Kolorektal Kanser Taramaları ve Toplumsal Önemi

Dr A.Serdar KARACA

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D karacaahmetserdar@gmail.com

+905055414474 02165541500

Kolorektal Kanser Taramaları ve Toplumsal Önemi

Babama aile hekimi gaitada gizli kan istemiş pozitif çikmiş

başimiza iş çikti !!!!

Amcamda aile hekimliğinde gaitada gizli kan tetkiki yapılmış doktor

hemoroid demiş kolonoskopi şart mıdır hocam ?

Her 40 Dk da Bir Kişi Kolorektal Kansere Yakalanmakta…..

Her 90 dk da BİR Bir Kişi de Kolorektal Kanserden hayatını kaybetmekte…..

Tarama Nedir? Kanser Taraması Neden Yapılır?

Hastalıkların erken tanısında iki ayrı yol Hastalığın Erken Belirtilerini Yakalamak,

Hastalığın Daha Belirti Dahi Vermediği Kişileri Yakalamaktır.

Tarama programları ile yakalanan hastalığı taşıyan kişilerin iyileşmesi-tedavisi kuşkusuz ki ileri evre hasta olanlara göre hem daha kolay, hem de daha maliyet etkilidir.

Tarama Testlerinin Kesin Tanı Koydurucu Olması Gerekmez.

Testler sonucunda pozitif ya da şüpheli olan vakaların daha ileri merkezlere daha detaylı tetkiklerinin yapılması esastır.

Böylece tarama testleri ile kontrolden geçirilen toplum

“kesin sağlamlar” “olası hastalar”

Dünya Sağlık Örgütü Tarafından Belirlenmiş Bir Takım Ölçütler

• Taranan hastalık toplum için önemli bir sağlık sorunu olmalıdır.

• Taranacak hastalığın tanınması için latent veya erken semptomatik bir dönemi bulunmalıdır.

• Hastalıkla ilgili tüm klinik seyrine dair yeterli bilgi olmalıdır.

• Tarama sonucunda bulunan hastaların iyileştirilmesi için uygun tedavi yöntemi olmalıdır.

• Hastalıkların teşhisi ve tedavisi için gerekli tüm alt yapı (personel, ekipman vb) olanakları yeterli olmalıdır.

• Tarama için kullanılacak olan testlerin toplum tarafından kabul görmesinde sıkıntı olmamalıdır.

Ayrıca testler toplum taramasında kullanılabilecek kadar kolaylıkla uygulanabilir bir yöntemle yapılmalıdır.

• Testlerin seçiciliği ve hassasiyeti olabildiğince yüksek olmalıdır.

• Tarama sürekli bir işlem olmalıdır.

Tarama programlarının yararlı olması için toplum tarafından kabul görmeli, toplum katılımı yüksek olmalıdır.

Bir tarama programında toplum katılımını etkileyen en önemli faktörler

• Taraması yapılmakta olan hastalığın ne olduğunun bilinmesi,

• Taraması yapılmakta olan hastalığın sağlığa zararının kişi tarafından kabul edilmesi,

• Taraması yapılan hastalığa kişinin de yakalanabileceğini kabul etmesi,

• Tarama sonucunda eğer hastalık tespit edilirse hastalığa karşı önlemler alınacağına, bu durumun hastalık sürecini etkileyeceğine dair inancının olması,

• Tarama programlarının hedef gruba uygun olması,

• Sağlık personelinin tarama programına karşı tutumu,

• Tarama programlarının maliyeti’dir.

Pozitiflerin % 80 den fazlası yalancı pozitif

Pozitiflerin % 80 kadarı kolonoskopi yaptırıyor

Minnesota çalışmasında yıllık GGK ile kolorektal kanser mortalitesinde % 33 azalma

İngiliz çalışmasında % 15 mortalite ^azalması

Danimarka çalışmasında 10 yılda mortalitede % 18 azalma

Metaanalizde kolorektal g mortalitesinde azalma

% 16

Cochrane Database of Systematic Reviews 2007

Taranan hastaların % 1-5 kadarı pozitif;

bunların % 2-10 kadarında kolon CA var

ve % 20-30 kadarında adenom var.

ÜLKE MODALİTE TEST YAŞ GRUBU TARAMA HIZ

Kanada(M) İki Yılda Bir GGK 50-74 % 18 (2008)

İsrail Yıllık GGK 50-74 % 14 (2008)

Japonya Yıllık GGK ≥ 40 yıl % 17 (2002)

Kore Yıllık GGK ≥ 50 yıl % 21 (2008)

Avustralya İki Yılda Bir GGK 55 veya 65. doğum günü. % 38 (2010)

Hırvatistan İki Yılda Bir GGK 50-74 % 20 (2010)

İngiltere İki Yılda Bir GGK 50-75 % 54 (2007)

Finlandiya İki Yılda Bir GGK 60-69 % 71 (2009)

Fransa İki Yılda Bir GGK 50-74 % 34 (2011)

İtalya İki Yılda Bir GGK,FS 50-69 % 48 (2008)

İskoçya İki Yılda Bir GGK 50-74 % 54 (2010)

İspanya İki Yılda Bir GGK 50-69 %34 (2007)

Çek Cumhuriyeti Yıllık GGK veya CS > 55 % 20 (2008)

Almanya Yıllık GGK 50-74 19%, KS:% 3-4(2009)

Letonya Yıllık GGK 50-74 % 8 (2010)

Polonya Periyodik KOLONOSKOPİ 50-66 ( 2000-06),% 2<

ABD Yıllık GGK 51-75 % 80 (2010⁾

ABD KRK TARAMA SÜRECi

1980 Milli polip çalışması 1990 % 30 tarama

1998-2001 Lobi + Medicare + Özel sigorta katıldı 2001 Tarama katılım %45 (%18 Medicare kayıtlı)

2007 kanser atlama %2-6

ABD kolonoskopilerin % 50 tarama amaçlı 2010 GGK katılım % 80

Lada B et al. Gastroenterology 2005 Bressler B et al Gastroenterology 2007

Burt RW, et al NCCN clinical practice guidelines in oncology. Colorectal cancer screening. J Natl Compr Canc Netw 2010;

Tarama Programları

2000 yılında Avrupa Birliği, üye ülkelere kolon kanseri taraması programı uygulamalarını önerdi:

Avusturya, Almanya,

Lüxemburg, İtalya,

Polonya’da kolonoskopi önerilen, alternatif GGK

Arnavutluk, Bulgaristan,

Çek cumhuriyeti, Finlandiya,

Fransa,

Macaristan, Slovakya,

İngilterede GGK önerilen,

pozitiflerde kolonoskopi

27 ülke 9 ülke KRK tarama yok

18 ülke var

9 ülke topluma dayalı tarama uyguluyor

7 ülke fırsatçı (başvuruya bağlı) program

2 ülke pilot çalışma

EU KRK TARAMA

GELİR DÜZEYİ YÜKSEK ÜLKELER GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER

KRK TARAMA

KRK TARAMA VE ASYA ÜLKELERİ

(ÇİN, JAPONYA, GÜNEY KORE, SİNGAPUR)

KRK İNSİDANSI ARTIYOR

Hong Kong

Çin

Dışkıda gizli kan (İmmunolojik yöntem)

Güney Kore

Japonyada

Yee. Y.K. J.Gastroenterol.Hepatol 2010 Aesun S. W.J.Gastroenterol 2013

Olumlu etkenler Olumsuz etkenler

Erkek Olmak Ev Hanımı Olmak

Eğitim Düzeyinin Yüksekliği Kırsal Bölgede Yaşama

Eğitim ve Gelir Düzeyi Hekimler Tarama Yönünde Yeterince

Tavsiyede Bulunmamaktadır.

Kolon Kanseri taramasında :

Bugüne kadar 4.441.376 kişiye GGT testi yapılmış olup 201.279(%5) pozitif çıkmıştır.

Yapılan tahminlere göre 12.077(%6) kişi erken teşhis edilmektedir.

Tarama programları, kolorektal kanserin erken teşhisi için bilinmesine ve önerilmesine rağmen, yetişkin bireylerde fekal gizli kan testi

(FOBT) ve kolonoskopi için tarama oranları çok düşüktür.

Kişiselleştirilmiş danışmanlık olarak da bilinen navigasyon programları, son zamanlarda tarama oranlarının artırılmasında

kullanılmaya başlamıştır.

Hemşire Navigasyon Programından sonra, FOBT (sırasıyla% 82 ve%

84) ve kolonoskopi tamamlama oranları (sırasıyla% 15 ve% 22) hemşirelik eşliğinde grupta 3 ve 6 ay takip edilmeyen gruba göre

anlamlı olarak daha yüksekti.

Programın ardından hemşirelerde gezinilen grubun CRC taraması ile ilgili fayda algıları iyileştirilmiş ve bariyer algıları azaltılmıştır. S

Teşekkürler…...

Dr A.Serdar KARACA

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi A.D karacaahmetserdar@gmail.com

+905055414474 02165541500