Eğitim Bilimine Giriş

Eğitim Bilimine Giriş

Yrd. Doç. Dr. Semiha KULA ÜNVER

İlköğretim Matematik Eğitimi Hasan Ali Yücel Binası 4. kat

semiha.kula@deu.edu.tr

Derse devam ve katılım

14 Hafta

%30 ≈ 4 Hafta 8 saat

Ölçme ve Değerlendirme

• Ara- sınav : % 40

– Test (doğru-yanlış, boşluk doldurma ve/veya çoktan seçmeli)

• Yarıyıl-sonu : % 60

– Test

Dersin Amacı;

• Eğitim bilimine ilişkin temel düzeyde bilgi edinmeyi,

• Öğretmenlik mesleğine ilişkin bilgi, beceri ve tutum geliştirmeyi

sağlamaktır.

Ders İçeriği

Hafta Konular

1 Eğitimle İlgili Temel Kavramlar 2 Eğitimin Tarihsel Temelleri 3 Eğitimin Felsefik Temelleri 4 Eğitimin Toplumsal Temelleri 5 Eğitimin Bilimsel Temelleri 6 Eğitimin Psikolojik Temelleri 7 ARA SINAV

8 Eğitimin Ekonomik Temelleri 9 Eğitimin Hukuki Temelleri 10 Türkiye Eğitim Sistemi

11 Öğretmenlik Mesleğinin Özellikleri ve Öğretmenin Rolü 12 Öğretmen Eğitiminde Gelişmeler ve Uygulamalar

13 Eğitim Bilimlerinde Yeni Yaklaşımlar 14 FİNAL SINAVI

• Kendine ait yöntem- teknik ve metotları olan bilim dalı.

• Öğretim ve eğitimi kurallara bağlayan bilim kolu, pedagoji.

• Öğretmenlik mesleği için gerekli bilgi ve becerileri kazandıran bilim dalı.

Eğitim Bilimi

Eğitim Bilimi ne ile uğraşır?

Belirli amaçlara ulaşmak üzere

insanların davranışlarının planlı olarak değiştirilmesi ve geliştirilmesinin

yasa ve ilkelerini bulmaya ve bu amaçla

teknikler geliştirmeye çalışır.

• Eğitim

• Öğretim

• Öğretme

• Öğrenme

• Öğretmen

• Öğreten

• Program

Hedef-Kazanım

İçerik

Öğrenme-Öğretme süreci

Değerlendirme

Eğitimle ilgili temel kavramlar

• Eğitim, bedene ve ruha, yetenekli olduğu (yetkinliği) mükemmelliği vermektir ( Platon).

• Eğitim, çocuğu insan haline getirmek sanatıdır (Çiçeron).

• Eğitim, doğaya göre insan yetiştirmektir (J.J.

Rousseu).

• Eğitim, yetileri, hep birden ve uyumlu olarak geliştirmektir (Stein).

Eğitim nedir?

Çocukların ve gençlerin toplum yaşamındaki yerlerini almaları için gerekli bilgi, beceri ve anlayışları elde etmelerine, kişiliklerini

geliştirmelerine yardım etme işidir.

Eğitim

Davranışçı yaklaşıma göre, kişide öğrenme yaşantıları yoluyla istendik davranış değişikleri oluşturma sürecidir.

Yapılandırmacı yaklaşıma göre ise, yaşantılar yoluyla, deneyimleyerek, gözlemleyerek,

deneme-yanılma yoluyla, kendi bilişsel şemalarını yapılandırma sürecidir.

Eğitim

Bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla kasıtlı olarak istenilen yönde (eğitimin amaçlarına uygun) değişme

meydana getirme sürecidir.

O halde Eğitim

EĞİTİM

SÜREÇTİR DAVRANIŞ DEĞİŞTİRMEDİR

YAŞANTI SONUCU OLUŞUR

Eğitimin temel özellikleri

• Eğitim bir süreçtir.

• Süreç, belli bir sonuca ulaşmak veya bir oluşumu gerçekleştirmek için birbirini izleyen olayları ya da durumların akışıdır.

• Süreç içeriğinde belirli bir hedef, bu hedefi

gerçekleştirmek için birbirini izleyen bir dizi işlem ve etkinlik ve son olarak da ürünün amaca

uygunluğunu ortaya koyan değerlendirme yer alır.

Süreç

• Organizmanın gözlenebilen ya da gözlenemeyen açık ya da örtük etkinliklerinin tümüdür. Konuşma, yazma, düşünme,

kalbin çalışması gibi.

• Psikologlara göre; organizmanın etkiye karşı gösterdiği tepki veya tepkiye karşı gösterdiği etkidir.

Eğitimcilere göre; organizmanın gözlenebilir, ölçülebilir ve istendik olan hareketleridir.

• Eğitim tanımında sözü edilen davranış, sonradan

öğrenilen, yani bir öğrenme ürünü olan davranışlardır.

Davranış

• Davranış değişikliği bireyin yaşantıları sonucu oluşur.

• Bireyin diğer bireylerle ve çevresiyle etkileşiminin bireyde bıraktığı izlenimdir.

• Yaşantının ortaya çıkması için bireyin çevreden uyarıları alması , işlemesi ve tepkide bulunması gerekir.

Yaşantı

kazanılmış ve yaşanılmış olarak iki kategoride ele alınabilir.

•Yaşanılmış yaşantı; bireylerin birbirleriyle olan etkileşimleri sonucundaki etkinliklerin tümü olarak ifade edilir. Fotoğraf albümüne bakmak. Kaza yapanları izlemek

•Kazanılmış yaşantı; ise birbirleri ve çevresiyle etkileşimi neticesinde bireyde iz bırakan ve bireyin davranışında değişiklik oluşturan etkinliklerdir. Yani kazanılmış yaşantı

neticesinde bireylerde öğrenme gerçekleşir. Yemek yapan annesini izlerken yemek yapma davranışının öğrenilmesi. Kaza yapanları izlemesi

sonucu araba kullanmaktan vazgeçmesi.

KAZANILMIŞ YAŞANTIDA DAVRANIŞ DEĞİŞİKLİĞİ MEYDANA GELİYOR.

Eğitim açısından yaşantı

Cevap: D

Cevap: A

Cevap: B

Eğitim için okula ihtiyaç var mıdır?

Sizce?

• bir kuruma gerek yoktur.

• bireyin içinde bulunduğu sosyal çevre yeterlidir.

Örneğin;

• kişi temizlik alışkanlığından bihaber ise, burnunu mendil ile temizlemesi;

• sosyal meselelerin henüz başında ise

yardımseverliğin iyi bir davranış olduğunu kazanması;

• yere çöp atmamayı öğrenmesi birer eğitim faaliyetidir.

Eğitim için

Formal eğitim, planlı ve programlı olarak bir amaç doğrultusunda, belirli bir mekanda uzman kişilerin rehberliğinde düzenlenen bir etkinliktir.

Formal Eğitim

Formal Eğitimin Özellikleri

• Amaçlıdır.

• Planlı ve programlıdır.

• Süreç profesyonel eğiticiler tarafından yürütülür.

• Süreç sonucunda olumlu davranışların kazanılması beklenir.

• Eğitim belirli bir mekanda sürdürülür.

• Amaçlı (kasıtlı) olarak hazırlanmış araç- gereç kullanılır.

• Süresi sınırlıdır.

İnformal Eğitim

• Plansız ve programsız, hayatın içerisinde kendiliğinden oluşan eğitimdir.

• Diğer bir değişle bireyin sosyalleşme ve kültürlenme sürecidir.

• Bu süreç sistemsiz ve denetimsiz bir şekilde doğuştan ölünceye kadar devam eder.

 Okullarda verilen eğitimdir.

 Yaş grupları yakındır.

 Zaman bellidir.

 Sonunda diploma vardır.

 Usta öğreticileri vardır.

 Resmidir.

Örgün Eğitim

• Okullarda yeterli eğitimi alamamış ya da sonradan ihtiyaç duyulmuş yeterliliklerin verildiği eğitimdir.

• Planlıdır, programlıdır.

• Zaman bellidir.

• Usta öğreticileri vardır.

• Yaş grupları değişkendir.

• Sonunda bir sertifika verilir.

Yaygın Eğitim

• Halk eğitimi merkezleri,

• Çıraklık eğitimi merkezleri,

• Kız sanat okulları,

• Olgunlaşma enstitüleri,

• Endüstri pratik sanat okulları,

• Mesleki eğitim merkezi,

• Yetişkinler teknik eğitim merkezleri,

• Özel kurslar,

• Uzaktan Eğitim

Bazı Yaygın Eğitim Kurumları

Cevap: C

Cevap: C

Cevap: D

Cevap: C

Cevap: D

Cevap: D

Cevap: D

• Eğitim kurumlarında belirli hedefler doğrultusunda yapılan planlı, kontrollü ve örgütlenmiş öğretme faaliyetlerinin

tümüne verilen isimdir.

• Bireyin bir bilgi ya da beceriyi edinmesine yönelik öğretme faaliyetleridir.

• Öğrenmenin belli bir amaç doğrultusunda başlatılması, yönlendirilmesi, kolaylaştırılması ve gerçekleştirilmesi sürecidir.

• Öğrenmenin gerçekleşmesi ve bireyde istenen

davranışların gelişmesi için uygulanan süreçlerin tümüdür.

Öğretim

• Öğretim bir süreçtir.

• Planlıdır.

• Amaçlıdır.

• Etkinlikler içerir.

Öğretim

Eğitim Öğretim 1. Zaman ve yer yönünden çok

boyutludur.

2. Her yerde oluşabilir.

3. Her türlü bilgi ve beceriyi kapsar.

4. Öğrenme ve öğretimi kapsar.

5. Eğitim genel anlamda temel amaçtır.

1. Zaman ve yer yönünden sınırlıdır.

2. Planlı ve programlıdır 3. Önceden belirlenmiş

etkinlikleri kapsar

4. Eğitimin alt kategorisidir.

5. Genel anlamda eğitimin temel aracıdır.

Eğitim ve Öğretim Arasındaki Farklar

• Öğrenmeyi sağlama etkinliklerine öğretme denir.

• Öğrenmenin sağlanması ya da davranış değişikliği meydana getirmek amacıyla çevrenin

düzenlenmesidir.

• Herhangi bir öğrenmeyi kılavuzlama faaliyetidir.

• Öğrenmenin etkililiğini arttıracak yolların tümüdür.

Öğretme

Günümüzde psikolog ve eğitimcilerin büyük bir bölümü

öğrenmeyi “yaşantı ürünü olan, kalıcı izli davranış değişikliği” olarak tanımlanmaktadır. Bu tanıma göre öğrenmenin üç temel özelliği vardır: Bunlar;

a) Öğrenme sonucu mutlaka bir davranış değişikliği meydana gelir.

(i) Birey yeni bir davranış göstermeye başlar.

(ii) Var olan davranışı değiştirir ya da geliştirir.

(iii) Yanlış geliştirdiği davranışını düzeltir.

b) Öğrenme yaşantı ürünüdür.

c) Öğrenme kalıcı izlidir.

Öğrenme

Öğrenme sonucunda davranışta gözlenebilir bir değişme olması.

a) Yeni bir davranışı göstermeye başlar. Örnek:

Örneğin; Doğu Anadolu Bölgesini hiç bilmeyen bir çocuk, öğrenme süreci sonunda bu bölgenin çeşitli özelliklerini bir harita üzerinde göstererek açıklayabilir.

b) Var olan davranışını geliştirebilir. Örnek:

Örneğin; Yazı yazmayı bilen bir çocuk öğrenme süreci sonunda kompozisyon yazmaya başlayabilir.

c) Daha önce öğrendiği yanlış davranışı düzeltebilir. Örnek:

Örneğin; daha önce yanlış telaffuz ettiği sözcüğü, çocuk yeni öğrenme süreci sonunda doğru telaffuz etmeye başlayabilir.

Davranıştaki değişmenin kalıcı izli olması. Örnek:

Örneğin; Hayat Bilgisi dersinde, çevre konusunu öğrenen bir çocuktan okulda ve okul dışında çevreye karşı daha duyarlı davranışlar sergilemesi ve bu davranışlarını

yaşam boyu sürdürmesi beklenmektedir.

1. Yaşantı ürünü olması gerekir.

2. Öğrenmenin davranışta ya da potansiyel davranışta değişikliğe yol açması gerekir.

3. Kalıcı-izli olması gerekir.

Bir davranışın öğrenme ürünü sayılabilmesi için

• Bilişsel (hücrenin tanımını yapabilme, teoremi

ispatlayabilme)

• Duyuşsal (saygı, sevgi, hoşgörülü olma, tutum)

• Psiko-motor (Mikroskop

kullanabilme, kesit alabilme, titrasyon yapabilme)

Öğrenme Alanları

• öğrencinin kalıtım ile getirdikleri,

• öğrencinin hazırbulunuşluk düzeyi,

• öğrencinin alışkanlıkları,

• öğrencinin tutumu,

• öğrencinin kişisel özellikleri,

• öğretmenin kullanacağı strateji, yöntem, teknik, araç-gereç ve materyaller ve kaynaklar,

• öğrenme süreci,

• kazanım (amaç ve davranışlar),

• süre,

• konunun özelliği,

• değerlendirme biçimi ve

• fiziki çevre.

Öğrenmeyi Etkileyen Faktörler

Öğretmen: Formal eğitim veren kurumlarda öğretimi organize eden (sağlayan) kişidir.

Öğretmen hedeflere ulaşmayı amaçlar. Amaçlı, planlı ve düzenli şekilde öğretimi organize eder.

Öğreten: Gelişigüzel öğretim yapar. Planlı ve düzenli bir organizasyon söz konusu değildir.

Öğretmen-Öğreten

• Hedeflere ulaşmak için yapılacak etkinlikler dizgesidir.

• Eğitimde dört çeşit programdan söz edilebilir.

Bunlar ;

• Eğitim programı,

• Öğretim programı,

• Ders programı

• Örtük (Gizil) program’dır.

Program Nedir?

1. Eğitim programı: Okul içinde ve dışında yapılabilecek tüm uygulamaları kapsamaktadır. Bu amaçla eğitim

programları okullarda, okul dışındaki eğitim kurumlarında olabilecek planlardır.

2. Öğretim programı: Eğitim programı içerisindedir. Bir

konu alanına ilişkin hedefleri, içeriği, öğrenme,-öğretme etkinliklerini ve değerlendirme çalışmalarını içeren

programdır.

3. Ders programı: Öğretim programı içerisindedir. Bir dersin amaçlarının öğrenci davranışına dönüştürülmesini,

bunların gerçekleşmesi için içeriğin konulara ve alt başlıklara ayrıştırılmasını, buna dayalı öğrenim

ortamının organizasyonunun ve değerlendirme araçlarını kapsayan detaylı plandır.

Program Türleri

Okulun, kazanmaları beklenen bilgiler, ilkeler, kurallar, değerler, tutumlar, alışkanlıklar ya da düşünceleri

öğrencilerine resmi ya da yazılı bir program olmaksızın dolaylı olarak öğrettiği programdır.

Okuldaki sosyal ve psikolojik etkileşimle oluşan yan ve informal öğrenmeleri kapsar.

– Okul kuralları

– Toplumsal normlar ve değerler – Öğretmenlerin görüş ve beklentileri – Sınıf kuralları

– Öğretmen davranışları

Örtük Program

Cevap: E

Cevap: A

Eğitim Programının Öğeleri

Bir eğitim programı:

– niçin eğitim?

– ne öğretilecek?

– nasıl öğretilecek

– ne kadar öğrenildiği nasıl anlaşılacak?

sorularının karşılığı olan üç öğeden oluşmaktadır.

• Yetiştirilecek bireylerde bulunması istenilen, eğitim yoluyla kazandırılabilir nitelikli istendik özelliklere (bilgiler,

yetenekler, beceriler, tutumlar, ilgiler, alışkanlıklar, vb.,) hedef denir.

• Hedef bir programın ilk öğesidir. Bir işe başlarken öncelikle hedef(ler) saptanır.

• Öğrenme süreci içerisinde planlanmış ve düzenlenmiş yaşantılar sayesinde öğrencide görülmesi beklenen bilgi, beceri, tutum ve değerlere kazanım denir.

Hedef- Kazanım (Neden?)

Ortaöğretim Matematik Programının Hedefleri

Dokuzuncu Sınıf Matematik Programı Üslü İfade Kazanımları

İçerik (Ne?)

İçerik, saptanan hedeflere ve kazanımlara ulaşmak için – ele alınması planlanan konu alanları,

– ilkeler,

– kavramlar, – kurallar, – olgular,

– tutumlardan

oluşur.

• Eğitim durumu, saptanan hedef ve kazanımların

öğrenciye en etkin bir biçimde kazandırılması için gerekli öğrenme yaşantılarını oluşturacak ortamın

düzenlenmesi, bu amaçla geçerli öğretim yöntem ve teknikleri ile araç-gereç ve materyallerinin belirlenmesi ve bunlardan yararlanılması ile ilgilidir.

Eğitim Durumları (Öğrenme-Öğretme Etkinlikleri) (Nasıl?)

• Ölçme, herhangi bir niteliği gözlemek ve gözlem sonucunu sayılarla ya da başka sembollerle ifade etmektir.

Ölçme- Değerlendirme (Ne kadar?)

• Değerlendirme ise ölçme sonuçlarını bir ölçüte vurarak, ölçülen nitelik hakkında bir değer yargısına varma/ karar verme

sürecidir.

Ölçme Araçları

Matematikten GEÇTİ

• Değerlendirme,

– hedeflerin gerçekleşme düzeylerinin saptanması, – verilen bilgilerin öğrenciler tarafından kazanılıp

kazanılmadığının,

– kazanıldıysa ne düzeyde olduğunun saptanması açısından önemlidir.

• Değerlendirme ile hedeflerde, içerikte veya eğitim durumunda bir hata veya eksiklik varsa bunlar

saptanır ve (başa dönülerek) programda gerekli değişiklikler yapılır.

Değerlendirme

Ölçme- Değerlendirme Dönütleri ile

Aşağıdakilerden hangisi bir değerlendirme işidir?

a) Bir ödevdeki hataları saymak

b) Öğrencilerin el yazılarını iyiden kötüye doğru sıralamak

c) Test puanlarını standartlaştırmak

d) Öğrencilerin derse karşı tutumlarını belirlemek

e) Oyun kurallarını derecelendirerek basket takımına eleman seçmek

Cevap: E

Cevap: B

Cevap: A

Cevap: A

İnsan davranışları; doğuştan gelen davranışlar, geçici

davranışlar ve sonradan kazanılmış davranışlar olmak üzere üç gruba ayrılırlar. Buna göre, aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?

A) Göz kırpmak: doğuştan gelen davranış

B) Alkol nedeniyle nara atmak: geçici davranış

C) Enstrüman çalma: sonradan kazanılmış davranış D) Çarpım tablosunu bilme : geçici davranış

Cevap: D

Cevap: C

Cevap: A

Eğitim bireylerin davranışlarında yaşantıları

yoluyla istendik değişmeler oluşturma sürecidir.

Bu tanımda istendik sözcüğüyle anlatılmak istenen temel koşul aşağıdakilerden

hangisidir?

A-Toplumun hedefleri ile ilgili olma B-Bİreylerin isteklerini dikkate alma C-Bireye fiziksel Güç kazandırma

D- Güncel gereksinimleri kazandırma E-Toplumsal yardımlaşmayı arttırma

Aşağıdakilerden hangisinde eğitim ve öğretim arasındaki fark yanlış verilmiştir?

A-Eğitim profesyonellerce yürütülürken, öğretim herkes tarafından yürütülür.

B-Eğitimde zaman ve mekan sınırı yoktur, öğretim ise belli ortamlarda ve zamanlarda gerçekleşir.

C-Eğitim yaşam boyu devam eden, öğretim ise belirlenmiş zaman bölmeleriyle sınırlanmış bir süreçtir.

D-Eğitimde öğrenme kendiliğinden gerçekleşir, öğretimde ise yönlendirilmiş ve güdümlü öğrenmeler söz konusudur.

E-Eğitim daha geniş kapsamlı, öğretim ise daha dar kapsamlı bir süreçtir.

Cevap: A

Aşağıdakilerden hangisi örgün ve yaygın eğitimin ortak noktalarından biridir?

A) Uzun süreli olması

B) Planlı ve programlı olması C) Kapsamlı olması

D) Tüm konuları kapsaması

E) Bireyleri ortak yaşantılarını temel alması

Cevap: B

• Bir toplumun üzerinde taşıdığı ve nesilden nesile aktarılan maddi ve manevi ögelerdir.

Camiler Para Binalar Giysiler vs.

Düğünler Bayramlar Örf adetler

KÜLTÜR

EĞİTİM VE KÜLTÜR İLİŞKİSİ

Eğitim kasıtlı kültürleme süreci olup, kültürün

aktarılmasında önemli bir araçtır. Kültürü etkileyen ve kültürden etkilenen bir yapıya sahiptir.

Eğitim kültüre göre değişime daha açıktır. Kültür değişime dirençlidir. Ancak bu kültürün değişime tamamen kapalı olduğu anlamına gelmez. Eğitim görevini yerine getirirken kültürel olanaklardan yararlanır ve kültürel değerlerin

izlerini taşır.

Eğitim kültürel değerlerin izlerini taşır.

Kültürleme kendi içinde 3 dala ayrılmıştır:

• Zoraki Kültürleme: Bireye hür iradesi dışında kültürel değerlerin zoraki olarak kabul ettirilmesi (Örnek: Propaganda, beyin yıkama)

• Gelişigüzel Kültürleme: Bireylere plansız, sistemsiz ve gelişigüzel bir biçimde kültürel değerlerin benimsettirilmesi.(Örnek: Örf ve adetler, cinselliğin öğrenilmesi (İnformal eğitim))

• Kasıtlı Kültürleme: Kültürel değerlerin belli amaçlar dahilinde ve belirli bir plan çerçevesinde bireylere aktarımı (Örnek: Ali’nin çıraklık eğitim merkezine devam etmesi (Formal Eğitim))

Eğitim; kasıtlı ve gelişigüzel kültürleme süreçlerinin toplamından oluşur.

EĞİTİM VE KÜLTÜR İLİŞKİSİ

Cevap: A