SINIF İÇİ KURALLAR
Sınıf Kurallarının Tanımlanması
Kurallar öğretmenin sınıfta nelere izin verip nelere vermediğini işaret ederler.
Öğretmen ve çocuk arasındaki ilişkinin etkili bir biçimde
yürütülmesini sağlamak için belirlenen
düzenlemelerdir.
Kurallar kabul edilebilir uygun davranışı vurgularken, kabul
edilmeyen davranış hakkında da
ipucu verir.
Sınıf kuralları karşılıklı beklentilerin gerçekleşmesini sağlayacak bir
düzen oluşturmayı amaçlar.
Kuralların aşırı katılıkla izlenmesi, tekdüzelik, can sıkıntısı yaratabilir, değişik durumlarda gösterilen
esnekliği engeller ve ilişkileri
mekanikleştirir.
Çocuklar kurallardan değil
kuralsızlıktan ve belirsizlikten
rahatsız olurlar.
Etkili Sınıf Kurallarının Özellikleri
1. Çocuklar sınıfta uygulanan
kuralların geliştirilme sürecine katılmalıdır.
2. Kurallar açıkça ifade edilmelidir.
Örneğin, çocuklar için “Uygun
davran” gibi bir kural çok geniş bir anlam ifade ettiğinden, nasıl
davranmaları gerektiğini
anlamakta zorluk yaşayabilirler.
3. Mümkün olduğunca az sayıda kural geliştirmek gerekir.
4. Çocuklar sınıf tarafından üzerinde anlaşmaya varılan kuralları kabul ettiklerini açıkça ifade
etmelidirler.
5. Okul ortamında oluşturulan
kurallar çocukların okul dışındaki yaşantılarıyla çatışabilir. Ailenin ya da yaşanılan yerdeki çevrenin kabul ettiği bir davranış (küfürlü konuşma, yetişkini dinlememe, vb.) okulda
kabul edilemez.
Bu nedenle çocuğun davranışının sınıf kuralları ile tutarlı olmasını sağlamak için davranışları
gözlenmeli ve en ufak bir gelişme
görüldüğünde pekiştirilmelidir.
6. Sınıf kurallarının resim ya da şekillerle birlikte sunulmasında yarar vardır. Örneğin,
Dinlemeye ilişkin bir kural kulak resmi ile,
Yerinden kalkmamaya
ilişkin bir kural sandalye
resmi ile,
Sınıfın temizliğine ilişkin bir kural çöp kutusu resmi ile gösterilebilir.
Böyle bir uygulama öğrencilerin
kuralları anlamasını kolaylaştırır.
7. Kuralları olumlu sözcüklerle ifade etmek çocukların istenen ya da
uygun davranışları göstermelerine yardım eder.
8. Kurallar koşullara göre
değiştirilebilecek kadar esnek
olmalıdır. Bazı durumlarda öğretmen belirlenen kuralı harfi harfine
uymakta zorlanabilir.
9. Sınıf kuralları okul genelinde
uygulanan kurallarla çeliştiğinde çocuklarda haksızlık duygusu
uyandırabileceği gibi öğretmeni de
zor durumda bırakabilir.
10. Kurallar mantıklı ve uygulanabilir olmalıdır. Örneğin, “Her zaman
sandalyenizde sessizce oturunuz.”
gibi bir kural çocuğun gelişim
özelliklerine aykırı bir beklentidir. Bu tip kurallar çocukların doğal
davranışlarında bozukluğa neden
olabilir ve uygulanması da mümkün
değildir.
Kuralların Öğretilmesi
Öğrencilerin seviyesine uygun olan çeşitli yöntem ve teknikler
kullanılabilir. Wolfgang kuralların öğretilmesinde 3 aşamalı öğretim sürecinin gerekli olduğunu
belirtmektedir:
1. Söyleme: Bu aşamada öğretmen
kuralların ne olduğu, hangi davranış ya da davranışları içerdiğini sözel
olarak açıklar.
2. Gösterme: Bu aşamada öğretmen kuralın ne olduğunu ya da
öğrencilerin nasıl davranmaları gerektiğini gösterir
ya da öğrencilere
roller vererek bu
kuralın provasını
yaptırır.
3. Kontrol ve Yeniden Gösterme: Bu aşamada ise beklenen davranışın eksiklikleri ya da tersi davranışlar gösterilerek öğrencilere doğru
davranışı seçebilme becerisi
kazandırılır. Bu aşama, her zaman için öğretmenin doğru davranışı
yeniden göstermesi ile sonlandırılır.
Kuralların Uygulanması ve İzlenmesi
Öğrencilerin kuralları yeterince öğrenmemesi, kuralların
anlaşılmaması, kurallara uyulup
uyulmadığının öğretmen tarafından denetlenmemesi, ara tatiller, vb.
nedenler kuralları işlevsiz hale getirebilir.
Kurallara uyma düzeyini artırmak
için özellikle şu noktalara dikkat
etmek gerekir;
1. Tutarlı Davranmak: Tutarlılık
herhangi bir konuda uygun olan ya da olmayan davranışlar konusunda öğretmenin her zaman, tüm
öğrenciler için aynı yol ve
yöntemleri izlemesidir.
2. Model Olmak: Kurallara uyma düzeyini artırmak için,
öğretmenlerin davranış, tutum ve
tavırlarıyla öğrencilere model olması gerekir.
http://www.kendincos.net/video-vlpnvv h-child-friendly-reklam-video.html
http://www.dailymotion.com/video/xroij
_child-friendly_creation
3. Sık Sık Kuralları Hatırlatmak:
Kuralların bir kaç hafta boyunca
gözden geçirilmesi ve hatırlatılması önemlidir. Kuralların okulun açıldığı ilk hafta her gün, ikinci hafta 3 gün ve daha sonraki haftalarda ise
haftada bir gün gözden geçirilmesi ve öğrencilerle birlikte
değerlendirilmesi önemlidir.
4. Yaptırım Uygulamak: Öğretmen kurala uymamanın her zaman
mutlaka bir yaptırımı ya da sonucu olduğunu göstermelidir. Bu
yaptırımlar davranışın hemen ardından tutarlı bir şekilde
uygulanmalıdır.
Yaptırımların etkili olabilmesi için şu koşulları taşıması gerekir;
Yaptırımlar yapılan hataya uygun olmalıdır.
İlk kez yapılan hatalar için yaptırım
yerine uyarıda bulunulmalıdır.
Yaptırımlar cezalandırıcı olmaktan çok hatayı düzeltici şekilde
olmalıdır. Örneğin;
sıraları karalamanın ya da kirletmenin
yaptırımı sırayı
temizletmek olmalıdır.
Yapılan hatanın kuralla ilişkili olup
olmadığına karar vermeden yaptırım
uygulanmamalıdır.
KAYNAKLAR
Çocuğa Hayır Demek Çözüm Değil, Mark L.
Brenner
A’dan Z’ye Pozitif Disiplin, Jane Nelson, Lynn Lot, Stephen Glenn
Her Çocuk Kuralları Öğrenebilir, Anette Kast-Zahn
Okul Öncesi Eğitimde Sınıf Yönetimi, Prof.Dr.
Yaşare Aktaş Arnas
Sınıf Yönetimi, Emin Karip
