177 İŞYERİNİN DEVREDİLMESİ, ADRES VEYA UNVANININ
DEĞİŞTİRİLMESİ, ŞİRKETLERİN BİRLEŞMESİ, BÖLÜNMESİ VEYA ORTAKLARIN DEĞİŞMESİ HALİNDE SGK’YA YAPILMASI
GEREKEN BİLDİRİMLER
Murat ÖZDAMAR53 I-GİRİŞ
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun (5510 sayılı Yasa, 2006.) 11 inci maddesi birinci fıkrasında, sigortalı sayılanların maddî olan ve olmayan unsurları ile birlikte işlerini yaptıkları yerler, işyeri olarak tanımlanmıştır. Kanuna göre, işyerinde üretilen mal veya verilen hiz- met ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen işyerine bağlı yerler, dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, mu- ayene ve bakım, beden veya meslek eğitimi yerleri, avlu ve büro gibi diğer eklentiler ile araçlar da işyerinden sayılmaktadır (5510, m.11/II).
4857 sayılı İş Kanunu’nun (4857 sayılı Yasa, 2003.) 2 inci maddesinde işyeri, işveren tarafından mal veya hizmet üretmek amacıyla maddî olan ve olmayan unsurlar ile işçinin birlikte örgütlendiği birim olarak tanımlanmıştır.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (6331 sayılı Yasa, 2012.) işe iş- yerini, mal veya hizmet üretmek amacıyla maddi olan ve olmayan unsurlar ile çalışanın birlikte örgütlendiği, işverenin işyerinde ürettiği mal veya hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen işyeri- ne bağlı yerler ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim yerleri ve avlu gibi diğer eklentiler ve araçları da içeren organizasyonu olarak belirtmiştir.
5510 sayılı Kanunun 11 inci maddesinde belirtilen işyeri kavramı her ne kadar 4857 sayılı ve 6331 sayılı Kanunlardaki işyeri tanımlarıyla paralellik göstermiş olsa da Kanun, 5510, m.11’de yer alan “sigortalı” kavramından hareketle, bir işletmeye işyeri denilebilmesi için “sigortalı” niteliği taşıyan kişinin çalıştırılmasını zorunlu kılmaktadır. Dolayısıyla bir işletmede sigortalı çalışmıyor ise ilgili işletmeye 5510 sayılı Kanun hükümleri gereği işyeri de- nilmesi de mümkün olmayacaktır.
53 * İstanbul SGK İl Müdür Yrd.-Doktora Öğrencisi
*
*
5510 sayılı Kanuna göre, işyeri unvanının veya şirketin isminin değişti- rilmesi, limitet şirket hissedarlarında değişlik olması, anonim şirketlerin yö- netim kurulu üyelerinin değişmesi, işyerinin devredilmesi, birleştirilmesi v.b.
işlemler için işyeri tarafından SGK’ya bildirimde bulunması gerekmektedir.
Bu bildirimlerin bir bölümü için süre sınırı bulunmakta olup bildirimin yapıl- maması veya süresi dışında yapılması halinde işyerine 5510, m.102 hükümleri gereği idari para cezası uygulanacaktır.
Bu çalışmada işyerinin adresinin, ortaklarının, yönetim kurulu üyelerinin değişmesi ile işyerinin/şirketin devri, işyerinin bir başka işyeri ile birleşmesi ya da bölünmesi halinde SGK’ya yapılması gereken bildirimler hakkında bilgi verilecektir.
II-İŞYERİNDE MEYDANA GELEN HUKUKSAL DEĞİŞİKLİKLE- RİN SGK’YA BİLDİRİLMESİ
5510 sayılı Kanunun, “işyeri, işyerinin bildirilmesi, devri, intikali ve nakli”
başlıklı 11 inci maddesi ile Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin (Sosyal Güvenlik Kurumu, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği, 2010, SSİY) “İşye- ri Tescilinde Meydana Gelen Değişiklikler” başlıklı ikinci bölümünde, işyeri açısından meydana gelen hukuksal değişikliklerin SGK’ya bildirim biçimine yer verilmiştir.
Gerek 5510 sayılı Kanun gerekse SSİY hükümlerine göre, işyerinde mey- dana gelen hukuksal değişikliklerin bir bölümü şekil şartına tabi tutularak bildirimlerin matbu formalarla yapılması gerektiği hüküm altına alınmış, bir kısım hukuksal değişiklikler için dilekçeyle başvurulması yeterli görülmüştür.
Matbu form vermeyi gerektiren bildirimlerden olan işyeri bildirgesi vermede bir de süre sınırı bulunmaktadır. Bu süre, işyerinin intikali hali dışındaki bil- dirgeler için 10 gün olarak öngörülmüştür. İşyeri bildirgesi vermeyi gerektiren hukuksal değişikliklerin, işverenler tarafından 5510 sayılı Kanunun 11 inci maddesinde belirtilen süreler içinde verilmemesi halinde, işverenlere Kanu- nun 102 inci maddesi gereği idari para cezası uygulanmaktadır.
İşyerinde, işyeri bildirgesi vermeyi gerektirir hukuksal değişikliğin meydana gelmesiyle birlikte işyeri bildirgesinin verilmemesi veya belirtilen süreler içinde verilmemesi halinde işyerine idari para cezası uygulanacaktır. Uygulanacak idari para cezası tutarı, tutulan defter türüne göre değişiklik göstermektedir. Uygula- nacak olan idari para cezası, bilanço esasına göre defter tutmakta olan işyerleri
için üç, diğer defterleri tutmakla zorunlu olanlar için iki, defter tutmakla yükümlü olmayanlar için bir asgari ücret tutarında olacaktır(5510, 102/I-b).
5510 sayılı Kanun, işyeri bildirgesinin geç verilmesi açısından bir de piş- manlık indirimi düzenlemiştir. 5510, m.102/II hükmüne göre işverenin, ve- rilmesi gereken işyeri bildirgesini yasal süresi geçtikten sonra kendiliğinden 30 gün içinde vermesi (yükümlülüğün başladığı 11 inci gün ile 40 ıncı gün içinde) ve söz konusu cezaların yapılacak tebligat tarihini takip eden günden itibaren 15 gün içinde ödemesi halinde, cezaların dörtte birine karşılık gelen tutar ödenince kalan dörtte üçlük kısım terkin edilecektir (5510, m.102/V.).
İdari para cezasının bu kapsamda ödenmesi halinde, dörtte bire inen idari para cezası miktarı, tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde ödenmiş olacağından işveren, kalan dörtte birlik cezanın da sadece dörtte üçlük kısmını ödeyecek ve esasında uygulanacak olan cezanın % 18,75’lik kısmı ödenmiş, kalan % 81,25’lik kısım ise terkin edilmiş olacaktır.
Örneğin; A Ltd Şti unvanlı şirket ile B Ltd Şti unvanlı şirket 10.7.2015 tarihin- de birleşmiştir. Birleşme öncesi bu işyerlerinden A Ltd Şti’nin tescil edilmiş bir işyeri dosyası bulunmaktadır. 5510, m.11 hükmüne göre, bu birleşme, 20.7.2015 tarihine kadar işyerinin bağlı bulunduğu SGK İl Müdürlüğü/Merkez Müdürlüğüne işyeri bildirgesi vermesini gerektiren hukuksal bir değişikliktir. Ancak işverenin, işyeri bildirgesini kendiliğinden, verilmesi gereken sürenin sonundan itibaren 30 günlük süre içinde, diğer bir ifade ile 21.7.2015 ile 19.8.2015 tarihleri arasında vermesi ve uygulanacak olan üç asgari ücret tutarındaki 3820 TL (1273,50 x 3 = 3.820 TL54) idari para cezasının 716,25 TL (3820 x %18,75=716,25 TL) kısmını ödemesi halinde cezanın kalan kısmı terkin olacaktır.
A-İŞYERİ BİLDİRGESİ VERMEYİ GEREKTİREN HUKUKSAL DEĞİŞİKLİKLER
5510 sayılı Kanunun 11 inci maddesine göre, SGK’ya işyeri bildirgesi ver- meyi gerektiren hukuksal değişikliklerin ilki şirket nevi (tür) değişikliğidir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanun’a (5510 sayılı Yasa, 2011.) göre, ticaret şirke- tinin türünün değişmesi, örneğin bir limitet şirketin anonim şirkete dönüşmesi halinde, işyerinin SGK’da işlem görmekte olan tecil edilmiş bütün işyerleri (dosyaları) için ayrı ayrı olmak üzere işyeri bildirgesi verilmesi gerekmek- tedir. Nevi değişikliğine bağlı İşyeri bildirgesinin, ticaret sicilinde tesciline ilişkin ilan tarihini takip eden günden itibaren 10 gün içinde verilmemesi ha-
54 İdari para cezaları tutarının TL’den sonraki kuruş kısmı tahakkuk ettirilmez.
1
1
linde, işyeri hakkında, her bir işyeri dosyası üzerinden ayrı ayrı üçer asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacaktır. Örneğin, nevi değişikliğine tabi şirketin SGK’da işlem gören 25 farklı işyeri dosyası var ise işletmeye 25 işyeri dosyasına da işyeri bildirgesi verilmediği için 25 tane üç asgari ücret tutarındaki idari para cezası uygulanacaktır.
SGK’ya işyeri bildirgesi vermeyi gerektiren hukuksal değişikliklerin ikin- cisi şirketlerin birleşmesidir. Bir şirketin bir diğer şirket ile birleşmesi halinde, SGK’da tescil edilmiş olan her iki işyerine ait işyerleri için ayrı ayrı olmak üzere işyeri bildirgesinin verilmesi gerekmektedir. Şirketlerin birleşmesi ha- linde, birleşmesinin ticaret sicilinde tesciline ilişkin ilan tarihini takip eden günden itibaren 10 gün içinde işyeri bildirgesi verilmemesi, idari para cezası uygulanmasını gerektirmektedir. Örneğin; A Ltd Şti’in SGK’da işlem gören üç işyeri, B Ltd. Şti’nin iki işyeri varsa, bu iki şirketin birleşmesi sonrası beş işyeri dosyası içinde ayrı ayrı işyeri bildirgesi verilmesi gerekecektir.
SGK’ya işyeri bildirgesi vermeyi gerektiren hukuksal değişikliklerin üçün- cüsü şirketin bir diğer şirkete katılmasıdır. Bir ticaret şirketin bir diğer ticaret şirketine katılması, diğer bir ifade ile tüzel kişiliğinin katılma nedeniyle sona ermesi halinde, tüzel kişiliği sona eren işletmenin işyeri dosyalarının bulun- duğu SGK İl Müdürlüğü/Merkez Müdürlüğüne işyeri bildirgesi verilmesi ge- rekmektedir. Katılma hali için 5510 sayılı Kanunda öngörülen işyeri bildirgesi verme süresi de 10 gün olarak belirlenmiştir.
SGK’ya işyeri bildirgesi vermeyi gerektiren hukuksal değişikliklerin dör- düncüsü adi şirketler için geçerlidir. 5510 sayılı kanuna göre, adi şirkete başka ortak alınması halinde, 10 günlük süre içerisinde işyeri bildirgesi verilmesi gerekmektedir. Aksi halde adi şirket işletmesine, işlem görmekte olduğu işyeri dosyası üzerinden idari para cezası uygulanacaktır.
SGK’ya işyeri bildirgesi vermeyi gerektiren hukuksal değişikliklerin be- şincisi, işyerinin faaliyette bulunduğu adresten başka bir ildeki adrese nak- ledilmesidir. İşyerinin, işe ara verilmeksizin başka bir ile taşınması halinde işyeri bildirgesi verilmesi yanında bir takım başka yükümlülüklerde oluşa- caktır. Şöyle ki; sigortalılar adına eski işyeri dosyasından nakil kodlu işten çıkış bildirgesi de verilmelidir. Yine tescil edilen yeni ildeki işyeri dosyası için e-bildirge şifresi alınarak tüm sigortalılar için ayrı ayrı sigortalı işe giriş bildirgesi verilmesi gerekecektir.
Örneğin; Pendik ilçesinde faaliyette bulunan ve Pendik SGK Merkezinde (İstanbul) işlem gören işyerinin 1.7.2015 tarihinde Gebze’ye taşınması halin- de, işyeri artık bir başka ilde (İzmit) kurulu bulunan Gebze SGK Merkezin- de işlem görecektir. Bu nedenle Pendik SGK Merkezideki işlem gören dosya üzerinden tüm sigortalılar için 30.6.2015 işten çıkış tarihli sigortalı işten çıkış bildirgesi verilmesi, 10.7.2015 tarihine kadar Gebze SGK Merkezine işyeri bildirgesi verilerek, e-bildirge şifresi alınması ve tüm sigortalılar için 1.7.2015 işe başlama tarihli sigortalı işe giriş bildirgesi verilmesi gerekmektedir.
5510 sayılı Kanun, her ne kadar sigortalı işe giriş ve işten çıkış bildirgeleri için yasal bir süre öngörmüş olsa da işyerinin başka bir ile nakledilmesi halleri için bir istisna söz konusudur. Şöyle ki; nakil nedeniyle eski işyeri numarası üzerinden yasal süresi dışında verilen sigortalı işten ayrılış bildirgeleri ile yeni işyeri numarası üzerinden yasal süresi dışında verilen sigortalı işe giriş bil- dirgeleri için işverene idari para cezası uygulanmayacaktır. (SSİY, m.11/3-.ç, m.25/2) Ancak bunun için işe giriş ve işten çıkış tarihleri arasında gün boşlu- luğunun bulunmaması gerekmektedir.
SGK’ya işyeri bildirgesi vermeyi gerektiren hukuksal değişikliklerin al- tıncısı sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devre- dilmesidir. Devir halinde işyeri bildirgesi verme zorunluluğu bir şirketin bir diğer şirkete aktif ve pasifi ile devredilmesiyle sınırlı değildir. SGK’da işlem görmekte olan gerçek kişilere ait bir işyerinin veya ticaret şirketlerine ait iş- yerlerinin bir başka gerçek kişiye veya şirkete devri halinde de işyerini devir alan işveren tarafından işyeri bildirgesi verilmesi gerekmektedir. Örneğin; A Ltd Şti’nin sadece Silivri SGK Merkez Müdürlüğünde işlem gördüğü pencere menteşe üretimi yapılan işyerinin B Ltd Şti’ye devredilmesi halinde B Ltd Şti tarafından Silivri SGK Merkez Müdürlüğünde işlem görülen işyeri dosyası üzerinden işyeri bildirgesi verilmesi gerekmektedir.
İşin veya işyerinin devri halinde işyeri dosya numarası değişmeyeceğin- den sigortalı işe giriş ve işten çıkış bildirgesi verilmeyecek, gerek görülmesi halinde (e-bildirge kullanıcısı değişikliğine bağlı olarak) yeni e-bildirge şifre talebi yapılacaktır.
SGK’ya işyeri bildirgesi vermeyi gerektiren hukuksal değişikliklerin sonuncu- su gerçek kişi işverenin ölümü nedeniyle mirasçılar tarafından işyeri bildirgesi ve- rilmesidir. 5510 sayılı Kanun, miras nedeniyle işveren niteliği kazananlara, işyeri bildirgesi verme yükümlülük süresini üç ay olarak belirlenmiştir.
Şirket hissedarlarının ölümüne bağlı olarak miras yoluyla hissedar olun- ması halinde, 5510 sayılı Kanun ve SSİY sigortalılık açısından herhangi bir yükümlülük öngörmemiştir. Ancak, miras nedeniyle ortaklık kazananların kimlik bilgilerinin işyeri kütüğüne işlenmesi adına SGK’ya bir dilekçe ile bildirim yapılması isabetli olacaktır. Miras yoluyla şirket ortağı olan kişinin 510 sayılı kanun kapsamında sigortalılığı veya 5434 sayılı kanun kapsamın- da iştirakçiliği bulunmuyor ise 5510, m.4/I-b kapsamında sigortalı sayılması adına şirketi merkezine alan SGK Merkez Müdürlüğüne dilekçeyle başvuruda bulunması olası hak kayıplarını önleyecektir.
B-SİGORTALI İŞE GİRİŞ VE İŞTEN ÇIKIŞ BİLDİRGESİ VERME- Yİ GEREKTİREN HUKUKSAL DEĞİŞİKLİKLER
5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi birinci fıkrası (b) bendine göre, anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş ko- mandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve donatma iştiraklerinin tüm ortakları sigortalı sayılmıştır. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre, şirket hisse yapısının veya anonim şirket ortağı olan yönetim kurulu üyelerinin de- ğiştirilmesi hukuki prosedürlere bağlanmıştır. Bu nitelikteki hukuksal değişiklik- ler, kişiler açısından 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi birinci fıkrası (b) bendi kapsamında sigortalılık tescili gerektirdiği için SGK tarafından SSİY ile şirketlere özel yükümlülükler getirilmiştir (Çakar ve Özdamar, 2013, 202).
Sigorta uygulamalarına ilişkin usul ve esasların belirlendiği SSİY’nin 11 inci maddesine göre, “Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortak- larının sigortalılıkları, yönetim kurulu üyeliğine seçildikleri tarihte başlar ve bu tarih şirket yetkililerince…, limitet şirket ortaklarından hisse alan yeni or- takların sigortalılıkları, ortaklar kurulunca devrin yapılmasına karar verildiği tarihte başlar ve bu tarih ortaklar kurulu kararının, hisse devrine ilişkin tanzim edilen noter devir sözleşmesinin, devrin yapıldığının işlendiği pay defterinin birer sureti veya devir ticaret sicil memurluğunca tescil edilmiş ise ticaret sicil gazetesinde ilan edildiği nüshasının ibraz edilmesi kaydıyla şirket yetkililerin- ce”15 gün içinde SGK’ya bildirilir. (SSİY, m.11/4.c-2 ve m.11/4c-4).
Limitet şirketlerde ortağın hisselerinin tamamını devretmesi ile anonim şirket ortaklarının yönetim kurulundan ayrılması halinde de işverenler açısından bir yü- kümlülük söz konusu olacaktır. SSİY, m.14 hükmüne göre, “Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortaklarının sigortalılıkları bu görevlerinin bittiği tarih-
te sona erer ve bu tarih şirket yetkililerince”…10 gün içinde SGK’ya bildirilir(S- SİY, m.14/2.ç-2). “Limited şirket, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket- lerin komandite ortaklarının sigortalılıkları hisse devrine ilişkin alınan ortaklar kurulu kararı ile hissenin devrine ilişkin tanzim edilen noter devir sözleşmesinin ve devrin pay defterine işlendiği sayfanın birer suretlerinin birlikte ibraz edilmesi veya hisse devri ticaret sicil memurluğuna tescil edilmiş ise ticaret sicil gazete- sinde ilan edildiği nüshasının ibraz edilmesi kaydıyla ortaklar kurulu karar tarihi itibarıyla sona erer ve bu tarih, sigortalılar ve şirket yetkililerince” 10 gün içinde SGK’ya bildirilir (SSİY, m.14/(2).ç-3)
SSİY m.11 ve m.14 hükümleri gereği, ortaklar adına sigortalı işe giriş ve işten çıkış bildirgesi verme yükümlülüğünün şirket tüzel kişilikleri tarafından yerine getirilmemesi veya geç getirmesi halinde işyerlerine SGK tarafından daha önceleri idari para cezası uygulanmakta idi (Göktaş, 2012, 169). Şir- ketler için, ortakları adına bildirge verme yükümlülüğü 5510 sayılı Kanunda düzenlenmediği için işverenlere uygulanan idari para cezası ceza eleştiri ko- nusu olmuş ve SGK, 2014-32 sayılı Genelge ile şirketlere idari para cezası uygulanmasına son verilmiştir.
C-DİLEKÇE İLE BİLDİRİM YAPILMASI YETERLİ OLAN HU- KUKSAL DEĞİŞİKLİKLER
İşyerinin unvanının değişmesi veya ticaret şirketlerinin isimlerinde deği- şiklik yapılması ya da işyerinin aynı il içinde işlem gördüğü adresten aynı il içinde bir başka adrese taşınması halinde durumu belirten bir dilekçenin ve- rilmesi yeterlidir. Örneğin; Murat Peynircilik unvanlı işyerinin isminin Murat Süt Ürünleri olarak değiştirilmesi veya A Ltd Şti unvanlı şirketin yeni unvanı- nın AB Ltd Şti olarak değiştirilmesi halinde işlem görülen SGK İl Müdürlü- ğü/Merkez Müdürlüğüne, verilecek olan dilekçeye, değişikliğe dayanak olan ticaret sicil gazete suretleri de eklenmelidir.
Ankara, İstanbul, İzmit, Hatay ve Mersin illeri dışında kalan ilerde kurulu bulunan işyerlerinin adreslerinin değişmesi halinde, adres değişikliğine ilişkin olarak işyerinin bağlı bulunduğu SGK İl Müdürlüğü/Merkez Müdürlüklerine dilekçe verilmesi halinde işyeri numarasının sadece ilçe kodu değiştirilecek, işverenin başkaca bir işlem yapması gerekmeyecektir.
SSİY, m.33’de düzenlenen, işyerinin aynı il içinde başka bir ünitenin görev bölgesine nakledilmesi hâlinde işyeri bildirgesinin verilmeyeceği, ancak na-
kil tarihini takip eden 10 gün içinde durumun işveren tarafından eski ve yeni üniteye bir yazı ile bildirileceği, yeni ünitenin nakil bilgilerine dayanarak iş- verene “yeni” işyeri sicil numarasını bildireceği ve eski ünitede bulunan işyeri dosyasındaki tescile esas bilgi ve belgelerin birer örneğinin yeni ünitedeki dosyasına konulması hükmü Ankara, İstanbul, İzmit, Hatay ve Mersin illeri için geçerlidir. Belirtmeliyiz ki; bu nitelikteki bildirim için her ne kadar 10 günlük süre öngörülmüş olsa da bildirimin bu süre dışında bildirilmesi halinde idari para cezası uygulanmayacaktır.
Ankara, İstanbul, İzmit, Hatay ve Mersin illerinde 9 Temmuz 2010 tarihin- den önce birden çok sosyal güvenlik merkezi (sigorta müdürlüğü) bulunduğu ve bu ünitelerde işveren işlemleri yapıldığı için bildirime bağlı olarak diğer yükümlülükler söz konusu olabilecektir.
SGK tarafından yayınlanan 2010/84 sayılı Genelgede, Ankara, İstanbul, İz- mit, Hatay ve Mersin illerinde, 9 Temmuz 2010 tarihinden önce işveren işlemle- rine başlamış olan sosyal güvenlik merkezlerini “Ana Sosyal Güvenlik Merke- zi” olarak, 9 Temmuz 2010 tarihinden sonra işveren işlemlerine başlayan sosyal güvenlik merkezlerini ise “Ana Sosyal Güvenlik Merkezlerinin Alt Sosyal Gü- venlik Merkezleri olarak isimlendirilmiştir (Kurt ve Çavuş, 189, 193.)
İşyerinin aynı il içindeki Ana Sosyal Güvenlik Merkezinden bu Sosyal Gü- venlik Merkezine bağlı bir Alt Sosyal Güvenlik Merkezi görev alanına giren adrese taşınması veya Ana Sosyal Güvenlik Merkezine bağlı Alt Sosyal Gü- venlik Merkezinden başka bir Alt Sosyal Güvenlik Merkezine taşınması ha- linde, 10 günlük süre içinde dilekçe ile yapılacak başvuruya istinaden, işyeri dosyası, eski adresin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik Merkezi tarafından yeni Sosyal Güvenlik Merkezine transfer edilerek işyerinin sadece ilçe kodu de- ğiştirilecektir. Bu türdeki adres değişikliklerinde işveren tarafından yapılacak başka bir işlem olmayacaktır. Dolayısıyla işveren mevcut e-bildirge şifresini kullanmaya devam ettiği gibi sigortalılar için sigortalı işe giriş ve işten ayrılış bildirgesi verilmesi de söz konusu olmayacaktır.
Örneğin; İşyerinin, Kadıköy ilçesinden Ümraniye ilçesine taşınması halin- de Kadıköy Sosyal Güvenlik Merkezi Ana Sosyal Güvenlik Merkezi, Ümra- niye Sosyal Güvenlik Merkezi de Kadıköy Sosyal Güvenlik Merkezine bağlı Alt Sosyal Güvenlik Merkezi olduğu için işverenin adres değişikliğine bağlı yapacağı tek işlem her iki Sosyal Güvenlik Merkezine adres değişiklik dilek- çesi vermek olacaktır.
İşyerinin aynı il içinde farklı Ana Sosyal Güvenlik Merkezine veya farklı Ana Sosyal Güvenlik Merkezine bağlı Alt Sosyal Güvenlik Merkezine taşın- ması halinde işveren tarafından 10 günlük süre içinde dilekçe ile yapılacak başvuruya istinaden yeni adresteki işyerine bağlı Ana/Alt Sosyal Güvenlik Merkezi tarafından yeni bir işyeri dosyası tescil edilecektir. İşyeri dosya nu- marasının değişmesi nedeniyle tescil edilen işyeri dosyası için yeni bir e-bildir- ge şifresi alınması gerekecektir. Yine işveren tarafından, eski işyeri dosyasına ait e-bildirge şifresi ile işyerinin nakil tarihi itibariyle sigortalılar adına sigortalı işten çıkış bildirgesi, yeni işyeri dosyasına ait e-bildirge şifresi ile de işe giriş bildirgesi verilmesi gerekecektir. İşten çıkış kodun “Nakil” olarak seçilmelidir.
İşe giriş bildirgesinde ise “istisnai durum” seçilmesi isabetli olacaktır.
Örneğin; Beşiktaş Sosyal Güvenlik Merkezine bağlı Beşiktaş ilçesinde işlem gören işyerinin 30.6.2015 tarihinde Esenyurt Sosyal Güvenlik Merkezine bağlı Esenyurt ilçesine nakli halinde, işveren önce hem Beşiktaş hem de Esenyurt Sos- yal Güvenlik Merkezine 10 günlük süre içinde dilekçeyle başvuruda bulunacaktır.
İşverenin daha sonra, Esenyurt Sosyal Güvenlik Merkezine e-bildirge şifresi al- mak için başvuruda bulunması gerekecektir. İşveren son olarak Beşiktaş Sosyal Güvenlik Merkezinde işlem gören eski dosyaya ait e-bildirge şifresi ile işten çıkış bildirgesi, Esenyurt Sosyal Güvenlik Merkezinde işlem gören yeni dosyaya ait e-bildirge şifresi ile de işe giriş bildirgesi düzenlemelidir.
İstanbul ilinde bulunan Ana Sosyal Güvenlik Merkezleri ile bunlara bağlı olan Alt Sosyal Güvenlik Merkezleri ile bağlı oldukları ilçeler aşağıdaki tab- loda gösterilmiştir.
İstanbul İlindeki Ana Sosyal Güvenlik Merkezi İsmi ve Bağlı Olan İlçeler
Ana Sosyal Güvenlik Merkezinin bağlı Olduğu Alt Sosyal Güvenlik Merkezleri
ve Bağlı Olan İlçeler 01-Bağcılar (Bakırköy, Zeytinburnu,
Güngören, Bahçelievler, Bağcılar) Esenler (Esenler)
02-Beşiktaş (Beşiktaş) Sarıyer (Sarıyer), Şişli (Şişli, Kağıthane)
03-Beyoğlu Yok
05-Fatih Yok
06-Gaziosmanpaşa (Gaziosmanpaşa,
Eyüp, Bayrampaşa, Sultangazi) Arnavutköy (Arnavutköy) 07-Kadıköy (Kadıköy, Üsküdar, Adalar,
Ataşehir) Beykoz (Beykoz), Ümraniye (Ümraniye, Sancaktepe, Çekmeköy)
08-Pendik (Pendik, Kartal, Sultanbeyli) Maltepe (Maltepe), Tuzla (Tuzla)
09-K.Çekmece (K.Çekmece)
Silivri (Silivri), Çatalca (Çatalca), Avcılar (Avcılar), Başakşehir (Başakşehir),
Esenyurt (Esenyurt, B.Çekmece, Beylikdüzü,)
Tablo-1: İstanbul ilinde bulunan Ana Sosyal Güvenlik Merkezleri ile Bunlara Bağlı Alt Sosyal Güvenlik Merkezleri ve Bu Merkezlere Bağlı Olan İlçeler
Tablo’dan da anlaşılacağı üzere, İstanbul ilinde faaliyette bulunan işyerle- rinin aşağıda belirtilen ilçeler arasında adres değiştirmesi halinde işyeri dosya numarası değişmeyecektir. Dolayısıyla bu ilçeler arasındaki adres değişiklik- lerinde işverenin yapması gerekli olan tek yükümlülük, adres değişiklik dilek- çesini vermekle sınırlı olacaktır.
1-Bakırköy-Zeytinburnu-Güngören-Bahçelievler-Bağcılar-Esenler ilçeleri arasındaki adres değişikliklerinde işyeri dosya numarası değişmeyecek, mev- cut e-bildirge şifresi kullanılacaktır.
2-Beşiktaş-Sarıyer-Şişli-Kağıthane ilçeleri arasındaki adres değişikliklerinde işyeri dosya numarası değişmeyecek, mevcut e-bildirge şifresi kullanılacaktır.
3-Gaziosmanpaşa-Eyüp-Bayrampaşa-Sultangazi-Arnavutköy ilçeleri ara- sındaki adres değişikliklerinde işyeri dosya numarası değişmeyecek, mevcut e-bildirge şifresi kullanılacaktır.
4-Kadıköy-Üsküdar-Adalar-Ataşehir-Beykoz-Ümraniye-Sancaktepe-Çek- meköy ilçeleri arasındaki adres değişikliklerinde işyeri dosya numarası değiş- meyecek, mevcut e-bildirge şifresi kullanılacaktır.
5- Pendik, Kartal, Sultanbeyli-Maltepe-Tuzla ilçeleri arasındaki adres de- ğişikliklerinde işyeri dosya numarası değişmeyecek, mevcut e-bildirge şifresi kullanılacaktır.
6-K.Çekmece- Esenyurt, B.Çekmece, Beylikdüzü- Silivri-Çatalca-Avcı- lar-Başakşehir-Esenyurt-B.Çekmece-Beylikdüzü ilçeleri arasındaki adres de- ğişikliklerinde işyeri dosya numarası değişmeyecek, mevcut e-bildirge şifresi kullanılacaktır.
III-SONUÇ
5510 sayılı Kanununda işyerinde meydana gelen hukuksal değişikliklerin SGK’ya bildirim biçimine yer verilmiştir. 5510 sayılı Kanun, işyerinde mey- dana gelen hukuksal değişikliklerin bir bölümü şekil şartına tabi tutmuş ve bildirimlerin matbu formalarla yapılmasını öngörmüştür. Ancak hukuksal de- ğişikliklerin bir bölümü için şekil şartı öngörülmediği için bildirimlerin dilek- çeyle yapılması yeterli olacaktır. Matbu form vermeyi gerektiren bildirimler- den olan işyeri bildirgesi vermede bir süre sınırı bulunmaktadır. Bu süre işye- rinin intikali hali dışındaki bildirgeler için 10 gün olarak öngörülmüştür. İşyeri bildirgesi vermeyi gerektiren hukuksal değişikliklerin, işverenler tarafından 5510 sayılı Kanunun 11 inci maddesinde belirtilen süreler içinde verilmemesi halinde, işverenlere Kanunun 102 inci maddesi gereği idari para cezası uy- gulanmaktadır. İşverenlerin gereksiz yere idari para cezası ödemesiyle karşı karşıya kalmamaları için gerek bildirim biçimine gerekse bildirim sürelerine uygun hareket etmeleri menfaatlerine olacaktır.
KAYNAKÇA
Çakar, Erden. Özdamar, Murat (2013) “Şirket Ortaklarının Sigortalılığının Başlangıcı, SGK’ya Bildirimi ve Şirket Ortaklarının, Ortağı Oldukları veya Bir Başka İşyerinden 4/A Kapsamında Sigortalı Bildirilmesi” Mali Çözüm Dergisi. 197 (2013 Eylül-Ekim).
Göktaş, Murat. (2012) “4/B Kapsamındaki Sigortalıların Bildirim Yü- kümlüsü Kimdir, Yükümlülüğün Yerine Getirilmemesi Halinde İdari Para Ce- zası Kimlere Uygulanmalıdır?” Yaklaşım Dergisi. 240 (2012 Aralık)
Kurt, Resul. Çavuşoğlu, Hakan. “İşyerinin Adres Değiştirmesi Durumunda Hangi Hallerde İşyeri Bildirgesi, Sigortalı İşe Giriş Bildirgesi ve İşten Ayrılış Bildirgesi Verilecek” Mali Çözüm Dergisi. 189 (2012 Kasım-Aralık).
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı. (12.05.2010) Sosyal Sigorta İşlem- leri Yönetmeliği Ankara: Resmi Gazete (27579 sayılı)
T.C. Yasalar. (10.06.2003) 4857 Sayılı İş Kanunu. Ankara: Resmi Gazete (25134 sayılı)
T.C. Yasalar. (14.02.2011) 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu. Ankara:
Resmi Gazete (27846 sayılı)
T.C. Yasalar. (16.05.2006) 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu. Ankara: Resmi Gazete (26200 sayılı)
T.C. Yasalar. (20.06.2012) İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu. Ankara: Res- mi Gazete (28339 sayılı)
