SEYHAN BARAJ GÖLÜ (ADANA) BALIKÇI PROFİLİ DURUMU Deniz ERGÜDEN,Sibel ALAGÖZ ERGÜDEN, Rana ÖZTEKİN Ç.Ü. SU ÜRÜNLERİ FAKÜLTESİ
derguden@cu.edu.tr
ÖZET
Bu çalışmada, Seyhan Baraj Gölü (Adana)’nde su ürünleri avcılığı yapan balıkçıların sosyo-ekonomik profili incelenmiştir. Ocak-Mayıs 2006 tarihleri arasında toplam 5 kez bölgeye gidilerek balıkçılıkla uğraşan 33 yöre balıkçılarına anket formları uygulanmıştır.
Araştırma sonucunda, balıkçıların yaş dağılımlarının 26 ile 59 arasında değiştiği; yaş dağılımlarına bakıldığında en çok % 21.21 ile 50-53, en az %3.03 ile 58-61 yaşlar arasındaki balıkçılardan oluştuğu saptanmıştır. Bu balıkçıların medeni durumuna bakıldığında %96.97’nin evli, %3.03 bekâr, eğitim durumlarının ise; %96.97’nin ilkokul,
%3.03’nün de okur-yazar olduğu tespit edilmiştir. Adana Tarım İl Müdürlüğüne kayıtlı Seyhan Baraj Gölü’nde balıkçılık yapan 82 adet balıkçı teknesinin boylarının 6.10 m ile 7.00 m arasında olduğu, motor güçlerinin ise %36.36’sının 10 HP, %3.03’ünün 12 HP ve %60.61’inin 13HP’lik güce sahip olduğu belirlenmiştir. Balıkçıların gün içerisinde avladıkları balık miktarının, 12.5 ile 33 kg arasında değişmekte olduğu saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler: seyhan baraj gölü, balıkçılık profili, su ürünleri
THE PROFILE SITUATION OF FISHERMEN OF THE SEYHAN DAM LAKE (ADANA)
ABSTRACT
In this study, fishermen doing aquatic products fishing in Seyhan Dam Lake (Adana) were investigated inter of profile.33 fishermen were given quesionnares at 5 different times within January 2006 and May 2006.
At the end of the research, fishermen were aged between 26 and 59. The largest group was between 50-53 ages with 21.21% and the smallest group was between 58-61 ages with 3.03%. As far as the marital status of fishermen are concerned, 96.97% was married, 3.03% was single; 96.97% of fishermen was graduated elementary school, 3.03 % of fishermen able to read and write able to read and write are determined.
Fishermen have 82 boats. The feature of boats are between 6.10 m-7.00 m length, 36.36% with 10 HP engine, 3.03% with 12 HP and 60.61% with 13 HP engine. It was that fishermen determined fishing between 12.5-33 kg a day in avarege.
Keywords: seyhan dam lake, profile of fishermen, aquatic products Giriş
Seyhan baraj gölünde bugüne kadar birçok araştırma yapılmasına karşın göl balıkçılarının sosyo-ekonomik yapıları ile ilgili olarak hiçbir çalışma yapılmamıştır.
Bu araştırmanın yapılmasındaki amaç, Seyhan baraj gölü balıkçılarının sosyo- ekonomik yapılarını ortaya çıkarmak, aksayan yönleri göstermek ve balıkçıların daha rasyonel çalışabilmeleri için gerekli olan önlemlerin alınmasını hızlandırmaktır.
Araştırma alanı, çok sayıda küçüklü büyüklü derelerin oluşturduğu kıyı şeridine sahip olup, gölün kuzeybatısında bulunan Körkün Deresi ve Çakıt Suyu, kuzeyde üzerinde Çatalan Barajı inşaa edilen Seyhan Nehri ile beslenmektedir. Gölün en büyük su
kaynağını oluşturan bu üç akarsu, Toros Dağları’ndan yatakları boyunca taşırmış oldukları materyalleri baraj gölü girişine bırakarak, geniş alüvyal sahalar oluşturmaktadırlar. Bunların en büyükleri Seyhan Nehri’nin faaliyeti ile oluşmuş, kuzeyde Araplar, Ayvalı ve Karaömerli arasında yer alan Ayvah Düzlüğü; doğuda Kuyumcu Dağı ile Karaömerli arasında Deliçay’ın getirmiş olduğu alüviyonlann oluşturduğu Deliçay Düzlüğü ve gölün batı kısmında Körkün ve Çakıt Suyu’nun göle giriş yaptığı alanlarda alüvyonlann oluşturduğu Salbaş Düzlüğü’dür (Çakan, 1992).
Araştırma sahası olan Seyhan Baraj Gölü (Şekil 1), Adana il sınırları içerisindedir.
Güneydoğu Akdeniz Bölgesi’nin önemli iç su rezervuarlarındandır. Taşkın, sulama ve enerji üretimi amacıyla yapılan baraj, 1956 yılında işletmeye açılmış ve Seyhan Nehri üzerinde kurulmuştur. Yaklaşık 4 km eninde, 23 km uzunluğunda 9200 ha’lık bir alana yayılmaktadır. Denizden ortalama yüksekliği 67 m’dir (Kırgız, 1984).
Şekil 1. Seyhan Baraj Gölü Araştırma Sahası Figure 1. Researh Field in Seyhan Dam Lake
Seyhan Baraj Gölü bölgedeki en yüksek iç su üretimine sahip olmasına karşın, yörede orta büyüklükte bir kaynak niteliğindedir (Özyurt ve Avşar, 2001). Aynı zamanda Seyhan Baraj Gölü Adana ve Adana’nın yakın köylerine kıyı oluşturmasıyla sosyoekonomik bir yapı arz etmekte ve bölgeye ekonomik fayda sağlamaktadır.
Seyhan Baraj Gölü’nde, Sarıhan ve Toral (1973), Sarıhan (1974), Gök (1980), Sarıhan ve Kumova (1984) sudak populasyonu üzerine, Karakoç (1987) göldeki aynalı sazanlar üzerine çalışmalar yapmışlardır. Bugüne kadar yapılan çeşitli araştırmalardan Seyhan nehrinde ve bu nehir üzerinde kurulu baraj gölünde 20 balık türünün bulunduğu bildirilmiştir (Sarıhan ve Toral, 1973). DSİ 1985 yılında yaptığı stok çalışmasında Seyhan Baraj Gölün’de bulunan balık 14 tür tespit etmiştir. Daha önceki yıllarda 1970- 73 yılı sudak balıklandırılması ve 1976-80 Aynalı Sazan balıklandırılmalarının (DSİ,1984), göldeki balık tür dağılımı üzerinde önemli değişimler gösterdiği düşünülerek yapılan, Alagöz (2005)’e ait çalışmada ise gölde 28 türün yaşadığı tespit edilmiştir. Bunlardan ekonomik olarak avlanan türler ve avdaki oranları; %80 Sazan (Cyprinus carpio Linnaeus, 1758), %12 Sudak (Sander lucioperca (Linnaeus, 1758)),
%8 Pullu (Rutilus rutilus Linnaeus,1758) olarak bildirilmektedir(Avşar ve Özyurt,1999).
MATERYAL VE YÖNTEM
Bu çalışmada, Seyhan Baraj Gölü (Adana)‘da su ürünleri avcılığı yapan balıkçıların sosyoekonomik yapıları incelenmiştir. Ocak 2006’dan başlayarak, 2006 yılı Mayıs dahil olmak üzere bu süre içerisinde tam 5 kez göle gidilerek yöre balıkçılarına; kendileri, aile yapıları ve balıkçılıkla ilgili hazırlanan anket uygulanmıştır. Bu amaçla, gölde avcılığın yoğun olarak yapıldığı Topalak köyü ve Menekşe koyu civarlarında avcılıkla geçimini sağlayan 33 balıkçıyla görüşme yapılmıştır. Tam sayım yöntemi uygulanarak yapılan
anket çalışmaları sonuçları SPSS paket programından yararlanılarak analize edilmiş ve sonuçlar Çizelgelar ve şekiller halinde verilmiştir.
BULGULAR
Ankete katılan göl balıkçılarının yaşları 26 ile 59 arasında değişmektedir. Balıkçıların % 21.21 oranı, 50-53 yaş arasında ilk sırada yer almaktadır. Bu değeri %15.15 oranı ile 27-30, 31-33 ve 46-49 yaş arası balıkçılar takip ederken, en küçük oranı ise %3.03 ile 58-61 yaş arasında olan balıkçılar oluşturmaktadır (Şekil2).
Şekil 2. Seyhan Baraj Gölü Balıkçılarının Yaş Dağılımı (The distribution of Seyhan dam lake fishermen)
Balıkçıların medeni durumuna bakıldığında %96.97’nin evli, %3.03 ise bekâr olduğu saptanmıştır(Şekil3).
%96.97 Evli
% 3.03 Bekar
Şekil 3. Seyhan Baraj Gölü Balıkçılarının Medeni Durumu (The marital status of Seyhan dam lake fishermen)
Göl balıkçılarının eğitim durumları incelendiğinde ise %96.97’nin ilkokul, %3.03’nün de okur-yazar olduğu görülmüştür(Çizelge 1). Balıkçı eşlerinin eğitim durumlarına bakıldığında %93.94’ nün ilkokul, %6.06’nın ilkokul, %6.06’nın ise okur-yazar olduğu saptanmıştır(Çizelge 2). Çocukların eğitim durumları ise bu verilerden biraz daha farklıdır. Kızların % 82.61’i ilkokul, %15.22’i lise ve % 2.17’i üniversite eğitimi yapmaktadır. Erkek çocukların ise %91.30’i ilkokul, % 6.52’i lise ve % 2.17’i üniversite öğrencisidir (Çizelge 3). Balıkçı çocuklarının 46’sı kız ve 46’sı erkek olmak üzere toplam 92 adettir. Aile başına düşen çocuk sayısı bakıldığında ise her aileye ortalama 3 çocuk düştüğü görülmektedir.
Tekne Boy Dağılımı
0 5 10 15 20 25 30 35
6,00-6,10 6,11-6,20
6,21-6,30 6,31-6,40
6,41-6,50 6,51-6,60
6,61-6,70 6,71-6,80
6,81-6,90 6,91-7,00 Tekne Boyu(m)
%Frekanss
Çizelge 1. Seyhan Baraj Gölü Balıkçılarının Eğitim Durumu (The Education status of Seyhan dam lake fishermen)
Eğitim Frekans %
İlkokul 32.00 96.97
Okur-Yazar 1.00 3.03
Toplam 33.00 100.00
Çizelge 2. Seyhan Baraj Gölü Balıkçı Eşlerinin Eğitim Durumu
(The Education status of Seyhan dam lake fishermen partner)
Eş Eğitim Frekans %
İlkokul 31.00 93.94
Okur-yazar 2.00 6.06
Toplam 33.00 100.00
Çizelge 3. Seyhan Baraj Gölü Balıkçı Çocuklarının Eğitim Durumu (The education status of Seyhan dam lake fishermen children)
Eğitim Durumu Kız % Erkek % İlköğretim 38.00 82.61 42.00 91.30
Lise 7.00 15.22 3.00 6.52
Üniversite 1.00 2.17 1.00 2.17
Toplam 46.00 100.00 46.00 100.00
Seyhan baraj gölünde avcılık yapan balıkçılar genellikle aile fertleri ile balığa çıkmaktadırlar. Balıkçı teknelerinde iki ya da en fazla 3 kişi olacak şekilde av yapılmaktadır. Balıkçı tekneleri genellikle ahşap üstü fiberglas ile kaplanmıştır. Tekne boyları 6.10 m ile 7.00 m arasında değişmektedir (Şekil 4). Bu teknelerin hepsi motorludur. Motor güçlerine bakıldığında %36.36’ı 10 HP, %3.03’ü 12 HP ve %60.61’i 13HP’lik güce sahiptir. Bu motorlarda yakıt olarak mazot kullanılmaktadır (Şekil 5).
Tekne Boy Dağılımı
0 5 10 15 20 25 30 35
6,00-6,10 6,11-6,20
6,21-6,30 6,31-6,40
6,41-6,50 6,51-6,60
6,61-6,70 6,71-6,80
6,81-6,90 6,91-7,00 Tekne Boyu(m)
%Frekanss
Şekil 4. Seyhan Baraj Gölü Balıkçılarının Av Teknelerinin Boy Dağılımı (The lenght distrubution of fishing boats in Seyhan dam lake)
Tekne Motor Gücü
13HP
%61.61 12HP
%3.03 10HP
%36.36
Şekil 5. Seyhan Baraj Gölü Balıkçılarının Av Teknelerinin Gücü (The fishing boat power in Seyhan dam lake)
Seyhan baraj gölü balıkçılarının avlanma ekipmanı olarak olta, zıpkın, galsama ve uzatma ağları kullandığı görülmüştür. Kullanılan uzatma ağlarının göz açıklığının 40- 50-60-70-80 mm olduğu tespit edilmiştir. Bazı tekneler bunların hepsini kullanırken bazıları bunlardan sadece birini kullanmaktadır. % 66.67’lik bir oranla en çok fanyalı ve galsama ağı kullanıldığı, sadece fanyalı ağ kullanan teknelerin % 6.06’lık bir oran olduğu tespit edilmiştir (Şekil 6).
%3.03
% 9.09
%18.18
%66.67
%3.03
Fanyalı, Galsama
ve 0lta Galsama Fanyalı Zıpkın
0 10 20 30 40 50 60 70 80
Fanyalı ve Galsama
Şekil 6. Balıkçıların Av Araç ve Gereçlerinin Dağılımı
(The fishing vehicle and equipment distribution of fishermen in Seyhan dam lake)
Balıkçıların gün içerisinde avladıkları balık miktarı, 12.5 ile 33 kg arasında değişmektedir. Çizelge 9’dan da görüldüğü gibi, gün içerisinde avlanılan su ürünleri miktarı olarak en çok % 21.22 oranı ile 28-33 kg, en az % 15.15 oranı ile 10-15 kg olduğu görülmektedir (Şekil 7).
21,22 39,39
15,15
24,24
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
1O-15 16-21 22-27 28-33
Av Miktarı (kg/gün)
% Frekans
Şekil 7. Günlük Avlanılan Su Ürünleri Miktarı
(Daily amounts of aquatic product fished in Seyhan dam lake)
Seyhan baraj gölündeki uğraşılara bakıldığında; sadece balıkçılıkla hayatını kazananlar
% 78.79 gibi bir oranda iken hem balıkçılık hem de hayvancılık yapanlar % 15.15, hem balıkçılık hem de balıkçılık yapanlar ise %6.06 oranındadır (Şekil 8).
Uğraş ılar
%15.15 Balıkçılık ve
Lokanta İşletmeciliği
%6.06 Balıkçılık ve Hayvancılık
%78.79 Balıkçılık
Şekil 8. Balıkçıların Balıkçılık ve Balıkçılık Dışı Uğraşıları ve Oransal Dağılımı (The distribution on occupation of fishing and out of fishing, and proportional distrubution for fishermen)
Seyhan baraj gölü balıkçıları av yasağı dışında yaz ve kış aylarında her gün avcılık yapmaktadırlar. Kışın 7-8 saat devamlı gölde çalışırken, yazın ise 8-9 saatlik bir çalışma gerçekleştirmektedirler. Her iki mevsimde de gündüz ağ atılmakta ve gece sabaha karşı ağlar toplanmaktadır.
Baraj gölünün yapım ve onarımı DSİ’ ye ait olup, su kaynağının kullanımı ise sulama birliği tarafından gerçekleştirilmektedir. Balıkçılar avladıkları ürünü depoladıkları ve pazarladıkları bir kooperatif bulunmaktadır. Balık fiyatları ürün bazında değişmekle birlikte, genel olarak sazan 2,5- 3.5 YTL, sudak ise 5-7 YTL arasında değişmektedir.
2005 ve 2006 yıllarında da bu ürünlerin fiyatlarının benzer olduğu görülmüştür.
Ekonomik türlerden sadece sazan ve sudağa halk rağbet gösterdiğinden ve aynı zamanda diğer ekonomik olan türlerin bu balıklar kadar çok avlanmamasından dolayı kooperatifte sadece bu balıkların fiyatları belirlenmiştir.
SONUÇ VE TARTIŞMA
Seyhan baraj gölü balıkçılarının Sosyo-ekonomik yapıları ile ilgili böyle bir çalışmaya rastlanmamış olduğundan yıllara göre kıyas yapmak mümkün olamamıştır. Ancak, Avşar ve Özyurt (1999), balıkçılık durumu ile ilgili yaptığı çalışmada av araçları ve yapısal özellikleri hakkında vermiş oldukları veriler ile çalışmamızdaki veriler kıyaslanabilmiştir.
Tekne motor güçlerine bakıldığında; daha önce Avşar ve Özyurt (1999) tarafından yapılan çalışmada, %70 13HP, %23 10 HP,%7 12 HP değerler saptanmış, çalışmamızda ise %60.61 13 HP ,% 36.36 10HP, %3.03 12HP olarak bulunmuştur.
Buna göre 13HP’lik motor gücüne sahip teknelerin %60.61 oranla filoda daha baskın olduğu görülmektedir.
Çalışmamızda en küçük tekne boyu 6.10m iken en büyük tekne boyunun ise 7.00 m olduğu saptanmış Avşar ve Özyurt (1999) ‘a göre ise en küçük tekne boyu 5.4m, en büyüğünün ise 8.2m olduğu bildirilmektedir.
Çalışmamıza katılan balıkçıların ve Tarım Köy İşlerinden alınan verilerde teknelerin genellikle ahşap üstü fiberglas ile kaplanmış olduğu saptanmış, ancak daha önce Avşar ve Özyurt (1999)’un yaptığı çalışmada ise teknelerin %82 gibi bir oran ile ağaçtan yapılmış olduğu bildirilmiştir. Yapılan her iki çalışmayı göz önüne aldığımızda;
1999’dan 2006’ya kadar olan süre aralığında balıkçılar ahşap teknelerden daha dayanıklı ve ekonomik olan fiberglas teknelere rağbet ettikleri görülmüştür.
Çalışmamızda % 66.67 Fanyalı ve Galsama ağları kullanıldığı saptanmıştır. Avşar ve Özyurt (1999) ise, Seyhan baraj gölünde yaptıkları çalışmada ağların %90’lık kısmının fanyalı olduğu saptanmıştır. Baraj gölü balıkçıları ağlarındaki göz açıklıklarını bilinçsiz bir şekilde kullanarak avcılık yaptıkları görülmüştür. Göl balıkçılığının düzenlenmesi için sazanlar üzerinde ‘’Büyüme Aşırı Avcılığı’na’’ neden olan ve sudak avlamada kullanılan küçük göz genişliğine sahip uzatma ağlarının kullanılmaması gerekliliği bildirilmektedir (Özyurt, 2000). Ayrıca, balıkçıların sudak avlama konusunda gerekli bilgi birikimi ve gerekse ekipman yönünden de yetersiz olduğu bildirilmektedir (Özyurt ve Avşar,2002).
Şehirleşmenin kıyı boyunca devam etmesi bu kesimlerde yaşan balıkçıların şehir kültüründen etkilenerek av araç ve gereçlerinde bazı değişimler yaptığı görülmektedir.
Çalışmamızda zıpkın ile avlanma oranı %3.03 olup bu avı yapanların oranının oldukça az olduğu görülmektedir. Nitekim Özyurt ve Avşar (2003), zıpkın ile avcılık yapan balıkçıların şehir kültüründen etkilenerek bu av aracını kullandığını ve bu yöntem ile avcılık yapan balıkçı sayısının artması halinde stokun yıpranma sürecine girebileceğine işaret etmektedirler.
Yapılan anket çalışmamızda Seyhan baraj gölü balıkçılarının yaşları 26 ile 59 arasında değişim gösterirken, Durusu (Terkos) gölünde yapılan bir çalışmada ise balıkçı yaşları 22 ile 77 arasında değişim göstermektedir. Seyhan baraj gölünde en küçük oranı % 3.03 ile 58- 61 yaş arasında olan balıkçılar oluştururken, Soylu ve Uzmanoğlu, (2003)’nun Durusu (Terkos) gölünde yaptığı bir çalışmada en küçük oranı %4.55 ile 60- 69 yaş arası balıkçıların oluşturduğu belirlenmiştir. Bu çalışmaya göre, Seyhan baraj gölü balıkçılarının yaş dağılımının daha genç bir yaş dağılımına sahip olduğu ortaya çıkmaktadır.
Çalışmamızda baraj göl’ü balıkçılarının eğitim durumları incelendiğinde ise % 96.97’nin ilkokul, % 3.03’nün de okur-yazar olduğu saptanmıştır. Durusu (Terkos) gölünde yapılan çalışmada ise % 77.27 oranı ile ilkokul, % 22.73 oranında ise ortaokul mezunu olduğu bildirilmiştir (Soylu ve Uzmanoğlu, 2003). Chaves ve ark., (2002) tarafından Brezilyada yapılan benzer bir araştırmada balıkçıların hepsi 8 yıllık zorunlu eğitimlerinin tamamladıkları bildirilmektedir. Yine Endonezya’da yapılan bir çalışmada ise %1.8 oranında üniversite mezunu balıkçı olduğu bildirilmiştir (Zen ve ark., 2000). Ülkemizde yapılan çalışmalara baktığımızda ise yukarıda verilen oranlara göre ciddi bir eğitim eksikliğinin olduğu görülmektedir.
Seyhan baraj gölünde balıkçılığın ya babadan oğla geçmiş bir meslek olarak ya da doğu bölgelerinden gelen kişilerin geçim kaynağı olarak balıkçılığı meslek haline getirmiş olduğu gözlenmiştir. Balıkçılık hakkında hiçbir eğitim almayan Seyhan baraj gölü balıkçıları, balıkçılığın geçimlerini sağlayamayacak kadar yüksek bir gelir getirmemesinden dolayı, ikinci bir iş olarak ya küçük çaplı lokanta işletmeciliği ya da hayvancılık ile uğraştıkları çalışmamızda saptanmıştır.
Su ürünleri üretiminin artırılmasının yanı sıra yüksek yaşam standartlarına erişebilmek ancak sistemli ve eğitimli bir balıkçılık faaliyeti ile mümkün olabilecektir. Gerekli olan eğitim, balıkçılara düzenli olarak verilecek kurs veya seminerler ile eğitimsizlik açığı kapanabilir veya gerekli olan eksik bilgiler tamamlanabilir. Gelişen dünya ile birlikte balıkçılık faaliyetlerinin de sürekli değiştiği ve geliştiği göz önüne alınırsa, bu gelişimi takip edebilmenin tek yolunun eğitim ile gerçekleşebileceği dikkate alınmalıdır.
KAYNAKLAR
ALAGÖZ, S. 2005. Seyhan Baraj Gölü(Adana) Balık Faunasının Belirlenmesi. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Su Ürünleri Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, Adana, 80 s.
ANONİM, 2007. http://www.adana-bld.gov.tr/adanabld.asp?Haber_Detay
AVŞAR, D., ÖZYURT, C.E., 1999. Seyhan Baraj Gölü Balıkçılığı. X.Ulusal Su Ürünleri Sempozyumu,( 22- 24 Eylül, Adana),226-235.
ÇAKAN, H., 1992. Seyhan Baraj Gölünün Hareketli Olduğu Kıyısal Alanların Flora ve Vejetasyonunun İncelenmesi. Ç.Ü.F.B.E Yüksek Lisans Tezi, Adana, 101 s.
CHAVES, P. , PICHLER, H., ROBERT, 2002. M. Biological, Technical and Socioeconomic Aspects of The Fishing Activity in a Brazilian Estuary, Jr. of Fish Biology. 52-59.
DSİ, 1984. Su Ürünleri Faaliyetleri. T.C., Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, DSİ Müdürlüğü, İşletme ve Bakım Dairesi Başkanlığı, İşletme Müd. Matbaası, Ankara, 89s.
DSİ, 1985. Baraj Göllerinin Limnolojik Etüd Rapor Özetleri. TC., Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, DSİ Müdürlüğü, İşletme ve Bakım Dairesi Başkanlığı, İşletme Müd. Matbaası, Ankara, 96 s.
GÖK, M., 1980. Seyhan Baraj Gölünde Sudak, Lucioperca lucioperca (LIN), 1758’in Gelişmesi ve Av Kompozisyonu Üzerinde Bir Araştırma. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Mezuniyet Tezi, Adana, (yayınlanmamış).
KARAKOÇ , R., 1987. Seyhan Baraj Gölü Sudak (Stizestedion lucioperca (L.) 1758) ve Aynalı Sazan (Cyprinus carpio (L.,) 1758) Populasyonlarının Gelişme Performansları İle Av Kompozisyonu Üzerine Bir Araştırma, Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Anabilim dalı, Yüksek Lisans Tezi, Adana, 56 s.
KIRGIZ, T. 1984. Seyhan Baraj Gölü Bentik Hayvansal organizmaları ve Bunların Nitel ve Nicel Dağılımları. Doğa Türk Zooloji Dergisi, 12 (3): 231-245.
ÖZYURT, C., E., 2000. Seyhan Baraj Gölü Sazan (Cyprinus carpio Linnaeus, 1758) ve Sudakların (Sander lucioperca Bogustkaya & Naseka, 1996) İçin Uygun Ağ Göz Genişliğinin Belirlenmesi.
Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Su Ürünleri Anabilim Dalı, Yüksek LisansTezi, Adana, 68s.
ÖZYURT, C.E., D. AVŞAR. 2001. Seyhan Baraj Gölü Sazan (Cyprinus carpio Linneaus, 1758)’ların Bazı Biyolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. E.Ü. Su Ürünleri Dergisi. E.U. Journal of Fisheries & Aquatic Sciences, 18 (3-4): 333-342.
ÖZYURT, C.E., Avşar, D., 2002. Seyhan Baraj Gölü’ndeki (Adana) Sudakların (Sander lucioperca Bogustkaya & Naseka, 1996) Bazı Biyolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, E.U. Journal of Fisheries & Aquatic Sciences, 19(1-2): 77-84.
ÖZYURT, C.E., Avşar, D., 2003. Seyhan Baraj Gölü Balıkçılığındaki Yeni Gelişmeler Üzerine Bir Değerlendirme . E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, E.U. Journal of Fisheries & Aquatic Sciences,20(1- 2):199-204.
SARIHAN, E., TORAL, Ö., 1973. Seyhan Baraj Gölüne Sudak, Lucioperca lucioperca (LINNEAUS) 1758, Yetiştirildikten Sonra Elde Edilen İlk Sonuçlar. IV. Bilim Kongresi Tebliğleri,(5-8 Kasım,Ankara).
SARIHAN, E., 1974. Eğridir Gölünde Yetiştirilmiş Olan Sudak (Lucioperca lucioperca (LINNEAUS) 1758)’in Büyüme ve Ölüm Oranları. Ç.Ü Ziraat Fak. Yay. 58, Bilimsel İnceleme ve Araştırma Tezleri, Adana, 6 s.
SARIHAN, E. , KUMOVA, Ü., 1984. Seyhan Baraj Gölü Sudak (Lucioperca lucioperca (LINNEAUS) 1758), Populasyonunun Sayılabilir (Meristik) ve Ölçülebilir (Metrik) Özellikleri ile Ağırlık/Boy İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Doğa Bilim Dergisi, 8 (2): 214-221.
SOYLU, M., UZMANOĞLU, S., 2003. Durusu (Terkos) Gölü Balıkçı Profili. XII.Ulusal Su Ürünleri Sempozyumu, (2-5 EYLÜL 2003,) Elazığ, 518-524.
ZEN, L. W. , TAI, S. Y. , ABDULLAH, N. M R. 2000. Socioeconomic Charecreristics of Payang Seine (Lampara) and Driftnet Fishers in West Sumatra, lndonesia. The ICLARM Quareterly Vol. 23, (4):
33-37.
