30/10/2013 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanmıştır.

1 30/10/2013 tarihli ve 28806 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.

DOĞAL GAZ İLETİM LİSANSI SAHİBİ ŞİRKETLERİN TARİFELERİNE ESAS GELİR TAVANLARININ BELİRLENMESİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR

Karar No: 4638-1 Karar Tarihi: 3/10/2013

BİRİNCİ KISIM

Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak, Tanımlar ve Sunulacak Veriler BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak ve Tanımlar Amaç

Madde 1- (1) Bu Usul ve Esasların amacı, iletim ve sevkiyat kontrol tarifelerine esas oluşturacak iletim sistemi gelir tavanlarının belirlenmesi için yapılacak hesaplamaları düzenlemektir.

Kapsam

Madde 2- (1) Bu Usul ve Esaslar, yalnızca boru hattı ile doğal gaz iletim faaliyeti yapan lisans sahiplerini kapsamaktadır.

Hukuki dayanak

Madde 3- (1) Bu Usul ve Esaslar, 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu ve Doğal Gaz Piyasası Tarifeler Yönetmeliğine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

Madde 4- (1) Bu Usul ve Esaslarda geçen;

a) Başlangıç yılı: Tarife uygulama döneminin ilk yılını,

b) Düzenlenmiş varlık tabanı: Her bir tarife yılı için yılbaşı ve yılsonu olmak üzere, güncellenmiş nominal düzenlenmiş yatırım harcamalarından yatırımların itfası için ayrılan toplam tutar düşülerek hesaplanan tutarı, c) Gelir farkı: Tarife yılından iki önceki yıla ait gelir tavanı ile aynı yılda iletim ve sevkiyat kontrol tarifeleri kapsamında toplanan gelir arasındaki farkı,

ç) Gelir farkı düzeltme bileşeni: Tarife yılından iki önceki yıla ait gelir farkının bu Usul ve Esaslarda yer alan faiz oranı ile tarife yılı başına getirilmiş değerini,

d) Gelir tavanı: Her bir tarife yılı için ilgili tarife yılının yıllık gelir gereksinimine ilgili tarife yılı için bu Usul ve Esaslar kapsamında hesaplanan gelir farkı düzeltme bileşeninin eklenmesiyle ulaşılan ve ilgili tarife yılında elde edilmesi öngörülen geliri,

e) İletim stoğu: Tarife hesaplamalarında dikkate alınan iletim şebekesinin işletilmesi sırasında iletim şebekesinde bulunan/bulunması öngörülen, maliyeti iletim şirketince karşılanan doğal gaz miktarını,

f) İletim şirketi: Boru hattı vasıtasıyla gaz taşımak amacıyla iletim lisansı almış olan her bir şirketi,

g) İtfa: Nominal düzenlenmiş yatırım harcamalarının geri dönüş süreleri dikkate alınarak her bir tarife yılı için hesaplanan tutarı,

ğ) Kurul: Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunu, h) Kurum: Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunu,

ı) Makul getiri tutarı: Reel makul getiri oranının tarifeye esas düzenlenmiş varlık tabanına uygulanması ile bulunan tutarı,

i) Nominal düzenlenmiş yatırım harcamaları: İletim şebekesi ile ilgili yapılan/yapılacak yatırım harcamalarının toplamından oluşan tutarı,

2 j) Nominal makul getiri oranı: Tarifeye esas düzenlenmiş varlık tabanının finansmanında kullanılan kaynakların alternatif maliyetleri ve piyasa riskleri dikkate alınarak ağırlıklı ortalama sermaye maliyeti yöntemiyle hesaplanan getiri oranını,

k) Reel makul getiri oranı: Nominal makul getiri oranının enflasyon etkisinden arındırılması ile bulunan oranı, l) Şebeke harici düzenlenmiş varlık tabanı: Kurum tarafından tarife hesaplamalarında dikkate alınan, iletim faaliyetinin gerçekleştirildiği şebeke dışı unsurları,

m) Tarifeye esas düzenlenmiş işletme giderleri: İletim faaliyeti ile ilgili olan işletme giderlerini,

n) Tarifeye esas düzenlenmiş varlık tabanı: Her bir tarife yılı için yılbaşı ve yılsonu düzenlenmiş varlık tabanlarının aritmetik ortalaması alınarak bulunan ve yıllık gelir gereksinimi hesaplamalarında kullanılan tutarı, o) Tarife revizyonu: Bu Usul ve Esaslarda öngörülen şartların gerçekleşmesi durumunda, usulüne uygun olarak gerçekleştirilen tarife değişikliklerine ilişkin düzenlemeleri,

ö) Tarife uygulama dönemi: Kurulca onaylanmış iletim ve sevkiyat kontrol tarifesinin yürürlükte olacağı dönemi,

p) Tarife yılı: Tarife uygulama dönemi içerisindeki her bir takvim yılını,

r) Verimlilik parametresi: Yatırım ve/veya işletme harcamalarında verimliliğin artırılmasının teşvik edilmesi için benzer uygulamalardaki performanslar göz önüne alınarak şirket bazında belirlenen parametreleri,

s) Yapılması öngörülen şebeke yatırım tutarı: Tarife hesaplamalarında dikkate alınacak şirket tarafından yapılması planlanan şebekenin tarife yıllarına ait yatırım tutarlarını,

ş) Yatırım farkı düzeltme bileşeni: Bir önceki tarife uygulama dönemi tarife hesaplamalarında dikkate alınan yapılması öngörülen yatırım tutarına ilişkin gerçekleşmelerin öngörülerden farklı çıkması durumunda hesaplanan tutarı,

t) Yıllık gelir gereksinimi: Tarife uygulama dönemindeki her bir tarife yılı için hesaplanan geliri,

u) Yöntem bildirimi: Her bir tarife uygulama dönemi öncesinde iletim şirketi tarafından sunulan ve ilgili uygulama dönemi boyunca uygulanmak üzere Kurul onayıyla yürürlüğe giren, ilgili uygulama döneminin her bir tarife yılı için belirlenen gelir tavanının hangi birim bedellerle nasıl karşılanacağını ve ilgili uygulama dönemi için geçerli olacak iletim ve sevkiyat kontrol bedellerinin nasıl belirleneceğini içeren düzenlemeyi,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM Sunulması Gereken Veriler

Madde 5- (1) İletim şirketleri, iletim tarife çalışmalarına baz olacak veri, bilgi ve belgeler ile bu Usul ve

Esaslara uygun olarak hazırlayacakları tarife önerilerini yeni tarife uygulama dönemi başlamadan 8 (sekiz) ay ö nce Kurum evrakına girecek şekilde sunarlar.

(2) Tarife çalışmalarına esas veriler şunlardır;

Kurumca istenen detayda ayrıştırılmış olmak üzere iletim sistemine ilişkin yıllar bazında yapılan/yapılacak yatırım maliyetleri,

Geçmiş yıllara ilişkin bilanço, gelir tablosu, hizmet maliyeti tablosu ve diğer mali tablolar,

Geçmiş yıllara ilişkin gerçekleşen, içinde bulunulan yıla ilişkin gerçekleşme tahmini ve tarife uygulama dönemindeki her bir yıl için planlanan olmak üzere istenen detayda ayrıştırılmış işletme giderleri,

ç) Geçmiş döneme ilişkin verilen hizmetler ve elde edilen tutarlarla ilgili bilgiler,

(3) İletim şirketi, tarife çalışmalarının devam ettiği süreçte Kurum tarafından istenen her türlü ilave veri, bilgi ve belgeleri belirtilen süre içerisinde Kuruma sunmakla yükümlüdür.

(4) İletim şirketi, gelir farkı düzeltme bileşeni hesaplamalarına esas verileri ilgili tarife yılının başlamasından 6 ay önce Kuruma sunar.

(5) İletim şirketi, tarife çalışmalarına esas taşınacak gaz miktarı tahminini yaparken bilimsel olarak kabul edilmiş yöntemleri kullanır; tahmin metodolojisi ve ilgili veri setini Kuruma sunar.

3 İKİNCİ KISIM

Gelir Gereksinimi, Makul Getiri ve Giderlere İlişkin Hesaplamalar

BİRİNCİ BÖLÜM Yıllık Gelir Gereksinimi Yıllık gelir gereksinimi hesaplamaları

Madde 6- (1) Yıllık gelir gereksinimi, her tarife yılı için Eşitlik (1)’e göre hesaplanır.





GG_t = ( _t+ _t)* _net + _t* _net+ _t+ _t+ (1) t : Tarife Uygulama Dönemindeki her bir Tarife Yılını,

GGt : t Tarife Yılına ilişkin Yıllık Gelir Gereksinimini,

ODVTt : t Tarife Yılındaki Tarifeye Esas Düzenlenmiş Varlık Tabanını, ŞHDVTt : t Tarife Yılındaki Şebeke Harici Düzenlenmiş Varlık Tabanını,

RMGOnet : Tarife Uygulama Dönemi için belirlenen ODVT ile aynı baza getirilmiş Reel Makul Getiri Oranını (%),

İSTt : t Tarife Yılı için boru hattı iletim stoğu (linepack) maliyetini İt : t Tarife Yılında yatırımların itfası için ayrılan tutarı,

İGt : t Tarife Yılı için belirlenen Tarifeye Esas Düzenlenmiş İşletme Giderlerini, YFDB : Yatırım farkı düzeltme bileşenini gösterir.

(2) Her bir tarife yılı için belirlenen yıllık gelir gereksinimi değerleri ilgili tarife yılından 4 ay önceki ÜFE endeksine göre güncellenir ve ilgili yıl gelir tavanı hesabında güncellenmiş değer kullanılır.

(3) Eşitlik (1)’deki yatırım farkı düzeltme bileşeni sadece tarife uygulama döneminin birinci tarife yılının gelir gereksiniminde yer alır, sonraki yılların gelir gereksinimi hesaplamalarında bu bileşen yer almaz. Ancak YFDB tutarının çok yüksek olması durumunda, tarifelerde büyük dalgalanmalara yol açmamak için bu tutar birden fazla yılın gelir gereksinimine yansıtılabilir. Bir önceki tarife uygulama döneminin son yılına ilişkin YFDB hesaplamaları ilgili yıl yatırımları kesinleştikten sonraki tarife uygulama dönemi tarife hesaplamalarında dikkate alınır.

İKİNCİ BÖLÜM Makul Getiriyle İlgili Unsurlar Varlık tabanı hesaplamaları

Madde 7- (1) Nominal düzenlenmiş yatırım harcamaları (NDYH), şebeke ile ilgili yapılan/yapılacak yatırımların toplam tutarıdır.

(2) İletim şirketi için bu Usul ve Esaslar yürürlüğe girdikten sonra yapılacak tarife düzenlemelerinde, tarife uygulama dönemi başı (tarife uygulama dönemi ilk tarife yılı başı) düzenlenmiş varlık tabanının hesaplanmasında 3 üncü fıkradaki yöntem kullanılır.

(3) Hesaplamaların yapıldığı tarihteki ÜFE endeksi kullanılarak bulunan güncellenmiş NDYH değerinden yatırımların itfası için ayrılan toplam tutar düşülerek tarife uygulama dönemi başı düzenlenmiş varlık tabanı aşağıdaki Eşitlik (2)’ye göre hesaplanır.

( ) _ ^{ +}  _ ^{ −} ( ^{− +} ) _ ^

  − +

−

=

i

i

i

n i

İS Y Y j

İS n BVT BVT

DVT

* 1 * 1

i : Baz yıl varlık tabanı belirlenen yıldan itibaren yılları, j : Baz yıl varlık tabanı belirlenen yılı,

n : Tarife Uygulama Döneminden önceki son yılı,

DVT0 : Tarife Uygulama Dönemi başı Düzenlenmiş Varlık Tabanını, BVT : Baz yıl varlık tabanını,

Yi : NDYH’ye dahil olan bir önceki tarife uygulama döneminin son yılı hariç her bir yılında yapılan son yıl için ise öngörülen yatırımların ÜFE’yle güncellenmiş değerini,

İS : İtfa süresini gösterir.

(4) Eşitlik (2)’de bir önceki tarife uygulama dönemi için dikkate alınacak yatırım tutarı toplamı, ilgili dönemde Kurul tarafından tarife hesaplamalarında dikkate alınmak üzere dönem öncesinde onaylanan yatırımlar ile dönem içerisinde iletim şirketinin talebi ile onaylanan ilave yatırımlar toplamını geçemez. Bir önceki tarife uygulama döneminin son yıl hariç her bir yılında gerçekleşen ve son yıl için öngörülen yatırımlar toplamının ilgili tarife

4 uygulama dönemi için -dönem içerisinde Kurul tarafından onaylanan ilave yatırımlar dahil- onaylanan toplam yatırım tavanını aşması durumunda aşan tutar son yıldan başlamak üzere yatırım tutarlarından kesilir.

(5) Tarife uygulama dönemindeki ilk tarife yılı hariç, müteakip her bir tarife yılı için, tarife yılı başı düzenlenmiş varlık tabanı Eşitlik (3)’e göre hesaplanır.

1 1

1 − −

− + −

= _{t t t}

t DVT Y İ

DVT (3)

t : İlk yıl hariç Tarife Uygulama Dönemindeki yılları ve Tarife Uygulama Döneminden sonraki ilk yılı,

DVTt : t Tarife Yılı başı Düzenlenmiş Varlık Tabanını, DVTt-1 : t-1 Tarife Yılı başı Düzenlenmiş Varlık Tabanını, Yt-1 : t-1 Tarife Yılına ait öngörülen yatırım tutarını, İt-1 : t-1 Tarife Yılına ilişkin itfa tutarını gösterir.

(6) Eşitlik (3)’e göre hesaplanan her bir tarife yılı başı düzenlenmiş varlık tabanı değeri bir önceki tarife yılı sonu düzenlenmiş varlık tabanı değerine eşittir. Gelir gereksinimi hesaplamasında dikkate alınacak tarifeye esas düzenlenmiş varlık tabanı değeri yılbaşı ve yılsonu düzenlenmiş varlık tabanı değerlerinden hareketle Eşitlik (4)’e göre hesaplanır.

(

) / 2

t t t

ODVT = DVT + DVT

t : Tarife Uygulama Dönemindeki yılları gösterir.

Yapılması öngörülen şebeke yatırım tutarı

Madde 8- (1) Tarife uygulama dönemi için Kurul tarafından onaylanan yatırımlar tarife hesaplamalarında dikkate alınır.

(2) Tarife uygulama dönemi içerisinde iletim şebekesinin sağlıklı yönetilmesi ve arz güvenliğinin sağlanması amacıyla tarife uygulama dönemi için onaylanan yatırım tavanının üzerinde ilave yatırıma ihtiyaç duyulması durumunda; iletim şirketi tarafından yatırım tavanının artırılmasına ilişkin talep gerekli açıklamaları ve bilgi- belgeleri içerir bir dosya ile Kuruma sunulur. Söz konusu talep Kurul tarafından değerlendirilir ve uygun bulunması halinde onaylanır. Bu Usul ve Esaslar kapsamında yapılacak YFDB hesaplamalarında Kurul tarafından en son onaylanan yatırım tavanı dikkate alınır.

(3) Tarife uygulama dönemi içerisinde yatırımlarda yıllar arasında aktarım yapılabilir. Yıllar arasında aktarım için Kurul onayı aranmaz; ancak, aktarım yapılmazdan önce Kuruma bilgi verilmesi esastır. Yıllar arasında yapılacak aktarım sonucunda Kurul tarafından onaylanmış tarife dönemi toplam yatırım tavanı aşılamaz.

Şebeke harici düzenlenmiş varlıklar

Madde 9- (1) İletim şirketinin, iletim faaliyetlerinde kullandığı şebeke unsurları haricindeki varlıklarına (bina, taşıt, yazılım vb.) ilişkin maliyetlerden Kurul tarafından uygun bulunanlar tarife hesaplamalarında dikkate alınır.

Reel makul getiri oranı

Madde 10- (1) RMGO, şebeke yatırımlarının finansmanı kapsamında kullanılan kaynakların maliyetleri olan borç maliyet oranı ve öz kaynak maliyet oranı ile ilgili finansman kaynaklarının toplam sermaye içerisindeki payları dikkate alınarak hesaplanır.

(2) Bu kapsamda öncelikle nominal makul getiri oranı (vergi öncesi), Ağırlıklı Ortalama Sermaye Maliyeti (Weighted Average Cost of Capital – WACC) yöntemi kullanılarak Eşitlik (5)’e göre hesaplanır.



( )

 ( )

WACC

NMGO= = _d* _d*1− + _e* _e /1− (5) NMGO : Nominal Makul Getiri Oranını,

kd : Borç maliyeti oranını (%),

wd : Kaynaklar içerisinde borçların ağırlığını, t : Kurumlar vergisi oranını (%),

ke : Özkaynak maliyeti oranını (%),

we : Kaynaklar içerisinde özkaynakların ağırlığını gösterir.

(3) Eşitlik (5)’te yer alan borç maliyet oranının hesaplanmasında Eşitlik (6) kullanılır.

d f

k = r + m

5 rf : Risksiz getiri oranını (%),

m : Risksiz getiriye eklenecek sektör borçlanma risk primini (%) gösterir.

(4) Özkaynak maliyet oranının hesaplanmasında genel kabul görmüş olan Sermaye Varlıklarını Fiyatlandırma Modeli (Capital Asset Pricing Model – CAPM) kullanılır. Bu kapsamda, özkaynak maliyet oranı Eşitlik (7)’ye göre hesaplanır:

e f M f

k = r + ß*(r - r )

ß : Beta katsayısını,

rM : Piyasa getirisini (%), (rM – rf) : Piyasa risk primini (%) gösterir.

(5) NMGO belirlenirken, piyasalardaki borçlanma maliyetleri ile sermaye getirisi beklentisi dikkate alınır.

Kurum bu çerçevede iletim şirketi, diğer ülkelerde faaliyet gösteren iletim şirketleri, yatırım ve kurumsal finansman kuruluşları ile istişarede bulunabilir.

(6) Eşitlik (5)’e göre hesaplanan NMGO’nun, beklenen enflasyon kullanılarak reel hale getirilmesiyle RMGO hesaplanır. RMGO Eşitlik (8)’e göre hesaplanır.

( ¹ ) ¹

/ ) 1

( + + −

= NMGO BE

RMGO

BE : Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından açıklanan beklenen enflasyon oranını (%) gösterir.

(7) Düzenlenmiş varlık tabanı, şebeke harici düzenlenmiş varlık tabanı ve reel makul getiri oranlarının aynı dönemsel bazda değerlendirilebilmesini teminen ODVT ve ŞHDVT’ye uygulanacak getiri oranı Eşitlik (9)’a göre hesaplanır.

(

)

/ RMGO RMGO

RMGO_net = + ⁽⁹⁾

(8) RMGOnet’in tarifeye esas düzenlenmiş varlık tabanına ve şebeke harici düzenlenmiş varlık tabanına uygulanması ile makul getiri tutarı hesaplanır.

Yatırım farkı düzeltme bileşeni

Madde 11- (1) Bir önceki tarife uygulama dönemi başı düzenlenmiş varlık tabanı hesaplanmasında kullanılan iki önceki tarife uygulama döneminin son yılına ait yapılması öngörülen yatırım tutarı ile bir önceki tarife uygulama dönemindeki her tarife yılı için tarife hesaplamalarında kullanılan yapılması öngörülen yatırım tutarlarının ilgili tarife yılı için Eşitlik 2 kapsamında dikkate alınan yatırım tutarından farklı olması durumunda; aradaki farklarla ilgili itfa ve getiriler TC Merkez Bankasınca açıklanan “Bankalarca Türk Lirası/Yeni Türk Lirası Üzerinden Açılan Mevduat Ağırlıklı Ortalama Faiz Oranları”ndan 1 yıla kadar vadeli mevduat faiz oranı ile ötelenerek yeni tarife uygulama dönemine yönelik hesaplamalarda dikkate alınır. İlgili uygulama dönemi için Kurul tarafından onaylanan (tarife uygulama dönemi öncesi onaylanan yatırımlar ile dönem içerisinde verilen ilave yatırımlar toplamı) toplam yatırım tutarının üzerindeki yatırımlar için oluşan ilave itfa ve getiri tutarı yatırım farkı düzeltme bileşeninde dikkate alınmaz.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Giderlerle İlgili Unsurlar İletim stoğu maliyeti

Madde 12- (1) İletim şebekesinin işletilmesi için gerekli olan iletim stoğunun (linepack) alternatif maliyetinin karşılanması amacıyla, iletim stoğunun maliyetine RMGOnet uygulanarak bulunan tutar gelir gereksinimine eklenir.

(2) İletim stoğu maliyeti için itfa ayrılmaz.

(3) İletim stoğu maliyeti, iletim stoğu miktarına tarife hesaplamalarının yapıldığı dönemde piyasada geçerli doğal gaz toptan satış fiyatları dikkate alınarak belirlenen doğal gaz fiyatının uygulanması suretiyle hesaplanır.

Hesaplamalarda kullanılan iletim stoğu miktarı, tarife hesaplamalarına esas verilerin sunulduğu tarihten önceki son bir yıllık dönemde günlük bazdaki iletim stoğu miktarlarının aritmetik ortalamasının, sonraki tarife döneminde yapılacak ilave yatırımlarla şebekede oluşacak ilave iletim stoğu ihtiyacı kadar artırılması ile bulunan miktardır.

Yatırımların itfası

Madde 13- (1) İletim yatırımlarının itfa süresi 22 yıldır.

6 (2) İtfa, baz varlık tabanı hesaplanan dönem için BVT’nin nominal değeri üzerinden, BVT hesaplanan yıldan sonraki yıllar için ise ilgili yılın NDYH’si üzerinden yıllar bazında eşit oranlarda ayrılır.

Tarifeye esas düzenlenmiş işletme giderleri

Madde 14- (1) Tarifeye esas düzenlenmiş işletme giderleri, şirketin iletim faaliyetini yürütebilmesi için gerekli harcamaların toplamından oluşur. İletim faaliyeti kapsamında katlanılması zorunlu olmayan işletme giderleri tarife hesaplamalarında dikkate alınmaz.

(2) Tarifeye esas düzenlenmiş işletme giderlerinde önceki yıllara göre makul olmayan artışlar dikkate alınmaz.

(3) Sayaçlardan ölçülerek miktarı tespit edilebilen iletim sisteminde tüketilen doğal gaz (kompresörlerde tüketilen gaz gibi) ile varsa hesaba katılamayan gaza ilişkin maliyetler işletme gideri içerisinde değerlendirilir.

(4) İletim şirketinin düzenlenmiş işletme gideri tutarının azami %1’i, iletim şirketlerinin belgelendirme, araştırma geliştirme ve eğitim çalışmaları amacıyla Düzenlenmiş İşletme Giderlerine eklenir ve gelir gereksinimi hesaplamalarında dikkate alınır.

ÜÇÜNCÜ KISIM

Tarifeye Esas Gelir Tavanı, Birim Bedel Hesabı, Yöntem Bildirimi Yapılması ve Diğer Hükümler BİRİNCİ BÖLÜM

Gelir Tavanı Hesaplanması ve Verimlilik Parametresi

Gelir tavanı hesaplanması

Madde 15- (1) İletim şirketinin her tarife yılı için belirlenecek iletim ve sevkiyat kontrolüne ilişkin birim bedellerin hesaplanmasında Eşitlik (10)’a göre hesaplanan gelir tavanı esas alınır.

t t

t

t GGG X GFDB

GT = *(1− )+ (10)

t : Tarife Uygulama Dönemindeki her bir Tarife Yılını, GTt : t Tarife Yılı Gelir Tavanını,

GGGt : t Tarife Yılına ilişkin Eşitlik (11)’e göre hesaplanan güncellenmiş Gelir Gereksinimini, Xt : t Tarife Yılı için uygulama dönemi başında belirlenen verimlilik parametresini,

GFDBt : t Tarife Yılı için Eşitlik (12)’e göre hesaplanan Gelir Farkı Düzeltme Bileşenini gösterir.

(2) Bu Usul ve Esasların yürürlüğe girmesi sonrasındaki birinci tarife uygulama döneminin ilk yılına yönelik gelir tavanı hesabında gelir farkı sıfır olarak dikkate alınır. İkinci yılına yönelik gelir tavanı hesabında ise Kurum tarafından önceki uygulama dönemi için hesaplanan gelir farkı dikkate alınır.

(3) Güncellenmiş gelir gereksinimi Eşitlik (11)’e göre hesaplanır.

) / (

* ÜFE ₁ ÜFE₀ GG

GGG_t = _{t t−} ⁽¹¹⁾

t : Tarife Uygulama Dönemindeki her bir Tarife Yılını, GGGt : t Tarife Yılına ilişkin güncellenmiş Gelir Gereksinimini,

GGt : t Tarife Yılına ilişkin Eşitlik (1)’e göre hesaplanan Gelir Gereksinimini, ÜFEt-1 : t-1 tarife yılının sekizinci ayı için açıklanan ÜFE endeksini,

ÜFE0 : GGt tutarının hesaplamasında esas alınan ÜFE endeksini gösterir.

(4) Gelir farkı düzeltme bileşeni Eşitlik (12)’ye göre hesaplanır.

2 1

2*(1 ₋)

− +

= _{t t}

t GF FO

GFDB ⁽¹²⁾

t : Tarife Uygulama Dönemindeki her bir Tarife Yılını, GFDBt : t tarife yılı Gelir Farkı Düzeltme Bileşenini,

GFt-2 : t-2 Tarife Yılına ilişkin Eşitlik (13)’e göre hesaplanan Gelir Farkını,

FOt-1 : t-1 tarife yılının ilk ayı için TC Merkez Bankasınca açıklanan “Bankalarca Türk Lirası/Yeni Türk Lirası Üzerinden Açılan Mevduat Ağırlıklı Ortalama Faiz Oranları”ndan 1 yıla kadar vadeli mevduat faiz oranını gösterir.

(5) Gelir farkı Eşitlik (13)’e göre hesaplanır.

2 2

2 − −

− = _t − _t

t GGT GH

GF (13)

t : Tarife Uygulama Dönemindeki her bir Tarife Yılını, GFt-2 : t-2 tarife yılı Gelir Farkını,

7 GGTt-2 : t-2 Tarife Yılına ilişkin Gelir Tavanının t-2 Tarife Yılı Haziran ayı ÜFE endeksine göre güncellenmiş t-2 Tarife Yılı ortası değerini,

GHt-2 : t-2 tarife yılında aylık bazda iletim tarifeleri kapsamında elde edilen gelirlerin ÜFE ile yıl ortasına taşınmış değerlerinin toplamını gösterir.

Verimlilik parametresi

Madde 16- (1) İletim şirketi iletim şebekesinin verimli ve ekonomik şekilde işletilmesiyle mükelleftir. İletim şebekesinin verimli şekilde işletilmesi ve maliyetlerin düşürülmesi amacıyla gerek görülmesi halinde Kurul tarafından verimlilik parametresi belirlenir.

(2) Gelir tavanı hesabında kullanılacak verimlilik parametresi, gelir gereksinimini oluşturan unsurlardan yatırım maliyetleri ile ilgili olanlar ve işletme giderleri niteliği taşıyanlar için ayrı ayrı tespit edilecek hedef verimlilik oranlarından hareketle, bu unsurların gelir gereksinimi içerisindeki payı dikkate alınarak belirlenir.

(3) Hedef verimlilik oranlarının tespitinde yurtiçi ve/veya yurtdışında benzer faaliyetleri yürüten şirketlerin verileri kullanılabileceği gibi verimlilik oranı şirketin geçmiş yıllara ilişkin kendi verilerinden hareketle de hesaplanabilir.

İKİNCİ BÖLÜM

İletim ve Sevkiyat Kontrol Tarifesine İlişkin Birim Bedellerin Hesaplanması ve Yöntem Bildirimi İletim ve sevkiyat kontrol tarifesine ilişkin bedellerin hesaplanması ve yöntem bildirimi

Madde 17- (1) Bu Usul ve Esaslara göre hesaplanacak ilgili tarife yılına ait gelir tavanı 3 ay öncesinde Kurul Kararı ile belirlenir ve ilgili şirkete bildirilir.

(2) Gelir tavanının Yöntem Bildiriminde tanımlanan bedeller yoluyla karşılanması esastır. İlgili tarife yılı için belirlenen gelir tavanının elde edilmesini sağlayacak birim bedeller, ilgili uygulama dönemi için geçerli olan Yöntem Bildirimi ve ilgili tarife yılı için kesinleşen/öngörülen kapasite rezervasyon miktarları dikkate alınarak iletim şirketi tarafından hesaplanır ve ilgili tarife yılı başlamadan en geç 2 ay önce onaylanmak üzere Kuruma sunulur. İletim şirketince birim bedellerin hesaplanmasında esas alınan kapasite miktarlarında ve/veya taşınması öngörülen doğal gaz miktarlarında Kurumca değişiklik yapılabilir. Kurul tarafından aynen veya değiştirilerek onaylanan bedeller ilgili tarife yılı boyunca uygulanır.

(3) Yöntem Bildirimi tarife uygulama dönemi başlamadan en geç 6 ay önce Kuruma sunulur ve Kurul tarafından en geç 2 ay içerisinde aynen veya değiştirilerek onaylanır. Yöntem Bildiriminin uygulama dönemi içerisinde değiştirilmemesi esastır. Ancak, ilgili Yöntem Bildiriminin sunulması aşamasında öngörülmeyen durumların ortaya çıkması veya piyasadaki gelişmelerin Yöntem Bildiriminde değişiklik yapılmasını gerekli kılması durumunda Kurul tarafından resen veya iletim şirketinin talebiyle Kurul onayı ile değişiklik yapılması mümkündür.

(4) Yöntem Bildiriminin oluşturulmasında iletim şirketinin şebeke işleyiş düzenlemeleri dikkate alınır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Diğer Hükümler

Tarife uygulama dönemi

Madde 18- (1) Tarife uygulama dönemi 3 yıldan kısa 10 yıldan uzun olmamak kaydıyla her tarife uygulama dönemi öncesinde Kurul Kararı ile belirlenir.

Tarife revizyonu

Madde 19- (1) Aşağıdaki durumlardan herhangi birinin gerçekleşmesi durumunda; tarife uygulama dönemi içerisinde iletim şirketinin talebi üzerine alınabilecek Kurul kararı ile veya Kurul tarafından gerekli görülmesi halinde resen, uygulama dönemi için belirlenmiş olan tarifelerde değişiklik yapılması için inceleme başlatılır;

a) Kurul tarafından çıkarılan ilgili ikincil mevzuatta veya yürürlükteki diğer mevzuat hükümlerinde tarifeleri açık olarak etkileyebilecek değişikliklerin olması,

b) Lisans tadillerinin tarifeleri açık olarak etkileyebilecek olması, c) Tarifeleri önemli ölçüde etkileyecek mücbir sebeplerin gerçekleşmesi.

8 (2) Bu maddenin birinci fıkrasında sayılan hallerden birinin oluşup oluşmadığının kararı Kurul tarafından verilir.

Kurul Kararının olumlu olması durumunda, tarife revizyonuna yönelik çalışma başlatılır ve yapılan çalışmalar sonucunda Kurul tarafından uygun bulunması halinde tarife revizyonu yapılır.

Geçici Madde 1– (1) Boru Hatları İle Petrol Taşıma A.Ş.’nin (BOTAŞ) 2011-2013 döneminde yürürlükte olan iletim ve sevkiyat kontrol tarifelerine ilişkin gelir farkı bu Usul ve Esasların yürürlüğe girdiği tarihten sonraki birinci uygulama döneminin ikinci yılında, 2011-2013 dönemine ait yatırım farkı düzeltme bileşeni ise bu Usul ve Esasların yürürlüğe girdiği tarihten sonraki birinci uygulama dönemine yönelik tarife hesaplamalarında dikkate alınır.

(2) BOTAŞ’ın 2011-2013 dönemi tarife çalışmalarında esas alınan 2011 yılı başı varlık tabanı bu Usul ve Esaslar yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yapılacak iletim ve sevkiyat kontrol tarifesi hesaplamalarında BOTAŞ için BVT olarak dikkate alınır.

(3) BOTAŞ bu Usul ve Esaslar yürürlüğe girdikten sonra yapılacak tarife çalışmalarına esas Madde 4 kapsamındaki verileri bu Usul ve Esasların yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 2 (iki) ay içerisinde Kuruma sunar.

Yürürlük

Madde 20- (1) Bu Usul ve Esaslar yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 21- (1) Bu Usul ve Esasları Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanı yürütür.