ÇOCUKLARDA BESLENME ALIŞKANLIĞI VE YEME
PROBLEMLERİ
NELERE DEĞİNECEĞİZ….
1.Beslenme alışkanlığı nedir?
2.Beslenme alışkanlığı nerde başlar?
3.Yeme problemlerinin başlıca nedenleri nelerdir?
4.Yeme problemlerinin çözümü için okulda neler yapılabilir?
5.Yeme probleminin çözümü için anne-babalara
öneriler..
B ESLENME A LIŞKANLIĞI
Beslenme Alışkanlığı:Canlıların gelişmeleri ve yaşamlarını devam ettirmeleri için gerekli olan besin maddelerinin alınması ve kullanılmasıdır.
Çocukta Yeme Problemi:Çocuğun yemek yemeyi reddetmesi,yemek seçmesi,yemek yerken
oyalanması ve yemekle oynaması, yemek yenilen
yere gitmek istememesi ve protesto etmesi..
B ESLENME A LIŞKANLIĞI N ERDE B AŞLAR ?
Çocukta yeme alışkanlığının başlangıcını bulmak istersek öncelikle ilk çocukluk yıllarına gitmek gerekir.
Çocuk anneyle sağlıklı ve anlaşılabilir bir ilişki
geliştirirse anne çocuğun ne zaman acıktığını anlar ve ona göre çocuğu besler.Aksi taktirde anne, çocuk her ağladığında çocuğu beslemeye çalışıyor ya da çocuk acıktığında beslemeyi erteliyorsa bu
davranışların sonucunda çocukta beslenme alışkanlığı şekillenmiş oluyor.
İleriki dönemlerde yeme problemleri, çocuk 1-2 yaşındayken kendini göstermeye başlıyor.Çocuk bağımsızlığını ilan etme çabasını yemek yememe davranışıyla gösteriyor.
Yeme problemleri en sık 2-3 yaşlarında ortaya çıkıyor.Çocuk bu dönemde bireyselleşmeye ve
özgürlüğünü kazanmaya başlıyor.Bunu da yemek konusunda kendi istediğini yapma yoluyla
kullanabiliyor.
Y EME P ROBLEMLERİNİN N EDENLERİ ..
Çocuğa ilişkin beslenme sorunlarının temelinde bir kaç durum vardır.
1. Tıbbi sorunlardır.
Yemek borusu, sindirim sistemi sorunları olabilir. Bu durumlar tıp tarafından tedavi edilebilen durumlardır.
2. Besin seçiminde yapılan yanlışlıklardır.
Kolayca çözümlenebilir.
3.Beslenmeye ilişkin uygun olmayan tutumlardır.
Bu sorun hem daha sık görülen, hem de daha zor
değiştirilebilen sorunlardır.
Y ANLIŞ T UTUMLAR ..
Yemek zamanları çocuğun acıktığı zamanlar değil annenin belirlediği zamanlardır.
Yenmesi gereken miktar, çocuğun doyduğu miktar değil annenin kafasında tasarladığı ‘gerekli
miktar’dır.
Çocuk hem yemeği kendi yemeli hem de etrafa döküp saçmadan hızlıca yemelidir.Bu şekilde kendi
yiyemiyorsa anne onu kısa yoldan beslemelidir.
Çocuk yemek masasına gelmiyorsa çocuğun peşinde koşarak tv karşısında ve ya başka bir uğraşla
oyalanırken yemek yedirilmelidir çünkü esas olan çocuğun karnının doymasıdır.
Çocuğu yemek yediğinde ödüllendirmek,yemediğinde cezalandırmak sonuç veren bir yöntemdir.
Y ANLIŞ T UTUMLAR ..
Çocuk yemek yeme zamanlarını kendi kendine bilemez, anne çocuğuna ne zaman acıktığını ne zaman doyduğunu söylemelidir.
Çocuğun yemesi gereken sağlıklı besinler önceden anne tarafından hazırlanmalıdır ve çocuk bunları yemek zorundadır.
Yemek yemek çocuk için yerine getirilmesi gereken çok önemli bir görevdir.Gelişimi için bunu yapması gerekir.
Çocuğun yemek yemesinden tamamen anne
babalar sorumludur.
O KULDA N ELER Y APILABİLİR ?
Çocuklar okula geldikleri dönemde zaten ailede oluşmuş bir yeme alışkanlığı ile birlikte gelirler.
Çocuğun ailede yeme ile ilgili bir problemi varsa çocuk okulda da aynı davranışı devam ettirmeye çalışır.
Öğretmenlere düşen;
o Burada çocuğun kişisel özelliklerini de dikkate alarak okulda yemek konusunda belirli kurallar
koyulmalı ve tüm çocukların bu kuralların bilincinde olması için çalışmalar yapılmalıdır.
o Bu kurallar okulun başlangıcında belirlenmeli hatta bazı konularda çocukların da fikri alınarak ortak bir sözleşme havasında oluşturulmalıdır.
Çocuklar sorumluluğunu üstlendiği kurallara uyma davranışını daha kolay gösterirler.Yemek saati,yemek yerken uyulacak kurallar,sıra alma,yemeğini
bitirme,yemek yerken oturarak yeme vb. konular konuşulmalıdır.
Çocuklara yemek saatinden önce eğlenceli bir aktivite yaptırılırsa yemek yeme konusunda iştahları
fazlalaşacaktır.
Her çocuk birbirinden farklı özellik gösterir.Yemek yeme konusunda kesinlikle diğer çocuklarla kıyaslanmamalıdır.
Yemek yeme üzerinden ödül ve ya ceza verilmemelidir.
Yemekleri çocukların tercih edebileceği menüler oluşturulmalıdır.
Yiyecekler çocukların kolay yiyebileceği ve ilgilene bileceği biçimde hazırlanmalıdır. (örmeğin küçük dilimlenmiş
havuç, salatalık, vb; küçük şekillenmiş köfte, sigara böreği;
karikatürize edilmiş kurabiye, kek, vb)
A NNE -B ABALARA Ö NERİLER ..
Yemek saatlerini, özellikle sabah, öğle, akşam olarak belirleyip, o saatleri rutin hale getirin.
Yemek zamanlarında çocuğunuzun tabağına yiyebileceği kadar ve makul bir miktarda yemek koyun. Eğer çocuğunuz önündeki bütün yemeği yerse, biraz daha isteyip istemediğini sorun.
Yemek sırasında uygulanacak belirli kurallar belirlemek iyi olacaktır: Ağızda yemek varken konuşulmaması, televizyon karşısında yemek yenmemesi, yemek bitene kadar masadan kalkılmaması gibi.
Yemek için belirli bir süre belirleyin, (25-30 dakika ) ve bu süre bitince sofranın kaldırılacağını belirtin.
Yemekler arasında abur cubur yenmesini kısıtlayın. Böylece acıktığı zaman yemek yiyecektir.
Dengeli beslenmesine çalışılmalı ama besin seçimlerine de saygılı olunmalıdır.
Yemek esnasında çeşitli sağlıklı yemek
seçenekleri sunup, çocuğunuzu masadakilerden istediğini yemesi konusunda serbest bırakın.
Anne baba olarak çocuğunuza yeme
alışkanlıkları konusunda iyi örnek olmaya
çalışın. Abur cuburdan uzak durun, çocuğunuzun yanında çeşitli yemekler hakkında şikâyet
etmekten kaçının, sağlıklı besinler yiyin.
Unutmayın ki çocuğunuz sizin her davranışınızı
örnek aldığı gibi, yemek yeme davranışlarınızı da
örnek alacaktır.
Yemek yemeyi zevkli bir durum haline getirin. Çocuğunuzu
sevmediği bir yiyeceği yeme konusunda zorlamayın. Ona rahat bir yemek ortamı sağlayın.
Eğer çocuğunuz okul öncesi bir yaştaysa, onu da alışveriş, yemek seçimi ve yemek yapma gibi aktivitelere dahil edin. Bu sayede çocuğunuzun yemek zevki konusunda bilgilenmiş olursunuz.
Anne baba yemek hazırlarken çocuğunda yardımcı olmasına fırsat verin, çocuğun yemek yediği ortam da önemlidir. Çocuğa uygun masa, sandalye, tabaklar kullanması önemlidir.
Çocuğunuzun kendi yemek yeme davranışı üzerindeki kontrole sahip olmasına izin verin. Böylece yemek yeme saatlerinin bir savaş
olmaktan çıktığını göreceksiniz.
Unutmayın ki, çocuğunuz büyüdükçe iştah durumu ve tat duygusu değişecektir. Bununla birlikte yemek yeme alışkanlıklarının da düzene girdiğini göreceksiniz.
-Çocuğun her istediğini yaparak ona yemek yedirmeye çalışmakta doğru bir davranış değildir.
-Çocukla şarkı söyleyerek, top oynayarak, dans ederek yemek yedirmeye çalışmakta uygun değildir.
-Çocuğu başka çocuklarla kıyaslamak (Ayşe bak nasıl da yemiş de büyümüş), yarıştırmak (bak Ahmet tabağını bitirdi bile) da doğru bir davranış değildir.
-Ailenin çocukla pazarlık etmesi “bu tabağı bitirmezsen sana pasta yok” veya ısrar etmesi “ bu son haydi bunu da ye” çocuğun daha az yemesine, karşıt tepkiler vermesine neden olabilir.
-Yemek yemesi için çocukla pazarlık yapmak, yalvarmak, onu yemek yediği için ödüllendirmek uygun değildir.
-Çocuğa ısrar etmek, baskı yapmak, çocuğun daha az yemesine neden olmaktadır. Çocuğa yemek yemesi için ısrar etmek, baskı yapmak, çocuğu cezalandırmak ilerde çocuk üzerinde olumsuz etkiler bırakır.
Grup halinde yaşıtlarıyla ya da arkadaşının evinde, restoranda, piknikte yemek, yemenin çocuklarda, özellikle seçici çocuklarda olumlu yeme davranışının gelişmesine yardımcı olduğu bilinmelidir.
