MOTORLU KARA TAŞITLARI SEKTÖRÜ

(1)

1

MOTORLU

KARA TAŞITLARI SEKTÖRÜ

*BU RAPOR KAYNAKÇADA BELİRTİLEN GÖSTERGELERDEN VE YAYINLARDAN DERLENMİŞTİR.

(2)

2

İÇİNDEKİLER

Motorlu Kara Taşıtları Sektörünün Genel Durumu

 Sektörün Dünya Ekonomisi ve AB Ülkelerindeki İhracat ve İthalat Durumu

 Dünyadaki Motorlu Taşıt Üretiminin Yıllara Göre Değişimi

 2008-2012 Dönemi Ülkelere Göre Motorlu Araç Üretim Rakamları

 Sektörün Türkiye’deki Genel Durumu

 Sektörün Alt Sektörleri

 Sektördeki Üretim Eğilimleri

 Sektörün Bölgesel Yapısı ve Kümelenmeler

 Sektörün Ar-Ge Faaliyeti

 Sektörün Bölgesel Yapısı ve Kümelenmeler Motorlu Kara Taşıtları Sektörünün Dış Ticareti

 Yıllar İtibariyle Motorlu Kara Taşıtları Sektörünün İhracat – İthalat ve Açık Rakamları

Motorlu Kara Taşıtları Sektörünün Son Altı Aylık Değerlendirmesi

 2013 Yılı Ocak Haziran Dönemi Üretim ve Pazar Durumu

 Sektörün Üretim Endeksi Değerlendirmesi

 Sektörün Kapasite Kullanım Oranı Değerlendirmesi

 2013 Yılı Ocak – Haziran Dönemi Dış Ticaret Durumu Motorlu Kara Taşıtları Sektörünün 2023 Hedefleri

 2023 Yılı Hedef Pazar Ülkeleri

 2023 Yılı Sektör İhracat Gelir Hedefi

 2023 Hedefi için Tasarlanan Yıllık Ortalama Büyüme

 2023 Hedefine Ulaşabilmek için Atılması Gereken Stratejik Adımlar

(3)

3

MOTORLU KARA TAŞITLARI SEKTÖRÜ 1. SEKTÖRÜN GENEL DURUMU

¹

1.1. Sektörün Dünya Ekonomisi ve AB Ülkelerindeki Durumu

Otomotiv sektörü, dünyanın en büyük yatırımlarının gerçekleştiği sektörlerden birisidir.

Sektörde, Ar-Ge ve üretim kapsamında 85 Milyar Euro’luk yatırım harcaması gerçekleştirilmekte ve yatırım yapılan ülkelerde 433 Milyar Euro’nun üzerinde vergi geliri sağlanmaktadır. Otomotiv sektörünün 2 Trilyon Euro civarında cirosu bulunmaktadır. Bu veri, dünyada ilk sıralarda yer alan sayılı büyüklükteki ülkelerin ekonomisine karşılık gelmektedir.

Dünya otomotiv sektöründe dolaylı istihdam ile birlikte 50 milyondan daha fazla kişinin istihdam edildiği tahmin edilmektedir. Dünya otomotiv sanayisinde küresel ölçekte 20 civarında ülkede faaliyet gösteren yaklaşık olarak 50 adet motorlu taşıt üreticisi firma bulunmaktadır.

Aşağıdaki tobloda 2007–2013 yılları arasında dünyadaki motorlu taşıt üretim adetleri verilmiştir. Toplam üretim adetlerine bakıldığında üretimin son yıllarda sürekli olarak arttığı gözlemlenmektedir. 2009 yılında gerçekleşen küresel krizin etkisiyle 61,8 milyon adet olan araç üretimi 2010 yılında %26 oranında artarak 77,9 milyon adede yükselmiştir. 2011 yılında ise araç üretimi, 80 milyon adet seviyesine yaklaşarak 79,9 milyon adet seviyesine çıkmıştır.

2012 yılı sonuçlarına göre dünya toplam otomotiv üretimi bir önceki yıla oranla %5,3 artarak 84,1 milyon adede ulaşıp rekor derecede bir üretim gerçekleştirmiştir. LMC Automotive 1.

Çeyrek sonuçlarına göre 2013 yılı dünya toplam otomotiv üretimi geçen yıla oranla %2,3 artışla, 87 milyon adet düzeyinde tahmin edilmektedir.

Dünyadaki Motorlu Taşıt Üretiminin Yıllara Göre Değişimi

.

1 http://www.sanayi.gov.tr/DocumentList.aspx?catID=1434&moduleID=29&lng=tr

(4)

4

2008-2012 Dönemi Ülkelere Göre Motorlu Araç Üretim Rakamları²

Dünyada 2008–2012 yılları arasında ülkelere göre motorlu araç üretim rakamlarını gösteren tablonun incelenmesinden de anlaşılacağı üzere; 2009 yılında dünya üretiminde 17’nci sırada olan Türkiye, 2010 yılında 16’ncı sıraya yükselmiş, ancak 2011 yılında 1.189.131 adet üretimle tekrar 17’nci sıraya gerilemiştir. 2012 yılında ise üretim bir önceki yıla göre %9,8 düşmesine rağmen 1.072.339 adet üretim ile 16. sıraya yükselmiştir.

Otomotiv sektörünün AB’de doğrudan istihdamı 2,2 milyon kişidir. Bu rakam dolaylı istihdamla birlikte 9,8 milyon kişiye çıkmaktadır [2]. Şekil 3’ten de görülebileceği üzere, AB otomotiv sektöründe doğrudan istihdamın toplam imalat sektöründeki payı yüzde 6,5;

dolaylı istihdamın ise yüzde 28,3’tür.

(5)

5

1.2. Sektörün Türkiye’deki Genel Durumu

Türkiye’de motorlu kara taşıtları sektörü 1960’lı yıllardan itibaren önemli gelişmeler kaydetmiştir. Sektör, 1990’lı yıllarda ihracata yönelik rekabetçi bir nitelik kazanmış ve 1990’lı yılların sonlarına doğru Türkiye’de dünyanın önde gelen otomotiv firmalarının Türk ortaklarla kurdukları tesislerle birlikte önemli bir konum elde ederek bunlardan bazıları ortak oldukları yabancı otomotiv firmalarının ihracat üssü haline gelmiştir.

Motorlu Kara Taşıtları Sektörünün Gelişimi³

1.3. Sektördeki Üretim Eğilimleri ve Üretilen Başlıca Ürünler

Türkiye’de, üretim için işbirliği yapılan küresel firmalarla, Türkiye’deki ortakları arasındaki yoğun entegrasyonun gerçekleşmesi, “ihracata yönelik rekabetçi bir sanayi niteliği” sürecini başlatmış ve geliştirmiştir. Bu nedenle otomotiv sanayinde uygulanan üretim yöntem ve teknolojileri, uluslararası düzeyde ve ana firmaların kullandıkları yöntem ve teknolojilerle eşdeğerdir. Ayrıca özellikle son yıllarda gelişen Ar-Ge olanak ve kapasitesi ile Türkiye’deki otomotiv sanayi de, üretim yöntemleri ve ürün teknolojisini geliştirme çabalarını arttırmaktadır.

Otomotiv sanayinde ana sanayi olarak adlandırılan motorlu taşıt aracı üreticileri ile yan sanayi olarak adlandırılan aksam, parça ve sitem üreticileri arasında karşılıklı bağımlılık vardır. Uzun vadeli, şeffaf ve karşılıklı güvene dayalı ilişkilerin temelini oluşturan bu bağımlılık gelecekte sadece üretimde değil tasarım alanın da geliştirilmek zorundadır.

(6)

6 Otomotiv yan sanayi firmalarının, bazı mamuller dışındaki tüm parçaları içeren ürün gamı, ülkemizde imal edilen taşıt araçlarının % 85–90 oranında yerli imal edilmesine imkân verecek çeşitliliktedir. Taşıt araçları imalat sanayine yönelik üretim yapan firmalarca imal edilen başlıca ürün gruplarını aşağıdaki şekilde sınıflandırmak mümkündür:

 Komple motor ve motor parçaları ve Aktarma organları

 Fren sistemleri ve parçaları,

 Emniyet aksamları

 Hidrolik ve pnömatik aksamlar ve Süspansiyon parçaları

 Kauçuk ve lastik parçalar, Şasi aksam ve parçaları

 Dövme ve döküm parçalar, Elektrik ekipmanları ve aydınlatma sistemleri

 Akü, Oto camları, Koltuklar

Otomotiv yan sanayi dalında daha yüksek yerli katkı için “motor-vites kutusu ve diferansiyel kutusu”ndan oluşan güç ünitesi ile “elektrik/elektronik kontrol sistemleri”nin de seri olarak üretimi gereklidir.

(7)

7

Yıllara Göre Türkiye’deki Motorlu Kara Taşıt Sayısı⁴

4https://www.google.com.tr/?gfe_rd=cr&ei=0WRsU7-

YKaTe8gfowoAI#q=motorlu+kara+ta%C5%9F%C4%B1tlar%C4%B1+sekt%C3%B6r%C3%BC+2013+hedefler

(8)

8

Motorlu Kara Taşıt Cinslerinin Toplam Taşıt İçindeki Oranı 2008-20012⁵

1.4. Sektörün Alt Sektörleri ve Etkileşim Halinde Olduğu Diğer Sektörler

Motorlu kara taşıtları sektörü, ekonomiye katkısı ve diğer sektörlere öncülük etmesi açısından en önemli sektörlerden birisidir. Otomotiv sanayi sahip olduğu yapı nedeni ile birçok sektörle bağlantısı olan bir sektördür. Bu sektörler üzerinde oldukça fazla etkisi olması; otomotiv sektörünün bulunmuş olduğu ülkenin ekonomisi üzerinde büyük bir etkiye sahip olmasına neden olmaktadır.

Otomotiv sanayi demir-çelik, hafif metaller, petro-kimya, lastik, plastik gibi temel sanayi dallarının başlıca ürün alıcısıdır. Turizm, alt yapı ve inşaat ile ulaştırma ve tarım sektörlerinin gerek duyduğu her çeşit motorlu araçlar otomotiv sektörü ürünleri ile sağlanmaktadır. Bu nedenle sektördeki değişimler, ekonominin tümünü yakından ilgilendirmektedir.

2012 yılı için ISO 500 çalışmasında yer alan 500 firma ile ilgili temel parametrelerde, listedeki otomotiv sanayi firmalarının toplam içindeki payı düzenli ve istikrarlı olarak artmıştır. Buna göre:

1982 – 2012 yılları arasında otomotiv sanayii firmalarının “Üretimden Satış” toplamındaki payları % 5 ile % 16 arasında yer almıştır. Küresel kriz nedeni ile 2008 yılında % 5’e kadar gerilemiştir. 2012 yılında bu değer % 12 olmuştur.

5https://www.google.com.tr/?gfe_rd=cr&ei=0WRsU7-

YKaTe8gfowoAI#q=motorlu+kara+ta%C5%9F%C4%B1tlar%C4%B1+sekt%C3%B6r%C3%BC+2013+hedefler

(9)

9

2012 Yılı Üretimden Satışlara Sektörel Paylar (%) Brüt Katma Değerde Sektörel Paylar(%)

2012 Yılı İhracatta Sektörel Paylar(%) 2012 Yılı İstihdamda Sektörel Paylar(%)

Otomotiv sanayiinde ücretli çalışanların payı ilk 500 sanayi kuruluşu içinde 1983’te sadece % 3 iken bu oran istikrarlı olarak artmıştır. 1982-2008 yılları arasında istihdam % 16’ya kadar ulaşmıştır. 2012 yılında istihdam payı yüzde 11 olmuştur.

1.5. Sektörün Bölgesel Yapısı ve Kümelenmeler

Günümüzde motorlu kara taşıtları sektöründe uluslararası boyutta çok ciddi bir rekabet yaşanmaktadır. Geçmişte ağırlıklı olarak fiyat rekabeti söz konusu iken, günümüzde fiyatla beraber kalite, ürün çeşitliliği ve geleceğe yatırım rekabet açısından önemli unsurlar halini almıştır. Özellikle doymuş pazarlarda, satışları müşteri tercihleri belirlemekte ve dolayısıyla ürün geliştirme, marka ve model yaratabilme gibi unsurlar önem kazanmaktadır. Bu kapsamda Ar-Ge harcamaları önem kazanmakta ve bu harcamaların önemli bir kısmı çevre normlarına uyum, alternatif yakıt kullanımı, yakıt tasarrufu, güvenlik, hafiflik gibi alanlara ayrılmaktadır.

(10)

10 Otomotiv sanayinde yaşanan büyük rekabet sonucunda azalan kâr oranları, Ar-Ge harcamalarının artması ve yeni teknoloji kullanımına yönelik yüksek yatırım gerekliliği nedeniyle, şirketler arası birleşme yoluyla güç birlikteliklerinde artış görülmektedir.

Küreselleşmiş bir sektör olan otomotivde, firmaların son derece dinamik, değişken bir pazarla yüz yüze geldiği görülmektedir. Dolayısıyla firmalar, bu yeni durumla birlikte ortaya çıkan fırsatlara ve tehditlere ayakta kalabilmek için hızla tepki verebilmelidir. Ancak tekil olarak pek çok firmanın, özellikle küçük ve orta ölçekli firmaların bu durumla baş etmesi mümkün gözükmemektedir. Kümelenme kavramı da burada ortaya çıkmaktadır. Yeni fikir ve hünerlerin başarıyla uygulanması şeklinde sürekli yenileşim, birlikte yürütülen araştırma, ürün tasarımı, pazarlama, tedarik, eğitim ve diğer işbirlikçi faaliyetler, küme içindeki işletmeleri küresel pazarda yarışmaya muktedir kılmaktadır. Bu örgütlenme biçimiyle birlikte;

öğrenmek ve çalışmak, fırsat ve tehditlerle başa çıkabilmek, iç veya dış pazarlarda gerekli zenginleştirilmiş rekabetçi üstünlükler elde etmeye odaklanmak için kuruluşlar arasındaki bağların güçlendirilmesi sağlanabilmektedir .

Türkiye’deki motorlu kara taşıtları sektörü yerleşim olarak Doğu Marmara Bölgesinde yoğunlaşmıştır. Türkiye’deki otomotiv kümesi, tedarik zinciri yapısına dayalı olarak organize olmuştur ve kümenin veri/bilgi iletişimi hakkında açıklama yapmak zordur.

Yenilikçiliğe ve yaratıcılığa dayalı rekabetçi üstünlükler sanayi kümelerine güçlü bir yarışmacı pozisyon sağlamaktadır. Sınırlı bilgi akışına sahip Türkiye’deki otomotiv kümeleri gibi kümelerde eğilim, fiyat/maliyet avantajına dayalı olarak rekabet yapılmaktadır. Dolayısıyla farklı bir bakış açısına göre sadece bir topaklaşma, yığılma olarak değerlendirilmesi gereken Doğu Marmara Otomotiv Kümesinin bilgi/teknoloji tabanlı bir kümeye doğru evrilmesini hızlandıracak çalışmalar yapılmasında yarar bulunmaktadır.

1.6. Sektörün İşyeri Sayısı ve İstihdamı⁶

Otomotiv sanayi, tedarik zinciri içinde doğrudan ve özellikle dolaylı olarak çok geniş istihdam olanakları sağlayan bir sanayi dalıdır. Gelişmiş otomotiv sektöründe, uluslararası sürdürülebilir rekabet için üretim ve yönetimde yetenekli insan gücünün varlığı temel olarak kabul edilmektedir.

Ülkemizde, otomotiv ana sanayide 50 bin, yan sanayide 200 bin olmak üzere yaklaşık 250 bin kişinin istihdam edildiği ve bu sayının dağıtım, pazarlama ve satış ağlarında çalışanları ile birlikte 400 bin kişi olduğu tahmin edilmektedir.

2007 yılı imalat sanayi toplam istihdamı içindeki payı açısından motorlu kara taşıtları % 4,8 ile sektör payları ortalamasının % 4,5 üzerinde yer almaktadır. Türkiye’nin 500 büyük sanayi kuruluşu kapsamında otomotiv sanayinin 2012 yılı istihdamı 66.110 kişi olmuştur.

(11)

11

1.7. Sektörün Ar-Ge Faaliyeti

Otomotiv sanayindeki kapasite fazlasının mali yükünü karşılayabilmek, sektördeki rekabetçi ortam, pazardaki büyümenin sınırlı kalması, müşterilerin daha seçici hale gelmeleri ve talep ettikleri ilave donanımların maliyetlerinin karşılanabilmesi için çözüm üretmek üzere sektördeki Ar-Ge harcamaları artmaktadır.

Son on yıllık süreç içerisinde, otomotiv konusunda, özellikle rekabet öncesi AR-GE projelerinin hayata geçirilmesi için önemli çalışmalar yapılmıştır. 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’un amacı; Ar-Ge ve yenilik yoluyla ülke ekonomisinin uluslararası düzeyde rekabet edebilir bir yapıya kavuşturulması için teknolojik bilgi üretilmesini, üründe ve üretim süreçlerinde yenilik yapılmasını, ürün kalitesi ve standardının yükseltilmesini, verimliliğin artırılmasını, üretim maliyetlerinin düşürülmesini, teknolojik bilginin ticarileştirilmesini, rekabet öncesi işbirliklerinin geliştirilmesini, teknoloji yoğun üretim, girişimcilik ve bu alanlara yönelik yatırımlar ile Ar- Ge'ye ve yeniliğe yönelik doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının ülkeye girişinin hızlandırılmasını, Ar-Ge personeli ve nitelikli işgücü istihdamının artırılmasını desteklemek ve teşvik etmektir.

Uygulaması Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yürütülen 5746 sayılı Kanunun ArGe Merkezi Belgesi kapsamında sağlanan teşvik ve muafiyetler, ülkemizde Ar-Ge payının artırılmasında büyük katkısı bulunan işletmeler için büyük önem taşımaktadır.

Ülkemizin AB sürecinde yaptığı anlaşmalar çerçevesinde Gayrı Safi Yurt İçi Hâsılası (GSYİH)’ndan Ar-Ge'ye ayırdığı payın 2023 yılına kadar % 3’e çıkarılması ve bu payın en az 2/3’ünün özel sektör tarafından karşılanması öngörülmektedir.

1.8. Sektörün Dış Ticareti

Yıllar İtibariyle Otomotiv Sektörü İhracat-İthalat ve Açık Rakamları(Milyon Dolar)

(12)

12

“Yıllar itibariyle İthalat-İhracat ve Açık Rakamları Tablosu”ndan da anlaşılacağı üzere;

 2011 yılında GTİP 87.00 kapsamındaki motorlu kara taşıt araçları dış ticaretinde, toplam 17,2 milyar dolar ithalata karşılık 15,8 milyar dolar ihracat gerçekleşmiştir.

 2007, 2008 ve 2009 yıllarında 3 ilâ 5 milyar dolar seviyelerinde gerçekleşen dış ticaret fazlası yaşanan küresel kriz nedeniyle 2010 yılında azalarak 394 milyon dolara gerilemiştir.

 2011 yılında ise ülkemiz otomotiv dış ticaret dengesi, eksiye düşerek 1,4 milyar dolar dış ticaret açığı vermiştir.

 2012 yılında ise bu durum düzelmiş, 14.5 milyar dolar ithalata karşılık 15.1 milyar dolar ihracat gerçekleşmiştir. 2

 013 yılı Ocak-Haziran Döneminde ise 7.9 milyar dolar ithalata karşılık 8.3 milyar dolar ihracat gerçekleşmiştir.

 2011 yılında toplam taşıt aracı ihracatı, 2010 yılına göre yüzde 5 artarak 791 bin adet olmuştur.

 2012 yılında ise toplam taşıt aracı ihracatı bir önceki yıla göre yüzde 8 oranında azalarak 730 bin adet olarak gerçekleşmiştir.

 2013 yılı Ocak-Haziran döneminde 233 bin adedi otomobil olmak üzere, toplam 421 bin adet taşıt ihraç edilmiştir.

 2013 yılı Ocak-Haziran döneminde gerçekleşen taşıt aracı ihracatı, 2012 yılı aynı dönemine göre % 7 oranında artmıştır.

 Otomotiv sanayi, 2013 yılı ilk 6 aylık dönemde gerçekleşen ihracatı ile sektörel sıralamada birinci sırada yer almış ve toplam ihracattaki payı yüzde 14.1 düzeyinde gerçekleşmiştir.

2. SEKTÖRÜN SON ALTI AYLIK DEĞERLENDİRMESİ

⁷

2.1. Son Dönemde Sektöre İlişkin Türkiye ve Dünyadaki Gelişmeler 2013 yılı Ocak-Haziran döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre;

 toplam pazar %11,6 artarak 401.325 adet,

 üretim %0,8 atarak 569.347 adet,

 ithalat %24,9 artarak 276.048 adet,

 ihracat ise %6,9 artarak 420.857 adet olarak gerçekleşmiştir.

 İhracat değeri %4,8 oranında artarak 10 milyar 642 milyon dolar seviyesinde gerçekleşmiştir.

LMC Automotive, 2013 yılı 1. Çeyrek itibariyle 2014 yılı dünya otomotiv pazarı tahminlerini yayınlamıştır. 1. Çeyrek sonuçlarına göre 2013 yılı dünya toplam otomotiv pazarı geçen yıla oranla %2,9 artışla, 86 milyon adet olarak tahmin edilmektedir. 2014 yılında ise dünya

(13)

13 otomotiv pazarının bir önceki yıla göre %6,9 artışla 92 milyon adete ulaşması beklenmektedir.

2013 yılı 1. Çeyrek toplam satışlarına göre en fazla artış Asya/Pasifik (%7,5) ülkelerinde görülürken, Kuzey Amerika’da %5,2 ve Mercosur ülkelerinde de %2,8 artış beklenmektedir.

Japonya (-%4,9) ve Batı Avrupa (-%4,2) ülkelerinde bir önceki yıla göre daralma öngörülmektedir.

2014 yılı toplam satışlarında ise bir önceki yıla göre Asya/Pasifik ülkelerinde (%13,4) en yüksek artış, ardından Mercosur ülkelerinde %8,3 artış beklenirken, Japonya’da %5,8 daralma olacağı tahmin edilmektedir.

2013 Yılı Ocak Haziran Dönemi Üretim ve Pazar Durumu (Adet)

Sektörün Üretim Endeksi Değerlendirmesi

2.2. Sektörün Kapasite Kullanım Oranı Değerlendirmesi

(14)

14 TCMB verilerine göre; imalat sanayi kapasite kullanım oranı 2013 yılı Haziran ayında geçen yılın aynı ayına göre 0,7 puan artarken, bir önceki aya göre de 0,5 puan artarak %75,3 seviyesinde gerçekleşmiştir. 2012 yılı Haziran ayında kapasite kullanım oranı %74,6 düzeyindeydi.

2013 Yılı Ocak-Haziran Dönemi Kapasite Kullanım Oranı (%)

2.3. Sektörün İhracat ve İthalat Değerlendirmesi

2013 Yılı Ocak - Haziran döneminde, GTİP 87 kapsamındaki otomotiv sanayinin toplam ihracatı 8,3 milyar dolar, toplam ithalatı 7,9 milyar dolar, dış ticaret dengesi ise 0,4 milyar dolar dış ticaret fazlası şeklinde gerçekleşmiştir. Otomotiv sanayinin dış ticaretinin Şekil 15’te aylar bazında değişimi gösterilmiştir.

(15)

15

2013 Yılı Ocak – Haziran Dönemi Dış Ticaret Durumu (Dolar)

MOTORLU KARA TAŞITLARI SEKTÖRÜNÜN 2023 YILI HEDEFLERİ

⁸ Motorlu Kara Taşıtları Sektöründe hedef 75 milyar dolar İhracat Yapmak

Türkiye için 2008 yılı ihracatı 17,9 milyar dolar olan otomotiv sektörünün 2023 hedefi 75 milyar dolar olarak hedeflenmiştir. Sektörün dünya pazarından aldığı pay %1,56’dır ve 2023'te %2,40 alması planlanmaktadır. Motorlu Kara Taşıtları sektörüne 2023 yılı için konulan büyüme oranı hedefi ise %10’dur.

2013 yılında dünyadaki ticaretin 1,1 trilyon dolarlık kısmına hakim olan Otomotiv sektörünün hedefi 2023'de de 3,1 trilyon dolardır ve sektörün dünya ticaretindeki payının ise 1,56'dan 2,40'a çıkacağı öngörülmektedir.

2023 Yılı Hedef Pazar Ülkeleri

8 http://www.tim.org.tr/files/downloads/2023/2023_ihracat_stratejisi_kitabi.pdf

(16)

16

2023 Yılı Sektör İhracat Gelir Hedefi

(17)

17

Motorlu Kara Taşıtları sektöründe 2023 Yılı için Belirlenen stratejik hedefler⁹

 Sektörde istikrarlı ihracat artışı sağlamak,

 Alt-sektörde istikrarlı ihracat artışı sağlamak,

 İhracat ve üretim kapasitesini geliştirmek,

 Seçici teknolojik yatırımlar ile gelişmiş ve nakit zengini gelişmekte olan pazarlarda otomotiv endüstrisi payını artırmak,

 Hedef pazarlarda bilinirliği artırmak,

 Kaliteli yerli hammadde üretimini artırmak yeterli hale getirmek,

 Yerli iç pazarı genişletmek,

 Sektörel ticaret ve tanıtım faaliyetlerini yaygınlaştırmak,

 Sektörün gelişimi için gerekli test ve analiz altyapısını oluşturmak,

 Türkiye’yi tasarım, Ar-Ge ve yenilikçilik merkezi haline getirmek, yan sanayideki Ar-Ge çalışmalarını yaygınlaştırmak,

 Lojistik maliyet ve altyapı iyileştirmelerini gerçekleştir

 Tüm yasal düzenlemeleri sektörün rekabetçi gücünü gözeterek, AB ve DTÖ kuralları çerçevesinde yapılandırmak,

 4x4 gibi ileri teknoloji gerektiren segmentlerin geliştirilmesi ve proje bazında yatırımların teşvik edilmesi öncülük etmek,

 Yeni nesil çelikler ve otomotiv plastiği ile ilgili yatırımları teşvik etmek,

 Çevre dostu araçların kullanımının yaygınlaştırılması için toplumda farkındalık seviyesinin artırılmasına yönelik çalışmalar yapmak,

 KOBİler için Turquality şartlarının sadeleştirilmesi ve Yerli markaların yurtdışı tanıtımlarının Turquality desteğini artırılmasını sağlamak,

 Türk otomotiv sektör imajının güçlendirilmesine yönelik çalışmalar yapmak,

 Yurtdışı büyük dağıtım ağlarının satın alınmasının desteklenmesi için teşvik sistemi geliştirmek,

 Kosgeb desteklerinin bilinirşiğini artırmak,

 Yan sanayiyi, yurtdışındaki yatırımları ve satın almaları desteklemek,

 Hedef pazarlara yapılacak sektörel tanıtım faaliyetlerini yaygınlaştırmak,

 Otomotiv alanında yetkinliği olan üniversitelerin laboratuar alt yapılarını üniversite- sanayi işbirliği çerçevesinde geliştirmek ve desteklemek,

 Yeni segment geliştirme projelerini ve Ar-Ge teşviklerini selektif olarak teşvik etmek,

 Vergi mevzuatında (ÖTV, MTV ve akaryakıt) tedricen AB ile uyumlu düzenlemeler yapılması yönünde çalışmalarda bulunmak,

 Organize sanayi bölgelerinde yapılacak yatırımlar için bedelsiz arsa ve altyapı teminine yönelik gerekli çalışmalar yapmak,

 KOBİ niteliğindeki şirketlerin rekabet gücünün geliştirilmesi için işletmelere bilgi, danışmanlık ve destek sağlamak,

9 http://www.tim.org.tr/files/downloads/2023/2023_ihracat_stratejisi_kitabi.pdf

(18)

18

 Ana ve yan sanayi arasındaki ilişkilerin araç konsept ve tasarım aşamasından başlayan uzun vadeli işbirliğinin artırılması ve buna yönelik destek mekanizmalarının oluşturulmasını sağlamak.

2023 Yıllık Oranda Büyüme Hedefi (%)

Dünyada ekonomik ve sosyal anlamda gelişmiş ülkelerin tümü (ABD, Japonya, AB üyesi birçok ülke) uzun dönemli toplumsal, ekonomik ve siyasi hedefleri ile uyumlu bir bilim ve teknoloji vizyonu geliştirmişlerdir ve bu vizyonu güncellerken teknoloji öngörüsü çalışmalarını etkin bir araç olarak kullanmaktadırlar. Ancak, ortaya konulan belgelerin, genel geçerliliği tartışmasız unsurlar içermelerine ve önemli bazı kurumsal ve yasal değişiklikler getirmelerine karşın, hedefleri bakımından tam olarak uygulamaya konuldukları söylenemez.

Bunun nedenleri olarak, bilim ve teknoloji alanında paylaşılan bir ülke vizyonunun ortaya konulamamış olması ve önerilen politikaların ilgili bütün kesimler tarafından ortaklaşa sahiplenmelerinin sağlanamaması gösterilebilir.

Bu tür bir vizyonun oluşturulması doğrultusunda 2002–2003 yıllarında TÜBİTAK’ın koordinasyonunda yürütülen Vizyon 2023 Teknoloji Öngörü Çalışması çerçevesinde yapılan bir çalışmanın sonucunda oluşturulan raporda, Türkiye otomotiv sektörünün gelecek yıllarda teknoloji alanındaki yetkinliklerine dayandırılan senaryolar üretilmiştir.

Otomotiv Sanayinin 2023 Yılına Uzanan Gelecek Vizyonu ve Oluşması Gereken Muhtemel Senaryolar aşağıdaki gibidir:¹⁰

10 http://www.tubitak.gov.tr/tr/kurumsal/politikalar/icerik-vizyon-2023

(19)

19

 Yoğun rekabet nedeni ile, motorlu taşıt aracı üreticileri arasında yaşanan birleşmeler artarak devam edeceğinden dolayı, her biri yaklaşık 10 milyon adet/yıl kapasiteli en çok 5 üretici şirketin oluşacağı görülmektedir. Yaşanmakta olan birleşmeler ve küresel işbirliği daha da artacağından, Türkiye’yi de etkileyerek sektördeki üretim belirli şirketlerde kalacaktır.

 Üreticiler üretim alanlarını da gelişmekte olan ülkelere daha fazla kaydırarak bunun yerine tasarım, Ar-Ge, teknoloji ve satış sonrası hizmet alanları gibi daha yüksek katma değer yaratan alanlarda yoğunlaşacaklardır. Çin Halk Cumhuriyeti yeni üretim ve Ar-Ge potansiyeli ile sanayici ülkelere eklenecektir. Aksam parça üretiminde de benzer oluşumlarla firma sayısı azalacak, bunlar ile motorlu taşıt üreticileri daha organik ve uzun vadeli iş ortaklığı temeline dayanan bir yapılanmaya gidecektir.

Pazarlarda etkinlik daha çok Ar-Ge ile sağlanacaktır.

 Yeni ürün geliştirmek amacı ile Türkiye’deki şirketlere daha fazla görev düşecek ve Türkiye’de otomotiv alanındaki inovasyon yetkinliği artacaktır.

 Mekatronik, yeni malzemeler, yeni hurda araç yönetimi, düşük yakıt tüketimi ve CO2 emisyonu, elektronik kontrol, yeni yakıtlar ve tahrik sistemleri, sürücü konforu, ortak araç platformu geliştirme, müşteri odaklı tasarım ve araç ağırlığını azaltma başlıca Ar- Ge alanlarını oluşturacaktır. Alternatif yakıtlar, sıfır emisyon ve özellikle Hidrojen yakıtı konusunda Ar-Ge çalışmaları genişletilecektir.

 Yılda 4 milyon adet üretim yapılacaktır,

 Dünya’da toplam üretimde ilk 10 ülke arasına girilecektir,

 AB’de toplam üretimde ilk 3 ülke arasına girilecektir,

 AB’de Ar-Ge’de ilk 5 ülke arasına girilecektir.

(20)

20

KAYNAKÇA

 Tübitak Vizyon 2023 Projesi

http://www.tubitak.gov.tr/tr/kurumsal/politikalar/icerik-vizyon-2023

 Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

http://www.sanayi.gov.tr/DocumentList.aspx?catID=1434&moduleID=29&lng=

tr

 Türkiye İhracatçılar Meclisi

http://www.tim.org.tr/files/downloads/2023/2023_ihracat_stratejisi_kitabi.pd f

 TOBB 7. Türkiye Sektörel Ekonomi Şurası

 Müstakil Sanayici ve İş Adamları Derneği