Düşün, düşün…
Haftalık Düşünce Özgürlüğü Bülteni (Sayı 7/15, 13 Şubat 2015)
Geçen hafta neler oldu?
*** Genel seçimlerde milletvekili adayı olmak isteyen çok sayıda üst düzey bürokrat ve akademisyen birbiri ardına görevlerinden ayrıldı. Hakan Fidan’ın MİT müsteşarlığından istifa ederek Ak Parti’den milletvekili aday adayı olması ise tartışmalara neden oldu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “sır küpüm” dediği Fidan’ın istifasını yanlış bulduğunu açıklarken, Hükümet sözcüsü Bülent Arınç konu ile ilgili takdir yetkisinin Başbakan’da olduğunu belirtti. Fidan’ın adaylığı konusunda 2 farklı yorum var: “Erdoğan ile Davutoğlu arasında yetki çekişmesi krizi” mi, yoksa ‘Davutoğlu’nu güçlendirmek için danışıklı döğüş’ mü?
*** Başbakan Davutoğlu, İç Güvenlik Paketi’nin Meclis’teki görüşmelerinin ertelenmesinin “vazgeçildiği” anlamına gelmediğini belirterek, “İç güvenlik reformu paketi çıkacaktır” dedi. Davutoğlu, en öncelikli konularından birinin de Çözüm Süreci olduğunu söylerken, DTK Eş Başkanı Hatip Dicle Newroz'da önemli bir mesaj vermeye yönelik bir çabanın olduğunu ifade etti.
*** Hükümet sözcüsü Bülent Arınç, AKP’ye oy vermeyen yüzde 50’nin kendilerine nefretle baktığını söylerken “Bu bizim yüzde 50 oyumuza engel olmaz. Ama Türkiye yönetilebilir bir ülke olmaktan çıkabilir” dedi.
*** 18-‐19 Şubat’ta İstanbul’da yapılması kararlaştırılan Türkiye-‐AB Karma Parlamento Komisyonu toplantısı iptal edildi. Ankara’nın bu kararı, AP’nin Türkiye raporuna ve verilen soru önergelerine diplomatik bir tepki olarak değerlendirildi.
*** Mardin'e bağlı Midyat ilçesindeki Alagöz mahallesinin ismi Bethkustan olarak değiştirildi. Böylelikle Türkiye'de ilk kez bir Süryani köyünün özgün ismi iade edildi.
*** Başbakanlık, farklı inanç gruplarına yönelik reformlar kapsamında bugüne kadar 1014 azınlık vakfı arazisinin iade edildiğini duyurdu, Ermenice ders kitapları hazırladığı ve 2011’den bu yana altı azınlık gazetesinin ekonomik durumunu güçlendirmeye yönelik destek verildiği belirtildi. Ayrıntılı bilgi için;
http://kdk.gov.tr/haber/turkiyedeki-‐farkli-‐inanc-‐gruplarina-‐yonelik-‐reformlar/523
*** İHD, Makine Mühendisleri Odası ve Türkiye Tabipler Birliği’nin de arasında yer aldığı 30 sivil toplum kuruluşunun oluşturduğu Biber Gazı Yasaklansın İnisiyatifi, 2014 yılı biber gazı raporunu açıkladı. Raporun tamamına erişim için;
-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐
DÜN BUGÜN YARIN -‐ İfade Özgürlüğünün son 20 yılı forumu
Düşünce Suçu(?!)na Karşı Girişim 20. yılında, Türkiye’de ifade özgürlüğünün 1995 yılından bu yana geçirdiği evrelerin tartışılacağı “DÜN BUGÜN YARIN -‐ İfade Özgürlüğünün son 20 yılı” başlığıyla bir forum düzenliyor.
14 Şubat Cumartesi günü saat 13:00’de İstanbul Ticaret Üniversitesi Eminönü yerleşkesinde yapılacak forumda, 20 yıl boyunca yaşanan değişimler hukuksal, siyasal ve toplumsal boyutlarıyla değerlendirilecek, bu süreç içerisinde yer alan ifade özgürlüğü konularına ait tanıklıklar paylaşılacak.
Forumun hukuk başlığı altındaki oturumunu Avukat Engin Cinmen, siyaset başlığı altındaki oturumunu gazeteci, yazar Celal Başlangıç ve toplumsal değişim başlığı altındaki oturumunu ise sosyal bilimci Nil Mutluer yönetecek.
RSF’den 2014 Basın Özgürlüğü Raporu
Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü (RSF) “2015 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi”
Ekim ayına kadar meydana gelen gelişmelerin değerlendirildiği raporda önceki yıl 180 ülke arasında 154. sırada olan Türkiye, 2014 yılında 149. sırada yer aldı.
Türkiye’nin beş sıra yükselmesinin nedeninin tutuklu olan 40 gazetecinin cezaevinden çıkması olduğu belirtilirken, raporu değerlendiren örgütün yetkilisi Delphine Halgand, Türkiye’de basına yönelik baskıların geçmişe göre çok daha şiddetli olduğunu, “terörle mücadele” gerekçesiyle ifade özgürlüğünün kısıtlandığını ve gazetecilere baskı uygulandığını söyledi.
Raporun tamamına (İngilizce) erişim için;
http://en.rsf.org/world-‐press-‐freedom-‐index-‐2015-‐12-‐02-‐2015,47573.html
CPJ’den Davutoğlu’na mektup
Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ), Başbakan Davutoğlu’na bir mektup göndererek, haklarında dava açılan, gözaltına alınan, tutuklanan gazetecilere ve yayın yasaklarına dikkat çekti.
Komite, hükümetten basın özgürlüğü ve ifade özgürlüğü ihlallerinin önlenmesini, gazetecilere yönelik saldırıların karşısında durulmasını ve medya için daha hoşgörülü bir atmosfer yaratılmasını istedi.
Türkiye Facebook'un en çok sansürlediği 2. ülke
(Government Requests Report) açıkladı.
Raporda, Türkiye; Hindistan’ın ardından sosyal paylaşım sitesinin en çok sansür uyguladığı ikinci ülke oldu. Açıklanan verilere göre Facebook, 2014 yılında Türkiye’de yayınlanan 1.893 sayfa ve fotoğrafı, “hükümeti eleştirdiği” veya “dine saldırıda bulunduğu” gerekçesiyle sildi.
Ülkelerin hukukuyla ve içtihatlarıyla çatışmamak üzerine kurulu olan şirket politikası nedeniyle Facebook, hükümetlerin rahatsızlık olabileceği her türlü içeriği kaldırarak bir nevi otosansür uyguluyor.
Türkiye AİHM’de bir kez daha mahkum oldu
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Demokratik Halkın Partisi’nin (DEHAP) düzenlediği bir konser öncesi yaptığı konuşma nedeniyle para cezasına mahkum edilen sanatçı Ferhat Tunç’un adil yargılanma hakkı ve ifade özgürlüğü hakkının ihlal edildiğine hükmetti.
Tunç, 4 Ağustos 2003 tarihindeki konserde hükümeti eleştirerek Türkiye’nin özgür ve demokratik bir ülke olmadığını ifade etmişti. AİHM, bu konuşma nedeniyle ceza alan sanatçıya 4 bin 250 Euro tazminat ödenmesine karar verdi.
Diğer yandan AİHM, “Balyoz davası” sanığı 6 rütbeli askerin “adil yargılanma haklarının ihlal edildiği” gerekçesiyle yaptığı başvuruyu, “Haklarında yargılama sürecinin devam etmesi” nedeniyle reddetti.
Vicdani Retçi Tarhan’a hapis ve para cezası
Sivas Askeri Ceza Mahkemesi, vicdani retçi ve LGBTİ aktivisti Mehmet Tarhan hakkında, 15 ay hapis ve 9 bin TL para cezası verdi.
Tarhan, 2001 yılında askerlik yapmayı reddetmiş ve vicdani reddini açıklamıştı. 2005 yılında ise zorla askere alınmış, hakkında “emre itaatsizlik” suçlamasıyla iki ayrı dava açılmış, askeri hapishanede tutuklu bulunduğu süreçte kötü muameleye maruz kalmıştı.
AİHM ise, Tarhan’ın yaptığı başvuruda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin düşünce ve inanç özgürlüğünü düzenleyen maddelerinin ihlali nedeniyle Türkiye’yi 10 bin Euro tazminat ödemeye mahkum etmişti. Askeri mahkeme, verdiği ceza ile AİHM’in bu kararını da dikkate almamış oldu.
Gazeteci Kırıkkanat’a para cezası
Adnan Oktar'a “basın yayın yoluyla hakaret” ettiği iddiasıyla 3 yıl 4 aya kadar hapis cezası istemiyle yargılanan Cumhuriyet gazetesi yazarı İclal Mine Kırıkkanat, 2 bin 180 lira adli para cezasına mahkum oldu.
gazetede yayımlanan 2 ayrı yazı ile Twitter hesabındaki paylaşımlarıyla Kırıkkanat’ın müştekiye “hakaret” ettiğine hükmetti. Hakim verilen cezayı erteledi.
Berkin Elvan için pankart açanlar tutuklandı
Bakırköy Sulh Ceza Hakimliği, Berkin Elvan’ın katillerinin halen yargı önüne çıkarılmamasını protesto eden Hicri Selviler ve Leyla Erdoğan’ı “örgüt propagandası”
yaptıkları suçlamasıyla tutuklayarak cezaevine gönderdi.
20 yaşındaki iki genç Başbakan Davutoğlu’nun AKP İstanbul İl Kongresi’ndeki konuşması sırasında salonda "Berkin'in katilleri yargılansın -‐ Adalet istiyoruz / Dev-‐Genç"
yazılı pankart açmış, darp edilerek gözaltına alınmıştı.
Davutoğlu, Twitter mesajından şikayetçi oldu
Başbakan Ahmet Davutoğlu, Twitter paylaşımlarında kendisini Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın gölgesinde kalmakla eleştiren sanatçı Atilla Taş hakkında “hakaret”
iddiasıyla dava açtı.
Davutoğlu'nun Ankara 2. ve 5. Sulh Ceza Mahkemeleri’ne şikayette bulunduğunu söyleyen Taş; “4 Tweetime yasak getirmişler. susturamazlar!" dedi.
Diğer yandan sosyal medyada üniversite içerisinde polis müdahalelerine göz yumduğu
paylaşımlarından şikayetçi oldu. Ankara 4. Sulh Ceza Hakimliği, “objektif olmayan bir biçimde suçlayıcı ifadeler içerdiği ve hakaret edildiği” gerekçesiyle paylaşımların engellenmesine karar verdi.
Mahkemeye göre 1 Mayıs “terör eylemi”
Tunceli Ağır Ceza Mahkemesi, 5 Şubat tarihinde verdiği kararla Gezi Parkı eylemlerine katılan beş kişiden üçüne yedişer yıl altışar ay, iki kişiye de altışar yıl üçer ay hapis cezası verdi.
Mahkeme, “Partizan” adlı sol derginin okurları olan sanıkları “yasadışı örgüt üyeliği” ile suçlarken, 1 Mayıs’ı, Newroz’u ve İbrahim Kaypakkaya anmasını “terör eylemi” saydı, yasal gösterileri örgüt üyeliğinin delili olarak kabul etti.
Diğer yandan Bitlis Ağır Ceza Mahkemesi, Tatvan ilçesinde PKK Lideri Abdullah Öcalan'ın Türkiye'ye getiriliş yıldönümü olan 15 Şubat'ı protesto eylemine katıldıkları için yargılanan 7 genç hakkında toplamda 100 yıl 6 ay hapis cezası verdi.
Kararda, “Polise mukavemet", "toplantı ve gösteri yürüyüşüne silahlı katılma" ve "örgüt üyeliği" ile suçlanan gençlerin polise attıkları iddia edilen taş, “silahlı eylemin” delili olarak kabul edildi.
Alevilerin 13 Şubat boykotuna yasak
Alevi örgütleri ve Eğitim-‐Sen’in başta olmak üzere çok sayıda parti ve siyasi grubun,
“Laik ve Bilimsel Eğitim” talebiyle çağrıcısı olduğu ve 13 Şubat'ta yapılan okul boykotu eylemi İzmir'de Valilik tarafından yasaklandı.
İzmir Vali Yardımcısı Mustafa Harputlu, söz konusu kurumları “Cumhurbaşkanı, Başbakan ve Ak Parti politikalarının karşıtı” olmakla suçladı, “Gezi Parkı eylemlerini yeniden canlandırmak” istendiğini savundu. Harputlu; İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne gönderdiği yazıda örgütlü bir şekilde eş zamanlı olarak yapılacak eylemlere iştirak eden kamu çalışanlarının ve öğrencilerin tespit edilerek haklarında disiplin işlemi yapılmasını istedi.
Diğer yandan Artvin Cumhuriyet Savcılığı, okul boykotuna ilişkin bildiri dağıtırken gözaltına alınan Eğitim-‐Sen üyesi dört öğretmenin, “cebir veya tehdit kullanılarak eğitim ve öğretime engel olma” ve “Halkın bir kesiminin benimsediği dini değerleri alenen aşağılama” suçlamasıyla tutuklanmasını istedi. Sulh Ceza Hakimliği savcılığın talebini uygun görmeyerek öğretmenleri serbest bıraktı.
Boykot eylemi 13 Şubat sabahı okul önlerinde yapılan eylemlerle başlarken bir çok kentte polis gösterilere müdahale etti. Başta Artvin, İstanbul, İzmir, Edirne ve Antalya'da olmak üzere çok sayıda eylemci gözaltına alındı. Ayrıca İzmir’de okul boykotuna çağrının yapıldığı 11 Ocak tarihli eylemde “Hırsız katil Erdoğan” diye slogan atan Birleşik Haziran Hareketi yürütme kurulu üyesi Onur Kılıç, Cumhurbaşkanı’na hakaret ettiği gerekçesiyle tutuklandı.
Vahdet Gazetesi KAOS-‐GL’yi hedef gösterdi
Vahdet Gazetesi LGBTİ bireylerin oluşturduğu Kaos-‐GL'yi “sapkın kuruluş” diye nitelendirerek hedef gösterdi.
Nefret söylemi içeren ifadelerin yer aldığı haberi yazan Osman Yiğit; LGBTİ derneklerini
“ahlaksızlıkla” suçladı, BM Mülteciler Yüksek Komiserliği, Avrupa Birliği ve batılı ülkelerin Müslüman coğrafyasında “sapkınlığı” yaymak amacıyla bu oluşumları desteklediği savundu.
DÜŞÜNCE SUÇLARI MÜZESİNDE BU HAFTA
*** Düşünce Suçları Müzesi’nde bu hafta “Je suis Charlie” pankartını ve TBMM Yolsuzlukla Mücadele Komisyonu’nun dört bakan hakkında araştırmaya gerek görmeyen ve yolsuzluk kanıtı olan ‘tape’leri yok etmeyi öngören kararını eleştiren
“Halının altına süpürme” animasyonu öne çıkıyor. Ayrıca 2. kattaki GIRGIR/JOKE ekranının arkasında sizi “Şarlo” bekliyor. Kim yapmışsa çok ustaca yapmış, mutlaka öneririz. Ayrıntılar için; http://dusuncesuclarimuzesi.net
DÜŞÜNCE SUÇU DURUŞMALARI
• İstanbul’un Beyoğlu İlçesi’nde 17 Temmuz 2008’de gözaltına alan M.B.’yi darp eden polislerin yargılandığı davaya 10 Şubat 2015 tarihinde devam edildi. İstanbul 19. Ağır Ceza Mahkemesi, temyiz sürecinde Yargıtay’ın polislerin işkence suçu işledikleri yönünde verdiği karara uyarak sanıklara TCK’nin 94. maddesi uyarınca ikişer yıl altışar ay hapis cezası verdi.
• Ankara’da 13 Mart 2014’te düzenlenen bir gösteriye katılan 12 kişi ile polisin müdahalesine tepki gösteren gazeteci Rahmi Yıldırım hakkında “2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Yasası’na muhalefet ettikleri” ve “polise direndikleri” gerekçesiyle 3 yıla kadar hapis cezası talebiyle açılan davaya 10 Şubat 2015’te başlandı. Ankara 33. Asliye Ceza Mahkemesi’ndeki duruşma 8 Haziran 2015’e ertelendi.
• Ardahan Göle ilçesinde, PKK'lıların gömüldüğü olduğu mezarlığın valilik tarafından yıkılmasını yol kapatıp oturma eylemi yaparak protesto eden 20 kişi hakkında “silahlı örgüt propagandası” ve
“Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet” suçlamasıyla açılan davaya Ardahan Ağır Ceza Mahkemesi’nde 10 Şubat tarihinde başlandı. Sanıkların ifadesini alan mahkeme heyeti duruşmayı erteledi.
• İzmir’de 16 Temmuz 2011’de gözaltında işkence gören Fevziye Cengiz hakkında “polise direndiği”
suçlamasından ve Cengiz’e işkence yaptıkları tespit edilen 4 polis hakkında da “basit yaralama”
suçundan açılan davaya 11 Şubat 2015’te devam edildi. İzmir 6. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki duruşmada mahkeme başkanının değişmesi nedeniyle duruşma Mayıs ayına ertelendi.
• Van’ın Çatak ilçesinde 2011 yılında bulunan ve 17 yıl önce öldürülen gerillaların gömülü olduğu toplu mezarla ilgili davanın altıncı duruşması Çatak Sulh Hukuk Mahkemesi’nde 12 Şubat görüldü. Dava 6 Mayıs tarihine ertelendi.
• Meslektaşlarına yönelik operasyon ve tutuklamayı adliye içerisinde pankart açarak protesto eden ÇHD üyesi 5 avukat, “2911 sayılı Toplantı Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet etmek”
suçlamasıyla İstanbul 36. Asliye Ceza Mahkemesi’nde yargılandıkları davanın 12 Şubat tarihli duruşmasında beraat etti.
Gelecek Haftanın Duruşmaları
• Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın oğlu Bilal Erdoğan hakkında kaleme alınan “Türgev'e Hediye Konak” başlıklı yazı nedeniyle hakkında ”soruşturmanın gizliliğini ihlal”, “iftira” ve
“hakaret” suçlamasıyla dava açılan Cumhuriyet Gazetesi muhabiri Canan Coşkun'un yargılanmasına 19 Şubat 2015 tarihinde İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde devam edecek.
• Çanakkale'de bir protesto sırasında Recep Tayyip Erdoğan aleyhinde slogan atan 4 çocuğun
“kamu görevlisine görevinde dolayı hakaret ettikleri” iddiasıyla yargılanmasına Çanakkale 1.
Asliye Ceza Mahkemesi’nde 19 Şubat 2015 tarihinde devam edecek.
• Muğla'da üniversite öğrencisi 21 yaşındaki Şerzan Kurt'u öldüren polis memuru Gültekin Şahin’in yargılanmasına 20 Şubat 2015 tarihinde Eskişehir 1. Ağır Ceza Mahkemesinde devam edilecek.
İfade özgürlüğü ile ilgili olaylara ilişkin haberleri ( http://www.antenna-‐
tr.org/sites.aspx?SiteID=21&mod=cat&ID=705 ) takip edebilir ve haftalık bültene ulaşabilirsiniz.
