T A M PROTEZİN GENEL SALYA A M İ L A Z PROTEİN VE Ig A ÜZERİNE E T K İ S İ
Ağız b o ş l u ğ u n u y ı k a y a r a k , i ç i n d e k i a n t i b a k t e r i y a l m a d d e l e r l e d o k u l a r ı e n f e k s i y o n l a r a karşı k o r u m a ö z e l l i ğ i o l a n s a l y a n ı n , u y a r ı l m a d e r e c e s i n e g ö r e % 21 - 62'sini p a r o t i s , % 37 - 6 2 ' s i n i s u b m a n d i b u l a r ,
% 35 kadarını s u b l i n g u a l (16) ve % 7 - 8 kadarını ise k ü ç ü k t ü k r ü k b e z l e r i o l u ş t u r m a k t a d ı r (9). Büyük v e k ü ç ü k t ü k r ü k b e z l e r i ile c e p sı
vısından g e l e n i m m ü n g l o b ü l i n l e r , g e n e l s a l y a y a a n t i b a k t e r i y a l b i r ö z e l l i k kazandırırlar (7, 25). G e n e l s a l y a n ı n % 7 - 8 g i b i az bir b ö l ü m ü nü o l u ş t u r a n k ü ç ü k t ü k r ü k b e z l e r i s a l g ı s ı n d a k i Ig A d e ğ e r i , p a r o t i s s a l g ı s ı n d a k i Ig A d ü z e y i n i n d ö r t katı o l u p , g e n e l s a l y a d a k i Ig A düze
y i n i n % 3 0 - 3 5 kadarını o l u ş t u r m a k t a d ı r . Bu b i l g i l e r i n ışığı a l t ı n d a , g e n e l salyada, k o r u y u c u ö z e l l i k t a ş ı y a n i m m ü n g l o b ü l i n l e r i n e n ö n e m lisi olan Ig A ' n ı n en ö n e m l i k a y n a k l a r ı n d a n b i r i s i n i n d e k ü ç ü k t ü k r ü k b e z l e r i o l d u ğ u n u s ö y l e y e b i l i r i z . A ğ ı z d a ç o k y a y g ı n bir sahaya dağıl
mış o l a n bu bezler 1) S u b l i n g u a l , 2) L i n g u a l , 3) Labial, 4) Palatinal o l m a k üzere d ö r t b ö l g e d e i n c e l e n m e k t e d i r . U y a r ı l m ı ş p a r o t i s salya
sında Ig A 3 . 9 5 + 1 . 3 7 m g / 1 0 0 m l . kadardır (1).
S e r u m ve salya Ig A ' n ı n a n t i j e n i k ö z e l l i k l e r i i n c e l e n m i ş , salya
da b u l u n a n i m m ü n g l o b ü l i n A ((Ig A ) ' n ı n f a r k l ı p r o t e i n yapısı b e l i r t i l -
(*) H.Ü. Dişhek. Fak. Protetik Diş Tedavisi Anabilim Dalı Araş. Gör.
(**) H.Ü. Dişhek. Fak. Periodontoloji Anabilim Dalı Öğ. Üyesi.
(***) H.Ü. Dişhek. Fak. Biyokimya Anabilim Dalı Öğ. Üyesi.
(****) H.Ü. Dişhek. Fak. Protetik Diş Tedavisi Anabilim Dalı Öğ. Üyesi.
Dr. Saime ŞAHİN*
Yard. Doç. Hamdi ÖĞÜŞ***
Doç. Dr. Ezel YAVUZYILMAZ**
Prof. Dr. Aytekin BİLGE****
GİRİŞ
123
AMİLAZ PROTEİN VE Ig A ÜZERİNE ETKİSİ
m i s t i r (27). Salgısal I g A b ü n y e s i n d e k i salgısal p a r ç a d a n dolayı pro- t e o l i t i k e n z i m l e r e daha dayanıklı o l u p , a g l ü t i n a s y o n , b a k t e r i penet- r a s y o n u n u ö n l e m e k t e v e n ö t r a l i z a s y o n o l a y l a r ı n d a ö n e m l i rol oyna
m a k t a d ı r (12, 33). Ç e ş i t l i v i r a l v e b a k t e r i y e l e n f e k s i y o n l a r d a mukoza y ü z e y l e r i n i b a k t e r i h ü c u m u n d a n k o r u r . Bu ö z e l l i k l e r i n d e n d o l a y ı Ig A y e r e l a n t i j e n i k s t i m u l a s y o n a karşı o l u ş a n bir a n t i k o r ö z e l l i ğ i taşımak
tadır.
T ü k r ü k t e k i i m m ü n o l o j i k f a k t ö r l e r ile d i ş e t i v e p e r i o d o n t a l hasta
lıklar a r a s ı n d a p o z i t i f b i r i l i ş k i o l d u ğ u g ö s t e r i l m i ş t i r (3, 6 , 1 7 ) . J u v e n i l p e r i o d o n t i t i s t e , t ü m t ü k r ü k t e k i I g A k o n s a n t r a s y o n u n a r t t ı ğ ı b e l i r t i l m i ş t i r (24). Fakat p a r o t i s s a l y a s ı n d a k i I g A ' n ı n p e r i o d o n t a l hastalığın d e r e c e s i n e v e t ü t ü n i ç i m i n e bağlı o l a r a k d e ğ i ş m e d i ğ i s a p t a n m ı ş t ı r (6).
Salya Ig A ' s ı ile ç ü r ü k arasında n e g a t i f bir i l i ş k i m e v c u t t u r (5, 22).
M a j ö r t ü k r ü k b e z l e r i n d e n s i t ü m u l a s y o n l a r a c e v a p o l a r a k a m i l a z s e k r e s y o n u a r t a r ( 1 , 2 ) . Palatinal v e l a b i a l ' d e k i k ü ç ü k b e z l e r i n d e n s a l g ı l a n a n a m i l a z m i k t a r ı ise daha az d ü z e y d e d i r (13, 15). S t i m u l a n v e s t i m u l a n o l m a d a n t ü k r ü k t e k i p r o t e i n k o n s a n t r a s y o n l a r ı araştırıl
m ı ş (2, 8), p a r o t i s s a l y a s ı n d a a m i l a z v e p r o t e i n s e k r e s y o n u n u n akış hızı ile i l i ş k i s i n e b a k ı l m ı ş t ı r (8, 1). S t r e s s i n s a l y a d a k i p r o t e i n salını- mını azalttığını v e ilaç alınımının p r o t e i n k o n s a n t r a s y o n u n u e t k i l e d i ğ i b e l i r t i l m i ş t i r (11).
M a k i l a v e V a a j a ( 1 9 ) p r o t e z k u l l a n a n h a s t a l a r d a p r o t e z ağızda o l m a d a n alınan t ü k r ü k t e , t ü k r ü ğ ü n akış hızı v e t a m p o n k a p a s i t e s i n i n be
l i r g i n o l a r a k d ü ş t ü ğ ü n ü s a p t a m ı ş l a r d ı r .
K e e r ( 1 6 ) ise p r o t e z k u l l a n a n h a s t a l a r d a p a r a f i n ç i ğ n e t e r e k t o p l a dığı t ü k r ü ğ ü n , d o ğ a l d i ş l e r i o l a n hastalara g ö r e daha fazla o l d u ğ u n u b e l i r t m i ş t i r .
P r o t e z l e r ağızda i k e n t ü k r ü ğ ü n akış hızını i n c e l e y e n Kapur ve ar
k a d a ş l a r ı (14), p r o t e z i n ağızda s t i m u l a n e t k i y a p ı p , t ü k r ü ğ ü n akış hı
zını a r t ı r d ı ğ ı n ı , 3 ay s o n r a e s k i hızına d ö n m e y e ç a l ı ş t ı ğ ı n ı b e l i r t m i ş l e r d i r . M a k i l a (20)'nın daha s o n r a l a r ı y a p t ı ğ ı a r a ş t ı r m a d a ise p r o t e z l e r ağızda i k e n u y a r a n ve uyaran o l m a k s ı z ı n t ü k r ü ğ ü n akış hızında ista
t i s t i k s e l o l a r a k b i r a r t m a e ğ i l i m i s a p t a n m ı ş t ı r .
Y i n e b u k o n u ile i l g i l i o l a r a k p r o t e z k u l l a n a n h a s t a l a r d a , g e n e l s a l y a Ig A, p r o t e i n ve a m i l a z d ü z e y l e r i n i i n c e l e y e n Lappalainen ve ar-
kadaşları (18), akış hızındaki azalmaya bağlı o l a r a k bu d e ğ e r l e r d e ar
tış o l d u ğ u n u b u l m u ş l a r d ı r .
P r o t e z i n , p a l a t i n a l b ö l g e d e k i t ü k r ü k b e z l e r i n i k a p a t a r a k akış hızı
n ı azalttığını i d d i a e d e n l e r i n y a n ı s ı r a (18), y a b a n c ı c i s i m r e a k s i y o n u o l u ş t u r a r a k t ü k r ü ğ ü n akış hızını a r t ı r d ı ğ ı n ı d a b e l i r t e n l e r v a r d ı r (14,
16).
K o n u ile i l g i l i l i t e r a t ü r g ö z d e n g e ç i r i l d i ğ i n d e , p r o t e z k u l l a n ı m ı n ı n salya ve i ç e r i k l e r i ü z e r i n e , ö z e l l i k l e p r o t e i n , a m i l a z ve Ig A d ü z e y l e r i ü z e r i n d e k i e t k i n l i ğ i t a m o l a r a k a ç ı k l ı ğ a k a v u ş m a m ı ş t ı r . B u n e d e n l e a r a ş t ı r m a m ı z d a , p r o t e z k u l l a n a n h a s t a l a r d a e r k e n v e g e ç d ö n e m l e r d e I g A , p r o t e i n v e a m i l a z d ü z e y l e r i n i n s a p t a n m a s ı , p r o t e z i n b u dü
z e y l e r ü z e r i n d e k i e t k i n l i ğ i n i n i n c e l e n m e s i a m a ç l a n m ı ş t ı r .
M A T E R Y A L v e M E T O D
A r a ş t ı r m a m ı z s i s t e m i k açıdan s a ğ l ı k l ı 2 1 h a s t a ü z e r i n d e y ü r ü t ü l d ü . H a s t a l a r d e n e y v e k o n t r o l g r u b u o l m a k üzere iki b ö l ü m e a y r ı l d ı .
1) K o n t r o l g r u b u : Daha ö n c e p r o t e z k u l l a n m a m ı ş h a s t a l a r d a n t o t a l d i ş s i z l i k g ö s t e r e n 7 h a s t a s e ç i l d i .
2) D e n e y g r u b u : Bu g r u b u yaşları 4 0 - 6 5 arasında d e ğ i ş e n 14 hasta o l u ş t u r d u .
A ) Daha ö n c e k o n t r o l g r u b u o l a r a k k u l l a n ı l a n v e i l k d e f a alt-üst t o t a l p r o t e z k u l l a n m a y a t a r a f ı m ı z d a n b a ş l a t ı l a n h a s t a l a r d a n , 4 8 s a a t p r o t e z k u l l a n m ı ş o l a n 7 h a s t a s e ç i l d i .
B) En az 1 y ı l d a n b e r i alt-üst t o t a l p r o t e z k u l l a n m a k t a o l a n 7 hastadan o l u ş t u r u l d u .
Klinik Çalışmalar : D e n e y ve k o n t r o l g r u b u n u o l u ş t u r a n hasta
ların g e n e l s a l y a d a k i , t o t a l p r o t e i n , a m i l a z ve I m m ü n g l o b ü l ü n A (Ig A) d e ğ e r l e r i t a y i n i i ç i n p a s i f o l a r a k p l a s t i k huni y a r d ı m ı ile p l a s t i k t ü p l e r e 5-6 m l . o l a r a k g e n e l s a l y a t o p l a n d ı .
D e n e y v e k o n t r o l g r u b u n u o l u ş t u r a n h a s t a l a r ı n s a l y a ö r n e k l e r i d e ğ e r l e n d i r m e y a p ı l a c a k g ü n e kadar —30°C d e m u h a f a z a e d i l d i .
AMİLAZ PROTEİN VE Ig A ÜZERİNE ETKİSİ
İmmünolojik Ç a l ı ş m a : Salya ö r n e k l e r i n d e k i Ig A d e ğ e r l e r i ilk o l a r a k M a n c i n i v e a r k a d a ş l a r ı (21) t a r a f ı n d a n g e l i ş t i r i l e n radyal i m - m ü n d i f f ü z y o n t e k n i ğ i u y g u l a n a r a k s a p t a n d ı . B u i ş l e m d e B e h r i n g w e r k e f i r m a s ı n ı n hazırladığı LC-Partigen i m m ü n d i f f ü z y o n p l a k l a r ı k u l l a n ı l d ı .
On iki k u y u t a ş ı y a n bir plağın 1, 2 ve 3 n u m a r a l ı k u y u l a r ı n a Ig A s e r u m s t a n d a r d ı n d a n 2 0 u l , d i ğ e r d o k u z kuyuyada s a l y a ö r n e k l e r i n d e n aynı m i k t a r k o n d u .
Plakların n e m l i bir o r t a m d a d u r m a s ı için o r t a l a r ı n a ı s l a t ı l m ı ş gazlı bez k o n u p kapağı kapatıldı ve 48 saat b e k l e t i l d i . O l u ş a n p r e s i p i t a s - y o n h a l k a l a r ı H y l a n d ö l ç e k l i b ü y ü l t e c i n d e o k u n d u . S t a n d a r t s e r u m d e ğ e r l e r i n e g ö r e ç i z i l e n e ğ r i d e ö r n e k l e r i n Ig A 100 ml de mg olarak e l d e e d i l d i .
Protein ve amilaz tayini : B r a d f o r d (4) boya b a ğ l a m a y ö n t e m i k u l l a n ı l a r a k p r o t e i n ( m g / r o l ) t a y i n i , S m i t h v e Roe'nin (26) f o t o m e t r i k y ö n t e m i ile a m i l a z ( Ü / m l ) t a y i n l e r i y a p ı l m ı ş t ı r . B u l d u ğ u m u z d e ğ e r l e r M a n n Whitney u t e s t i u y g u l a n a r a k i s t a t i s t i k s e l o l a r a k d e ğ e r l e n d i r i l m i ş t i r .
B U L G U L A R
Protein değerleri : K o n t r o l g r u b u p r o t e i n d e ğ e r l e r i o r t a l a m a s ı 0.42 ± 0.14 m g / m l , d e n e y A g r u b u d e ğ e r l e r i o r t a l a m a s ı 0 . 6 2 ± 0 . 2 1 m g / m l ve d e n e y B g r u b u d e ğ e r l e r i o r t a l a m a s ı 0.67 + 0.17 m g / m l ola
rak s a p t a n m ı ş t ı r (Tablo 1).
A m i l a z değerleri : A m i l a z d e ğ e r l e r i o r t a l a m a s ı k o n t r o l g r u b u n d a 84.3 ± 46.1 Ü / m l , d e n e y A g r u b u n d a 144.3 ± 22.3 Ü / m l , d e n e y b g r u b u n d a ise 1 4 2 . 8 + 1 5 Ü / m l o l a r a k s a p t a n m ı ş t ı r (Tablo 2).
Ig A değerleri : K o n t r o l g r u b u Ig A d e ğ e r l e r i o r t a l a m a s ı 6 . 1 ± 2 . 6 m g / 1 0 0 m l , d e n e y A g r u b u 5 . 7 ± 3 . 3 m g / 1 0 0 m l , d e n e y B g r u b u 8.6 + 2.9 m g / 1 0 0 m l o l a r a k s a p t a n m ı ş t ı r (Tablo 3 ) .
TABLO 1 — Kontrol ve Deney Grupları Protein D e ğ e r l e r i ( m g / m l )
TABLO 2 — Kontrol ve D e n e y Grupları A m i l a z D e ğ e r l e r i ( Ü / m l )
AMİLAZ PROTEİN VE Ig A ÜZERİNE ETKİSİ
TABLO 3 — Kontrol ve D e n e y Grupları Ig A D e ğ e r l e r i ( m g / 1 0 0 ml)
TABLO 4 — Kontrol ve Deney Grupları, Protein, Amilaz ve Ig A Değer
leri Karşılaştırması
T A R T I Ş M A
Bu ç a l ı ş m a d a daha ö n c e p r o t e z k u l l a n m a m ı ş , 48 s a a t p r o t e z kul
lanan ve en az 1 yıl s ü r e ile p r o t e z k u l l a n a n h a s t a l a r ı n g e n e l salya p r o t e i n , a m i l a z ve Ig A d ü z e y l e r i i n c e l e n d i . G ü n l ü k d e ğ i ş i m l e r i n sal
y a i ç e r i ğ i n i e t k i l e y e b i l e c e ğ i d ü ş ü n c e s i g ö z ö n ü n d e t u t u l a r a k h e m kont
r o l , h e m d e d e n e y g r u p l a r ı n d a t ü m salya ö r n e k l e r i n i n g ü n ü n b e l i r l i s a t l e r i n d e t o p l a n m a s ı n a d i k k a t e d i l d i (10).
Ç a l ı ş m a m ı z d a d e n e y g r u p l a r ı n ı n s a l y a p r o t e i n d ü z e y l e r i , k o n t r o l g r u b u n a g ö r e ö n e m l i bir artış g ö s t e r m i ş t i r ( P < 0 . 0 5 ) . Buna benzer b i ç i m d e d e n e y g r u p l a r ı a m i l a z d ü z e y l e r i n d e d e k o n t r o l g r u b u a m i l a z d ü z e y l e r i n e g ö r e ö n e m l i bir artış g ö r ü l m ü ş t ü r . İlgili l i t e r a t ü r i n c e l e n d i ğ i n d e , s a l y a d a k i amilaz v e p r o t e i n d ü z e y l e r i n i n pek ç o k f a k t ö r d e n e t k i l e n e b i l d i ğ i , ö z e l l i k l e s t r e s v e ilaç t e d a v i l e r i n i n p r o t e i n k o n s a n t r a s y o n u n u d ü ş ü r d ü ğ ü g ö s t e r i l m i ş t i r (11). A y r ı c a t ü k r ü k akış hızını artır
m a k için s t i m u l a n o l a r a k k u l l a n ı l a n p a r a f i n v e s i t r i k a s i t u y g u l a n m a s ı ile s a l y a d a k i ö z e l l i k l e b ü y ü k t ü k r ü k b e z l e r i n d e n g e l e n s e k r e s y o n ile a m i l a z m i k t a r ı n ı n a r t t ı ğ ı b i l d i r i l m i ş t i r ( 1 , 2).
Lappalainen ve a r k a d a ş l a r ı (18) 101 p r o t e z k u l l a n a n , 65 k u l l a n m a yan t o p l a m 166 e r k e k h a s t a ü z e r i n d e y a p t ı k l a r ı a r a ş t ı r m a s o n u c u n d a p r o t e z k u l l a n a n l a r d a d a m k t a k i t ü k r ü k b e z l e r i n i n k a p a n m a s ı n e d e n i ile t ü k r ü k akış hızının azalmasına bağlı o l a r a k a m i l a z v e p r o t e i n konsant
r a s y o n u n d a a r t m a s a p t a n m ı ş t ı r . B i z i m ç a l ı ş m a m ı z d a b u l i t e r a t ü r ile u y u m l u o l a r a k d e n e y g r u p l a r ı m ı z d a k o n t r o l g r u b u n a g ö r e p r o t e i n v e amilaz d e ğ e r l e r i n d e ö n e m l i ( P < 0 . 0 5 ) bir a r t ı ş s a p t a n m ı ş t ı r (Tablo 4 ) .
Protez k u l l a n a n l a r (11) ve p e r i o d o n t i t i s l i h a s t a l a r (3) da t ü k r ü k akış hızı azaldığı z a m a n Ig A k o n s a n t r a s y o n l a r ı n y ü k s e l m e s a p t a n m ı ş t ı r . A r a ş t ı r m a m ı z d a n e l d e e t t i ğ i m i z b u l g u l a r d a n bir d i ğ e r i ise tük
rük Ig A d ü z e y l e r i n i n kısa s ü r e p r o t e z k u l l a n ı m ı n d a n s o n r a d ü ş m e s i v e uzun s ü r e p r o t e z k u l l a n a n h a s t a l a r d a ise y ü k s e l m e s i d i r . 4 8 s a a t protez k u l l a n a n h a s t a l a r d a ( D e n e y A) Ig A d e ğ e r l e r i n d e k i d ü ş m e , pro
t e z i n p a l a t i n a l b ö l g e d e k i k ü ç ü k t ü k r ü k b e z l e r i n i k a p a t m a s ı s o n u c u o l a r a k kabul e d i l e b i l i r . Z i r a g e n e l s a l y a d a k i Ig A ' n ı n % 3 0 - 3 5 kadarı k ü ç ü k t ü k r ü k b e z l e r i n d e n s a l g ı l a n m a k t a d ı r .
Uzun s ü r e p r o t e z k u l l a n a n ( D e n e y B) h a s t a l a r d a Ig A d e ğ e r l e r i nin kısa s ü r e p r o t e z k u l l a n a n l a r a ( D e n e y A ) kıyasla ö n e m l i s a y ı l a b i l e c e k bir d e ğ e r d e y ü k s e l m i ş o l m a s ı , uzun s ü r e p r o t e z k u l l a n ı m ı n ı n ağız d o k u l a r ı n d a y a p m ı ş o l a b i l e c e ğ i l o k a l a n t i j e n i k s t i m u l a s y o n a bir c e v a p o l a r a k kabul e d i l e b i l i r .
Lappalainen ve a r k a d a ş l a r ı (18) p r o t e z k u l l a n a n h a s t a l a r d a p r o t e i n a m i l a z ve Ig A d e ğ e r l e r i n i n y ü k s e l d i ğ i n i s a p t a m ı ş l a r d ı r . A r a ş t ı r mamızda D e n e y B g r u b u Ig A d e ğ e r l e r i n i n k o n t r o l ve D e n e y A g r u b u d e ğ e r l e r i n e g ö r e ö n e m s i z d e olsa y ü k s e l m i ş o l m a s ı b u a r a ş t ı r ı c ı l a r ı n b u l g u l a r ı n ı d e s t e k l e r tarzdadır.
AMİLAZ PROTEİN VE Ig A ÜZERİNE ETKİSİ
K o n u ile i l g i l i l i t e r a t ü r d e ğ e r l e n d i r i l i p ç a l ı ş m a m ı z s o n u ç l a r ı ile b i r l i k t e i n c e l e n d i ğ i n d e p r o t e z k u l l a n a n h a s t a l a r d a , d i ş l e r ç e k i l i p , pla
ğın a n t i j e n i k s t i m u l a s y o n u n o r t a d a n k a l k m ı ş o l m a s ı n a r a ğ m e n Ig A d ü z e y i n i n y ü k s e l m i ş o l m a s ı , p r o t e z k u l l a n ı m ı n ı n d a lokal i m m ü n ceva
b ı b a ş l a t a b i l e c e k bir a n t i j e n i k s t i m u l a s y o n o l a b i l e c e ğ i n i düşündür
m e k t e d i r . A n c a k b u k o n u y a k e s i n bir açıklık g e r e k t i r e b i l m e k için da
h a b ü y ü k h a s t a g r u p l a r ı n d a , p r o t e z t a k ı l m a d a n v e t a k ı l d ı k t a n s o n r a g e n e l s a l y a p r o t e i n , a m i l a z ve Ig A d ü z e y l e r i n i n i n c e l e m e s i g e r e k t i ğ i kanısındayız.
Ö Z E T
Bu a r a ş t ı r m a d a 14 t o t a l p r o t e z k u l l a n a n , 7 p r o t e z k u l l a n m a y a n t o t a l d i ş s i z l i k g ö s t e r e n 2 1 hasta i n c e l e n m i ş t i r . A r a ş t ı r m a m ı z d a p r o t e z k u l l a n ı m ı n ı n g e n e l s a l y a p r o t e i n , a m i l a z ve Ig A ü z e r i n e e t k i s i a r a ş t ı r ı l m ı ş t ı r . Sonuç o l a r a k 48 s a a t ve 1 y ı l d a n daha uzun s ü r e protez kul
lanan g e n e l s a l y a p r o t e i n v e a m i l a z d ü z e y l e r i ü z e r i n d e artırıcı e t k i s i o l d u ğ u s a p t a n m ı ş t ı r . 48 s a a t l i k p r o t e z k u l l a n ı m ı n ı n Ig A düzeyi üze
r i n d e ö n e m s i z bir azaltıcı e t k i s i , 1 y ı l d a n daha uzun s ü r e p r o t e z kulla
n ı m ı n ı n ise a r t ı r ı c ı e t k i s i o l d u ğ u g ö r ü l m ü ş t ü r .
S U M M A R Y
THE EFFECT OF DENTURE WEARING ON TOTAL S A L I V A PROTEIN, A M I L A Z A N D Ig A
In t h i s s t u d y 21 p a t i e n t s , 14 of t h e m w e a r i n g d e n t u r e s a n d , 7 of t h e m e d e n t u l o u s p a t i e n t s w i t h o u t d e n t u r e s , were e x a m i n e d . I n our s t u d y t h e e f f e c t o f d e n t u r e vvearing o n t o t a l s a l i v a p r o t e i n , amilaz a n d Ig A vvere r e s a r c h e d . As a r e s u l t it's d e t e r m i n e d t h a t vvearing d e n t u r e s a b o v e 48 h o u r s and 1 y e a r s has an i n c r e a s i n g e f f e c t on t h e t o t a l s a l i v a p r o t e i n and a m i l a z l e v e l s . It's a l s o b e e n o b s e r v e d t h a t , vvearing d e n t u r e s f o r 48 h o u r s has a n o n s i g n i f i c a n t d e c r e a s i n g e f f e c t on Ig A L e v e l , w h i l e vvearing d e n t u r e s ö v e r 1 y e a r has an i n c r e a s i n g e f f e c t .
K A Y N A K L A R
1 — Brandtzaeg, P., FjeHenger, F., Gjeruldsen, S.T. : Human secretory Immuno- globulins I. Salivary secretions f r o m individuals w i t h normal or low levels or Serum Imınunoglobıılins, Scan. J. Haematol., Suppl. 12, 1, 1970.
2 — Brandtzaeg, P. Human secretory immunoglobulins. VII Concentraticns of parotid Ig A and other secretory protein in relation to the rate of f l o w and duration of secretory stimulus. Archs oral Biol. 1 6 : 1295-1310, 1971.
3 — Brandtzaeg, P.: Imınunology of inflemmatory periodontal lesions, Int. Dent.
J., 23 : 438, 1973.
4 — Bradford M.M. : Arapid and sensitive method for tlıe guantitation of micro- gram guantities of protein utilizing the principle of proteindye binding. Anal.
Biochem., 77, 2*8-54. 1976.
5 — Challacombe, S.J. : Immunoglobulin in parotid saliva and serum İn relation to dental caries in man. Caries Res. 10 : 165, 1976.
6 — Chandler, D.C., Silverınan, M .S., Lundblad, R.L., and McFalI, W.T. : Human parotid Ig a and periodontal disease Archs oral Biol. 19 : 733-35, 1974.
7 — Crawford, J.M., Taubman, M.A., Smith D.J. : Minör Salivary Glands as a Ma
jör Source of Secretory Immunoglobulin A in the Human oral Cavity Sience, 190 : 1206-1208, 1975.
8 — Dawes, C. : The e f f e c t of f l o w rate and duration of stimulation on the con- sentrations of protein and the main electrolyıes in human parotid saliva.
Archs Oral Biol., 14 : 277-294, 1969.
9 — Davves, C., Wood, C.M. : The contribution of oral minör mucous gland sec
retions to the volume of vvhole saliva in man Arch, Oral. Biol. 18 : 337, 1973.
10 — Ferguson, D.B., Fort, A. Elliot, A.L., and Potts, A.J. : Circadian rhythms in human paratid saliva f l o w rate and compasition. Archs. oral Biol., 1 8 : 1155, 1973.
11 — Finkelstein, M.3., Tanner, M., Freedman, M.L. : Salivary and serum Ig A le
vels in a geriatric outpatient population J. Clin. Immunol., 4 : 85-91, 1984.
12 — Gülmezoğlu, E. : Bağışıklığın Temelleri, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, An
kara, s: 35-46, 65-67 1979.
13 — Hensten-Petterson, A. Biological aetivites in human labial and palatinal secretions. Archs. oral Biol., 20 : 107-110, 1975.
14 — Kapur, K.K., Collister, T. and Fischer, E. : Masticatory and gustatory salivary reflex secretion rates and taste thresholds of denture vvearers. J. Prosthet.
Dent., 18 : 406-416, 1967.
131
AMİLAZ PROTEİN VE Ig A ÜZERİNE ETKİSİ
15 — Kraus, F.W., Mestecky, J . : İmmunohistochemical localization of amylase, Lysozyme and immunoglobulins in the human parotid gland. A r c h . Oral Biol., 16 : 781-789, 1971.
16 — Kerr, A.C. : The physiological regulation of salivary secretions in man., M o n Oral Biol., 1 : 1 , 1961.
17 — Lange, V.K.P., Seyforth, M. und Lorenz, U. : Ummunologische Untersuchun- gen zur Atiologie der Prothesenstomatopathien Zahn-Mund-u. kieferheilkd., 70 : 691-697, 1982.
18 — Lappalainen, R., Yli-Urpo, A., Knuuttila. M. : Removable dentures effect con- centrations of protein, amylase and Ig A in vvhole saliva among elderly men.
Gerodontics, 1 : 277-280, 1985.
19 — Makila, E. and U, Vaaja : Investigation into Ihe viscosity, pH, buffer capasity and secretion rate of saliva in prosthetic patients. Suom. Hammaslaak. Toim.
61 : 54-59, 1965.
20 — Makila, E. : Properties of Saliva in Edentolous Persons before and ofter Wearing Complete Dentures Suom. Hammaslaak. Toim. 6 5 : 115-124, 1969.
21 — Mancini, G., Carbonara, A.O., Heremans, J.F. : Immunochemical guantitation of antigens by single radial immünodiffusion. İmmunochemistry, 2 : 235, 1965.
22 — Ostravik, D., Brandzaeg, P. : Secretion of parotid Ig A in relation to gingival inflamation and dental caries experience in man. A r c h . Oral Biol., 20 : 701-704, 1975.
23 — Roitt, I. : Temel İmmünoloji. (Çev.: Prof. Dr. Asuman Müftüoğlu), Güven Ki- tabevi, Ankara, s: 41-47, 33-36, 1978.
24 — Sandholm, L. and Grönblad, E. : Salivary İmmunoglobulins in Patients With Juvenile Periodontitis and their healty siblings. J. Periodontal., 55 : 9-12, 1984.
25 — Shillitoe, E.J., Lenher, T. : Immunoglobulin and c o m p l e m e n t in crevicular f l u i d , serum and saliva in man, A r c h s Oral Biol., 1 7 : 241, 1972.
26 — Smith, B. and Reo, J.H. : Photometric method for determination of -Amylase w i t h use of starch- iodine color. Jour. Biol. Chem. 179 : 53, 1949.
27 — Tomasi, T.B., et al : Characteristics of an immune system common to cer- tain external secretions. J. Exp. M e d . 121 : 101, 1965.
