SON SGK TEfiV‹K UYGULAMALARI (KASIM 2008)
- 5 PUANLIK TEfiV‹K- - ÖZÜRLÜ
- 18-29 YAfi TEfiV‹K‹-
l Hakk› DEM‹RC‹ * I.G‹R‹fi:
26/5/2008 tarihli ve 26887 say›l› Resmi Gazete’de yay›mlanan 5763 say›l› ‹fl Kanunu ve Baz› Kanunlarda De¤ifliklik Yap›lmas› Hak- k›nda Kanunun 24 üncü maddesi ile, 31/5/2006 tarihli ve 5510 say›- l› Sosyal Sigortalar ve Genel Sa¤l›k Sigortas› Kanununun 81 inci mad- desinin birinci f›kras›na, (I) bendi eklenmifl olup, bu madde 01/10/2008 tarihi itibariyle yürürlü¤e girmifl olup, buna iliflkin SGK uygulama Genelgesi ise 13.11.2008 tarihinde yay›mlanm›flt›r. Bu ma- kalede genelge esaslar› çercevesinde tüm teflviklerin uygulamas›n› ve hangi teflvik tutar›n›n seçilmesinin faydal› olaca¤› hususlar›nda görüfl- lerimizi belirtece¤im.
* SGK Baflmüfettifli,Mali Hukuk Uzman›
II.5 PUANLIK ‹ND‹R‹M TEfiV‹K‹
II.I.Kapsama Giren ‹flverenler
5510 say›l› Kanunun 81 inci maddesinin (›) bendine göre; ma- lullük, yafll›l›k ve ölüm sigortalar› prim oran›n›n iflveren hissesine ait k›sm›ndan yap›lmas› öngörülen befl puanl›k indirimden, an›lan Kanu- nun 4 üncü maddesinin birinci f›kras›n›n (a) bendi kapsam›ndaki si- gortahlan çal›flt›ran, özel sektör iflyeri iflverenleri yararlanabilecek- lerdir. Dolay›s›yla, resmi nitelikteki iflyerleri için sözkonusu prim in- diriminden yararlan›lmas› mümkün bulunmad›¤›ndan, mahiyet kodu (1) ve (3) olarak tescil edilen iflyerleri ile resmi nitelikte oldu¤u hal- de mahiyet kodu (2) olarak tescil edilen iflyeri iflverenleri sözkonusu indirimden yararlanamayacaklard›r.
II.II. Kapsama giren sigortal›lar
Malullük, yafll›l›k ve ölüm sigortalar› prim oran›n›n iflveren his- sesine ait k›sm›ndan yap›lmas› öngörülen befl puanl›k indirimden, özel nitelikteki iflyerlerinde, ayn› Kanunun 4 üncü maddesinin birin- ci f›kras›n›n (a) bendi kapsam›nda çal›flt›r›lan ve uzun vadeli sigorta kollar›na tabi bulunan sigortal›lardan dolay› yararlan›labilecektir.
Buna karfl›n, sosyal güvenlik destek primine tabi çal›flanlar ve yurt d›fl›nda çal›flan sigortal›lardan dolay› Kanunun 81 inci maddesi- nin (›) bendinin aç›k hükmü nedeniyle; aday ç›rak, ç›rak ve ö¤renci- lerden, harp malulleri ile 3713 ve 2330 say›l› Kanunlara göre vazife malullü¤ü ayl›¤› alanlardan yaln›zca k›sa vadeli sigorta kollar›na tabi olanlardan, ceza infaz kurumlar› ile tutukevleri bünyesinde oluflturu- lan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde çal›flt›r›lan hükümlü ve tutuk- lulardan, Türkiye ‹fl Kurumu taraf›ndan düzenlenen meslek edindir-
me, gelifltirme ve de¤ifltirme e¤itimine kat›lan kursiyerlerden dolay›
ise uzun vadeli sigorta kollar›na tabi bulunmamalar› nedeniyle; befl puanl›k prim indiriminden yararlan›lmas› mümkün bulunmamakta- d›r.
III.‹fiVERENLERDEN ‹STEN‹LEN fiARTLAR
III.I.SGK’ya O ‹flyerinizden Dolay› Borcunuz Olmamal›
Malullük, yafll›l›k ve ölüm sigortalar› primlerinin iflveren hissesi- nin befl puanl›k k›sm›n›n Hazinece karfl›lanabilmesi için, iflverenle- rin, muaccel sigorta primi, iflsizlik sigortas› primi, idari para cezas› ve bunlara iliflkin gecikme cezas› ve gecikme zamm›
borçlar›n›n bulunmamas› gerekmektedir. ‹flverenlerin muaccel borçlar›n›n bulunup bulunmad›¤› hususu ise, her bir iflyeri baz›n- da ayr› ayr› de¤erlendirilecektir.
Buna göre, uygulama, iflverenin Türkiye genelindeki tüm iflyer- leri baz›nda de¤il, sigorta prim indiriminden yararlan›lacak iflyeri ba- z›nda yap›lacak olup, kapsama giren bir iflverenin ayn› veya farkl›
Sosyal Güvenlik ‹l/Merkez Müdürlü¤ünde ifllem gören birden fazla iflyeri dosyas›n›n bulunmas› halinde, befl puanl›k prim indiriminden, muaccel sigorta primi, iflsizlik sigortas› primi, idari para cezas› ile bunlara iliflkin gecikme cezas› ve gecikme zamm› borcu bulunmayan iflyerlerinden dolay› yararlan›labilecek, buna karfl›n, muaccel sigorta primi, iflsizlik sigortas› primi, idari para cezas› ile bunlara iliflkin ge- cikme cezas› ve gecikme zamm› borcu bulunan iflyerlerinden dolay›
ise, (sözkonusu borçlar ödenmedi¤i sürece) bahse konu sigorta prim indiriminden yararlan›lamayacakt›r.
A dosyas›ndan borcun varsa o dosyadaki iflçilerin için yararlana- mayacaks›n,ancak B dosyandan borcun yok ise o dosyadaki iflçilerin
için yararlanabileceksin.‹flveren baz›nda de¤il iflyeri baz›nda sorum- luluk aranmaktad›r.
III.II.Prim Belgesini Yasal Süresinde Vermek Gerekir
Muaccel sigorta primi, iflsizlik sigortas› primi, idari para cezas› ile bunlara iliflkin gecikme cezas› ve gecikme zamm› borçlar› bulunma- yan özel nitelikteki iflyeri iflverenlerinin sözkonusu sigorta prim indi- riminden yararlanabilmeleri için, ayl›k prim ve hizmet belgelerini 5510 say›l› Kanun türünü seçmek suretiyle yasal süresi içinde Kuru- ma göndermeleri gerekmektedir.
III.III.Sigortal› Hissesi ve Kalan ‹flveren Pay› Ödenmelidir
fiimdi burada söz konusu olan toplam %20 oran›ndaki malullük- yafll›l›k-ölüm sigortalar› priminin %9’u sigortal› hissesi %11’i de iflve- ren hissesidir. Hazinece karfl›lanacak k›s›m bu %11 iflveren hissesinin
%5 lik k›sm›d›r. Kalan % 6 l›k iflveren pay› ile %9’luk sigortal› hisse- sinin tamam›n›n iflverence ödenmesi halinde hazine teflvikinden ya- rarlan›labilecektir.
5510 say›l› Kanun türü seçilmek suretiyle tahakkuk etmifl sigor- ta primlerinin yasal süresi içinde ödenmesine ra¤men, iflsizlik sigor- tas› primlerinin ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde ise, ilgili ay için sözkonusu indirimden yararlan›labilecek, buna karfl›n ödenme- mifl veya eksik ödenmifl iflsizlik sigortas› primleri gecikme cezas› ve ge- cikme zamm› ile birlikte ödenmedi¤i sürece takip eden aylarda befl pu- anl›k prim indiriminden yararlan›lmas› mümkün olamayacakt›r.
III.IV.Borçlu ‹flverenler Ne Zaman Yararlanabilecek?
Muaccel sigorta primi, iflsizlik sigortas› primi, idari para cezas› ile bunlara iliflkin gecikme cezas› ve gecikme zamm› borçlar› bulunan ifl- verenler, bahse konu borçlar›n›n tamam›n› ödemeleri halinde, sözko- nusu sigorta prim indiriminden, yasal verilme süresi sona ermemifl ilk ayl›k prim ve hizmet belgesinden bafllan›larak yararlanabileceklerdir.
5 puanl›k sigorta prim indiriminden yararland›ktan sonra, takip eden aylarda, kapsama giren borçlardan herhangi birinin veya birka- ç›n›n ödenmemifl veya eksik ödenmifl olmas› halinde, sözkonusu borç- lar ödeninceye kadar befl puanl›k prim indiriminden yararlan›lmas›
mümkün olamayacakt›r.
Örnek: 2008/Ekim-Kas›m aylar›nda indirimden yararland›n›z,an- cak Aral›k ay›nda borcunuz ç›karsa yararlanma hakk›n›z durdurulacak- t›r.
III.V.‹flyeri Devredilirse Teflvik Ne Olacak?
Sigortah çal›flt›r›lan bir iflin veya iflyerinin baflka bir iflverene dev- redilmesi halinde, iflyerini devir alan iflveren, devir eden iflverenin; ifl- yerinin miras yoluyla intikali halinde ise, iflyeri kendisine intikal eden iflveren, vefat eden iflverenin; muaccel borçlar›ndan dolay› (idari para cezas› borçlar› hariç) müteselsilen sorumlu oldu¤undan, iflyerini devir alan veya iflyeri kendisine intikal eden iflverenlerin sözkonusu indirim- den yararlanabilmeleri için, devir veya intikal tarihinden önceki dö- nemlere iliflkin muaccel sigorta primi, iflsizlik sigortas› primi ile bunla- ra iliflkin gecikme cezas› ve gecikme zamm› borçlar›n›n yam sira devir veya intikal tarihinden sonraki dönemlere iliflkin muaccel sigorta pri- mi, iflsizlik sigortas› primi, idari para cezas› ile bunlara iliflkin gecikme cezas› ve gecikme zamm› borçlar›n›n bulunmamas› gerekmektedir.
29/6/1956 tarihli ve 6762 sayih Turk Ticaret Kanunu hükümleri- ne tabi flirketlerin nevilerinin de¤iflmesi, birleflmesi veya di¤er bir flir- kete kat›lmas› durumunda, sigorta prim indiriminden yararlan›labil- mesi için, bu nitelikteki iflyerlerinin, nevi de¤ifltirme, birleflme veya di¤er bir flirkete kat›ld›¤› tarihten önceki ve sonraki dönemlere ilifl- kin muaccel sigorta primi, iflsizlik sigortas› primi, idari para cezas› ile bunlara iliflkin gecikme cezas› ve gecikme zamm› borçlar›n›n bulun- mamas› gerekmektedir.
IV.BORÇLARINI TAKS‹TLEND‹RENLER‹N DURUMU
Muaccel sigorta primi, iflsizlik sigortas› primi, idari para cezas› ile bunlara iliflkin gecikme cezas› ve gecikme zamm› borçlar› bulunmak- la birlikte, bu borçlar›, 5458 say›l› Kanun gere¤ince ya da 5510 say›- l› Kanunun geçici 24 ya da 25 inci maddelerine istinaden yeniden ya- p›land›r›lm›fl ya da 6183 say›l› Kanunun 48 inci maddesine istinaden tecil ve taksitlendirilmifl olan iflverenler, yap›land›rma veya taksitlen- dirme ifllemlerinin devam ediyor olmas› ve yap›land›rma veya taksit- lendirme kapsam›na girmeyen muaccel sigorta primi, iflsizlik sigorta- s› primi, idari para cezas› ile bunlara iliflkin gecikme cezas› ve gecik- me zamm› borçlar›n›n da bulunmamas› kayd›yla, ayl›k prim ve hiz- met belgelerini 5510 say›l› Kanun türünü seçmek suretiyle Kuruma gönderebileceklerdir.
Sorgulama s›ras›nda yeniden yap›land›r›lm›fl ya da tecil ve tak- sitlendirilmifl borçlar› varsa, bu borçlar sorgulama s›ras›nda dikkate al›nmayacakt›r. Ancak, borçlar› yeniden yap›land›r›lm›fl veya tecil ve taksitlendirilmifl iflverenlerden, yeniden yap›land›rma veya tecil ve taksitlendirme anlaflmalar› bozulmas› gerekti¤i halde bozulmam›fl olanlar›n›n ödeme planlar›, en geç 20/11/2008 tarihine kadar SGK taraf›ndan bozulacakt›r.
‹flverenlerce, ayl›k prim ve hizmet belgelerinin e-Bildirge kana- l›yla Kuruma gönderilmesi s›ras›nda, 5510 say›l› Kanun türünün seçi- lememesi ve yukar›da belirtilen nitelikteki borç türlerinin bir veya birkaç›ndan dolay› 1,00 YTL veya üzerinde muaccel borcun bulun- du¤u yönünde uyar› mesaj› ile karfl›lafl›lmas› durumunda, bu nitelik- teki iflyeri iflverenlerinin ayl›k prim ve hizmet belgelerini 5510 say›l›
Kanun türünü seçerek gönderebilmeleri için bahse konu borçlar›n›, hesaplanacak gecikme cezas› ve gecikme zamm› ile birlikte iflyerinin ba¤l› bulundu¤u Sosyal Güvenlik ‹l/Merkez Müdürlü¤üne ödemeleri gerekmektedir. 0,99 YTL veya alt›ndaki borçlar sorgulama s›ras›nda dikkate al›nmayacak ve bu miktarlarda borcu görünen iflyerleri için 5510 say›l› Kanun türü seçilebilecektir.
V.EK‹M AYI TEfiV‹K‹ ‹Ç‹N EN GEÇ 23 KASIMA KADAR B‹LG‹RGE VER‹LMEL‹
Özel nitelikteki iflyeri iflverenlerince 2008/Ekim ay›na iliflkin dü- zenlenecek ayl›k prim ve hizmet belgelerinden bafllan›larak sözkonu- su prim belgeleri, en geç belgenin iliflkin oldu¤u ay› izleyen ay›n 23'üne kadar (dahil) Kuruma verilecektir. Yine, baz› özel nitelikteki iflyerlerinde, resmi nitelikteki iflyerlerinde oldu¤u gibi ay›n 15'i ila ta- kip eden ay›n 14'ü aras›nda ücret alan sigortal›lar çal›flt›r›ld›¤›ndan, bu nitelikteki özel sektör iflyeri iflverenlerinin ayl›k prim ve hizmet belgelerini en geç belgenin iliflkin oldu¤u dönemi izleyen takvim ay›- n›n 7'sinde Kuruma göndermeleri gerekti¤inden, bu tarihe kadar Ku- ruma göndermemeleri halinde befl puanl›k prim indiriminden yarar- lanmalan mümkün olamayacakt›r.
VI.5 PUANLIK HAZ‹NE TEfiV‹K‹ HESABI
Malûllük, yafll›l›k ve ölüm sigortalar› prim oran›, sigortal›n›n pri- me esas kazanc›n›n % 20'si olup, bunun % 9'unun sigortal› hissesi, % 11'inin iflveren hissesidir. Kanunun 4 üncü maddenin birinci f›kras›- n›n (a) bendi kapsam›nda çal›flan sigortal›lar için uygulanacak malûl- lük, yafll›l›k ve ölüm sigortalar› prim oran›n›n, (a) bendinde belirtilen
% 20 oran›na; 60 fiilî hizmet gün say›s› eklenecek ifllerde 1 puan, 90 fiilî hizmet gün say›s› eklenecek ifllerde 1,5 puan, 180 fiilî hizmet gün say›s› eklenecek ifllerde 3 puan, eklenmesi suretiyle belirlenece¤i, bu flekilde bulunan oran ile (a) bendinde belirtilen % 20 oran› aras›nda- ki farka ait primin tamam›n›n iflveren taraf›ndan ödenecektir.Buna göre;
Fiili hizmet zamm›n›n uygulanmad›¤› ifllerde; % 9 sigortal› hisse- si, % 11 iflveren hissesi,
60 gün fiilî hizmet gün say›s› eklenecek ifllerde; % 9 sigortal› his- sesi, % 12 iflveren hissesi,
90 gün fiilî hizmet gün say›s› eklenecek ifllerde; % 9 sigortal› his- sesi, % 12,5 iflveren hissesi,
180 gün fiilî hizmet gün say›s› eklenecek ifllerde; % 9 sigortal›
hissesi, % 14 iflveren hissesi olacakt›r.
Örnek: Muaccel sigorta primi, iflsizlik sigortas› primi, idari para cezas› ile bunlara iliflkin gecikme cezas› ve gecikme zamm› borcu bulunmayan ve k›sa vadeli sigorta kollar› prim oran› (1) olan (A) Anonim fiirketinin, kapsama giren sigortal›lar›na iliflkin 1 nolu belge türü ve 5510 say›l› Kanun türü seçilmek suretiyle düzenlemifl oldu¤u 2008/Kas›m ay›na iliflkin ayl›k prim ve hizmet belgesinde kay›tl› si- gortal›lar›na ait prime esas kazanç tutar› toplam›n›n 5.000,00 YTL ol- du¤u varsay›ld›¤›nda, tahakkuk eden primler,
Sigorta kollar› S.P.E.K. Prim oran› / % Prim tutar› / YTL KVSK Primi : 5.000,00 1,00 50,00
MYO Primi : 5.000,00 20,00 1.000,00 GSS Primi : 5.000,00 12,50 625,00
olacak olup, malullük, yafll›l›k ve ölüm sigortalar› primlerinin, 5.000,00 X 5 % = 250,00 YTL' si ifl veren hissesine ait Hazinece karfl›lanacak olan tutar,
5.000,00 X 6 % = 300,00 YTL'si iflveren hissesine ait iflverence ödenecek olan tutar,
5.000,00 X 9 % = 450,00 YTL'si sigortal› hissesine ait iflverence ödenecek tutar olacakt›r.
Bu durumda, iflveren taraf›ndan ödenmesi gereken, 50,00 YTL (KVSK Primi) + 750,00 YTL [(300,00 YTL + 450,00 YTL) MYO Primi]
+ 625,00 YTL (GSS Primi) = 1.425,00 YTL'nin yasal ödeme süresinin son günü olan 31/12/2008 tarihine kadar ödenmesi halinde, 250,00 YTL tutar›ndaki malullük, yafll›l›k ve ölüm sigortas› primleri Hazine- ce karfl›lanacakt›r.
Buna karfl›n, iflveren taraf›ndan ödenmesi gereken 1.425,00 YTL tutar›ndaki sigorta primleri, 31/12/2008 tarihine kadar ödenmedi¤i veya eksik ödendi¤i takdirde, 1.425,00 YTL + 250,00 YTL = 1.675,00 YTL'nin tamam› gecikme cezas› ve gecikme zamm› ile birlikte iflve- renden tahsil edilecektir.
VII.AfiA⁄IDAK‹ HALLERDE SONRADAN VER‹LEN B‹LD‹RGELERDE DE ‹ND‹R‹M UYGULANACAKTIR.
-Toplu ifl sözleflmeleri uyar›nca geriye yönelik olarak ödenmesi- ne karar verilen ücret
farklar›na iliflkin ek nitelikteki ayl›k prim ve hizmet belgelerinin, toplu ifl sözleflmesinin imzaland›¤› tarihi,
-Kamu kurum ve kurulufllar›nda çal›flan ve toplu ifl sözleflmesi d›- fl›nda kalan sigortal›lar ile özel sektöre ait iflyerlerinde sendikalara üye olmamalar› sebebiyle toplu ifl sözleflmesi kapsam› d›fl›nda kalan sigor- tal›lara, geriye dönük ödenmesine karar verilen ücret farklar›na iliflkin ek nitelikteki ayl›k prim ve hizmet belgelerinin, al›nan karar tarihini,
-Ücretleri Maliye Bakanl›¤›n›n vizesine tabi olan personele öde- nen ücretlere iliflkin ek nitelikteki ayl›k prim ve hizmet belgelerinin, vize iflleminin gerçekleflti¤ine iliflkin yaz›n›n tarihini,
-Bir aydan fazla istirahat alan sigortal›lara Kurumca ödenen geçi- ci ifl göremezlik ödene¤inin yam sira istirahatl› bulunulan süre için ifl- verenlerince toplu ifl sözleflmesine dayan›larak ücret ödenmesi hâlin- de, bu ücretlere iliflkin ek nitelikteki ayl›k prim ve hizmet belgelerinin istirahat süresinin sona erdi¤i tarihi,
-4857 say›l ›‹fl Kanununun 21 inci maddesine istinaden ifl mahke- melerince veya özel hakem taraf›ndan verilen kararlar›n tebli¤inden sonra, on ifl günü içinde sigortal›, ifle bafllamak üzere iflverene baflvur- du¤u takdirde, ifl mahkemeleri veya özel hakemlerce verilen karar uyar›nca ödenmesine karar verilen ücretlere iliflkin ek nitelikteki ayl›k prim ve hizmet belgelerinin kesinleflen mahkeme karar›n›n sigortal›ya tebli¤ edildi¤i tarihi izleyen onuncu ifl gününü,
-‹dare mahkemesi kararlar›na göre görevlerine iade edilen sigor- tal› personele ödenmesine karar verilen ücretlere iliflkin ek nitelikteki ayl›k prim ve hizmet belgelerinin kesinleflen mahkeme karar›n›n ida- reye tebli¤ edildi¤i tarihi,
-657 say›l› Devlet Memurlar› Kanununun 4 üncü maddesinin (b) bendi kapsam›na giren ve 5510 say›l› Kanunun 4 üncü maddesinin bi- rinci f›kras›n›n (a) bendinde belirtilen sigortal›lara enflasyon fark› ve- ya baflka ad alt›nda geriye yönelik olarak yap›lan ödemelere iliflkin ek nitelikteki ayl›k prim ve hizmet belgelerinin, ödemenin yap›ld›¤› tari- hi,
-Toplu ifl sözleflmelerine tabi iflyeri iflverenlerince veya kamu idarelerince ya da yarg›
mercilerince verilen kararlara istinaden, hizmet akdinin mevcut olmad›¤› veya ask›da oldu¤u bir tarihte ödenen ücret d›fl›ndaki öde- melere iliflkin ek nitelikteki ayl›k prim ve hizmet belgelerinin(ücret d›fl›ndaki bu ödemeler hizmet akdinin devam etti¤i en son ay›n ka- zanc›na dahil edilecektir.) yukar›da belirtilen mercilerin kararlar›n›n kesinleflme tarihlerini,
takip eden ay/dönemin, iflyerinin özel nitelikte olmas› halinde 23 üne, resmi nitelikte olmas› halinde ise 7'sine kadar, Kuruma, e-Si- gorta kanal›yla gönderilmesi veya ka¤›t ortam›nda verilmesi halinde yasal süresi içinde verilmifl kabul edilecektir.
Ancak, 5510 say›l› Kanunun 81 inci maddesinin birinci f›kras›n›n (›) bendi 1/10/2008 tarihi itibariyle yürürlü¤e girdi¤inden, yukar›da say›lan durumlardan dolay› yaln›zca 2008/Ekim ve sonraki dönemle- re iliflkin düzenlenecek ayl›k prim ve hizmet belgeleri için 5510 sa- y›l› Kanun türü seçilebilecektir.
Di¤er taraftan, 2008/Ekim ve sonraki dönemlere iliflkin düzen- lenmifl olan ayl›k prim ve hizmet belgeleri Kuruma, Kanun türü se- çilmeden veya farkl› Kanun türü seçilmek suretiyle gönderilmifl ise, bu belgelerde kay›tl› sigortal›lara iliflkin yukar›da say›lan durumlar dolay›s›yla düzenlenecek ek nitelikteki ayl›k prim ve hizmet belgele- ri de yine Kanun türü seçilmeksizin ya da as›l belgede kay›tl› olan Kanun türü seçilmek suretiyle Kuruma gönderilecektir.
Dolay›s›yla, daha önce düzenlenmifl as›l nitelikteki ayl›k prim ve hizmet belgelerinde kay›tl› sigortal›lar için 5510 say›l› Kanun türü se- çilmifl ise, bu sigortal›lara iliflkin yukar›da say›lan haller dolay›s›yla düzenlenecek ek nitelikte ayl›k prim ve hizmet belgeleri için de 5510 say›l› Kanun türü seçilecek, buna karfl›n çeflitli nedenlerle daha önce düzenlenmifl as›l nitelikteki ayl›k prim ve hizmet belgelerinde kay›tl›
sigortal›lar için 5510 say›l› Kanun türü seçilmemifl ise, bu sigortal›la- ra iliflkin yukar›da say›lan haller dolay›s›yla düzenlenecek ek nitelik- te ayl›k prim ve hizmet belgelerinin süresi içinde verilip verilmedi¤i- ne veya muaccel borcunun olup olmad›¤›na bak›lmas›z›n yine 5510 say›l› Kanun türü seçilemeyecektir.
VIII.PR‹M BORCU KDV ‹LE ÖDEN‹RSE ‹ND‹R‹M HAKKI VAR MI?
Bilindi¤i üzere, cari aya iliflkin sigorta primi ve iflsizlik sigortas›
primleri, yasal ödeme süresinin sona erdi¤i tarihten itibaren on befl gün içinde katma de¤er vergisi alaca¤›ndan mahsup suretiyle öden- di¤i takdirde yasal süresi içinde ödenmifl kabul edilmektedir.
Buna göre, muaccel borcu bulunmayan iflverenlerin 5510 say›l›
Kanun türünü seçmek suretiyle yasal süresi içinde Kuruma vermifl ol- duklar› ayl›k prim ve hizmet belgelerinden kaynaklanan sigorta prim borçlar›n› yasal ödeme süresinin sona erdi¤i tarihten itibaren on befl günlük süre içinde katma de¤er vergisi iade alaca¤›ndan mahsup su- retiyle ödemeleri halinde, befl puanl›k prim indiriminden yararlanm›fl olacaklard›r.
Ancak, cari aya iliflkin sigorta prim borçlar›n›n bir k›sm› yasal ödeme süresinin sona erdi¤i tarihi izleyen on befl günlük süre içinde katma de¤er vergisi iade alaca¤›ndan mahsup edilmek suretiyle ödenmesi halinde, ödenen k›s›m her ne kadar yasal süresi içinde ödenmifl kabul edilse de, sigorta prim borcunun kalan k›sm›n›n ya- sal süresi içinde ödenmemifl olmas› nedeniyle befl puanl›k prim indi- riminden yararlan›lmas› mümkün olamayacakt›r.
Örnek - Muaccel sigorta primi, iflsizlik sigortas› primi, idari pa- ra cezas› ile bunlara iliflkin gecikme cezas› ve gecikme zamm› borcu bulunmayan (D) Anonim fiirketinin 2009/Mart ay›na iliflkin 5510 sa- y›l› Kanun türü seçilmek suretiyle düzenlemifl oldu¤u ayl›k prim ve
hizmet belgesini Kuruma yasal süre içinde verdi¤i, tahakkuk eden si- gorta priminin, 1.935,00 YTL'sinin iflveren ve sigortal› hissesi, 325,00 YTL'sinin Hazine hissesi oldu¤u ve an›lan iflverence ödenmesi gere- ken 1.935,00 YTL tutar›ndaki sigorta priminin 1.900,00 YTL tutar›nda- ki k›sm›n›n ilgili vergi dairesince katma de¤er vergisi iade alaca¤›n- dan mahsup edilmek suretiyle 14/5/2009 tarihinde Kurumumuz he- saplar›na aktar›ld›¤› varsay›ld›¤›nda, 2009/Mart ay›na iliflkin sigorta priminin tamam›n›n yasal süresi içinde ödenmemifl olmas› nedeniy- le, bahse konu iflverenin, 2009/Mart ay›na iliflkin düzenlenmifl ayl›k prim ve hizmet belgesinden dolay› befl puanl›k prim indiriminden ya- rarlanmas› mümkün olamayacakt›r.
IX.D‹⁄ER TEfiV‹K KANUNLARINDAN YARARLANAN
‹fiVERENLER
Di¤er teflvik kanunlar›na istinaden iflveren hissesi sigorta prim teflviki uygulamas›ndan yararlanmakta olan iflverenlerin, teflvik kap- sam›na giren sigortal›lar›ndan dolay› aym donem için ve mükerrer olarak 5510 say›l› Kanunun 81 inci maddesinin (›) bendinde öngörü- len befl puanl›k prim indiriminden yararlanmalan miimkiin bulunma- maktad›r.
Buna karfl›n, di¤er teflvik kanunlar›ndan yararlanan iflverenler, di¤er teflvik kanunlar› kapsam›na girmeyip 5510 say›l› Kanunun 81 inci maddesinin (›) bendi kapsam›na giren sigortal›lar›na iliflkin dü- zenleyecekleri ayl›k prim ve hizmet belgelerini, muaccel sigorta pri- mi, iflsizlik sigortas› primi, idari para cezas› ve bunlara iliflkin gecik- me cezas› ve gecikme zamm› borçlar› bulunmamas› kayd›yla, 5510 say›l› Kanun türünü seçmek suretiyle gönderebileceklerdir.
Örnek- Muaccel sigorta primi, iflsizlik sigortas› primi, idari para cezas› ile bunlara iliflkin gecikme cezas› ve gecikme zamm› borcu bu-
lunmayan (E) gerçek kiflisinin, 18-29 yafllar› aras›nda yeni ifle ald›¤›
dört sigortal›s›ndan dolay› 4447 say›l› Kanunun geçici 7 nci maddesi hükmünden, iki sigortal›s›n›n özürlü olmas› nedeniyle 4857 say›l› Ka- nunun 30 uncu maddesi hükmünden yararlan›labilecek durumda ol- du¤u ve sözkonusu iflyerinde herhangi bir teflvik kanunu kapsam›na girmeyen alt› sigortal›n›n daha çal›flm›fl oldu¤u varsay›ld›¤›nda, bah- se konu iflveren yasal süresi içinde verilmek kayd›yla, ayl›k prim ve hizmet belgesini afla¤›da belirtilen seçeneklerden herhangi birini ter- cih etmek suretiyle düzenleyebileceklerdir.
a-Sigortal›lar›n tamam› için 5510 say›l› Kanun türünü,
b-Özürlü sigortal›lar için 4857, di¤er sigortal›lar için 5510 say›l›
Kanun türünü,
c-Yeni ifle al›nan 18-29 yafl aras› sigortal›lar için 4447, özürlü si- gortal›lar için 4857, kalan alt› sigortal› için 5510 say›l› Kanun türünü seçebilecektir.
X.TAfiERONLARIN DURUMU
5510/12.madde 6. f›kras›nda; alt iflverenlerin (arac›lar›nSGK’ya olan borçlar›ndan, alt iflveren ile birlikte, as›l iflveren de sorumlu tu- tulmufltur.
Dolay›s›yla, malullük, yafll›l›k ve ölüm sigortalar› primlerinin ifl- veren hissesinin befl puanl›k k›sm›n›n Hazinece karfl›lanabilmesi için her bir iflyeri baz›ndamuaccel sigorta primi, iflsizlik sigortas› primi, idari para cezas› ile bunlara iliflkin gecikme cezas› ve gecikme zam- m› borcunun bulunmamas› gerekti¤inden, as›l iflverenin sözkonusu indirimden yararlanmak amac›yla ayl›k prim ve hizmet belgesini 5510 say›l› Kanun türünü seçerek Kuruma gönderebilmesi için, gerek ken- disinden gerekse kendisinden ifl alan alt iflverenlerden kaynaklanan muaccel sigorta primi, iflsizlik sigortas› primi, idari para cezas› ile
bunlara iliflkin gecikme cezas› ve gecikme zamm› borcunun bulun- mamas› gerekmektedir.
Buna karfl›n, alt iflverenler,yaln›zca kendi çal›flt›rm›fl oldukla- r› sigortal›lara iliflkin borçlardan sorumlu tutulabilece¤inden, as›l ifl- verenin veya di¤er bir alt iflverenin Kuruma muaccel sigorta primi, ifl- sizlik sigortas› primi, idari para cezas› ile bunlara iliflkin gecikme ce- zas› ve gecikme zamm› borcu bulunmas›na ra¤men, kendi alt iflverenli-
¤inden kaynaklanan muaccel borçlar›n›n bulunmamas› halinde sözkonu- su indirimden yararlanabilecektir.
XI.MUVAZALI(H‹LEL‹)‹fiLEMLER‹ KURUM ARAfiTIRACAK
Muaccel sigorta primi, iflsizlik sigortas› primi, idari para cezas› ile bunlara iliflkin gecikme cezas› ve gecikme zamm› borcu bulunan iflve- renlerin, 5510 say›l› Kanunun 81 inci maddesinde öngörülen sigorta prim indiriminden yararlanmak amac›yla, mevcut iflyerlerini kapatarak de¤iflik bir ad veya unvan ya da ifl birimi olarak faaliyete geçirdiklerinin anlafl›l- mas› halinde, bu iflyerleri sözkonusu indirimden yararland›r›lmayacakt›r.
Yine borcu olan alt iflverenlerin çal›flt›rd›klar› sigortal›lar› ayn› iflve- renden ifl alan muaccel borcu bulunmayan baflka bir alt iflveren üzerin- den ya da kendi veya alt iflverenlerinin çal›flt›rm›fl oldu¤u sigortal›lardan dolay› muaccel borcu bulunan as›l iflverenlerin çal›flt›rm›fl olduklar› sigor- tal›lar›, muaccel borcu bulunmayan alt iflverenler üzerinden befl puanl›k prim indiriminden yararlanmak amac›yla bildirdiklerinin anlafl›lmas› ha- linde, bu nitelikteki iflveren ve alt iflverenler de befl puanl›k prim indiri- minden yararland›r›lmayacakt›r.
5510 say›l› Kanun türü seçilmek suretiyle düzenlenmifl olan ayl›k prim ve hizmet belgesinden kaynaklanan sigorta primi ve iflsizlik sigor- tas› primlerinin yasal ödeme süresi sona ermeden takip eden aya iliflkin ayl›k prim ve hizmet belgesinin Kuruma 5510 say›l› Kanun türü seçilerek
gönderilmesi ve bir önceki aya iliflkin ayl›k prim ve hizmet belgesinden kaynaklanan borçlar ödenmeden takip eden aya iliflkin ayl›k prim ve hiz- met belgesinden kaynaklanan borçlar›n ödenerek befl puanl›k prim indi- riminden yersiz olarak yararlan›lmas› teknik olarak mümkündür. Ancak Kurum taraf›ndan tespit edilmesi halinde geri al›nacakt›r.
XII.D‹⁄ER HUSUSLAR
a-Özel nitelikteki bina inflaat› ile ihale konusu iflyeri iflve- renleri,aran›lan flartlar› sa¤lam›fl olmalar› kayd›yla, befl puanl›k prim indiriminden yararlanabileceklerdir.
b-‹ste¤e ba¤l› sigortal›lar ad›na tahakkuk eden malullük, yafl- l›l›k ve ölüm sigorta kollar›na ait primlerin tamam› sigortal› hissesi ol- du¤undan, bu nitelikteki sigortal›lar, 81 inci maddenin birinci f›kra- s›n›n (›) bendinde düzenlenen iflveren hissesi sigorta prim indi- rimi kapsam›nda bulunmamaktad›r.
c-Muaccel sigorta primi, iflsizlik sigortas› primi, idari para cezas›
ile bunlara iliflkin gecikme cezas› ve gecikme zamm› borcu bulunma- yan iflverenlerce ayl›k prim ve hizmet belgeleri 5510 say›l› Kanun tü- rü seçilerek Kuruma gönderildikten sonra, muhteviyat› prim tutarla- r›n›n on-line banka kanal›yla ödenmesi halinde, sözkonusu para- lar ilgili Bankaca mutabakat onay›n›n verilmesi halinde iflyeri müfre- dat kart›na k›sa süre içinde aktar›lmaktad›r.Online tahsilat yapmayan bankalara gidilmesi önerilir.
d- Hazinece karfl›lanan sigorta primleri, gelir ve kurumlar vergi- si uygulamalar›nda gider veya maliyet unsuru olarak dikkate al›nma- yacakt›r.
e-Bu Kanun gere¤ince yap›lan kontrol ve denetimlerde çal›fl- t›rd›¤› kiflileri sigortal› olarak bildirmedi¤i tespit edilen iflverenler bir y›l süreyle bu f›krayla sa¤lanan destek unsurlar›ndan yararlanamayacakt›r.
XIII.SONUÇ VE ÖNER‹
01.10.2008 tarihine kadar uygulanan teflvikler iflyeri dosyas› baz- l› idi.Bundan sonra ise her bir dosya içindeki sigortal›lar› avantajl› ol- duklar› sistem türü iflaretlenerek Kuruma gönderilebilecektir. 5510 kanun türü iflaretlendikten sonra sisteme verilen bildirge önce kon- trol edilecek, 0.99 YTL’den fazla borcunuz olmamas› halinde teflvik- ten yararlanabileceksiniz.Kanun gere¤ince yüzde 5’lik prim indirimi için asgari ücret de¤il çal›flanlar›n SPEP (sigorta primine esas ka- zanç) tutarlar› esas al›nacakt›r.Ancak gerek genç iflçi (18-29 erkek ve- ya 18 yafl›ndan büyük bayan) istihdam›nda, gerekse 5084 say›l› Ka- nun’dan gelen teflvikte ve gerekse zorunlu özürlü istihdam› ile ilgili teflviklerde asgari ücret bazl› iflveren primlerinden indirim yap›lmak- tad›r ve bu durumda 638,70 X 0,20=127,74 YTL’lik bir eksik prim ta- hakkuku yap›lmaktad›r. Çal›flt›r›lan iflçilerden yüksek ücretli olanlar›
yüzde 5’lik prim indirimi k›sm›na geçirmek daha avantajl›d›r.En uy- gun rakam da 2554 YTL’den yüksek brüt ücretlilerdir. Bu brüt rakam- dan daha düflük olanlar›n› di¤er teflviklerden yararland›rmaya devam ettirmek tavsiye edilir.
Muvazaal› ifllemler Kurum taraf›ndan kontrol edilecektir.Primle- ri öderken SGK ile aras›nda on-line prim tahsilat› olan bankalar› ter- cih etmeniz sorun yaflamaman›za neden olur.Özel bina inflaatlar› ve ihale konusu ifller de bu teflvik kapsam›ndad›r.Uygulama 2008/Ekim ay› ayl›k bildirgesinden itibaren bafllamaktad›r,en geç 23 Kas›m 2008 tarih 23.59 kadar sisteme girifl yapman›z gerekmektedir.
KAYNAKÇA
T.C. Yasalar (31.5.2006). 5510 say›l› Sosyal Sigortalar ve Ge- nel Sa¤l›k Sigortas› Kanunu. Ankara: Resmi Gazete
T.C. Yasalar (26.5.2008). ‹fl Kanunu. Ankara: Resmi Gazete (26887 say›l›)
T.C. Yasalar. 5763 say›l› ‹fl Kanunu ve Baz› Kanunlarda De-
¤ifliklik Yap›lmas› Hakk›nda Kanunun. Ankara: Resmi Gazete
