Rapor: 2014/03 OTOMOTİV SANAYİİ 2013 YILI DEĞERLENDİRME RAPORU

(1)

Rapor: 2014/03

OTOMOTİV SANAYİİ

2013 YILI DEĞERLENDİRME RAPORU

Mart 2014

(2)

1. 2013 Yılının Küresel ve Türkiye Ekonomik Değerlendirmesi ve 2014 Yılına Ait Beklentiler¹

2013 yılının ilk yarısı itibariyle küresel ekonomide toparlanma sürecine girilmiş olup ılımlı bir seyir izlendiği görülmektedir. Bu dönemde ABD büyürken, Avro Bölgesi’nde ve gelişmekte olan ülkelerde uzun süreli durgunluğun ardından yavaş da olsa bir toparlanma süreci yaşanmıştır.

Gelişmekte olan ülkelerde büyüme yavaşlarken, sermaye hareketlerindeki ani değişimlere bağlı olarak finansal kırılganlıklar artmıştır.

2012 yılında beklenenin altında yüzde 3,2 büyüyen küresel ekonominin 2013 yılında da beklentilerin altında yüzde 2,9 oranında büyümesi tahmin ediliyor. Avro Bölgesi’nde uzun süren resesyon ve başlıca gelişmekte olan ülkelerin taleplerinde gözlenen düşüş ve buna bağlı olarak yavaşlayan büyüme, birçok uluslararası kuruluşun tahminlerini aşağı yönde revize etmelerine neden olmuştur.

Dünyada işsizlik, krizin üzerinden uzun zaman geçmiş olmasına rağmen halen kriz öncesi seviyelerine inememiş ve birçok gelişmiş ülkede halen yüksek seviyelerde seyretmektedir.

Küresel ekonomi önemli üç risk ile karşı karşıya bulunmaktadır. Bunlar, gelişmiş ülkelerde devam eden mali sorunlar, gelişmiş ülkelerde genişletici para politikalarından çıkış ve gelişmekte olan ülkelerdeki yavaşlamadır. Son dönemde sermaye hareketlerinde gözlenen hareketlilik, kredi bazlı ülke ekonomilerine dair aşağı yönlü riskleri arttırmaktadır.

2012 yılında ekonomide “yeniden dengelenme” politikası ile birlikte beklentilerin altında yüzde 2,2 büyüyen Türkiye ekonomisi, 2013 yılının ilk yarısında yurt içi talebin katkısıyla yüzde 3,7 büyümüştür. Bu dönemde küresel talebin zayıf olmasına bağlı olarak yatay seyir izleyen ihracat nedeniyle dış talebin büyümeye katkısı giderek azalırken iç talebin katkısı artmaya başlamıştır.

Küresel krizden çıkış sürecinde istihdama yönelik tedbirlerin ve ekonomideki güçlü toparlanmanın etkisiyle istihdamda önemli bir artış görülmüştür. Türkiye, IMF verilerine göre 2007-2012 döneminde yıllık ortalama istihdam artışı en yüksek olan ülkelerden birisi olmuştur.

İşsizlik oranı ise 2011 yılının ikinci çeyreğinden itibaren kriz öncesi seviyelerinin altına inmiştir.

Ancak 2013 yılının ilk yarısında ekonomideki toparlanmanın beklentilerin altında kalması ve küresel belirsizlik ortamı işgücü piyasasına da yansımıştır. Bu dönemde yaşanan istihdam artışına rağmen işgücündeki artışın da etkisiyle işsizlik oranlarında ılımlı bir artış yaşanmıştır.

Diğer taraftan Dünya Bankası tarafından açıklanan Global Ekonomik Görünüm Raporu’nu göre, gelişmekte olan ülkelerde daha önce yapılan tahminlerin aksine ekonomik büyümenin, önümüzdeki dönemde yavaşlayacağı belirtiliyor. Türkiye’nin büyüme tahminini de aşağı yönlü revize eden Dünya Bankası, 2014’te yüzde 3,5 büyüme öngörüldüğünü açıkladı.

Rapor’da genel anlamda 2014 ve sonraki yıllar için pozitif beklentiler belirtilse de, gelişmekte olan ülkeler için daha önceki tahminlere göre daha düşük bir büyüme performansı öngörüyor.

Rapora göre, gelişmekte olan ülkeler için, 2014’te ortalama 5,3 büyüme tahmin edilirken, bu rakam 2015’te 5,5, 2016’da ise 5,7’ye yükseliyor.

Dünya Bankası verilerine göre, 2014’te gelişmiş ekonomiler için daha güçlü büyüme performansının görüleceği belirtiliyor. 2013’te yüzde 1,8 büyümesi öngörülen ABD’nin, 2014’te bu oranı 2,8’e yükselteceği tahmin ediliyor. Raporda, Çin’in güçlü büyümesinin devam edeceği belirtilirken, Amerikan Merkez Bankası’nın (FED) parasal teşvikte gerileme sürecine girmesi sonucu, küresel faizlerin yükselmesine bağlı olarak gelişmekte olan piyasalarda dalgalanmalar yaşanabileceği uyarısında bulunuluyor. Geçen yıl yüzde 2,4 olarak gerçekleşen küresel

1 (Kaynaklar: TC Maliye Bakanlığı 2013 Yıllık Raporu, Dünya Bankası Dünya Ekonomik Görünüm Raporu Ocak 2013 )

(3)

büyümenin 2014 yılında yüzde 3,2 olarak gerçekleşeceği tahmin edilen raporda, 2015 ve 2016 yılı büyüme rakamlarının ise sırasıyla 3,4 ve 3,5 civarında olabileceği üzerinde duruluyor.

Raporda, yüksek gelirli ve gelişmekte olan ekonomilerde büyümenin güçleneceği öngörüsüyle aşağı yönlü risklerin küresel ekonomik toparlanmayı tehdit etmeye devam ettiğini belirtilirken, gelişmiş ekonomilerin kazandığı ivmenin gelecek aylarda, gelişmekte olan ülkelerdeki büyümeyi destekleyeceği belirtiliyor.

İlgili raporda, dünyada büyümenin 2013’ün ikinci ve üçüncü çeyreklerinden sonra, finansal piyasa gerilimleri ve yüksek gelirli ülkelerdeki zayıf ivmeye rağmen güçlenmeye başladığı belirtiliyor.

Bu güçlenmenin 2012’nin sonuna doğru başlayan bir zayıflık dönemi olduğu ve bununla birlikte;

Çin, Hindistan, Malezya, Tayland ve Meksika’da büyümede hızlanma, üçüncü çeyrekte Güney Afrika, Türkiye, Endonezya’da dengeli yumuşama ve Brezilya’da ise daralma şeklinde gerçekleştiği vurgulanıyor.

Orta Vadeli Programda (OVP) (2014–2016) belirtilen temel öncelikler arasında; yurt içi tasarrufu artırmak, mevcut kaynakları üretken alanlara yönlendirerek ve ekonominin verimlilik düzeyini yükselterek cari açığı azaltmak ilk sırada yer almıştır. Daha sonra, enflasyonu düşürmek, kamu maliyesindeki güçlü duruşu sürdürmek, büyüme ve istihdamı arttırmak şeklinde temel öncelikler belirtilmiştir.

OVP da Türkiye’nin ihracatındaki artış ile birlikte, ihracatta kullanılan ara malı ve tüketim malı ithalatındaki artışın 2014 yılında da devam edeceği ve 2014 yılı sonunda cari açığın 56 milyar $ düzeyinde gerçekleşeceği ve bu açığın 2016 yılına kadar bu şekilde olacağı tahmin edilmektedir.

Yine aynı şekilde, 2014 yılında 167 milyar $’ lık ihracat ile birlikte 262 milyar $’ lık ithalat gerçekleşeceği ve dış ticaret açığının 96 milyar $ düzeyinde olacağı beklenmektedir. 2015 ve 2016 yılları için dış ticaret açık beklentisinin sırasıyla 98 milyar $ ve 103 milyar $ olacağı tahmin edilmektedir. 2013 yılında Cari İşlemler Dengesi / GSYH’nin yüzde - 7,1 oranında olacağı bu oranın 2014 yılında yüzde – 6,4’e, 2015 yılında yüzde -5,9 ve 2016 yılında ise yüzde -5,5 kadar gerileyeceği tahmin edilmektedir.

Diğer taraftan, programda 2013 yılında yüzde 9,5 oranında gerçekleşmesi tahmin edilen işsizlik oranının 2014 yılında yüzde 9,4 düzeyinde olacağı ve 2015 yılında yüzde 9,2 ve 2016 yılında ise yüzde 8,9 a kadar gerileyeceği beklenmektedir.

Ayrıca, 2014 yılında kişi başı milli gelir 11.270 $ olacağı beklenirken, 2015 yılında 11.927 $ ve 2016 yılında ise 12.670 $ olacağı öngörülüyor.

Özellikle 2013 yılı ilk 3 aylık dönem itibariyle, GSYH’daki yüzde 3 oranında gerçekleşen büyümenin ikinci ve üçüncü çeyrekte az da olsa etkisini arttırdığı ve sırasıyla GSYH değerinin yüzde 4,5 ve yüzde 4,4 düzeyinde gerçekleştiği gözlenmektedir.

Ekonomideki büyümenin önemli bir göstergesi olan imalat sanayinde üretiminde 2012 yılı üçüncü çeyreğinde gerçekleşen yüzde 1,1 oranındaki artış, 2013 yılı aynı dönemde yüzde 4,9 oranında gerçekleşmiştir.

(4)

3 Aylık Dönemsel Büyümenin Değişimi (GSYH Sabit Fiyatlar - yüzde)

8,5 4,5

5,9

-2,8

-14,7

2,6

3,2

5,7

7,6 2,94,2 0,9 12,1

5,9 9,7 3,8

8,1

6,3

9,8

7,7 5,3 9,29,17 -7 -7,8 12,2 8,4 -2,93,3 4,4

1,6 1,4 3

10,2

-18 -12 -6 0 6 12 18

05/I 06/I 07/I 08/I 09/I 10/I 11/I 12/I 13 / I

Enflasyon ve Kurlarla İlgili Değişim 2001–2013

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

ÜFE 88,6 30,8 14,0 13,9 2,66 11,58 5,94 8,11 8,87 -2,46 13,30 2,45 6,97

TÜFE 68,4 29,8 18,4 9,3 7,72 9,65 8,39 10,06 6,40 5,24 10,45 6,16 7,40

SANAYİ

ENFLASYONU 96,0 29,7 12,6 14,8 3,15 12,33 4,27 10,07 7,70 -5,00 14,59 1,27 8,45 ABD Doları 117,0 13,8 -15,5 -4,1 -5,60 -6,70 -9,70 0,8 -2,3 19,2 11,1 6,4 8,0

EURO 103,9 31,9 1,9 3,8 -5,90 -9,00 -1,90 7,6 -7,3 11,7 17,9 -1,7 11,0

DM ** ** ** ** ** ** ** ** *** *** *** *** ***

Japon Yeni 89,9 26,6 -6,0 0,1 11,21 1,40 -10,80 16,6 5,3 33,9 21,7 6,0 -12,0

2013 yılında, TÜFE değişimi yüzde 7,4 iken, ÜFE değişimi yüzde 6,97 ve sanayi enflasyonu değişimi ise yüzde 8,45 oranında gerçekleşmiştir. Bu durum, 2013 yılında maliyetlerdeki artışın tümünün tüketiciye yansıtıldığını göstermektedir. Bununla birlikte, 2013 yılında ise ABD Doları yüzde 8, Euro yüzde 11oranında artarken, Japon Yeni yüzde 12 oranında azalmıştır.

Orta Vadeli Programa (2014–2016) göre, Türkiye’nin 2013 yılında yüzde 3,6 oranında büyüyeceği, 2014 yılında ise Türkiye ekonomisindeki gelişmenin yüzde 4 düzeyinde olacağı tahmin edilmektedir. 2015 ve 2016 yıllarında da TÜFE’nin yüzde 5 düzeyinde olacağı beklenmektedir

(5)

2. Dünya’da Otomotiv Sanayi 2.1. Pazar

Küresel toplam otomotiv pazarı yüzde 2 oranında artarak 86,2 milyon adede yükselmiştir. 2013 yılında en fazla artış yüzde 3 ile otomobil pazarında gerçekleşmiş ve pazar 70,3 milyon adet düzeyinde ulaşmıştır. Hafif ticari araç pazarı ve ağır ticari araç pazarında değişim olmamıştır.

2013 yılında hafif ticari araç pazarı 12,8 milyon adet, ağır ticari araç pazarı ise da yüzde 2,9 milyon adet düzeyinde gerçekleşmiştir.

Bölgeler ve Ülkeler Bazında Dünya Motorlu Araç Pazarı 2013/2012 (x 1.000)

Bölgeler Araç Sınıfı 2012 2013 Değişim

(2013/2012) Ülkeler Araç Sınıfı 2012 2013 Değişim (2013/2012)

Otomobil 15.780 16.862 7 Otomobil 7.127 7.536 6

Hafif Ticari Araç 1.351 1.538 14 Hafif Ticari Araç 1.175 1.290 10

Ağır Ticari Araç 436 455 4 Ağır Ticari Araç 363 380 5

Toplam 17.567 18.855 7 Toplam 8.665 9.206 6

Otomobil 3.353 3.331 -1 Otomobil 2.785 2.742 -2

Hafif Ticari Araç 1.078 1.143 6 Hafif Ticari Araç 849 864 2

Toplam 4.616 4.668 1 Toplam 3.793 3.773 -1

Hafif Ticari Araç 1.358 1.278 -6 Hafif Ticari Araç 189 180 -5

Ağır Ticari Araç 237 230 -3 Ağır Ticari Araç 135 117 -13

Toplam 13.357 12.899 -3 Toplam 3.069 2.901 -5

Hafif Ticari Araç 543 514 -5 Hafif Ticari Araç 720 526 -27

Ağır Ticari Araç 255 248 -3 Ağır Ticari Araç 377 312 -17

Toplam 5.238 5.135 -2 Toplam 3.646 3.197 -12

Otomobil 25.250 26.933 7 Otomobil 4.559 4.460 -2

Ağır Ticari Araç 1.729 1.727 0 Ağır Ticari Araç 77 76 -1

Toplam 34.570 36.196 5 Toplam 5.346 5.239 -2

Otomobil 7.710 7.472 -3 Otomobil 14.236 16.153 13

Hafif Ticari Araç 949 883 -7 Hafif Ticari Araç 4.977 5.180 4

Ağır Ticari Araç 98 98 0 Ağır Ticari Araç 1.097 1.153 5

Toplam 8.757 8.453 -3 Toplam 20.310 22.486 11

Otomobil 68.295 70.362 3 Otomobil 1.318 1.328 1

Hafif Ticari Araç 12.870 12.892 0 Hafif Ticari Araç 190 201 6

Ağır Ticari Araç 2.940 2.952 0 Ağır Ticari Araç 28 27 -4

Toplam 84.105 86.206 2 Toplam 1.536 1.556 1

Otomobil 22.315 23.858 7

Hafif Ticari Araç 6.735 6.750 0 Ağır Ticari Araç 1.768 1.749 -1

Toplam 30.818 32.357 5

G.Kore Dünya

BRIC Japonya Asya/Pasifik

Çin

Batı Avrupa Rusya

Doğu Avrupa Hindistan

Diğerleri

K. Amerika ABD

Mercosur Brezilya

Kaynak: LMC

2013 yılında bir önceki yıla göre, Doğu Avrupa’da toplam motorlu araç pazarı yüzde 2 oranında azalmış ve pazar 5,1 milyon adede gerilemiştir. Toplam pazar K. Amerika’da yüzde 7 artarken, Asya/Pasifik Bölgesi yüzde 5 oranında artmıştır. Batı Avrupa’da ise pazar yüzde 3, Japon pazarı ise yüzde 2 oranında daralmıştır.

Bu yılda, Çin pazarı yüzde 11, G. Kore pazarı ise yüzde 1 artarken, Hindistan pazarı ise yüzde 12 oranlarda daralmıştır. Rusya’da talepteki düşüş ise yüzde 5 oranında olmuştur.

Gelişen pazarlar olarak adlandırılan Brezilya, Çin, Hindistan ve Rusya’dan meydana gelen BRIC ülkelerinde ise talep artışı yüzde 5 ile Dünya ortalamasının da üstünde gerçekleşmiş ve bu artış Çin pazarındaki yükselmeden kaynaklanmıştır. BRIC pazarı 32,3 milyon adet düzeyine ulaşmıştır.

(6)

2.2. Üretim

LMC verilerine göre 2013 yılı dünya toplam motorlu araç üretimi, 2012 yılına göre yüzde 2 oranında artarak 86,7 milyon adet ile yeni bir rekora ulaşılmıştır. Toplam araç üretimi Batı Avrupa’da 2012 yılına göre yüzde 5 oranında azalarak 12,4 milyon adet olmuş ve bölgenin dünya otomotiv üretimindeki payı 2013 yılında yüzde 14 düzeyinde gerçekleşmiştir.

2013 yılında K. Amerika bölgesinde 2012 yılına göre toplam motorlu araç üretimi yüzde 4, Mercosur bölgesinde ise yüzde 9 oranında artmıştır. Doğu Avrupa bölgesindeki üretim yüzde 2 artış ile 7,1 milyon adede ulaşmıştır. Asya-Pasifik bölgesinde ise yüzde 4’lük artış ile 44 milyon adet düzeyine yükselmiştir. Bu bölge, toplam dünya üretimi içinde aldığı ve giderek artan yüzde 50’lik payı ile ilk sırada yer almaktadır. 2013 yılında, Japonya’da toplam araç üretimi yüzde 3 azalırken, Çin’de ise yüzde 11 oranında artmıştır. Öte yandan, Rusya’nın üretimi yüzde 1, Hindistan’ın üretimi ise yüzde 11 oranında azalmıştır.

Bölgesel ve Ülkeler Bazında Dünya Motorlu Araç Üretimi 2013/2012 (x 1.000)

Bölgeler Araç Sınıfı 2012 2013 Değişim

(2013/2012) Ülkeler Araç Sınıfı 2012 2013 Değişim

(2013/2012)

Hafif Ticari Araç 8.403 8.763 4 Hafif Ticari Araç 5.990 6.314 5

Toplam 15.878 16.473 4 Toplam 10.426 11.053 6

Hafif Ticari Araç 933 1.041 12 Hafif Ticari Araç 673 771 15

Toplam 4.180 4.548 9 Toplam 3.911 4.269 9

Ağır Ticari Araç 407 383 -6 Ağır Ticari Araç 187 192 3

Toplam 13.133 12.480 -5 Toplam 2.309 2.281 -1

Hafif Ticari Araç 733 685 -7 Hafif Ticari Araç 863 568 -34

Ağır Ticari Araç 276 284 3 Ağır Ticari Araç 384 323 -16

Toplam 6.964 7.107 2 Toplam 4.436 3.931 -11

Ağır Ticari Araç 1.957 1.975 1 Ağır Ticari Araç 307 323 5

Toplam 42.445 44.072 4 Toplam 9.822 9.499 -3

Otomobil 1.770 1.371 -23 Otomobil 13.252 14.962 13

Hafif Ticari Araç 629 596 -5 Hafif Ticari Araç 4.972 5.279 6

Ağır Ticari Araç 102 102 0 Ağır Ticari Araç 1.049 1.103 5

Toplam 2.501 2.069 -17 Toplam 19.273 21.344 11

Otomobil 61.098 62.536 2 Otomobil 4.194 4.199 0

Hafif Ticari Araç 20.608 20.780 1 Hafif Ticari Araç 306 319 4

Ağır Ticari Araç 3.395 3.433 1 Ağır Ticari Araç 42 45 7

Toplam 85.101 86.749 2 Toplam 4.542 4.563 0

Otomobil 21.479 23.231 8

Hafif Ticari Araç 6.660 6.768 2

Ağır Ticari Araç 1.790 1.826 2

Toplam 29.929 31.825 6

Batı Avrupa Rusya

Doğu Avrupa Hindistan

K. Amerika ABD

Mercosur Brezilya

Dünya G.Kore

BRIC

Asya/Pasifik Japonya

Diğerleri Çin

Kaynak: LMC

2013 yılında bir önceki yıla göre, otomobil üretimi yüzde 2 oranında artarak 62,5 milyon adet düzeyinde gerçekleşmiştir. K. Amerika’nın otomobil üretimi yüzde 3 oranında artarken, Batı Avrupa’nın yüzde 4 oranında azalmıştır. Doğu Avrupa’da otomobil üretimi yüzde 3 oranında artmış ve 6,1 milyon adede yükselmiştir.

2013 yılında Asya-Pasifik bölgesi, 44 milyon adetlik otomobil üretimi ile dünya otomobil üretiminden yüzde 52 pay almıştır. Bu bölgede yer alan Japonya’da otomobil üretimindeki düşüş yüzde 3 iken, Hindistan’da ise yüzde 5 oranında gerçekleşmiştir. Çin’de ise üretim yüzde 11 oranında artmıştır.

(7)

2013 yılı LMC verilerine göre, dünya motorlu araç üretiminde 21,3 milyon üretim adedi ile Çin ilk sırada yer almıştır. Daha sonra sırasıyla 11 milyon adet üretim ile Amerika ve 9,5 milyon adet ile Japonya gelmektedir.

Dünya Motorlu Araç Üretimi 2012/2013 (x 1.000)

Sıra Ülkeler 2012 2013

1 ÇİN 19.273 21.344

2 ABD 10.425 11.054

3 JAPONYA 9.822 9.499

4 ALMANYA 5.754 5.528

5 G.KORE 4.542 4.563

6 HİNDİSTAN 4.436 3.930 7 BREZİLYA 3.414 3.705

8 MEKSİKA 2.989 3.080

9 TAYLAND 2.328 2.508

10 KANADA 2.463 2.339

11 RUSYA 21.416 2.280

12 İSPANYA 1.962 2.030

13 FRANSA 2.020 1.690

14 İNGİLTERE 1.578 1.559

15 TÜRKİYE 1.073 1.126

16 ÇEK CUM. 1.088 1.026

17 ARJANTİN 766 843

18 SLOVAKYA 779 819

19 İTALYA 689 651

20 POLONYA 635 562

Küresel Üretim (x 1.000)

LMC

2013 yılında Türkiye toplam 1.126 bin adetlik üretimi ile 87 milyon adetlik dünya motorlu araç üretiminde on beşinci sırada yer almıştır. 2012 yılında on yedinci sırada yer almıştı.

1999–2013 yılları arasında dünya ve Türkiye üretimi incelendiğinde, son 15 yıllık süreçte Türkiye’nin dünya motorlu araç üretiminde aldığı payın arttığı görülmektedir. 1999 yılında yüzde 0,53’lik bir pay alan Türkiye 2013 yılında üretimdeki payını yüzde 1,29’a yükseltmiştir.

Burada dünya üretimindeki artışta BRIC ülkelerinin hızla yükselişi de göz önünde bulundurulmalıdır.

Küresel gelişmeler ilgili gelecek değerlendirmelere dikkate alındığında gelecekte üretimin Güney Doğu Asya yöresi ile Brezilya, Çin, Hindistan ve Rusya’dan oluşan BRIC ülkelerinde yoğunlaşacağı bilinmektedir.

(8)

Dünya ve Türkiye Üretimi

Dünya Türkiye Pay (%)

1999 56.163 298 0,53

2000 58.243 431 0,74

2001 56.503 271 0,48

2002 59.345 347 0,58

2003 61.480 534 0,87

2004 65.381 823 1,26

2005 67.547 879 1,3

2006 70.486 988 1,4

2007 74.494 1.100 1,48

2008 71.422 1.147 1,61

2009 63.242 870 1,38

2010 79.516 1.095 1,38

2011 81.967 1.189 1,45

2012 86.469 1.072 1,24

2013 86.749 1.126 1,29

Yıllar Üretim (X1.000)

LMC

Nitekim bu yönelik son 5 yıldır bu bölgelerdeki üretim ve talep artışı ile gözlenmektedir. Buna karşılık ABD, AB, Japonya ve Kore’den oluşan gelişmiş pazarlarda gelişmenin daha yatay seyredeceği beklenmektedir.

3. Türkiye’de Otomotiv Sanayii 3.1. Pazar

2013 yılında toplam pazar, 2012 yılına göre yüzde 9 oranında artarak 893 bin adet düzeyinde gerçekleşti.

Toplam Pazar (Otomobil + Ticari Araç)

0 200.000 400.000 600.000 800.000 1.000.000

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Toplam 397.963 741.269 758.537 665.515 634.206 526.544 575.869 793.172 910.867 817.620 893.124 İthalat 222.984 430.204 436.033 382.460 355.752 306.087 313.921 465.408 538.532 511.694 615.609

İthalat (%) 56 58 57 57 56 58 55 59 59 63 69

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

(9)

Otomobil Pazarı

0 200.000 400.000 600.000 800.000

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Toplam 227.036 451.209 438.597 373.219 357.465 305.998 369.819 509.784 593.519 556.280 664.655 İthalat 153.769 311.668 301.889 255.494 236.725 206.793 243.542 354.150 414.031 409.676 517.527

İthalat (%) 68 69 69 68 66 68 66 69 70 74 78

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Bu yıl otomobil pazarındaki artış yüzde 19 düzeyinde gerçekleşti ve pazar 665 bin adede yükselmiştir.

Hafif Ticari Araç Pazarı

0 50.000 100.000 150.000 200.000 250.000 300.000

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Toplam 137.033 246.886 271.811 244.633 237.297 188.025 187.307 251.129 270.920 221.481 188.723 İthalat 59.458 110.906 124.385 115.558 108.332 91.068 65.890 101.409 112.334 92.082 89.945

İthalat (%) 43 45 46 47 46 48 35 40 41 42 48

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

2013 yılında bir önceki yılın aynı dönemine göre hafif ticari araç pazarı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 15 oranında azaldı ve pazar 189 bin adet düzeyine geriledi.

2013 yılında 2012 yılına göre ağır ticari araç pazarı değişmedi ve pazar 40 bin adet düzeyinde gerçekleşti.

(10)

Ağır Ticari Araç Pazarı

0 10.000 20.000 30.000 40.000 50.000

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Toplam 33.894 43.174 48.129 47.663 39.444 32.521 18.743 32.259 46.428 39.859 39.746 İthalat 9.757 7.630 9.759 11.408 10.695 8.226 4.489 9.849 12.167 9.936 8.137

İthalat (%) 29 18 20 24 27 25 24 31 26 25 20

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Kamyon Pazarı

0 10.000 20.000 30.000 40.000 50.000

Toplam 30.096 37.205 41.982 42.071 34.185 26.260 14.915 28.362 40.792 34.365 31.760

İthalat 9.704 7.527 9.461 11.091 10.510 7.944 4.242 9.733 12.072 9.817 7.992

İthalat (%) 32 20 23 26 31 30 28 34 30 29 25

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

2013 yılında 2012 yılı dönemine göre kamyon pazarı yüzde 8 oranında azalarak 32 bin adet düzeyine gerilerken, otobüs pazarı ise özellikle kent içi yolcu taşımacılığı talebindeki olumlu gelişmeler nedeni ile yüzde 67 gibi önemli oranda arttı ve 4.027 adet oldu.

(11)

Otobüs Pazarı

0 1.000 2.000 3.000 4.000 5.000

Toplam 1.104 1.606 1.796 1.783 1.598 1.739 1.623 1.525 2.532 2.410 4.027

İthalat 53 103 298 317 185 271 247 116 95 119 145

İthalat (%) 5 6 17 18 12 16 15 8 4 5 4

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Son 10 yıllık ortalamalara göre toplam pazar yüzde 30,9 otomobil pazarı yüzde 58,9 artarken, hafif ticari araçlar (HTA) pazarı yüzde 16,4 oranında azalmıştır. Kamyon pazarında 10 yıllık ortalamalara göre yüzde 3,6 azalırken otobüs pazarı ise yerel yönetim alımları ile yüzde 127,3 oranında artış göstermiştir.

Pazar (x 1.000)

10 Yıllık

Ortalama 2013 Değişim

%

Toplam 682,2 893,1 30,9

Otomobil 418,3 664,7 58,9

HTA 225,7 188,7 -16,4

Kamyon 33 31,8 -3,6

Otobüs 1.772 4.027 127,3

Otomobil pazarında 2012 yılının ikinci yarısından sonra ithalatın pazar payı artmaya başlamış ve 2013 Aralık ayında yüzde 78 düzeyinde gerçekleşmiştir.

6869 69 68

6668 66

69 70 66

6969

707172 73 73 7374

76 77

78 78 78 78 78 78 78 78

60 65 70 75 80

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012/01 2012/02 2012/03 2012/04 2012/05 2012/06 2012/07 2012/08 2012/09 2012/10 2012/11 2012/12 2013/01 2013/02 2013/03 2013/04 2013/05 2013/06 2013/07 2013/08 2013/09 2013/10 2013/11 2013/12

Öte yandan bu ay da yerli hafif ticari araçların pazar payı gerilemeye devam etmiştir.

Otomobil Pazarında İthalatın Payı (%)

(12)

Traktör Pazarı

0 10.000 20.000 30.000 40.000

Toplam 16.288 27.925 27.008 28.386 24.041 14.621 7.290 21.390 34.723 27.523 25.794

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

2013 yılında 2012 yılına göre traktör pazarındaki düşüş yüzde 5 düzeyinde gerçekleşmiş ve pazar 25.794 adede gerilemiştir.

3.2. Üretim

2013 yılında bir önceki yılın aynı dönemine göre toplam üretim yüzde 5, otomobil üretimi ise yüzde 10 oranında arttı. Bu dönemde, toplam üretim 1.126 bin adet, otomobil üretimi ise 633 bin adet düzeyinde gerçekleşti.

2013 yılında üretim küçük kamyonda yüzde 57, otobüste yüzde 30, minibüste yüzde 29, midibüste yüzde 25 oranında arttı, kamyonette yüzde 4, büyük kamyonda ise yüzde 3, oranında azaldı.

Bu dönemde, traktör üretimi yüzde 4 oranında azalarak 41 bin adet oldu.

Hafif Ticari Araçlar Pazarında İthalatın Payı (%)

(13)

Toplam Üretim ve Otomobil Üretimi (X 1.000)

294

447 454

546

635 622

511

603 640

577 634 534

823 879

988

1.099 1.147

870 1.095

1.189

1.073 1.126

0 300 600 900 1.200 1.500

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Otomobil Otomobil+Ticari Araç

Kapasite Kullanma Oranları (yüzde)

Araçlar 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Hafif Araçlar 50 31 38 54 75 78 89 91 80 59 74 76 69 75

Ağır T.Araçlar 56 16 24 38 56 62 41 56 73 37 44 66 56 78

Toplam Taşıt Araçları 50 30 36 53 74 77 81 86 77 42 72 69 63 77

T.Traktörleri 58 23 16 44 59 58 62 46 35 33 67 100 77 42

2012 yılı ile kıyaslandığında, 2013 yılında KKO hafif araçlarda artmış ve yüzde 75 düzeyinde gerçekleşmiştir. Ağır ticari araçlarda ise yüzde 56’ dan yüzde 78’e yükselmiştir. Ancak traktörde 2012 yılında yüzde 77 olan KKO, yüzde 42 e düzeyine gerilemiştir.

3.3. Dış Ticaret

2013 yılında AB (27) ve EFTA Ülkeleri’nde otomobil pazarı bir önceki yıla göre yüzde 2 oranında azalmış ve 12,5 milyon adet düzeyinde gerçekleşmiştir.

2013 yılında AB (27) ve EFTA Ülkeleri’nde hafif ticari araç pazarı bir önceki yıla göre yüzde 1 oranında azalmış ve 1.441 bin adet düzeyine gerilemiştir.

AB (27)ve EFTA Otomobil Pazarı 2012-2013 (x1.000)

1.004 924 1.501 1.062 1.152 1.254 973 722 1.132 996 966 839

1.175 1.021 687 1.194 1.045 975 948

1.083

1.347 1.081

829918

0 500 1.000 1.500 2.000 2.500 3.000 3.500 4.000

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

-15 -10 -5 0 5 10 15

2012 2013 %

119 109 158 115 124 135 114 86 129 124 120 108¹²⁹ ¹¹⁷

81 135 132 126 128

115

145 123

95108

0 50 100 150 200 250 300 350 400

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

-15 -10 -5 0 5 10 15 20

2012 2013 %

AB (27)ve EFTA Hafif Ticari Araç Pazarı 2012-2013 (x 1.000)

ACEA Monthly Report

(14)

2013 yılında AB (27) ve EFTA Ülkeleri’nde ticari araç pazarı bir önceki yıla göre yüzde 1 oranında arttı ve 1.770 bin adet düzeyinde gerçekleşmiştir.

2013 yılında AB (27) ve EFTA Ülkeleri’nde ağır ticari araç pazarı bir önceki yıla göre yüzde 6 oranında artmış ve 349 bin adet düzeyine yükselmiştir.

AB (27)ve EFTA Ağır Ticari Araç Pazarı 2012-2013 (x1.000⁾

28 23 34 29 29 30 27 23 28 29 27 23

27 28 23 30 33 32 49

2728 28

20

24

0 10 20 30 40 50 60

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

-40 -20 0 20 40 60 80 100 120

2012 2013 %

147 132 192 144 153 164 141 109 157 154 146 132

156 145 104 165 165 158 176

142

172 150

115

132

0 50 100 150 200 250 300 350 400

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

-20 -10 0 10 20 30 40

2012 2013 %

AB (27)ve EFTA Ticari Araç Pazarı 2012-2013 (x 1.000)

ACEA Monthly Reports

Türkiye’nin üretim içinde ihracatı özellikle küresel krizin de etkisi ile 2008 yılındaki en yüksek yüzde 79 düzeyinden giderek azalma göstermektedir. İhracatın motorlu taşıt aracı üretim içindeki payı 2013 yılında tekrar yükselmiş ve yüzde 72 düzeyine inmiştir.

İhracat/Toplam Üretim (Traktör Dahil)

0 300.000 600.000 900.000 1.200.000 1.500.000

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Toplam 563.450 864.073 916.062 1.026.427 1.132.951 1.171.917 884.466 1.124.982 1.234.637 1.115.233 1.166.043 İthalat 358.745 518.595 561.078 706.402 829.879 920.763 637.855 763.670 801.112 745.354 843.467

İhracat (%) 64 60 61 69 73 79 72 68 65 67 72

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Diğer taraftan, Türkiye’nin 2012 yılında toplam taşıt aracı ihracatı yüzde 14 oranında artmış ve 828 bin adet düzeyine gerilemiştir. 2013 yılında otomobil ihracatı yüzde 17 artmış ile 485 bine, ticari araç ihracatı yüzde 9 artarak 485 bin düzeyinde gerçekleşmiştir.

(15)

Taşıt Araçları İhracatı

SEKTÖR 2011 2012 2013 2013/2012 (%) OTOMOBİL 442.674 412.991 484.504 17 TİCARİ ARAÇLAR 348.292 316.932 343.967 9 * Kamyonet 319.366 292.601 300.765 3

* Minibüs 20.163 16.429 34.664 111

* Kamyon 3.912 2.682 3.055 14

* Midibüs 647 1.173 985 -16

* Otobüs 4.204 4.047 4.498 11

TAŞIT ARAÇLARI 790.966 729.923 828.471 14

TRAKTÖR 10.146 15.431 14.996 -3

TOPLAM 801.112 745.354 843.467 13

Traktör ihracatı yüzde 3 oranında azalarak 14.996 adet düzeyinde gerçekleşmiştir. 2012 yılında ihracatın üretim içindeki payı yüzde 67 düzeyinde iken 2013 yılında bu oran yüzde 72’ye yükselmiştir.

Uludağ ve Orta Anadolu İhracatçılar Birlikleri verilerine göre, 2013 yılında ihracat, 2012 yılına göre yüzde 12 oranında artarak 21,5 milyar $ düzeyine yükselmiştir. Taşıt aracı ve yan sanayi ihracatı yüzde 10, ana sanayi ihracatı ise yüzde 13 oranında artmıştır.

Otomotiv Ana ve Yan Sanayi İhracatı (ABD $)

Toplam Yan Sanayi 6.595.662.583 8.307.826.870 8.215.954.295 9.065.989.776 10

İç ve Dış Lastik 988.990.821 1.373.205.546 1.199.572.093 1.130.088.420 -6

Emniyet Camı 107.203.983 120.041.467 120.641.763 135.200.030 12

Motor 305.490.804 273.896.369 272.085.582 319.294.885 17

Akümülatör 186.504.496 232.611.079 250.104.807 306.455.257 23

Diğer Aksam ve Parça 5.007.472.478 6.308.072.409 6.373.550.048 7.174.951.182 13

Toplam Ana Sanayi 10.855.476.447 12.128.522.618 11.100.457.162 12.497.186.221 13

Otobüs 744.935.284 929.372.870 855.424.304 937.790.963 10

Midibüs-Minibüs 120.378.674 145.199.034 161.806.275 147.802.463 -9

Otomobil 6.217.404.551 6.541.969.418 6.068.045.119 6.855.870.707 13

Kamyon-Kamyonet 3.363.101.038 4.034.772.621 3.433.310.999 3.919.399.958 14

Çekici 145.710.283 116.912.332 71.336.635 77.907.407 9

Römork ve Yarı Römork 72.145.150 147.247.613 195.093.537 218.649.302 12

Tarım Traktörü 191.801.467 213.048.730 315.440.294 339.765.421 8

Toplam 17.451.139.030 20.436.349.488 19.316.411.457 21.563.175.997 12

SEKTÖR 2010 Toplam

2011 Toplam

2012 Toplam

2013

Toplam 2013/2012 (%)

Kaynak: Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği

GTİP 87.00 kapsamındaki motorlu taşıt araçları ile bunların aksam ve parçalarında Türkiye’nin ithalatı, ana ve yan sanayinin üretim için ara malı ithalatı ile sanayi dışındaki komple araç ve parktaki araçların yedek parça ithalatını içermektedir. 2013 yılı itibariyle sanayinin ihracatı tüm ithalata göre dış ticaret fazlası vermiştir.

Bir önceki yıla göre, 2013 yılında Türkiye’nin toplam ihracatı aynı kalmış ithalatı yüzde 6 oranında artmıştır bu nedenle dış ticaret açığı yüzde 19 artmıştır. Buna karşılık GTIP 87.00 ile tanımlanan otomotiv sanayi ürünlerinde ihracat yüzde 12 ithalat ise yüzde 16 oranında artmıştır.

2013 yılında 16.494 milyon $ ithalata karşılık 16.532 milyon $ ihracat gerçekleşmiş ve bu dönemdeki dış ticaret fazlası 38 milyon $ düzeyinde olmuştur. 2012 yılında ise ithalat 14.185 milyon $ ihracat ise 14.664 milyon $ olmuş ve dış ticaret fazlası 479 milyon $ düzeyinde gerçekleşmişti.

(16)

Motorlu Taşıt Araçları Dış Ticareti (milyon $)

-5.000 0 5.000 10.000 15.000 20.000

2.002 2.003 2.004 2.005 2.006 2.007 2.008 2.009 2.010 2.011 2.012 2.013

İhracat İthalat Fark

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 İhracat 3.180 4.946 8.148 9.429 11.730 15.701 17.991 11.891 13.525 15.447 14.664 16.532 İthalat 2.299 5.342 10.108 10.379 11.145 12.035 12.358 8.745 13.177 16.780 14.185 16.494 İhr/İth 1,38 0,93 0,81 0,91 1,05 1,30 1,46 1,36 1,03 0,92 1,03 1,00 Fark 881 -396 -1.960 -950 585 3.666 5.633 3.146 348 -1.333 479 38

Otomobil Dış Ticareti (milyon $)

-4.000 -2.000 0 2.000 4.000 6.000 8.000 10.000

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

İhracat İthalat Fark

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

İhracat 973 1.298 2.197 3.934 5.645 6.840 7.474 6.086 6.210 6.486 6.069 6.857 İthalat 814 2.220 4.214 4.296 4.269 4.747 4.552 4.265 6.820 7.529 7.248 9.127

İhr/İth 1,20 0,58 0,52 0,92 1,32 1,44 1,64 1,43 0,91 0,86 0,84 0,75

Fark 159 -922 -2.017 -362 1.376 2.093 2.922 1.821 -610 -1.043 -1.179 -2.270

2013 yılında otomobil ihracatı 6.857 milyon $, ithalatı ise 9.127 milyon $ düzeyinde gerçekleşmiştir. Bu yılda otomobil dış ticaretinde İhracat/İthalat oranı 0,75 düzeyine gerilemiştir.

Geçen yıldaki 1.179 milyon $ dış ticaret açığı artarak 2.270 milyon düzeyinde gerçekleşmiştir.