1
AVRUPA BİRLİĞİ ve
TÜRKİYE - AB İLİŞKİLERİ
Dr. P. Elif BOR EKMEKC Dr. P. Elif BOR EKMEKCİİ Avrupa Birli
Avrupa Birliğği Koordinasyon Dairesi Bai Koordinasyon Dairesi Başşkankanıı AğAğustos 2009, Ankaraustos 2009, Ankara
SUNUM PLANI
AVRUPA BİRLİĞİ
TÜRKİYE - AB İLİŞKİLERİ
KATILIM VE MÜZAKERE SÜRECİ
3
AVRUPA BİRLİĞİ NEDİR?
AB
(1993 Maastricht)
AKÇT (1951) AET (1957) AAET (1957)
AVRUPA TOPLULUKLARI (1965)
Ortak Dış ve Güvenlik Politikası
(1992)
Adalet ve İçişlerinde İşbirliği
(1992)
KURUCU ÜLKELER
LÜKSEMBURG HOLLANDA
BELÇİKA
İTALYA
FRANSA
ALMANYA
5
AVRUPA BİRLİĞİ’NİN GENİŞLEMESİ
Macaristan, Polonya, Çek Cum., Litvanya, Letonya, Estonya, Slovenya,
Slovakya, Malta, GKRY
(2004)
5. Genişleme
Bulgaristan, Romanya
(2007)
6. Genişleme
İsveç, Avusturya, Finlandiya
(1995)
4. Genişleme
İspanya, Portekiz
(1986)
3. Genişleme
Yunanistan
(1981)
2. Genişleme
İngiltere, İrlanda, Danimarka
(1973)
1. Genişleme
NÜFUSU:
497 milyon
SINIRLARI:
21 Birlik dışı ülke ile 12.441 km2
RESMİ DİL SAYISI:
23
YÜZÖLÇÜMÜ:
4.234.000 km²
AB - 27
7
ADAY ÜLKELER
Hırvatistan Adaylık: Haziran 2004 Müzakere: Ekim 2005 Muhtemel üyelik: 2011
Türkiye Adaylık: Aralık 1999 Müzakere: Ekim 2005
Makedonya Adaylık: Aralık 2005
Müzakere: Başlamadı
POTANSİYEL ADAY ÜLKELER
Arnavutluk
Bosna Hersek
Karadağ
Kosova
Sırbistan
9
AVRUPA BİRLİĞİNİN
KURUMSAL YAPISI
11
AB’NİN KURUMLARI (ORGANLARI)
1. Asıl Organları
a. Devlet ve Hükümet Başkanları Konseyi (Zirve) b. Bakanlar Konseyi
c. Avrupa Komisyonu d. Avrupa Parlamentosu
e. Avrupa Toplulukları Adalet Divanı f. Avrupa Sayıştayı
2. Danışma Organları
a. Ekonomik ve Sosyal Komite b. Bölgeler Komitesi
3. Diğer Organlar
a. Avrupa Yatırım Bankası b. Avrupa Merkez Bankası c. Avrupa Ombudsmanı
AB’NİN KURUMLARI
Devlet ve Hükümet Başkanları Konseyi (Zirve)
En yüksek politika belirleyici organdır.
Üye ülkelerin devlet ve hükümet başkanları ile Avrupa Komisyonu Başkanı bir araya gelir.
AB’nin orta ve uzun vadeli politikalarını belirler.
Yılda 2 kez (Haziran ve Aralık) toplanır.
Toplantılar sonunda Başkanlık Sonuç (Zirve) Bildirisi
yayınlanır.
13
AB’NİN KURUMLARI
Bakanlar Konseyi
Topluluğun karar alma (yasama) organıdır. (AP ile birlikte)
Dışişleri Bakanlarından ya da gündemin içeriğine göre ilgili Bakanlardan oluşur.
Konsey’deki her bir bakan hükümeti adına yetkilidir.
Komisyon tarafından hazırlanan tasarıların yasalaşmasını sağlar.
AP ile karşılaştırıldığında, bazı istisnalar dışında nihai karar Konseye aittir.
Toplam dokuz farklı Konsey konfigürasyonu vardır:
Genel İşler ve Dış İlişkiler, Ekonomik ve Finansal İlişkiler (Ecofin), Adalet ve İçişleri (JHA), İstihdam, Sosyal Politikalar, Sağlık ve Tüketici Hakları, Rekabetçilik, Telekomünikasyon, Ulaşım ve Enerji, Tarım ve Balıkçılık, Çevre, Eğitim, Gençlik ve Kültür
AB’NİN KURUMLARI
Avrupa Komisyonu
Topluluğun yürütme organıdır.
Yasama sürecini başlatır.
Görevi, bir bütün olarak AB’nin çıkarlarını temsil etmek ve desteklemektir.
Komisyon Üyeleri (Commissioners) ve çalışanlar (Eurocrats), ulusal hükümetlerinden bağımsızdırlar. Yaklaşık 25.000 memur
bulunmaktadır.
Her ülkeden 1 üye = toplam 27 üye.
Görev süresi: 5 yıl (2004-2009)
Merkezi: Brüksel
Lüksemburg’da ofisleri, tüm AB üyesi ülkelerde temsilcilikleri ve dünyanın birçok başkentinde delegasyonları vardır.
15
KOMİSYON GENEL MÜDÜRLÜKLERİ ve SERVİSLERİ
Politika Genel Müdürlükleri
- Tarım ve Kırsal Kalkınma
- Rekabet
- Ekonomik ve Finansal Konular
- Eğitim ve Kültür
- İstihdam, Sosyal İşler ve Eşit Fırsatlar
- Enerji ve Ulaştırma
- Girişimcilik ve Sanayi
- Çevre
- Denizcilik ve Balıkçılık
- Sağlığın ve Tüketicinin Korunması
- Bilgi Toplumu ve Medya
- İç Pazar ve Hizmetler
- Ortak Araştırma Merkezi
- Adalet, Özgürlük ve Güvenlik
- Bölgesel Politika
- Araştırma
- Vergilendirme ve Gümrük Birliği
Dış İlişkiler Genel Müdürlükleri
- Kalkınma
- Genişleme
- EuropeAid İşbirliği Ofisi
- Dış İlişkiler
- İnsani Yardım
- Ticaret
Genel Hizmetler
- İletişim
- Avrupa Yolsuzlukla Mücadele Ofisi
- Eurostat
- Basım Ofisi
- Genel Sekreterlik
İç Hizmetler
- Bütçe
- Politika Danışmanları Avrupa Bürosu (BEPA)
- Enformatik
- İç Denetim Servisi (IAS)
- …..
AB’NİN KURUMLARI
Avrupa Parlamentosu (AP)
Yasama yetkilerini Konsey ile paylaşır ama yetkileri sınırlıdır.
Bütçeyi onaylar, Avrupa ombudsmanını tayin eder.
Komisyon ve Konseyi denetleme yetkisi vardır.
Komisyon üyelerinin atanmasını onaylar veya Komisyon hakkında gensoru isteyebilir.
Yeni üye alımı, ortaklık anlaşması gibi konularda onayı gerekir.
Parlamenterler 5 yılda bir Avrupa vatandaşlarının doğrudan seçimi ile belirlenir. (1979)
Olağan aylık genel kurulu Strazburg’da yapılır.
Sekretaryası Lüksemburg’dadır.
17
AB’NİN KURUMLARI
Avrupa Toplulukları Adalet Divanı
Avrupa Hukuku’nu gözetir.
Topluluğun yargı organıdır.
Topluluk hukukunu yorumlamaya münhasıran yetkilidir.
Her üye ülkeden bir yargıç 6 yıllığına göreve gelir.
Aldığı kararlara karşı temyiz olanağı yoktur.
Avrupa Sayıştayı
Topluluğun mali denetim organıdır.
AB’nin tüm gelir ve giderlerini denetler.
TOPLULUK AJANSLARI
Avrupa Birliği’nin yürüttüğü faaliyetlerle bağlantılı program ve ajansları da mevcuttur.
Topluluk ajansı, Topluluk kurumlarından farklı tüzel kişiliğe sahip olan ve ikincil düzenleme ile kurulan bir birimdir.
Ajanslar, Topluluk faaliyetlerine âdemi merkezi bir
özellik katmakta, bilimsel ve teknik bilginin oluşumuna katkı sağlamakta, farklı grupları bir araya getirmek
suretiyle diyalog ortamının oluşmasına katkı
yapmaktadır.
19
TOPLULUK AJANSLARI
Avrupa Kimyasallar Ajansı
Avrupa Gıda Güvenliği Ajansı
Avrupa İş ve Yaşam Koşullarını İyileştirme Vakfı
Küresel Yönbulum Uydu Sistemi Denetim Otoritesi
Avrupa Cinsiyet Eşitliği Enstitüsü
Avrupa Deniz Güvenliği Ajansı
Avrupa İlaç Ajansı (EMEA)
Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi (EMCDDA)
Avrupa Demiryolu Ajansı
Avrupa Ağ ve Bilgi Güvenliği Ajansı
Avrupa Eğitim Vakfı
Avrupa Temel Haklar Ajansı
Topluluk Balıkçılık Kontrol Ajansı
Topluluk Bitki Çeşitliliği Ofisi
Avrupa İşyerinde Güvenlik ve Sağlık Ajansı
Dış Sınırlarda Operasyonel İşbirliğinin Yürütülmesi İçin Avrupa Ajansı
Avrupa Hava Güvenliği Ajansı
Avrupa Hastalıkların Önlenmesi ve Kontrolü Merkezi (ECDC)
Avrupa Çevre Ajansı
Avrupa Irkçılık ve Yabancı Düşmanlığı İzleme Merkezi
Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi
Tek Pazarın Uyumlaştırılması Ofisi
Avrupa Birliği Organları Çeviri Merkezi
AVRUPA BİRLİĞİ
DÖNEM BAŞKANLIĞI
Dönem başkanlığı, Birliğin temsil merciidir.
Her 6 ayda bir, üye ülkelerden biri AB’nin başkanlığını üstlenir.
Dönem Başkanı ülke, AB’yi uluslararası arenada temsil eder.
Tüm toplantıları düzenler ve bunlara başkanlık eder.
Şu an dönem başkanı İsveç (1 Temmuz - 31 Aralık 2009)
Önümüzdeki dönem:
İspanya (1 Ocak - 30 Haziran 2010)
Belçika (1 Temmuz – 31 Aralık 2010)
21
AVRUPA BİRLİĞİNİN
HUKUKSAL YAPISI
AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKU MÜKTESEBAT
Avrupa Birliği’nin kuruluşundan itibaren çıkartılan ve sürekli olarak gelişen düzenlemelerin tümünü ifade eder.
Birincil mevzuatı, ikincil mevzuatı, uluslararası anlaşmaları, hukukun genel ilkelerini, üye devletler arasında yapılan
sözleşmeleri ve diğer AB hukuku kaynaklarını içerir.
AB müktesebatı üye devletler iç hukukunun üstünde yer alır.
AB üyesi olmak isteyen ülkeler tarafından üstlenilmesi
zorunludur.
23
AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKU
MÜKTESEBATIN BÜYÜKLÜĞÜ*
1957 – 2007 arası Official Journal sayfa sayısı:
666.879
Yürürlükteki mevzuatın sayfa sayısı:
~170.000
2020’de ulaşması beklenen mevzuat sayfa sayısı:
~350.000
Yürürlükteki mevzuatın uzunluğu:
~50 kilometre
Yürürlükteki mevzuatın ağırlığı:
285 kg
* Open Europe, Mayıs 2007
AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKU BİRİNCİL MEVZUAT
Tadil Antlaşmaları
Füzyon Antlaşması Avrupa Tek Senedi Maastricht Antlaşması Amsterdam Antlaşması
Nice Antlaşması Lizbon Antlaşması AB Katılım Antlaşmaları Kurucu Antlaşmalar
AKÇT
AET
EURATOM
25
Bağlayıcı değildir. Aday ülkeler için uyum önemlidir.
Genellikle etik değer taşır.
AB politikasını ya da tutumunu bildirir.
TAVSİYE VE GÖRÜŞ
Belirli konulara ya da ülke, firma ve kişilere ilişkindir.
Muhatapları bakımından bağlayıcıdır.
KARAR
Bağlayıcıdır ancak doğrudan uygulanamaz.
Üye ülkeler tarafından iç hukuka aktarılması gerekir.
(Üyeler, iç hukuk araçlarını seçmekte serbesttir.)
DİREKTİF
Genel geçerlidir (tüm topluluğa yönelik).
Doğrudan uygulanır.
Bütünüyle bağlayıcıdır (tüm hükümleri ile).
TÜZÜK
İKİNCİL MEVZUAT
AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKU
AVRUPA ANAYASASI
29 Ekim 2004 tarihinde Roma’da imzalanmıştır.
Yürürlüğe girmesi tüm üye ülkelerin onaylamasına bağlanmıştır.
Fransa ve Hollanda'da yapılan referandumlarda hayır oyu çıkmıştır.
Anayasa’da getirilmek istenen yenilikler:
AB’nin hukuki kişilik kazanması
Var olan anlaşmaların tek bir anayasal metinde toplanması
Temel Haklar Şartının anayasada bağlayıcı olarak yer alması
Yönetim usul ve araçlarında sadeleşme
Üç sütunlu yapının ortadan kaldırılması
AP’nin ve Avrupa Komisyon Başkanının güçlendirilmesi
27
AVRUPA ANAYASASINDAN LİZBON ANTLAŞMASINA
Avrupa Anayasası, üye devletlerde gerçekleştirilen onay sürecinde, Fransa ve Hollanda’nın halk oylamalarında çıkan
“hayır” sonuçları nedeniyle askıya alınmıştır.
Fransız halkı, işsizlik üzerinde olumsuz etkisi olacağını,
ekonomik durumun Fransa’da kötü olduğunu, Anayasanın daha liberal bir yapı getirdiğini düşünerek hayır oyu vermiştir.
Hollandalılar ise, bilgi eksikliği, ulusal egemenliğin kaybı,
hükümete muhalefet gibi sebeplerden dolayı hayır oyu vermiştir.
Her iki ülke halkı da “hayır” oylarıyla Anayasanın tekrar ele alınmasını sağladıklarını düşünmektedir.
Türkiye’nin üyeliği için hayır oyu verenlerin oranı düşüktür.
LİZBON ANTLAŞMASI- PRATİK SONUÇLARI
Dönem başkanlığı kalkacak, yerine 2,5 yıllık başkanlık müessesi getirilecektir.
Avrupa Komisyonun üye sayısı azaltılacaktır. Halihazırda her ülke için bir kişi olmak üzere 27 Komiser bulunmaktadır.
Parlamentonun yasama alanında yetkileri artacaktır.
Üye ülkelere Birlikten çekilme hakkı verilecektir.
Nitelikli çoğunluk ile daha fazla karar alınacaktır.
Dışilişkiler ve Güvenlik Politikası alanında Yüksek Temsilci atanacaktır.
İrlanda hariç üye ülkelerin onay süreçlerinden geçmiştir.
29
AVRUPA BİRLİĞİNE ÜYELİK
TAM ÜYELİK KOŞULLARI
Aday Ülkeler İçin
Antlaşmaların Yükümlülüklerini Yerine Getirmek
Mevzuat Uyumu
Makro-ekonomik İstikrar
Ortak Politikalara Uyum
Avrupa Birliği İçin
Kurumsal Reformların Tamamlanması
Avrupa Parlamentosu’nun Onayı
Tüm Üye Ülke Parlamentolarının Onayı
31
KOPENHAG KRİTERLERİ
SİYASİ KRİTERLER
Demokrasi,
hukukun üstünlüğü ve insan haklarına saygı
EKONOMİK KRİTERLER
İşleyen bir pazar ekonomisi ve AB içindeki
piyasa güçlerine ve rekabet baskısına karşı çıkabilme kapasitesi
UYUM KRİTERLERİ
AB müktesebatını üstlenebilme ve uygulayabilme
kapasitesi AB’nin
yeni üyeleri özümseme
kapasitesi
MAASTRICHT KRİTERLERİ
(Ekonomik ve Parasal Birliğe Geçiş Kriterleri)
-
AB’de en düşük enflasyona sahip üç ülkenin enflasyon ortalaması ile, ilgili üye ülkenin enflasyon oranı
arasındaki fark 1,5 puanı geçemez.
-
Kamu borçlarının milli gelire oranı %60’ ı geçemez.
-
Bütçe açığının milli gelire oranı % 3’ü geçemez.
-
Faiz oranları, en iyi fiyat istikrarına sahip üç ülkenin ortalamasını 2 puandan fazla aşamaz.
-
Ülke parası son iki yıl içinde devalüe edilmemiş
olacaktır.
33
EURO
1 Ocak 2002
16 AB üyesi tarafından kullanılmaktadır.
Maastricht Kriterlerini yerine getiren üye ülkeler Euro’ya geçebilmektedir
İsveç , İngiltere , Danimarka
NO NO NO
AVRUPA BİRLİĞİ VE
SAĞLIK
35
SAĞLIKTA AB’NİN GENEL ROLÜ
Avrupa Birliği’nde sağlık, sosyal politikalar içinde yer almaktadır.
Sağlığa ilişkin ortak bir politika yoktur.
AB sağlık politikası ulusal politikaları tamamlayıcıdır.
Sağlık konusu, farklı başlıklar altında ele alınmıştır. Örneğin:
Tıbbi cihazlar, ilaçlar,
oyuncaklar, kozmetikler MALLARIN SERBEST DOLAŞIMI
Sağlık meslekleri İŞ KURMA HAKKI
Bulaşıcı Hastalıklar TÜKETİCİNİN ve SAĞLIĞIN KORUNMASI
37
AB’de sağlığa ilişkin politikaların ve uygulamaların ilk yasal zemini Maastricht Antlaşması ile oluşturulmuştur:
Sağlık politikasının hedefleri belirlenmiş, sağlık politikası AB’nin diğer politikaları arasında yer almış ve bu konularda çeşitli faaliyet programlarının belirlenmesi ve yürütülmesi karara bağlanmıştır.
AB’nin sağlık alanındaki sorumluluk ve yetkilerinin artışı, Amsterdam Antlaşması ile olmuştur.
“Bütün Topluluk politika ve faaliyetlerinin tanımlanmasında ve uygulanmasında, yüksek seviyeli bir insan sağlığı koruması temin edilmelidir.”
Avrupa bütünleşmesi arttığı ölçüde sosyal politikalar ve dolayısıyla sağlık politikası da AB düzeyinde önem kazanmaya devam etmektedir.
SAĞLIKTA AB’NİN DEĞİŞEN ROLÜ
SAĞLIKTA AB’NİN GENEL İLKELERİ
Kalite
Güvenlik
Kanıta ve Etiğe Dayalı Hizmet Sunumu
Hastanın Katılımı
Tazmin Hakkı
Mahremiyet ve Gizlilik
Bu ortak değerler ve ilkeler, evrensellik (universality), iyi hizmet sunumuna erişim, hakkaniyet ve
dayanışma gibi kapsayıcı değerler altında
sıralanmaktadır.
39
T T Ü Ü RK RK İ İ YE YE - - AB AB İ İ L L İŞ İŞ K K İ İ LER LER İ İ
Türkiye’nin İlk Avrupalılık Belgesi : 1856 Paris Antlaşması
“Avusturya İmparatoru, Fransız İmparatoru, Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Kraliçesi, Prusya Kralı, Sardunya Kralı ve Rusya İmparatoru, Osmanlı
Hükümeti’nin Avrupa Devleti sayılmasını, Avrupa Devletlerinin bütün haklarından ve Avrupa
Devletleri Konseyi’nden faydalanmasını kabul ettiklerini duyururlar. Bu hükümdarlardan her biri, Osmanlı Devleti’nin egemenliğine ve toprak
bütünlüğüne saygı göstermeyi kabul ederlerken bu saygının devamı konusunda birbirlerine kefil olurlar.
Bu kurala aykırı olan her hareket, kendileri tarafından
genel çıkarlarla ilgili bir mesele şeklinde görülecektir.”
41
TÜRKİYE-AB İLİŞKİLERİ
ÖNEMLİ TARİHLER-1
Avrupa Ekonomik Topluluğuna katılım için 1959 yılında resmi başvuruda bulunmuştur.
Türkiye’nin kalkınma düzeyinin tam üyeliğin gereklerini yerine
getirmeye yeterli olmadığı bildirilerek, Ortaklık Anlaşması imzalanması önerilmiştir.
1963’te Ankara Anlaşması imzalanmıştır. Anlaşma, Türkiye ile
Topluluk arasında hazırlık, geçiş ve son dönem olarak adlandırılan üç kademeli bir ortaklık ilişkisi kurmuştur.
1970’te ise geçiş dönemine ilişkin hükümlerin yer aldığı Katma Protokol imzalanmıştır.
TÜRKİYE-AB İLİŞKİLERİ
ÖNEMLİ TARİHLER-2
1987’de Türkiye tam üyelik başvurusunda bulunmuş
1989’da tam üyelik başvurusu reddedilmiştir, ortaklık ilişkisinin devamının önemi vurgulanmıştır.
31 Aralık 1995 tarihinde ortaklık ilişkisi kapsamında Gümrük Birliğini kuran 1/95 Sayılı Ortaklık Konseyi Kararı yürürlüğe girmiştir.
43
TÜRKİYE-AB İLİŞKİLERİ
ÖNEMLİ TARİHLER-3
1997 Lüksemburg Zirvesinde ele alınan Gündem 2000 raporunda
Türkiye Genişleme kapsamına alınmamıştır. Ancak düzenli raporlar ile ülkemizdeki AB’ye ilişkin gelişmeler takip edilmeye başlanmıştır.
1999 Helsinki Zirvesinde Türkiye’ye adaylık statüsü tanınmıştır.
1999 yılında Türkiye’ye adaylık statüsünün tanınmasıyla birlikte ülkemiz ile AB ilişkileri yeni bir döneme girmiştir.
1963’le başlayan ve Gümrük Birliğiyle önemli bir aşamaya gelen ortaklık ilişkisi kendi kurumları ve mekanizmaları ile devam etmiş, adaylık statüsünün tanınmasıyla birlikte de katılım ve müzakere sürecinin kendine özgü mekanizmaları devreye girmiştir.
KATILIM VE MÜZAKERE SÜRECİ
45
KATILIM VE MÜZAKERE
SÜRECİNİN ÖNEMLİ UNSURLARI
1998 yılından itibaren AB’ye ilişkin ülkemizdeki gelişmeler düzenli ilerleme raporları ile takip edilmeye başlanmıştır.
2000 yılından itibaren AB’nin katılım süreciyle ilgili kendi öncelikleri, ilkeleri ve koşullarını sıraladığı Katılım Ortaklığı Belgeleri (KOB) (2000, 2003, 2005, 2008) hazırlanmıştır.
2001 yılından itibaren KOB’ne karşılık olarak ülkemiz Ulusal Programları (2001, 2003, 2008) yayımlanmıştır.
2004 Brüksel Zirvesinde ülkemizle üyelik müzakerelerinin başlatılması kararı alınmıştır.
2005 Ekim ayında Müzakere Çerçeve Belgesi onaylanarak Türkiye ile katılım müzakereleri resmen başlamıştır.
KATILIM VE MÜZAKERE
SÜRECİNDE SON GELİŞMELER
20 Ekim 2005 – 13 Ekim 2006 tarihleri arasında Tarama Toplantıları gerçekleştirilmiştir.
Aralık 2006 Kıbrıs’a ilişkin Ek Protokol (Kıbrıs) nedeniyle 8 başlıkta Müzakereler askıya alınmıştır.
Şubat 2008’de halihazırda çalışmalarımızda kullanılan Katılım Ortaklığı Belgesi yayımlanmıştır.
31 Aralık 2008’te KOB’a karşılık ülkemiz Ulusal Programı yayımlanmıştır.
2009 Ocak ayında Devlet Bakan Egemen BAĞIŞ “Baş Müzakereci” olarak görevlendirilmiştir.
30 Haziran 2009’da son olarak “Vergilendirme” faslında fiili müzakereler
47
MÜZAKERE SÜRECİ
AB ile katılım müzakereleri klasik anlamda bir müzakere değildir.
Aday ülke AB müktesebatının tümünü benimsemek ve
uygulamak zorundadır.
Müzakere edilen tek husus, uygulama takvimidir.
AB İLE ÜYELİK MÜZAKERELERİ
NEDİR?
49
AB İLE ÜYELİK MÜZAKERELERİ NEDİR?
Üyelik müzakereleri aday ülkenin;
AB müktesebatını ne şekilde uygulayacağını,
hangi takvim çerçevesinde kabul edeceğini,
uygulama için gereken idari yapıları
belirleyen bir süreçtir.
MÜZAKERE SÜRECİNİN AŞAMALARI
Tarama Süreci
Tanıtıcı Ayrıntılı Tarama Tarama
(AB) (Türkiye)
Fiili Müzakereler
51
17 Aralık 2004 tarihli Avrupa Birliği Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesinde alınan karar doğrultusunda 3 Ekim 2005 tarihinde
Lüksemburg’da yapılan Hükümetler Arası Konferansta (Katılım Konferansında) AB'ye katılım müzakereleri resmen başlamıştır.
Müzakerelerin başlangıcını oluşturan Tarama Süreci 20 Ekim 2005 tarihinde başlamış ve 13 Ekim 2006 tarihinde tamamlanmıştır.
MÜZAKERELER
TARAMA SÜRECİ
Müzakerelerin ilk aşaması tarama sürecidir.
20 Ekim 2005 tarihinde başlamıştır.
İlk olarak AB tarafı müktesebatı anlatmaktadır.
(Tanıtıcı Tarama)
Daha sonra Türk tarafı kendi mevzuatını anlatmaktadır. (Ayrıntılı Tarama)
Sonuçta farklılıklar belirlenerek asıl (fiili)
müzakerelere geçilmektedir.
53
1. Aşama – TANITICI TARAMA
AB tarafı anlatıcı, Türk tarafı dinleyicidir.
AB Komisyonu yetkilileri ilgili başlıktaki mevzuat hakkında bilgi verir.
Tanıtıcı Tarama toplantısı öncesi, o fasılla ilgili tüm kurum ve kuruluş temsilcileri Başmüzakereci
başkanlığında toplanır.
Kurum ve kuruluşların görüşleri alınır, sorular cevaplanır.
Fasılla ilgili koordinasyonu yürütecek kurum ve
başkan belirlenir.
2. Aşama – AYRINTILI TARAMA
Türkiye tarafı anlatıcı, AB tarafı dinleyicidir.
Koordinatör kurum başkanlığında “Türkiye Sunuşu”
hazırlanır.
AB mevzuatına ne ölçüde uyuyoruz ?
Eksikliklerimiz ve farklılıklarımız neler ?
Uyuma yönelik yasal ve idari hazırlıklar ?
AB Komisyonu yetkilileri, konuyla ilgili sorular
yönelterek farklılıkları tespit etmeye çalışır.
55
TARAMA SÜRECİ SONUCUNDA
AB mevzuatına uyumlu olan Türk mevzuatı
Değişiklik yapılması gereken Türk mevzuatı
Hazırlanması gereken Türk mevzuatı tespit edilir.
Bu tespitler tarama sonu raporunda aktarılır.
Raporun son bölümünde fasıl için açılış kriterleri
de belirtilir.
FİİLİ MÜZAKERELER
Müzakere başlıkları AB tarafından oybirliğiyle açılır ve geçici olarak kapatılır.
Her bir müzakere başlığı için AB ortak tutum belirler.
Her bir müzakere başlığı için Türkiye ve AB karşılıklı pozisyon belgelerini hazırlar.
Türkiye pozisyonunda bulunduğu noktayı, uyum ve uygulama için takvimi ve varsa geçiş dönemi/istisna taleplerini bildirir.
AB ise pozisyon belgesinde fasıl için geçici kapanış kriterlerini sıralar.
Her bir müzakere için geçiş dönemi ve istisnalar müzakere edilir.
Müzakereler sonunda, müzakere başlıkları bir bütün olarak oybirliğiyle kapatılır.
57
GEÇİŞ DÖNEMİ VE İSTİSNALAR
Aday ülkeler; bazı alanlarda müktesebatın uygulanması bakımından geçiş süreleri veya istisnalar elde
edebilmektedir.
Son derece sınırlıdır.
Müktesebat uyumunun ekonomik, siyasi veya sosyal açıdan ciddi sorunlara yol açacağı kanıtlanırsa elde edilebilir.
Taleplerin gerekçelendirilmesi çok önemlidir.
Bu da “düzenleyici etki analizleri” ile yapılmaktadır.
DÜZENLEYİCİ ETKİ ANALİZİ
( RIA-Regulatory Impact Assessment )
Müktesebata uyum sağlamanın aday ülkeye etkilerini ölçer.
Ekonomik, hukuki, siyasi ve sosyal etkiler ölçülür.
Uyumun maliyeti (kamu/ özel sektör) hesaplanır.
Hangi alanlarda, ne kadar geçiş süresi veya istisna talep edileceği belirlenir.
Sağlam veri ve analizlerle gerekçeler ortaya konmalıdır.
59
MÜZAKERE BAŞLIKLARI
1. Malların Serbest Dolaşımı*
2. İşçilerin Serbest Dolaşımı
3. İş Kur. Hakkı ve Hizm. Sun. Serb. * 4. Sermayenin Serbest Dolaşımı
5. Kamu İhaleleri 6. Şirketler Hukuku 7. Fikri Mülkiyet Hukuku 8. Rekabet Politikası 9. Mali Hizmetler
10. Bilgi Toplumu ve Medya 11. Tarım ve Kırsal Kalkınma
12. Gıda Güv. Veter.ve Bitki Sağ.Pol.
13. Balıkçılık
14. Ulaştırma Politikası 15. Enerji
16. Vergilendirme
17. Ekonomik ve Parasal Politika 18. İstatistik*
19. Sosyal Politika ve İstihdam*
20. İşletme ve Sanayi Politikası 21. Trans-Avrupa Ağları
22. Bölgesel Politika
23. Adli Konular ve Temel Haklar 24. Adalet, Özgürlük ve Güvenlik*
25. Bilim ve Araştırma 26. Eğitim ve Kültür 27. Çevre*
28. Tüketicinin ve Sağlığın Korunması*
29. Gümrük Birliği*
30. Dış İlişkiler
31. Dışişleri, Güv. ve Savunma Politikası
32. Mali Kontrol
33. Mali ve Bütçesel Hükümler 34. Kurumlar
35. Diğer Konular
* * KIRMIZI KIRMIZI renkli olanlar Sa renkli olanlar Sa ğ ğ l l ı ı k Bakanl k Bakanl ığı ığı ’ ’ n n ı ı ilgilendiren baş ilgilendiren ba ş l l ı ı klard klard ı ı r. r.
AB TARAFINDAN ASKIYA ALINAN MÜZAKERE BAŞLIKLARI
Malların Serbest Dolaşımı
İş Kurma ve Hizmet Sunum Serbestisi
Mali Hizmetler
Tarım ve Kırsal Kalkınma
Balıkçılık
Taşımacılık
Gümrük Birliği
Dış İlişkiler
61
TÜRKİYE’NİN MÜZAKERE SÜRECİ
2) İşçilerin Serbest Dolaşımı
4) Sermayenin Serbest Dolaşımı 5) Kamu Alımları
6) Şirketler Hukuku
7) Fikri Mülkiyet Hukuku 8) Rekabet Politikasıııı 10) Bilgi Toplumu ve Medya
12) Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı
15) Enerji 16) Vergilendirme
18) İstatistik
19) Sosyal Politika ve İstihdam 20) İşletme ve Sanayi Politikası 21) Trans-Avrupa Şebekeleri
23) Yargı ve Temel Haklar
24) Adalet, Özgürlük ve Güvenlik 25) Bilim ve Araştırma
26) Eğitim ve Kültür
27) Çevre
28) Tüketicinin ve Sağlığın Korunması 31) Dış, Güvenlik ve Savunma Politikaları
32) Mali Kontrol
MÜZAKERE EDİİİİLEBİİİİLECEK FASILLAR
1) Malların Serbest Dolaşımı
3) İş Kurma Hakkı ve Hizmet Sunumu Serbestisi 9) Mali Hizmetler
13) Balıkçılık 14) Taşımacılık Politikası
29) Gümrük Birliği 30) Dış İlişkiler
11) Tarım ve
Kırsal Kalkınma 17) Ekonomik ve Parasal Politika
22) Bölgesel Politika ve Yapısal Araçların Koordinasyonu 33) Mali ve Bütçesel Hükümler
34) Kurumlar
KIBRIS
PROTOKOLÜ FRANSA ENGELİ
MÜZAKERE FASILLARINDA DURUM
Müzakeresi Açılan ve Geçici Olarak Kapatılan Fasıllar:
25) Bilim ve Araştırma Müzakeresi Açılan Fasıllar:
4) Sermayenin Serbest Dolaşımı 6) Şirketler Hukuku
7) Fikri Mülkiyet Hukuku 10) Bilgi Toplumu ve Medya 16) Vergilendirme
18) İstatistik
20) İşletme ve Sanayi Politikası 21) Trans-Avrupa Şebekeleri
28) Tüketicinin ve Sağlığın Korunması
32) Mali Kontrol
63
MÜZAKERE FASILLARINDA DURUM
Müzakere Pozisyonunu Vermeye Davet Edildiğimiz ve Müzakere Pozisyonlarını Sunduğumuz Fasıllar:
17) Ekonomik ve Parasal Politika 26) Eğitim ve Kültür
AB Konseyi'nde Onaylanıp Açılış Kriteri Belirlenen Fasıllar:
1) Malların Serbest Dolaşımı
3) İş Kurma Hakkı ve Hizmet Sunumu Serbestisi 5) Kamu Alımları
8) Rekabet Politikası 9) Mali Hizmetler
11) Tarım ve Kırsal Kalkınma
12) Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı 19) Sosyal Politika ve İstihdam
27) Çevre
29) Gümrük Birliği
MÜZAKERE FASILLARINDA DURUM
Taslak Tarama Sonu Raporlarının Henüz Türkiye'ye İletilmediği Fasıllar
AB Konseyi'nde Görüşülmesi Süren Fasıllar:
2) İşçilerin Serbest Dolaşımı 13) Balıkçılık
14) Taşımacılık Politikası 15) Enerji
22) Bölgesel Politika ve Yapısal Araçların Koordinasyonu 23) Yargı ve Temel Haklar
24) Adalet, Özgürlük ve Güvenlik 30) Dış İlişkiler
33) Mali ve Bütçesel Hükümler
Avrupa Komisyonunda Görüşülmesi Süren Fasıllar:
65
MÜZAKERE SÜRECİNDE
SAĞLIK BAKANLIĞI ÇALIŞMALARI
BAKANLIĞIMIZ TARAFINDAN KATILIM SAĞLANAN TOPLANTILAR
31 Mart 2006 24 Şubat 2006
Balıkçılık
24-28 Nisan 2006 9-15 Mart 2006
Gıda Güv. Vet. Bit. Sağ.
2-3 Mart 2006 6-7 Şubat 2006
Fikri Mülkiyet Hukuku
20-22 Mart 2006 8-10 Şubat 2006
Sosyal Politika ve İstihdam
13-14 Mart 2006 31 Ocak-1 Şubat 06
Gümrük Birliği
13-15 Şubat 2006 23-25 Ocak 2006
Adalet, Özg. Güvenlik
20-24 Şubat 2006 16-20 Ocak 2006
Malların Serbest Dolaşımı
23-27 Ocak 2006 5-9 Aralık 2005
Tarım ve Kırsal Kalkınma
19-20 Aralık 2005 21-22 Kasım 2005
İş Kurma Hakkı ve HSS
MÜKTESEBAT BAŞLIĞI AYRINTILI
TARAMA TANITICI
TARAMA
67
Bakanlığımızın katkı sağladığı açık müzakere başlıkları:
Fasıl 7 – Fikri Mülkiyet Hukuku
Fasıl 28 – Tüketicinin ve Sağlığın Korunması
MÜZAKERELER
MÜZAKERELER
FİKRİ MÜLKİYET HUKUKU
69
MÜZAKERELER Fikri Mülkiyet Hukuku
Türkiye’nin Müzakere Pozisyon Belgesi 6 Mayıs 2008 tarihinde Komisyona iletilmiştir.
12 Haziran 2008 tarihinde AB Ortak Tutum Belgesi kabul edilmiştir.
17 Haziran 2008’de düzenlenen Hükümetler Arası Konferansta “Fikri Mülkiyet Hukuku Faslında”
müzakereler açılmıştır.
13 Ekim 2008 tarihinde yapılan Müzakere Toplantısı ile bu faslın kapanış kriterleri belli olmuştur.
19 Ocak 2009 tarihindeki Alt Komite
Toplantısında ise konu tekrar ele alınmıştır.
MÜZAKERELER
Fikri Mülkiyet Hukuku
71
Ülkemiz Müzakere Pozisyon Belgesinde;
1768/92 ve 1901/2006 sayılı Tüzüklere uyumun katılımdan bir yıl önce sağlanacağı, yürürlüğün ise katılımla birlikte olacağı
Ek Koruma Sertifikalarının (SPC) sadece Türkiye’nin AB’ye katılımdan sonra verilen patentler için
uygulanabilir olacağı
Topluluğa katılım tarihinin 1768/92 sayılı Tüzüğün 19’uncu Maddesi 1’inci paragrafında verilen tarih olarak kabul edileceği
belirtilmiştir.
MÜZAKERELER
Fikri Mülkiyet Hukuku
Fasıla ilişkin AB Ortak Tutum Belgesi’nde 1 adet
siyasi ve 4 adet teknik kapanış kriteri bulunmaktadır.
Bunlardan 2 tanesi Bakanlığımızı ilgilendirmektedir:
Fikri Mülkiyet Hakları alanında diyalog mekanizmasının oluşturulması
Hakkın tüketilmesi ve ek koruma sertifikası ile ilgili AB
müktesebatına uyumun tamamlanması ve bu hakların tam üyelikle beraber uygulanabilir olması
MÜZAKERELER
Fikri Mülkiyet Hukuku
73
MÜZAKERELER
TÜKETİCİNİN VE SAĞLIĞIN
KORUNMASI
MÜZAKERELER
Tüketicinin ve Sağlığın Korunması Faslı
Tüketicinin Korunması
Tüketici politikası, tüketicilerin ekonomik çıkarlarının ve güvenliğinin korunması, ürün güvenliği, tüketici mahkemeleri, tüketici kredileri gibi konular ele
alınmaktadır.
Sağlığın Korunması
Genel olarak halk sağlığının korunması, sosyo-
ekonomik belirleyiciler, sağlıkta eşitsizlikler gibi
konular ele alınmaktadır.
75
SAĞLIĞIN KORUNMASI
Bulaşıcı hastalıklar
Kan ve kan bileşenleri
Doku-hücre
Tütün
Ruh sağlığı
Sosyo-ekonomik belirleyiciler
Sağlıkta eşitsizlikler
Madde bağımlılığı
Alkol
Kanser
Beslenme-obezite- fiziksel aktivite
Elektromanyetik alanlar
MÜZAKERELER
Tüketicinin ve Sağlığın Korunması Faslı
TARAMA TOPLANTILARI
8-9 Haziran 2006 - Tanıtıcı Tarama Toplantısı
6-7 Temmuz 2006 - Ayrıntılı Tarama Toplantısı
03 Mayıs 2007 - Tarama Sonu Raporu
MÜZAKERELER
Tüketicinin ve Sağlığın Korunması Faslı
77
Temmuz 2007 tarihinde Tüketicinin ve Sağlığın
Korunması faslında Türkiye’nin Pozisyon Belgesi hazırlanmıştır.
19 Aralık 2007 tarihinde düzenlenen Hükümetler Arası Konferansta AB Ortak Pozisyon / Tutum Belgesi kabul edilmiş ve bu fasılda fiili müzakereler başlamıştır.
MÜZAKERELER
Tüketicinin ve Sağlığın Korunması Faslı
Kan ve Kan Bileşenleri - Konuya ilişkin AB mevzuatının uyumlaştırılması ve söz konusu mevzuatın uygulanmasına ilişkin yeterli idari kapasitenin üyelik tarihi itibariyle
kurulmuş olması.
Doku-Hücre - Konuya ilişkin AB mevzuatının
uyumlaştırılması ve söz konusu mevzuatın uygulanmasına ilişkin yeterli idari kapasitenin üyelik tarihi itibariyle
kurulmuş olması.
Bulaşıcı Hastalıklar - EWRS’ e katılım dahil olmak üzere bulaşıcı hastalıklar alanındaki AB mevzuatının
uygulanmasına yönelik yeterli kurumsal ve idari kapasitenin
MÜZAKERELER
Tüketicinin ve Sağlığın Korunması Faslı
Kapanış Kriterleri
79
