Koruyucu giysi yeni teknikler
Siileyman COBAN Dr.MOh.
Ege Un.Moh.Fak. Tekstil Muh. BBi. lZMlR
Yagmurdan ve soguktan koruyan giysiierin yaprmrnda giyim konforu ve rahatl~gr gittikqe daha qok aranrr olmugtur. Su iticilik iglemi gdr- rnilg kumaglar yagmura kargr koruyuculuk gore- vini yeterince yapamamakta, su geqirmeyen ku- magiar ise deri soiunumunu da engelledigi iqin, giyimde slkrnt~ vermektedirler.
Bu nedenle, hem su geqirmeyen hem deri soiunumunu saglayan yeni kumag ilretim teknik- leri geligtiriimigtir. Burada b u tor kuma* qegitleri hakkrnda bilgi verilmekte ve rnikrogdzenekii kap- lama teknigine gore qalrgma gekli aniat~lmakta- dir.
NEW TECHNIQUES IN THE MANUFACTURE OF PROTECTIVE CLOTHINGS
In the manufacture of clothings which protect human body from the rain and cold more case and comfort in wear are required nowadays.
Water repellent finished cloths do not show a satisfactory performance against the rain, water 'proof finished protective cloths, on the other hand, prevent the skin respiration, thus giving discomfort in wear.
For the above reasons, new developments have taken place i n the production techniques of water proof finished protective cloths which do not prevent the skin performances. Some know- ledge about such kinds of cloths i s given here, and the method of microholed coating technique i s also explained.
1. G i R i S
Koruyucu giysilerin as11 gBrevi gOnlOk gl- ylmde serbest zamanlarda, spor faaliyetlerlnde veya d ~ g a r ~ d a yaprlan qal~gmalarda Bzel giysi veya ig elbisesi olarak kiglyi yagmurdan ve soguktan korumakt~r. Cok yakm zamana kadar bu amaca uygun mamul y a p ~ m ~ n d a bagl~ca lki tur Oretim teknigi sBz konusu idi. Bunlardan birinclsi gu anda da y a p ~ l d ~ g ~ gibi normal yaQ- murluk veya ilst giysi olarak kullan~lan mamul- lere birsu iticilik igiemlnin uygulanmas~d~r.
BOylesi bir mamul, doku Bzelliklerlnden hiq- bir gey kaybetmeksizin aktar~lan maddenin cinsl- ne gBre mamul Ozerinde olugturulan su iticl film tabakaslnm etkisiyle yagmura bell1 bir sllre karg~
koyarak gOrevini yapmaktad~r. Bu su iticilik etkisi yozeyde oidugundan, bir kere yagmur tekstii mamulone nufuz etti mi, onun iyice
~slanmas~ kaq~n~lmazd~r. Bu nedenle, su iticilik iglemi gtirrnilg mamuller ancak qok k ~ s a bir sOre i ~ i n yagmura karg~ koruyucuiuk gBrev1 yapabil- mektedirler.
ikincisi ise, bir tekstil mamulOnOn yozeyini, gimdi de y a p ~ l d ~ g ~ gibi, suyu hiqblr gekilde geqirmeyen uygun bir polimer madde ile kapla- maktrr. Bu gekilde yozeyi kaplanm~g olan tekstil rnamulu yagmuru, sogugu geqirmedigl gibi, vucuttan ter naklini de engelledigi lqin giyimde rahats~z edicl blr durum yaratmaktad~r.
igte yalnlzca su iticilik iglemi gdrmllg bir rnamulun yagmurdan korunma tizelliginin yeter- siz olugu, yiizeyi tam kaplanmlg mamulde ise en ufak bir harekette vOcuttan 51kan ISI ve nemin kolayca d ~ g a r ~ a t ~ l a m a y ~ $ ~ sonucu giyimde s ~ k ~ n - 11 vermesi, bu konuda amaca uygun mamul konstrOksiyonlar~n~n geligtlriimesl iqin qal~gma- lar~ yogunlagt~rm~gt~r. Bu qahgmalarm sonunda hem yagmurdan, soguktan koruyan hem de vucudun solunum yapmaslnl saglayan, yani damla halindeki su molekOlOnO d l w r ~ d a n iqeri geqirmeyen ama buhar halindeki tek su molekul- lerini iqeriden dl y r l geqlrebilen mamul konstrllk- siyonlarl geligtiriimigtir.
2. NORMAL SU ITlCiLiK BlTiM ISLEMI
Su iticilik bitim igleminin esasl, daha Once de deginlldigi gibi, tekstil mamul0nO uzun hidrofob grup iqeren maddelerle igleme sokmak ve rnamul yozeyinde suyu sevmeyen, suyu Iten ince bir film tabakas~ olugturmakt~r. Mamul ve ipliklerin yozeyinde olugturulan bu ince su itlcl
TEKCTILVEMAKINA C I L T : ~ SAY1: 3 ~ ~ ~ 1 5 1 9 8 7
zar tabakas~ tekstil mamulOnOn gtizeneklerini kapamad~g~ iqin vocudun ter naklini engelleyici herhangi bir sak~ncas~ yoktur. Hatta terleme sonucu vOcuttan ~ l k a n su buhar~ su iticl mamul gBzeneklerinden yogunlagmadan daha kolay dl- wnya verilmektedir harakq~oglu, 19791. Ancak nevar ki, bu tor bir iglem mamule tam anlamlyla yagmurdan koruyucu bir Bzellik kazandlrmamak- tad~r.
Bir kere su yozeyden iqeri girdlkten sonra rahatllkla mamul taraflndan allnmaktave tllmlly- le ~slanma kaqln~lmaz olmaktad~r. Conk0 aktari- Ian bu maddeler liflerln su emicllik degerinde herhangi bir azalmaya neden olmamakta, yalnlz- ca suyun baglang~qta yOzeyden i ~ e r i girmesini bir sOre engellemektedirler. Buglln su lticilik maddesi olarak en qok kullan~ian maddeler gunlard~r:
-
Alllminyum veyazlrkonyum tuzu iqeren para- fin emOisiyonlarl,-
Silikon bilegikleri,-
Florkarbon bilegikleri.Bunlann yan~nda iki banyolu yonteme gore q a l ~ g ~ l d l g ~ iqin, Bnemi gittikqe azalan, mamul yozeyinde metal (aiuminyum) sabunu oluguran iglemler ve yaplslnda krom buiundugu lqln hem yegilimsl rengi hem qevre klrliligi aq~s~ndan yine az kullan~lan kromstrearat gibi su lticilik OrOnleri de bulunmaktadlr.
lglemierinde bu oryantasyoPain e r iyi gekilde oimas~ gerekir. Parafin emOlsIy~;~lar~nda Al ve Zr bilegikleri, silikonda uygun katalizaterler, florkarbon bile~iklerinde ise polimerizasyonu sagiayan reaktif gruplarm bulunmas~, su itici gruplar~n mamul yozeyinden d ~ y r ~ y a dogru olan oryantasyonu destekiemektedirier.
Su iticilikten tllmoyle farkl~ olan su geqir- mezlik iglemi, tekstii mamulOnOn yozeyinin yapay polimer maddelerle kaplanarak gBnln0- mOnOn degigtlrilmesi, bir ~ e g i t dogal deri gBrO- nOm0nOn kazandlr~irnas~ iglemidir.
Eskiden bu amaqla kullan~lan dogal kauquk, vulkanizasyon gibi ISII iglem gerektirmesi, asit a r t ~ g ~ ve metal iyonlanndan kolayca etkilenerek parqalanmas~ gibi sakmcalan nedeniyle son zamanlarda yerini yapay polimerlere b ~ r a k m ~ g ~ r . Simdiye kadar bu tor kaplamalar iqin daha qok pollvinilkionlr (PVC), polioretan (PUR) ve poli- akrilat cinsi maddeler kullan~larak mamulOn yOzeyi hava ve su geqirmeyen blr yaplya dBn0g- tOnllmOgtOr. Kullan~lan bu maddelerin de yine birbirilerine gBre baz~ avantaj ve sakmcaiar~
bulunmaktad~r (~nonim,1986).
drnegin polivlnilklorllr, fiyatrnm uygun olma-
SI, kolayca eriyerek yilzeye s~vanabilmesi, a v - ma d a y a n m ~ n ~ n yoksek olmas~, hava kogullarma kargt d a y a n ~ k l ~ l ~ g l ve belli derecede g l l ~ tutugur
I
C = O C = O CH, CH, Ct!, CH, ,. I --
I
T e k s t i 1 mamul u T e k s t i l m a m u l u T e k s t i l mamuluA1 iminyum tuzu i t e r e n S i l i k o n b i l e s i g i n i (mono F l o r k a r b o n b i l e s i g i p a r a f i n emulsiyonu ve d i m e t i l p o l i s i l i o k s a n ' i n
413 k a r i s i m i )
$ekil 1. En qok kullanllan Onern11 su ltlcilik OrOnlerinin etkl prenslbl
gekil l ' d e gBrald(lg0 gibl,su iticilik maddele- tizeilik gUstermesi glbi avantajiart ;.?nii.da; k l r ~ l - rlnde buiunan uzun hidrofob gruplar mamul yo- g a n l ~ g ~ , elastikiyetinin yurnu.$at~c~!s:a ~ , Q I I olu- zeylnden d ~ g a r ~ y a dogm yOneldikler1 iqln suyu gu, kuru temizlemeye dayan1ks!z!tL31, sogukta yOzeyde yakalay~p belli bir mOddet mamule esnekliginin iyi o l m a y ~ g ~ ve ince kaplamalar iqin girmeslni engellemektedir.
0
nedenle su iticilik uygun o l m a y ~ g ~ gibi sakmcalara sahiptir.T E K S T I L V E MAKINA C1LT:l SAYI: 3 M A Y I S 1 9 8 7 143
