HABERLER:
GEORGES MARÇAIS
Cihanşumul bir şöhrete ait meşhur islâm san'atı müştehriklerinden fransız Georges Marçais Mayıs ayında Pariste vefat etmiş-tir, hatırasına hörmeten Roger Le TOUR-NEAU tarafından 23-5-1962 tarihli Le Monde gazetesinde çıkan makale aşağıdadır:
Fransız İslamolojisi, Georges Marçais'nin vefatiyle büyük bir kayba duçar olmuştur.
Zarif bir Brötanyalı olan bu san'atkâr ev-velâ Güzel San'atlar Akademisine yönelmiş ve orada hiçbir zaman inkâr edilmemiş o-lan, ressam ve desinatör kabiliyetini geliştir-miştir. Sonradan Cezayirdeki Tlemcen şeh-rinde Arap lisanı üzeşeh-rinde etüd yapmakta olan ağabeyi VVilliam Marçais'nin daveti ü-zerine Cezayire gelmiş ve hayatının sonuna kadar aşağı yukarı bu memlekette kalmış-tır. Cezayirds evvelâ Edebiyat fakültesinin İslâm arkeolojisi profesörü, müteakiben Ste-phane - Gsell müzesi ile Edebiyat Fakültesi-nin Şark etüdleri müdürü olmuş ve yakın bir tarihde Afrikayı terkedişine kadar bu görevlerini muhafaza etmiştir.
Elli seneden fazla bir zaman içinde faali-yetini, kabilifaali-yetini, bilgisini, islâm medeniye-tine ve fakültedeki tedrisatına hasretmiştir. Tekaüdlüğünü aldığında, yüksek bir ihtisas ile iyi niyetini ahenkli bir şekilde müvazene-Iendirmiş, ve çok sevilen bir ûstad hüviye-ti hatırasını bırakmıştır.
Marçais arkasından mühim eser bırak-mıştır. İkinci Dünya harbinden hemen ön-ce Edebiyat ve Kitabe Akademisi çalışmala-rını kendisine tahsis etmiştir. Onun şu veya "bu metnini neşretmek suretiyle şeref
duy-mamış hiçbir büyük bir ilmî dergi hemen h^men yoktur.
En mühim makaleleri, kendi yardımlariy-le, 1957 senesinde Cezayirde . (Melanges d'histoire et d'archeologie de l'Occident mu-sulman) adlı bir eserde toplanmış ve bu e-ser kendisine sekseninci yıldönümü münase-betiyle hediye edilmiştir.
. Marçais'nin çalışmalarının esas mevzuu-nu Şimalî Afrika ve İspanyadaki islâm san'-atı teşkil eder. Fakat, o, bir san'san'-atın ser için-deki bir çiçek almaktan uzak olduğunu ve bu san'atın cemiyet, içinde.geliştiğini ve bunu an-lamak için cemiyeti gayet iyi tanımak icap et-tiğini, biliyordu. Bu bakımdan cemiyeti tanı-mak için tarih üzerinde çalışmış ve eser yaz-mıştır. Evvelâ XI inci asırdan XIV üncü aşı-ra kadar Berberistanda yaşıyanlar hakkındaki bir etüdü, Afrikanın gelişmesinde kat'î rolü cynıyacak kütle hareketlerine aittir: sonra-dan müslüman bir âlimle teşriki mesaide
bu-lunarak Mereide sülâlesine ve Ortaçağa ait bir eser neşretmiştir; nihayet gayet sağlam ve harikulade yazılmış olan, Ortaçağ Avrupası ile islâm dünyasının samimî münasebetlerini taçlandıran etüdünü yayınlamıştır.
Marçais umumiyetle hadiselere dayanan tarihi tutmuş; senteze ve tarihî tefekküre dalmadan hadiselerin ve devamlarının müm-kün olabileceği hadiselere inanmıştır.
İl'-: çalışmalarını Tlemcen şehrindeki arap sanatına hasretmiş ve ağabeyi ile müştereken neşretmiştir.
Sonradan kendi kanatlariyle uçmaya baş-lamış ve birkaç teknik ve mahdut mevzuya münhasır eserinden sonra, büyük çaptaki e-serlerini neşretmiştir. Tunus, Cezayir, Fas, İspanya ve Sicilyadaki Arap mimarisi üze-rinde yazdığı (Manuel D'art Musulman) adlı eseri çok takdir kazanmıştır; daha sonra çok iyi takdim edilmiş bulunan ve müellifin diğer şehirlerden daha çok sevdiği Tlemcen şehri üzerindeki etüdü neşredilmiş; nihayet gerek muhtevası ve gerekse resimleri bakı-mından uzun müddet bu meselede ana kitap mahiyetini muhafaza edecek olan (Architect-ture Musulmane d'Occident) eseri neşredil-miştir.
Kardeşinin Arap lisanı sahasında ebedi-leştirdiği Marçais ismi Marçais'nin muazzam eserleriyle daha da ebedileşmiştir.
Maalesef, çok tatlı bir insan olan Marçais, ebediyete intikal etmiştir. Sevimli, biraz mahcup ve ihmalkâr kıyafetiyle Marçais sa-dece mümtaz ve çelebî bir insan değil, aynı zamanda gençlerin mesaisini destekliyen bir şahıstı. Bu emeğini Enstitü müdürü olarak fazlasiyle ifade etmiştir.
Mükemmel bir fransız âlimi olan müte-veffa, benzerlerinin hiç bir zaman bu şekil-de dünya çapında bir şöhrete mazhar ola-cağından bihaber olarak bu mertebeye yük-selmiştir.
Halûk TOGAY n Emin ONAT anıldı.
İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından, bi-rinci ölüm yıldönümü olan 17 Temmuz
1952 salı günü saat 10.30 da Üniversitenin merkez binasında yapılan bir tören ile anıl-mıştır.
Bu münasebetle bir çok hatipler söz al-mıştır. Bu mevanda, Rektör Prof. Dr. Hik-met Binark, Mimarlık Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Said Kuran, Prof. Sabri Oran, marlar Odası İkinci Başkanı Y. Müh. Mi-mar Doğan Tekeli, Doç. Orhan Bolak, Asis. Erol Kulaksızoğlu ve Öğrencilerinden: Mine
Özbil, konuşmuşlar ve hocayı anmışlardır. Sonra da kabrini ziyaret etmişlerdir. Bu yıl-dönümü münasebetile ONAT hakkında bir de kitap yayınlanmıştır.
• BEYAZ ÇİMENTO MESELESİ! Son zamanlarda, inşaat piyasasında beyaz çimento fiyatları anormal bir şekilde pahalı-laştırılmıştır. Bilhassa ithalâtçılar tarafın-dan, ilgili makamların alâkasızlığı yüzünden çok sııistimal edilen bu malzeme fiyatlarına hükümetin gereken ilgiyi göstermesi icap et-mektedir.
İlk nazarda lüks bir malzeme gibi görü-len beyaz çimento, hakikatte modern inşaat-ta seneden seneye daha fazla kullanılmak-tadır. Avrupada beyaz çimento esasen bir lüks olmayıp normal Portland gibi sayıl-makta, fiyatı da pek az farklı bulunmakta-dır. Halbuki bizde, liberasyonda olmaması ve kotalarda da çok az kontenjan verilmesi, bu neticeyi doğurmaktadır. İthalâtçıların 50 kg. lık torbaları 40 kilograma indirmeleri ve torbası 30 liraya satılması icap eden ithal mallarını 55 - 60 liraya kadar yükseltmeleri, yapılan oyunları açıkça göstermektedir. Tar-sus beyaz çimento fabrikasının imalâtı da memleketin ihtiyacını karşılamaktan çok u-zaktır.
İlgili makamların beyaz çimentonun dün-ya pidün-yasalarındaki fidün-yatlarını incelemeleri, bu malzemenin ithalini kotadan çıkartıp, li-berasyona alması gerekmektedir. Bu günkü vaziyet karaborsanın tam kendisi olup müs-tehliki mahdut bir ithalâtçı kütlesinin türlü oyununa mahkûm etmiş bulunmaktadır. Tar-sus fabrikasının beyaz çimento fiyatları da, anormal derecede yüksektir. Yerli beyaz çi-mentonun da, maliyet fiyatlarının incelen-mesi gerekli bulunmaktadır Beyaz çimento fiyatları hakkında Ticaret Bakanlığının alâ-kasını sur'atle beklemekteyiz.
| | Sümerbank tarafından Bolııda inşa edilen sıkıştırılmış tahta elyafı «SELOTEKS» fab-rikası tecrübe imalâtını başarı ile bitirmiş ve piyasaya mal arz etmeğe başlamıştır. Memleketimizde inşaat ve mobilya sanayiin de büyük yer tutan bu malzemenin satışa arz edilmesi piyasada ferahlık yaratacaktır. | | Yeşilköy hava meydanının büyütülmesi için gereken projelerin tanzimi Paris «OR-LY» hava meydanını yapan Fransız firması-na 20 milyon Türk lirasıfirması-na ihale edilmiştir. Projelerin tanziminden sonra tevsi işine baş-lanacak ve meydana 200 milyon lira sarfedi-lecektir. Büyütülmesinden sonra en büyük uçaklar meydana rahatça inebilecektir.
