konulması

 

5-Diğer el ile yumruk yapılan elin kavranması  

6-Kuvvetle arkaya ve yukarı doğru bastırılması  

7-Bu hareketin 5 kez yabancı cisim çıkıncaya kadar tekrarlanması  

(15)

13

11. TİMPANİK TERMOMETRE İLE BEDEN ISISI ÖLÇME BECERİSİ

AMAÇ: Timpanik termometre ile beden ısısını ölçme becerisi kazanmak GEREKLİ MALZEMELER: Timpanik termometre, tek kullanımlık uç

Mesleki Beceri: Timpanik termometre ile beden ısısını ölçme

becerisi Uyguladı Uygulamadı

2. İşlemin hastaya açıklanması  

3. Termometrenin ekranındaki dijital görüntünün kontrol edilmesi (genellikle 34ºC dir)

 

4. Tek kullanımlık probun dikkatlice sensör ucuna yerleştirilmesi   5. Probun kulak kanalına yerleştirilmesi, kulağın içine fazla

ilerletilmesinden kaçınılması

 

6. Termometrenin çalıştırılması ve sıcaklığın okunduğunun gözlenmesi

 

7. Uyarı sesi geldikten sonra termometrenin ekranındaki sayının okunması ve kaydedilmesi

 

8.Cihazdan probunun çıkarılıp atık kutusuna atılması   9. Hastaya ölçüm sonuçları hakkında bilgi verilmesi  

(16)

14

12. BİR YAŞIN ALTINDAKİ BEBEKLERDE TEMEL YAŞAM DESTEĞİ UYGULAMA BECERİSİ AMAÇ: Bir yaşın altındaki bebeklerde temel yaşam desteği uygulama becerisini kazanmak GEREKLİ MALZEMELER: Bebek maketi

Mesleki Beceri: Bir yaşın altındaki bebeklerde temel yaşam desteği

uygulama becerisi Uyguladı Uygulamadı

1. Kendisinin ve hasta/yaralının güvenliğinden emin olunması   2. Bebeğin yüzünün yukarı yatar pozisyonuna getirilmesi  

3. Sağ veya sol (mümkünse sağ) tarafında durulması  

4. Bilinç durumunun kontrol edilmesi  

5. Tıbbi yardım istenmesi (Kendisinin veya çevreden birisinin net ifadelerle 112’yi araması için görevlendirilmesi)

 

6. İşaret parmağı ile çocuğun ağız boşluğunun kontrol edilmesi ve varsa yabancı cisimlerin çıkarılması

 

7. Bebeğin ayak ucu tarafındaki elin işaret ve orta parmakları ile bebeğin çenesinin yukarı kaldırılması, bu esnada diğer elin ayasının bebeğin alnına konularak başın hafifçe geriye itilmesi

 

8. Bebeğin göğüs hareketlerinin gözlenmesi, bu esnada soluk alıp vermesinin hissedilmesi ve solunum seslerinin dinlenmesi

 

9. Bebeğin çenesinin öne yukarı çekilerek ağzın açılmasının sağlanması

 

10. Çocuğun alnında bulunan elin baş ve işaret parmakları ile çocuğun burun deliklerinin kapatılması

 

11. Derin bir nefes alınması ve ağzın çocuğun dudakları çevresine hava kaçağı olmayacak şekilde yerleştirilmesi

 

12. 1-1.5 sn. süre ile havanın çocuğun akciğerlerine gönderilmesi   13. Akciğerlerinden hava çıkışı için 1.5-2 sn saniye beklenmesi ve

göğüs kafesinin inip kalktığının gözlenmesi

 

14. Ağızın bebekten uzaklaştırılıp 11,12, ve 13. basamakların tekrarlanması

 

15. Karotis nabzının kontrol edilmesi, nabız yoksa kalp masajına başlanması

 

16. Her iki kot kavsinin birleştiği noktaya (ksifoid çıkıntı) orta ve işarat parmaklarının yerleştirilmesi

 

17. Orta parmağın yanına işaret parmağının yerleştirilmesi   18. Aynı el topuğunun orta hat üzerinde, avuç içi ve parmaklar

çocuğa değmeyecek şekilde göğüs kafesi üzerine yerleştirilmesi

 

19. Çocuğun gövdesine dik olacak şekilde, kol dirsekten

bükülmeden, tek el ile göğüs kafesinin 1/3 'i çökecek şekilde bası uygulanması (dakikada 100-120 kez)

 

20. Karotis nabzının kontrol edilmesi ve dolaşımın kontrolü   21. En kısa sürede hastane koşullarına ulaştırılması  

(17)

15

Beceri değerlendirme: Başarılı  Başarısız  13. ENTÜBASYON BECERİSİ

AMAÇ: Endotrakeal entübasyon becerisini kazanmak

GEREKLİ MALZEMELER: Laringoskop Takımı, Eldiven, Endotrakeal Tüp, Aspiratör,

Aspirasyon Sondası, Balon-Valf-Maske Sistemi, Airway, Enjektör, Rulo Gaz, Flaster, Steteskop

Mesleki Beceri: Entübasyon becerisi Uyguladı Uygulamadı

1. Malzemelerin hazırlanması ve kontrol edilmesi  

2. Eldiven giyilmesi  

3. Hastaya baş-çene pozisyonu verilmesi  

4. Ağız içinin kontrol edilmesi ve gerekli ise aspire edilmesi   5. Endotrakeal tüpün, poşetinden çıkarılmadan bir ucundan açılması

ve tüp kafının sağlamlığının kontrol edilmesi

 

6. Laringoskop sapına kişiye uygun boyuttaki bleytinin takılması  

7. Sol ele laringoskop sapının alınması  

8. Laringoskop bleytinin ağız içinde sağdan sola doğru yerleştirilip, dilin yana itilmesi ve kord vokallerin görülmesi

 

9. Sağ ele endotrakeal tüpü alıp, bleytin kavsine uygun olarak ağız içinde ilerleterek kord vokallerden geçirilmesi

 

10. Kord vokaller geçildikten sonra 2-3 cm daha tüpün ilerletilmesi   11. Trakeaya girildiğinden emin olununca, laringoskopun ağızdan

çıkarılması

 

12. Sağ elle tüp ağız kenarında sabit tutulurken, sol el ile balonun tüpe monte edilmesi

 

13. Balon 2-3 defa sıkılarak göğsün her iki tarafının eşit olarak havalandığının gözlenmesi, stetoskop ile her iki apeks ve koltuk altından dinleyerek havalanmanın kontrol edilmesi

 

14. Eşit havalanmıyorsa eşit olana kadar tüpün bir miktar geri çekilmesi

 

15. Eşit havalanıyorsa; hava kaçağı kalmayana dek, kafın hava ile şişirilmesi (bebeklerde kafsız tüp kullanılır).

 

16. Tüpün ağız çevresine rulo gaz veya flaster ile sabitlenmesi  

17. Ağız boşluğuna uygun boyutta airway takılması  

18. Steril bir aspirasyon sondası ile tüpün içinin aspire edilmesi  

(18)

16

DÖNEM 2 HEKİMLİK UYGULAMALARINA GİRİŞ DERSLERİ

1.GENEL ÖYKÜ ALMA BECERİSİ

AMAÇ: Hastadan genel öykü alma becerisi kazanmak

Mesleki Beceri: Genel öykü alma becerisi Uyguladı Uygulamadı 1. Hastanın selamlanması ve uygun şekilde karşılanması  

2. Hastaya hekimin kendini tanıtması  

3. Hastanın (klinik durumu uygunsa) kendini rahat hissedebileceği bir yere alınması, muayene şartları uygunsa gerekli mahremiyeti sağlamak için içinde bulunulan odanın kapısının kapatılması

 

4. Hastanın adının sorulması, konuşma sırasında ismiyle hitap edilmesi

 

5. Hastanın başvuru sebebini öğrenmeye yönelik açık uçlu soru sorulması (Şikayetiniz nedir? Ne şikayetiniz var? gibi)

 

6. Hastanın anlatımına ilgi gösterilmesi ve etkin dinleme yapılması  

7.Çok gerekli olmadıkça konuşmanın bölünmemesi  

8. Karşılıklı anlayışı geliştiren vücut dilinin (göz teması, yüz ifadesi, duruş, ses tonu) iyi kullanılması

 

9.Hastanın anlayabileceği bir dil kullanılması, hastanın anlayamayacağı tıbbi terimlerden kaçınılması

 

(19)

17

2.SORUNA YÖNELİK ÖYKÜ ALMA BECERİSİ

AMAÇ: Hastadan soruna yönelik öykü alma becerisi kazanmak

Mesleki Beceri: Soruna yönelik öykü alma becerisi Uyguladı Uygulamadı 1. Hastanın şikayetinin sorulması, hasta tarafından şikayet kısa bir

şekilde belirtildi ise “başka ne söyleyebilirsiniz?” gibi sorular yöneltme

 

2. Şikayet veya şikayetlerinin ne zamandan beri olduğunun sorulması

 

3.Daha önce benzer şikayetlerinin olup olmadığının sorulması   4.Şikayetini etkileyen faktörlerin neler olduğunun sorulması   5.Şikayetinin sürekli mi yoksa aralıklı mı olduğunun sorulması   6.Kullandığı ilaç varsa şikayetinin bu ilaç veya ilaçlarla ilişkisinin

sorulması

 

7.Bu şikayet ile başka hastane/doktor başvurusu olup olmadığının sorulması

 

8.Konuşma sırasında başka işlerle meşgul olunmaması ve anlatılanların bölünmeden dikkatlice dinlenmesi

 

9. Konuşma sırasında küçük notlar alınması  

10. Edinilen bilgiler doğrultusunda hastaya uygun, kapsamlı ve gereksinimleri karşılayan bilgilerin verilmesi

 

11. Çözüm için bilgilendirme yapılması ve ortak kararlar alınması   12. Beklenmeyen durumlar ve bu durumda yapılacakların

açıklanması

 

13. Hastanın başka sorusu olup olmadığının öğrenilmesi   14. Görüşmenin bitirilmesi ve nazik bir biçimde uğurlanması  

(20)

18

3.KALP OSKULTASYON BECERİSİ

AMAÇ: Kalp seslerini dinleme becerisi kazanmak GEREKLİ MALZEMELER: Saniyeli saat, stetoskop

Mesleki Beceri: Kalp oskultasyonu Uyguladı Uygulamadı

3. Hasta aktivitede bulunmuşsa 10 dk dinlenmesinin sağlanması   4. Göğüs bölgesi açıkta kalacak şekilde giysilerin çıkartılması   5. Hastaya oturur, sırt üstü ya da sol lateral dekubit pozisyon

verilmesi

 

8. Stetoskopun kulaklara yerleştirilmesi, göğüs duvarına uygun bir basınçla uygulanması

 

9. Periferik nabız palpasyonunun oskültasyonla senkronize edilmesi  

10. Nabız atımlarının 60 sn süreyle sayılması  

11. Kalp tepe atım noktasının tespit edilmesi (apikal atım- solda midklavikular hatta ve beşinci interkostal aralıkta)

 

12. Aort kapak odağının sağ ikinci interkostal aralık ile sternumun birleştiği yerde belirlenmesi ve oskultasyonu

 

13.Mitral kapak odağının beşinci interkostal aralık ile midklavikular hattın birleştiği yerde belirlenmesi ve oskultasyonu

 

14.Pulmoner kapak odağının sol ikinci interkostal aralık ile strernumun birleştiği yerde tespit edilmesi ve oskultasyonu

 

15.Triküspit odağının sol dördüncü interkostal aralık ile sternumun birleştiği yerde tespit edilmesi ve oskultasyonu

 

(21)

19

4.SOLUNUM SİSTEMİ OSKULTASYONU BECERİSİ

AMAÇ: Solunum sistemi muayenesinde oskultasyon becerisi kazanmak GEREKLİ MALZEMELER: Stetoskop

Mesleki Beceri: Solunum sistemi oskultasyonu Uyguladı Uygulamadı

3. Hastanın mümkünse oturtulması ve uygun şekilde sırtının açılması   4. Steteskopun kulaklıklarını her iki kulağa takarak geniş olan tambur

kısmının sırtta apikal bölgeye yerleştirilmesi

 

5. Hastaya ağızdan, derin ve düzenli olarak soluk alıp vermesinin söylenmesi

 

6. Stetoskop konulan noktanın en az bir inspiryum-ekspiryum süresince dinlenmesi

 

7. Aynı işlemin (4., 5. ve 6. basamaklar) simetrik olarak her iki hemitoraksta apeksten bazallere kadar tekrarlanarak solunum seslerinin dinlenmesi

 

(22)

20

5.ERKEK HASTAYA ÜRETRAL KATETER TAKMA BECERİSİ

AMAÇ: Erkek hastaya Foley üretral kateter uygulama becerisi kazanmak

GEREKLİ MALZEMELER: Steril ve nonsteril eldiven, antiseptik solüsyon, steril gazlı bez, steril sıvı vazelin, foley kateter, enjektör, 10 cc’lik serum fizyolojik (SF) ampul, steril örtü (delikli), idrar torbası.

Mesleki Beceri: Erkek hastaya foley sonda takma becerisi Uyguladı Uygulamadı

2. Ellerin yıkanması, eldiven giyilmesi  

3. Malzemelerin kontrol edilmesi  

4. Steril örtünün açılması  

5. Enjektöre 10 cc SF çekilmesi  

6. Foley kateteri açılarak uç kısmı steril kalacak şekilde hazırlanması  

7. İdrar torbasının hazırlanması  

8.Antiseptik solüsyonlu steril gazlı bez ile dairesel hareketlerle içten dışa doğru penisin en az üç kez silinmesi

 

9. Eldivenlerin çıkartılıp steril eldivenlerin giyilmesi   10. Penis açıkta kalacak şekilde steril delikli örtünün örtülmesi   11. Foley kateterin, daha önceden açılmış ucundan tutularak paketin

içinden çıkarılması

 

12. Foley kateterin steril vazelin ile yağlanması  

13. Penisin pasif el ile dik olarak tutulması ve foley kateterin aktif el ile external meatustan içeri doğru ilerletilmesi

 

14. İdrar akışının görülmesini takiben kataterin 3-4 cm kadar daha ilerletilmesi

 

15. SF çekili enjektörün kateterin balonla bağlantılı ucuna takılması ve 10 cc SF vererek balonun şişirilmesi

 

16. Kateterin hafifçe çekilerek balonun mesanenin boynuna oturtulması

 

17. Kateterin açık kısmına idrar torbasının takılması   18. Malzemelerin toplanması ve eldivenlerin çıkarılması  

(23)

21

6.KADIN HASTAYA ÜRETRAL KATETER TAKMA BECERİSİ

AMAÇ: Kadın hastaya Foley üretral kateter uygulama becerisi kazanmak

GEREKLİ MALZEMELER: Steril ve nonsteril eldiven, antiseptik solüsyon, steril gazlı bez, steril sıvı vazelin, foley kateter, enjektör, 10 cc’lik serum fizyolojik (SF) ampul, steril örtü (delikli), idrar torbası.

Mesleki Beceri: Kadın hastaya foley sonda takma becerisi Uyguladı Uygulamadı

2. Ellerin yıkanması, eldiven giyilmesi  

3. Malzemelerin kontrol edilmesi  

4. Steril örtünün açılması  

5. Enjektöre 10 cc SF çekilmesi  

6. Foley kateteri açılarak uç kısmı steril kalacak şekilde hazırlanması  

7. İdrar torbasının hazırlanması  

8.Antiseptik solüsyonlu steril gazlı bez ile vajenin önden arkaya doğru tek bir hareketle en az 3 kez silinmesi

 

9. Eldivenlerin çıkartılıp steril eldivenlerin giyilmesi   10. Vajen açıkta kalacak şekilde steril delikli örtünün örtülmesi   11. Foley kateterin, daha önceden açılmış ucundan tutularak paketin

içinden çıkarılması

 

12. Foley kateterin steril vazelin ile yağlanması  

13. Pasif elin baş ve işaret parmaklarıyla labium majorlerin iki yana doğru açılması ve foley kateterin aktif el ile external meatustan içeri doğru ilerletilmesi

 

14. İdrar akışının görülmesini takiben kataterin 3-4 cm kadar daha ilerletilmesi

 

15. SF çekili enjektörün kateterin balonla bağlantılı ucuna takılması ve 10 cc SF vererek balonun şişirilmesi

 

16. Kateterin hafifçe çekilerek balonun mesanenin boynuna oturtulması

 

17. Kateterin açık kısmına idrar torbasının takılması   18. Malzemelerin toplanması ve eldivenlerin çıkarılması  

(24)

22

7.BATIN MUAYENESİ BECERİSİ

AMAÇ: Batın muayenesi becerisi kazanmak GEREKLİ MALZEMELER: Steteskop

Mesleki Beceri: Batın muayenesi Uyguladı Uygulamadı

Ellerin yıkanması  

Hastaya yapılacak muayene konusunda bilgi verilmesi  

Ellerin ve stetoskopun ısıtılması  

Hastanın sağ tarafına geçilmesi  

Karın bölgesi çıplak kalacak şekilde hastanın giysilerinin çıkarmasının istenmesi

 

Hastaya sırt üstü yatmasının ve dizlerini karnına doğru hafifçe çekmesinin sağlanması

 

Hastanın oda ısısında ve aydınlık bir odada gözle muayene edilmesi   İnspeksiyon ile operasyon skarı, cilt rengi, görünüşü, herni varlığının

değerlendirilmesi

 

Stetoskopu bastırmadan karın üzerine koyup 4 kadrandan barsak seslerini dinlenmesi

 

Sağ eliyle parmak uçları sol koltuk altını gösterecek şekilde hafif bastırarak kasıktan başlayarak yukarı doğru palpasyonla

değerlendirilmesi, bu sırada hastanın yüzünü gözlemleme

 

Palpasyon sırasında inspiryumda beklerken ekspiryumda 1 parmak yukarı ilerleyecek şekilde muayenesinin yapılması

 

Aynı işlemlerin derin palpasyon ile yapılarak hassas noktaların belirlenmesi, rebound hassasiyet varlığının değerlendirilmesi, ele gelen kitle aranması, karaciğer ve dalak boyutlarının palpasyon ile değerlendirilmesi

 

Hastanın ksifoidinden başlayarak ışınsal tarzda aşağı doğru ilerleyerek perküsyonun yapılması

 

Perküsyon yaparken sol el parmakları karın cildine temas ederken sağ elin orta iki parmağı bilekten kırılan düşme hareketler ile perküte edilerek alınan seslerin değerlendirilmesi

 

Perküsyon ile karaciğer matitesinin sınırlarının belirlenmesi, dalak sınırları ve traube alanının perküte edilmesi

 

Perküsyonla karında kitle, asit, nörojen mesane varlığının değerlendirilmesi

 

Bulguların kaydedilmesi  

Hastaya muayene sonuçları hakkında bilgi verilmesi  

(25)

23

8Beceri değerlendirme: Başarılı  Başarısız  8.NÖROLOJİK MUAYENE BECERİSİ

a) Refleks çekici kullanma becerisi:

AMAÇ: Refleks çekici kullanım becerisi kazanmak GEREKLİ MALZEMELER: Refleks çekici (şekil1)

Mesleki Beceri: Refleks çekiçi kullanma becerisi Uyguladı Uygulamadı

Hastaya yapılacak muayene konusunda bilgi verilmesi   Hastanın uygun yere, uygun pozisyonda oturtulması (resim 1)  

Refleks çekicinin dominant ele alıp, çekicin olabildiğince distalden tutulması (resim 1)

 

Patella (diz)’nın alt kısmına, tendon üzerine refleks çekici ile vurulması (resim 1)

 

Refleksin değerlendirildiği ekstremitede salınım hareketinin gözlenmesi

 

Değerlendirme :

*0 = Kayıp veya alınmıyor ± = Azalmış

+ = Normal ++ = Canlı +++ = Artmış

++++ = Polikinetik (Bir vuruşa birkaç hareketle cevap)

(26)

24

Şekil1: Refleks çekici Resim 1: Refleks çekicinin dominat elle kullanılması

b) Derin duyu değerlendirmesinde diyapozonun testini uygulama becerisi:

AMAÇ: Refleks çekici kullanım becerisi kazanmak GEREKLİ MALZEMELER: 128 Hz’lik diyapazon (şekil1)

Mesleki Beceri: Derin duyu değerlendirmesinde diyapozon testinin

Uygulama becerisi Uyguladı Uygulamadı

Hastaya yapılacak muayene konusunda bilgi verilmesi  

Hastayı uygun yere oturtulması (şekil 1)  

Diyapazonun sert bir cisme vurarak titreştirilmesi  

Titreşen diyapazonun alt ucunun (titreyen her iki ucunu hiçbir yere değdirmeden) hastanın el parmaklarının distalindeki eklem üzerine yerleştirilmesi (resim 1)

 

Hastaya titreşimi hissedip hissetmediğinin sorulması   Eğer hasta titremeyi duyuyorsa, titreşim bitene kadar diyapazonu

eklem üzerinde bekletilmesi* (süre tutulması)

 

*Normalde titreşim süresi her bir ekstremite için 20 saniye kadar olmalıdır.

(27)

25

Şekil 1: 128 Hz’lik diyapazon

Resim 1: 128 Hz’lik diyapazon yerleştirilmesi