G a l a t a s a r a y d a r e s i m
s e r g i s i
Z . F o ç a l ı
Yeşilli kadın portresi. Ayet S ü m e r
Güzel San'atlar Birliğinin 20 inci resim sergisi Galata-sarayda, sessiz, sadasız açıldı. Her sene Yerli Mallar Sergisi ile açılan bu sergi hiç şüphe yok ki evvelkinin; kalabalığı ve gürültüsü arasında; daha fazla göze çarpıyor ve daha fazla geziliyordu.
Galatasaray lisesinin orta merdiveninden çıkınca kar-şıya gelen büyük salonda, resim üstadlarımızm eserleri teş-hir edilmiş, karşıya gelen sağ taraf boş bırakılarak, siyah bir tülle Namık İsmailin ismi yazılmış. Arkadaşları haki-katen değerli olan bu san'atkârı unutamadıklarını gösteren bu nazik hareketle, ziyaretçiler üzerinde kederli bir hatırayı tazeliyorlar.
Birliğin her yıl mutad olan bu sergisinde yüzden fazla tablo teşhir ediliyor. Bunlar üç büyük salona asılmış. Diğer iki salonda bazan o kadar zayıf, fena resimlere tesadüf olu-nuyor ki, insan bunların niçin kabul edildiğine hayret edi-yor. Burası amatörlerin, mektep talebelerinin viicude ge-tirdikleri bir sergi değil, ressamlık karyerini taşıyan san-atkârların sergisidir.
'Halka., yabancılara, 'resim san'atımız hakkında, res-samların en büyük bir teşekkülü olan birlik kanalı ile arze-dilen bu sergide jüri heyetinin çok müşkülpesent davranması lâzım gelirdi.
Bundan başka sergi geçen senelerden kemmiyet ve keyfiyet itibarile daha çok zayıf. Her sene tablolarını bekle -diğimiz ressamların tek tük çalışmalarına tesadüf ediliyor. Hele bazısının hiç eseri yok. Soruyorsunuz, onun tabloları Ankara sergisinde satıldı. Burada teşhir edilecek eseri kal-madı, diye cevap veriyorlar.
Güzel San'atlar Birliği resim şubesi her sene Ankarada Haziran ayında bir sergi açıyor. Bu sergi ressamlarımızın bir sene zarfında çalıştıkları eserlerin satış salonudur diye-biliriz. Bu yıl da 6000-7000 liralık satış yapmağa muvaffak olan ressamlarımız oradan memnun olarak döndüler. Elle-rindekini orada bırakınca İstanbul sergisine de bir şey
ve-remediler. Bunun için sergide eser yok gibi. Fakat nazarı dikkati bir şey daha celbediyor.
Galatasaray sergisinde evvelki senelerde mutlaka biı çok tablo satılırdı. Bu defa mevcut tablolarının üzerind: (satılmış) klişesini görmek kabil olmuyor. Bununla anlaşı-lıyor ki, resimden anlıyan İstanbul halkı mecut tablolarıı alıcısı olmaktan çıkmıştır.
Bu sergi, Ankara sergisinin âdeta bir tortusu mahiye tinde olmuştur. Artakalan ve satılamıyan eserler sergisi.
Portre. Ali Karsan ( A r a p kızı) portre. M e l e n Celâl
Büyük salonda, Çallının bir kaç tablosu var. Yukarıya asılmış olan Okraynalı kadın portresi, renk ve oturtuş iti-barile iyi, fakat bu Çallının Rusya seyahatinde yaptığı bir etüd olduğundan bitmemiş bir halde. Bunun altında yine Çallının bir (Çıplak) ı var. Bu Nünün torsu güzel fakat ba-caklarda forum ve anatomi yok.
Konya Saylavı Şevketin yalnız bir eski ev tablosu var. Herhalde bu ressamımız da resimlerini Ankarada bırakmış olacak. Portretist Fayhamanın (İsmail Hikmet) portresi iyi.
Yalnız eller fena. Fayhaman bize daha çok güzel portreler ver-miştir. Ayni salonda Halil Paşa, Vecihi, Saminin resimleri var. Vecihinin kayıkları güzel. Ayet Sümmerin (Yeşilli kadın) portresi ehemmiyetli bir yer işgal ediyor. Bunu seyrederken iki ressam arkadaşla karşılaştım. Onlarla beraber bu port-reyi tetkik ediyoruz. Bu san'atkârın eserleri bir kaç yıldan-berı epey dedikoduya sebebiyet veriyor. Yanımdaki arkadaş-lara soruyorum. Dudaklarını bükerek cevap veriyorlar: Çok objektif ve kuru, âdeta boyanmış bir fotoğraf gibi, renklerde
Çıplak, i. Çallı
değişme yok, resim sanatı aynen tabiati kopye etmek değildir, diyorlar. Bu sözlerden sonra tabloyu daha dikkatle inceliyo-rum. Evet, Ayetullah Sümer belki (fresk) muallimliğinin tesirleri ile diyeceğim; çok realist ve çok hudutlu ve fini çalışıyor. Renklerinde değişme yok, bütün tabloları hemen hemen', intihap ettiği bir rengin muhtelif nüansları içinde kalıyor. Bu hal tablolarına bir hüzün vermektedir. Fakat ne de olsa bu san'atkârın çalışışını bir (tarz) olarak kabul etmek lâzım. Her itiraz edene bu tarzda bir travay yap-mağa muktedir olup olmadığını da sormalı. (Yeşil ka-dın) tablosunda her şey yeşil, kadının gözlerinden, divana ve kaktüse kadar her şey yeşil renkte. Yalnız bu tablonun kusurlarından biri plânlı değil. Ayetin bundan başka Burgaz adasından bir kaç poşadı var. Burada ressam, modern bir anlayışla çalışmış. Ayet, büyük bir kaç tablosunda da böyle çalışsa muterizlerine iyi bir cevap vermiş olacak. Saminin Sonbaharmdaki renkler hakikaten sonbaharı anlatıyor. Bü-yük salonda ressam Melek Celâlin Arap kızı tablosu var. Bu tablo ayni ressamın, diğer salonda teşhir ettiği eserlerden çok kuvvetli. Tabloda Arap kızının profili muvaffakiyetle ko-nulmuş. Renkler çok ahenktâr. Diğer salonda Âdil Karsanın
bir çok portreleri var. Bu san'atkâr çok portre çalışmış, fakat neşrettiğimiz hepsinden daha iyi.
Ressam Kalmakın (Kalmikof) etüdleri güzel. Bilhassa (Japon kadını) en iyisi. (Avni) isminde genç bir ressamın bir kaç etüdü var. Bu san'atkâr modern bir çalışma va-dediyor.
Sergiyi herhalde bu yıl çok az kimse gezdi. Sebebi ma-lûm. Henüz resme karşı alâka ve bilgisi az olan halkı bir panayır olmayınca Galatasaray antresinden salonlara kadar çekmek müşkül. Bilmem antre almak ta bir sebep olur mu? Fakat daha ayak üzerinde, daha kalabalığa yakın bir yerde sergiyi açmak kabil olsaydı, meselâ, Taksim emlâk şirketinin meydanda yaptırdığı yeni binanın üst katı en muvafık yer-dir. Mademki bir galerimiz, salonumuz yok, şimdilik burası en iyi yerdir. Son zamanlarda burada açılan sergiler ne ka-dar fazla rağbet görüyorlar.
Gelecek sergilerde, Güzel San'atlar Birliği ressamların-dan, daha yüksek değerde, daha fazla eser bekliyoruz. Mem-leketimizde, gruplanan, partileşen ressamlığın her biri kendi şubesinde, diğerlerinin1 itirazlarını .tenkitlerini yenecek ma-hiyette çalışmalara muhtaçtır.
